Download this publication as PDF

11^11 ^••'::·^^>^;^^-·''^-

1X16ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Ι^Μ*·^ΙΑΤΡΟΥ ΣΥΡΒΑΕ&ΟΥ (ΟΜΙΙΒΒίΕΟ) ΤΟΝ ΠΑΡΙΣΙΟΝ^ο' ί1ϊ=^Α -ι 5/ΗΝΕΑΝΙΓίΗ ΖίΩΗΜΕΤΑΦΡΑΕίεΔΗΛΜ-ίΤΡΙΟΥ Χ, ΔΑΝΙΗΛΥΠΟΔ· 6· κατ 5. Θ.ΙΕΡΟΣΠΟΥΔΑΣΤΩΝΤΟΥ π ΙΕΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ-••>-/..-ΕΝ ΛΑΡΝΑΚΙΤΓΠΟΙΣ"ΕΛΕΓΘΕΡίΔ.2^,}θΐδΙ ΪΠΟΥΡΓΕ;] βίΒΛιΟ^Ι^ίΗΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Τ9 ΒΑΘΓΣΕΒΛΣΤ^ ΗΜΩΝ ΔΙΕΓΘΓΝΤΗΙΕΡΟΑΟΓΙΩΤΑΤΩ κ. ΑΡΣΕΝΙΟ, ΔΗΛΙΓΓΑΝΝΗ,ΕΙΣ ΟΝ Η ΙΔΐΙΑ ΤΗΣ ΪΙΚΔΟΣΕΩΣ ΤΟΓΠΑΡΌΝΤΟΣ ΕΡΓΟΓ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ,ΕΓΓΝΩΜΟΝΩΣ ΑΝΑΤΙθΕΜΕΘΑΜΑΘΗΤΑΙ ΑΥΤΟΥ.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΗΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣΉ εκΒοσις της «ΝΕΑΝΙΚΉΣ ΖΩΗΣ». ΙνΚόπρψ θά ρίψττ]μίαν πέτραν είς τήν ήρεμίαν καΐ τήν σιωπήν ή ' δποία έπικρατεΐ'έτΐΐ των ζητημάτων τά.δποία θίγει* θά ταράξη ϊσως ολίγοι τήνπρόληψιν ποϋ όπάρχει, δτι ενώπιον τοΰ νέου τίποτε δέν πρέπει νλλέγεται περί τών τοΰ βίου-του, δτι είναι άύτ2> τοΰΐο άνήθικον,γονευς ή διδάσκαλος ή φίλος νά πάρη ώς θέμα συμβουλών τουΐήν διατύπωσιν τών κινδύνων ποΰ συνεπάγεται δ άκρατής'βίοςτών νέων. Θά ύπάρξωσιν ϊσως μερικοί ποΰ καΐ άύτήν τήν ϊγΖοσιντου παρόντος βιβλίου θά καταδικ.ί^σρυν -ευρισκόμενοι υπ^ τό,γ,ρ&τος τής υπαρχοόσης προλήψεως, διότι θά, ρίπτη δ συγγραφεύςτήν σεμνοτυφίαν διά νά δμιλήση έπΙ τής ωμής πραγματικότηταςπερί της ζωής τοΰ νέ^υ. Ημείς θεωροΰμεν τουναντίον τήνέκδοσιν εδχάριστον σημεΐον καΐέπιθυμ/ϊΰμ,εν νά περιμένωμεν άπ'αυτήν έκτ6ς τών άλλων ωφελειών καΐ τόν κλονισμ^^ν τουλάχιστοντής επικρατούσης γνώμης δτι ενώπιον τοΰ ~ νΙου πρέπει νά σιώπώμενπβρί των κατ' αυτόν. Νά σιωπώμεν* διαΐ! ; διότι είναιά^ήθικοννά λαμβάνη δ διά' τ6ν, νέον φροντίζών θέματα διδασκαλίαςτου «αισχρά» (!)' αλλά θά'έρωτοΰσα* αί,σχρ^ν είναι τό νά κτυπώτξ)ν κώδωνα τοΰ;κινδύνου είς, τόν νέον, ή τίί νά αφήνω αότ^ν μέτήν σιωπήν μου νά κά'ϊοί'^τρέφεται ; Είσεχώρησε δυστυχώς καΐέδώ «ή κοινωνική τυπικδτης». 'Άς ασελγή δ νέος* άς καταστρέφεται*άρκεΤ νά παρουσιάζεται είς τά σαλόνια σάν έντιμος καΐχρηστός.'Αλλά, αγαπητέ άναγνώστα, τό ζήτημα δέν είναι μόνονζήτημα ηθικής· είναι ζήτημα αυτής τής καλοζωήςμας διά τήν Όποίαν τόσον σήμερα οί άνθρωτροι κόπτονται, διάτήν Οποίαν δ σημερινός πολετισμό.ς αγωνίζεται. Δέν μάς τό λέγουνδιάσημοι ίατροί δποΓοι δ 8ιΐΓΐ)βο1, δ ΝβίθδΟΓ, δ Ι^βδδΘΓ, δΡιΐΘθ1ιίθΓ8ΐβ1)6η, μάς τό λέγει καθαρά ή πείρα τοΰ καθ' ενόςδτι ή άνηθικότης, ή άκρασία είναι πηγή^ ασθενειών ποικιλώνυμων,,δτιείναι, τόδηλητήριον τοΰ εκφυλισμού προς τόν δποιονΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

γοργά προχωρεί ή σημερινή άνθρωπότης. ΚαΙ προκειμένου περτόσον σπουδαίου ζητήματος δέν πρέπει νά μείνη κανείς αδιάφορος.Τό σύστημα τής σιωπής δέν είναι εκείνο, νομίζομεν, μέ τόοποίοι τό κακόν περιορίζεται. Δέν πιστεύω νά είναι κανείς τόσοναφελής ώστε νά πιστεόη δτι μέ τό νά τη ρήση άκραν μυστικότηταείς τά τής νεανικής ζωής, έφόλαξε τόν νέον καθαρόν. "Ολως τουναντίον,θά ελθη ήμερα κατά χήν οποίαν δ νέος ποΰ επιμελώς έ-προφυλάχθη νά μή άκούση, νά μήπάθη τίποτε, πιεζόμενος όπότών εσωτερικών εξεγέρσεων, θά ζητήση νά εΰρη διέξοδον' θά τήνεΰρη άφ' έαυτοϋ, άν δέν εΰρη καλόν σύμβουλον, έστέ βέβαιοι,καΐ τότε ακράτητα θά πέση καΐ ή πτώσίς του θά εΤναι μεγάλη,διότι άπαράσκευος πίπτει 'στόν τρομερώτερον αγώνα ποΰ §χει δάνθρωπος νά διεξαγάγη, τόν πόλεμον κατά τοΰ έγώ του. Διάτοΰτο νομίζομεν δτι ή σιωπή οόδόλως ωφελεί, άν δέν βλάπτη.Καθήκον γονέων, διδασκάλων καΐ οΙοΌΖΎίποτψ άλλου περί τήςκοινωνίας φροντίζοντος είναι, νά μή κρύπτη τίποτε άπό τόν νέονάπό τής εποχής τής ενάρξεως τής γενετησίουδ ρ μ ή ς. Όφείλει νά σπεύδη νά καταστήση τόννέον ένήμερον τών κίνδυνων οι δποϊοι έπαπειλοΰσιν αυτόν άν προ -ώρως κάμη χρήσιντών επιθυμιών του. Θά Ιπρεπε μάλιστα σπίτικαΐ σχολεΐον νά αναλαμβάνουν άπό κοινοΰ τό έργον τής υποστηρίξεωςτής νεανικής ηλικίας. ΚαΙ θά σώζωνται άρα γε μέ τήν μέθοδοναότήν ; 'Ό γράφων τάς γραμμάς ταύτας σχών εδκαιρίαννά διαφωτίση νέους 15-16-17 ετών καΐ νά πειραματισθή έπ' αυτώνευρίσκεται είς θέσιν νά διαπίστωση δτι μέ διαφώτισιν καΐ 5πο -στήριξιν μονών έπί τίνα χρόνον έπηκολούθησε τελεία συγκράτησιςάπόοίουδήτινος σαρκικοΰ σφάλματος έπΙ 4—10 μήνας. Πιστεύωδθεν, δτι θά ήλαττοΰτο τ^ κακόν τουλάχιστον, έπαισθητώς,διά τής διαφωτίσεως καΐ τής υποστηρίξεως τοΰ μετανοήσαντος.Αρκεί νά κερδίση εκείνος ποΰ θάναλάβη τό λεπτό;^τούτο ΙργοΊ, τήν έμπιστοσύνην τοΰ νέου ώστε καΐ τόν υποτροπιασμόναότόν νά μή παρασιωπά. Δέν ένθυμοΰμαι ποΰ άνέγνϋ>σα δτιδίς έν Γυμνάσιον έν Γερμανί^ μίαν ήμέραν άπροσδοκήτως παρου-ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

σιάσθη καθηγητής παραστήσας τά τρομερά επακόλουθα τών νεανικώνπαρεκτροπών. Δέν γνωρίζω ακριβώς δποίον δπήρξε τό αποτέλεσματής δμιλίας του, άλλα είς δλους Ιφερε βελτίωσιν δπωςλέγει δ αναφερών τούτο. Κάί αυτή ή' βελτίωσις δέν είναι κέρδος ;'Αλλά καΐ σύγχρονον καΐ άπό τήν ίδικήν μας κοινωνικήν ζωήνπαράδειγμα έχομεν. Κύριος τις δστις είναι σγιμ^ρό^^ έντιμος καΐυγιής οίκογενειάρχης υπερηφάνως διηγείται, καΐ δέν έχει λόγουςέκ τών υστέρων νά πλάττη μύθους, δτι είχε τό ευτύχημα νά Ιχημητέρα ή δποία του ενέπνευσε τόν φόβον άπό πολύ μικράς ηλικίας,καΐ τήν άποστροφήν προς πάσαν βδελυράν πράξιν καΐ τήνπλέον άθφοτέραν (άν όπάρχη τοιαύτη). "Εγινε 19 ετών καΐ ήτοτελείως αγνός άπό οιασδήποτε πράξεως Ι Ό βίος του κατόπιν δι-'εκρίθη καΐ διακρίνεται έπΙ έγκρατείί^ι διότι μόνον Ιν τφ γάμφ έζήτησετήν ΕκανΟποίησιν τής φύσεως· Πράγμα άπίστευτον' καΐ δ­μως γεγονός ! Είναι μοναδικόν θά εϊπητις. ΝαΙ άλλα καΐή μήτηρυπήρξε μοναδική. Ηοιός μπορεί νά διϊσχυρισθή δτι ή ϋπάρξιςπολλών τοιούτων μητέρων δέν θά έδημιόόργει καΐ πολλούςεγκρατείς ;'Αλλά καΐ δέν. χρειάζονται πολλ-ά λόγια διά νά υποστηρίξουντήν δ ι α φ ώ τι σ'ι ν. Έν Ευρώπη οκο\) ά,τίό τίνος άντίδρασιςδιεξάγεται κατά τής άνηθικότητος ή οποία απειλεί καΐ αυτότό κοινωνικόν όίκοδόμημα, είς συνέδρια παιδαγωγικά καΐ διεθνήΣχολικής υγιεινής (οίον τό κατ' Αδγουστον 1910 έν Παρισίοιςδιεθνές συνέδριον Σχολικής υγιεινής είς τό 6τ:οΙο^ παρίσταντο1500 |Ιι,έλη καΐ ά.'^τεπροοωτι&ύο'^το 30 κράτη) ή γνώμη περί πλήρουςδιαφωτισμοΰ υπερίσχυσε. Ζήτημα υπάρχει μόνον περί τοΰχρόνου τής δ ι α φ ω τ ί σ ε ω ς* δπάρχουσι δέ καΐ οΕ φρονοΰντες έν,οίς δ Ν. ΡαβίΓ δτι ή διαφώτισις δέον νά. άρχεται πρΙν ή δ νέος αίσθανθη'τοόςνυγμούς τής επιθυμίας, κατά τήν ο 5 δε τ έ ρ α ν ώςτήν καλεί περίοδον. Δέν φρονοΰμεν ημείς δτι είναι καιρός δι' ημάςνά άρχίζωμεν άπ' έκεΐ, είναι δμως καιρός, καΐ πάντοτε είναι, νάφωνάζωμεν, άπό τής έδρας οΐ διδάσκαλοι, άπό τής οικογενειακήςΙστίας οί γονείς, άπό τοΰ έξομολογηταρίου δ' ιερεύς, άπό τής επιστημονικήςέ'δρας δ είλικρινής ίατρός, τοδς κινδύνους οΐ δποΙοι,ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

8ακολουθούν τάς ακολασίας τής νεανικής ζωής. 'Εν Άγγλίι^, ου-.χ1 πρό πολλών έΐών Σύνοδος επισκόπων έλάμβανεν αποφάσειςπερί της άγνότητος τών νέων, δι^έγκυκλίου δέσυνίστα αγνότηταείς δλα. Ό καιρός καθ' ον ή ηθική έχλευάζετο άπό τούς άνηθίκουςέπέρασε^ Τήν ήθικήν επικαλείται σήμερον αυτή ή ίατρικήδιά τήν άνύψωσιν τής δημοσίας υγείας. Ή ίατρική εξελισσόμενητείνει νά καταστή έπΛτήμη προληπτική* εξελίσσεταιάπό θεραπευτικής είς υγιεινήν. Θεμελιώδης δέ νόμος τής υγιεινήςείναί ή εγκράτεια* άλλ' εγκράτεια χωρίς ήθικήν δέν είναι δυνατή*«τό ζήτημα τής γενετησίου αγωγής είναι ζήτημα κυρίωςηθικόν», άνευ ηθικής εμπνεύσεως «αι προσπάθεια ημών θά λήξωσινείς θλιοεράν άποτυχίαν καΐ οίκτράν χρεωκοπίαν^, έλεγενέν τφ προμνημονευθέντι συνεδρίφ δ Μ&ΙαρβΓΐ (πρβλ. «Ανατολή»Ε. 'Ιακωβίδου τεΰχ. Δ'.) δ δέ διάσημος Ρείΐιο1ιΙβΓ8ΐ6ΐ3βηέγραφεν έν τή «Υγιεινή τής Ψυχής» του : «τό άναγκαίον προςπρόληψιν καΐ έκρίζωσιν {τών νοσημάτων] δέ είναι μόνον ή υλικήεκείνη ανατροφή ή λεγομένη ανδρική ή δποία δίδεται είς τά λύκεια,άλλα υψηλότερα τις καΐ άλλοία ανατροφή». Τήν άνατροφήνλοιπόν ταύτην, τήν ήθικήν, άς θέσω|χεν,είς έργον. Είναι αϊσχρόν,είναι είδεχθές ή τρυφερά νεότης, ή;νεότης ποΰ είναι γεμάτηποίησιν καΐ ίδανισμόν νά έρπη σάν σκώληξ. Δέν είναι ϊδιονδχι, δέν είναι φυσικόν τής ζωής ταύτης ποΰ είναι τ4ί;ον πτερωτήδιά νά πετ^, νά σύρεται χαμαί. 'Άς τήν ύψώσωμεν !'*Ας μή άκούωμεν εκείνους ποΰ θέλοντες νά ομιλήσουν περίελευθερίας .συμπεριλαμβάνουν είς τό περιεχόμενόν της καΐ τήνάρνησιν τιάσης ηθικής καΐ τό άχαλίνωτον επομένως τοΰ νέου.Μή άπατάσθε, ώ νέοι,',ή ελευθερία ή δποία σάς ένθουσι^, καΐδι' αυτό σάς τήν προτάσσοι>ν," δέν είναι ή άρνησις κάθδ ήθικοϋχαλινού. Ή τοιαύτη ελευθερία είναι παρφδία ελευθερίας, είναι-|ίντίφασιςκαθαρά. Προσέξατε είς τό δξύμορο"^ "'Χή^^'^ ^®^σάς ρίχνουν. «'Κλευθερία! αποτινάξατε τήν δύναμιν τοΰ λογικοΰκαΐ τής ηθικής ! έτσι θά ζήσετε ελεύθεροι, μακράν, έ'ξω άπόκάϋε νόμον ποΰ δεσμεύει τήν ένέργειαν σας 1» Ποία δέ είναι ή ε­λευθερία ποΰ σάς καλοΰν; Τό νά γίνετε δοΰλοι τών δρμών ή^μιάςΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

εταίρας. Δέν είναι αίσχος, φίλτατοι νέοι, νά πετοΰ).·εν τό λογι*κόν διά νά δουλεύσωμεν είς τά πάθη καΐ τά ακάθαρτα γύναια |Δεν άμφιβάλλομεν, ώ νέε, είς τοΰ δποίοΐ) τό χέρι θά ττέση τόπαρόν βιβλίον, δ^ι ή άνάγνωσίς του, τά σοφά καΐ πειστικά λόγιατοΰ είλικρινοΰς χριστιανού Ό Γ δαΛΙβά, δέν άμφιβάλλομεν δτιθά δονήση κάποιας χορδάς τής εύγενοΰς νεανικής ψυχής* ή αξιοπρέπεια,ή ευγενής υπερηφάνεια είναι άρεταΐ τής νεανικής ζωήςκαΐ δταν μάθη δ νέος, δτι αυτά καταρρακώνονται μέ τόν αίσχρόνβίον, θά σκεφθή άν πρέπει νά εξακολούθηση τόν ϊδιον δρόμοντής ζωής. Άλλ'αρά γεθά κατορθώση τό βιβλίον νά φέρτ;}καΐ πέραν τούτου αποτέλεσμα ; θά κατορθώση νά πείση μερικούςδτΐ-δ δρόμος τόν όποιον ακολουθούν δέν είναι καλός, καΐ δτι ο­φείλουν ν' αποφασίσουν αμετακλήτως ν' αλλάξουν βίον;Αμφιβάλλω : Δυστυχώς, σκόπελος ανυπέρβλητος ευρίσκεταιέμπροστά, επάνω είς τόν όποιον σάν κύματα σπάζουν αί ευγενείςάποφάςτεις τοΰ νέου ! Καί αυτός είναι ή κοινωνία, τό περιβάλλον,θά ήτο πολύ τολμηρόν, άς τό δμολογήσωμεν, δι'Ινανέον νά θελήση νά ζήση κατά τάς υποδείξεις τοΰ λογικού κιΐτής ηθικής. Ή κοινωνία μέσα είς τήν δποίαν θά ζήση είναι τόσονζυμωμένη μέ τήν αίσχρότητα σήμερον, ώστε κατήντησε νάνομίζη, νά πιστεύη μάλλον, δτι είναι φυσικός δ δρόμος ποΰ περπατεϊκαΐ πάντα, που δέν θέλει νά συμμορφωθή προς τήν πορείαντης, θά άποκαλέση τό όλιγώτερον ύποκριτήν καΐ άνθρωπον, δ ό­ποιος είναι πίσω άπό τόν κόσμον Ι Ή κοινωνία είναι ένας χείμαρροςκαταρρακτώδης ποΰ τρέχει τιρός μίαν διεύθυνσιν,τήν διεόθϋνσιντής άκρασίας. Ένας νέος αποφασίζων νά ζήση διαφορετικά, άςτό εϊπωμεν, δέν πρέπει νά είμεθα ίδεολόγοι, θά ίσοδυνάμει προςτό νά ήθελεν ένα λιθάριον τό δηοΐο^ σόρνει δ χείμαρρος, νά στρα·φή ^πίσω προς τάς πηγάς. Τό παράδειγμα ϊσως νά σέ άποκαρδιώνη,ώ νέε. Έν τούτοις άν έχης τό θάρρος καΐ τήν άνδρείαννά κλείσης τά αυτιά σου προς κάθε είσήγησιν μερικών φίλων σουποΰ έρχονται νά σοϋ δώσουν συμβουλάς, άν έχης τήν άπόφασιννά ζήσης σύμφωνα μέ δτι δ ανθρώπινος καΐ θ$ΐος νό|ΐος έπι^ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

10τάττει, τότε θά μπόρεσης νά ζγ^σης σώφρων, νά'τήρησης τάςδυνάμεις σου διά τόν φυσικόν του; προορισμόν, τόν γάμον.Διδάσκαλοι δέ, κληρικοί καΐ γονείς δσοι πιστεύουν δτι ή άνθρωπότης,ώς κοινωνία μπορεί νά προάγεται, άςέργαάθοΰν δπωςσύν τφ χρόνφ δημιουργήσουν ^'να νέον περιβάλλον καταλληλότερονγιά νά ζήση κανείς μέσα ζωήν φυσικήν. Οι γονείς δέν.είναι^ρΟόν νά εγκαταλείπουν τάϊδιά των σπλάγχνα είς τήν τύχην τωνδιά νάτά^ βλέπουν κατόπιν φθειρόμεναέξ ιδικής των ύπαιτιότητος.Οί υπεύθυνοι δέ διά τήν διαμόρφωσιν τής νέας γενεάς δένθέλουν, πιστεύομεν, νά βλέπουν τούς κόπους των νά γ^ρεωγ,Ο'πουν. 'Άς παταχθή λοιπόν αμείλικτα κάθε περίστασις έξαχρειοΰσατόν νέον. Ρυπαρά φιλολογία, άσεμνα θεάματα, συναναστρο·φαΐ δποπτοι. Πλαΐειά δέ'δ δ νέος άς φωτίζ-εται περί τών κινδύνων,ίνα ώς λαμπάδα έχηδσα θά άκούση καΐ φωτίζεται είς τάκινδυνώδγ] καΐ θορυβώδη μονοπάτια τής πολυτάραχου νεανικήςζωής.Μακράν ή σεμνοτυφίαΐ Δέν είναι ηθική ! είναι άνηθικότης.' ΑΕ, θυσίαι έπΙ τοΐί^^ωμοΌ τής Αφροδίτης έν τή νεανικήζωή, ύπό οΕανδήποιιε μορφήν είναι φοβερά μάστιξ διά τήν ανθρωπότηταδιά τήν πρόοδον και άνάπτυξιν αυτής* '-«ή πρόοδος είναιπροϊόν^ λέγει δ ΝοΓϋαα, τής υπό τοΰ ανθρώπου δσον τΟ δυνατόναόστηροτέρας καταδαμάσεως τών κτηνωδών αύτοΰ δρμών»."Οσοι λοιπόν θέλουν νά ζήσουν καΐ νά προαχθούν ώς κοινωνία, ώςέθνος άς πολέμου"^ τόν άσπονδότερον τής προόδου έχθρόν, τήνάσέλγειαν.Μετά τά ανωτέρω τά όποια ευμενώς παρεχωρήθησαν διάτήν παροϋσαν εκδοσιντής «ΝΕΑΝΙΚΗΣ ΖΩΗΣ» ύπό σεβαστούκαι φίλου προσώπου, θά μάς έπιτρέ\^>ΐ} ό αναγνώστης νάπροσθέσωμεν και ή μεϊς ολίγας γράμ μάς* τάς άπευθύνομενπρος τούς φίλους συνομίληκας νέους : δταν, Θείςί πάντωςσυμπτώσει, δι' ή μας τουλάχιστον, επεσεν εΙς χειράς μας τό βιβλίοντό όποιον παρουσιάζομεν, τό έξομολογούμεθα φίλοι,ή έντύπωσις πού παρήχθη είς τήν ψυχήν μας ήτο τόση ώστεΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

τά αποτελέσματα έλπίζομεν δέν θά εξαλειφθούν. Θά είμεθαευτυχείς, ευτυχέστατοι, άν και 10 μόνον άλλοι νέοι ευρεθούνέκ τής αναγνώσεως τής «ΝΕΑΝΙΚΗΣ ΖΩΗΣ» οχι νά μεταβάλουνβίον, άλλ' έστω καΐ μόνον νά βελτιώσουν άύτόν. Άντούτο γίντ) ό σκοπός τής παρούσης εκδόσεως έ'επλήρώθη.Τό βιβλίον, επειδή προω'ρίσαμεν διά τούς πολλούς, έκριναμεν καλόν ν' άπλοποιήσωμεν τό λεκτικόν^ον. Είς τίναμέρη καταντά παράφρασις χωρίς δμως νά απομακρύνεται τοΰπρωτοτύπου. ^'Εφροντίσαμεν δέ νά πλουτισθή ή παρούσα έκδοσιςκαι διά πολλών υποσημειώσεων προς έπίρρωσιν τώνγνωμών τού συγγραφέως δι' άντιπαραθεσεο^ς γνωμών καιόίλλων επιστημόνων.'Έν τφ Π. 'Ιεροδιδασκαλείφ»Απρίλιος 1918.11ΣΓΑΑΟΓΟΣ ΙΕΡΟ ΣΠΟΪΔΑΣΤΩΝ,ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ-ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣΉ «ΝΕΑΝΙΚΗ ΖΩΗ» είναι διά πολλοός ή ζωή τών διασκεδάσεωνκαΐ τών άτϊηγορέυμένών απολαύσεων, εντός τής άσωτείας.Δι' ημάς δμως καΐ διά πάντα σκεπτόμενον, είναι ή φρόνιμοςκαΐ κανονική έν τή έγκρατεία ζωή, μέχρι τής ώρας τοΰγάμου.Έκαστος νεανίσκος ανάγκη ^ νά έκλέξη μέταξυ τών δύοδρόμων, τοΰ τής ανδρικής τιμής καΐ τής έξευτελιστικωτάτης τώνκακιών.Άφιερώσαμεν τό βιβλίον τοΰτο είς τήν μελέτην του σπουδαίουδιλήμματος, τό δκοΧο\ προβάλλει οδτως είς τόν είσερχόμενονείς τήν ζωήν καΐ έλπίζομεν δτι αΕ γνώμαι ημών θά έτζίδοκιμασθώσινόπό τοΰ νέου άναγνώστου. Ό δρόμος άλλως, τόν όποιονημείς, δυνάμει πάντων τών πειστικών επιχειρημάτων, όποδεικνόομεν,είναι δ καλός Ζρδμος, τόν όποιον δεικνύει τό λογικόνκαΐ ή Επιστήμηκαΐτόν δποίον έ πιτακτ.ικώ ς παραγγέλλειή μήτηρ Εκκλησία.Περίεργον ίσως είς πολλοός θά φανή νά βλέπωσι λόγιονχριστιανόν, κηρύσσοντα τήν έγκράτειαν είς τοός νέους τοΰ 20οΰαίωνος. Τά «ίσχυρά» λεγόμενα πνεύματα έπιμένουσιν ακόμηείς τάς κατ' αυτής κατηγορίας καΐ είς τά σοφίσματα υλισμούπαρακμάσαντος καΐ ήττηθέντος καί μένουσιν οπίσω παραδόξως,διότι δλος δ σήμερον διασκεπτόμενος κόσμος, ομόφωνος αναγνωρίζειδτι ή εγκράτεια είναι αρετή κ ο ιν ω ν ι κ ή, καθήκονόγιείας, άλλα καΐ αρετή σόναμα χριστιανική.0Ε φυσιολόγοι καΐ οϊ Ιατροί δέν παραπαίζουσι πλέον περιφρονητικώςτήν σωφρρσόνην* δέν θεωρουσι πλέον αυτήν ώς τερατώδηή αδύνατον, άλλ' όψηλοφώνως συνιστώσιν αυτήν καΐ ε­πικαλούνται τήν βοήθειαν τών πολιτικών, τών ήθολόγων, μάλισταδέ τήν τοΰ κλήρου είς τόν διωγμόν, τόν δποίον έξβγείρουσικατά τής ακολασίας.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

13Όποία άπδτομος αλλαγή /γνώμης ! Όποιον μ^ημα ΙΠρό ολίγου ακόμη ή «Επιστήμη κατεδίκαζε τάς όιτό τήςθρησκείας προβαλλομένας ευγενείς άρετάς». Επαναφέρει αότάςείς τήν πρώτην άξίαν άτιμζρο'^. Διατί ; Διότι χάριν τοΰ κόμματοςτοΰ Τλισμοΰ, τά κοινά ήθη άπό αίώνος ήδη ενός. είς βαρόνεξετέθησαν κίνδυνον καΐ διότι σήμερον αναρίθμητα δυστυχήματα,φυσικά τε καΐ ηθικά προσίάλλουσι/τδν άνθρωπον, καΐ άπειλοΰσιτό μέλλον τής κοινωνίας.Προθύμως δέ έπαναλαμβάνομεν τά τών θαρσαλέων ημώνσυναδέλφων καΐ τό βιβλίον ημών είναί τις μετρία είσφορά είς τΟτόσον μέγα λαί τόσον άναγκαίον αυτών έργον.Κατά Σεπτέμβριον τοΰ 1899 συνήρχετο έν Βρυξέλλαιςσπ^υδαίον παγκόσμιον Συνέδριον υπέρ τής έκ τής συφιλίδος καΐτών αφροδισίων παθών προφυλάξεως, είς τό δποίον έλαβον μέροςΙατροί, πολλοί, δλοι δέτήν αυτήν φρικώδη κραυγήν εβαλον, ά-παιτήσαντες τήν βοή θ ε ι αν τ ή ς'Η θ ι κ ή ς όπερ τής κινδυνευουσης'Γγιεινής. .-Ό έν Βερολίνφ καθηγη^τής Αεσέρ (Ι^θ88βΓ) ομολογεί καΐδιακηρύττει δτι «είναι ανάγκη μ ε γ ά λ η νά άνυψωθή ή ή θ ι-κ ή κ α τ ά σ τ α σ ι ς τοΰ λαοΰ».Ό Δρ Νάϊσερ(Νθί886Γ) καθηγητής έν Ηρεσλαυΐί^, είναισαφέστερος. Είς μίαν σοφήν του μελέτην ζητεί νά εΰρη τόν τρόποντής ελαττώσεως τής πορνείας των ανδρών καΐ άφόβως προτείνειτά εξής :«Π ά ν τ ε ς ο Ε δ π ω σ δ ή π ο τ ε έ ρ γ α ζ ό μ ε ν ο ι ύ-> π έ ρ τ ή ς έ κ π α ι δε ύ σ ε ως καΐ ανατροφής» τω ν ν έ ω ν, είναι ανάγκη καθαρώς ν ά κ α-» τ α δ ε ι κ ν ύ ω σ ι τ ο ό ς έ ξ ω τοΰ γάμου κ ί ν δ ύ-» νους τών σ α ρκ ι κ ώ.ν ά κ ο λ α σ ι ώ ν καΐ τό ΔΥ­ΝΑΤΟΝ ΤΗΣ ΕΓΚΡΆΤΕΙΑΣ. '» Ανάγκη νά Εδρυθώσι Σύλλογοι προσηλυτικοί κατά»τής κακοηθείας καΐτ ή ς πολυποσίας (τοΰ» άλκοολισμοΰ)».ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

14«Πόλεμος κατά τής πορνογραφίας».^«Ευθύνη ποινική τοΰ ανδρός διά τάς συνεπείαςτών άνομων μίξεων» κτλ.Ή όπερ τής άληθοΰς Τγιεινής καί τής αρχαίας Ήθικηςάντίδρασις αυτή τής Επιστήμης είναι σωτήριος* είθε νάμεγαλυνθή αδτη, νά έξαπλωθή^ νά γένικευθή ! Ι ίθε οΕ δυνατοίτής κοινωνίας δλοι, σύνολοι νά συνενωθώσι διάτόν θρίαμβον τής αρετής!... Είθε οΕ νέοι, διδασκόμενοι όπό τοσούτωνεκλεκτών συμβούλων, νά προφυλάσσωνται διά παντός άπότήν βδελυράν τής ακαθαρσίας κακίαν καΐ νά διατηρώσιν άμόλυντονκαΐ καθαρόν τό άνθος τοΰτο τής άθωότητος, τό δποιον είναι ήδ ύ ν α μ ι ς, ή τιμή καΐ δ στολισμός τής ηλικίας καϊ ή έξασφάλισιςτοΰ μέλλοντος αυτών !... Ίδοό ή ένθερμος ημών ευχήκαΐ ή ακλόνητος -έλπίς !ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Η ΝΕΑΝΙΚΗ ΖΩΗι » ^^1 ι -ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΠΡΩΤΟΝΉ άγαμε».Άπό τής αρχής τής εφηβικής ηλικίας καΐ μέχρι τοΰ.γάμουτου, δ νέος είναι, κάί πρέπει νά μένη άγαμο ς. ΑναμφιβόλωςαΕπαρεκτροπαΐ είναι ένδεχόμεναι. Ό κόσμος τά συγχωρείδλα είς τοός νέους κάΙ δλα συντελοΰσι διά νά τοός καταστήσωσινελαφρούς, είς^, τήν ήλικίαν αυτήν, είς τήν δποίαν ή απειρίακαΐ ή υπερηφάνεια όποβοηθοΰσι τάς ταραχώδεις ορέξεις τώναίσθήσεων. Άλλ'έάν δ νεανίάς σέβεται τόν εαυτόν 'του, θέλει δένά σέβεται καί τους άλλους, καΐ νά ακόλουθη τόν ηθικόν νόμον,αποφεύγει τάς καταχρήσεις τάς σαρκικάς καί ζή κ α θ α ρ ός.Ή αγαμία αΰτη τόσον Ιχει τήν βαρύτητα καί διά τ^ν καθένακαί διά τήν κοινωνίαν, ώστε οσαδήποτε καΐ άν εϊτΐωμεν περίτής φύσεως αυτής καί τών στενών καί αναγκαίων σχέσεων,αΕδποίαι ενώνουσιν αυτήν προς τήν έγκράτειαν, είναι ολίγα, 'Άςάρχίσωμεν λοιπόν άπό τόν άλήθή αυτής δρισμόν.Άγαμος λέγεται εκείνος, δ οποί9ς'' θεληματικώς καί διάδιαφόρους λόγους δέν νυμφεύεται* μαζί μέ τήν άγαμίαν αότήνέννοοΰμεν καί τήν έγκράτειαν ή δποία δέν μπορεί νά χωρισθήάπό τήν παρθενίαν. ν /'Ο άγαμος απέχει τών γυναικών καί έγκρατεύεται. Είναιδέ πασίγνωστον δτι ή ζωή αύτοΰ είναι γεμάτη άπό εμπόδια, ά­πό αγώνας, άπό θυσίας. Ή φύσις ουδέποτε αφήνει τά δικαιώματάτης. ΟΕ ερεθισμοί τής γενετησίου δρμής δέν αφανίζονται.Καί'^έν είναι μέν τόσον.δυνατοί δσον είς εκείνους ποΰ τοός προκαλοΰν*είναι δμως πολό ζωηροί ^ καί είς τόν νέον" τόν άναζήτοΰσικαΐ τρέχ^υσιν οπίσω αύτοΰ.Ό. ,έγκρατής γνωρίζει το χρέος του. ΑΕ σαρκικαΐ επιθυμία;ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

16 Α'. «Η ΑΓΑΜΙΑμάταια τόν πειράζουν καί τόν ένοχλοΰν* άντιπολεμεί γενναίωςτάς βλαβεράς επιθυμίας* καθησυχάζει τάς ακατάπαυστους έπαναστάσε;ςτής φιληδονίας καί προφυλάττει τήν καρδίαν καί τάςαίσθήσεις του άπό τοΰ νά τάς μολύνη.Ή συνήθης αγαμία είναι ή τών νέων, δσοι δέν ήνώθησανακόμη διά τοΰ γάμου, καίοΕ οποίοι είναι αποφασισμένοι, πιστοίείς τόν νόμον τοΰ Θεοΰ καί είς τόν τήξ τιμής, νά διαφυλάξωσιδιά τήν συζυγικήν κλίνην τάς άπαρχάς τής καρδίας των, τόνπρώτον αότής έρωτα. Άγ^α είναι ή ζωή εκείνων, δσοι έκ καθήκοντοςή'άπό,δρεξιν δέν νυμφεύονται καί έξακολουθοΰντες νάζώσιν είς τόν κόσμον, φυλάττουσι θρησκευτικώς τήν έγκράτειαν.Είδος τής αγαμίας ίδιαίτερον είναι καί ή θρησκευτικήή ή εκκλησιαστική αγαμία τών Αρχιερέων,Ιερομόναχων, Μοναχών, Μοναζουσών. Ούτοι όπεχρέωσαν εαυτούςδι' υποσχέσεως τήν δποίαν έμελέτησαν τερώτα, τήν δποίανΙδωκαν έμπροσθεν τοΰ θυσιαστηρίου καί ή δποία τοός δεσμεύειδ^ιά παντός. Έπιθυμών νά άφιερωθή είς ζωήν τελειοτέραν, νάάκολουθήση τήν εύαγγελικήν τελειότητα δ άνθρωπος, τάσσειείς τόν θεόν σ ω φ· ρ ο σ ύ ν 7/ ν ϊ^αί αφήνει. τόν γάμον δλοτελώς.Δέν πρόκειται νά περιγράψωμεν τήν άσύγκριτον άξίαν τοιαύταςζωής. (^) Συγγραφείς έπιτηδει^τεροι έξεπλήρωσαν τό καθήκοντοΐίτο (*) καί δέν εϊμεθα ίσως Εκανοί νά άντικαταστήσωμεναυτούς. Άλλ' άπαραίτητον φαίνεται είς ημάς νά όποδείξωμεν δτιή θρησκευτική αγαμία είναι ή άπόδειξις καΐ τό πολύτιμον άρχέτυποντής άλλης, τής κοινής, κοσμικής αγαμίας, καί αΕ δύο άλλωςτε περιέχουν τάς ίδίας ά'ρετάς, Ιχουσιν ανάγκην'ίσης αόταπαρνήσεως,μόναι δέαΕ ευσεβείς ψυχάΐ δύνανται νά κατορθώσωσιταύτας.Πάλη τοιαύτη είναι ϊ'^^οξος- άλλ' δ άγαμος δέν θεωρεί ί­δικήν του τήν τιμήν δτι κατώρθωσε νά μείνη τέτοιος άλλα άνα-(1) 2ημείωσΑς της παρούσης εκδόσεως.—Ό κ. ήμδν 'ίησοδς Χριστός εΙςεκείνους επιτρέπει νά μείνουν άγαμ·?ί· οϊτινες έγεννήθησαν μέ φυσικήν βδελϋγμίχνέΐς τόν γάμον κχι Ιρωτα εΙς τήν παρθενίαν «6 δυνάμενος χωρεΐν χωρείτω».(2)"ΊδεΡ. Μοη8&ΐ3Γ6, ΟοηίόΓβηοββ άβ Ν. Ο.—ΟαΓβιηβ 18^7.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Α'. «Η ΑΓΑΜΙΑ» 1Τγνωρίζει καί ευχαριστεί ΕΚΕΙΝΟΝ, ^στις μόνος καθιστοί αότόν•ίκανόν είς τοΰτο. Ό Θεός εόλογεί,. ενδυναμώνει, υποστηρίζειτοός εγκρατείς καί εκείνοι ένδυναμουμενοι έν Αότψ, προσεύχονται,όπομένουσι καί-^έργάζονται, άναμένοντες. τάς αίωνίους ά-μ«?^ί.ίίΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟ0ΗΚΚ'Ιδοό ή αγαμία, δπως τήν θέλει το λ-ογικόν καί ή Θρψσκεία, δπως παράγει αότήν καί διατηρεί μεταξό ημών τό πνεΰματοΰ Χρίστου είναι ή μ^νη αληθής άγ α μ ί α. Πρέπει δ-, μως νά δμολογήσωμεν, προς έντροπήν τών ανθρώπων, δτι ό­πάρχει άλλη αγαμία, τόσον κακή, δσον ή πρώτη είναι καλή*τόσον -γεμάτη άπό κινδύνους^ δσον ή άλλη είναι ωφέλιμος καΙαναγκαία* ή αγαμία δηλαδή τοΰ έγωϊσμοΰ καί τής ακολασίας, ή,ψεύτικη άγ αμ ί α τών ά σ^ε λ γ ώ ν, μέ άλλα λόγια ήψ ευ δ ή ς αγαμία. Τήν γνωρίζουσι, μάλιστα δέ τήν εφαρμόζουνπερισσότερον άπό τήν άληθινήν. Είναι τρΰ συρμοΰ καΐ τήν ευνοείό κόσμος, Τρίχει είς δλους τοός δρόμους καί κατορθώνειτοός ακάθαρτους αότής σαοπο^ς πανταχοΰ, σπείρουσα πλουσίωςτήν κ α τ ασ τ ρ ο φ ή ν καί τήν άτι μ ί αν έίς τάς καρδίαςκαί τάς οίκογενείας. Καί ποίος ποτέ θά ήδύνατο, ποίος: θά έ-,τόλμα νά σύγχυση αότήν μέ τήν άληθινήν άγαμίαν, ή δποίαθεμελιώνεται επάνω είς τήν άρετήν καί κατορθώνεται μέ μεγάλα$θυσίας ;Έκτος τοΰ ^^ομίμοί) γάμου, τοΰ γινομένου πρό του θεοΰ, υ­πάρχει—όπήρξε πάντοτε—ή § "^ ογ^ο ς συζυγία, ή π.α ρ ά ν ο-μ ο ς, Ιχουσα βαθμ^ός διαφόρους, άπό τής συνήθους παλλακείας,άπό τής ψεύδους ο ί κ ο γ ε ν ε ί α ς, μέχρι τών ελαφρώνκαί εφήμερων σχέσεων. Τό Κράτος έπί πολό διετήρησεν,ώς φραγμόν κατά της ακολασίας τών ηθών, τό άδιάλυτον τοΰγάμου, τ^ όποιον διδάσκει κάί απαιτεί ή Εκκλησία (^) άλλ' υ­πεχώρησε σήμερον είς τ^ν χείμαρρον τής ασεβείας τής άσελγοΰς,παραδεχθείσα τόν άπαίσιον δρόμον τοΰ δ ι α ζ υ γ ί ου. Νυμ-(') 2.Ε. Μόνον ή Δυτική Εκκλησία διδάσκει τό άδιάλυτον τοδ γάμου. ΉΌρθόδοξος ήμων εκκλησία ακολουθούσα την ρητήν έντολήν τοϋ Κυρίου ήμόδν.Ιτιιτρέπβι τήν διάλυσιν τοϋ γοίμου εΙς περιπτώσεις μοιχείας {πρβλ. Ματθ ιθ' 9),ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

