Spis treÅci numeru 5/2011 - ZwiÄzek RomÃ³w Polskich w Szczecinku

More documents

Recommendations

Info

Narody bez państw w XXI wieku Świat jest różnorodny, a tendencje separatystyczne i dążenia do samostanowienia o sobie są zauważalne niemal w każdym zakątku świata. Także w Polsce, gdzie coraz bardziej słyszalny jest głos Śląska i Ślązaków, którzy chcą stanowić i decydować o swoim losie. Tradycje pewnej autonomii całego regionu sięgają już znacznie wcześniej, bo czasów II Rzeczypospolitej, a sejm śląski w Katowicach posiadał szerokie prerogatywy i uprawnienia. W innych krajach jest podobnie. W samej Hiszpanii coraz wyraźniejsze są postulaty Basków, Galisyjczyków czy też Katalończyków. Wiele grup regionalnych, narodowych chce podkreślić swoją tożsamość, kulturę, obyczaje, tradycje. 2 Jednym z podstawowych wyznaczników każdego narodu są pewne elementy wspólne, które są niejako filarami jego egzystencji i bytności. Gdy zanika język, wspólne obyczaje, tradycje, obrzędy, wierzenia, świadomość wspólnej historii oraz więzi pomiędzy członkami danej wspólnoty, to zanika także naród. Za przykład takich działań mogą posłużyć losy Rzeczypospolitej, zwłaszcza w dobie zaborów, gdzie zaplanowana polityka państw ościennych, zwłaszcza w zaborze rosyjskim i pruskim, miała na celu wynarodowienie i wykorzenienie polskości – języka, religii, tradycji. Wszystko to, co miało stanowić o samodzielnym narodzie miało zniknąć i zostać unicestwione. 3 Jednym z podstawowych warunków istnienia każdego narodu jest też terytorium. Czy jednak własne terytorium może być jedynym wyznacznikiem samoegzystencji danego narodu Jak pokazuje historia i czasy nam współczesne, nie. Istnieje wiele zbiorowości ludzkich, wspólnot, które spełniają o wiele więcej kryteriów świadczących o ich nie tylko etnicznym pochodzeniu od narodów, które posiadają swoje własne państwowo- Obecnie przy Organizacji Narodów Zjednoczonych są afiliowane 193 państwa, a specjalny status obserwatora posiada Stolica Apostolska – Watykan, z racji swojego charakteru oraz misji. Oprócz nich istnieją tzw. quasi państwa, czyli takie, które są uznawane przez część lub niewielką ilość państw, a nie posiadają formalnej niepodległości. Do takich możemy zaliczyć m.in. Tajwan, Saharę Zachodnią, Palestynę, Naddniestrze czy Kosowo. Egzystencji wszystkich z nich towarzyszą wielkie emocje, spory, często konflikty. 1 ści. Idealnym przykładem mogą być Romowie, czy też Kurdowie oraz Tamilowie. Wszystkie te społeczności wywodzą się z tych samych regionów, posiadają swoją własną kulturę, obyczaje, języki, systemy i kodeksy postępowań, stanowiące zbiór reguł jak należy postępować, a jak nie. Mówiące co w życiu jest właściwe, a co nieprzyzwoite, które stanowią formę, raz, że pewnego dekalogu, a dwa, także praw regulujących wzajemne stosunki. Wszystkie jednak łączy wspólna cecha, nie posiadania swojego własnego terytorium, ziemi. Wszystkie także w mniejszym lub większym stopniu łączy chęć samostanowienia, prób i dążeń do polepszenia swojego losu. 4 Kurdowie, którzy urodą i obyczajami bardzo przypominają Romów, stanowią społeczność liczącą bez mała ponad 20 milionów ludzi. Początki ich historii sięgają już czasów starożytnych, lecz do tej pory nie jest wyjaśniona ich etnogeneza. Jedna z bardziej wiarygodnych hipotez umiejscawia ich korzenie od ludu starożytnych Medów, a siedziba ich głównych bytności i terytoriów właściwych dla tego narodu już od VI wieku n. e. znajdowała się w granicach Imperium Ottomanskiego, w obrębie którego zostali zislamizowani. W większości zamieszkują krainę zwaną Kurdystanem i są rozrzuceni pomiędzy 5 różnych państw, chociaż cała diaspora jest rozproszona po niemalże całym świecie. Podobnie jak Romowie, zamieszkują różne państwa i są zdani na bardziej lub mniej przychylną politykę miejscowych władz. 