Azərbaycan Respublikası <strong>Prezident</strong>inin İşlər İdarəsiPREZİDENT KİTABXANASI─────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────Qanunvericilik hakimiyyətiAzərbaycan Respublikasında qanunvericilik hakimiyyəti bir palatadan ibarət olan AzərbaycanRespublikasının Milli Məclisi tərəfindən həyata keçirilir. Ölkə əhalisi tərəfindən seçki yolu ilə formalaşdırılanparlament qanunvericilik hakimiyyətini təmsil edən demokratik dövlət quruluşunun ayrılmaz institutu, dövləthakimiyyətinin mühüm qollarından biridir. Onun fəaliyyəti və səlahiyyəti statusu iki əsas istiqamətdə reallaşır:Birincisi, Milli Məclis geniş məsələlər kompleksi üzrə ümumi qaydalar müəyyənləşdirir. Həmin qaydalarçərçivəsində icra hakimiyyəti konkret idarəçilik funksiyasını həyata keçirir. İkincisi, Milli Məclisin bilavasitəhəll etdiyi məsələlər. Bura Milli Məclisin Konstitusiya Məhkəməsinin təqdimatına əsasən impiçmentqaydasında Azərbaycan Respublikası <strong>Prezident</strong>inin vəzifədən kənarlaşdırmaq səlahiyyətlərinə malik olması vədigər məsələlər daxildir. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatları majoritar seçki sistemi, ümumi,bərabər və birbaşa seçki hüququ əsasında sərbəst, şəxsi və gizli səsvermə yolu ilə seçilirlər. AzərbaycanRespublikasının yaşı 25-dən aşağı olmayan hər bir vətəndaşı qanunla müəyyən edilmiş qaydada AzərbaycanRespublikası Milli Məclisinin deputatı seçilə bilər.Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi ümumi və birbaşa seçkilər əsasında 5 il müddətinə seçilmiş, 125millət vəkilinin daxil olduğu təkpalatalı parlamentdir. Qanunvericilik fəaliyyətindən əlavə Milli Məclis dövlətbüdcəsini təsdiq və onun icrasına nəzarət edir.Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi öz səlahiyyətlərinə aid məsələlər üzrə Konstitusiya qanunları,qanunlar və qərarlar qəbul edir. Qanunlarda və Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin qərarlarında icrahakimiyyəti və məhkəmə orqanlarına konkret tapşırıqlar nəzərdə tutula bilməz. Azərbaycan RespublikasınınMilli Məclisi Baş nazirin təyin edilməsinə razılıq verir və Nazirlər Kabinetinə etimad göstərilməsi məsələsinəbaxır. Azərbaycan Milli Məclisi <strong>Prezident</strong>in təqdimatına əsasən Konstitusiya Məhkəməsi, Ali Məhkəmə,apelyasiya məhkəmələri hakimlərini təyin edir. Milli Məclis bütün bunlarla yanaşı, dövlətlərarası müqavilələrintəsdiqi və ləğv edilməsi, referendum təyin edilməsi, Azərbaycan Respublikası <strong>Prezident</strong>inin təqdimatına əsasənBaş nazirin təyin edilməsinə razılıq verilməsi, Baş prokurorun vəzifəyə təyin və vəzifədən azad edilməsinərazılıq verilməsi, diplomatik nümayəndəliklərin təsis edilməsi, Azərbaycan Respublikasının insan hüquqlarıüzrə müvəkkilinin seçilməsi, Hesablama Palatasının yaradılması məsələlərini həll edir. AzərbaycanRespublikasının Milli Məclisi öz işini ildə iki dəfə çağırılan (yay və payız) sessiyaları vasitəsi ilə həyata keçirir.12
Azərbaycan Respublikası <strong>Prezident</strong>inin İşlər İdarəsiPREZİDENT KİTABXANASI─────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────İcra hakimiyyətiAzərbaycan Respublikası Konstitusiyasına müvafiq olaraq icra hakimiyyətinin vahid sistemini yuxarı,mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti orqanları təşkil edir. Bu sistem dövlət orqanlarının və qulluqçularının əsasçoxluğunu əhatə edir və geniş hüquqlara malikdir. Qanunların icrası icra hakimiyyətinin əsas funksiyasıdır.Azərbaycan Respublikasında icra hakimiyyəti Azərbaycan Respublikasının <strong>Prezident</strong>inə mənsubdur. Yaşıotuz beşdən aşağı olmayan, Azərbaycan Respublikasının ərazisində 10 ildən artıq daimi yaşayan, seçkilərdəiştirak etmək hüququna malik olan, o cümlədən ağır cinayətə görə məhkum olunmayan, başqa dövlətlərqarşısında öhdəliyi olmayan, ali təhsilli, ikili vətəndaşlığı olmayan Azərbaycan Respublikasının vətəndaşıAzərbaycan Respublikasının <strong>Prezident</strong>i seçilə bilər. Azərbaycan Respublikasının <strong>Prezident</strong>i ümumi, bərabər vəbirbaşa seçkilər əsasında 5 il müddətinə seçilir. Azərbaycan Respublikasının siyasi sisteminə görə <strong>Prezident</strong>dövlətin başçısıdır.Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına uyğun olaraq <strong>Prezident</strong>ə geniş səlahiyyətlər verilmişdir. O,Milli Məclisin razılığı ilə Baş Naziri təyin və azad edir, Nazirlər Kabinetini istefaya göndərir, NazirlərKabinetinin üzvlərini vəzifəyə təyin və vəzifədən azad edir. <strong>Prezident</strong> Azərbaycan Respublikasının dövlətbüdcəsini Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin təsdiqinə təqdim edir. Azərbaycan Respublikasının<strong>Prezident</strong>i Hökumətin fəaliyyətinə birbaşa nəzarət edir.<strong>Prezident</strong> Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsi, Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi vəAzərbaycan Respublikasının apelyasiya məhkəmələri hakimlərinin vəzifəyə təyin edilməsi haqqındaAzərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə təqdimatlar verir; Azərbaycan Respublikasının digərməhkəmələrinin hakimlərini vəzifəyə təyin edir; Azərbaycan Respublikasının Baş prokurorunu AzərbaycanRespublikası Milli Məclisinin razılığı ilə vəzifəyə təyin və vəzifədən azad edir. Bütün bunlarla yanaşı <strong>Prezident</strong>Milli Məclisdə qanunvericilik təşəbbüsü hüququna malikdir. <strong>Prezident</strong> ona təqdim olunmuş qanunları 56 günərzində imzalayır. Qanun Azərbaycan Respublikası <strong>Prezident</strong>inin etirazını doğurursa, o, qanunu imzalamayıb özetirazları ilə birlikdə göstərilən müddət ərzində Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə qaytara bilər.<strong>Prezident</strong> hökumətlərarası beynəlxalq müqavilələr bağlayır, dövlətlərarası beynəlxalq müqavilələri təsdiqvə ləğv olunmaq üçün Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə təqdim edir; təsdiqnamələri imzalayırAzərbaycan Respublikasının <strong>Prezident</strong>i Təhlükəsizlik Şurasını yaradır və ona rəhbərlik edir. Dövlət başçısıfövqəladə və hərbi vəziyyət elan olunması barədə fərman verərək 24 saat ərzində Milli Məclisin təsdiqinə verir.Azərbaycan Respublikasının <strong>Prezident</strong>i Konstitusiya ilə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin və məhkəməorqanlarının səlahiyyətlərinə aid edilməyən digər məsələləri icra qaydasında həll edir.Azərbaycan Respublikasının siyasi sistemində <strong>Prezident</strong>in xarici siyasət fəaliyyətində səlahiyyətlərigenişdir. <strong>Prezident</strong> rəsmi səfərlərdə, beynəlxalq danışıqlarda ölkənin ən səlahiyyətli təmsilçisi kimi çıxış edir.Bununla yanaşı Azərbaycan Respublikasının <strong>Prezident</strong>i xarici dövlətlərin diplomatik nümayəndələrininetimadnamələrini qəbul edir, dövlətin xarici ölkələrdə, beynəlxalq təşkilatlarda diplomatik nümayəndələri təyinedir və geri çağırır.<strong>Prezident</strong> Konstitusiya səlahiyyətlərinin həyata keçirilməsinə şərait yaradılmasını təmin etmək məqsədilə<strong>Prezident</strong>in İcra Aparatını təşkil edir və onun rəhbərini təyin edir.<strong>Prezident</strong>in İcra Aparatı Milli Məclisə təqdim olunan qanun layihələrini, <strong>Prezident</strong>in fərman, sərəncam,tapşırıq və müraciətlərinin, habelə digər sənədlərin layihələrini hazırlayır.İcra Aparatı qəbul olunmuş qanunların, <strong>Prezident</strong>in fərman, sərəncam və tapşırıqlarının yerinə yetirilməsinənəzarət edir, yoxlayır və dövlət başçısına müvafiq məruzələr təqdim edir.İcra Aparatı <strong>Prezident</strong>in respublikadakı siyasi partiya, ictimai birlik, həmkarlar və yaradıcı ittifaqları ilə,habelə xarici ölkələrin dövlət orqanları və vəzifəli şəxsləri, yerli və xarici siyasi, ictimai xadimlər, beynəlxalqtəşkilatlarla qarşılıqlı əlaqələrini təmin edir.13