18 Α'. «Η ΑΓΑΜΙΑφεύονται καί διαχωρίζονται κάτι τάς ορέξεις αότών. Ή έ λ ε υ-θέρασυμβίωσις άλλως τε προτιμάται περισσότερον άπότοός νομίμους γάμους, άν καί αυτοί εόκολύνθησαν μέ τήν ελπίδατοΰ διαζυγίου. "Εχομεν λοιπόν δύο είδη ενώσεων, τάς όπότής Εκκλησίας καί τοΰ νόμου καθιερωθείσας, καί δσας δημιουργείκαί διαλύει έλε'υθέρως τό πάθος. Ή συνύπαρξις δύο αγαμιώνσυμβαδίζει μετά τών ποικιλιών τούτων τών γάμων.Άγαμος, νομικώς καί επισήμως, δέν είναι δ μή Ιχωνγυναίκα καί φυλάττων δι' αυστηράς έγκρατείας τά θεία παραγγέλματα,άλλ' απλώς εκείνος, τοΰ δποίου δ γάμος δέν είναι εγγεγραμμένος"είς τά ληξιαρχικά βιβλία. 'Ιδοό ήψευδήςάγαμί α, περί τής δποίας έγράφομεν ανωτέρω καί τήν δποίαν εόρίσκομενπανταχοΰ. Τήν αίσχράν διαγωγή ν καί τά κακά ταύτηςπαραδείγματα είναι ανάγκη αυστηρότατα νά στιγματίσωμεν*διότι αΰτη είναι εκείνη ή δποία αναζητεί καί προτιμεί τήν έλευθέρανενωσιν, παρά οΕονδήποτε άλλον σύνδεσμον, Ιστω καί τόνγλυκύτερον. Ανευρίσκει είς αότήν τά κα>ά καί τάς απολαύσειςτοΰ γάμου, χωρίς τών αυστηρών αότοΰ καθηκόντων καί τών βαρέωνφορτίων* αναλόγως τής ηδονής αότοΰ, άνάΧογοΊ δίδει καίτήν έμπιστοσύνην, τήν μεγαλοδωρίαν αότοΰ. Τοιαύτη είναι ήτιμή τοΰ πολιτικοΰά γ ά μου, τοΰ ψ ε υ δ ο ΰ ς ά γ ά-μ ο υ, δ δηοίος έχει τήν άξίωσιν νά άπολαύη^ τοΰ συζυγικοΰ βίου,χωρίς δ μω ς κ α ί ν ά γ ί ν η τ α ι εμπράκτως πατή ρ, δστίς είναι φυγάς τοΰ γάμου, δουλεύει είς μόνην τήν ήδυπάθειανκαί πίπτει είς τήν πορνείαν !Ό νέος, δ φρόνιμος, ουδέποτε θά σύγχυση τήν άληθινήνάγαμίαν μέ τήν βδελυράν αότήν παραποίησίν της.Άποφασίσας νά άν.ολοχ>^Ί^ τόν νόμον τοΰ Θεοΰ καί συμφώνως προςαότόν νά ζή, θά κατανόηση δτι ή εγκράτεια είναι αότή ή οόσίατής αγαμίας καί δτι είναι Ιντιμον καί ώφέλιμον νά διατήρησητάς πηγάς της ζωής καί νά διαφύλαξη τήν παρθενίαν μέχριτής ημέρας τοΰ γάμου. Άν ή φωνή τής Ηθικής δέν έξαρκήνά καταπείση αότόν, ή τής Έ π ι σ τ ή μ η ς δμως δέν θάΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Β'. «Η ΝΕΑΝΙΚΗ ΕΓΚΡΑΤΕΕΑ» 19κατορθώση τοΰτο, διότι αΰτη διδάσκει δτι ή άσωτε ία, είςτάς αρχάς τής νεανικής ζωής, είναι ή άίτία βαρύτατων φυσικώναρρωστιών. .ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'.ΊΙ νεανική έγκ^τ^ά'^ε^ίΐ.Ισχυρά έκ μακράς πείρας, στηριζομένη έπί πειστικωτάτωναποδείξεων, ή Επιστήμη διδάσκει δτι μόνον είς τόγ γάμον πρέ*πει νά γνωρίσωμεν τήν συζυγικήν ζωήν καΐ δτί μαν^αν έπικίν-• δυνον πάσχουσιν οΕ.νέοι ριπτόμενοι είς τήν πορνείαν... Απατηλόςείναι δ ^ρδμος ο\)τος, είς τόν δκοΐο^/ οί ανόητοι νέοι φαντάζονταιδτι" εό^ίσκουσι τήν ήδονήν, άλλ' δπου συναντώσιν, άλλοίμονον! άναποφεΰκτως, τόν κόρον, τήν άπάτην, τήν άπελπισίαν,πάθη ποικίλα, ενίοτε μάλιστα καί αυτόν τόνΜνατον.'Ιδθ;ό ή αυστηρά διδασκαλία τής επιστήμης. Συμπληρώνειάκριβέστα-τα τήν διδασκαλίαν τής'Εκκλησίας καί είναι σπουδαιότατηή τελική αυιη συμφωνία. Διά νά άκολουθήσωμεν τήνέπιστημονικήν πρόοδον τής σήμερον, ή δποία τόσον επαινείται,διά νά Ιμμένωμεν^ πιστοί είς τά διδάγματα τών διδασκάλων τήςΦυσιολογίας, πρέπει νά έπιστρίψωμεν είς τό γράμμα τής τ α­π ε ι ν ής Κ α τ γ^ χ ή σ'ε ω ς, ε''ς τήν τόσον άναγκαίαν καί τόσον υβριστικώς παραγνωρΐζομένην έντολήν έκείνην τοΰ Θεοΰ.Οό μοιχεύσεις. .Όόκ επιθυμήσεις τήν γυναίκα τοΰ πλησίον σου.Πόρνους καί μοιχούς κρίνει δ θεός(Έβρ. ιγ' 4).^Πριρήλθον πλέον άνεπιστρεπτεί οι χρόνοι Ικείνοι είς τοΐ!)ς ο­ποίους διά νά καταπολεμήσωσι τήν Έκκλησίαν καί διά νά κα ·τακρημνίσωσι τό έργον τών λειτουργών αότής,οΕ οοψοί δοΰλοιτοΰ όλισμοΰ^άδιστάΗτως κατεπολέμουν τήν καθαρότητα, τήν ά-γνείαν δλας τάς εξαίρετους άρετάς δσας παραγγέλλει καί εξωθούντάς νέας γενεάς είς τήν άκρασίαν έν ονόματι δήθεν κάποιαςεπιστήμης. Είδομεν τήν πλάνην καί τοός κινδύνους τοιαύτης τι-ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

20 Β'. «Η ΝΕΑΝΙΚΗ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ>νός διδασκαλίας καί δλοι οΕ φρόνιμοι άναγνωρίζουσι σήμερον δχιπολό δικαία καί ευλογδς είναι ή άδιάλυτος συμμαχία καί ο Εσυνηνωμένοι αμφοτέρων αγώνες, τής θρησκείας καί τήςΕπιστήμης, προς άναστολήν τής αόξανούσης άνηθικότητος καίπρος όποστήί^ιξιν τών αλληλέγγυων άρχων τής Υγιεινής καίτής Ηθικής.Έ πείρα Ιδειξεν δτι ή Τγιεινή στηρίζεται έπί τής Ηθικής,ή δποία Ιχει ανάγκην τής θρησκευτικής επικυρώσεως καίεπιδοκιμασίας, καί οριστικώς άπέδειξεν δτι τό κτήνος τό ό­ποιον όπάρχει μέσα είς τόν Μρωπο^^ είναι άγριον καί άκαταδάμαστον,έάν άφήσωμεν ελευθέρας τάς ορέξεις τών ενστίκτωναότοΰ, έάν δέν έπιβάλωμεν είς αότό τόν ζυγόν τοΰ λογικοΰ, φωτιζόμενουκαί ένδυναμουμένου όπό τής πίστεως.Ή ανάγκη τής έγκρατείας' είναι φανερά είς \8λας τάς ηλικίας,άλλ' επιβάλλεται πρώτη καί ίδιαίταΐα είς τοός νέους, ά­πό τής στιγμής-τής εφηβείας , (εφηβικής ηλικίας), μέχρι τής ώ­ρας τοΰ γάμου. Είναι πρώτον τό αληθές έχέγγυον υ γ ι οΰςκαί γονίμου γάμου, είναι δέ συγχρόνως καί ή τιμή τών συζύγωνκαί ή βάάις^αλής καί στερεάς ομοφωνίας. Πρό παντός δέ διάτοΰ τρόπου τούτοΜ έξασφαλίζομεν τήν π λ ή ρ,η τοΰ ό ρ γ α­ν ι σ μ ο ΰ ά ν ά π τ υ ξ ι ν (^) δ δποιος τοίουτ1>τρόπως, ανεμπόδιστοςφθάνει είς τήν νεανικήν ήλικίαν, πράγμα τό δκοΐο"^ ήΤγιεινή θεωρεί ώς καθήκον αόστηρόν καί σπουδαιότατον.ΟΕ νέοι, δσους δ χαλινός τής πίστεως δέν συγκρατεί, είναι,σχεδόν μοιραίως, προωρισμένοι νά άπολέσωσι τά καλά ήθη* μήάκούοντες τήν έγκυρον φωνήν τής θρησκείας, αποκρούοντες τάςτρυφεράς συμβουλάς τών μητέρων, δέν εχουσι διάθεσιν νά όπακούωσιείς τήν σοβαράν διδασκαλίαν τής έτριστήμης καί δμωςαΕ άρχαί αυταί δλαι μέ μίαν φωνήν δεικνύουσιν είς αότοός τόνεόθόν δρόμον καί διαφυλάττουσιν αότοός άπό τοός κρημνούς τήςκαταστροφής.(') Σ.Ε. Ώς γνωστόν οί φυσιολόγοι ερίζουν ώς οριον μέχρι τοϋ οποίοι)·συμπληροΰται ή άνάπτυξις τοϋ οργανισμού, τό '2ο—25 έτος τής ηλικίας.ΙΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Β'. «Η ΝΕΑΝΙΚΗ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ» ^1Εόθός ώς αίσθανθή τά κεντήματα τής γενετησίου δρμής,εόθός ώ; κινηθή όπό τής σαρκικής ορέξεως ή δυστυχής αΰτηνεότης^ ιεέρνει φωτιάν, παράφέρεται, περιφρονεί κάθε συμβουλήν,δέν ακούει πλέον ουτε λογικόν, ουιε συνείδησινκαί παραδίδεται είς τό πάθος μέ-δρμήν^"άκρά^ίητον* τοιουτοτρόπωςόχι μόνον* παραβαίνει τόν νόμον τοΰ θεοΰ, άλλακαί προετοιμάζει είς έαυτήν φοβερά πάθη καί γ,δροΊ πρώϊμον,παρά φύσιν. ΑΕ πρόωροι καταχρήσεις άποτέλ^μα ταχό καίβέβαιον Ιχουσι τήν έξασθένισιν καί άλλοίωσιν τοΰ όργανισ|.' οΰ,ενίοτε μάλ.στα προξενοΰσιν είς τό τέλος βαρυτάτας ασθενείας καίπροσβάλλουσι καί αότάς τάς πηγάς της, ζωής. -Ή 'έπανάστασις,ή. άναστάτωσις τοΰ οργανισμού είναι συνέπεια αναπόφευκτος.'Ο έ φ η β ο ς είναι προωρισμένος είς κοινωνίαν γάμου, άλλαδέν τφέπει νά ένέρΥή τήν κλήσιν ταύτην.αμέσως* αίσθάνεταιτήν έξέγ,ερσιν τήςσαρκδς καΐ πρέπει νά άναβάλλή τήν πράξιν*δέν είναι §τοιμος διά τόν γάμον, άφ' οό έχει ανάγκην τελείαςτών οργάνων αναπτύξεως, μέ άλλα λόγια δέγ είναι ^ίς ώραν γάμου,δέν είναι έπίγαμος. Συνήθω^ συγχέουσι τήν είς γάμονωριμότητα μέ τήν έμφάνισιν τών σαρκικών ορέξεων, τήνεφ η β ε ία ν μέ τήν έπίγαμόν ή λ ικ ία ν. Ό Ιρως είναιδή^εν κατά πολλούς το κριτήριον τής προς γάμόν ωρίμου ηλικίας,ή αλάνθαστος τής φύσεως φωνή, ή προσκαλοΰσα τά'δύογένη νά ένωθοΰν καί είς τήν δποίαν δέν είναι δήθεν έπιτετραμμένοννά άνθιστάμεθα. ^Ή πολό διαδεδομένη άΰτη γνώμη είναιπαράδοξος* αντίκειται είς τό λογικόν ^καί διαψεύδεται δλοτελώςυπ' αότών τών τΐραγμάτων.; 'Ιί εφηβική ηλικία εξελίσσεται, βραδέως* τά γεννητικά όργανα,διά νά άναπτυχθώσι τελείως, εχουσιν ανάγκην ετών πολλών,καί ή ενέργεια αότών έπί πολό" μένει δ υ ν ά μ ε ι μόνοντοιαύτη (ένδύναμος, αυτοδύναμος) {^) Οι όρχεις αυξάνονται βαθμηδόνκαί κατ^ ολίγον* τά σπερματοζωΐδια αναφαίνονται κατ'- ' - ν(1) Σ. Ε. ΚαΙ βέβαια Ινας καρπός μόλις παρουσιασθγ/ δέν σημαίνει καΐπώς είναι έτοιμος διά τροφήν. ~ ,ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

22 Β'. «Η ΝΕΑΝΙΚΗ ΕΓΚΡΑΤΕ1Α>αρχάς σπάνια, δέν κινοΰται πολό καί αργά μόλις αύξάνουσι καίώριμάζουσιν. 'Η έξέλιξις αυτή τών οργάνων, ή βραδεία καί βαθμιαία,δέν πρέπει νά διαταραχθή δι' ενεργείας π ρ ο ώ ρ ου καίάκαίρου. Έν γένει ή Εκανότης προς γονιμοποίησιν εμφανίζεταιμόλις εν ή δύο ϊτη μετά τήν προς συνουσίαν Εκανότητα. Μεταξότών δύο τούτων δρίων ή εγκράτεια συνιστάται καί έπιβάλλεταίπως ύπ' αότής τής φύσεως* αΕ συγκοιμήσεις καί συνουσίαι απαγορεύονταιείς τόν μή δυνάμενον νά γονιμοποίηση. Ά ν δ ρ ό τ η ςλοιπόν καί έπίγαμος ηλικία δέν, είναι τό αότό καί δένπρέπει νά συγχέηται μετ' εκείνης. (^)Ό νεανίας, δ" όποιος ρίπτεται μόλις ά ν δ ρ^ ο ύ μ ενός είςτήν πορνείαν, θέλει δι' αότοΰ νά δείξη τήν ικανότητα του, νάδικαιολόγηση τάς αξιώσεις του, δτι είναι πλέον άνήρ. Είς τήντΐαιδικήν ταύτην τής ματαιότητος έξαψιν είναι βέβαιον δτι θάκαταχρασθή τάς αίσθήσεις καί δχι θά καταντήση είς κακίσταςακολασίας. Είναι ολίγοι δι' αότόν τό νά δειχθή άνήρ, άν δένάποδείξη άνδρότητα διαρκή καί σταθεράν.Ώς έκ τής απειρίας αότοΰ, προτιμι^ νά συχνάζη είς τάςπόρνας, είς τάς κόρας τοΰ π&ζο^ρομίοΌ, είς τάς γραίας καί πεπαλαιωμέναςεταίρας καί νά συλλαμβάνηται ενωρίς είς τήν «έρωτικήνάσθένειαν», έκείνην, τήν δποίανοΕ έξ επαγγέλματος ασελγείς-γνωρίζουσι νά άποφεύγωσιν, άπαραίτητον δμως θεωρουσιδιά τήν τελειοποίησιν τοΰ υποψηφίου.Έ βλεννορραγία (^) δέν είναι καί τόσον ελαφρά, δσον νομίζομενκαί αι συνέπειαι αυτής είναι πολλάκις σοβαραί. Ό νέοςΙχει μέγα συμφέρον νά άποφεύγη'αότήν, ακολουθών τήν ά-στείαν συμβουλήν τοΰ ίατροΰ Ρικόρδου (Ηίοοη!)" «φύλαττε ά-(Ι) Σ.Ε. «Κατά τήν έφηβε(αν (17—21)έτ. ήλ. άρχεται ή εκκρισις τηςγονής καίτοι τά σπερματογόνα - δργανα δέν είναι ακόμη τελείως άνεπτυγμένχ*αΐ έπιθυμίαι άν^αφαίνονται (αλλά) ευτυχείς οΐ νέοι οί δποϊοι δεν παρασύρονται...διότι θέλουσιν ευτυχήσει νά διχτηρήσωσιν άκεραίαν τήν γενετικήν τωνδύναμιν εΙς ήλικίαν κατά τήν οποίαν'οΐ καταχρασθέντες άποβάλλουσι ταύτην άνεπιστρεπτεί.»(ϋβ1)αγ.)(2) Κοινώς «σκουλαμέντο».ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Β'. «Η ΝΕΑΝΙΚΗ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ» 23πλώς τήν έγκράτειαν* ίδοό- δ- καλλίτερος τρόπος διά νά μή πάθηςτίποτε !» Ευτυχής θά είναι άν Όκοπτος μίξις δέν κατεφόρτώσεναότόν διά σ υ φ ι λ ί δ ο ς (^), ή- οποία . δηλητηριάζει τήν• ζωήν καί τόσον μακρινάς αντανακλάσεις καί συνεπείας ,έχει.Άλλ' άς μή έπιμένωμεν είς άπαισίαν είκόνα,/ τήν δτεοίαν εδρίσκομενάλλαχοΰ (^) καί τήν δποίαν καί μόνον έπρεπε νά ίδηδιά νά φωτίζη τόν. άνθρωπον,είς τό,καθήκον,του καί νά συγκρατήαότόν άπό τοός κρημνούς τών ένοχων ορέξεων.Έκτος τών.άναποφεύίκτων καί άλλοίμονον ! δικαιοτάτωνκακών τής ακολασίας, δ νεαν:ίάς αίσθάνεται τάχισταείς τόν δργανισμόν του τά αποτελέσματα τής υπερβολικής καταχρήσεως.ΑΕ-νευρικαί διαταράξεις είναι συνεχέσταται κάί ^οίρύ^ταται. ΑΕ ή μ ι κ ρ α ν ί α ι (ζάλαι) αΕ νευραλγίαι καί αότά α­κόμη, τά ποικίλα συμπτώματα τής ν ε υ ρ α σ θ εν ε ί ας αναφαίνονται,ώς συνέπειαι 'τής κοπώσεως καί τής εξαντλήσεως τοΰνωτιαίου μυελοΰ. Ή άνικανότης είναι σρχνή. Ή θρέψις δυνατόννά πάθη, νά χαλαρωθή, νά όποατή αλλοιώσεις σπουδαίας νά έ-πιφέρη ποικίλους βαθμ,οός ' ά ν α ι μ ία ς, χ ο ι ρ ά δ α ς, ρ ε υ-μ α τ ι σ μ~ ο ύ ς. - 'Όιαν, ή κράσις είναι λεπτή ή προδιατεθειμένη,ευκόλως άνατϋτύσσονται τά διάφορα τής φθίσεως ε'ίδή καίμάλιστα ή φ θ ί σ ι ς ή π ν ε υ μ ο ν ι κ ή, τής οποίας γνωρίζομεντό τρομερόν καί σχεδόν βέβαιον τέλος.Ί δ ό ό δ κ α ρπό ς καί ή τιμωρία τής άτακτου ζωής.ΟΕ νέοι, δσοι δέν θέλουσι νά χαλιναγωγούν τάς αίσθήσεις των,κατά τάς επείγουσας^ συμβουλάς, τοΰ λογικοΰ καί - τής πείρας,τής υγιεινής καί της θρησκείας, κατασπαταλώσι τάς δυνάμειςτων . είς αίσχράς ακαταστασίας κα[ τελευταίον καταστρέφουσινοριστικώς καί τήν ψύχήν καί τό σώμα των.(1) Κοινό)ς «

24 Γ'. «ΔΓΣΚΟΑΙΑΙ ΤΗΣ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑΣ^ΚΕΦΑΑΑΙΟΝΓ'.Δυ9κολέοκ& της έγχ/οοκτεέοις.Ή αγαμία ή καθαρά δέν είναι εύκολος* ή κατά τών παθώνπάλη δέν κατορθοΰται χωρίς κόπους καί ή ανταμοιβή είναι α­νάλογος τοΰ αγώνος. Ή εγκράτεια δέν είναι έργον τώνμαλθακών καί τών άνανδρων παρ' δλας τάς βοηθείας κριί τάςχάριτας, είναι τραχεία, κοπιώδης, γεμάτη άπό δυσκολίας.Τάς δυσκολίας ταύτας δέν πρέπει νά άποκρύπτωμεν άπότοός νέους, άλλα νά έκθέτωμεν αότάς είς αότοός άνδρ ι κ ώ ς, καθαρώς καί νά έρωΐώμεν αότοός άν έκτιμώσιναότών τό μέγεθος καί τήν άξίαν, άν θέλωσι νά όπερπηδήσωσικαί νά νικήσωσιν αότάς, διά νά διαφυλάξωσι ΐήν τιμήν καί τήνπίστιν αότών.'Ιδοό ή μόνη πρακτική καί ασφαλής μέθοδος. Έ δέ μέ^οίοςή δποία κρύπτει τοός κινδύνους το'ότούς άπό τοΰ νεανίου, ή δποίαστηρίζεται διά νά θριάμβευση είς τό νά μή μάθη δ νέος τίποτεκαί Ιπάνω είς τήν τύχην χωρίς νά λάβη ύπ' δψιν καί τήν θέλησιν,είναι χωρίς άρετήν καί ά π ο τ ρ ό π α ιο ς* τά σπαρακτικάαποτελέσματα, τά δποία δίδει, ίδοό κείνται πρό ημώνκαΐ κρίνουσι καί καταδικάζουσιν αότήν τελείως. Άλλ' όπάρχεικαί άλλη τις γνώμη, όλιγώτερον μεταρρυθμιστική καί δχι όλιγώτερονκινδυνώδης, τήν δποίαν υπεστήριζαν μεγάλοι* εκείνη ήόποία νομίζει δτι καμμίαν δέν έχει ή εγκράτεια δυσκολίαν καίδτι χωρίς αγώνων είναι κατορθωτή καί υπό τοΰ τυχόντος. Π λ ά­ν η μεγάλη* δυναμένη φρικτάς νά συνεπιφίρη συνεπείας. Δένπαραδεχόμεθα αότήν καΐ νομίζομεν δτ^οΕ νέοι, αποβλέποντες εί'ςτάς απαιτήσεις καί είς τοός κινδύνους τής σημερινής ζωής, θάδικαιώσωσιν ημάς πληρέστατα."Οχι! Ή εγκράτεια δέν είναι εύκολος, δταν δλα είναι ε­ναντίον αότής καί έσωθεν καί έξωθεν ημών* δταν δ κόσμος επιτίθεταιμέ κάθε τρόηον εναντίον αυτής* δταν ή φύσις φυσοί μέσαμας δι' δλων αότή^ τών οργάνων τόν έρωτα είς τήν σάρκα,ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Γ. «ΔΓΣΚΟΑΙΑΙ ΤΗΣ ΕΓΚΡΆΤΕΙΑΣ» 25Αναμφίβολους- τό λογικόν φωτίζει ημάς καί δύναται νάσυγκρατή, διάτής βοηθεί^ις τής πίστεως, άπό τής όλισθηράς κατωφερείαςτών φαύλων παθών* άλλ'οΕ πειρασμοί ακαταπαύστωςμάς ερεθίζουν όπό |ΐυρίας άπατηλάς μορφάς, καί ή ασθένεια τήςσαρκός είναι τόσον γνωστή, ώστε δικαίως φοβούμεθα μήπως ά-πορριφθή ή εγκράτεια.Μεγάλαι είναίαΕ προς διαφύλαξιν τής άγνείας δυσκολίαικαί διά τοΰτο ακριβώς τάς φωνάζομεν μέ θάρρος καλώς γνωρίζοντεςτά ελατήρια τής άνθρωπίνης καρδίας. Εδόθησαν δέ αύται,δχι διά νά έμποδίζωσι τους αρίστους, άλλα διά νά έξάπτωσιτάς φλόγας ζήλου είς τοός ήσυχωτέρους καί διά νά όπερεθίζω-,σι τόν ζήλον δλων. Εξετάζοντες δέ αότάς οί νέοι διά^τοΰ πνεύματοςκαί τής καρδίας αότών, δχι μόνον δέν θά καταπέσωσιν,άλλα καί θά συναισθανθώσιν εαυτούς άνδρι κ ωτέρους καίδτι έλκονται άπό τήν τιμήν τοΰ νά όπερνικήσωσιν αυτούς. Οόδέναληθώς -κεντεί καί διεγείρει αότοός τόσον* δσον τά εμπόδια μεγαλείτεραείναι ταΰτα, δσον ανυπέρβλητα φαίνονται, τόσφ περισσότερονέξορμςί ακράτητος, διάνα κατανίκησηαότά. Φανερός ή ανεξήγητος, αυτός είναι δ σταθερός νόμος τοΰνεανικοΰ χαράκτη ρος.ΟΕ αγώνες αότών δέν αναπτύσσονται ή μένουσιναδύνατοι πρό τών εύκολων έ'ργων, επιτίθενται δμως ήρωικώςκατά τών δ υ σ κ ο λ ω τ ά τ ω ν καί νικηταί άναδείκνύονταιείς αγώνας μ ε γ ά λ ο υ ς ! Αρκεί μόνον νά φυλάττωμεναότοός άπό τάς παραπτώσεις καί νάδδηγώμεν αότοός πάντοτεείς τόν εόθόν δρόμον.Παρατηρήσατε τοός νέους είς δλας τάς σωματικάς καίπνευματικάς γυμνάσεις* επιδίδονται μέ πάθος, μέ ζήλον άκράτητον,εϊτε εΓς γενικόν τίνα σχολικόν διαγωνισμόν," ή τρέχοντες ήκαί ποδηλατοΰντες. Τίπτονται είς αότά μέ δλην τήν ψυχήν καίπροσηλώνονται τόσον πολύ, χωρίς νά 'ύπολογίζωσι τάς δυνάμειςτων, ώστε καί υπερπηδώσιν ενίοτε τά δρια τής φρονήσεως καίέκθέτρυσι τήν όγ^ίαν των καί αότήν τήν ζωήν είς λυπηράς υπεροολάς*ώς π.χ. τά ανόητα εκείνα στοιχήματα* οΕ μυθώδεις έκεΐ-ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

26 Γ'. «ΑΪΣΚΟΛΙΑΤ ΤΗΣ ΕΓΚΡΑΤΚΙΑΣνοι δρόμοι, τους δκοίοΌς άφόβως άναλαμβάνουσι, διά ματαίαν μόνονδόξαν ή καί έκ παιδικής αντιζηλίας. Αι θρασείαι αύται άνοησίαιείναι, ώς γνωστόν, κοιναί είς τήν έποχήν ημών,Άλλ' έάνοΕ νέοι ριψοκινδυνεύουσι τάς δυνάμεις καί τήνόγείαν των είς τοιούτους αγώνας τί δέν δυνάμεθα νά περιμένωμενάπό αυτούς καί είς τοός επίσης σπουδαίους αγώνας τής έγκρατείας,δταν κατανοήσωσι τήν άξίαν αότής καί ΐήν ανάγκην ! Έδώδέν πρόκειται διά δόξαν., μηδαμινήν καί πρόσκαιρον, άλλα διάτήν τίμήν τής ζωής των καί διά τήν άξιοπρέπειαν τών ηθών των,ώς προς τόν γάμον, είς τόν δποίον θά είσέλθωσι μετ' ολίγον καίδπου πρέπει νά φροντίζωσι νά μή μένωσιν άπό κανένα οπίσωκατά τήν τιμήν καί τήν αγνότητα.Ουδέποτε, ματαίως έπικ^ίλούμεθα τά όψηλά αίσθήματα, τάγενναία, καρδίας νεανικής. "Οταν άναταράξωμεν τάς έσωτάταςαυτής χορδάς, δεικνύοντες τάς δυσκολίας,τοΰ σν-οποΰ τοΰ προκειμένου,συγχρόνως δέ καί τήν ύψηλήν αύτοΰ άξίαν, άποδεικνύοντεςδτι είναι αξία τών αγώνων αυτής, κατορθοΰμεν νά προσκολλήσωμεναυτήν στερεώς είς τοός δικαίους νόμους τής έγκρατείας.Έκθέτομεν είς άλλα κεφάλαια τοΰ βιβλίου^ούτου τήν σπουδαιότητακαί τήν ανάγκην τής εγκράτειας* εδώ θά περιγράψωμενκαί θά καταδείξωμεν τάς δυσκολίας αυτής μόνον. Ή τιμή τήςαγαμίας έγκειται είς τό νά νικήση τάς δυσκολίας ταύτας* άλλωςποΰ θά ήτο ή άξι^μισθία, τί θά άξιζεν ή αρετή, έάν ή δδός ήτοπλατεία καί ανοικτή είς τόν τυχόντα, χωρίς νά σ υ γ κ ρ ο' -τήση πόλεμο ν, χωρίς νάύποφέρηκόπους. ΟΕνέοι, έννοοΰντες τόν ευγενή αυτής σκοπόν, θυσιάζουσι τάς απολαύσειςείς τό καθήκον, διά νά ανταποκριθούν είς τήν * άπαίτησιντοΰ λογικοΰ καί είς τόν νόμον τοΰ Θεοΰ.Ό κόσμος είναι, χωρίς καμμίαν άμφιβολίαν, τό πρώτοικαί τό τρομερώτατον έμπόδιον εΙς τό νά διατήρηση κανείςσωφροσύνην* δέν είναι δμως καί ακατανίκητος, πολό δέ περισσότερονδέν δύναται νά φοβίση τοός νέους* καί ίδοό διατί. Άναμφι-ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Γ'. €ΔΤΣΚΟΚΙΑΙ ΤΗΣ ΕΓίίΡΑΤΕΙΑΓ» 27βόλως ή ακαθαρσία είναι δ νόμος τοΰ κόσμου τούτου, διότι δλοιάγαπώσιν^ότήν* δλα τά έθΐ|ϊα προστατεύουσι καί όποστηρίζουσίναυτήν. Ό κόσμος ένφ είναι αυστηρός είς μηδάμινάς παραβάσειςτής ,χρηστοηθείας ή τοΰ συρμοΰ, σκληρός είς τά άνρίξια λόγου,είναι πάντοτε επιεικής είς'τάς αδυναμίας ^τής σαρκός καίσυγχωρεί καί τά βί3»ρύτατα σφάλματα τών "νέων- «Νέοι'είναι!»... ^«Αότά ε')(ει ή νεότης !» λέγόυσι, ϊίαί χάρις είς τήν χονδροειδήαότήν δικαιολογίαν, ή, ασέλγεια διαδίδεται άνεμποδίστως καίέξαπλοΰται ελευθέρως Άλλ'αΕ καταχρήσεις' αύται δέν περιορίζονταιμόνον είς τόγ καιρόν ,τής νεότηΐος* εκτείνονται καταστρεπτίκώςείς δλη ν τήν ζωήν./Όταν ^έλ_ωμεν νά έξημερώ3ωμενέ'να κτήνος,'δέν τό'άφήνομεν ελεύθερον είς τήν ίσχυράν δρμήν τοΰπάΰ^υς καί πρό πάντων δέν τό έξερεθίζομεν χιλιοτρόπως. Άπότό «πρώτον βήμα» εξαρτώνται δλα'τά' ύστερινά* ή αδυναμία ήπρώτη"",, προετοιμάζει καί δικαιολογεί δλας τίάς άλλας είς τήν κατωφέρειαντής συνγ^είας ή δποία είναι.ομαλή. Καί ©ϊαν πλέονφθάση ' ή έ σ π έ ρ α τής ζωής, διαφωτιζόμεθα αργά καί. έκ τής'άπατης έξαγόμεθα, δτε καί παράπονα - μόνον μάταια καί πικράμετανοίας δάκρυα διά.τά^ σφάλματα καί τον χρόνον'ποΰ έχάσαμενχύνομεν. Είναι ά ρ γ ά π ο λ υ διά νά έργασ(ϊώμεν, διά νάδιορθωθώμεν-καί ή λαϊκή παροιμία συγκεφαλαιοί τήν λυπηράνάνθρωπίνην ζωήν - ^Άν-οΕ νέοι είχον γνώσιν' Άν οι γΙροντες-τήν ρώσιν ! (δύναμιν)ΟΕ νέοι κατορθώνουσιν δ,τι καί άν θελήσωσι, διά νά διορθώσωσισπουδάίως χήν ζωήν^ των, άμαρτάνουσι δέ συνηθέσταταμ ό ν ο ν έ ξ ά μα θ'ε ί α ς. Πρέπει νά διδάσκωμεν ^ιαί νά δδηγ&μεναυτούς. Δυστυχώς δέν ύπακούουσιν ευκόλως είς τούς δδηγοΰνταςαυτούς. Είναι'έκ φύσεως αυθάδεις καί ευχαριστούνταινά περιπατώσιν, αχαλίνωτοι* δπως το αδύνατον χηνάριον, τό όποιονμόλις έβγήκεν άπό τό αυγό, έννοοΰσι νά πετώσι μέ τά ίδικάτους πτερά. Άλλ'ανάγκη νά τό δμολογήσωμεν, είναι επίσης δύσπιστοικαί είς τά κακά τοΰ κόσμου μαθήματα, δσον • καί είς τήνδιδασκαλία!/ τών προϊσταμένων καί τών ανωτέρων.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