5 Przez niemalże cały okres ich bytności, biorąc pod uwagę zarówno Romów jak i Kurdów, towarzyszyła im polityka wrogości i prześladowań. W przypadku Kurdów do największych pogromów i gwałtów dochodziło w obrębie Imperium Tureckiego. Tutaj regularnie dochodziło do masowych mordów, podejmowano próby wynaradawiania, wykorzenienia kultury i tożsamości. Ciągłe prześladowania ze strony społeczności większościowych doprowadziły do tego, że aż po dziś dzień trudno do końca oszacować całą populację w przypadku jednego i drugiego narodu. Oficjalne dane są tylko w dużym stopniu szacunkowe, a osoby które mają rzeczywiste pochodzenie często boją się w istocie przyznawać do niego, ze względu na wrogość czy też niechęć otoczenia. W przypadku Kurdów w obrębie Turcji dochodziło do wielu sporów i powstań antytureckich. W latach 1826 - 1885 dochodziło do wielu krwawo stłumionych rebelii. 6 Podobnie było w XX wieku. Po dojściu do władzy Mustafy Kemala Paszy czyli Atatürka, twórcy nowoczesnego państwa tureckiego, który zniósł kalifat, a wprowadził republikę, a świeckość państwa uczynił jednym z fundamentów nowej republiki, prześladowania Kurdów wzmogły się ze zdwojoną siłą. W latach 1925, 20 Romano Atmo
Kurdowie w tradycyjnych strojach, 1873 r. fot. wikipedia 1930, 1936 krwawo stłumiono kolejne bunty ludności kurdyjskiej wobec hegemona, co więcej zakazano używania języka kurdyjskiego, obchodzenia tradycyjnych świąt kurdyjskich, takich jak obchody Nowego Roku – Newroz. W oficjalnej terminologii państwowej zakazano używania terminów Kurd i Kurdowie, a zastąpiono je tureckimi góralami. 7 Polityka Atatürka zmierzała do asymilacji i unitarności całego państwa. W następnych latach sytuacja nie uległa zmianie. Już od lat 70-tych zaczął się organizować silny ruch oporu wobec Turcji. Do dużych wpływów w łonie kurdyjskich ruchów niepodległościowych doszły środowiska maoistowskiej partyzantki pod przywództwem Abdula Öcalana. Zbrojne ataki przybrały na sile w latach 80-tych, a sam Öcalan został złapany przez wywiad turecki w greckiej ambasadzie w Kenii. 8 Wcześniej, po uprzednim zdelegalizowaniu całej partii w 1996 roku i odrzuceniu możliwości pertraktacji pokojowych przez władze tureckie z PKK, został zorganizowany przykładowy proces polityczny, w którym kurdyjskiego przywódcę skazano na karę śmierci. Po naciskach międzynarodowej opinii wyrok zamieniono na karę dożywotniego więzienia, chociaż Europejski Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że wyrok w dużym stopniu był bezprawny. Pewne złagodzenie przyjętej polityki wobec mniejszości kurdyjskiej nastąpiło w ostatnim 10-leciu, kiedy to pod naciskiem międzynarodowej opinii oraz w perspektywie rozmów o integracji europejskiej z Unią, Turcja złagodziła swoją politykę. Pozwolono na swobodny rozwój języka, pisma kurdyjskiego, pozwolono na obchodzenie oficjalnych świąt kurdyjskich, w ostatnich latach daje się zauważyć rozwój kurdyjskich mediów. Po kurdyjsku wychodzi codzienna prasa, rozwijają się także kurdyjskie stacje telewizyjne i radiowe. W końcu rodowity Kobiety kurdyjskie w Istanbule. fot. wikipedia język jest wykładany w szkołach. 