Yfirborð Brúar- og Eyjabakkajökuls - Raunvísindastofnun Háskólans

1. InngangurFrá Brúarjökli og Eyjabakkajökuli í norðastanverðum Vatnajökli renna tvær af stærstujökulám landsins, Jökulsá á Brú og Jökulsá á Fljótsdal. Rennsli í ánum er háðbreytingum á yfirborði og vatnasviðum ánna á jökli. Bæði Brúar- og Eyjabakkajökulleru framhlaupsjöklar en af þeim sökum er yfirborð jöklanna stöðugt að breytast. Íframhlaupum eykst flatarmál jöklanna umtalsvert, miklar breytingar verða áyfirborðshæð auk þess sem framhlaup geta haft veruleg áhrif á legu vatnaskila. Ámilli framhlaupa ganga þessar breytingar til baka. Sökum stærðar Brúarjökuls eruframhlaup hans talsvert stærri en annara íslenskra skriðjökla. Í síðasta framhlaupi árið1963-1964 hljóp Brúarjökull fram um allt að 9,5 km (Jón Eyþórsson, 1963; SigurðurÞórarinsson, 1964 og 1969; Magnús T. Guðmundsson o.fl., 1996). Þá voru liðin 73 árfrá síðasta stóra framhlaupi. Framhlaupin í Eyjabakkajökli eru mun minni en tíðari(Helgi Björnson o.fl., 2003).Í þessari skýrslu eru dregin saman öll landfræðileg gögn sem vitað er um fyrir þessajökla og þau nýtt til að meta yfirborð þeirra á sem flestum tímapunktum síðan 1946,þ.m.t. rétt fyrir og eftir síðustu framhlaup þessara jökla og stærð framhlaupannametin. Einnig fæst mat á breytingum vatnasviða fyrir, í og eftir framhlaup.2. GögnElstu nothæfu landmælingar af Brúar- og Eyjabakkajökli voru gerðar í tengslum viðkortlagningu danska Herforingjaráðsins á fjórða áratugnum en ber þar sérstaklega aðgeta punktmælinga Steinþórs Sigurðarsonar 1932, 1935 og 1936 á þessum slóðum.Frumkort byggt á þessum mælingum með punktmælingunum teiknuðum á eru til áLandmælingum Íslands ásamt fleiri frumkortum af jöklum og hefurRaunvísindastofnun Háskólans (R.H.) fengið skönnuð eintök af þessum kortum(Þórarinn Sigurðsson, munnlegar upplýsingar). Skrá með mælihæðum hnitsettum afþessum kortum með því að leggja nýrri kort ofan á (til að bæta nákvæmnistaðsetningar) má finna í Viðauka 1. Virðast þær punktmælingar sem eru af sléttumjökulbreiðum vera nokkuð trúverðugar en síður þær mælingar sem eru affjallasvæðum eins og austast á Vatnajökuli sem líklega skírist af ónákvæmristaðsetningu í plani. Einnig eru til hæðarmælingar úr sænsk-íslenska leiðangrinum5