28 Γ'. «ΔΓΣΚΟΑΙΑΙ ΤΗΣ ΕΓΐίΡΑΤΕΙΑΣ^Έ ανεξαρτησία αδτη είναι έμφυτος* άλλα καί είς αυτήντήν όπερβολήν αότής έ'χει τήν άρετήν της καί δυνάμεθα νά έπω·φεληθώμεν αότήν. Εκθέτει τόν νέον είς τοός πειρασμούς τοΰ πονηρού*διατί τάχα νά μή στραφή "καί προς τό καλόν του ; Ίδοόσπουδαίον ελατήριον είς αότήν, τό'δποίον πρέπει να μεταχειρισθώμενπρος τό συμ^έρο^ αότοΰ.^Ό έφηβος δέν εμπιστεύεται είς τήν παράδοσιν, είς τάς συνηθείαςκαί είς τόν συρμόν ; δέν ακολουθεί τυφλώς; θέλει νά διδαχθή*νά γνωρίση τόν ^ρδμο^, νά είναι κύριος τοΰ έαυτοϋ του.Ό κόσμος τοΰ λέγει μέ χιλίους τρδπους δτι ή σωφροσύνη είναιαδύνατος* δτι είναι ^ργον μόνον μερικών ανικάνων* δτι ήακολασία είναι εύκολος, ευχάριστος, ελαφρά* δτι πρέπει ν3^ μήάφήνωμεν άχρηστα καί αμεταχείριστα τά δργανα κτλ. Διατί είςκάποιαν παραφοράν γενναίαν καί εξαψιν τής . έγκρατείας νά μήέξεγερθή εναντίον τοιαύτης ανοησιών σωρείας ; Διατί νά μή ά-γωνισθή νά άπόρρίψη τάς κοινάς πλάνας, νά διακριθή άπότό χυδαίον, νά χαρακτηρισθή μάλιστα έστω καίώςίδιότρόπος;Προς τί τάχα νά μή φροντίση νά διαφυγή ; τήν πε- ^πατημένην δδόν, νά περιφρόνηση-τό πλήθος κάί νά περιπατή,κ αί μ όν ο ς άκ όμ η έν ανάγκη, τόν εύθόν δρόμον, τό'δποίον διδάσκει αότόν, τό λογικόν καί ή Επιστήμη, τόν δποίονορίζει ή θρησκεία ; Ιδού, διά τόν εύθυν αότοΰ καί τέλειον χαρακτήρα,τόν ελεύθερον καί καθαρόν, δοκιμασία ελκυστική άπό τήνδποίαν έκπηγάζει συνήθως άπόφασις ^γαθή. Άν τό ταπέινόν η­μών τοΰτο ϊργο^ είχε τό χάρισμα νά δώση είς πολλούς τοιαύτηντινά άπόφασιν, φωτίζον αυτούς, θά άπελαμβάν'ομεν τήν ά-μοιβήν ημών.Ό νέος, δ δποΧος αποφασίζει νά διακόψη πάσαν σχέσινμετά τοΰ κόσμου ή δρθότερον μετά τών καταστρεπτικών Ίχότοΰπλανών, πρέπει νά π ε ρ ι μ έ ν η τάς κατακρίσεις καί τήν άποδοκιμασίαναύτοΰ. Αδικεί αυτόν καί επισκιάζει διά τής ανεξαρτησίαςταύτης. Ό ζήλος του αδύνατον νά κλονισθή, οΰτε μάλιστα νάκαταπέση είς στενοχωρίαν, διότι έ'χει κάλλιστα υποστηρίγματα.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Γ\ ^ΔΥΣΚΟΑΙΑΙ ΤΗΣ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑΣ» 29Μήπως θά φοβηθή, χωριζόμενος φανερώς άπό τάς κοινάς συνηθείας,τό νά δακτυλοδεικτήται καί νά άποκαλήται ί δ ι ό τ ρ ο­πός; Πιστεύομεν δτι είς τήν γενναίαν άπόφασιν, τήν δποίανΙλαβε δέν θά δώση σημασίαν είς τοιαΰτα μικρολογήματα καίδυνατός κατά τήν συνείδησιν, δέν θά φοβηθή^ τήν κοινήν γνώμην.Ή ί δ ι ο τ ρ ο π ία είναι έξ εκείνων τών γνωρισμάτων,δσα δ κόσμος αποστρέφεται, φοβείται ή καί στιγματίζει, είναι ε­λάττωμα κατ' αυτόν, σχεδόν έγκλημα. Πολλοί δελεάζονται, πείθονταιδτι θά τοός καταστρέψη καί μηχανώνται πώς νά άποφύγωσιτό έπίθετον τοΰτο. Πόσοι διά νά άποφύγωσιν αότήν μόνήντήν λέξιν, δέν ρίπτονται είς τήν κακίαν καί τήν άκολασίαν ; Είναιβλάκες.... πρόβατα τοΰ Πανούργου (ΡαιταΓ^θ) ^), άκολουθοΰνταεν ρεΰμα, χωρίς τουλάχιστον νά ξεύρουν τόν λόγον ή' μάλλον τήν • προστυχότητα. Φόβητρον μάταιον τό, δποίον δέν.μπορεί νά έκφοβίση νέους τολμηρούς καί θαρραλέους* ή ελαχίστησκέψις,'διαλύει αυτό. ΙΤολ-λοΙ είναι οι τρόποι τής ί δ^ι ο τρ ο-π ί α ς. Είνα: φρικτόν τό νά έξέχη κανείς είς τόν δρόμον τής^κακοηθείας* εΤναι ματαιότης τό νά διακρίνεται κανείς είς μηδα·Ιΐινά καί αδιάφορα. Άλλ' εΓναι ώ ρ α ί ο ν, είναι μέγα, είναι ύ­ψηλόν, θείον, νά δεικνυώμεθα χαρακτήρες στερεοί, γ ε ν ν αί οιείς τά στενά μονοπάτια τής αρετής* άν δέ τότε δνομάζουσιν ημάςίδιοτρόπους, ολίγοι μας ενδιαφέρει. Τό ουσιώδες είναι νά κάμνωμεντό καλόν καί νά το κάμνωμεν φανερά. Νέοι ! μή διστάσητέποτέ είς τήν έξάσκησιν τής έγκρατείας καί μόνοι σας α­κόμη, ενώπιον τοΰ αναρίθμητου στρατού τών ακολάστων, νάείσθε επίμονοι, καρτερικοί έστω καί άν άκούετε άπό τόν κόσμοντό ευγενές έπίθετον ί διότροπ οι. Αντί τοΰ τιμήματος τούτουή τιμή μένει άκεραία, ή συνείδησις Εκανοποιημένη καΐ δ θεόςθά είναι ή αμοιβή σου.Ή αρετή δέν Ιχει μέγα έμπόδιον μόνύν τόν κόσμονεπάνω1) Περι τών σπευδόντων, καθ' άπλήν μίμησιν, ίνα έπαναλαμβάνωσι^^ράξίV τίνα γενομένην, ώς τά πρόβατα τοϋ Πανούργου εν τή Μυθιστορίί^τοδ Κει1)βΐ3.ΐ8 «Εα νΐβ άβ ΟϋΓ^&ηίαα θί (Ιο Ραηΐα^ΓαβΙ» (Σ. μ.)ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

30 Γ'. «ΔΪΣΚΟΑΤΑΙ ΤΗΣ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑΣ»είς τόν δποιον κτυπά, άλλ' ευρίσκει ακόμη καί είς ημάς τους ί-δίους έχθρόν φοβερόν, τήν φύσιν. Άπό έδώ ακριβώς προέρχονταιφοβερώταται επιθέσεις καί συχνόταται, καί εναντίον της ήθέλησις πρέπει νά άντιτάξη απείρως μεγαλίτε ρον πόλεμον.Τπάρχουσι μερικοί εμπιστευόμενοι είς τήν άγαθήν φύσινκαί έπιζητο&ντες τήν βογ]θειαν αυτής, διά νά διαφυλάξωσιτήν έγκράτειαν* το^το είναι έτικίνδυνος πλάνη. Ή φύσιςδέν ομοιάζει προς τήν χάριν* έχει έ ν α σκοπόν καίαποβλέπει κατ' ανάγκην προς τόν σκοπόν τοΰτο^^, δ δποΐοςείναι ή παραγωγή, ή γέννησις ή δποία γίνεται μόνον διά τήςσυνουσίας. Ή εγκράτεια είναι ακριβώς αντίθετος είς τάς έμφυτουςτής φύσεως ' όρέ,ξεις, διά τοΰτο τό λογικόν, πρέπει νά χαλιναγωγήαυστηρώς τήν σάρκα καί μόνον είς τόν γάμον νά Ικπληροίτάς επιθυμίας αυτής. Έκτος τοΰ γάμου υπολείπεται μό·»-νον ή τελεία έπιφύλαξις καί ή απόλυτος αποχή, τά δποία είναι ήοόσία τής σωφροσύνης. Ό σαρκικός έρως εμφωλεύει έν τούτοιςείς τό κάθε ένα άπό ημάς* ουδείς είναι απολύτως ελεύθερος άπό,τάς κλίσεις, άπό τοός ερεθισμούς αύτοΰ. Άλλα δ άγαμος χρέοςέχει νά ύποτάσση, νά κυβερνά αυτόν καί ή αξία αύτοΰ είναιτόσον μεγαλητέρα, δσον δ πόλεμος είναι ζωηρότερος.Ή πάλη αΰτη είναι πάντοτε κατορθωτή καί δόξα τφ θεφ,βεβαία περί τής επιτυχίας, έάν ή καρδία είναι γενναία καί ή θέλησιςαποφασιστική. ΟΕ απαθείς καί μαλθακοί χαρακτήρες παρασύρονταιάπό τάς αδυναμίας καί προθύμω; δικαιολογοΰσιν αύ-.τάς, προφασιζόμενοι τήν κράσίν των. «Θά κατώρθωναν λέγουν,»νά νικώσι τά πάθη των, έάν ή κράσις δέν ήτο δυνατωτερα άπό»τήν θέλησιν, καί δέν κατεκυρίευε τήν διεύθυνσιν τής ζωής». Ί­δοό ή συνήθης πρόφασις τής άνανδρία^, τήν δποία'^ δμως δέν παραδέχεταιή Επιστήμη. Ή φύσ^ς τής κράσεως είναι κακώς ώ·ρισμένη καί ακόμη πολύ σκοτεινή ')* άλλ' επιτρέπεται νά βεβαιώσωμενδτι ουδείς νομιμοποιεί ή δι-καιολογεί τό κακόν καί δτι υ­πάρχει καλή αναλογία μεταξό της δυνάμεως εκάστου οργανισμού1) Άνάγνωθι αΙιΟ Τβηΐρϋΐ-απίΘηΙ» 2 έκδ. Τόιμιΐ, υπό τοδ συγγραφέως.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Γ'. «ΔΓΣΚΟΑΙΑΙ ΤΗΣ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑΣ» 31καί τής δυνάμεως τής θελήσεως, ή "δποία διευθύνει τήν ψυχήνμας. Είς τόν σύνθ3τον άνθρωπον είνΛΐ ανάγκη νρι συλλογαριάζωμενπάντοτε καί τό σώμα, άλλ' ουΜποτε πρέπει νά παραγνωρίζωμενχαί τήν ψ υ χήν, τήν έ λε υ θ ε ρ ί αν. Ευκόλωςπειθόμεθα, δταν κάμνωμεν τό κακόν, δτι έχομεν κ ρ άσ ι ν έ -ρ ω τ ικ ή ν ή σαρκικήν, καί διά τοΰ σο φ ί σ μ α τ ο ς αύτοΰολίγον αίσθανόμεθα τό καθήκον ημών καί άτέλώς ή καθόλου δένμετανοοΰμεν διά τάς αμαρτίας ημών. Έάν πέσωμεν δέν είναι, σφάλμα ίδικόν μας* είναι σφάλμα ^:ής κράσεώς μας* άν δέ καί. πάλιν έκ νέου πέσωμεν, άν δέν σηκωνώμεθα, τοΰτο γίνεται χωρίςνά τό θέλωμεν καί έκ τής μοιραίας κλίσεως ΐής φύσεως. Είςδλας αότάς τάς προφάσεις δέν υπάρχει καμμία βάσις σπουδαία καίή Επιστήμη καταδικάζει Ήθικήν τόσον εΰκολον καί χαλαράν,ή δποία επιτρέπει δλας τάς παραβάσεις τής αναγκαίας έγκρα-'' τείας.ΚΕΦΑΑΑΙΟΝΔ'.Τό δυνατόν τής έγκροιιτεέοιις.Τπάρχουΰι συλλογισμοί οι οποίοι δέν επιδέχονται άντίρρησινδιότι εχουσι τήν δύναμιν τής σαφηνείας* τοιαύτη ή τοΰ φιλο-, σόφου εκείνου τοΰ αρχαίου, δ δποίος άπεδείκνυε τήν κίνησιν . . .π ε ρ ι π α τ ώ ν. Μάς φαίνεται επίσης δτι ή .εγκράτεια αποδεικνύεταιφάνερώτατα διά τοΰ παραδείγματος τών σωφρόνωνανδρών καί δτι τό δυνατόν αότής δέ'ί έχει ανάγκην άλληςαποδείξεως.Ή σωφροσύνη είναι αρετή υψηλή τήν δποίαν εργάζονταιείς δλα τά μέρη τής γής καί είναι αναμφισβήτητος.ΟΕ άρνόύμενοινά πιστεύουν είς αύτήν' είναι κ ω φ ο ί καί τυφλοί θ ε­' λ η μ α τ ι κ ο ί, τούς οποίους δέν' πρέπει νά έλπίζώμεν δτι θάκαταπείσωμεν, Ή σωφροσύνη είναι κατορθωτή διόχι άπό^ 1900ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

32 Δ'. «ΤΟ ΔΥΝΑΤΟΝ ΤΗΣ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑΣετών, εκατομμύρια δλα ανδρών καί γυναικών έκτελοΰσιν αυτήνεπιτυχώς. Είς τήν Έκκλησίαν οι σώφρονες ήσαν καί είναι πάντοτελ ε γ ε ώ ν, καί ή παρθενία είναι καί μένει ή δύναμις, ήδόξα καί δ στέφανος δ άκτινοβό,λος τής θείας ημών θρησκείας.Έ αρετή τών γυναικών δέν διημφισβητήθη είς τάς ημέραςημών, ούτε άπό αυτούς τούς ακόλαστους* τόσον είναι γνωστή καίπολυτιμότατη είς τόν οίκογενειακόν βίον ώστε ούτε κάν συζητείται.Ιδού άπόδειξις πειστική, τής έγκράτείας τοΰ ανδρός* διότιέάν ή γυνή, δν ασθενές καί εύαίσθητον, κατορθώνει νά διατήρησησωφροσύνην προς τί τάχα νά μή έξισοΰται καί νά μή ύπερέχηείς τόν Ζρδμο^^ τοΰτο>/ τής τιμής δ άνήρ, δ δποίος είναι δυνατώτεροςκατά τήν κράσιν καί σιδηρένιος κατά τήν θέλησιν (ένσχέσει πρ^ς τήν γυναίκα) ; Ιδού λόγος ίσχυρός υπέρ τής αληθείας,τόν δποΐο"^ άναπτύσσομεν κατωτέρω καί δ ' δποίος δέν είναιδυνατόν νά άφήση άδιάφορον τό φΰλον τό δπρίον υπερηφανεύεταιτόσον διά τήν δύναμιν καί τήν τάξιν του, τό άνδρικόν δηλ.Άλλ' είς τό πείσμα πάντων τών σαρκασμών καί παντόςψεύδους ή καθαρότης δέν έφυγε διά παντός άπό τήν άνδρικήνκαρδίαν* καί πιστεύομεν είς τοΰ-ίο έκ πείρας. Τπάρχουσιν είς τόνκόσμον εγκρατές είς δλας τάς κοινωνικάς τάξεις* δέν καυχώνταιείς τήν άρετήν των, δέν εμπορεύονται αότήν καί περνώσινάγνωστοι, άλλ'αναγνωρίζονται άπό τά εργατών. Σέβονταιεαυτούς, σέβονται τούς άλλους καί φυλάττουσι τόν ^όμον τοΰΘεοΰ* οΕ ακόλαστοι πράττουσιν δλως,διόλου τά εναντία. Ό αριθμόςτών γενναίων τούτων είναι μέγας, άλλα δέν αναγράφεταιείς τάς στατίστικάς* θα ήτο ακόμη μεγαλήτερος έάν τά πράγματατοΰ πέριξ κόσμου δεν ήσαν εναντία είς τήν πίστιν, ή δποίαμ ό ν η, άς τό έπαναλάβωμεν καθιστοί τήν ψυχήν άνεξάρτητονκαί τήν άρετήν σταθεράν. Γνωρίζομεν άνδρας, οΕ όποιοι εύθυμόταταέφύλαξαν τήν παρθενίαν μέχρι τοΰ 20οΰ, 30οΰ έτουςκαί περισσότερον, χωρίς νά είναι όλιγώτερον ά ν δ ρ ι κ.ο ί άλλωνκαίοΕ οποίοι είχον τό έξαίρετον προτέρημα δταν ένυμφεύθησαννά μή φέρωσιν είς τήν εαυτών γυναίκα αίσθήσεις έξημ-ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Δ'. «ΤΟ ΔΪΝΑΤΟΝ ΤΗΣ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑΣ» 33βλυμμένας καί τά λείψανα καρδίας μαραμμένης. Ή νεανικήαότών ζωή διήλθε καθαρά, διά τοΰτο κα! έφθασαν είς τόν γάμονμεθ' δλης αότών τής τιμής* δέν είναι τοΰτο έχέγγυον πολύτιμονδιά τόν συζυγίκόν βίον"; ... Ή αρετή τών τιρίων τούτων ανθρώπων,ωφέλιμος είς τήν. κοινωνίαν, δέν αναμένει άπό τόν κόσμοντήν άνταμοιβήν αυτής* ή αγαθή συνείδησις μαζύ μέ, τήν ελπίδαδτι θά Ιχωσιν ημέρας καλλιτέρας τούς επαρκεί.,Τπάρχουσι λοιπόν άνδρες αγνοί, τών δποίων ή αρετή μυρίζειτήν γήν* τήν ξεύρει μόνον δ θεός, Ιπιδρ^, ας, τό μάθωμενκαλώς, είς τά σχέδια τής Προνοίας. Τά Σόδομα έκδοτα ' είς ^τήνάκρατεστάτην άσέλγειαν, οκτώ μόνονν δικαίων είχον ανάγκην,διά νά διαφύγωσι τό ούράνιον πυρ* δέν εύρον αυτούς καί έθυσ6-άσθησαν. Τί θά άπεγίνετο άπό τόσους αίώνας δ αχάριστος καΐδιεστραμμένος άνθρωπος, ενώπιον τής δικαίας οργής τοΰ Τψίστουάν έλειπαν αΕ ακατάπαυστοι καί αύξανόμεναι προσευχαί καΐπρεσβείαι τόσων έν ασκήσει διαλαμψάντων καί έν'άγιότητι, "ψυ*χών; Τί θά άπεγινόμεθα καί ημείς αυτοί, έάν, διά νά σκεπάσωμεντάς Εεροσυλίας καί τά άτιμα α'ίσχη τής άσελγείας, δέν ύπήρχενεπάνω άπό τάς ένοχους ημών κεφάλας, ή προστασία τών καθαρώνκαρδιών, αΕ δποίαι έπισύρουσι' τό εύσπλαγχνον βλέμμα τοΰ θεοΰκαί άπομακρύνόυσι. τήν ^ομφαίαν τής οργής Αύτοΰ ΓΚΕΦΑΑΑΙΟΝ Ε'.Ανάγκη τήςέγκ^ατεέαιις."Οτί ή εγκράτεια είναι κατορθωτή, πρό ολίγου τό εϊδομεν*άλλ' ϊσως θά άντείπωσιν δτι αυτή είναι διά μερικάς μέν έκτακτουςψυχάς καί προνομιούχους, δτι είναι τόσον δύσκολος, ώστεοΕ περισσότεροι δέν είναι δυνατόν νά τήν πλησιάσωσι. Τοιαύτηντινά σκέψιν πρέπει νά τήν άποβάλωμεν καί οριστικώς νά οίπορρίψωμεναότήν, διότι ή εγκράτεια, δχι μόνον είναι δυνατή,άλλ'δίναι ακόμη καΐ αναγκαία* ή δέ διατήρησις αότήςΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

34 Ε'. «ΑΝΑΓΚΗ ΤΗΣ ΈΓΚΡΑΤΕΊΑΣ*επιβάλλεται έν ονόματι τών ίερωτάτων συμφερόντων, καί τοΰ ά­τομου καΐ τής κοινωνίας.Ή εγκράτεια είναι αρετή μεγάλη καί ασύγκριτος, τήν δ -ποίαν χρεωστοϋμεν είς τόν Χριστιανισμόν* δίδει είς τόν άνθρωπονδύναμιν μεγάλην χάριν θείαν προαπόλαυσιν τοΰ Ούρανοΰ*επιβάλλεται δέ αναλόγως είς δλους καί δέν έπρεπεν ούτε νάπροσβάλληται, ούτε νά υποστηρίζεται, διότι έρχεται μόνη της είςδσους άναγνωρίζουσι τήν άξίαν τής φύσεως ημών, τάς άνάγκαςτής ατομικής καί κοινωνικής ζωής καί τόν αληθή μας προορισμόν.'' Καί δχι μόνη ή θρησκεία απαιτεί τήν καθαρότητα άπότοός πιστούς αότής, άλλα καί αυτό τό Αογικόν εγκωμιάζει αυτήνκαί ή Επιστήμη ακόμη, αναγνωρίζει αότήν ώς κύριονπαράγοντα τής δυνάμεως καί τής ύγιείας καταδικάζουσαέξ εναντίας τήν άντίθετον κακίαν, τήν άκολασίαν, τόν φρικτόνπαράγοντα, τό φοβερόν αίτιον τοΰ νά καταπίπτη ή ζωή,τήν αίτίαν τών χειρίστων ασθενειών καί τοΰ θανάτου.Άς ταράσσωσι τά πάθη τοΰ κόσμου τά άχάλινα, τάς συνειδήσεις,άς διαστρέφωσιν ευκόλως μερικάς ψυχάς, ού'^έποτε έντούτοις θά κατορθώσωσι νά διαστρέψωσι τήν διδασκαλίαν τήςΕκκλησίας, νά άνατρέψωσι τάς ίδέας καί τά πράγματα, νά άναδείξωσινάξιέπαινον τήν άσέλγειαν καί νά καταδικάσωσι τήνάρετήν.Δέν πρέπει ούτε νά έκπληττώμεθα, ούτε νά τρομάζωμεν υ­περβολικά διά τήν ε^οΖο·^ τών μανικών καΐ κακών παθών, ήδποία γίνεται σήμερον. Ή επιθετική αυτή επιστροφή τής είδωλολατρείαςΙχει τό>ν λόγον διά νά ύπάρχη· προέρχεται κατ' ευθείανέκ τής καταπτώσεως τών δημοσίων ηθών, τής δποίας πάλιναίτία είναι, ή έγκατάλειψις τών θρησκευτικώνκαθηκόντων, ή έξασθένησις τής πίστεως. Άλλαδέν παρασύρονται καί δλα, άπό τό κτηνώδες ρεΰμα τοΰ οΚώνοςτούτου· καί άν δέ θριαμβεύη αΰτη κατά τό φαινόμενον, ευρίσκειδμως είς τόν κοινόν δχλον, είς τά πλή&η τοΰ λαοΰ, είς τό βάθοςτών ψυχών άντίστασιν έπίμονον, άκατανίκητον. ΚαΙ τ^ αγαθόνΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Ε'. «ΑΝΑΓΚΗ ΤΗΣ ΕΓΚΡΆΤΕΙΑΣ.^έχει τούς οπαδούς αύτοΰ, τρής προόδου* δ πολύτιμος καρπός "τοΰ πολιτισμού*καί πρέπει, θέλοντες καί μή, νά παραδεχώμεθα καί νά ό-περασπίζωμέν αότήν, διότι άλλως έπιστρέφομεν είς τήν τάξιντών κ τ η νώ ν ή έ κ β α ρ β α ρ ο ύ μ ε θ α.Συμβιβασμούς ή αρετή αύτη δέν επιδέχεται" τίρέπει νά δεχθώμεναότήν δλην, μέ δλας τάς δυσκολίας της* ή ολωσδιόλου νάάπορρίψωμεν αότήν. Είς κάθε άνθρωπον επιβάλλεται νά έκλέγη_ εν άπό τά δύο, τήν άσέλγειαν ή τήν έγκράτειαν άμφιβολίάι δένχωρούν. 'Επιβαλλομένη υπό τοΰ χριστιανικού-νόμου ή αγαμία,είναι έπίσης~ αναγκαία καί είς τήν Πολιτείαν, διότι σέβεται καίυπερασπίζει τάς οίκογενείας αι δποίαι είναι ή βάσις αότής. Χωρίς τ ή ς ά λ η θ ι ν ή ς ά γ α μ ία ς, είναι ανάγκη δυνατάνά ιό φωνάξωμεν, δ έ ν υ π άρ χ ε ι γ ά μ ο ς.Ή σύστασις τοΰ γάμο υ είναι τό πρώτον στοιχείον καίτό ουσιώδες τής οίκογενείας* είναι εκείνο έκ τοΰ δποίου έξαρ-ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΒ6

36 Ε'. «ΑΝΑΓΚΗ ΤΗΣ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑΣ:τώνται τό μέλλον καί ή ευτυχία τής κοινωνίας* τότε δέ μόνον δγάμος είναι ασφαλής δταν ή αγαμία αότή προφυλάττη αότόν καίδιακρατή τήν τιμήν αότοΰ. Τπάρχει καί κάτι περισσότερον ακόμη*ή γαμική σύζευξις είναι κατορθωτή μόνον διά τής κατ' ίδίανέγκρατείας τών συζύγων, ήτις ώνομάσθη άγνεία συζυγική.Ή δέ σωφροσύνη αυτή είναι δ καρπός καί ή αμοιβή τήςέγκρατείας ή δποία προτ^γ^φ-τι κατά τήν νεανικήν ήλικίαν* δίδεικοπιώδη στενοχωρίαν καί αγωνιώδη μάλιστα ενίοτε, καί τιμωρείημάς όδυνηρώς δι' άτέολαύσεις στιγμιαίας. Είναι εόκολώτεροννάάπέχωμεν δλοτελώς άπό τάςσαρ-,κικάς άπολαύσειςπαρά νά μετά χειρ ι ζώμεθααύτάςμετρίως.Ή σωφροσύνη, τήν δποίαν δ αίών ημών έ'χει τήν άξίωσιννά άπορρίπτη, είναι καί μένει δ προστάτης νόμος τής άν^ρωπίνηςφύσεως* δέν είναι αρετή προαιρετική, διότι επιβάλλεται αναλόγωςείς πάσας τάς κοινωνικάς τάξεις, είς πάσας τάς ηλικίας. Είναικαθήκον δλων εκείνων, δσοι δέν είναι κεκλημένοι νά Εδρύσωσινοίκογένέιαν, καθήκον απόλυτον, άναμφισβήτητον, τοΰ δποίουή φύλαξις ενδιαφέρει τόσον τό κοινόν καλόν, δσον καί τήνάτομικήν συνείδησιν* είναι θέλημα τοΰ θεοΰ, άλλα σέβεται καίαότήν τήν φύσιν του νέου καί κυρίως τήν συζυγίαν τών άλλωνείναι ή πολύτιμος προστάτις τών οικογενειών καί επομένως καί'τής κοινωνίας δλης-Ή εγκράτεια δέν καταστρέφει, δπως λέγουσι, τήν συζυγικήνζωήν, ή δ;ποίά συνδέεται μετά τής έν γένει ζωής καί αποτελείμέρος αύτοΰ του άνθρωπου, άλλα περιορίζει αυτήν, τήν οδηγεί είςτόν δρόμον της καί τήν βά;λλει -είς τόν σκοπόν της δ δποΧος είναιή διά τοΰ γάμου τεκνοποιία. 'Εκτός αυτής άλλη συζυγίκή ζωήδέν υπάρχει, ή δέ εγκράτεια είναι δ ύπό τοΰ λογικοΰ καί τήςεπιστήμης ορισθείς κανών.Τοιουτοτρόπως ή αγαμία δχι μόνον δέν αντίκειται είς τήντεκνογονίαν, δχι μόνον δεν βλάπτει αότήν., άλλα καί έξασφαλί-ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

3δ ^. «Οϊ ΔΗΘΕΝ ΚΙΝΔΓΝΟΙ ΤΗΣ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑΣ >διότι δήθεν συντελεί πλαγίως είς τήν αύξανομένην έρήμωσιν τήςχώρας, τήν δποίαναΕ στατιστικαί δεικνύουσι καΐ τήν δποίαν δλοιθρηνοΰμεν.. Τό επιχείρημα δέν είναι σπουδαίον, διότι ελάχιστον μόνονμέρος τοΰ πληθυσμού αφιερώνεται είς τήν θρησκευτικήν άγαμίαν,άλλ' έ'χει τό πάράδοξόν πλεονέκτημα, τήν κατά τών προσβαλλόντωναυτό άντιστροφήν. Έχουσι τήν άξίωσιν νά άντιτάσσωσιτήν άγαμίαν κατά τοΰ γάμου. Πώς δέν βλέπουσιν δτι ή α­γαμία είναι αναγκαία είς τόν γάμον καί δτι όπάρχει μεταξό αλλήλωνσχέσις αναγκαία ;"Οχι μόνον ή εγκράτεια δέν είναι αντίθετος είς τήν γονιμότητατών οίκόγενειών, άλλα προφυλάσσει καί εξασφαλίζει αότήν,περιβάλλουσα τόν γάμον διά τιμής καί σεβασμού, συγκρατούσατοός νόμους αότοΰ. Εκείνο τό δποίον καταστρέφει βραδέωςάλλα ασφαλώς τά πλήθη, εκείνο τό δποΧο'^ φέρει" έρήμωσιν φοβεράντών κατοίκων, είναι ή άκρασία μετά τών όλεθρίωνκακών, τά δποία συνεπιφέρει (α ό ν α ν ι σ μ ό .ν, εκτρώσεις,σ υφ ι λίδ α κτλ.), είναι δ άνευ πίστεωις', άνευ θεοΰ γάμος, μετάτών αίσχρών αότοΰ νοθεύσεων.Ή έντιμος τέλεσις τοΰ γάμου, δπως απαιτεί αυτόν Ο χριστιανισμός,είναι ή μόνη ελευθέρως τεκνογονούσα, ή δέ εγκράτειαείναι αναμφιβόλως ή αρχή καί ή προστασία αύτοΰ. Πρέπειλοιπόν νά σεβώμεθα καί _νά παραθαρρύνωμεν τήν έγκράτειαν,έάν αγαπώ μεν τό Έθνος ημών καί έάν πιστεύωμενείς τό μέλλον αύτοΰ.Τά κακά τής άκρασίας είναι τόσον γνωστά καί άδιαφιλονείκητα,δσον είναι' πλαστά καί φανταστικά τά είς τήν έγκράτειαναποδιδόμενα. Άπηλπισμένοι είς τό ζήτημα τοΰτο οί αντίπαλοιημών, αναγκάζονται νά παραδεχθώσιν δτι δ άνήρ δύναταινά στερηθή τήν γυναίκα καί νά άπαρνηθή απολύτως τήν συνουσίαν,άλλα δέν φοβούνται, διά νά χορτάσωσι τό μισός των, νάφαντασθώσι διά λογαριασμόν τών εγκρατών βδελυράν άν τ ί­στρο φ ή ν.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ς:'. «ΟΙ ΔΗΘΕΝ ΚΙΝΔΓΝΟΙ ΤΗΣ ΕΓΚΡΆΤΕΙΑΣ» 39"Εχουσι τήν άξίωσιν δτι, ή αΐ'σθησις, πιεζόμενη καΐά τήν κανονικήναότής προς ι:ό ίτερογ φΰλον έξέλιξιν, επιστρέφει προςέαυτήν καί δτι αίσχισται σαρκικαί παρεκτροπαί; {α οΐ ο μ ικαί,π α ι δ ε'ρ α σ τικ α ί, κτηνώδεις) είναι δ βδελυρός-καρπόςτής έγκρατείας* ή σαρκική δηλαδή εγκράτεια, τήν δποίανδιδάσκει ημάς ή Εκκλησία; είναι κατ'αότοός. εξωτερική μάλλον*ή αληθής καί σκεπάζει άτιμους αίσχρουργίας όπό-τό πρόσχημααύστηράς αποχής καί ύπό τήν σκέπην τής καθαρωτάτηςηθικής* ή εγκράτεια υστερεί δήθεν ημάς μόνον άπό τάς φυσικάςήδονάς του γάμου, χωρίς νάάφαιρή άπό ημάς τάς σαρκικάςορέξεις, καί δ μή νυμφευόμενος ή μή πορνεύων ύ;τοπίπτει δήθενάναγκαίως ' είς ποταπώτάτας καί έπικινδυνοτάτας παρά φύσινκακίας. ΟΕ άγαμοι λοιπόν μοναχοί είναι κατ' αυτούς άνθρωποι•'έγίιληματίαι, όποκριταί," περιφρρνητέοι, έξοριστέοι έκ · τής κοινωνίας.Αρά γε αξίζει τόν κόπον νά αναίρεση κανείς τήν τερατώδηαότήν πρότασιν ; Δέν τό "πιστεύομεν, Ή κατηγορία είναι τολμηράπολύ, διότι Ιπ' ούδε|ΐιάς βάσεως στηρίζεται καί διαψεύδεταιύπό τών πραγμάτων. Καί μήπως δέν είναι πανταχοΰ γνωστόν,δτι ή πίστις παραγγέλλουσα τήν έγκράτειαν, θέλει αυτήνόλόκληρον καί άκεραίαν, άποκλείουσαν έκ τής καρδίας πάσανσαρκικήν έπιθυμίαν, καί δτι,-άφοΰ απαγορεύει ΐήν άπλήν πορνείανπολό περισσότερον αποδοκιμάζει καί καταδικάζει τήν μ α­λ α κ ί α ν, τήν κ τ η ν ο β α σ ί α ν καί δλας τάς παρά φ ύ-σ ι ν κακίας ; Άνδρες αληθώς Ιγκρατείς'οΕ οποίοι νά αφήνουνκατά μέρος πάσαν έντροπήν, άπαρ^ούμενοι τάς Εεράς τών υποχρεώσεις,παραδιδόμενοι είς τήν.σάρκα καί είς τάς χειροτέραςκαταπτ^ώσεις, ίδού τί δέν κατανοείται, άλλ'οόδέ κάν φαίνεται.Άλλ' έξεναντίας, εκείνο τό δποΧοΜ βλέπομεν καί τό ^ποXο^^ διόλουδέν είναι απρόοπτοι, ούτε ασυνεπές, είναι τό άξιοθρήνητον παράδειγμαανδρών σαρκικών οόδέποτε συγκρατουμένων είς τάς αρχάςτής κακίας καίοΕ δποΓοι διατρέχουν, κατά. τάς ίδιοτροπίαςαότών, δ λ ο υ ς τής άσελγείας τοός βαθμούς. ΑΕ αίσθήσδίς αό'ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

40 ς'. «ΟΙ ΔΗΘΕΝ ΚΙΝΑΓΝΟΙ ΤΗΣ ΕΓΚΡΑΤΕΓΑΣ*τών, δλους τής άσελγείας τούς βαθμούς. ΑΕ αίσθήσεις αυτώνγνωρίζουσι τήν ά ν τι σ τ ρ ο φ ή ν καί τήν δ ι α σ τ ρ ο φ ή ν,ουδεμία δέ συστολή, οΰτε μυστικόν, ούτε φραγμός εμποδίζει αότάς.Συνενοΰσιν δλα τά ε'ίδη τής ακολασίας καί μεταβαίνουσιν ά-διαφόρως ή μάλλον μετά πάθους πάντοτε ακοίμητου, έκ τοΰ α ύ-ν α ν ι σ ].· ο ΰ είς τήν μοιχείαν, έκ τής π ο ρ ν ε ί α, ς είςτήν παιδεραστία ν, έκ τής σοδομίας είς τήνκτηνοβασίαν, ζητοΰντες είς βδελυράς καταχρήσεις νέαντροφήν διά τήν άκόρεστον αυτών ήδυπάθειαν ^).Ή παρθενία εκλείπει πλήρης καί τελεία είς τάς καρδίαςτάς χριστιανικάς καί είς κανέν άλλο μέρος δέν δύναται νά άνθηση.ΟΕ εκκλησιαστικοί άγαμοι διαμένουσιν εγκρατείς, έκτος ε­ξαιρέσεων. ΑΕ εξαιρέσεις δμως αύται άποδεικνόουσι τήν άσθένειαντής σαρκός ε'ίςτε τήν φυσικήν τάξιν ώς καί είς τήν κτηνώδηκαί παρά φύσιν.Δέν άγνοοΰμεν δτι οΕ έλευθερόφρονες κατηγοροΰσι τοός ένάγαμίςι κληρικούς ξτι δούλεύουσιν είς άκάθαρσίαν καί δτι έξοδεύουσισυχνότατα είς έργα αίσχρά -^ς φυσικάς δρμάς, τάς οποίαςσυγκρατοΰσι καί αΕ δποίαι δέν καταστέλλονται είς τόν φυσικόνγάμον. Προθύμως, άλλα καί μεθ' όπερβολήν άνεγράφησανκαταδίκαι, έπιβληθείσαι είς μοναχούς ένεκα εκβιασμών.ΟΕ ασκούντες τήν άγαμίαν διδάσκαλοι, είναι, ώς καί οί άλλοι,έκ σαρκός καί α'ίματος καί επομένως υποκείμενοι είς πτώσεις,άλλ' εόρίσκουσιν είς τήν πίστιν καί είς τήν λατρείαν τόάριστον φάρμακον καί τήν άσφαλεστέραν προστασίαν. Ο Ε π ε-ρισσότεροι έκ τών άγαμων κληρικών διακρίνονταιδιά τά καθαρά αότών καί αυστηρά ήθη* εόχαρίστως μαρτυροΰμεντοΰτο υπέρ αυτών καί προβάλλομεν καί ημείς μίαν έ­ρώτησιν* Δύνανται άρά γε νά έγγυηθώσιν είς τόν αότόν βαθμόντήν άρετήν τών κοσμικών διδασκάλων ; Είναι "έργον δύσκολον.ΑΕ στατιστικαί άποδεικνύουσι διά τής αναντίρρητου εόγλωττία^τών αριθμών, δτιοΕ εκβιασμοί είναι π^λό πυκνότεροι είς αό-1) Παροίβχλδ ΒΓ δαΓίϊΙοά 41(9, ΜοΓαΙβ» 8η Ικδ. τ. Β'.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΟΙ ΛΗΘΕΧ ΚΙΝΔΓΝΟΙ ΤΗΣ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑΣ) 41τούζ* έν (;) και δ γάμος είναι ελεύθερος καί αότήν δέ τήν πορνείανθεωρουσι συνηθέστατα έπιτετραμμένην νέα άπόδειξις δτιή γενετήσιος δρμή, τολμ-ηρα καί άκι5ρεστος άπληστος πλανάταιάφ' εαυτής καΐ δτι καί αυτός δ γάμος δέν θεραπεύει άναγκαίωςτήν άσέλγειαν καί δέν προφυλάσσει έκ τών όλεθριωτάτων καταχρήσεων.Ή χριστιανική αγαμία είναι πηγή, οδχΐ καταπτώσεως,άλλα άνυψώσεως ηθικής* είναι τό σχολεΐον τής θυσίας καί ή βάσιςτών υψίστο^ν αρετών. Διά τοΰτο καί οί παντός είδους ακόλαστοι,έκ γενετής εχθροί τών καλών ηθών, καταδιώκουσιν αότήν,επειδή είναι τό θεμελιώδες έμπόδιον καίδι' αίσχίστας κακίας.κατηγορούσιν αότήνΉ εγκράτεια, λέγουσιν ακόμη, έπιδρα καταστρεπτικώταταέπί τοΰ νευρικού συστήματος. Επειδή κρατεί τάς φυσικάς δρμάςείς εκουσίαν καί σταθεράν άδράνειαν, συγκεντρώνει είς τόνόργανισμόν τήν δημιουργικήν ένέργειαν καί επειδή επιμόνως άνθίσταταικατ' αότής, έξερεθίζει δήθεν τά νεΰρα καΐ παράγει τήννευρικότητα. Καί αότός δέ δ όστερισμός πηγάζει, κατ' αότοός,φάνερώτατα έξ αότής.Οόδέν τούτου ψευδέστερον. Ό εκνευρισμός σχετίζεται φανερώςμετά τής κοσμικής ζωής καί τών διαφόρων εμπαθών αότήςερεθισμών, άλλ' οόδεμίαν έχει σχέσιν προς τήν ή σ υ χ ο νκ α ί τ α κ τ '. κ ή ν ζωήν, προς τά αυστηρά τής αγαμίας καθήκοντα.Αι δρμαί δέν διαφέρουν μεταξό τών άγαμων καί τών έγγαμων*μοιράζονται εξίσου είς τούς μέν, δπως καί είς τοός δέ, άνκαΙ διαφοροτρόπϋ)ς* δ έγγαμος βίος είναι ριγμένος είς τήν έν γένειζωήν, άλλα δέν είναι χρήσιμος είς αότήν. Τόν δέ υστερισμόνδ ίατρός ευρίσκει είς δλας τάς κοινωνικάς τάξεις, είς τάς φρονημωτάτάςγυναίκας, καθώς καί είς τάς τής έσχατης διαφθοράς. Ήπαράδοξος αύτη καί λυπηρά νευρικότης, είναι συνήθως κληρονομική,άλλ' ούΜποτζ. προέρχεται άπό τήν έξάσκησιν τής έγκρατείας.Ευρομεν αυτήν, άλλα σπανιώτατα είς τάς μοναχάς*τήν εύρΤσκομεν καθ' ήμέραν είς τάς εγγάμους γυναίκας, είς τάςκόρας καί μάλιστα είς τάς τών ελαφρών ηθών γυναίκας. Ή ά-ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