9 cji do unijnej wspólnoty. Większość We współczesnym świecie żyje rozwiązań, które znalazły swoje zastosowanie w ostatnich latach, zwią- obecnie ponad 20 milionów Kurdów. To dużo, choć inne szacunkowe dane zanych z poszerzeniem praw i autonomii Kurdystanu, wiąże się z naciskami mówią nawet o 25 milionach. Największa populacja kurdyjska mieszka Unii Europejskiej, która w przeciągu w Turcji i jest szacowana od 12 do kilku ostatnich lat wymusiła niemalże 15 milionów osób, co stanowi od 18 pewne zmiany, podwyższając standardy przestrzegania praw człowieka. do 20 procent całego społeczeństwa. Pozostałymi krajami, gdzie populacja Problematyka narodu bez własnego państwa będzie odgrywać jedną kurdyjska jest także pokaźna są Iran - 6 milionów, Irak - 4 miliony, Syria - z głównych ról w procesie akcesyjnym ok. 800 tys., w pozostałych państwach państwa znad Bosforu. Wznowione w diasporze żyje od 1,5 do 2 milionów w 2004 roku akcje terrorystyczne osób pochodzenia kurdyjskiego. Tak przez radykalistów z kurdyjskiej KPP duża, zorganizowana społeczność jeszcze bardziej wzmogą konieczność może stanowić potężną silę. 10 rozmów i wzajemnych negocjacji. 12 Ostatnie nadzieje na odzyskanie niepodległości Kurdowie stracili ropejską w dużym stopniu podwyż- Naciski wysuwane przez Unię Eu- w 1920 roku, kiedy to zaraz po zakończeniu I wojny światowej traktat człowieka, podstawowych praw i swoszają standardy przestrzegania praw z Sèvres zagwarantował utworzenie bód obywatelskich zarówno w stosunku do mniejszości kurdyjskiej jak i też niepodległego państwa kurdyjskiego, co nie zostało do końca zagwarantowane i dotrzymane przez pań- ile określone wytyczne i standardy są romskiej. Osobną kwestią jest to, na stwa alianckie. Dokument ten przestrzegane i stosowane. Ważna stracił szybko na znaczeniu, w tej kwestii jest także działalność bowiem już w 1923 roku proklamowano w Turcji republikę, wych takich jak OBWE czy też Rada pozostałych instytucji międzynarodo- po dojściu Atatürka do władzy, Europy, które ze względu na swoją misję statutową zajmują się szerzeniem a kwestia kurdyjska została zepchnięta na margines. Podobna sytuacja występuje także podstawowych zasad, takich jak po- praw człowieka oraz przestrzegania w Iranie i Syrii, gdzie jest prowadzona zmasowana polityka tur, praw i swobód demokratycznych. szanowanie inności, odmiennych kul- asymilacyjna. Także populacja Miejmy nadzieję, że ostatnie wydarzenia, które miały miejsce w Turcji czy romska nie jest do końca oszacowana, a jej liczba w kraju też Iraku przyczynią się do polepszenia sytuacji mniejszości kurdyjskiej znad Bosforu jest wciąż wielką niewiadomą, bowiem wiele w poszczególnych państwach, że osób wiedząc o swoich korzeniach, nie przyznaje się do swo- parlamentarzyści kurdyjscy odsiadu- uwolnieni zostaną opozycjoniści i byli jej narodowości, a szacunkowa jący wyroki więzienia. 13 populacja według niektórych Także w kwestii romskiej niezwykle danych określa jej wielkość nawet na 5 milionów osób. 11 wych instytucji. Przy braku wsparcia ważna jest działalność międzynarodo- Kwestia kurdyjska jest ze strony zorganizowanych struktur jedną z bardziej zapalnych państwowych, Romowie są pozbawieni jakiegokolwiek wsparcia. w perspektywie wstąpienia Tur- Dlatego Romano Atmo 21
Page 1 and 2: Festiwal dziecięcy Romowie w Mołd
Page 3 and 4: Słowo od redaktora naczelnego Szan
Page 5 and 6: II posiedzenie Rady do spraw Przeci
Page 7 and 8: wielu Romów, szczególnie osób w
Page 9 and 10: nej kadencji Sejmu udało się przy
Page 11 and 12: Co oferuje dla Romów w Polsce Unia
Page 13 and 14: i na koszt rodziców oraz wykonywa
Page 15 and 16: miejskich. Słynąca łaskami Pieta
Page 17 and 18: w szkole. Podkreślił on, że rodz
Page 19: XXIII „Romane Dyvesa” w Gorzowi
Page 23 and 24: ium unicestwiania ludzi była przyn
Page 25 and 26: z serem, chleb ze smalcem i inne. C
Page 27 and 28: w Czechach Mimo ogromnej skali dysk
Page 29 and 30: trafimy przełożyć na rzeczywisto
Page 31 and 32: Udka nadziewane z bekonem - 4 udka
Page 33 and 34: HOROSKOP Cyganka prawdę ci powie
Page 35 and 36: Wodnik (21.01-18.02) Ten miesiąc m

Spis treÅci numeru 5/2011 - ZwiÄ zek RomÃ³w Polskich w Szczecinku

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

Spis treÅci numeru 5/2011 - ZwiÄzek RomÃ³w Polskich w Szczecinku