42 ς'. ΟΙ ΔΗΘΡΝ ΚΙΝΑΓΝΟΙ ΤΗΣ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑΣ^κρασία δέν είναι ή αληθής αότής αίτία, άλλ' επιδρά αναμφιβόλωςπερισσό'τερον ήή εγκράτεια. Έάν έξετάσωμεν ύπό τήνείδικήν ταύτην έποψιν τάς Μ ολλάς τής Σαλπετριέρης ')ύστερι·κάς, άκόπως κατανοούμεν δτι ή ασθένεια των προέρχεται συνηθέσταταέξ αφροδισιακών καταχρήσεων, ουδέποτε δέ έκσοβαράς καί άληθοΰς αγαμίας.Ή εγκράτεια είναι λοιπόν άσχετος προς τόν όστερισμόν δ­πως επίσης καί προς τήν παραφροσύνην. Τό φοβερόν τοΰτο πά.·θος δταν δέν μεταδίδεται κληρονομικώς, γεννάται έκ τής αταξίαςτών παθά,ν ^) καί εννοείται άφ' εαυτού δτι κατ' έξαίρεσιν μόνονευρίσκεται είς βλους, δσοι ζώσι μακράν τών ταραχών τοΰ κόσμου,όπό τήν κυριαρχίαν τοΰ θρησκευτικού νόμου.Ή εύάρεστος έπίδρασις τής έγκρατείας είς τήν καθόλουόγείαν είναι αναμφίβολος, καί ανωφελές είναι νά συζητώμεν τήνπαράδοξον γνώμην, ή δποία κατηγορεί τήν άγαμίαν, δτι εξασθενίζειτάς δυνάμεις καί εξαντλεί τόν όργανισμόν. Ημείς γνωρίζομενείς αότήν άρετήν δλως έναντίαν. Καί είναι μέν αληθές δτι ήγενετήσιος δρμή εόκόλωςόπερπηδι^ τό μέτρον καΙ δτι αΕ σαρκικαίκαταχρήσεις ταχέως καταστρέφουσι τόν όργανισμόν,δέν δυνάμεθα δμως νά παραδεχθώμεν δτ; τά 'ίδια ολέθριααποτελέσματα προέρχονται έκ τής διακοπής τής γαμικήςλειτουργίας, ή δποία, ώς καί προείπομεν, δ έ ν ε ί ν α ι απαραίτητοςείς τήν ζωήν. Ή,πείρα δικαιολο'Ι'εί ημάς τελείως.Ή εγκράτεια προσκτάται άλλως τε, άν δχι χοφίς πόλεμοντοΰ πνεύματος καί τής καρδίας, τουλάχιστον χωρίς καταπίεσίντοΰ σώματος* δέν ταράττει κανέν όργανον. Τό σπέρμα έκκρέβιπάντοτε καί συσσωρεύεται είς ,τοός οχετούς καί τά δοχεία* δ σύζυγοςέξοδιάζει αότό είς τάς μετά τής γυναικός αότοΰ συνουσίας,κατά διαλείμματα ποικίλα. Είς τόν εγκρατή έξ εναντίας, μέροςμέν τοΰ σπέρματος απορροφάται, τό όποιον είναι κέρδος του οργανισμού,τό δέ άλλο έκκενοΰται έξω διά τών φυσικών ρεύ-1) 8&1ρβ1;η(>Γβ, γυναικεϊον γηροκομείων καΐ νοσοκομεΐον νευρικών κα\φρβνιτικδν νο(?ημάτων.2) Άνοίγνωθι ΟΓ 8υΓ]5ΐβ(1 «Ι,α Ρρϋβ» Ικδοσις ΤέςιιΐΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ζ'. «ΟΙ ΔΗΘΕΝ ΚΙΝΔΓΝΟΙ ΤΗΣ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ^» 43σ ε ω ν ^), αΕ δποίαι έλαφρώνουν καί ενδυναμώνουν τόν άνθρωπον,χωρίς διόλου νά βλάπτουν αυτόν, δπως μερικοί έφαντάσθησαν ^).Πρέπει ακόμη νά γνωρίζωμεν δτι ή εγκράτεια βαθμηδόν όλιγοστεύειτήν έκροήν: ταύτην καΐ περισσότερον τοιουτοτρόπως .ενδυναμ-ώνειτόν όργανισμόν δέν πιστεύομεν δμως, καθώς τίνες συγ-;γραφείς, δτι ή γενε;τήσιος δρμή τών εγκρατών κατάντη είς άτροφίανκαί είς καταστροφήν, τουλάχιστον κατά τήν άνδρικήν ήλικίαν;. * ν; ,Αι ύγιειναί άρεταί τής' έγκρατείας έπικυροΰνταί πως, υπότής μακροβιόΐητος εκείνων ποΰ είναι αφιερωμένοι είς αυτήν έκ "συνηθείας. ^• Γνωστόν άπό πολλοΰ δτι οι κληρικοί υπερτεροΰσι'ν δλα τάεπαγγέλματα κατά τήν-μακροβιότητα αυτών. Δέν άποδίδομεν^είς την στατιστικήν περισσοτέ^αν τής αξίας αυτής σημασίαν,ουδέ έκλαμβάνομεν .ώς απόλυτον τό' απλώς σχετικόν* πρέπειδμως νά άναγνωρίσωμεν, μετά τό λογικού καί τής πείρας τώναίώνων, δτι ή φ~ρ ό νι μ ο ς καί 'ή^σ'υχ ο ς "ζωή, ύπό νόμονδ όποιος υποτάσσει τά πάθη, είναι γενικώς προωρισμένη νάδιαρκέση περισσό τερ ο ν παρά εκείνη τή^ δποίας τήν δράσινέξοδεύομεν είς τάς'κινδυνώδεις τοΰ κόσμου άνεμοζάλας καίμάλιστα Ικείνή, τής δποίας τάς δυνάμεις διασκορπίζομεν είς χιλίαςκαταχρήσεις. Πόσοι δυστυχείς έ:ίΓβ£βαιοΰσι διά τής 'βασανισμένηςαυτών ζωής τό περίφημον αξίωμα εκείνο. Ό ά ν-θ ρ ω π ο ς δ έ ν ά π ο θ ν ή σ κ ε ι* φ ο ν ε ύ ε ι τόν έ α υ­τ ό ν , τ ο υ ! Ή εγκράτεια δέν είναι βεβαίως •καθ' έαυτήνπρονόμίον μακρού βίου* άλλα επειδή μας χωρίζει-άπό τάς σαρκικάςπάραφοράς, άπ^ό τάς ίδιοτροπίας τών^ άσεμνων παθών, τάδποία είναι φονικώτατα, γίνεται' αίτία φανερά τής μακροβιότητος.1) "Ιδε και Κεφάλαιον ΙΓ',^ σελις... «παρά δέ τοις τελείοις κα'ι διάτωνοδρων» (Σ. μ,)2)... κατακόπτο'νται οί είς τάς καταχρήσεις τής μυσαράς π?ρ;είας κολυμβωντες'δ)(;ι οί εγκρατείς. «Τροφής~άκορίη κά\ πόνων άοκνίη κχ\ σπέρματος ουσίαςσυντήρησις υγιεινότατα έν πάσι» γράφει καΐ δ σοφός τών Ιατρών πατήρΙπποκράτης. (Ό μετάφρ.) ·ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

44 Ζ'. «ΟΡΓΑΝΑ ΑΝΕΝΕΡΓΗ»ΚΕΦΑΑΑΙΟΝ Ζ'."ΟίΟγαινΛάν εν ε/Ο γη.Ή αγαμία δύσκολα φυλάττεται* καί διά τοΰτο νικ^ί τάςασθενείς καί μικρόψυχους καί έκφοβίζει τάς χαμερπείς καί σαρκικάςκαρδίας. Πολλοί απομακρύνονται άπ' αυτήν καί μή έ­χοντες τήν ήθικήν δύναμιν νά έκτελώσιν αυτήν, άλλ' ούτε τήντιμήν διά νά έκτιμήσωσι αότήν, προθύμως δικαιολογοΰσι τήν ά-ναδρίαν των μέ βεβαιώσεις τάς δποίας δέν άποδεικνύίυν καί αΕδποίαι πανταχοΰ κυκλοφορούν καί δύνανται -ακόμη- νά εξαπατούντά άπλα καί αφελή πνεύματα. Δέν πρέπει νά κουραζώμεθα' καταδιώκοντες καί άναιροΰντες τά σοφίσματα τής κακίας."Εν άπό τά περισσότερα διαδεδομένα, καί βεβαίως τό τεχνίκώτερονκαταπολεμεί τήν άγοιμίαν έν ονόματι τής επιστήμης καίΙχει τήν άξίωσιν δτι δικαιολογεί ΐήν άκρασίαν διά τής φυσιολογίαςκαί λαμβάνει μέν διαφόρους μορφάς κατά τούς τόπους, δύναταιδμως νά συνοψισθή ώς έξης.Ό άνθρωπος έχει δρ γα να* πρέπει ν άμεταχειρισθή αυτά. Έάν ή αγαμία ήτο νόμος τής α­τομικής καί κοινωνικής ζωής, ή διάταξις τής άνθρωπίνης φύσεωςθά ήτο ελλιπής; Άλλ' ή φύσις προέρχεται έκτου Θεοΰ*έκτίσθη έν τάξεί καί μέτρφ καί τάς άνάγκας αότής δέν δύναταικανείς νά πολεμήση. Προς τί τάχα τά-δργανα, δτανδέν έχωσι καί ά,νάλογον ένέργειαν ή δταν ή ενέργεια αΰτη δένπρέπει νά λειτουργή ; ΑΕ ενστάσεις αύται/είναι γελοιαι καί στηρίζονταιδλαι έπί σοφίσματος, - ευκόλως άνασκευαζομένου. Τήνφύσιν καί τόν προορισμόν τών γεννητικών οργάνων δχι μόνονκατενόησαν οι εγκρατείς άλλα καί αυτοί μόνον καλά τόν ένόησαν,οί ασελγείς παραγνωρίζουν καί καταχρώνται αότά. Ίδοό ή δλη""αλήθεια...Ή αγαμία δέν είναι εναντία είς τήν φύσιν καί εκείνοι ποΰφυλάσσουν αυτήν, σέβονται τους νόμους αότής υπακούοντες συγ-ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Ζ'. «ΟΡΓΑΝΑ ΑΝΕΝΕΡΓΗ» 45χρόνως καί είς τους ανωτέρους νόμους τοΰ λογικού καί τής πίστεως.Ή έγγαμος ζωή δέν είναι καί τόσον αναγκαία είς τήνζωήν ημών, δπωςτό τρώγειν καί τό πίνειν, εδόθη δέ μόνον διάτόν γάμόν ή όρΒότερον διά τήν τεκνογονίαν καί αδύνατοννά έμποδισθή άπό τόν τελικόν αότής σκοπόν ^). Αότή ήφύσις αναλαμβάνει νά διδάξη ημάς τήν ά^/αγκα,ίαν ταύτην άλήθειανκαί μανθάνομεν παρ' αότής νά φυλά-^τωμεν τήν έν τφ κό -σ}:· ψ τάξιν ημών, νά άγαπώμεν τήν ψυχήν ημών, νά ένθυ^Χώμεθατόν αθάνατο ν αότής προορισμόν, ","Ιδε τό ζώον καί είπε άν ή ζωή τού είναι .ζωή σαρκική καίάν αύτη κατεξοδεύεται είς ακράτητους επιθυμίας καί είς ακατάπαυστουςμί-ξεις. "Ενα καί μόνον έχει καιρόν διά τοός «έρωτας».Ή'ζωίκή αότοΰ ΰπαρξις παρέχεται δλόκληρδς σχεδόνέντόξ τής αδιαφορίας. ΑΕ όχείαι -(βατέματα) εκτελούνται μόνονείς έποχάς ώ ρ ι σ"μ ένας καί ά π ο κ λ ε ιστικώς προςπολλαπλασιασμό'ν τοΰ είδους. Ή συνουσία έκφαίνεταιέ,κεί είς τόν άλη,θή : αότής σκοπόν, προστίθεται είς τήν καθόλουζ^οήν καί προορίζεται μόνον διά τόν πολλαπλασιασμόν καί τήναύξησιν τοΰ είδους.Ό άνθρωπος είναι αρά γε κατώτερος τοΰ κτήνους ; θά είναιάρά γε τό μόνον έκ τών ζώντων, τό δποΧδν δέν γνωρίζει τήνμετριότητα καί τήν έγκράτ^ιΐν ; Θά εόρίσκη άρά γε είς τάς μεγαλητέραςαύτοί> δυνάμεις -(/αί δποίαι εί^ναι ύποδουλωμέναι είςκάκιστα ένστικτα, τοό'ς τρόπους νά έξάπατ^ τήν φύσιν καίνά μείτατρέπη τήν ζωήν είς μακράς σαρκικάς ακολασίας;Ουδείς βέβαια θά έπίστευεν είς τοιαύτην -ύποδτούλωσιν καί πρέπεινά παραδεχθώμεν δτι ή έ σ χ,ά τ η. κ τ η ν ω δ ί α δέν είναιαξία δι' ήμάς^— • • — · ' ' , • " ^ • ' ' \1) Σ.Ε. «Ή,ά^ϋοχή &>ς. κρός τήν γενετήσιον δρμήν δύναται νά εϊναι άπολύτωςκαι παρά τά λεγόμενα περί τοΰ αγ,οποΐί τής φύσεως" επειδή ή φύσις δένΙχει ανάγκη^ νά.παραγάγουν έκ νέου ανεξαιρέτως δλα τά άτομα, δύναται νά ε-πιτρέπη δχι μόνον ώς κατορθωτέαν αλλά και ώς ευ-Λολο^ τήν έγκράτειαν. Καιείναι, κατορθωτή είς ψυρ/ήν τήν δποίχν ουδεμία ήδυπαθής άνάμνησις ταράττει κα\"ή δποία μή θέλουσα νά υποχώρηση κρατεί δ,λας τάς ορέξεις ύπο χαλινοΰ» . (^ιι1γ8;πιοη).ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

46 Ζ'. «ΟΡΓΑΝΑ ΑΝΕΝΕΪ>ΓΗΌ άνθρωπος δέν είναι κτήνος, διό καί καμμία προσδιωρισμένηστιγμή διά τήν τεκνοποιίαν δέν υπάρχει δι' αότόν,άλλα δύναται νά ενεργή ταύτην είς πάντα καιρόν. Άλλ' έχειψυχήν, διάνοιαν καί θέλησιν* καί είς τό λογικόν αύτοΰ ακριβώςεναπόκειται νά κυβερνςί τήν γενετήσιον δρμήν, νά περίορίΌ^ τήνένέργειαν καί νά .διαφυλάττη αυτήν διά τόν γάμον. Τό λογικόντοΰτο, διά τό δποΧον τόσον καυχώμεθα καί δικαίως, θά είναι άράγε όλιγώτερον στερεόν άπό τό έ'νστικτον τοΰ ζί^ου, άνίκανον νάσυγκρατή αυτό ; θά είμεθα άρά γε ανίκανοι, άν δχι νά ύποστώμενχωρίς νά καταπέσωμεν καί νά λιποψυχήσωμεν, τουλάχιστοννά έννοώμεν πάντοτε τάς αόστηράς απαιτήσεις τής έγκρατείαςκαί νά ύποτάσσωμεν είς αότήν τήν ζωήν ημών ; ... Ή έρώτησιςαύτη δέν έχει ανάγκην απαντήσεως.Ή αγαμία, τό εϊπομεν, είναι ή αποχή άπό " τής έγγαμουζωής, ή τελεία άπ' αότής άπομάκρυνσις'. Άναμφιβόλως'αΕ ορέξειςπαραμένουσιν είς τό βάθος τής ζωικής φύσεως, άλλα δέν μένουσινεκεί ούτε ήσυχοι, ούτε χωρίς κίνησιν καί συχνάκις δ εγκρατήςαίσθάνεται αύτάς νά γεννώνται, νά αυξάνουν νά επαναστατούνβίαια* άλλ'αντιτάσσει είς αύτάς άντίστασιν εκουσίαν, λελογισμένηνκαί κατορθώνει νά ύποτάσση αύτάς. Τοΰτο είναι πηγήκόπων, άλλα καί αμοιβών. Τό ενστικτον, δόξα τφ θεφ,δέν κυβερνά τήν θέλησιν, άλλ' ούτε τό λογικόν θά όποταχθήποτέ είς τό κτήνος, είς τό έν ήμϊν κτηνώδες. -Ή γενετήσιος δρμή επιβάλλεται «ίς δλου; άλλ' είς τήνάγαμίαν ανάγκη νά ύποδουλώθή καί νά έξημερωθή. "Οταν δ-μιλή έπιβάλλομεν είς αυτήν σιωπήν γνωστόν δτι ζητεί τόν γάμονκαί δτι είς μόνον τόν προορισμόν αυτής δύναται νά Εκανοποιηθή.Ό δέ έπιθυμών νάζή έξω τοΰ γάμου, πρέπει νά άπαρνηθήτό αίσθημα τοΰτο καί νά καταρρίψη τήν δρεξιν, ή δποία δένΙχει πλέον σκοπόν ^). Τά γεννητικά δργανα όπάρχουσιν, άλλ'1) Σ. Ε. «'Εάν ή προσοχή άρνήται νά φαντασθή τήν γενετήσιον πράξινκαΧ στραφη πράς άλλας Ιδέας, δ αφροδίσιος οργανισμός έξασθενοδται καΐ εκλείπει.»(Ψυχική 'Επιθεώρησις Βλαβιανού).ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Ζ'. «ΟΡΓΑΝΑ ΑΝΕΝΕΡΓΗ» 47έχουσινώρισμένην τήν δικαιοδοσίαν αυτών καί προς μόνήν τήνκατόρθωσιν τοΰ φυσικού,αότών σκοπού χρησιμ'εύουσιν.ΟΕ έναντίοι δέν δύνανται νά πιστεύσουν είς τήν διατήρησιντής έγκρατείας, είς τήν ήσυχίαν τών οργάνων καί δταν δέ τήνπαραδέχωνται γελώσιν άπό κάτω άπό κάτω νομίΙ^οντες δτι διατηρείται·επειδή έξησθένησε καί κατέπεσεν ή φύσιζ. Διά νά κατορτθώσωσι δέ δπως οΐ νέοι άηδιάσωσι καί μισήσωσιν αυτήν, συνεχώςέπαναλαμβάνουσιν δτι οΕ εγκρατείς έχασαν κάτι τι, έν φτουναντίον ή αλήθεια είναι δτι οΕ εγκρατείς έκέρδησαν, διά τήςάπομακρύνσεως άπό τάς αίσθήσεις, τήν άνύψωσιν τοΰ πνεύματος,τήν άνάπτυξιν τής καρδίας καί τό σφρίγος τής ζωής. Διατί τοόςσυκοφαντούν ; Διατί δμιλοΰσι περί αότών ώς νά ήσαν «άπόκοποι»(χαίχένοι), τοός οποίους ή κοινωνία απορρίπτει, ή φύσις α­ποστρέφεται ;ΟΕ νέοι άς προσέξωσι νά μή έμπέσωσιν είς τήν χονδροειδήταύτην πλάνην, ή δποία είναι παγίς στημένη.είς τήν άκακίαναότών. ^\ '. ^ίΟΕ εγκρατείς, άς τό γνωρίζουν δλόι, είναι ά ρ ρ ε νε ς, δ­πως καί οΕ άλλοι, άλλ' είναι άρρενες ά ν ώ τ ε ρ ο ι, οΕ ό­ποιοι είναι κύριοι τών αίσθήσεων αότών καί γνωρίζουσι νά καθυποτάττωσιναύτάς είς τόν άνώτερον νόμον του πνεύματος. Ήάγνέία τίποτε δέν αφαιρεί άπό τόν άνθρωπον, είναι δέ αληθινή,μεγάλη καί αξίζει νά άνταμειφθή μόνον δταν διατηρή ακέραιατά δργανα καί γενναίαν καί λόγικήν τήν πάλη ν τήν δποίαν γνωρίζειέκ τών προτέρων.Μάτην,οΕ άσπονδοι εχθροί τής άγνείας επικαλούνται τήνόπερηφάνειαν, τήν άμάθειαν, τό ποταπώτατον πάθος, διά νά ά­ηδιάσωσι τοός εγκρατείς, νά έπαναφέρωσίν αότοός είς τήν σάρκα,νά τοός κατεβάσουν, νά εξισώσουν μέ τόός ασελγείς δηλαδή τάκτήνη" δέν θά κατορθώσουν νά αφαιρέσουν άπό τήν άρετήν τόνθείον αότής στέφανον καί νά δείξωσιν ώς έξασθένίτ]σιν'καί κατά-1) Σ. Ε. «"Ο,τι οί. ίδιώται δπολαμβάνουν ώς εκρηξιν σφριγώσης νεανικήςδυνάμεως χίΐϊοτεάλλρ δέν εΤναι παρά σπασμός γεροντικής έξαντλήσεως»(ΝθΓάηΐΐ).ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

_4^8 Ζ'. «ΟΡΓΑΝΑ ΑΝί!^ΕΡΓΗπτωσιν, εκείνο ποΰ είναι ή υπεράνθρωπος άνύψωσι; τής φύσεως.Ή χριστιανική αγγεία καί καθαρότης απαιτεί έγκράτειαναπόλυτον καί εννοείται οΕ Ιχ^ροί τοΰ θεοΰ δέν τήν παραδέχονταιούτε τήν θεωρούν πώς μπορεί νά έφαρμοσθή. Κανείςέξω τής πίστεως δέν κρατεί αυτήν. Ό άγαμος, δπως τόν θέλειή Εκκλησία, δέτ^ είναι μόνον εγκρατής κατά τάέργα,είναι καί κατά δι ά ν ο ι.α ν. Τπάρχει είς τήν χριστιανικήνάγνείαν αυστηρά δουλεία ^ίαΐ δταν δ Θείος Διδάσκαλος έπέβαλεναότήν είς τήν καρδίαν ημών, δέν έκρυψε τό βάρος της, άλλ' έ­δωκε τόν τρόπον νά υποφέρϋ)μεν αότήν, υποσχεθείς δτι θά βοηθήσημέ τήν δύναμίν τόυ, δσους θά έγίνοντο έ κ ο ύ σ ι οι~ ευνούχοι.«Καταλάβετε το καλά, λέγει, ύπάρχουσι μερικοίτών δποίων ή γέννησις ή ή απάνθρωπος κερδοσκοπία τών ανθρώπων,ευνουχίζει τήν σάρκα* άλλ' οΕ λαβόντες τόδώρον τοΰ Θεοΰ, εόνουχίζουσιν εαυτούς πνευματικώς,διά τήν Βασιλείαν τών Ουρανών ^) «Ό δ υ ν ά μ ε ν ο ςχωρείν χωρείτω». Ίδοό τό μυστήριον τήςχριστιανικής άγνείας, ή μυστηριώδης δύναμις τήςχάριτος !Ό πνευματικός ευνουχισμός, τοΰ δποίου δ'Ιησοΰς Χριστός Ιδωκεν είς ημάς τό θείον υπόδειγμα καί τό μέγαμάθημα είναι δ μόνος, τόν δποιον εξυμνεί καί συνιστά ή πίστις*οΕ πιστοί μόνοι είναι Ικανοί προς τοΰτο' δίδουσι τό παρήγοροναύτοΰ παράδειγμα ε'ίς τόν κόσμον. Ή είδωλολάτρις άρχαιότηςέτράφη άΛό ακαθαρσίας καί δέν έγνώρισέ ποτέ τήν αληθήέγκράτειαν, ή δποία πηγάζει έκ τής κυριαρχίας τής θελήσεωςκατά τών παθών, σβύνει κάθε σαρκικήν δρεξιν καί διαφυλάττεικαθαράν τήν καρδίαν, άλλα δταν ευρέθη έμπροστά τήν είςδιαφθοράν τών ηθών, ήναγκάσθη νά έννοήση ήμέραν τινά δτι1) Μτθ. ιθ' 12 «... είσι γάρ ευνούχοι, οϊτινες εκ κοιλίας μητρός έγεν-»νήθησαν ούτως καί εΙσιν εύνοδχοι, οϊτινες εύνουχίσθησαν ύπό των ανθρώπων,»καί είσιν ευνούχοι^ οϊτινες ευνούχισαν εαυτούς διά τήν Βασιλείαντών Ουρανών" δ δυνάμενο; χωρεΐν χωρείτω", δπου τό δ δυνάμενος —όβουλόμενος, δ προαιρούμενος* «οίδε γάρ δύναμιν τήν π ρ ο α ί ρ ε σ ι νλέγειν (Χρυσοστ. εΙς τό ιβ' κεφ. τοϋ Ιωάννου). (Σ.μ.)ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Ζ'. «ΟΡΓΑΝΑ ΑΝΕΝΕΡΓΗ» 49είναι ανάγκη νά μή ίκανοποιώνται δλαι αι ίδιοτροπίαι τής γενετησίουδρμής, νά συγκρατηθούν αι επικίνδυνοι αότής δρμαί,α: παράδοξοι παραφοραί, καί νά έπιβληθή φραγμός είς τάς υπερβολάςτής άσελγείας. Έν τούτοις, περιωρισμένη υπό τών στενώ'νίδεών τοΰ υλισμού, χωρίς θετικόν ηθικόν κανόνα, χωρίς άττοτελεσματικήνέπιδοκιμασίαν οίκτρώς άττέτυχε. Δέν κατώρθωσε νά κατανόησητταρά μόνον έγκράτειαν δλικήν, δλως διόλουέξωτερικήν, τήν δποίαν καΐ ηθέλησε νά έφαρμόση μέ μέσα καταναγκαστικάκαΐ αιματηρά* τήν έκτομήν (εόνουχισμόν)καί τήν συστροφ ή ν. Τό επιχείρημα είναι περίεργον καίκαλώς δεικνύει τήν άβυσσον, ήτις διαχωρίζει τήν χριστιανικήνπίστιν άπό τόν Έθνισμόν* περιοριζόμεθα έδώ είς μόνην τήν ά­πλήν μνείαν αότής ^).Ό ευνουχισμός τών αρχαίων είναι σκληρά καΐ ά­σκοπος έγχείρησις* δέν δίδει τήν άρετήν, αλλά τήν σ τ ε ί ρ ω-σ ι ν. Ο Ε ευνούχοι, έστερημένοι τοΰ ανδρικού οργάνου, α­νίκανοι νά ικανοποιώσι τήν ίδίαν των αϊσθησιν ή τουλάχιστον νάέκτελώσ: τά καθήκοντα τοΰ ανδρός, υπήρξαν είς τήν ρωμαϊκήνκοινωνίαν ^) άτιμα δργανα άσελγείας καί υπηρέτησαν χείρισταπάθη* ή εγκράτεια αότών ήτο^ φανταστική καί ψεύτικη.Ίδοό έν τούτοις ή μόνη εγκράτεια, τήν δποίαν οΕ αρχαίοιέγνώρισαν ! Είναι χονδροειδής, τεχνητή καί αηδιασμένη, τόσοναντίθετος είς τήν χριστιανικήν άγνείαν, δσον ή υλη είς τό πνεύμα.Τό λογικόν καταδικάζει αυτήν δπως επίσης καΐ ή πίστις.Καί κτηνωδώς δέ δταν επιβάλλεται είς τους νέους, τών δποίωνδαμάζει έπ' ολίγον τάς καταχρήσεις, χωρίς καί νά διόρθωση τάςκακίας, καΐ υπηρετεί ποταπώτατα πάθη τής ακολασίας, οόδέν Ι­χει τό ελεύθερον, ούτε τό τίμιον, διεξεγείρει δέ πάντοτε τήν ά.ποοτρο:ρψκαί τήν π ε ρ ι φ ρ ό ν η σ ι ν.Τπάρχει άλλος ακρωτηριασμός, τόν δποΧον οί α­σελγείς άριστα γνωρίζουν, τόν δποιον βλέπομεν είς κάθε ήλικίαν1] Παράβαλε ΟΓ δυρΜειΙ, Ιι» ΜοΓαΙο 8η εκδ. τ. Α'.2) ΚχΙ σή^ιερον είς άλλζς.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

50 Ζ'. «ΟΡΓΑΝΑ ΑΝΕΝΕΡί'Η)καί δ δποΧος πηγάζει άπ' ευθείας άπό τό ξεχείλισμα τών παθών.Ή άκρασία φέρει μαζύ της ώς φορτία ποικιλώτατα κακά καίβαρύτατα, πρώτιστα δέ πάντων τήν

Η'.

52 Η'. «ΣΪΝΕΝ0Χ02 Η θϊΜΑ^νέαν; Καί τό έργον τοΰτο δέν είναι καί τόσον σπάνιον, δσον νομίζομεν.Ό ακόλαστος, φύσει έξημβλυμμένος άπό τάς καταχρήσειςκαί έξηντλημένος, άγαπα τήν. «τρυφεράν σάρκα»* ποθείθερμώς τό παρθενικόν άνθος, τήν γυναίιία τήν νέαν, τήν καθαράν,τήν άπειρον. Τήν πλησιάζει εύτιολώτερον σχετίζεται μέ περισσοτέρανεόχαρίστησιν καί εόχαριστείται έκ τών προτέρων, καιόμενοςάπό μέσα του, είς τήν προενθύμησιν Λ:ής διαρκεστέρας ά,πολαύσεως.Έν τούτοις ή σύναψις σχέσεων προαπαιτεί χρόνον, είναιδύσκολος, άλλ' έχει θέλγητρα άπειρα, διασκεδαστικά, κάτι τι τόαπροσδόκητο ν, τό δποίον αρέσκει καί ή νίκη δέ φαίνεται τόρονέξησφαλισμένη έίς τόν θέλοντα νά προετοιμάση καί νά περιμένηαότήν ! Διά τοΰτο καί μέ πόσην τέχνήν. δολίαν σχεδιάζεταιή πολιορκία καί ή έπίθεσιξ κατά τής γυναικείας θελήσεως! Τόάναίσχυντον ψεύδος κυκλοφορεί ... Ή νέα κόρη, αφελής, πλησιάζεταιεόκόλως* δ τυχοδιώκτης εραστής αότής είναι πλήρηςεόγενείας, περιποιητικώτατος καΐ,υπόσχεται προθυμότατα είς αότήνμέ λόγια γλυκύτερα άπό τό μέλι, πάν .δ,τι ή καρδία αότήςδυνατόν νά έπιθυμή, τδ σέβας, τήν άφοσίωσιν, τήν άγάπην,τόν γίάμον πρό.παντός- τήν καταφορτώνει άπό δρκους καί δώρα,Καί πώς, δταν βοηθή τό πάθος καί ή απερισκεψία, δέν θά κατώρθωνετοός ογ,οπούς του ; . . Τό σφάλμα έξετελέσθη καί αμέσωςάμα δ πλάνος Εκανοποιηθή, ά φ ή ν ε ι τό θΰμά του είς άθλιωτάτηνκατάσΐασιν ...Τό έγκλημα τοΰτο είναι καθημερινόν καί άν διαφεύγη τήνκαταδίωξιν τών νόμων, καταδικάζεται δμως άπό π4ν:ϋα τίμιον άνθρωπον.Φρονοΰμεν δτιοΕ νέοι μετά φρίκης θά φύγωσιν άπ'αότοΰ καί δτι θά άποδίδωσι πάντοτε είς τήν αθωότητατό σέβας, τό δποΧον χρεώστείται ^ίς αότήν.Καί θύμα μέν πάντοτε δέν πίπτει, άλλα συνένοχοςευρίσκεται εόκόλως. 0Ε «εκλεκτικοί» ούτοι γυναικοθήραιδέν συναντώσι βεβαίως είς τόν δρόμον των δπότε θέλουν καΐ ά­κοπα νέαν κόρην, διά νάτήν εξαπατήσουν καί τήν διαφθείρουν.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Β'. «ΣΓΝΕΝΟΧΟΣ Η ΘΪΜΑ» 511Η προοΐρορ^ δέν είναι ανάλογος τής ζητήσεως. Ή άθωότης. ε­νίοτε τόσον καλώς φυλάττεται* κάί ή ηδονή είναι ^πάντοτε τόσονέλκ^ρτική, τόσον άποριτητική, ώστεαΕ αίσθήσεις έξαρκοΰν--ται είς λείαν κατωτέραν καίπροχειροτέραν. Τπάρχει πλήθος ό­λόκληρον, γυναικών άσεμνων, άνδρο^η ρ ών πάσης ή--λικίας καί πάσης τάξεως* δ ασελγής τάς Λλησιάζει ασφαλώς καίάφόβως* ευρίσκει αότάς πάντοτε ίτοίμους διά τάς ήδόνάς τοΰ έ­ρωτος. Δέν έχουσι πλέον ο ύ τ ε ήθη νά διαφυλάξωσιν, άλλ' ούτεπ α ρ θ ε ν ία ν νά φθείρωσι* τήν έντροπήν πρό πολλοΰ τήν έλη"^σμόνησαν, πωλούνται, πορνεύουσι μετά τοΰ πρώτου τυχόντος.Δ|ν είναι δέ καί ανάγκη νά είναι κανείς ούτε λεπτός, ούτεδύστροπος, διά νά εόρίσκη καί νά Εκανοποιή τά πάθη του,μέ τοιαύτα γύναια. Τό κτήνος ζητεί τό κτ ή ν ο ς καί τόευρίσκει* άλλ' δποία σύντροφος αθλία, δποΧρν κτήνος ακάθαρτον ή" «κοινή αΰτη τοΰ δρόμου», της δποίας οι ψευδείςενθουσιασμοί άδιαφόρως είς δλους φιλοδωροΰ^ται, τήξ δποίας οΕέ'νοχοι εναγκαλισμοί είναι ψυχροί" χωρίς· χάρι^', τής οποίας τάθέλγητρα, χίλιες φορές έμαράνθησαν καί Ιβεβηλώθησαν άπό«θαυμαστήν» τυχαίως δλως, είναι χωρίς άρετήν καί χωρίς χάριν!, Είς δποιον άνάξιον έξευτελισμδν δέν κατέρχεται εκείνος πουπαραβλέπει, τό καθήκον του καί κυλίεται είς πάθος Ινοχ^ιν ; Είςδποίους αίσχρ&ύς κινδύνους δέν εκτίθεται κατά τάς στιγμιαίαςταύτας'απολαύσεις ; ^Νομίζει δτι θά εΰρη εκεί τήν ήδονήν καίσυναντςί μ ό ν η ν τήν αίσχύνην* αναζητεί τήν εύτυχίαν καί ευρίσκειτήν άπάτην είς τό πνεΰμα,καί'τήν ,άπελ7τισίαν είς τήνκαρδίαν. 'Ονομάζονται ευχαρίστως «κόραι τής χαράς» αΕ δυστυχείςέκεϊναι άΕ δποίαι παραδίδονται είς τάς ασελγείς .ήδονάς καίΙργάζονται διά τοΰ σώματος των τό ά τ ι μ ό τ α τ ο ν τών εμπορίων.Όποιος πικρός εμπαιγμός τών λέξεων ! ΑΕ ήδοναί, τάςδποίας ή γενετήσιος δρμή ζητεί καί νομίζει δτι θά τάς άιτολαύσηδιά κτηνώδους χαράς, είναι σ τ ι γ μ ι αί α ι, ταχύπτεροι,πτερωταί καί τίποτε δέν αφήνουν άλλο δπισθέν των^.παρά κ ό­ρο ν καί ά ηδ ί α ν. Παραβιάζουσι τόν Νόμον τοΰ Θεοΰ, καταστρέφουσιτήν είρήνην τής συνειδήσεως καί θά είναι ττάν-ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

54 Η\ «ΣΪΝΕΝΟΧΟΣ Η ΘΓΜΑ»τότε «κακαί χαραί», κατά τόν Βιργίλιον, διά τήν ψυχήν ή ο­ποία ποθεί τό ς είς τό άτιμόν της έμπόριον. Καί κυλίεταιβαθμηδόν καί κατ'ολίγον είς τούς λάκκους τής κακίας καί τήςάθλιότητος, καταντώσα τέλος είς τά πορνεία, είς τάς φ υ-λ α κ ά ς, είς τό νοαοαομεΧον. Ή ευθύνη τών σπαρακτικώντούτων εξευτελισμών επιβαρύνει ολίγον τήν άσθένειαν τήςγυναικός, άλλα καί δ ακόλαστος, δ καταχρασθείς αυτήν, είναιεπίσης βαρέως συνυπεύθυνος. Ή Κυβέρνησις συχνάκίς ώμίλησεπερί καταπολεμήσεως, περί περιορισμού τής γυναικείας πορνείας,άλλα πάντοτε προέβαλεν ή αυτή λυπηρά άπάντησις «"Ας άρχίσωσινο Ε άνδρες!».. . . Νέοι 1 επανορθώσατε τήν δυσπιστίαν ταύτην σώσατετήν τιμήν τοΰ ίσχυροΰ φύλου καί αποδείξατε διά δυνατής αποφάσεωςκαί διά καταπληκτικής πρωτοτυπίας δτι είσθε άξιοι τήςτάξεως σας καί επιδεκτικοί αρετής, άπόφασιν έχοντες νάττροαγάγητε καί νά έξασφαλίσητε τήν παλινόρθωσιν τής έγκρατείοιςκαί τήν άνύψωσιν τών δημοσίων ηθών !ΚΕΦΑΑΑΙΟΝΛ'ό|ΐ.ο& τηςΘ'.έγκρατεςας.Ή εγκράτεια, δπως προείπομεν, δέν είναι αρετή απλή καίε^Μολος, συνήθης καί τοΰ συρμοΰ, τήν δποίαν έκαστος δύναταινά Ιχη φυσικώ:, άκόπως καί χωρίς πόλεμον, άλλα προσκτάταιδιά μεγάλης πάλης καί πρέπει νά φυλάττηται επιμελώς,διότι πρόκειται νά νικήσωμεν τόν κόσμον καί τήν φύσιν αότήν.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Θ'. «ΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑΣ» 55Ή εγκράτεια είναι τό βραβείον γενναίων καί καρτερικών αγώνων*απαιτεί ένεργητικήν έντασιν τής θελήσεως στηριζομένηνείς τοός λάγους τής φυσικής καί υπερφυσικής τάξεως.Ό νέος τοΰ δποίου ή καρδία έξυπνίζεται καί ταράττεταιάπό άνήσυχον περιέργειαν καί σφοδρά: πάθη, δέν ευρίσκει μέσατου έ'^τοι'μόν τό άντιφάρμακον τής φίίληδονίας," ούτε ^τέλειον καθ-'δλα τόν χαλινόν τών εότελών επιθυμιών. Είς τό μέσον το^ αναβρασμούτών παθών ανάγκη νά έχη θ ά ρ ρ ο ς καί συναισθανόμενος,τό καθήκον του, γνωρίζων τά πρδς τοΰτο μέσα, ν^ προετοίμασα·^είς μακρόν καί κοπιώδη αγώνα. Έ νίκη ανήκει μόνονείς τοός γενναίο υ ς καί είς τοός ταπεινούς.Δέν γεννώμεθα εγκρατείς.Γ ι νόμε θ α διά τής αόταπαρνήσεως τών θυσιών καί τήςπροσευχής. ^ ^ ,Ή φύσις φέρει μαζύ της κατά τήν έφηβικήν ήλικίαν τάςεπιθυμίας τής σαρκός καί τάς φλογέρας δρμάς τών παθών, χωρίςδμως καί νά διδάσκη^ ήμ^ς τό καθήκον τής χαλιναγωγήσεως αότών,ούτε τήν τέχνην τοΰ νά κατανικήσώμεν αότά.Είς τό λογικόν ανήκει τό σπουδαίον τοΰτο. 'Αλλά πώς νάάντισταθώμεν είς τάς προσβολάς τών κατωτέρων δυνάμεων.; Πώςνά άντιθέσωμεν είς αύτάς φραγμόν Λοΰ νά μή μπορούν νά τόνπεράσουν; Θά είναι δέ βέβαια πλάνη μεγάλη άν φανταζώμεθαδτι ή άντίστασις αότοσχεδιάζεται τυχαίως καί δπως κατεβή είςτόν κάθε ένα καί δτι δέν όπάρχουσιν ώρισμένρι κανόνες τοός ο­ποίους έπέβαλεν ή λογική καί ή πείρα των αίώνων. Ή εγκράτειαΙχει τοός νόμους αότής, τοός δποίσυς ορίζει ή αίώνιος ηθικήκαί δποιος έπ-ιδιώκει τήν δόξαν τής έγκρατείας, πρέπει νά γνωρίζηκαί νά πράττη αυτούς, χωρίς παράλειψιν, χωρίς διακοπήν.Ό πρώτος νόμος τής έγκρατείας είναι τόδτι συμπεριλαμβάνει6 λ όν. λ γι ρον τόν άνθρωπον, δτι είναι συγχρόνως καίείς τό σώμα καί είς τό πνεΰμα του απαιτεί πρίατον κατ'ανάγκηντήν εσωτερική ν ά γ ν ε ία ν καί -^ν έ ξ ω τ ε ρ ι κ ή νά^.ν ε ί α ν ή πρώτη δ| είνα; πάντοτε ή άρχ-^^ καί ή βάσις τής.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

56 Θ'. «ΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑΣ^δευτέρας. Εκείνοι ποΰ νομίζουν δτι μποροΰν νά παραιτήσωσι τήνμίαν ή τήν άλλην είναι αλαζόνες καί αμαθείς* δέν υπολογίζουντάς άνάγκας τής φύσεως μας καί εκτίθενται είς τά χείριστα παραπτώματα.'Η εγκράτεια δέν είναι μόνον ή άπό τών σαρκικών αποχή,καί ή άπάρνησις τών ενεργών σχέσεων μετά γυναικός, άλλ' είναιή καθαρότης τής καρδίας καί τοΰ νοΰ, ή αποχή ά­πό, δ ι α λ ο γ ι σ μ ώ ν καί έ Λ ι θ υμ ι ώ ν σαρκικών. Όληδέ ή αρετή της, δλη ή δύναμίς της πηγάζει άπό τήν συμφωνίανδλων τών δυνάμεων μας, διά νά ζήσωμεν είς τήν αθωότητα. Πόσονή εγκράτεια θά ήτο ματαία καί θά έσπαζεν εύκολα έάν δέν έρριζώνετομέσα είς τήν καρδίαν καί έάν εξωτερική μόνον καί έπιπολαίαέδέχετο μέσα είς τό βάθος τής συνειδήσεως τάς'μυΛίκάςκαί ταραχώδεις αταξίας τής ακολασίας Ι Δέν είναι κάτι σπουδαίοντό . νά άπέχωμεν έξωτερικώς μόνον, έάν συγχρόνως δέν συγκρατώμενκαί τάς δρμάς τής καρδίας υποκάτω είς τόν νόμον τοΰκαθήκοντος, έάν δέν άπομακρύνωμεν σοβαρά καί ακατάπαυσταάπό τής φαντασίας δλας τάς ταραχώδεις περιστάσεις, έάν δένέργαζώμεθα, μέ λίγα λόγια, τήν χριστιανικήν άγνείαν καθ' δληναότής τήν Ικτασιν.Ιδού ό πρώτος απαραίτητος τής έγκρατείας δρος. Δέν αρκείνά εϊμεθα εγκρατείς μόνον είς τάς πράξεις, είς τά έργα,ημών πρέπει νά είμεθα εγκρατείς καί κατά δ ιά ν ο ι α ν. Ή εγκράτειαδέν πρέπει νά .είναι μόνον είς τό σώμα, άλλ'είς τήνκ αρ δ ί α ν καί είς τήν θέλησιν. Ό, Θεός νά μάς φυλάξηάπό τοΰ νά παραγνωρίσωμεν τήν ^ύσγ,ολον καί αύστηράν δουλείαν,τήν δποίαν μία τέτοια εγκράτεια επιβάλλει, άλλ' οόδέ τάς.^καθαράς καί γλυκείας ήδονάς, δσας παρέχει ! .ΑΕ χριστιανικαίψυχαί μόναι έχουσι τήν Εκανότητα νά αίσθάνωνται τάς ανέκφραστουςταύτας χαράς, δπως καί νά ύποΐρέρουν τόν ηθικόν καταναγκασμόν,είς τόν δποΧον άντιδίδονται ώς βραβεί^ι καί άμοιβαί*άλλ' άν καί δέχωνΐαι εκουσίως καί μέ φαιδρότητα τό βάροςδΙν καυχώνται δμως διά τήν έγκράτειαν, διότι γνωρίζουν δτι ήΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Θ'. «ΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑΣ» 57τιμή αότής χρεώστείται είς αότόν τόν Θεόν, δ δποιος γεμίζει αό^τοός διά τής χάριτος Του, καί είς τήν Έκκλησίαν Ίου, ήδποία χαρίζει είς ριύτοός τά αγαθά τών Μ υ σ τ η ρ' ί ω ν της.Ο "Ανθρωπος, τόν δποίαν δέν ενδυναμώνει ή πίστις, είναι-ανίκανος νά έξασκή τήν άγνείαν.Ή μεγάλη άδτη αλήθεια μάτην διημφισβητήθη ύπό τώνέχθρων τής θείας μας θρησκείας* είναι βεβαία, αδιαφιλονίκητος,καί στηρίζεται καί είς τό λογικόν καί είς τά^ πράγματα. Ή είδωλολάτριςάρχαιοτης αποδεικνύει τοΰτο τελειότατα καί πειστικώτατα.Έγνώριζε τί είναι θάρρος, τί αόταπάρνησις, άφοσίωσις,μετριότής, δλας τάς φυσικάς άρετάς, τάς δποίας καί άνεβίβαζενενίοτε μέχρι τοΰ ήρωισμοΰ, δ έ ν ή ξ ε υρ ε ν δ μ ω ς π ά ν-τ ο τ ε τί είναι ή' ά λ η θ ι ν^ή έ γ κ ρ ά τ ε ι α. Μή ζήτει άπόαότήν^ οόδέ τό ελάχιστον 'ίχνος τής έγκρατείας· ή ψυχική αότής^δύναμις δέν φθάνει είς τό ύψος τοΰτο καί φαίνεται απολύτως ανίκανοςείς τό νά διαφύλαξη τήν αθωότητα ή νά κατορθώση τήνκαθαρότητα, τά δύο ταΰτα εξαίρετα άνθη, τά δποία τό π ν @ Ο­μ α τ ο ΰ Χ ρ ι'σ τ ο ΰ έγέννησε καί έπολλαπλασίασεν άφθόνωςείς τοός κατόπιν νεωτέρους χρόνους . ?. .'Αλλ' είναι άρά γε άνάγίίη νά άναβώμεν τόσον όψηλά διά^νά άποδείξωμεν τοΰτο ; Δέν αποδεικνύεται άρά γε λαμπρώς διάτής αβύσσου τής διαφθοράς καί τής αίσχρότητος, δπου καταβυθίζεταιή σημερινή κοινωνία, χωρίς ήθη, χωρίς πίστιν; Ηθέλησαν είς τάς ημέρας μας νά καταλύσουν τήν λατρείαν,νά διαγράψουν τόν Θεόν, νά Εδρύσόυν ήθικήν άνεξάρτητον(τής θρησκείας) καί θ ε ρ ί ζ ο υ ν τοός καρπούς εγκληματικήςαποστασίας. ΑΕ βάσεις τής κοινωνικής ΐάξεως έκλονίσθησαν,διότι έχασαν τό άναγκαίον α'ίσθημα τής εξουσίας καί τοΰ σέβασμοΰκαί τό μέλλον ανησυχεί τοός φρονίμους. ΑΕ νέο^ γενεαί, ά-νατραφείσαι μακράν πάσης θρησκείας, χωρίς τοΰ χαλινού τήςαληθινής ηθικής, έ'να δέ μόνον Ιχουσαι φόβον, τόν. τοΰ χω ρ θ'*φύλακος, παραδίδονται είς τά ποταπώτατα ένστικτα καίίίαταστρέ^ουσι τήν ψυχήν καί τήν ό γ ί ε ι α ν είς άκατονομά*ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

58 Θ'. «ΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑΣ)στους καταχρήσεις. Ή ίντροπ·^ ή εξωτερική υπάρχει* ή εγκράτειαφυλάττεται σχεδόν κατ' έπιφάνειαν, διότι οΕ πολιτικοί νόμοιδιατάσσουσιν αότήν ακόμη, έπί ποιναϊς βαρυτάταις* άλλα τ όβάθος τών καρδιών είναι πληγωμίνον, γαγγραινώδες άπό τήνάκολασίαν καί διά παντός, μακράν τής τιμιότητος.Ή τιμή δέν επιδέχεται συμβιβασμούς* πολό δέ περισσότερονή άγνεία. Ή εγκράτεια δέν διαμερίζεται, πρέπει νά παραδεχθώμεναότήν όλόκληρον καί τελείαν, διότι καταστρέφεται καί δτανέπιτρέψωμεν νά γίνη τό παραμικρόν λάθος. Πρέπει νά φυλάττωμεντήν άμόλυντον αότής λευκότητα νά όποφέρωμεν τήν γλυκείανκαί αύστηράν συγχρόνως δουλείαν αότής. Τό νά άπέχωμενάπό δτι δήποτε τό δποΧον μολύνει τήν καθαρότητα είναι δ αναπόφευκτοςδρος τής άγνείας.Διά τοΰτο είναι ανάγκη, δχι μόνον νά άποδιώκωμεν τοόςσαρκικούς διαλογισμούς καί τάς επιθυμίας, άλλα καί νάφεόγωμεν γρήγορα κάί μέ σταθερότηταδλας τάς περιστάσεις, δπου προσεγγίζει ή ακαθαρσία, δπου ήαρετή κινδυνεύει. Καί είναι βέβαια (πρέπει νά άναγνωρίσωμεντοΰτο) δύσκολο ν, βαρό καί ευγενές τό έργον, τό δποίοναναλαμβάνουν οΕ εγκρατείς* δέν είναι άνύίτ&ρον τών ανθρωπίνωνδυνάμεων, άλλ' είναι ανάγκη ή θέλησις σοβαρώς νά προσεχή.Όσοι δέν τήν αποστρέφονται καί άφοΰ τήν απορρίψουν απορούν,διότι δέν έχουσι πλέον τήν έγκράτειαν, είναι ασυνεπέστατοι ·").Ή ήδυπάθεια έχει τάς φλόγας τοΰ σφοδρού πυρός καΐ τούςκινδύνους του. Πώς δέν θά καώμεν δταν ριπτώμεθα μέσα είςαυτήν ; Πώς νά μή νικηθώμεν άπό τόν πειρασμόν, δταν προκαλώμεναότόν καί τόν άναζητώμεν ; «Κανείς βεβαίωςδέν παίζει μέ τήν φωτιάν ') άλλ' οΰτε εκτίθεταιείς κινδύνους, εκείνος δ δποΧος θέλει νά σωθή. Ή είρήνη1) Σ.Ε. «Ή άρχήθεν εγκράτεια εύκολα τηρείται, ή δέ κατόπιν καταχρήσεωνΙγ^ράτεια δύσκολα αποκαθίσταται» (Γοη883.^πνβ8)2) Σ.Ε. «Δύναται τις νά βάλτβ πϋρ εΙς τόν κόλπον αύτοΰ κα\ τά ίμάτια αύτοδνά μή καώσι ; Δύναται τις νά περιπατήσι^ έπ' ανθράκων πυρός κα\ οΐ πόδες«ΟτοΏ νά μή κατακαφσιν ; (Παρ, ς' 27τ28)ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Θ'. «ΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑΣ» 59λοιπόν καί ή άθωότης τής καρδίας αποκτάται μόνον υπό τοόςεξής δρους· τελεία αποχή τών σαρκικών έργων καί σταθερά φυγήτών περιστάσεων.Ή άγνεία, δπως είπομεν, πρέπει νά είναι συγχρόνωςεξωτερική καί εσωτερική" είναι δέ ανάγκη νάφροντίζη καί νά περιλαμβάνη καί τό σώμα καί τό^ πνεΰμα, τόνάνθρωπον όλόκληρον.Ή εξωτερική εγκράτεια έχει σπουδαιότητα, τήν δποίαν είναιάνόητον νά παραγνωρίζωμεν* εξαρτάται αναμφιβόλως έκ τήςεσωτερικής, δπως τό σώμα εξαρτάται άπό τής ψυχής* άλλ' επειδήή ^όσις ημών εϊναι ευαίσθητος καί τόσον ταχέως καί ευκόλωςκυριευόμεθα ύπό τών ευκαιριών καί τών πειρασμών, είναι σύναμααπαραίτητος καί ώς έπί τό πλείστον δ προστάτης τής αληθούςέγκρατείας. "ΟλαΓ αΕ αίσθήσεις πρέπει νά είναι σεμναί.Ο Ε δ φ θ α λ μ ο ί ^), τά πεπυρωμένα ταύτα τής ψυχήςπαράθυρα πρέπει νά έπιβλέπωνται αυστηρώς* νά προφυλάττωνταιάπό αδιάκριτα βλέμματα, ^πό προκλήσεις ασελγείς, άπό αναγνώσειςά,νοτιτους καί κινδυνώδεις, άπό θεάματα άτιμα.Τά ώ τ α πρέπει νά κλείωνται μέ πείσμα είς λόγους άσεμνους,οΕ όποιοι, παρακινούν είς τήν άκολασίαν, ή άνηθίκους.Ήαφή είναι πολό ευαίσθητος. Πρέπείτ νά φυλαττώμεθαάπό θωπείας (χάδεια) έκτεθηλυμένας, άπό προσβολάς χαυνώσεωςκαί ρςιθυμίας, άπό έπαφάς άνο-ί^τους καί κακάς.Ή γ λ 6χσ σ α άνάγκή νά συγκρατήται άπό τάς χιλίαςερωτήσεις, είς τάς δποίάς δυνατόν νά έκπέση* νά προφυλάττηταιεπιμελώς άπό πάσαν λέξιν άπερίσκεπτον, άπό πάσαν έκφρασιν•έλαφράν, ή έκφρασιν ή οποία δίδει άφορμάς είς αμφίβολα καί είςδιφορούμενα.Ή μύττη έχει καθήκον σχετικώς ευγ,ολον πρέπει νά φεόγη:1)-Τούτους ονομάζει κάποιος πατήρ «πρωτοκλέπτας», διότι δι'αυτών κλέπτεται(ή όρθότερον διά τής ρςρθύμου ημών προαιρέσεως) ή είρήνη τής ψυχής,ληστεύονται τά χαρίσματα αδτής κα\ φονεύεται αδτη διά τής αμαρτίας, διό και όΠροφήτης Ιερεμίας θυρίδας αποκαλεί χυτούς, διά τών οποίων έμβχίνει δ ψυχικόςθάνατος, «άνέβη δ θάνατος δια τών θυρίδων» γράφων. (Σ. μ.)ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

60 Θ'. «ΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑΣ^τάς διεγερτίίιΐάς όσμάς, δπως καί τά αρώματα, τά δποία ταράσσουντήν φαντασίαν, καί τάς αίσθήσεις έξερεθίζουν."Οταν φυλάττωμεν τάς αίσθήσεις καϋαράς, άσφαλίζομεν συνήθωςτήν καθαρότητα τής καρδίας καί προλαμβάνομεν τους πειρασμούςκαί τάς καταπτώσεις τής ψυχής* δικαίως δέ λέγεται δτι«τά έξω προφυλάττουσιτά έσω»· δ φυλάττων τό σώ'μά του, διασώζειτήν ψυχήν του.Έ έ σ ω τ ε ρ ι κ ή κ α θ α ρ ό τ ή ς, τήν δποίανοΕ εχθροίημών προσποιούνται δτι δέν ξεύρουν, ή προσπαθοΰν νά διαμφισβητοΰν,είναι Ιν τούτοις τό κυριώτερν καί Ζυσαολώτερον συγ-' χρόνως τής χριστιανικής έγκρατείας έργον καί κατορθοΰται μόνονδι' αγώνων γενναίων, επίμονων, ακαταπαύστων. Όλον τοΰτοτό βιβλίον σκοπόν Ιχει νά δείξη τά συστατικά αότής καί τά μέσαδιά νά άποκτήθή. Έδώ περιοριζόμεθα είς τό νά όποδείξωμεν τάκυριώτερα καί είς τό νά άνακαλύψωμεν τήν κυρίαν ρίζαν αότής.Ή μνήμη πρέπει νά φυλάττηται αόστηρώς* δλαι αΕ επικίνδυνοιαναμνήσεις νά εξορίζω ν ται επιμελώς, διότι θέλουσινακαταπαύστως νά έπανέρχω^ται καί είναι ενίοτε ^ργονβαρό τό νάτάς άποκρούσωμεν καίνά τάς διώξωμεν.,Ή φαντασία πρέπει νά περιορίζηται είς δλας αότήςτάς αποπλανήσεις καί νά φέρηται αμέσως, άποφασιστικώς, στερεώςκυβερνώμενη,'είς σκέψεις αδιάφορους ή σωτηρίους.Ή καρδία πρέπει νά συγκρατήται καί οΕ πόθοι αότήςνά διευθύνωνται, νά μετριάζηται είς τάς κινήσεις αυτής, τό πνεΰμαανάγκη νά περιορίζηται ακαταπαύστως καί νά συγκρατήταιείς τόν όρμητικόν καί όλισΒηρόν κατωφερικόν δρόμον τής ήδυπαθείας,δπου μάς οδηγεί ή φύσις.'Αλλά είς τήν παντοτινήν ταύτην έπαγρύπνησιν τής συνειδήσεωςημών, ή θέ λ η σι ς κατέχει τήν πρώτην άποφασιστικήντάξιν, δυνατή καί πεφωτισμένη δταν είναι, οδηγεί τάς έσωδυνάμεις καί διασώζει αότάς πάσης περιστάσεως παντός κινδύνου*δταν-εΐναι αδύνατος, χωρίς σταθερότητα, άμαθης, νικάται όπό τώνπειρασμών, διευκολύνει τάς καταπτώσεις, εκτίθεται ευκόλως καίεπιταχύνει τήν καταστροφήν τής ψυχής.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Γ. «ΠΩΣ ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ Η ΣΩΦΡΟΣΓΝΗ> 61Είθε μόνον ή θέλησις νά είναι ευθεία, οξυδερκής, ενεργός,καί τό πνεΰμα πρόΒυμον θά όπακούη είς τήν έγκράτειαν, θά όποτάσσητοιιάδιακόπως καί θά καταπατή πάντοτε τάς πολυποικίλουςεφόδους τής φιληδονίας, μένον κύριον τοΰ εαυτού του καίέχον τ^ποίθησιν είς τόν Θεόν, "Οστις φιλοστόργως έί^αγρυπνεϊείς τοός πιστούς Του καί αναλόγως τής καλής των προαιρέσεως,έκχέει τάς χάριτας Αότοΰ επάνω είς άότούς.ΚΕΦΑΑΑΙΟΝ Γ.Πώς δςοιιτϊ3ίοε6τ«6 ή σωφ^οοσύνη.Τό προείπομεν καίχϊυχνά λαμβάνομεν άψορμ-^ν νά τδ έπαναλαμβάνωμεν~δτιή "Α ν ω Β ε ν βοήθεια είναι αναγκαία είςτόν άνθρωπον διά νά φύλαξη τήν καθαρότητα* άλλ' είναι βεβαίωςπλάνη βαρεία νά νομίζωμεν δτι ή Χάρις έξαρκεί καί δτι ή αρετήδέν εξαρτάται πρώτον καί πρό πάντων έκ τών τάσεων τής καρδίαςκαί τοΰ πνεύματος, έκ των έλευθέ,ρων αγώνων τής θελήσεως,οί 5ποίοι Ιχουν τήν άξίαν τοΰ νά άνταμειφθώσι.Ό Θεός υποστηρίζει πάντοτε τήν άσθένειαν ημών άλλαπεριμένει καί τήν σ υ ν ε ρ γ α σ ί α ν τα ότ ην, καΐβοηθεί αυτήν διά τής παντοδυνάμου Αότοΰ δυνάμεως. Τό άρχαΐοναξίωμα μένει πάντοτε αληθές* «Μαζύ μέ τήν βοήθειαν τοΰΘεοΰ τάρασσε καί τό χέρι σου».Μεταξύ τών ελατηρίων, δσα έχομεν είς τήν διάθεσιν ημώνκαί τά όποια πηγάζουν Ικ τής φάσεως, πρέπει νά άνάφέρωμεντρία καί βέβαια.καί δυνατά* τήν συνήθειαν, τήνέ ρ γ α σ ί α VI τήν φ υ γ~ή ν τών περιστάσεων. Όλοιδσοι τυραγματοποιούσι ταΰτα, έχουσι δέ συγχρόνως καί πολλήντήν καλήν προαίρεσιν, είναι βέβαιοι, τοΰ Θεοΰ ^οη^οΰντος, δτιθά μπορέσουν νά πολεμήσωσι μετ' επιτυχίας, νά όπερνικήσωσιτά συνήθη εμπόδια καί νά σ υ γ κ ρ α τ ή σ ω σ ι τήν ζωήν τωνείς τόν εόθόν δρόμον τής τιμής καί τοΰ καθήκοντος.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

β2V. «ΠΩΣ ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ Η ΣΩΦΡΟΣΓΝΗ.Τό νά κάμνωμεν πολλά πράγματα μηχανικώς είναι πολό έ-ξηπλωμένον, καί μεγάλην Ιχει τήν έπίδρασιν είς τήν καθημερινήνμας ζωήν, καί τά περισσότερα έργα ημών είναι μηχανικά,ασυνείδητα, προερχόμενα άπό κάποιαν πρώτην πράξιν, ή όποίαήρχισε μέν μετά λόγου καί σκέψεως, καταντά δμως νά έπανα·λαμβάνηται μηχανικώς. Είναι τό αποτέλεσμα τής σ υ ν η θ ε ί­α ς, ή δποία είναι γνωστότατη καί γίνεται, δπως ορθώς λέγεται,δευτέραφύσις.Τά καταστρεπτικά αποτελέσματα τής συνηθείας είναι τόσονγνωστά, ώστε δέν είναι ανάγκη νά έπαναλαμβάνωμεν αυτά έδώ.Άπό τήν συνήθειαν προέρχονται τά ελαττώματα καί μέγα ·λύνονται αΕ κακίαι, καταστρέφουσι τήν ψυχήν καί ριζώνονταιείς αότήν πολό βαθειά. 'Αρκεί μία είς \'ήν αρχήν, συγκατάθεσιςτής θελήσεως διά νά άνοίξη τήν θύραν είς τήν κακήν συνήθειαν,διά νά δημιουργήση πάθος Ινοχον.Ό μέθυσος υπέστη αναμφιβόλως κάποιαν πρώτην έλξιν,είς τήν δποίαν ή ελευθερία αύτοΰ έλεεινώς κατεπνίγη* έκτοτεασθενώς καί βαθμηδόν χαλαρώτατον καταπολεμεί τοός πάντοτεζωηρότερους ερεθισμούς τής ορέξεως καί έμβυθίζεται, προχωρών,άνεπιστρεπτεί είς τό καταστρεπτικόν καί εξευτελιστικών αότοΰ ε­λάττωμα. Ή αότή είναι Ιπίρης καί ή Εστορία τοΰ άσελγοΰςκαί ακολάστου καί δλων εκείνων ποΰ ζοδν είς τάς παραλυσίας.Άλλ' άφοΰ ή συνήθεια επιδρά τόσον καταστρεπτικά καί δύναταινά δδηγήση είς τοός σκοτεινούς κρημνούς τής κακίας, δένπρέπει νά παραγνωρίζωμεν, δπως γίνεται συνήθως, πόσην έχειτήν δύναμιν καί είς τόν εόθόν δρόμον τοΰ άγαθοΰ, δτι ή συνήθειαΙπιδρι^ είναι βεβαιότατόν τό σπουδαίοι/ δμως είναι νά ΐρροντίζωμεν καί νά χρησιμοποιώμεν αότήν.Ή ζωή προβάλλει πάντοτε είς τάς αρχάς της στιγμήν άποφασιστικήν,τήν ώραν δηλαδή, κατά τήν δποίαν θά έκλέξη τόνδρόμον της* είς ημάς δέ απόκειται νά διαφωτίσωμεν αότήν καταλλήλως,νά φόγωμεν τόν κακόν δρόμον καί θαρραλέως νά άσπασθώμεντόν καλόν. Ή σπουδαιότης τοΰ πρώτου βήματος είναιτόσον μεγάλη, ώστε γράφομεν εν όλόκληρον κεφάλαιον προςΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

64 Γ. «ΠΩΣ ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ Η ΣΩΦΡΟΣΓΝΗ»Φρουρός άγρυπνος ή ψυχή προσέχει χωρίς νά σταματάτάς αίσθήσεις της, τήν φαντασίαν της, τήν καρδίαν της, κρατείτήν προσοχήν έξυπνον καί ού'Ζέποτε θεωρεί έαυτήν έξησφαλισμένηνάπό παραπτώματα, διότι ή σαρξ είναι ασθενής καί,ή θέλησιςοόδέν δύναται, χωρίς τής^ βοηθείας τοΰ Θεοΰ ^).Άλλ' δτιδήτύοτε καί άν φρονώσι περί τούτου εκείνοι ποΰ κατηγορούντήν συνήθειαν, διότι δ,τι γίνεται άπό συνήθειαν,δέν Ιχειάξίαν ούτε του αξίζει πληρωμή, ούτε μπορεί νά όνομασθή αρετή,δέν πρέπει νά κατηγορώμεν αυτήν, άφοΰ διευκολύνει τάς νομίμουςκλίσεις καί συγκρατεί είς τήν ευθείαν δδόν. Δέν πρέπει νά φοβώμεθανά χρησιμοποιήσωμεν δύναμιν άσυναίσθητον, ή δποία μάςβοηθεί είς τό καλόν. 'Άς μή κοκκινίζωμέν διά τάς ματαίας επικρίσεις,δσας έπιρρίπτβυσι κατά τής παθητικής δυνάμεωςκαί ουδέποτε άς διστάζωμεν περιπατοδντες τόν άγιο ν τής α­ρετής καί τοΰ καθήκοντος δρόμον.Ή συνήθεια βεβαίως κανονίζει τήν ζωήν, άλλα καί δένεμποδίζει τάς σφοδράς επιθυμίας τής καρδίας, έκείνας ποΰ μάςρίπτουν άπ'Ιξω ή άπό μέσα, μέ άλλα λόγια, τοός πειρασμούς.Διά νά νικήσωμεν τάς επαναστάσεις ταύτας τοΰ κακοΰ, δένέξαρκεϊ μόνον νά βάλλωμεν χαλινόν είς τάς αίσθήσεις, άλλ' απαιτείταιακόμη καί νά ένασχολώμεν, νά τρέφωμεν αότάς, μέ τροψ^νχρήσιμον καί ώφέλιμον. Δέν αρκεί δέ μόνη ή συγκράτησις τώνπαθών, ,άλλά πρέπει δδηγοΰντές αότά είς τήν εόθείαν καί κανονικήνδδόν, νά κάμνωμεν είς αότά δρόμον νά φεύγουν, καί δαπλούστερος δρόμος καί δ καλλίτερος βέβαια είναι ή εργασία.Όσηδήποτε δμως καί άν είναι ή δύναμις τής θελήσεως,είναι βεβαίως αδύνατος διά νά συγκράτηση ημάς είς τό καθήκονκαί δταν ακόμη βοηθήται άπό τήν συνήθειαν, έάναΕ αίσθήσειςδέν είχον τροφήν άνάλογον προς τήν ένέργειαν. Ή οκνηρίαείναι ή χ ε ι ρ ί σ τ η σύμβουλος ή πηγή τών κακών διαλογισμώνκαί τών πειρασμών* καί ή Εστορία δεικνύει δτι τά μεγαλί-1) «Χωρίς ΕΜΟΓ ού δύνασθε πριεϊν ο Ο δ ε ν», λέγει καθαρώς ν.%\φ 2ωτήρ. (Ιωάννου ιε' 5),ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Ι'. «ΠΩΣ ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ Η ΣΩΦΡΟΣΥΝΗ» 65τερα πνεύματα, αι εόγενέστεραι καρδίαι έχαώθησαν καί άπέθανον,δταν έσκόντάψαν επάνω είς τήν πέτραν αότήν.Άλλα προς τί νά έπερωτώμεν τήν 'Ιστορίαν ; Μήπως δέν έ­χομεν τήν συνείδησιν, ή δποία μαρτυρεί είς δλους, δτι ακατάπαυστααΕαίσθήσεις μας ταράσσονται καί είναι ανήσυχοι, δτι τό πνεΰμαείναι πρόθυμον, άκατάστατον καί έχει ανάγκην διαρκώς κάτινά κάμνη ; Ή φ α ν τ α σ ί α ή δποία αφήνεται ελευθέρα περιπλανάται,ερεθίζει ή ίδία τόν εαυτόν της, μεταβαίνει άπό τάμάταια είς τά αδιάφορα καί ταχέως φθάνει είς τά κακά, είς'τάχείριστα. Ό άεργος καί δ στενοχωρούμενος κλίγει ήδηπρος τήν κακίαν*' αναζητεί πανταχοΰ τάς διασκεδάσεις καί τήνάπόλαυσιν καί εκτίθεται είς τό έπικίνδυνον καί όλέθρίον Ιργοντοΰ πειρασμοΰ. \Είναι ανάγκη νά τό πάρωμεν άπόφασιν νά άποφε,ύγωμεντήν όκνηρίαν ή δποία'έλευθέρως προκαλεί 'τά πάθη καί τήν ο­ποίαν ^όρθώς ή αρχαία; σοφία έχαρακτήρισεν ώς μ η τ έ ρ απάσης κακίας, διά τοΰτο πρέπει δχι μόνον νά έπιδιδώμεθαείς τήν έργασίαν, άλλα καί νά άγαπώμεν αυτήν διά τάςέ ξ. α δ τ ή ς ώφ ε λ ε ί ας. Έργα σία οποιουδήποτε είδουςγ έ μ ε ι αρετών, τάς δποΐάς καί ή "Τγιεινή καί ή Ηθική όπερεγκωμιάζουσινάμιλλώμεναι, καί τος δποίας μόνον όπενθυμίζομεν' έδώ* ένασχολεί τό πνεΰμα, χάλ^ρόΧ τά νεύρα, Ινδυναμοϊτ δνδ ρ γ αν ι σ μόν καί γίνεται τό δυνατώτατον τείχος, τόίσχυρότατον βοήθημα κατά τής απροσεξίας καί τής ακολασίας,Ή εργασία κρατούσα συγχρόνως τήν προσοχήν καί τάς αίσθήσε&ςπροφυλάττει καλώς τήν ,άγνείαν, ενδυναμώνει τήν καρδίανκαΐ σώζει έκ τών κινδύνων τοΰ πειρασμού* ίδοό ή μίαάπό τάς-ανεκτίμητους αότής ωφελείας. ΌταναΕ αίσθήσεις επαναστατούνδιατρέχομεν κίνδυνον. Δέν δυνάμεθα αληθώς νά άρνηθώμεν1;οΰτο, διότι ή αϊσθησις είναι ζωηρά, ανοικτή καί εύκολαερεθίζεται καί εύκολα πέρνει φωτιά, ρταν δέν προσέχωμεν αυτήναυστηρά, δταν άφήνωμεν αόΐήν είς παντός είδους έξερεθισμούς,οΐ όποιοι ακαταπαύστως καταδιώκονσιν αότήν.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

66 Τ'.

ί'. «ΠΩΣ ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ Η ΣΩΦΡΟΣΓΝΗ.> 67πιθυμίατής σαρκός, ή δποία είναι έμφυτος είς τόν κάθ' ένα άπόήμάζ, θά ήναντιώνετο είς-τάς παρακινήσεις τών αίσθήσεων, τάςδποίας τόσοι δυστυχώς δίδουσιν είς αότήν δταν θέλη. Πώς νά μήάνάψη καυστικήν τήν φωτιάν, τήν δποίαν τόσοι ερεθισμοί ^ ύποδαύλίζουσιν; Ή σαρξ τείνει πάντοτε πρό; τόν σκοπόν της" έν φτό πνεΰμα τυφλούμενον ή καΐ διαστρεφόμενον, προδίδει συχνότατατό καθήκον καί τόν Θεόν του. /' ί:Άλλα δέν πρέπει μόνον νά άπομακρυνώμεθα'άπό τάς περιστάσεις,ανάγκη καί νά άποφεύγωμεν αότάς. Καί ^αΕ περιστάσειςαύται άκολουθοΰσιν ημάς πανταχοΰ, μάς άνάζητοΰνκαί αόταΐ' καί μέ τόσην πολλήν έπιμονήν ώστε άγνοοΰμεν πώςνά'άποφύγωμεν αύτάς. Ρίψατε τό βλέμμα είς τόν κόσμον τόνσημερινόν, οπό^υτ^ Πρόνοια σας θέλει νά .ζήσητε καί είπετε άνδέν είναι περίστασις παντοτινή τοΰ κακού, κίνδυνος διαρκής διά,τήν έγκράτειαν -), δέν σέβεται τήν άγνείαν, άλλ' οόδέ τάς τρυφεράςέκείνας άρετάς, αι δποίαι είναι ώς τό πολύτΐ]ΐον αυτής-ένδυμα,ή τιμή, ή κοσμιότης και ή αίδώς (έντροπή\Άς γνωρίζωσι τοΰτο οί εγκρατείς καί' άς άγρυπνώσιν. ΑΕ-παγίδες είναι διεσπαρμέναι είς τόν δρόμον καί είς κάθε βήμα,/ ήπερίστασις είναι κρυμμένη διά νά τους πιάση. Άς, δυσπιστώσιλοιπόν ι Άλλοίμονον δ'μως ! αι νέαι καί άκακοι ψυχαί, καταχρώνταιεόκόλως καί τόν κόσμΟν καί έαυτάς, νομίζοι^ν έαυτάςίσχυράς, έφορμώσι μετ' εμπιστοσύνης καί συλλαμβάνονται θεληματικώς.Έδώ ή υλη κυριαρχεί τού πνεύματος. ιΌπόσαι καταστροφαί γεννώνται τοιουτοτρόπως έκ τής π ε-ρ ι ε ρ γ ε ί α ς καί έκ τών κακών βιβλίων Ι Τά διά τά ήθη κινδυνώδηβιβλία δέν έμποδίζ

68 Γ. «ΠΩΣ ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ Η ΣΩΦΡΟΣΥΝΗπό αότά τάς ψυχάς άλλαχοΰ, παρά μόνον εντός τής οίκογενείας*λυπηρόν πράγμα διά τήν Ήθικήν.ΟΕ νέοι, φαντασμένοι δπως συνήθως είναι, φαντάζονται ευχαρίστωςδτι δύνανται τά πάντα νά άναγινώσκουν. Φρονοΰμεντό εναντίον, καί γνωρίζομεν έκ πείρας δτι ή αρετή των προσκρούειεκεί κατά φοβερού σκοπέλου, έκ του δποίου πρέπει πάση δυνάμειπάντοτε νά φυλαττώμεθα.Γνωρίζομεν νεανίαν, δ δποιος άνέγνωσεν άλλοτε είς τήν «Έπιθεώρησιντών δύο κόσμων» σελίδα μυθιστοριογράφου, δπου σαρκικαίαπολαύσεις περιεγράφοντο ερωτικώς. Ή σελίς αυτή μεγάληνέντύπωσιν προύξένησεν είς αυτόν, άφοΰ αχόρταγα άνέγνωσεναότήν, διεφύλαξεν άπ'αυτής κακήν καί ,βαθείαν έντύπωσιν. Όμυθιστοριογράφος διεφημίσθη έκτοτε καί έγεινε μέλος τής ΓαλλικήςΆκαδημείας, άλλα δέν πρέπει νά ζηλεύσωμεν τήν δόξαναότοΰί απέναντι τής φρι κτή ς ευθύνης, ή όποία, αντί γραμμώντίνων,αΕ δποίαι έλησμονήθησαν ίσως, επιβαρύνει αυτόν ^).Νά ύπενθυμίσωμεν άρά γε τά πρώτα εκείνα μυθιστορήματακάποιου λογογράφου, τά δποία μέ άπαίσιον τρόπον όποστηρίζοντατήν άκολασίαν, ήναψαν τήν πλέον αίσχράν περιέργειαν καίτάς α ί σ θ ή σ ε ι ς καί άπάνθρώπως κατέστρεψαν χιλιάδαςψυχών ; ' Αέγουσιν δτι δ συγγραφεύς άπηρνήθη τάς πρώταςτου παρεκτροπάς είς τά τελευταία αότοΰ βιβλία* άλλ' αρκείά ρ ά γρ τοΰτο ; Ή εύθύν η εκάστου συγγραφέωςείναι παμμεγίστη, άλλοίμονον δέ είς εκείνον, δδποΧος σκανδαλίζει τούς νέους καί τούςά σ θ ε νε ίΤς, τοόςμικρούς καί τούς καθαρούς* αίσχος είς εκείνον, δ ό­ποιος δέν χρησιμοποιεί τό τάλαντόν του προς όπεράσπισι ν τής αληθείας καί τής τ ι μ ή .ς ^). .1) 2.Ε. 'ΕννοεΙ ϋσως τόν μυθιστοριογροίφον Ζολά δ δποίος Ιχει γροίψει εΙςπολό ρυπαράν κα\ αίσχράν γλδσσαν' διάσημος ψυχίατρος γροίφει περι αΟτοδ δτιέπασχεν άπό «κοπρολαλιάν».2). Σ.Ε. Εκτιμώ τό τάλαντόν αναλόγως τοϋ αγαθού τό όποΐο^ παρέχεικα\ δχι βεβαίως έκ των καταστροφών τάς δποίας δύναται νά Ιπιφέρ^». (ΒάνΚάσσελ, γενικός είσαγγελεΰς, περί Ζολά).ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Ι'. «ΉΩΣ ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ Η, ΣΩΦΡΟΣΪΙ^Ιί)) 69Είς τά βιβλία καΐ*^ εξοχήν; καί συνηθέίστατα οΕ νέοι μανθάνουσιτό κακόν καί διαφθείρουσι τήν καρδίαν των.Ό έφηβος νεανίας εξετάζει παντοιχοΰ μέ' περιέργειαν διάτοΰτο καί μόλις ίδη κάπου κάτι ΰποπτον ή νέον βιβλίον,; τό άρ-,πάζει, τό φέρει κρυφίως είς τό δωμάτιον του καί τό 'ά-ναγινώσκειάχόρταγα*' ποίαν δμως, ώφέλειαν ευρίσκει διά τήν ψυχήν του ;Ό νους δέν καταλαμβάνει,, άλλ' ή .α 'ί σ θ-η σ ι ς ανευρίσκει τήνβλαβεράν αότής τροφήν καί τρέφεται μέ ήδυπάθειαν. Ή άθωότηςαφανίζεται γρήγορα έξαίτίας τών;,, νοσηρών τούτων-ρίναγνώσεωνέκ τών δποίων πρέπει παντοιοτρόπως .:νάάπομακρύνωμεν τούς νέους χάριν καί τής σω μ α^τ ι κ ή ς καίτης ή θ ι κ ή ς αότών υγιέίας.Είναι άρά γ®„άνάγκη νά δείξωμεν — καί νά στιγματίσωμεντό ύπό τών θεάτρων καί^ καφενείων προερχόμενον κακόν, άπδτούς αναίσχυντους-αλληγορικούς μύθους τίίς πορνείας καί τής μυχείαςοΕόποίύι πάντοτε καί πολό λέγό/ται,, άπό τοόςαίσχροτάτουςλόγους, τάς μυστικάς καί σκανδαλώδεις σκηνάς, τάς προκλητικάςκαί γυμνάς θεα':ρίνας, τάς γυμνάποδας έκείνας χορευτρίας,άπό τάς στάσεις έκείνας,^αΐ δποίαι τάχα είναι πλαστικαί,αΕ δποίαιδρθότερον θά ώνομάζοντο ασελγείς κτλ. ;Πρέπει άρά, γε νά , δείξωμεν τάς- αίσχρότητας αύτάς,αΕ δ­ποίαι εκτυλίσσονται , είς τάς έργατικάς συναθροίσεις, είς τάς «ανατομίας»τών παραπηγμάτων, τών πανη'ΐι'ύρεων, τοός «γυμνούς»τών μουσείων καί τών σαλονίων; Πάμπολλα θά έλέγομεν περί τήςλυπηράς ταύτης καί ακαθάρτου υποθέσεως.Πόσοι νέοι, καί γ έ ρ ον τε ς. ακόμη, προφυλά

70 Γ. «ΠΩΣ ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ Η ΣΩΦΡΟΣΓΝΗρον καί έκεΐ τά χαλαρά ήθη τοΰ θεάτρου, τάς τολμηροτέρας ε­λαφρότητας, τάς θρασυτέρας γυμνώσεις καί τάς ενδυμασίας πούαφήνουν γυμνά πολλά μέλη καί μάλιστα καί παίζ^υσιν εκεί καίτήν έλευθεριάζουσαν κωμιρδίαν; ίσως τήν περίφημον έκείνην έπιθεώρησιν«Ίδοό σαρξ!», ή δποία δεικνύει τό άντικείμενοντόσων χαρίτων, τήν λυπηράν στρ.νοχωρίαν καί τό κενόν τώνηδονών τούτων καί τήν τελείαν άηδίαν 1Όλοι οΕ έξερεθισμοί ούτοι είναι κακοί καί έν - καί μόνον α­ποτέλεσμα έχουσι, βέβαιον καί άλάνθαστον, τήν ά σ έ λ γ ε ιαν,κεκρυμμένην, μ υ σ τ ι κ, ή ν ή δημοσίαν,. αναλόγως τών ανθρώπωνκαί τής ώρας. Ουδεμία άγνεία δύναται νά άνθέξηείς ταΰτα" διό καί δέν πρέπει νά έκπληττώμεθα δτι δλοιοΕ ηθικολόγοικατ;αδικάζου3ΐν αυτούς. Διόλου δέν λαμβάνουσιν ύπ' δψινούτε τό γούστο μα^,,άλλ' ούυε τόν Νόμον τοΰ Θεοΰ.Ή φωτιά τής ήδυπαθείας δέν είναι έξω, είναι είς τά έγκατα,είς τά βάθη τής φύσεως ημών. Καί δταν ακόμη λείπη πάς έξερεθισμός,είς τήν βαθυτάτην ήσυχίαν καί είς τήν αύστηροτάτηνάπομόνωσιν, ή φωτιά αυτή γνωρίζει νά αόξάνη καί νά ενεργήτάς καταστροφάς της. Διατί λοιπόν ανόητοι καί άψρονες νάπροσθέτωμεν καί λάδι είς τήν φωτιάν καί νά πολλαπλασιάζωμεντάς φλόγας της;ΟΕ αρχαίοι,οΕ πατέρες ημών οι δποΐοι είχον πίστιν, δέν είχοντοιαύτας επικίνδυνους άσυνεπείας* δέν έθεώρουν τήν έ σ ω·τερ ι κ ή ν άγνείαν όλιγώτερον σπουδαίαν, όλιγώτερον άναγκαίαντής άλλης* δλοι αότών οι αγώνες άπέβλεπον πρδς ενωσινκαί άμοιβαίαν αότών ένδυνάμωσιν. ΟΕ έρημίται δέν έ^ρρόνουν δτιεύρον τήν είρήνην, δι,ότι απλώς άπεμακρύνθησαν τοΰ κόσμου*καί άν δέ τι τοιοΰτον έπίστευον, ή συνείδησις αμέσως έξέβαλλεναυτούς τής απάτης. Οι πειρασμοί ιίιρχοντο καί έπετίθεντο,έπολιόρκουν αυτούς είς τήν έρημον δρμητικώς, μετά μανιώδουςεπιθέσεως ^} καί μόλις τά ευσεβή αότών έργα καί ή χάρις τοΰ1) Σ. Ε. ΚαΙ τί είνχι δ Σατανάς τοΰ Λγ. Αντωνίου τόν ίποΐο^ί τά συναξάριαπαριστούν δτι ήνώχλει τον δσιον παρά οί βέβαιοι πειρασμοί, οΊ δποϊοι έν τηέρήμφ ήνώχλουν τόν άγιον ;ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΙΑ'. «ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΓΠΟΚΡΙΤΑΙ» 71Θεοΰ κατώρθωνον νά άποδιώκωσιν αότούς καί νά διαφυλάττωσιτήν έλευθερίαν τής καρδίας αότών.'Έχει λοιπόν ή εγκράτεια έσωτερικόν έχθρόν, κατά τ^ύ δ­ποίου ανάγκη πρώτον νά πολεμήση, άλλ' Ιχει καί εξω δπωςπροείπομεν πολλούς έχΒρούς,οΕ οποίοι επιτίθενται καί είναι καΐοΕ φοβερώτεροι, διότι καί δ αίών ευνοεί καί συγχωρεί, αυτούς,ευκόλως.Έκαστος χριστιανός γνωρίζει τοός κινδύνους τοΰ ^όσμου.ΑΕ περιστάσεις, δπου θά δοκιμασθή ή αρετή αύτοΰ είναι συχναίκαί τό πρώτον αύτοΰ καθήκον είναι νάγνωρίζη αότάς διά νά τάςάποφύγη. Νέοι, π ρ ο σ έ χ ε τ ε^ έ α υ τ ο ύ ς ! 'ΚΕΦΑΑΑΙΟΝΙΑ'.Άπό δλά τά προτερήματα, δσα στολίζουσι τ^ύς νέους, τάθελκτικώτερα είναι αναμφιβόλως ή αγάπη είς τήν άλήθειαν, ή είλικρίνεια,τό ζωηρόν συναίσθημα τής δικαιοσύνης καΐτής τιμήςκαί ταΰΐα ακριβώς έπικαλούμεθα, διάνα τοός δδηγήσωμεν μέσαείς-τόν στενόν δρόμον τής αρετής. 0Ε εχθροί παντός καλού τρέμουντήν τόσον δυνατήν αότών ένίργεια,ν έίς τό νά άπομακρυνθώσίν οΕνέοι άπό τά αίσχη τοΰ κακού, καί μέ άτιμα τεχνάσματα αγωνίζονται^νά στρέψωσιν αότοός κατά τής άγνείας * γυρίζουν δεξιά καί(^ριστερά φωνάζοντες αδιάκοπα δτι ή εγκράτεια ποΰ συνιστάται•είς τους νέους, είναι κάποιο δόλωμα, διότι υπερβαίνει τάς δυνάμειςτής φύσεως. Εκείνοι που φαντάζονται τούς εαυτούς των ώςεγκρατείς, λέγουσι μέ ύπερήφανς^ν άναισχυντίάν, άπατώνται ήμάλλον θέλουσι νά άπατώσι τούς άλλους* είναι ψεΰσταΐ' καί ύπο-·κριταί.Ή κατηγορία αύτη τήν δποίαν επαναλαμβάνουν κάθε ήμέρανπρέπει νά έ κ λ ε ί ψ η, διότι δέν έχει καμμίαν βάσιν καίείναι εντελώς ψεύτικη.Καί ποίος αληθώς,.είς τόν κόσμον τοΰΧον δ όποιος εϊνα^ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ• -,Ν/

72 ΙΑ'. ^ «ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΓΠΟΚΡΓΓΛβυθισμένος είς τήν έργασίαν καί τάς ήδονάς φρο\τίζει δι' άρετήν ήδποία είναι τόσον εσωτερική, τόσον κεκρυμμένη δποία είναι ήάγνεία; Αύτη δέν αποβλέπει έδώ κάτω ούτε είς τήν δόξαν,άλλ' ούτε είς τάς τιμά;* ζή μέ κόπους καί μέ αύταπάρνησιν χωρίςνά φαίνεται καί σιωπηλά. Δέν συνιστώμεν ουδέ τήν >ίάμνουν ποθητήναΕ πρόσκαιροι καί γήιναι ώφέλειαι, άλλ'.δ φόβος καί ή.αγάπη τοΰ Θεοΰ. "Εχει τήν συνείδησιν ώς μάρτυρα καί τόν ο ό-ρ α ν ό ν ώς άνταμοιβήν. Ό κόσμος δέν γνωρίζει ή καί περιφρονείάρετήν, ή δποία ανθεί είς τήν καρδίαν καί τήν δποίαν οΕΆγγελοι μόνον τιμώσιν ; Είς τί θά έχρησίμευεν έδώ ή υποκρισία;Άς συμφωνήσωμεν έν τούτοις μετά τών αντιπάλων, δτι ε­κείνος δ δποΧος έτόλμησε τό πρώτον βήμα είς τόν δρόμον τήςκακίας είναι πλησιέστατα είς τήν διάπραξιν καί τοΰ δευτέρουκαί είναι Εκανός νά κάμη κάθε πρ,όστυχον Ιργον. Σπάνιοι είναιοΕ ανόητοι, δσοι παύουσι μετά τό πρώτον σφάλμα καί δέν καταφεύγουσινείς ζωήν υποκριτικήν καί ψεύτικην. Τό ψεύδος συμβαδίζειμετά τής ακαθαρσίας. Ή άγνεία ή κηλιδωθείσαείναι δπως δ καρπός περί τοΰ δποίου ομιλεί δ άγιος ΦρΛγ}ΐΧσγ.οςδ τών Σάλων* είναι πολό δυσκολοσι^ντήρητος, διότι ή ψυχή απώλεσετήν τιμήν. Άλλ' ή άκεραία ή άθικτος αντέχει υπερηφάνωςείς τούς εσωτερικούς δπως καί είς τοός εξωτερικούς πειρασμούς,τί δύναμις τών εγκρατών είναι όψηλή, Ιχει' κάτι τό θείονμέσα διότι'δ Θεός τήν εμπνέει.Ή υποκρισία δέν είναι είς τοός εγκρατείς, άλλ' είς εκείνουςποΰ τούς συκοφαντοΰν καί τούς προσβάλλουν. Ό κόσμος είναι καμίνιάκατάπαυστον άσελγείας καί μόνον στολίζεται αύθαδώς μέ τόν' μανδύαν τής καθαρότητος καί προσποιείται τόν σεμνόν καί τόνέντροπαλόν. Όλόκληρος ή κοινωνική ζωή είναι ψεϋδος* αΕ άρχαΐτής Ηθικής διδάσκονται καί παραβιάζονται καί καταπατούνταιή μία κατόπιν τής άλλψ. Οί εκβιασμοί τής ηθικής τιμωρούνταιλ.χ. αόστηρώς όπό τοΰ νόμου* πόσας δμως τοιαύτας,δχι'μόνον ανέχεται, άλλα καί υποστηρίζει καί θαρρύνει ό συρ-ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΙΑ'. «ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΓΠΟΚΡΙΤΑΙ» 73μός, τό βιβλίον, ή δημοσιογραφία, τό θέατρον ! Τά ήθη είναι δυνατωτεραάπό τοός νόμους ποΰ υπάρχουν, τά καθιδρύματα δέ καίτά άτομα είι/αι απέραντοι λάκκοι γεμάτοι άπό αθλιότητα καί άντίφασιν.Άνθρωποι τήν καρδίαν ακάθαρτοι, τυπτόμενοι τήν συνείδησινέκ σφαλμάτων, φαίνονται έξωτερικώς γεμάτοι μέ βαρύτητακαί έπιφύλαξιν, καί' μόνον περί άξιοπρεπείας καί τιμής δμιλοΰσιπροθύμως μετά κατανύξεως* \άψοΐγ.εγ.ονιαμένοι, έ­ξωθεν φαινόμενοι ωραίοι, άλλα σκόνιν μόνον βρωμεράν κρόπτοντεςμέσα των ! Ή αότή εξουσία εξυμνεί συγχρόνως τΟ κακόν καΐτήν άρετήν, υποστηρίζούσα συγχρόνως τά τής ακολασίας καταγώγιακαί τά σχολεία τής Ηθικής* υπερασπίζουσα τόν γάμονκαί τό διαζύγιον καταδιώκουσα τάς μοιχαλίδας είς τούς υπόπτουςοίκους καί τάς παρθένους είς τά μοναστήρια . . . *)Άλλ'άς άφήσωμεν τάς αντιθέσεις ταύτας, αί δποίαι περιυβρίζουσιτήν άλήθειαν καί τήν δικαιοσύνην, δπως καί τάς σκανδαλώδειςαντιθέσεις, αΕ δποίαι πλημμυροΰσι τήν έποχήν ημών καΐάς συμπεράνωμεν:Ό κόσμος δέν είναι άλλο είμή ψεύδος καί υποκρισία* είναιδέ καί άνάρμοστον νά συκοφάντη τήν παρθενίαν, νά δμιλή αδίκωςδιά τό άχυρον'ποΰ Ιχει ένας είς τά μάτια του ένφ αότός μέσαείς τά δικά του έχει δοκόν, ή^ποίατδν τυφλώνει καί δέν μπορείεπομένως νάδή.ΚΕΦΑΑΑΙΟΝΙΒ'.Ό άγαμος συναισθάνεται καθαρώτατα τό καθήκον του* δένμεταχειρίζεται μέν τά γεννητικά του δργανα, άλλ' ούτε καΐ α­γνοεί αότά. Σέβεται τήν σεμνότητα, άλλα προφυλάσσεται άπότήν κακώς έννοουμένην σεμνοτυφίαν, διά τήν δποίαν θά παρεγνώ-1) Σ. Ε. Της αντιφάσεως αϋτης μεταξύ τών ανθρώπων αριστοτεχνικών είκόναβλέπει κάνεις εΙς τό έργον -τοΰΡώσσου φιλοσόφου Τολστόη, την «Άνάστασιν»,ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

74 ΙΒ'. «Η ΚΑΤ' ΙΔΙΑΝ ΥΓΙΕΙΝΗ)ριζε τοός απαραιτήτους τής Τγιεινής κανόνας. Καί διά νά εϊπωμενσαφέστερον, ή περί τών γεννητικών μορίων φροντίς είναι α­ναγκαιότατη, διότι είναι κεκρυμμένα, λεπτοφυή καί πολλούς έμπεριέχουσιτοός αδένας, διά τοΰτο κάθε έ'νας ποΰ σέβεται τόν εαυτόντου εκτελεί τοΰτο άνευ δισταγμοΰ, διότι δχι μόνον δέν είναιέντροπή τό νά είναί τις καθαρός είς δλον του τ^ σώμα, άλλα καίσφόδρα άξιοκατάκριτος είναι ή αδιαφορία εκείνων ποΰ αμελούν.Ή κατ* ίδίαν περιποίησις ταΰ μορίου τούτου είς τόν άνδραείναι απλή καί εύκολος ώς προς τήν επιδερμίδα* δέν λέγομεν παραπάνω.Είς τάς βαθείας πτυ^άς τοΰ οργάνου συσσωρεύονταιεκκρίσεις έπιθήλιακαί καί ιοαχείαι,αΕ δποίαι έρεθίζουσι συν τφχρόνφ ΐήν μεμβράναν καί προξενοΰσιν εξανθήματα, κνησμούς,κονδυλώματα κτλ. Ανάγκη νά καθαρίζωμεν αυτά. Είναι δέ γνωστόνδτι ή κάθαρσις αύτη πρέπει νά γίνηται σπανίως καί κατάτάς άνάγκας. Δέν πρέπει νά μεταχειριζώμεθα οξείδια ή οίνοπνευματώδηκομμωτικά, τά δποίά είναι ερεθιστικά, άλλ' ουδέμόρα καί αρώματα, τά δποία έξερεθίζουν^ επικινδύνως.Έπέιδή δέ ή ευαισθησία του είναι πάρα πολλή, ή φύσιςπεριβάλλει αότό διά προφυλακτικού σκεπάσματος. Ενίοτε παθητικήτις ρεΰσις, ή σύσφιγξις τοΰ πανταλονιοΰ ή ή τριβή τοΰ υποκαμίσουείς μακρόν ή ταχύν δρόμον σύρει τό σκέπασμα αότό'είςτά όπίσ(1^ καί απλώς νά έγγίση ή βλεννομεμβράνα επάνω είςτά ρούχα είναι άρκετόν είς ^οός νευρικούς μάλιστα, νά προξενηθήένόχλησις φρικώδης, αληθής πόνος* ίατρεύομεν δέ τοΰτοέπαναφέροντες αυτό είς τήν θέσιν του. Ή περιτομή, τήν δποίανχρησιμοποιούν οΕ Εβραίοι (καί 'Οθωμανοί) συντελεί είς τό νά προφύλαξητήν βάλανον καί νά άπομακρύνη τάς μικράς ταύτας ενοχλήσεις*άλλ' Ιννοείται δτι δέν είναι καί ανάγκη νά έπανέλθωμενείς τήν άρχαίαν συνήθειαν, ένεκα τών σπουδαιότερων ατοπημάτων,δσα έξ αότοΰ γίνονται είς τόν γάμον ^).Περιττόν επίσης νά άνάφέρωμεν δτι δ σωλήν τής ουρήθρας,1) Περ\ τούτουϊδε τήν «Ήθικήν» ημών Ικδ. 8η, ΚβΙίΐιιχ βί ΎέφΐΊ, τόμ.Α' σίλ. 80.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΙΒ'. «Η ΚΑΤ* ΙΔΙΑΝ ΓΓΙΕΙΝΗ» 75δ μακρός καί διπλούν Ιχων σκοπόν, |1ετά τών μετ' αύτοΰ αδένων,είναι όργανον λεπτοφυέστατον καί τό δποίον εύκολα πληγώνεται.Άΐ καταχρήσεις, δποιαιδήποτε καί άν είναι, μάλιστα δέ αΕ άψρο'τ 'δισιακαί καί αΕ έκ τών φ-αγησιποσίων ταχέως καί όδυνηρώς έπιδρώσινέπ'αότής. Περί τών πρώτων οόδέ κάν λόγος έδώ πρέπεινά γ'είνη, διότι ταύτας δ άγαμος πρέπει νά ά γ ν ρ ή. Ή κατάχρησιςτών οί'νων καί τών οινοπνευμάτων προξενεί ταχέως τήνφλόγωσιν τοΰ σωλήνος τούτου''ίΛιδρα επίσης καί επάνω είς τόνευρικόν σύστημα καί έξερεθίζέι δχληρώς τάς αίσθήσεις. Δέν είναιανάγκη, νομίζομεν, νά συστήσωμεν τήν μετριότητα είς τούςεγκρατείς, διότι άνευ ταύτης καταπίπτουσιν^). 'Αλλάχ καΐ κοινάδλως αίτια, ή θέρμότης ή τό ψΰχος φλογίζουσιν ενίοτε τά ουρητικάδργανα καί αότών τών σωφρονεστάτων καί προξενοΰσινίδιαιτέρως κυστίτιδας τοΰ στο μ ί ο υ^, ένοχλητικάςκαί δυσκολοθεραπεύτους* διό καλόν είναι νά προει^οποιηθώμενκαί νά προφυλαττώμεθα* τροφή ^αλακτώδης καί λουτρά κατανικώσιταχέως τάς έλαφράς παθήσεις.ΟΕ δρχεις, οΐ περικινούμενοι είςτήν όσχέαν (τά σακκίδια,όρχεοσακκίσκους) καί εκτιθέμενοι είς δλας τάς συγκρούσεις, πρέπειεπιμελώς νά προφυλάσσωνται, μάλιστα είς τοός είς βαρέα'Ιργα(κτίστας, σκάπτας, χωματούργούς, λιθοτόμους, σιδηρουρ'^'ούς) ήείς σφοδράς ασκήσεις καταγινομένους (γυμναστάς, ιππείς). Τόάνάδεμα (ή σφενδόνη βαβρεηδοΐΓ) εξάρκ^εί.προς τόν σκοπόν τοΰτον..Πρέπει νά γνωρίζωμεν δτι καί μικρ

76 ΙΒ'. «Η ΚΑΓ ΙΔΙΑΝ ΓΓΙΕΙΝΗ*λοιπόν νά φροντίζη δι' αυτά προς τόν σκοπόν τοΰτον καί νά μήπαραμελή τίποτε διά νά επιτύχουν τόν σκοπόν των. Ή φύσις^χεινόμους, τούς δποίους ούτε τήν δύναμιν έχει, άλλ' ούτε τό δικαίωμα,νά παραβαίνη" επαναστατεί, δταν τούς παραβιάζη καίτιμωρεί αυτόν σκληρώς. Διατί νά μή κρατώμεν άποφασιστικώςτούς νόμους τούτους, τοός δποίουζ ή 'Πθική υποστηρίζει καί ήΘρησκεία επιβάλλει ; ,'Ο άγαμος πρέπει νά είναι αγνός καί τίμιος* δέν θά άφήσηεαυτόν νά παρασυρθή όπό τής μυσαράς καί παρά φύσιν κακίας,ή δποία δυστυχώς είναι τόσον διαδεδομένη καί ονομάζεται α ύ-νανισμός ή δρθότερον μαλακία.Ή συνήθεια αύτη ώνομάσθη μέ πολλά ονόματα όπό τώνσυγγραφέων (μαλακία, χειροποίητος μολυσμός, άκρασία μυστικήκτλ.), διό καί περιττόν νά δρίζωμεν αότήν περισσότερον* συνήθωςόνομάζουσιν αότήν «φιλέρημ^^ν κακόν», τό δποίον βεβαίως είναιτό άπλοόστερον καί χαρακτηριστικώτατον.ΟΕ νέοι υποπίπτουν εύκολώτερον είς τόν πειρασμόν, ε­πειδή δέν ξεύρουν τά αποτελέσματα, έ'νεκά τής ά ρ γ ί α ς, τήςπεριεργίας, τοΰ κακοΰ παραδείγματος, τοΰ βρασμοΰ τής κράσεως.Καί αυτά ακόμη τά παιδία, ώς έ^ ενστίκτου, φ έρουσιν εκείτάς χείρας. Δέν έννοοΰσιν δτι τά ο ργ αν α, τά όποίατόσον δικαίως ονομάζονται αίδοία, πρέπει νά είναι σεβαστάκαί νά άφήνωνται ήσυχα* έπιβάλλουσιν εκεί· τήν χείρα έξ άφαίρέσεωςή χάριν διασκεδάσεως* επαναλαμβάνουν τοΰτο μηχανικώςκατά συνήθειαν, Ιξερεθίζονται βαθμηδόν, γλυκαίνονταιείς τό' άηδιασμένον Ιργον καί τέλος πίπτουν είς τόκτηνώδες καί, δυσκολόκράτη\:ον πάθος.Ό αυνανισμός, δστις γίνεται ακριβώς κατά τήν έφηβικήνήλικίαν καί κατά τήν έποχήν ποΰ. αυξάνεται φυσικώς δ νεανίαςείναι β λ α β ε ρ ώ'τ α τ ο ς είς τόν όργανισμόν. Ή έ φ η-'β ι κ ή ηλικία αληθώς, δπως είδομεν, δεν είναι ώριμοςανδρική, άλλ' οόδέ ή νεανική. Κατά τήν έφηβικήνήλικίαν ξεπουλιάζει ή γενετήσιος δρμή, δεν έχει δμως* ανοίξειΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ίΗ\ Η ΚΑΤΊΔΙΑΝ ΓΓΙΕΙΝΗ» 77δλως διόλου, δέν έ^ει ανθίσει ακόμη* δπότε χρειάζεται ή τουλάχιστονεπιτρέπεται ή ικανοποίησις ^).Τά γεννητικά δργανα εμφανίζονται" σιγά, σιγά καί αόξάνουντότε βραδέως, ολίγον κατ' δλί'γον καί πρέπει νά προφυλάσσωμεναυτά καί νά άφήνωμεν κατι' ανάγκην είς γαλήνην καί'ήσυχίαν.Ό αυνανισμός, βασανίζων και έξερεθίζων αότά, έξεγείρων αότάακαταπαύστως καΐ υποβάλλων αυτά είς πάθος, τό δποίον καταντάνεύρωσις (-,ξασθένησίς τού νευρικού συστήματος) επιφέρειδιαταράξεις βαρυτάτας. Παρατηρήσεις πολλαί αποδεικνύουν -'δτιή πρόωρος στύσις είναι, βλαβερά είς τόν γεννητικόν όργανισμόνκαί είς τήν όγίειαν έν γένει.Άινευρικαί διαταράξεις είναι συχναί, άλλα διαφέρουν πολόώς προς τήν έντασιν, αναλόγως τών δυνάμεων καί τών κράσεων.Ενίοτε ή υ γ ί ε ι α κινδυνεύει, αμέσως μόλις είσέλθη κανείς είςτήν άνηθικότητα. Τό πρόσωπον ώ χ ρ ι α, οΕ οφθαλμοί βυθισμένοιμέσα είς κόγχας άμαυροΰνται, (πομαβκάζουν δ­πως λέγομεν είς τήν Κυιτρ.) περικυκλοΰνται υπό κύκλου τινόςύποκυάνου* τά χαρακτηριστικά π α ρ α μ ο ρ φ ο υ- ν τ α ι* τάνεύρα, κατάκοπα, έπαναστατοΰν, ή θρέψις ελαττώνεταικαί ή ίδιοσυγκρασία καταστρέφεται. Άλλα καί~ δ χαρακτήρ μεταβάλλεται,γίνεται μελ α'γ χ ο λ ι κ ό ς, σκυθρωπόο, ύποπτος.ΑΕ άπλαί καί τίμιαι'ήδοναί δέν αρέσκουν πλέον. Ή θέ-'λησις εύκολα άλλάσσει* δέν. Ιχει πλέον έλατήριον. Τότε είς'τόνέξηντλημένον εκείνον όργανισμόν μία προδιάθεσις αναφαίνεται*συνήθως ή φθίσις, ή δποία τρέχει γρήγορα. Καί βλέπομεν τοιουτοτρόπωςθ ν ή σ κ ο ν τ α ς είς τό άνθος τής ηλικίας δυστυχείςνέους, οί οποίοι άν ήσαν εγκρατείς καί άν ήξευραν καλά τούςοτιοπούς της φύσεως θά έσώζοντο* παρήτησαν τόν δρ,όμον τής1) Σ.Ε. «Πάντως δ συγγραφεύς δέν εννοεί Ικανοποίησιν και διά το'ΰ βδελυ-'ροΰ πάθους τοΰ αύνανισμοΰ διά τό δτζοΙοΊ δλοι 4κ συμφώνου οί ΙατρΟι εκφράζονταιδτι εΙναΓτό χείριστον και έπιβλαβέστχτον πάθος, τό δποϊοΊ ή κτηνωδία τοΰ ανθρώπουέφεΰρεν. "Αν δέΌπχρχοη-^ μερικοί ιατροί νά λέγουν τό εναντίον (διά τόόηοΐο^ άμφιβάλλομεν.) τούτους διαψεύδουν τά πράγματα, τά ωχρά, τά μαραμμένατά φθισιώντα σώματα νέων, οί δποίοι, επιδίδονται είς τό έπονείδιστον πάθος ΙΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

)8 ίΒ. €Η ΚΑΓ ΙΔΙΑΝ ΓΓΙΕΙΝΗ.τιμής, παρεβίασαν τούς νόμους τοΰ Θεοΰ* παρεγνώρισαν τούς νόμουςτής φύσεως, κατεχράσθησαν τάς δυνάμεις των δι' ελαττώματοςνοσηρού καί τό δποιον τρώγει τόν άνθρωπον, καί ή τιμωρίαέπηκολούθησεν είς τό σφάλμα . . . ^).Πράξις παρά φύσιν δ αυνανισμός είναι καί έγκλημα, δταν δ20 ετών νέος διαπράττη αότόν. Αρκεί νά άναλύσωμεν τόν μηχανισμόναύτοΰ, δπως πεισθώμεν περί τής πονηρίας καί τών κινδύνωναύτοΰ. Ή διά τών χειρών παραγόμενη πάθησις μεταδίδεταιείς .τόν έ γ κ έ φ α λ ο ν καί προξενεί αυτομάτως άντίδρασιν, κινητήριον,άντανακλαστικήν, ή δποία καταλήγει είς τόν άφροδίσιονσ π α σ μ ό ν ^) καί είς τόν έκσπέρματισμόν. Τό δλον νευρικδνσύστημα βαθέως κλονείται άπό τήν αίσχράν καί ανωφελήταύτην πράξιν.Επαναλαμβανόμενη πυκνά, ακαταπαύστως,, χωρίς ποτένά χόρτασθή, μία τοιαύτη κακή έπανάληψις, μεταβάλλεται είςσυνήθειαν καί δ εγκέφαλος . γίνεΐαί τόσον ευερέθιστος, τόσον ευαίσθητος,ώστε καί τό παραμικρός Ιγγισμα, μπορεί νά παραγάγητά φυσιολογικά αποτελέσματα ποΰ γράφομεν παρά πάνω, δηλ.τούς σπασμούς καί τήν Ιπισπερμάτωσιν *).1) Σ.Ε. Κα\ Λοίός δέν Ιχει νά απαρίθμηση άπειρίαν θυμάτων τοΰ επαίσχυντουπάθους ; Πόσους νέους είκοσαέτιδας είς τό άνθος τής ηλικίας των δέν βλέπομεννά δδηγώνται εΙς τόν θάνατον ; 'Εξή-ίασε, άναγνώστα, άνδύσπιστης, νάμοίθης τήν αίτίαν γιατί εκείνος ό νέος είναι σάν σκελετός, δ άλλος ηλίθιος, δ άλλοςστενοχωρημένος και θά μάθης δτι αυτή εϊναι τόπάθος τοΰ αύνανισμοΰ ποΰτόν έκυρίεϋσεν. Μή άκούετε λοιπόν εκείνους ποΰ θέλουν νά σάς κάμουν συνενόχουςτων κα\ σάς ενδύουν τήν κακίαν μέ ωραία χρώματα. Ακούσατεκα\ πρό πάντων πιστεύσατε εΙς τά μάτια σας..τήν Έπιστήμην2) «Σ.Ε. Σπασμοί νευρικοί δπάρχουν καΐ εΙς τόν σεληνιασμόν. Κα\ ένα άπότά πολλά κακά ποΰ φέρει δ αυνανισμός είναι και αυτό, δ σεληνιασμός' «δ αυνανισμόςδύναται νά γίνη αίτία σεληνιασμοΰ αΐίχΊΟχέροί) μάλιστα παρά δσον γενικώςτηστεύεται» (Αυνανισμός, μεχάφρασις έκ τοΰ Γαλλικοΰ).3) Σ.Ε. «ΚαΙ Α ελαφρότερος ερεθισμός προεκάλει... έκροήν σπέρματος...Ό σπασμός τόν όκοΐο-^ πρότερον δέν έδοκί^^ιαζεν παρά μόνον κατά τήν , έκτέλεσιντής πράξεως... κατέστη συνήθως και έπήρχετο συχνάκις χωρίς φανβράν αίτίαν...διήρκει δέ ενίοτε 8—15 ώρας καθ' άς ήσθάνετο τόσον σφοδρούς πόνους ώστε έ·χραύγαζδ δυνατά.» ('Εκ περιγραφής-των αποτελεσμάτων τοΰ κακοΰ έπι ενός νέουέκτου βιβλίου «Αυνανισμός»).ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΙΒ'. «Η ΚΑΤ" ΙΔΙΑΝ ΓΓΙΕΙΝΗ» 79Άλλ' εντός ολίγου ή προσβληθείσα φύσις εκδικείται. "Οσονπερισσότερον ή στύσις επαναλαμβάνεται, τόσονγίνεται ελλιπής.Κατόπιν ή άνι κ α ν ότ ης έρχεται καί γίνεται τελεία. Ό δυστυχήςαόνανιστής ενοχλείται συχνάκις άπό νοσώδεις ρεύσεις(σπερματορροίας),αΕ δποίαι καταβάλλουσιν, άπελπίζόυσιν, έξαντλ,οΰσικαί φέρουσιν αότόν καΐ είς αότήν τήν αότοκτονίαν ^).Τοιαΰται. είναι αΕ καταστρεπτικαί φυσικαί συνέπειαι τοΰαύνανισμοΰ. Ό Θεός επιτρέπει νάεύρίσκωσιν οΕ ακόλαστοι ώςαποτέλεσμα τοΰ πάθους των τήν έγκράτειαν άλλα έγκράτειαν ήόποία προέρχεται έξ ανάγκης διότι έγιναν ά ν ί κ α ν ο ι, καί ήδποία επομένως δέν Ιχει καμμίαν άξίαν. >'Αλλά καί ύπό Ιποψιν ήθικήν είναι βαρύτατη ή κακία αύτηή φιλέρημος ώς καίαΕ συνέπειο^ι αυτής. Τά γεννητικά όργανα έ-γένοντο διά τ ό ν γάμον*. τόκακόν τοΰτο απομακρύνει ^αότάαπολύτως τοΰ α-αοποΰ αορτών. Καί τά άτυχη ταΰτα^ θύματα καταντώσιδιά δύο λόγους ακατάλληλα προς γάμον, διότι χορτάνουν καίαηδιάζουν πλέον τήν ήδονήν καί διότι καθίστανται ανίκανα.Συναιοίθανόμενος/τά παρόντα καθήκοντα του, φροντίζωνπερί εκείνων, δσα θά εκπλήρωση.ήμέραν τινά δ σεβόμενος εαυτόννέος, ουδέποτε αμφιβάλλει* αποδιώκει δι' δλων τών δυνάμεων τουτοός πειρασμούς τοΰ ιϊακοΰ καί δ λ ο τ ε λ ώ ς απέχει του αύνανισμοΰ,δ δποΧος έκπΌρνεύει καί μολύνει τήν γεννητικήν μηχανήνκαί καταστρέφει τόν- όργανισμόν.ΚΕΦΑΑΑΙΟΝ,Ή εγκράτεια δέν αποκλείει, δπως πιθανόν νομίζουσί τίνεςτήν Ικκρισιν τοΰ σπερματικού όγροΰ* δι^ευκολύνει μάλλον'ή έμπο-1) Σ.Ε. •«Έά'νδέν μέ συνεκράτει ή θρησκεία, θά έτερμάτιζον ζωήν σκληράνή δποία γίνεται,^κληροτέρρι δταν σκεφθίδ, δτι κατέστη τέτοια άπό λάθος ίδ^->^όν μοϋ» άποσπό5}^^εν άπό έξορρλόγησιν ,α^νανιζομένου, προς ίατρόν,ΙΓ'.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ^

80 ΙΓ'. «ΟΝΕΙΡΩΞΜΣ («ΚΣΠΕΡΜΑΤΩΣϋ,Ιδίζει αότό. Τό σπέρμα ά^ρΒονεΧ εις το'^; αδένας τών · όρχεων καιείς τούς οχετούς έκτων δποίων εκκρίνεται.'Ό όργανίσμδς ανακουφίζεταιέκ τούτων διά τών αυτομάτων εκκρίσεων, τώνλεγομένων ρεύσεων. Είναι ανάγκη νά άφιερώσωμεν είς αύτάςέδώ εν κεφάλαιον, · διά νά δρίσωμεν τήν ακριβή αυτών φύσινκαί νά μή παραλείψωμ'εν τίποτε άπό τά τής ζωής τοΰ νέου.Ή αυτόματος ρ ε ΰ σ ι ς είναι ή ακούσιος Ικκρισις τοΰσπέρματος, ή δποία παράγεται κατά διαφόρους έποχάς είς δ -λ ο υ ς, άλλα έφ' δσον προχωρεί ή ηλικία σπανιώτερον.ΟΕ νέοιπάσχουσι ταύτην συχνότατα άπό τοΰ 16 μέχρι τοΰ 25 έτους* οΕγέροντες έξεναντίας, σπανιώτατα. 'ϊ'πάρχουσι μεγάλαι διαφοραίείς τά διάφορα άτομα αναλόγως τής κράσεως καί τοΰ τρόπου τήςζωής.Ή παράδοξος αΰϋη έκκρισις, εννοείται ευκόλως, έμβυθίζειπολλούς νέους άκακους, άλλα καί άνδρας υπερεβλαβείς πωςείςαγωνίας ανέκφραστους καί υποβάλλει είς αότοός α­πείρους υποψίας άλογους ή μάλλον ασυγχώρητους.Άλλα τί σημαίνει ή εκροή τοΰ σπερματικού όγροΰ ;Προέρχεται άρά γε Ιξ ενεργείας τινός τής θελήσεως ημών, ή είναι αποτέλεσμα απλούν τής φύσεως > Ιδού τί πάσα τιμίαψυχή θέλει νά μάθη.^Μερικοί γνωρίζουσι καλώς δτι αυτοί ^έν ηθέλησαν κατ' ευθείαντήν ρεΰσιν καϊ δεν αίσθάνονέαι εαυτούς υπευθύνους άλλ' έντούτοις εναγωνίως εξετάζουν νά εύρουν μήπως αύτη προ-·έρχεται πλαγίως έξ ανοησίας τινός τής φαντασίας. Άλλοι πάλιναμέσως άμφιβάλλουσι περί τής, άθωότητός των καί πείθρνταιπροθύμως δτι καί μόνη αυτή ή έκκρισις είναι σφάλμα. Άλλαή ανησυχία δυστυχώς δέν περιορίζεται μόνον μέχρι τοΰ νοΰ,'προχωρεΧ καί είς τήν συνείδησιν* ή συνείδησις δταν ταραχθή.μπορούν^ νά επέλθουν αξιοθρήνητα αποτελέσματα.Τό πονηρόν πνεΰμα τό δτζ^Λον περιπατεί άπαύστωςτριγύρω μας καί ζητεί νά εΰρη ϋΟμα, φροντίζει νά διεξεγείρηανησυχίας, νά έπωφελήται τάς αμφιβολίας καί νά κινή τήν καρ-ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΙΓ'. «ΟΝΕΙΡΩΞΕΙΣ (δΚΣΠΕΡΜΑΤΩΙΙΪΙΣ)» 81δίαν είς κινδύνους καί καταπτώσεις* υποθάλπει ενεργώς τάς λε -πτολόγους ανησυχίας τής συνειδήσεως,, αόξάνει, μεγαλοποιεί αότάς*προκαλεί τήν στενοχωρίαν, καί κατορθώνει ενίοτε νά φέρητήν κατάπτωσιν. ΟΕ ασελγείς διαλογισμοί, δ άόνανισμός, ή πορνείαδέν έχουσι συνήθως άλλα α'ίτια. Διαλογίζονται τά σαρκικά,νομίζουσιν δτι είναι ανάγκη νά Ικτελέσωσιν αυτά, έμβυθίζονται είςφαντασίας ανόητους, παραδίδονται ταχέως είς δίαλογισμοός ένοχους,είς επιθυμίας κακάς, είς τόν αόνανισμόν, έάν ή θέλησιςδέν αντιδρά ίσχυρώς καί αμέσως, άν δέν άνεγείρη τήν συνείδησινκαί έάν, δίδουσα είς τήν ρεΰσιν τήν αληθή αυτής σημασίαν, δένφωτίζη τό πνεΰμα κάί δέν έπαναφέρη αυτό νά σκεφθή λογικά.Ή ρεΰσις είναι αναμφιβόλως, διά πολλούς, πηγή πλήρηςσφαλμάτων, περίστασις δ υ σ κ ο λ ο ς ταραχών" είναι δέ άλλωςτε είς πάντας μετά τήν νεανικήν ήλικίαν, αφορμή εκπλήξεως είςάλλους μεγάλη καί είς άλλους μικρότερα καί πάντοτε ένόχλησις.Καί ίδού διατί.'Άς τό ε'ίπωμεν καθαρώς άμεσους* ή ρεύσις, ή φυσική, ή,αύτόματοΐίςοΰτε κανένα κακόν είναι, άλλ'ούτε ασθένεια* είναι φαινόμενονφ,υσι ο λ ογ ι κ ό ν, τό σχεδόν καταναγκαστικόν αποτέλεσματής σπερματικής εκκρίσεως. Είναι μάλιστα, δυνάμεθα νά βεβαιώσωμεντοΰτο, καρπός τ ή ς 'έ γ κ ρ α τ ε ί α ς ^) ήτις διακρατεΐτό γονιμοποιόν όγρόν εντός τών σπερματικών σωληνίσκωνκαί ουδέποτε έπι-τρέπει αύτφ τήν Ιξοδόν διά τής συνουσίας. ΔιόΙΧ' Σ.Ε. 'ΕφΛστώμεν τήν ιζροΰογΎΐΊ τών νέων είς, τό σημεϊον -ζο^ίτο. Πολλοίφίλοι τής κακία; εκμεταλλεύονται τό' γεγονός δτι αίρεύσεις εΙς τούς αγνούς είναισυχ,νότεραι διά νά τούς πείσουν δτι έκ- της έγκρατείας προέρχονται κακά. Αί, ρεύσεις εΙς τρύς έγκρατεΕς'έχουν τήν 1^ί(/.·^ σημασίαν τήν δποίαν έχει και ή άφίδρωσιςή ή ούρήσις.Τουναντίον είς τούς ακρατείς πολλάκις αί δνειρώξεις εϊναιαποτέλεσμα τής αδυναμίας είς τήν δποίαν έφθασε τό νευρικόν σύστημα" γίνονταισυχναι και επαυξάνουν τήν έξάντλησιν, ή δποία προέρχεται άπό τάς- άλλαςτων καταχρήσεις. 'Από τούς εγκρατείς εξέρχεται δτι εϊναι παραπάνω άλλ' οίάκρατεϊς οί δποϊοι δεξιά και αριστερά δαπανούν, δεν έχουν βέβαια παραπάνω" κάθεαπώλεια σπερματική εϊ/αι δι' αυτούς ζημία, άφοΰ οι ίάτροΙ βεβαιοΰν δτι απώλειαμιας οΰγγίας σπερματικού δγροΰ ^ξασθενει περισσότερον άπό τήν άπώλειαν40 ούγγιών αίματος !ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

82 ΙΓ'. «ΟΝΕΙΡΩΞΕΙΣ ΓΕΚΣΠ&ΡΜΑΤΩΣΕΪΣ)καί οΕ μάλλον υποκείμενοι είς τάς όχληράς ταύτας έκρεύσεις δένείναι τόσον οΕ Ιγγαμοι καίοΕ πορνεύοντες, δσον οΕ Λ γ ν ο ί καίενάρετοι άγαμοι, μάλιστα είς τό πρώτον ήμισυ τής ανδρικής ήλι -κίας. Ή εφηβική ηλικία ύπερεξέχει συνήθως διά τών πυκνώνρεύσεων, τουλάχιστον δταν φεύγη τόν αύνανισμόν καί διακρατήτήν καθαρότητα.Ή σπερματική εκροή, περί ής δ λόγος έδώ, άς τό έπαναλάβωμεν,δπως άποφύγωμεν πάσαν παρεξήγησιν, είναι αυτόματοςκαί ακούσιος* δχι μόνον δέν προέρχεται έξ ουδεμιάς πράξεως, άλλ'ούδ' επιθυμία τις, ουδέ λογισμός κατάλληλος προηγήθη δ όποιοςτήν παρήγαγε. Διόλου δέν έγγΙζεΐ τήν θέλησιν ημών, άλλα προκύπτειέξ αίτιων οργανικών καί φυσιολργικών (φυσικών).ΑΕ περιστάσεις αυτής είναι ποικίλαι καί πρέπει άναγκάίως νά διαιρεθώσι.^Κατά τήν έκτέλεσιν φυσιολογικών καί φυσικών πράξεωνπ.χ. κατά τήν φυσικήν κένωσιν (έκκόπρωσιν) ή κατά τήν ούρησιν,ο^χί σπανίως βλέπομεν ρεύσεις ακουσίας. Εκεί τελείται φανερώςαποτέλεσμα μηχανικόν, σφοδρά μυϊκή συστολή, υπέρμετρος,ή δποία υπερβαίνει τά δρια τής έκτελουμένης πράξεως.Ή ρεΰσις δέν παράγει ίδιαιτέραν αίσθησίν καί παρέρχεται συνήθωςάπαρατήρητος', επειδή... συνήθως είναι αδύνατος.Επίσης κατά τούς σφοδρούς καί υπέρμετρους αγώνας προςάνέγερσιν βαρών ή καί είς μερικάς παρατεταμένας γυμνασίας, είςτήν Ε π π α'σ ί α ν, είς τό ποδήλατον, ρεύσεις επέρχονται άσυνειδήτωςάπό μόνης τής μυϊκής εντάσεως.Ή φυσική ρεΰσις συμβαίνει συνήθως τήν νύκτα, διό καί όπόπολλών συγγραφέων ώνομάσθη ό ν ε ί ρ ω ξ ι ς· αίσθητή δέ γίνεταικατά τήν έξύπνισιν καί δικαίως εκπλήσσει παραδόξως εκείνονδστις διά πρώτην φοράν βλέπει αυτήν καί αγνοεί τάς αίτίας. Καίποία είναι άρά γε ή φυσιολογική αυτής αίτία ; Όμολογοΰμεν δτιάγνοοΰμεν αότήν καί δτι δέν εύγ,ολον νά άνακαλύψωμεν διά τώνσημερινών γνώσεων ημών.Αίτίαν τών νυκτερινών ρεύσεων ένόμισαν πολλοί τά όνειρα*ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΙΓ'. «ΟΝΕΙΡΩΞΕΙΣ (ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΩΣΕΙΣ)» 83ή ασυνείδητος εγκεφαλική ενέργεια προκαλεί δήθεν τήν έκκρισιντοΰ σπερματικοΰ όγροΰ. 'Αλλ' ή έξήγησις αΰτη, διακηρύχτομενμεγαλοφώνως, δέν ικανοποιεί ημάς, είναι δέ καί πολό υποθετική.Διά νά φέρωσι τά αποτέλεσμα τοΰτο, τά όνειρα έπρεπε νά είναικατά τι ασελγή. Άλλ' είναι γνωστόν έξεναντίας, δτι ταΰτα εΤναισχετικώς σπανιώτατα είς τούς εγκρατείς, οΕ όποιοιείναι καίοΕ περισσότερον προδιατεθειμένοι είς τάς ρεύσεις* διάτοΰτο καί προτιμότερον νά λέγωμεν δτι δεν ήξεόρομεν τήν αίτίανπαρά νά θεωρώμεν ώς αίτίας,, θεωρίας αΕ δποίαι μάς γέρνουν είςάντίφασιν, Άλλ' έκτος τούτου, επειδή έκαστος, έξυπνιζόμενος ένθυμείταιακριβώς σχεδόν, άν καί άμυδρώς τά όνειρα του, «έπρεπενά συνδέη μετ' αυτών τήν ρεΰσιν τήν όχληράν, ή δποία προέρχεταιδήθεν έξ αυτών* άλλ' ή σχέσις αΰτη δέν απεδείχθη, δέν έπικυροϋταιτουλάχιστον διά τής κοινής πείρας.Είς δλους τό σπέρμα είς τήν έγγαμον ζωήν έκρέέι κατά τό'μάλλον καί ήττον ενεργώς άλλα συνεχώς. Συσσωρεύεται κατ' α­νάγκην είς τά αγγεία τών όρχεων καί τών σπερματικών διακλαδώσεωνκαί είς τά κυστίδια τά σπερματικά. Ή κένωσις καΐ άνακούφισιςγίνεται συνήθως διά τής συνουσίας* άλλ' ή φύσις αναλαμβάνειτοΰτο είς τοός εγκρατείς. Κατά διαστήματα διάφορα, αναλογώτής παραγωγής, τά δοχεζα γεμίζονται και ή αφθονία τοΰσπερματικού όγροΰ επιφέρει^ διά τ ι ν ο ς κ α τ' ά ν τ α ν ά­κ λ α σ ι ν ενεργείας ^) τήν άσυνείδητον έκκένωσιν τοΰ υπερεκχειλίζοντος.Ίδοό τό δλον, τδ δποΧον επιστημονικώς δυνατόννά βεβαιωθή περί τής φύσεως τών ρεύσεων. Μεταξό τών διαφόρωνεξηγήσεων, ρσαι προύτάθησαν, άς κρατήσωμεν έκείνην μόνην,τήν δποίαν άπέδωκαν είς τήνπλήρή κύστιν καί ή δποία ε­φαρμόζεται εξίσου καί είς τάς πρωινάς στύσεις* είναι αναμφιβόλωςή λογικωτέρά.Έ στΰσις τοΰ καυλού ή κατά τήν έξύπνισιν ενίοτε γινομένηείναι ασυνείδητος καί αναμφιβόλως παθητικής καταστάσεως. Γνωστόνδτι αί σπερματικαί κύστεις είναι αμέσως έπικεκολλημέναι1) Συνοδευομένης συνήθως μετ' εικόνων φαντασίας ακαθάρτου^ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

84 1Γ. «ΟΝΕΙΡΩΞΕΙΣ (ΕΚΣΗΕΡΜΑΤΩΣΕΙΣ))είς τά οπίσθια τής κύστεως. Επομένως ή έκ τής έντεταμένης ουροδόχουκύστεως παραγόμενη συμπίεσις τών κυστιδίων τούτωνεπιφέρει, κατά τούς συγγραφείς, δι' αντανακλάσεως καί τήν όνείρωξιν,δπως καί τήν πρωινήν στΰσΐν. Ή έξήγησις αΰτη είναι ω­ραία, άλλα δέν είναι αποδεδειγμένη.Αναμφιβόλως ή ύπερπλήρωσις τής κύστεως εξηγεί καλώςτάς πρωινάς στύσεις (καταλαμβάνετε τί είναι στΰσις) καί δύναταικατά συνέπειαν νά προκαλή'τήν έκκρισιν τοΰ σπέρματος. Προςτούτοις είναι άναμφισβήτη-ρον δτι στύσεις τινές προέρχονται άπόι αότό. Άλλ' αναρίθμητοι περιπτώσεις άποδεικνύίυσιν επίσης δτιστύβεις καί ρεύσεις άκούσιαι παράγονται καί δταν ή κύστις είναιεύκαιρη, ^ηως καί δέν γίνονται πάντοτε δταν ή κΰστις είναι γεμάτη[ούρον). "Οπωσδήποτε είναι πάντοτε φρόνιμον νά ούρωμεντήν νύκτα, εύθός ώς Ιλθωμεν είς ανάγκην* τοιουτοτρόπως πολλάτά δυσάρεστα άποφεόγομεν.Αι πρωιναί στύσεις, τών δποίων ε'ίδομεν πρό ολίγου τήν σχέσινποΰ μποροΰν νά έχουν μέ τάς ακουσίους -ρεύσεις, απεδόθησανόπό τίνων συγγραφέων είς συμφόρησιν τοΰ όσφιακοΰ νωτιαίου μυελοΰ,τήν οποίαν επιφέρει κατ' αότοός ή έπί μακρόν έπί τής ράχεωςκατά τόν ΰπνον έξάπ'λωσις. Άλλ' ή συμφόρησις αΰτη είναι υ­ποθετική καί ούΖέποτε απεδείχθη.Ή στΰσις εμφανίζεται ενίοτε μόνη μετά τόν ΰπνον. Καί ήνυκτερινή ρεΰσις δύναται επίσης νά παραχθήέκ παθητικής στύ-,, σεως ή καί άφ' εαυτής. Διό είναι αδύνατον νά συσχετίσωμεν αύτάςκαί ή επιστήμη δέν δίδει έξήγησιν ευλογοφανή. Άλλα τά διάφοραταΰτα φαινόμενα παράγονται πάντοτε χωρίς τής θελήσεως* ' τόάσυνείδητον είναι φανέρόν* ευθύνη ουδεμία* τό ηθικόνάκέραιον.• Μία δυσκολία αναφύεται δταν ή στΰσις εμφανίζεται άφ' ε­αυτής. Ή στΰσις αΰτη προετοιμάζει ^ιαφόρως τήν ρεΰσιν ε'ίς τιναςπεριπτώσεις τουλάχιστον. Δέν είναι λοιποί; σπάνιον τό νά έξυπνιζώμεθακατά τήν στιγμήν επερχόμενης ή άρξαμένης ρεύσεως.Τΐ^πρέπει νά γείνη ;'ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΙΓ'. «ΟΝΕΙΡΩΞΕΙΣ (ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΩΣΕΙΣ)» 85Δυνάμεθα άδιστάκτως νά άφήσωμεν τήν φύσιν νά έξακολουθήτόν δρόμον της καί νά τελείωση ταχέως τήν ρεΰσιν, άποδιώκοντεςαναμφιβόλως πάσαν έπιθυμίαν ή διαλογισμόν άσε λ γ ή.Έ ρεΰσις αΰτη Ιγεινεν άσυνειδήτως κατά τόν ΰπνον,έκτος παντός φυσικού ή ήθικοΰ έρεθισμοΰ, χωρίς τήν έλαχίστηνσυγκατάθεσιν καί δέν δύναται βεβαίως νά θεωρηθή ϊνοχος, καίδταν τελείωση. Τό πνεύμα αποστρέφει οΰτω τήν προσοχών τουάπό τής ρεύσεως καί τών επικινδύνων εικόνων, τάς δποίας διεξεγείρει*τό σώμα ελαφρύνεται ώφελίμως άπό ύγρόν, τΟδποί^ονέμφράττει ,τοός γεννητικους^ καί οόροιτοιητικοός δρόμουςκαί τό δ^οΧον, μένον εκεί, θά ήνώχλει άπαύστως καί θά έξηρέθιζεν."Οταν ή ρεΰσις τελείωση, δ γενετήσιος σπασμός, δ δποίοςπαρ' ολίγον ήρχετο, καθησυχάζει, καταπαύει εντελώς καί δυνάμεθανά έπανακοιμηθώμεν ταχέως καί άφόβως.Δέν είναι βεβαίως ανάγκη νά έπαναλάβωμεν, δτι ουδένπρέπει νά πράττωμεν διά νά έπιφέρωμεν ρεΰσιν, είτε αμέσως είτεεμμέσως.ΟΕ ό ν ει ρ ω γ μ ο 1 , είναι σχετικώς σπάνιοι καί δέν πρέπεινά άνησυχώσιν εκείνους ποΰ πάσχουν άπ' αυτούς. Έάν δμωςκαταντήσωσι συνέχεις, ειναι'ΐσοβαροί καί προμηνύουσιν άρρωστίανή τουλάχιστον προδιάθεσιν νοσηράν, δτε καί ώφέλιμον είναινά συμβουλευθώμεν ί ατ ρ όν."Ολαι ά! ρεύσεις, αι έκ τών βδελυρών τοΰ αύνανισμοΰ επαναλήψεων,είναι κατά τι ακούσιοι, διότι έξαρ'τώνται έξ ενεργείαςάντανακλαστίτκής* είναι όμως έν τούτοις επίσης ένοχοι, διότιπροέρχονται έξ έ ν ό χ ω ν προηγουμένων πράξεων* διό καί ήαπλή αότών καί μόνη αναγραφή έξαρκεί προς καταδίκην των.Ή κοιτ' επανάληψιν, άλλ' ακούσιος, ρεΰσις, συμβαίνει είςπάντας, άλλ' ίδιαιτέρως είς τοός νευρικούς, είς τόύς , ευαίσθητουςκαί πληθωρικούς. 'ΪΕπέρχεται κατά τήν Εππασίαν, είς τήν άμαξαν,κατόπιν άφθονου γεύματος, είς ζωηράν συγκίνησιν, θυμόν,χαράν ή τρόμον ^) κτλ. ^Η-έντύπωσις είναι αυτόματος καί πρ.ο-Γ) (Σ.Ε. Γνωρίζομεν μοθητήν δ δποίος επαθέ ρεΰσιν είς στιγμήν ποϋ εϊχβγραπτάςέξέτάσεις'πάντως από τόν φόβον του·:ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ,'

86 1Γ*. «ΟΝΕίΡΩΞΕί:^ (ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΩΣΕΙΣ)καλεί τόν έρεθισμόν κα' τήν ήδονικήν αϊσθησιν (άφροδίσιον έξέγερσιν).Είς τήν θέλησιν δμως εναπόκειται νά αντίδραση καί νάάναστείλη πάραυτα τά ένστικτα τής φύσεως, στρέφουσα τήνπροσοχήν άλλαχοΰ.Άνθρωποί τίνες πάσχουσι χωρίς νά τό θέλωσι πρό τών γυνοιικώνρεύσεις αυτομάτους. Τδ έπερέθιστον τοΰτο τής γενετησίουδρμής, τό δποΧον δέν είναι παθολογικόν, είναι σπάνιονκαί πρέπει νά δμολογήσωμεν δτι καταπολεμούμενον εγκαίρως,σβέννυται ταχέως καί μόνον κατά τήν νεότητα συμβαίνει.*Όλαι αΕ άλλαι ρεύσεις, καί ή κατά τήν ά/άγνωσιν ή κατάτάς έρωτικάς διαλέξεις ή τά "άσεμνα θεάματα, δπως καί έκ πονηρώνδιαλογισμών εκουσίων προερχόμεναι, καταπατώσι τήν έγκράτειανκαί είναι αναλόγως υπεύθυνοι. Ό άγαμος καθήκον έχει νάάπέχη άπό. αυτά ^ άκριβέστερον, νά άπομακρύνη τάς αίτίας αΕδποίαι προκαλούν αύτάς* γνωρίζει δτι διά νά προφυλαχθή, ή ά­γνεία δέν πρέπει νά όπάρχη μόνον είςτά έργα του, άλλα καίείς τοός διαλογισμούς του, δτι πρέπει νά περιλαμβάνητόν δλον άνθρωπον, τήν καρδίαν καί τό πνεΰμα καί ενεργή αναλόγως.Ανόητος καί ένοχος είναι εκείνος, δ δποίος δημιουργεί καίζητεί τήν εύκαιρίαν τοΰ κακοΰ καί εκπλήττεται κατόπιν βλέπωνδτι φθάνει είς τό νά πέστο είς τό κακόν !ΚΕΦΑΑΑΙΟΝ ΙΔ'.ΤΌ ηβώτο^βήμα.1/Ή εγκράτεια δέν κατορθοΰται χωρίς τής αντιστοίχου αυτήςαρετής, τής τ α π ε ι ν ο φ ρ ο σ ύ ν η ς, τήν δποίαν δ κόσμοςπεριφρονεί, ήτις δμως τόσον είναι πολύτιμος καί τόσοναναγκαία είς τήν χριστιανικήν ζωήν. Δέν είναι δυνατόν νά είναίτις συγχρόνως εγκρατής καί υπερήφανος, διότι δ χριστιανός ζήΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΙΔ'. «ΤΟ ΠΡΩΤΟΝ ΒΗΜΑ» 87είς τήν αύταπάρνησιν, είς τήν λήθην τοΰ έαυτοϋ του, έν ένί λό-'γφ, είς τήν ταπείνωσιν* καί αότή είναι ακριβώς ή φυλάττουσααότόν ή τοόλάχιστον ή διασώζουσα πολλάκις άπό τόν κίνδυνον.'Γψοόμεθά, μέ τό νά ταπεινωθώμεν.Ή υπερηφάνεια, ή ματαία καΐ ανόητος υπερηφάνεια, οόδένπροσθέτει είς ημάς, άλλ' απεναντίας, αυτή είναι ποΰ μάς καταστρέφεικαί κατακρημνίζει είς τήν άβυσσον καί διά τοΰτο δι'δλων τών δυνάμεων ημών πρέπει νά φεύγωμεν αυτήν καί νά τήνφοβώμεθα, δπως τήν πανώλην (πανοΰκλαν) καί μήπως αυτή δένείναι ή μεγαλητέρα'"αμαρτία, ή μόνη αίτία τής υπάρξεως τοΰ σατανά;Τοός νέους κλονοΰσι κυρίωςοΕ άνεμοι τής όπερηφανείας, αΕπαραφοραί τής ματαιότη^τος* διά τοΰτο γενναίως άς καταπολεμώσιτάς κακάς ταύτας τής φύσεως κλίσεις καί άς έμβυθίζωνταιπυκνά είς τό ψυχρόν μέν καί παγερόν, άλλ' έ ν δ υ ν α μ ω τικό ν τής ταπεινώσεως λουτρόν. Ή υπερηφάνεια είναι δ πυρετόςτής ψυχής*. ή ταπείνωσις τό ίατρικόν αύτοΰ.Ποτέ μή τρέφε τήν όπερηφάνειαν, φανταζόμενος μεγάλαδιά τήν άρετήν σου, διά τήν δύναμίν σου ,νομζζων έγκρατέστεροντόν εαυτόν σου, έ ξ υ π ν ό τ ε ρο ν τών άλλων. Ό πειρασμόςείναι συχνός* παγιδευτικώτατος* μάς ζωγραφίζει Ικτακτονείκόνα τών αρετών μας χωρίς νά Ιχη ούτε τήν παραμικράν σκιάνελαττώματος* πείθει ημάς δτι εΐ'μεθα πάρα πολύ ψηλά είς τήνάρετήν." 'Άς έμποδίσωμεν τδ άναίσχυντον αότοΰ ψεΰδος, άς άντιτάξωμενείς αότό τό βαθύ αίσθημα τής ^:απεινώσ8ως ημών καίούΖέποτε θά κυρίευση τήν θέλησιν ημών. Ή υπερηφάνεια θέλει^φανερά νά πλανήση καί νά καταστρέψη ημάς*; άλλ' αρκεί, προςκατανίκησιγ αότής, νά ένθυμηθώμεν τήν άδυναμίαν ημών, φεΰ Ιτόσον φανεράν καί νά προφυλαχθώμεν· επιμελώς, δχι, μόνονάπό τήν κακίαν ταύτην, αλλά καί άπό πάσαν ματαίαν έξέτασινκαί άπό πασαν βλαβεράν περιέργειαν· Ποτέ δέν τ^ρέττει νά έκτιθέμεθαείς τόν πειρασμόν.Ό κανών τής διαγωγής ταύτης είναι απλούστατος καί εΟ'ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

88 ^ ΙΛ'. «ΤΟ ΠΡΩΤΟΝ ΒΗΜΑ)κολώτατος· έδοκιμάσθη καί συνιστώμεν αότόν είς δλους, δσοι θέλουσινά είναι σώφρονες, διότι δι' αότοΰ δέν παρασυρόμεθαείς τόν κακόν δρόμον, δέν ριψοκινδυνεύομεν τό πρώτον βήμα.Εκεί είναι τό πάν.Μόνον τό πρώτον βήμα είναι ποΰ κοστίζει ακριβά*είναι τό μόνον δύσκολον, άλλ' επίσης καί τό μόγον σπουδαίον, τόβήμα τό οριστικό ν.Εκείνο τό όποιον ουδέποτε, αντί ουδεμιάς αμοιβής πρέπεινά πράξωμεν."ΟλοιοΕ πεπειραμένοι γνωρίζουσι τοΰτο κάί πολλοί έδοκίμασαντήν μεγάλην άξίαν τής συμβουλΫίς* άλλα καί έκαστος, δι'δλίγης καλής προαιρέσεως, δύναται νά πράξη τοΰτο. Οι νέοι άςέπωφεληθώσι τοΰτο ! Ουδέποτε θά μετανοήσωσι διότι τό εφήρμοσαν.ΟΕ σώφρονες αίσθάνονται βαθέως, δποίαν μεγίστην χάρινΙδωκεν είς αυτούς δ θεός, φυλάττων αυτούς, άτϊομακρύνων άπ'αυτών τό παράπτωμα τοΰτο, τό δποΧον συμπαρακολουθεΐται άπότόσας πτώσεις, συνεπιφέρει τήν τόσον ταχείαν κατάπτωσιν καίτήν όριστικήν κατρακύλισιν μέσα είς τό κακόν* οΕ άλλοι πικρώςπάντοτε έκλαυσαν τό πρώτον των σφάλμα, τήν πηγήν δλων τώνάλλων καί ευχαρίστως άναγνωρίζουσιν δτι ήτο εόκολωτάτη ήαποφυγή* δμολογοΰσιν επίσης δτι ή έπανόρθωσις ήτο σ κ λ η-ρ ά'καί δτι μόνον διά δύσκολων καί ακαταπαύστων άγων ωνέπανέλαβον τήν έλευθερίαν των. Καί εντοιοΰτο γεγονός πρέπειβεβαίως άφεύκτως νά φώτιση καί τους ίσχυρογνωμονεστάτους,δτι είναι ανάγκη νά έμμενωσιν είς τήν τιμήν καί τήν καθαρότητακαί ούΐέποτε νά πράττωσι τό π ρ ώ τ ο ν βήμα, τό άποφασιστικόνβήμα είς τό κακόν.Ό άγιος Φραγκίσκος δ έκ Σάλων ^) διετύπωσε περί τούτου1) Σ. Ε. Ό άγιος Φραγκίσκος δ έν. Σάλων είναι άγιος τής Δυτικής Εκκλησίας"διά ι7ις Εύκγγελικής αγάπης του •/./.': τής ήπιότητός του έκαμε πολλούςΠροτεστάντας νά γίνουν Κζθολικοί. 'Έν τών συγγραμμάτων^του «ΉΦιλόθεα»εΤναι άπό τά αγαπητότερα κα'ι τά πλέονέξηπλωμένα θρησκευτικά βιβλία.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΙΔ'. «ΤΟ ΠΡΩΤΟΝ ΒΗΜΑ» 89σύγκρισιν τελείαν, σύναμα δέ καί λεπτήν καί τερπνήν* άν δέ καΐοΕ πάντες ενθυμούνται αυτήν, προθύμως έν τούτοις κοσμοΰμεν δι'αότής τό εότελές ημών Ιργον τοΰτο: «'Εν δσφαΕ δπώραι είναι εντελώςάκέραιαι, λέγει δ γλυκός τής Γενεύης επίσκοπος, δύνανταινά διατηρηθώσιν,αΕ μέν έπί τοΰ άχυρου,αΕ άλλαι εντός τής άμμουκαί αί τρίταί εντός τοΰ ~φι>λλώματος αυτών εόθός δμωςώςδιασχισθώσιν, είναι σχεδόν αδύνατοννά'διατηρήσωμεν αύτάς ά λ λ ω ς ή ώς μελίπηκτακαί ζακχαρόπηκτα* τοιουτοτρόπως κ α Ι ή σ ω φ ρ ο-σ ύνη, ή δ π ο ία δέν έπ ληγ ώ θ η,,, ο ύ τε π α ρ ε β ι­ά σ θ η ακόμη, διατηρείται ποικιλοτρόπως*άπαξ δμως διασχισθείσα, ουδέν δύναται νά διατήρηση αυτήν, παράμόνον μ ε γ ά λ η ε ό λ ά β ε ι α, ή δποία είναι τό άληθινόνμέλι καί τό σάκχαρον τών πνευμάτων.Κατά τήν λαμπράν συμβουλήν τοΰ άγιου διδασκάλου πρέπεινά προσέχωμεν, ώς πολύτιμον καρπόν, τήν καθαρότηταημών καί άς εϊμεθα βεβαιότατοι οτι θά διαμένη άκεραία, πλήρης,έάν δέν νικηθώμεν είς τήν πρώτην περίστασιν, έάν γε νν α ί ω ςάνθιστάμεθα είς τόν πειρασμόν* έάν ούΗποτε πράττωμεν τόπ ρ ώ τ'ο ν β ή μ α.Τοιούτος είναι δ νόμος. Άλλα, διά νά άκολουθήσωμεν τήνσύγκρισιν τοΰ αγίου Φράγκίσι^ού τοΰ έκ Σάλων, έάν πέσωμεν είςτό πρώτον σφάλμα μποροΰμεν νά διορθωθοΰμεν ή . Χάρις ευρίσκεταιείς τήν διάθεσιν εκείνων ποΰ τήν θέλουν, οΕ οποίοι, έπιθυμοΰννά επιστρέψουν είς τήν διάθεσίν των έν μετανοίςι καί όπδκαννόνα ψυχών. Έάν κατά δυστυχίαν ή εγκράτεια διακοπή, έάν τόβήμα τό κρίσιμον εγεινε πλέον, δεν π ρέ π ει ν ά ά π ελ π ι-ζ ώ μ ε θ ά* δ καρπός διεσχίσθη, κινδυνεύει καί θά έσήπετο ταχέως,έάν δέν ήτο παρούσα ή Θρησκεία, ίνα Ταρίχευση καί νάδιατήρηση δλην τήν δύναμίν του. 'Εν τούτοις, ή κατά τήςσαρκός πάλη είναι πάντοτε δύσκολος είς εκείνον ποΰ έδοκίμασετήν γεΟσιν αυτής, έν φ τό ξιάρος της εγκράτειας είναι έλαφρότερονείς εκείνον πού ποτέ του δέν έπρόδωκε τό καθήκον του, ούτε τό75ρ ώτ ρ ν Ρ ή Ι^ια έξι-^έλ^σδν, Όί φ[ά$ κατανοήσωσι χ«λώ^ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

_90 ΙΔ'. ΤΟ ΠΡΩΤΟΝ ΒΗΜΑ»τήν έκ τής πείρας ταύτην άλήθειαν καί άς έπωφεληθώσιν !ΟΕ ασελγείς δέν θέλουσι νά πιστεύσωσιν είς τήν σωφροσύνηντών άλλων καί ρυθμίζουσι τήν άρετήν τών άλλων κατά τήν ίδικήντων, τό δποΧον σμικρύνει έκείνην πολύ* περιπαίζουσιν εόχαρίστωςτήν τελείαν έκείνην έγκράτειαν, τήν δποίαν ή θρησκεία διδάσκεικαί τήν δποίαν μετέρχονται Χάριτι θείί^ι, χωρίς επιδείξεις καίαδυναμίας τόσοι χριστιανοί. Προχωροΰσι περισσότερον καί άναζητοΰσιμιμητάς είς τό κακόν τολμώσι καί συνιστώσιν είς τοόςνέους τήν τΰορνείαν καί τήν κραιπάλην. Τό πρώτον εκείνο βήμαείναι δήθεν κατ'αότοός σχεδόν 'έν έκ τών καλών Ιργων, τδ όλιγώτερονδμως πράξις ανδρική, έν φ τοΰτο είναι ή όλεθρία ήσοΖοςείς τήν άκρασίαν, καί εγκωμιάζουν τοΰτο φανερώς, νομίζοντεςπώς είναι αδύνατον νά τό άποφύγη κανείς.Άς φεύγωσινοΕ νέοι τοός άνο'ίμους τούτους καί άς μένωσικωφοί είς τήν άπιστον αότών φωνήν Ι Τοιαΰται συμβουλαΐ είναιπολό επικίνδυνοι, διότι απευθύνονται είς ελαττώματα έμφυτα είςτήν τρυφεράν καί άπειρον ήλικίαν, είς τήν ματαιότητα, είς τήν περιέργειαν,είς τήν κοσμικήν φαντασίαν. 0Ε νέοι άς μή υποπέσουνείς αυτήν καί άς δπλισθοΰν τήν ταπείνωσιν, τήν συστολήν, τήν έντροπήνκαί τό ευγενές θ ά ρρ ος* άςμή θέλουν νά,κανονίσουντήν διαγωγήν των επάνω είς τάς' συνηθείας τοΰ κόσμου ή είςτό παράδειγμα τών άλλων, άλλα δπως τούς λέγει τό λογικόν τωνκαί ή πίστις. Άς μή ανησυχούν νά μάθουν άν είναι μόνοι, μεμονωμένοι,άλλ' έάν ή συνείδησίς των είναι καθαρά. Ή περιέργειαείναι κάπως δικαία* άλλα θά Εκανοποιηθή είς τήν ώραν της, ώςπρος τά τοΰ έγγαμου ^ίου, τόν δποιον μόνον είς τόν γάμον θά γνωρίση.Άνδρο της δέν θά πή νά είναι ένας ασελγής άλλα νάέκπληρώνη τό καθήκον του ώς σύζυγος. Ακριβώς δέ επειδή δ τ ί-μ ι ο ς άνθρωπος θέλει νά έκπληροί τελείως τό καθήκον του, διάτοΰτο φυλάττει τήν έγκράτειαν κατά τήν άγαμίαν καί αναμένειόπομονητικώς τάς'^ήδονάς τοΰ γάμου αΕ ίποϊαι επιτρέπονται.Ή φύσις φαίνεται ακατανίκητος είς τοός κοσμικούς. Γνωρίζουνέν τούτοις νά ανθίστανται είς αότήν, δταν έναντιοΰται είςτά ήθη καί είς τόν συρμόν. Διατί λοιπόν νά φαίνωνται φανατικοίτής φύσεως ταύτης, μόνον δταν άπαιτή άπό αότοός νά άπιστώσινείς τήν πίστιν καί είς τά καλά ήθη;ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΙΕ'. «ΔΪΟ ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΔΥΟ ΣΤΑΘΜΑ» 91Άντίφασις παράδοξος, ή δποία καταδικάζει αότους, διότιτήν έγκράτειαν ταύτην, χήν δποίαν αρνούνται νά παραχωρήσωσινείς τόν άνδρα, είς τό ά ρ σ δ ν ι κ ό ν, τό θεωρούμενον άνώτερερον,.τήνθέλουσι, τί λέγομεν, τήν άπαιτοΰσιν έ π ι τ α κ τ ι­κ ώ ς παρά τής γυναικός, παρά τοΰ αδυνάτου καί κατωτέρουδντος, τοΰ ήμίσεος τοΰ ανδρός. Ταύτην θεωροΰσιν · ώς τήν μεγαλητέ^αναότής άρετήν, ώς τήν θελκτικήν αότής στολήν, ώς τήνθείαν αότής ωραιότητα; Αρετή έδώ, (είς τήν γυναίκα), έ λ ά τ-τ ω μ α έκεϊ, (είς τόν άνδρα), δέν είναι τοΰτο τρόπος^ παράδοξος,άλ'λόκοτος αντιλήψεως τής τιμής, δέν^ είναιτοΰτο χρήσις δύο μέτρων καί δύοσταθμών;>ΚΕΦΑΑΑΙΟΝ ΙΕ'.Δύο μέτ^οα καΐδ ^ύοσταθμά.Ή γυναικεία ά γ ν ε ί α, ή τόσον πολύτιμος είς τήνπαρακμάζουσαν ημών κοινωνίαν, ή παρέχουσα είς τήν Οίκογένέιαντό τελευταίον αυτής όχύρωμα, λείψανον δυνάμεως καί σταθερότητος,ή σωφροσύνη αΰτη είναι καρπός φυσικός τοΰ χ ρ ι-σ τ ι αν ι σ μ ο ΰ. Ή π ίσ τ ι ς είναι εκείνη, ποΰ καθιστή τάςνέας κόρας άγνάς. καί δι' αότής αΕ γυναίκες φέρουσι καρδίανπ α ρ θ έ ν ο ν είς τούς συζύγους των καί φυλάττουσι δ ι' α ό*·τοός τήν τιμήν καί τήν πίστιν.ΟΕ έλευθερόφρόνες γνωρίζουσι καλώς ταΰτα, διότι άν περιφρονώσιτήν θρησκείαν δι' εαυτούς, θεωροΰσιν δμως ταύτην καλήνδιά τάς γ υ ν α ί κ^ α ς καί τάς θ υ γ α τ έ ρ α ς των, στέλλοντεςταύτας μέν είς τάς Μονάς, έκείνας· δέ είς τήν λειτουργίαν.Δέν αμφιβάλλουν δτι είς τόμς άλλους ή θρησκευτική ζωήσυνεπιφέρει Ι μ π ρ α κ τ ο ν ήθικήν >ίαί θέλουσιν ήθικήν είς"τόν οίκον των. Τό.. φρούριον τοΰτο της Ηθικής, τό όποιονμ ό ν η ή π ί σ τι ς καθιστή στερεόν καί επωφελές καί τό δ­ποΧον θά ήνώχλει"τάς διασκεδάσεις τής ίδίας αότών ζφής, φαίνεταιείς αυτούς ώφέλιμον, ^ ά πα ρ α ί τ η τ ο ν είς τήν άρετήντών γυναικών, είς τήν Εεράν τιμήν τής οικογενειακής εστίας.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

92 ΙΕ\ «ΔΪΟ ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΔΪΟ ΣΤΑΘΜΑ >Διατί, Ιρωτώμεν, έν ονόματι τοΰ λογικού, ένονόματι τής επιστήμης, δ,τι είναι αρετή είς τήνγυναίκα, γίνεται κακία ή έγκλημα είς τόν άνδρα; Διατί ή άνισοςαΰτη καί παράδοξος διανομή; Προς τί τά διπλά ταΰταμέτρα καί τά σταθμά είς τήν Ήθικήν, ή δποία πρέπει νά είναιμία καί ίση διά πάντας;Μήπως ή γυνή δέν είναι άπό σάρκα, άπό αίμα καί δέν υ­πόκειται είς τάς επιθυμίας, δπως καί δ άνήρ; Μήπως καί αότήδέν αίσθάνεται είς τήν πολυτάραχον αότής ζωήν τήν ταραχώδηδρμήν τής φαντασίας, τά δυνατά δαγκώματα τή^ επιθυμίας, τήνσφοδρότητα τής σαρκικής ορέξεως; Μήπως τέλος δέν συμπεριλαμβάνεταιέξ ημισείας μεθ' ημών είς τόν μυστηριώδη νόμον τοΰσαρκικού ίρωτος;θά είπωμεν ίσως δτι ή γυνή δέν Ιχει τάς κτηνώδείς τοΰ ανδρόςδρμάς, άλλα δέν αποδεικνύεται τοιουτοτρόπως—καί τοΰτοείναι σπουδαίον—δτι δέν,αίσθάνεται εξίσου, άν δχι καί περισσό·τερον ημών, άν καί κατ' άλλον τρόπον. Έκαστον φΰλον Ιχει τόμέρος του είς τόν γάμον άλλ' αΕ ορέξεις είναι ζωηραί καΐ βα^θείαι εκατέρωθεν, διάνα κατορθωτή δ σκοπός τοΰ γάμου.Ή γυνοίΐκεία ίδιοσυγκρασία είναι άλλως τε ίδιαιτέρα* υπολειπόμενηπολό τής ημετέρας,-σπάζει εύκολα, είναι λεπτοφυεστέρα,νευρικωτέρα. Τά πάθη είναι ζωηρά* ή καρδία ευπαθής,ή ευαισθησία όξυτέρα, βαθεία* καί διά νά άντιπολεμήση τοιαύτηνφύσιν, διά νά κατορθώση νά κυριάρχηση τό λογικόν, ή γυνή Ιχειείς τήν διάθεσίν της θέλησιν ά σ θ ε ν ή; ίδιότροπον, άστατον.Είναι λοιπόν, φυσικώς έξε-^αζομένη, φανερώς κατωτέρατοΰ ανδρός καί έν τούτοις είς τάς δυσκολωτάτας τοΰ -κόσμουπεριστάσεις, κατορθώνει, διά τής βοηθείας τής πίστεως—τά πράγματατό αποδεικνύουν—νά άσκή νικηφόρως τήν έγκράτειαν.παράδειγμα δέν πρέ­Ίδού αρετή, τής δποίας τ ό καλόνπει νά χαθή.Πόση δύναμις εδόθη είς τόν άνδρα διά τό αγαθόν ! Καί πάσαςευκολίας δέν Ιχει διά νά μένη καθαρός !Διά τής σιδηρά ς αύτοΰ θελήσεως, είναι Εκανός νά νικι^τά πάθη του, ασυγχώρητος δέ αφήνων αυτά ελεύθερα. Διατί νάμή μεταχειρίζηται τήν δύναμίν του; Πώς τολμ^, όχι μόνον νάΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΙΕ\ «ΔΥΟ ΜΕΤΡΑ ΚΑΪ ΔΪΟ ΣΤΑΘΜΑ» 93παραμελή αυτήν πρό τών απολαύσεων, άλλα-καί νά διαμφισβητήκαί νά άρνήται αυτήν δλως διόλου, διάνα δικαιολογήτήν κακίαν του; Πώς νά παραγνωρίσωμεν, χωρίς νά διαψεύσωμεντήν πεϊραν, τό δυνατόν τής αγαμίας, τήν άρετήν εκείνων οΐδποΐοΐ είναι άφι;ερωμένοι είς τήν έγκράτε;αν, τήν μεγάλην άξίαντής άγνείας; Διά νά καταντήση τις είς .βαθμόν. τόσης, πλάνηςκαί άσυνεπείας πρέπει νά είναι υπερβολικά ενθουσιασμένος μέ τάποταπά πάθη ή, νά έχη δλον τό άντιθρησκευτικόν μίσος τώναΕρετικών.Άλλα τό,μίσος τοΰτο είναι ΐυφλόν καί βοηθεί θαυμασίωςενίοτε τήν πίστιν, τήν δποίαν καταδιώκει* προητοίμασεν είς τήνάλήθειαν λαμπράν άντεκδίκησιν, τήν δποίαν πρέπει μεγαλοφώνωςνά διακηρύττωμεν. Έπολέμησε τόν Θεόν μανιωδώς, λυσσωδώς,κατεδίωξεν Αυτόν πανταχοΰ ακαταπαύστως* έξεδίωξεν Αότόνάπό τά σχολεία, άπό τά νοσοκομεία, άπό τά δημόσια καθιδρύματα*καί εντός μικροΰ, χάρις είς τήν έπίσημον άποστασίαν,ήλθον νέαι γενεαί, χωρίς ί^εώδες, χωρίς άρετήν ^).Καί ή γυνή δέν ήτο δυνατόν νά μή άκολουθήση τήν άποτρόπαιονταύτην δράσιν έκ τής άπαισίας Ιπιδράσεως της άθεου διδασκαλίαςβαθμηθόν καί κατ' ολίγον έλιποτάκτησεν έκ τής Εκκλησίαςκαί παρήτησέ τά θρησκευτικά καθήκοντα καί κατά συνέπειανάναπόφευκτον, άπολέσασα τήν πίστιν έχασε μαζί καί τάαγνά ήθη. "Ήτο τό τέλος τής σωφροσύνης, άλλα επίσης κ α ί τ ότι μ ή ς καί τό τοΰ σεβασμού. Άφ' ής δέ στιγμής ή γυνή μόνηντήν φωνήν τής σαρκός ήκουε, δέν είχε πλέον δικαίωμα είςτά προνόμια αυτής καί κατησχυμμένη, κατέπιπτεν άπό τής^ υ­ψηλής θέσεως της ευρίσκετο υψωθείσα όπό τής αρετής καί ή κατάπτωσιςήτο δικαία.Άλλ' ή κακία έπεθόμει καί ακόμη νά ταπείνωση τήν γυναίκακαί κατώρθωσε τοΰτο διά τής θελκτικής κολακείας. ΤήΙδοσαν νά έννοήση δτι~ είχον τταραγνωρισθή έως τότε τά δικαιώματατης, δτι ήσαν δμοια μετά τοΰ ανδρός καί οτι ή ζωή αότήςκαθ' δλα πρέπει νά έξισωθή προς τήν 'ίδικήν μας* καί τδγ υ ν α ι κ εί ο ν ζήτημα (ίβηιίηίδηιβ) επιτυχώς έφευρεθένΙ) Σ. Ε. Τοΰτο'εΐχε γίνει τόν .παρελθόντα αίώνα εΙς τήν Γαλλίαν' τά αποτελέσματαδυνάμεθα νά τά μάθωμεν σήμερο^ άπό τους Ιδίους τούς Γάλλους.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

04 ΙΕ'. ΛΓΟ ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΔΙΌ ΣΤΑΗΜΑδιά νά όποστηρίξη τάς αξιώσεις ταύτας, άνέλαμψεν, έξηπλώθηαμέσως καί διεδόθη ευλόγως μετά τών ουτοπιών καί τών μωρολογιώναύτοΰ. Δέν θά έξετάσωμεν έδώ βαθέως τά κακά ποΰ προέρχονταιέκ τούτου, άλλ' εν καί μόνον παράδειγμα θά δείξη τοόςκινδύνους αότοΰ. Τόσον πολύ προεχώρησε τό ζήτημα τής 2σότητοςτών φύλων, ώστε ηθέλησαν νά καταργήσωσι τάς έξωτερικάςδιαφοράς καΐ νά έπιβάλωσιν είς τήν γυναίκα τό άνδρικόν ένδυμα.Ό «Σύνδεσμος τών δικαιωμάτων τήςγυναικός» έττεδόθη πρώτος είς τό ώραίον τοΰτο ίργον, άλλ'αί ένέργειαί αύτοΰ κατεγελάσθήσαν καί άπέτυχον. Ή γυνή έπιπολό άντέστη, εόρίσκουσα είς τήν έσθητα τό σημείον τής διατηρήσεωςτης καί τήν όπεράσπισιν τής σεμνότητός της. Άλλ' ήκαταστροφή αότής ήτο προαποφασισμένη καί δλα ετέθησαν είςένέργειαν διά νά τό κατορθώσωσι. Τό έμπόδιον παρεκάμφθη τεχνικώτατα,χάρις είς τήν μανίαν τών εξοχικών διασκεδάσεων(όγοίΐίηιβ), αΕ δποίαι συνταράσσουσι τάς γυναίκαςκαί τινας μάλιστα επισήμους. Ή περιβολή τής περισκελίδος(πανταλόνι), ή δποία ελκύει τόν άνδρα, ελλείψει σεβασμού, έπιτρέπετηόπό τών όπαιΟρίων ασκήσεων (βροΓΐ), καταντά συνήθεια*εισχωρεί σχεδόν πανταχοΰ καί θά έξαπλωθή εντός ολίγουίσως πανταχοΰ, προς ζημίαν τών ηθών. Τό άσεμνον τοιαύτηςέ/δυμασίας ευφραίνει τινάς, σκανδαλίζει άλλους, άλλ' ουδέποτεθά όποφέρη αυτό ή ηθική τών τιμίων ανθρώπων."Οσον περισσότερον ή γυνή κυριεύεται όπό τής απιστίας,τόσφ μάλλον αποβάλλει τάς άρετάς καί τήν δύναμιν αυτής. Ε ό-θός ώς ή πίστις έγκαταλίπη αότήν, αφήνεικαί τήν έ ν τ ρο π ή ν. Ή σωφροσύνη, ούτε ελκύει,ούτε εκτιμάται πλέον κατάντη ανωφελής, ενοχλητική, πεπαλαιωμένηκαί δέν μετρούνται πλέον αΕ δυστυχείς αναίσχυντοι, αΕπωλοΰσαι τάς χάριτας αυτών είς τόν πρώτον τυχόντα καί έκπορνευόμεναιδημοσίςι* οΕ άνδρες διασκεδάζουσι* συνδιασκεδάζουσιμετ' αότών καί αΕ γυναίκες, άλλα καταβαίνουσι κατωτέρω παντόςδ,τι άξιοσέβαστον.Γυμνωμένη τοΰ καθαροΰ στεφάνου τής δόξης αότής ή γυνή,δέν είναι πλέον ή αξία σύντροφος τοϋ ανδρός* είναι απλήεταίρα, δποία ήτο ή γυνή τών αρχαίων* αίχμάλωτος του ανδρός,ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΙΕ'. «ΔΓΟ ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΔΪΟ ΣΤΑΘΜΑ» 95προωρισμένη διά τάς ήδονάς αύτοΰ* έ ρ γ α λ εί ο ν, τό δποΧονμετάχειριζόμεθα, άλλα δέν έκτιμώμεν, άθλιον δργανον ακολασίας.Ίδού ή αξιοθρήνητος κατάπτωσις τοΰ αίώνος ημών. Ίδού ήάβυσσος-τών αίσχροτήτων, δπου πίπτει ή γυνή, ή άνυψωθείσακαί έξευγενισθείσα ύπό τοΰ Χριστού, δταν ά π ο λ έ σ η τήνκαθαρότητα μαζύ μέ τήν άπώλειαν τής θρησκείας 1Άλλ'άφήσωμεν τόν βόρβορον ντρΰτον καί άς έπανέλθωμενείς τά σωτήρια διδάγματα. Καί δ άνήρ καί ή γρνή Ιχουσι δικαιώματα,άλλ' Ιχουσι καί καθήκοντα. Δέν είναι δ τόπος έδώ νάτά έκθέσωμεν ^) άλλ' έπίθυ^λοΰμεν νά ύπενθυμίσωμεν δτι μεταξόαυτών ύπάρχουσι δεσμοί αναγκαίοι καί τελεία άλληλεπίδρασις./Η λήθη τής σχέσεως ταύτης Ιφερεν δλας τάς αταξίας, έκ τών δ­ποίων πάσχει καί θνήσκει φεΰ ! ή σημερινή κοινωνία.Ή γυνή πρέπει νά είναι αγνή καί τό κατορθώνειδιά τής βοηθείας τ ο υ Θ ε ο ΰ' άλλα διά νά Ιχη δάνήρ τό δικαίωμα νά ζητή άπό αυτήν τοιαύτην άρετήν, χρεωστείεκείνος, δ ίσχυρός καί ά νώ τ ε ρ ο ς, δ αδιαφιλονίκητοςκύριος τής εστίας, νά δίδη πρώτος είς αυτήν τό^ εόγενές παράδειγμα.Δέν θά Ιχη δέ βεβαίως τδ δικαίωμα νά άπαιτή άπότήν γυναίκα τήν έγκράτειαν, έν δσφ Ιχει τήν αυθάδη άξίωσιν νάείναι ασελγής. Ό νόμος τοΰ θεοΰ Ιγεινε δι' δλους. '*Ω νέοι ! άπό κανένα ποτέ μή μένετε κατώτεροι είς τήν ά­ρετήν, διότι Ιχετε τήν. ύπεροχήν τοΰ φύλου. Άγαπάτε', θέλετε τήνσωφροσύνην έίς τάς άδελφάς σας ; Ζήτε δπως έκείναι είς τήνέγκράτειαν^ διά νά μένητε τ ί μι ο ι καί νά γ ί ν η τ ε άξιοι νάστήσητε οίκογένέιαν.ΚΕΦΑΑΑΙΟΝΉ εγκράτεια Ιχει τούς ακολούθους της καί αυτούς ακόμητοός ήρωας της,, άλλ'Ιχει καί τοός λιποτάκτας της. Νέοιτινές, όπό άνανδρίας κατεχόμενοι άδιστάκτως καταπατοΰσι τήνσωφροσύνην καί άποφασίζουσι τδπρώτον εκείνο βήμα1) 'Ίδδ,Οΐ" 8ιΐΓΐ)1β(1.«1(& νΐβ 8, (Ιβυ^· 3 Ικδ. Μαΐαίηθ. |^^ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΚ'.

96 ΐς'. «ΠΤΩΣΙΣ ΚΑΙ ΑΝΕΓΕΡΣΙΣπρος τήν κακίαν, τό δποΧον προμηνύει σειράν αόριστονσφαλμάτων καί ζωήν αίσχρών παρα/υ^ιών. Πρέπει νά κρατώμενλογαριασμόν καί τών σκοτεινών καί τών φωτεινών ημών έργων.Διά τοΰτο καί άφιεροΰμεν εν κεφάλαιον είς τάς παρεκτροπάςκαί τάς πτώσεις τοΰ άγαμου, άλλα καί τό άντιφάρμακοναυτών κατόπιν ύποδεικνύομεν.Τήν άγαμίαν πρέπει νά τό δμολογήσωμεν, δέν σεβόμεθαπάντοτε. Πολλοί παραβαίνουσιν αυτήν καί έξ αυτών ακόμη,δσοι έπρεπε νά είναι πιστότατοι είς αυτήν, καί έξ αυτών ακόμη,δσοι κατετάχθησαν είς αότήν δι' επισήμου εόχής... Μοναχοί, μοναχαί,Ιερείς καί αρχιερείς ακόμη δέν έζησαν εγκρατείς. Βεβαίωςοόδείς κανών άνευ εξαιρέσεως, άλλα προτιμότερον θά ήτο νά μήείχομεν καμμίαν προς άναγραφήν έξαίρεσιν. Τά τοιαΰτα είναι λυπηρά,άλλ' όψηλοφώνως δμολογοΰμεν δτι δέν μάς έκπλήττουσι.θά ήτο αληθώς παράδοξον, άπίστευον, άν νόμος τόσος σκληρός,δποίος είναι δ τής σωφροσύνης, δέν είχε τοός λιποτάκτας αότοΰάφ' ού ξεύρομεν τήν άνθρωπίνην άδυναμίαν..,."Ολαι αΕ άρεταί σπάζουν πολό εύκολα άλλ' ή άγνεία, ήκαθαρότης, ή δποία συγκρίνεται συχνά προς τήν ά σ π ι λ ο Vλευκότητα τοΰ κρίνου, είναι εύ'θραυστοτέρατών άλλων, διότι παλαίει κατά τών τρομερών καί ά κ α-παύστων προσβολών ΐής σαρκός. Ή εξαιρετική σπάνιςτών παραβάσεων τής άγνείας είς τόν κλήρον, είναι παράδειγμαλαμπρόν είς τοός λαϊκούς, συγχρόνως δέ καί θαυμασία άπόδειξιςτής θείας βοηθείας* οΕ Εερείς καί οΕ μοναχοί δένκαυχώνται δι' αυτό.ΑΕ παραβάσεις άλλως τε δέν είναι τυχαίαι* προέρχονται δέέκ τής οκνηρίας, τής ύπερηφανείας, τής αναζητήσεως τώνπεριστάσεων, δλαι αίτίαι, αί δποίαι καταδεικνύουσι καθαρώς τήνάμέλειαν ή τήν λησμοσύνην τών κανόνων. Άνάγκι^ νά τόε'ίπωμεν μεγαλοφώνως, ούτοι οΕ κανόνες,οΕ οποίοι είναι ή βάσιςτής θρησκίυ*:ικής ζωής, ποτέ δέν λείπουσιν άπό τόν άνθρωπονκαί είναι ή προστασία του* ή δέ τήρησις αότών είναι εύκολοςκαί επιβάλλεται, διά τοΰτο κάί τότε μόνον πίπτομεν, 'δταν παραβαίνωμεντοός κανόνας τούτους καί τόν θεόν ημών.ΟΕ εχθροί τής Εκκλησίας Βορυ^οΰν μεγάλως διά τινας κα-Ταπτίί)σ8ΐί' άλλα τί άλλο δηλοΟν αί λοπηραί αύται παρβκτρο-ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Κ'. «ΠΤΩΣΙΣ ΚΑΙ ΑΝΕΓΕΡΣΙΣ» 97παί, τί άλλο παρά τήν ά δ υ ν α μ ί αν τής" φύσεως καί τό δτιδέν αρκεί ή θέλησις μόνον, άνευ τής άνωθεν χάριτος ; Ή μετάνοιακαί ή έξιλέωσις έξαγοράζουσι -τάς αδυναμίας ταύτας,αΕδποίαι είναι κ α θ η με ρ ι ν α ί είς τούς πολεμίους ημών,οΕόποιοι τάς αποδέχονται μετ' επιεικείας καί χαράς* διατί νά σκανδαλιζώμέθα,δταν συναντώμεν αότά κ α τ' έ ξ α ί ρ ε σ ι ν είςημάς ; Εκείνοι πού δέν ανέχονται αότά καί θέλουν άρετάς χωρίςκαθόλου πταίσματα, δέν είναι δίκαιοι, είναι αυστηρότεροι του ΙησούΧριστού, δ όποιος έδίδασκε τδ έλεος καί τήν αγάπην είς τοός φαρισαίους, ενώπιον μεγάλης τινός ένοχου, τήςμοιχευθείσης γυναικός «δ ά ν α μ άρ τ η τ ο ς όμών πρώτοςτόν λίθον έπ' αότή βαλέτω 1»Πιστή είς τήν διδασκαλίαν τού θείου αυτής Διδασκάλου ήΕκκλησία είναι αυστηρά είς τάς θεμελιώδεις αρχάς, άλ-' λά πλήρης επιεικείας προς τοός. αμαρτωλούς. Διδάσκει πάνταςτήν αληθή διδασκαλίαν, ή δποία βάλλει κανόνα άκαμπτον διάτάς πράξεις ημών, ενδυναμώνει αότήν είς τήν καρδίαν, διά τής "χάριτος τής π ροσευχής καί τών Μυστηρίων, άλλαφέρεται εμσ πλαγχν ος είς τά αναπόφευκτα λάθη τών αδυνάτωναότής τέκνων καί αφήνει πάντοτε άνοικτήν, διά τής κ α­τ α ν ό ξ εως καί σ υ ν τ ρ ι β ή ς τής καρδίας, τήν θύραντής προς τόν θεόν καί τοός νόμους Αότοΰ έπισ τροφής.Ή γλυκύτης τής τοιαύτης διδασκαλίας αντίκειται προς τήνάκραν αόστηρό·τητα τής άνθρωπίνης δικαιοσύνης καί δέν αφήνειάΜφορον τόν Ινοχον,δ δποίος τήν συνείδησιν Ιχων βασανιζομένηνέκ τών τύψεων, αίσθάνεται βαθέως καί ενίοτε μάλιστα μεγαλοποιείτδ ^άρος τοΰ σφάλματος εαυτού καί έπιστρέίρει ευτυχώςείς ^:άς ελπίδας καί τάς Άνωθεν παρηγορίας* «Πάσαά μ α ρ τ ί α ά φ εθ ή σ ε'τ α ι τ οίς ά ν θ ρ ώ π ο ι ς» τοΰτομόνον τό αξίωμα έξή ρ ά ν ε δάκρυα "πικρά, παρηγόρησεπολλά ς ψυχάς καί επανέφερε μακρόθεν πολλούς πλανηθέντας.Μεγάλοι αμαρτωλοί εύρον χάριν ενώπιον τοΰ θεοΰ. Ή είλικρινήςμετάνοια σβύνει τά βαρύτατα σφάλματα, επανορθώνεικαί αότήν τήν άκολαστοτάτην ζωήν. "Εχομεν πα-;. ^ράδειγμα περίφημον καί παρήγορον τόν αγιον, Αόγουστίνον, δστιςΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

98 Κ'. «ΠΤΩΣΙΣ ΚΑΙ ΑΝΕΓΕΡΣΙΣεξιλέωσε διά τής μετανοίας όλόκληρον άκόλαστον παρελθόν.Είναι αξιανάγνωστος ή είς τάς «εξομολογήσεις» αυτούσυγκινητική διήγησις τής επιστροφής καί μετανοίας αότοΰ,ή πλήρης καί οδυνηρά διήγησις τών σφαλμάτων του.«Είχον γυναίκα, διηγείται, τήν δποίαν δέν, ένυμφεύθην διάνομίμου γάμου, άλλα τήν είχον εκλέξει είς στιγμιαίαν τινάκαΐ άνόητον δρμήν πάθους έροπικοΰ καί ακολάστου. ^Ητο έν τούτοιςή μόνη γυνή, τήν δποίαν έγνώρισα καί εμενον πιστός είς αότήνάλλ' ήσθανόμην δμως δυστυχώς τήν διαφοράν, ή δ­ποία όπάρχει μεταξύ τοΰ γάμου, δ δποΧος γίνεταιδιά τεκνογονίαν καίτήςέξ ήδυπαθοΰς έρωτοςσυμβιώσεως, δπου τά 'τέκνα γεννώνται παρά τήνθέλησιν τών γεννησάντων αότά, άν καί γεννηθέντα άπαξ, άναγκάζουσιναότοός καί άκοντας νά τά άγαπώσιν.» (^)Κανείς άπό ημάς δέν είναι έξησφαλισμένος κατά τών αδυναμιώντής σαρκός* κανείς δέν είναι βέβαιος δτι θά φυλάξη άσπιλοντόν χιτώνα τής άθωότητος .-Άλλ' αΕ τίμιαι ψυχαί, δσαι ένικήθησάνποτέ όπό τοΰ πειρασμού καί έγνώρισαν τά^ δδύνας τήςπτώσεως είναι αόστηρότεραι τών άλλων είς τοιούτο λάθος καί διατηροΰσινάλγεινήν αότής ένθύμησιν. Μερικοί μάλιστα τοσοΰτονλυπούνται, ώστε νομίζουσιν δτι δέν εξιλέωσαν αότήν άρκούντωζ',άφιεροΰντες όλόκληρον τήν ζωήν των είς τόν μοναχικόνβίον καί είς τήν μετάνοιαν.Διάσημος μοναχός βαρναβίτης τών ήμερων ημών, δ κόμηςΣσουβαλώβ, είχε νικηθή είς τόν κόσμον όπό πάθους ένοχου καίήγάπα βραδύτερον, ύπό τό τρίχινόν του ένδυμα, νά αύτοκατηγορήταιδι' εκείνο δ η μ ο σ ί ςτ, μή ευρίσκων ποτέ λέξεις αρκετάσκληράς διά νά άποδοκιμάση αυτό. Άφήκεν είκόνα τών απατηλώντής πορνείας ηδονών, τόσον πολύ συγκινητικήν καί πιστήν,ώστε είναι ανάγκη νά μεταγράψωμεν αυτήν ώς μάθημα σωτήριον.1) Εξομολογήσεις» βιβλίον Δ' κεφ. β'. Ώραιότατον βιβλίον διά τούς νέουςΙδίίί εΙς τό δποίον δ "Αγ. Αυγουστίνος 6 ζήσας ώς νέος έν κραιπίλαις καΐ ά(?ω-•ρείαις, εξομολογείται τάς νεανικάς του παρεκτρόπάς,ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Κ'. «ΗΤΩΣΙΣ ΚΑΙ ΑΝΕΓΕΡΣΙΣ» 99«Ουδέποτε νά είσαι εόχαριστημένος, γράφει δ πατήρΣσουβαλώβ* νά αίσθάνησαι τόν εαυτόν σου- ,άξιον π ε ρ ι-φ ρ ο­ν ή σ ε ω ς* νά φοβήσαι τήν κοίνήν γνώμην* νά γνωρίζης δτιμόνον εί ζ τήν όποκρισίαν σου χρεωστείς τήνφήμηνσου, νά φ θ ο ν ή ς τήν^φήμην τών άλλων* ν ά φ θ ο­ν ή ς τήν άρετήν. αότών καί έν τούτοις νά άρν,ήσαι νάπι σ τ ε ύ η ς είς αότήν νά αγωνίζεσαι νά σμικρύνηςτ ή ν . ά ξ ί α ν αότών είς τός ίδίοας σου οφθαλμούς* κατόπινν ά τ ούς κατ η γ ο ρ ή ς, νά γίνησαι σκληρός, αδυσώπητος,τ ό π ά ν νά θυσιάζής είς τάς ορέξεις σ^υ* έν ένί .λόγφ νά δ ί­α φ θ ε ί ρ ε σ α ι, νά τδ αί σ θ ά ν εσ α ι καί έν τούτοις νάΙ^ή θέλης-πεισμόνως νά γείγής καλλίτερος* έπειτα νά δ ι κ αι-.ολ ο γ ή σ α ι δι' αυτά* νά ρίπτης·τό. πταίσιμον είς τήν φ ό-σ ι ν* νά κατηγορής τόν Π δ ι η τ ή ν σο υ*-^ νά έπικαλήσαΐ'τήν Μ ο ί ρ α ν* νά άρνήσαι τό. κ α λ ό ν* κατόπιν νά βλάσφημηςτρέμων συγχρόνως ολόκληρος καί νά τ ρ ί ,ζ η ς τοόςοδόντας, π ρ ο σ π ο ι ο ύ μ έ ν ο ς δτι χαμ^γελι^ς,^δ ο ό έντούτοις, Κύριε, ποΰ· φέρει δ βέβηλος έρως !»"Οπως εκφράζει τόσον καλά ή σπαρακτική δ,μολογία αΰτη,ή λαγνεία είναι κενή, στερείται ηδονών διαρκών" καί'δπισθεν αότήςτίποτε άλλο παρά μόνον βαθείαν ταραχήν καί π ι κ ρά νμεταμέλειαν αφήνει. ,Ή εγκράτεια τουναντίον συνεπιφέρει τήνήρεμίαν καί ήσυχίαν, τήν δύναμιν καί τήν εύτυχίαν.·, Πώς δ λογικός, δ διασκεπτόμενος άνθρωπος ήθελε διστάσεινά άπαρνηθή τάς ματαίας ήδονάς τής σαρκός ή τοόλάχιστον νάμή περιορίζη ποτέ τήν ζωήν του μόνον είς αότάς, αότός ό δποίος7τ;άντοτε προσπαθεί νά όψώση τό πνεύμα του υψηλότερον άπό τήνγήν πρός'τάςαίϋ)νίας αληθείας ; ,'Η σωφροσύνη δέν είναι έν τούτοις αρετή τήν δποίαν κατορθώνεικανείς εύκολα, εφ'δάον δ άνθρωπος ευρίσκεται μεταξύ τώνκινδύνων τοΰ κόσμου καί μάλιστα εις άκατάπαυστον πόλεμονπρος τόν εαυτόν ίου, τόν όποιον- δ ποιητής τόσον καλώς έχαρακτήρισεν• · ι, βεέ μου ι δποίος.πόλεμος σκληρός ΙΕυρίσκω -δύο ά 'θρώπους μέσα μου ΙΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

100 Κ'. «ΠΤΩΣΙΣ ΚΑΙ ΑΝΕΓΕΡΣΙΣ.Ή ψυχή έκαστου έξ ημών, ή τοΰ ^οσκοΰ, δπως καί ήτοΰ Αουδοβίκου τοΰ ΙΔ', σκληρώς παλαίει μεταξύ τοΰ καλοΰ καίτοΰ κακοΰ. Ή μία θέλει νά είμεθα εγκρατείς καί πιστοί είς τήντιμήν, ή άλλη φέρει είς τήν άταξίαν καί εμβάλλει είς φλογεράνάκολασίαν. Τό λογικόν φέρει ημάς προς τά έδώ, ή φύσις προςτ ά εκεί. «Τό μέν πνεΰμα πρόθυμον, ή δέ σαρξ ασθενής». Ήπάλη είναι κοπιώδης, ακατάπαυστος καί ενίοτε αμφίβολος. ^)"Εχομεν νά πολεμήσωμεν τάς ταραχάς τής καρδίας, τάς ένδεχομέναςαδυναμίας καί δ λ α έν γένει δσα έμποδίζουσιν ημάςνά είμεθα αυστηροί καί άνελεήμονες προς τάς παρεκτροπάς καίαδτάςτάς βαρείας καί αύτάς τάς μακράς. Ή εκκλησία δέν έφαρ·μόζει τήν αύστηράν δικαιοσύνην τού κόσμου, άλλ' Ιχει θ η-σ α υ ρ ο ύ ς επιεικείας, συγχωρήσεως διά τούς άποπλανηθένταςκαί τούς ένοχους* υποδεικνύει είς αυτούς πάντοτε τούς τρόπουςμέ τοός δποίους νά συγχωρηθούν τά σφάλματα των, τοόςτρόπους μέ τοός δποίους θά διορθώσουν τό παρελθόν καί θά επιστρέψουνείς τό αγαθόν. Προνοεί καί άγαπα επίσης καί τοός μετανοοΰνταςκαί επιστρέφοντας, δσον καί τούς πιστούς. Δέν όπάρχειαλήθεια γλυκύτερα, οΰτε σωτηριωδεστέρα. ^)Άλλ' άν καί ή άνέγερσις είναι πάντοτε δυνατή μετά τήνπτώσιν, είναι δμως π ρ ο τ ι μ ό τ ε ρ ο ν τό νά μή πέσωμεν."Ολοι δέ δσοι έγνώρισαν τάς γλυκείας ωφελείας τής είς τόν θεόν1) «Μα ϋοηνβΐ'δΐοη» κεφ. Α' σελ. 26.—Περί τών οδυνών τούτων κα\ τοΕίφρικτοί) της αμαρτίας αγώνος, γράφει καΐ δ ίερ., Αυγουστίνος/ |στενον, έστέναζονδεδεμένος.»«Κα\ γινώσκω μέν οΐα μέλλω δράν κακά. »θυμός δέ κρείσσων τών έμών βουλευμάτίον»-Ιψαλλε καΐ ό άπό σΛηνης φιλόσοφος Ευριπίδης (Μήδεια στιχ. 1047). έ; ου καΐό λατΐνος ποιητής Όβίδιος έν τή «Μηδεί^!ι» αίιτοϋ'«V ϊ ά θ ο ιηβΙίοΓα, ρΓθΐ3θςΐ16άβίΟΓΙΟΓίΙ 5 Θ (5 η ο Γ. . . .«ού γάρ δ θέλω τοίϊτο πράσσω, άλλ' ο -μισώ τοϋτο ποιώ... τό γάρ θέλεινπαράκειταί μοι, τό δέ κ α τ ε ρ γ ά ζ ε σ θ α ι τό καλόν ο ί^χ ευρίσκω(Παύλος Ρωμ. ζ')2) Ό άγιος Αυγουστίνος έν συγκινήσει μαρτυρεί "περι τούτων έΐς τάς «Εξομολογήσεις»αύτοΒ.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Κ'. «ΠΤΩΣΙΣ ΚΑΤ ΑΝΕΓΕΡΣΙΣ» 101έ πι σ τ ρ ο φ ή ς, ήσθάνθησαν επίσης τάς δριμείας δδύνας τοΰπταίσματος καί τήν π ι κρ ά ν μεταμέλειαν, ΐήν δποίαν, αφήνειείς τήν καρδίαν ^)... Ή παράβασις τής Ιγκρατείας είναι πάντε,αξιοθρήνητος καί αότή καθ' έαυτήν καί είς τάς συνεπείαςτης, αί δποιαί είναι ενίοτε, οίμοι Ι ανθρωπίνως ανεπανόρθωτοι.Προτιμότερον είναι νά προλαμβάνωμεν αότήν καί νά φυλαττώμεθακαθαροί. Αί άγναί ψυχαί είναι αξιοζήλευτοι, διότι εόρίσκουσινείς τήν ακεραιότητα τής συνειδήσεως είς τό δτι έρριψανμακράν τάς κατωτέρας καί υλικάς ήδονάς, τήν έλευθερίαν τήςκαρδίας καί τό άπειρον τής αγάπης. Παρατηρήσατε τό υπόδειγμαδλων, τόν Ίωάννην τόνήγαπημένον μαθητήν τοΰ'^Σωτήρος, «όστιςεπιεν έχ τής πηγής τήν άγάπην καί τό φώς, άναπαυόμενοςεπάνω είς τήν καρδίαν τοΰ 'Ιησοΰ». Έπαρθ?νία (εγκράτεια) 'είναι αναμφιβόλως ή τελειοποίησις τήςαγάπης καί δ σκοπός τών μεγάλων ψυχών* πώς λοιπόν είναι δυνατόννάμή,γευθή, νά μή δοκιμάση αότήν ή νεότης, ήπρος τ ά ίδεώδη τείνουσα καί τό ά π ε ι ρ ο ν ονειροπόλοΰ σ α !ΚΕΦΑΑΑΙΟΝ ΙΖ'.Τό μυοτεκόν τηςάγνεέίχς.Ή σωφροσύνη είναι δ υ σ κ α τ ό ρ θ ω τ ο ς* άλλ' ή ω­ραία αΰτη αρετή" είναι τόσον αναγκαία, παρέχει τόσον πολυτίμουςωφελείας, ώστε οόδείς ευσυνείδητος διστάζει νά παραδεχθήαότήν καί νά τεθή άνδρικώς όπό τόν νόμον αότής.Ή Ύγ ι ει. ν ή, ή Ηθική, ή Κοινωνιολογία, ή θρησκείασυμφών'ως συνιστώσιν αότήν ώς όργανον οόσιώδεξ τής σωτηρίας.Καί πρώτη ή Τ γ ι ει ν ή, ή δποία υπερασπίζει τά συμφέροντατοΰ σώματος καί δίδει μετριό^ρρονα άλλ' άναγκαίαν μαρί)Σ. Ε. "Αριστοτεχνική άφήγησις.περι .^υοΰ πώς δ θεός δέχεται τους αμαρτωλούςδταν έπιστρέφωσιν είς Αύτόν,-ε!ναι ή παραβολή τής επιστροφής του Ά­σωτου. Πόσους αμαρτωλούς δέν εσωσεν-ή άνάγνωσις αυτής, !.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

102 ΙΖ'. «ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟΝ ΤΗΣ ΑΓΝΕΤΑΣ>τυρίαν. Απαριθμεί τά ποικίλα καί φρικτά κακά, δσα προέρχονταιέκ τής άκρασίας, τά νευρικά νοσήματα τοΰ νωτιαίου μυελοΰ καίτοΰ εγκεφάλου τήν βλεννορραγίαν, τήν συφιλίδα,, τήν φθισιν κτλ.,αντιθέτει είς αυτά τάς φυσιολογικάς ωφελείας τής σωφροσύνηςκαί σί)μπεραίνει χωρίς κόπον: Ίδοό τό φάρμακον!•^Μάτην οί ακόλαστοι προθύμως ρίπτουν ένοχήν είς τήν έγκράτει-^αν δέν θά άφαιρέσωσιν άπ' αότής τήν πολυτιμοτάτην ώφέλειανδτι ενδυναμώνει τήν ύ γ ί ε ιαν, εξασφαλίζει τήν κράσινκαί χορηγεί τήν' μακροβιότητα. Άλλ' ουδέ ανατρέπειτήν τάξιν τής φύσεως, ώς υπέθεσαν μερικοί, έξ εναντίας,σέβεται καί εξασφαλίζει αότήν, δίδουσα είς τά όργανα τόν αληθήαότών προορισμόν καί οδηγούσα ώφελίμως τήν ζωήν εκάστου.Έ εγκράτεια δέν προστατεύει μόνα τά συμφέροντα τοΰ σώματος,ωφελεί άποτελεσματικώς καί τήν όγίειαν τής ψυχής,έλευθερώνουσα αότήν άπό ταραχώδες καί θανατηφόρον πάθοςκαί μεταφέρουσα άνάγκας απαραιτήτους, άλλα δευτερεύουσαςείς τήν έγγαμον ζωήν. 'Εκτός τοΰ γάμου τό λογικόν δεικνύειδτι ή γενετήσιος δρμή είναι άχρηστος καί δτι είναιανάγκη νά κατασταλή αυστηρώς* αλλά καί ή Ηθική υποστηρίζειδυνατά τά παραγγέλματα τής Επιστήμης.Ή Κοινωνία, ή δποία στηρίζεται έπί τών οίκόγενειών καίαί οίκογένειαι, αί δποίαι γεννώνται έκ τοΰ γάμου, έχουσιν α­νάγκην νά προστατευωνται άποτελεσματικώς άπό τά διεφθαρμέναπάθη τής άνθρωπίνης φύσεως* ή εγκράτεια δέ είναιεκείνη ή δποία υπερασπίζει αότάς, φυλάττουσα ασφαλώςτοός έγγαμους καί συγκρατούσα τήν τιμήν αυτών. Χωρίςτής χριστιανικής αγαμίας δέν όπάρχει γάμος, δπα ς αότά τάπράγματα φωνάζουσιν υψηλότατα τήν άλήθειαν ταύτην. Πανταχοΰδπου ή αληθινή αγαμία εξαφανίζεται μετά τής πίστεωςκαί τής αναγκαίας αυτής συνεπείας, τών καλών ήθώ»/,ό γάμος σαλεύεται ταχέως άπό αυτά τά θεμέλια ύπότής πορνείας, τής μοιχείας καί τών βδελυρωτέρων κακιών καί καταπίπτειαθεράπευτος* τοΰτο ακριβώς καθαρώτατα διαφαίνεταισήμερον.ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΧΖ'^

104 ΙΖ'. «ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟΝ ΤΗΣ ΑΓΝΕΙΑΣ-- Ό Κύριος ημών 'Ιησοΰς Χριστός δέν ήλθεν είς τήν γήνδιά νά κατάλυση τόν παλαιόν Νόμον, ^λλά διά νά επικύρωση καίνά συμπλήρωση αυτόν. Απορρίπτων τάς πλάνας καί τά αίσχητών είδωλολατρών, άναμορφών τάς ίδέας τοΰ λαοΰ Αότοΰ επανέφερετήν παρθενίαν καί έξ ηυγένισε τόν γάμον.Ίδού τό θείον παράδειγμα καί δ πειστικός απόστολος τήςέγκρατείας Ι... Είς τό σχολεΐον τοΰ Χριστού καί άπό τό παράδειγμαΑότοΰ, δλοι οί σώφρονες Ιμαθον τόν Ζρόμον της τελειότητοςκαί τοΰ Οόρανοΰ καί δέν θά άπατηθώσιν είς τήν ελπίδααότών, διότι θά εΰρωσι τήν άνταμοιβήν αότών. "Εχουσιν έγγύησιντόν έξης λόγον ΕΚΕΙΝΟΥ, δστις δέν άπατςί καί δ ό­ποιος ζή καί θά ζή πάντοτε.ΜΑΚΑΡΙΟΙ ΟΙ ΚΑΘΑΡΟΙ 'ΠΙ ΚΑΡΔΙΑ.ΟΤΙ ΑΥΤΟΙ ΤΟΝ ΘΕΟΝ ΟΨΟΝΤΑΙ !ΣΗΜ.-ΠΡΟΣΕΧΏΣ :«ΔΩΔΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΣ»ΔτΑγη|ΐα έπαγωγότατον, «ραγ|ΐατενό|ΐενον τΛν Σ2^

ΒΙ ΒΛΙΟΘΗΚΗΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥΤό βιβλίον τοΟτο δέον νά έττιστραψη κατά ή πρότής τελευταίας αναγραφομένης ημερομηνίας επιστροφής.Δανεισμός βιβλίων δύναται νά γίνη διά μακροτέρανπερίοδον μόνον, έάν δέν ζητηθώσι ταΟτα ύπόδλλου άναγνώστου.^^ ΓΓα ί9Β4ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ1

:.-ϊ^^•·•«