13.07.2015 Views

Assyrian, Kurdish, Yizidis Dictionary

Assyrian, Kurdish, Yizidis Dictionary

Assyrian, Kurdish, Yizidis Dictionary

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291<strong>Assyrian</strong>, <strong>Kurdish</strong>,&<strong>Yizidis</strong> <strong>Dictionary</strong>Indexed GrammarandVocabularywitha few Grammatical NotesAuthorAgha Petros Ellow(1920)Revisited byKhoshaba, Matti P.AL-BaziReprinted by the Personal ComputerThis is for educational purposes and not for sale.1


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291NOTEThe object of compiling this book is to meet the needs of those who through the peace areinterested in the ancient Christians and Tribes of central Asia.The <strong>Kurdish</strong> and Yizidi of this book is that spoken by the <strong>Yizidis</strong> and Kurds between the Blacksea, Lake Wan, and Mosul , and is mostly a combination of Persian, Arabic, and Turkish. It is entirelydifferent to the <strong>Kurdish</strong> spoken in other parts of Kurdistan.A.P.E.3


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291The original letters as shapes are 22alapbetGamaldaltheywaawzenkhetTetyootkaaplamatmemnoonsimkatehpehSadaykopreshsheentawابتدذرزسشصطضظعغفقةلنويىabgdhoدأبظه\ ؤzHزحه\TeيكطkL ل ل \‏\ئوول ًَُ ّmns„apSqrمنسعطصق\ رshtشتخىرحShapes ofOووكلولت للذثفثجؤDifferent soundsdots undergGHchLoaned soundsي~‏ق~‏قب~‏ظضغdot over4


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291NUMBERThe plural in the <strong>Assyrian</strong> language is usually formed bycatching the termination of the Masculine singular from a toay. Example: Yala, boy; yalay, boys.Baita, Baitay, housebat-wa-tay, housesNoo-na, noo-nay, a fish.The <strong>Kurdish</strong> plural is (aan )Some <strong>Kurdish</strong> dialects drop the noon ( aa)<strong>Assyrian</strong> & English <strong>Kurdish</strong>Gom-la, gom-lay, camelsoo-sa ,soo-saya-tayT-ie-ra,t-aie-ray, a birdBis-ta-na, bis-ta-nay, a gardenIe-La-na, ila-nay, a treeH (kh) ishter, H(kh)ishter-ranhasp, hasp-anta-yir, ta-yi-ranbis-tan, bis-ta-na-andar, da-ranAnd the feminine singular by altering the termination ofthe word as she-ta, shin,nay, a year.A-ra, a-ra-tay, landAie-na,aie-na-ta, spring or eyeBra-ta, bna-tay, girlsKte-ta, kta-ya-ta, henshab-ta, sha-ba-tay, weekBakh-ta, Bakh-ta-tay,wife<strong>Kurdish</strong>: ard, ar-dankanie,kan-yankich, ki-chanmirieshk, mireshk-anien, ie-nanCaseThe comparataive is signified by adding the word besh tothe positive,and the superlative by adding the word ra-ba .Example:-- Small, zo-ra; smaller, besh zo-ra; smallest, rabazo-ra.large, go-ra; larger, besh go-ra; largest, ra-ba go-ra. Near,Kor-ba; nearer, besh kor-ba; nearest, ra-ba korba.Example: My house is larger than yours, bi-tie bech go-ralih min bi-tokh; my brother is longer than him, a-kho-nie beshya-rie-kha lih min-noh. Your book is better than mine, kta-wokhbesh-spa-yi-lih-min di-yie.My horse is stronger than yours, soo-sie besh kha-i-la-nalih min diyokh.The nearest village, mata beshkorba.The biggest town, mata besh gor-ta.5


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291GENITIVE AND POSSESSIVE CASEThe Genitive is formed and expressed by means of thepreposition”di” of or same as the French”de”. Examples:--The house of the Governor bi-ta di ha-kimThe door of the houseta-ra di bi-taGENITIVE AND POSSESSIVE CASEEnglishBoys‟ handsChief of the tribeBranch of the tree of my brother‟sgardenThe silk carpet of the room ofthe captain<strong>Assyrian</strong>ie-da-tay di ya-layra-yis di o-jaghpa-wa di ie-la-na di bakhchadi a-kho-niekha-lie di ab-re-sim di diwan-kha-nadi captainSOME ADJECTIVES OF QUANTITYEnglish <strong>Assyrian</strong> <strong>Kurdish</strong>Little zora-ka kichik,kichookLess ba-so-ra kemMuch ra-ba gal-lakAll koll ham-moSome khakma hin-dakMany per-ya zahffSeveral kha-dar-ya mak-da-rakayMost akh-jam kis-may aa-za-mieba-ra pi-ter *CONSTRUCTIONThe order of a simple sentence is same as the Arabic , viz.,--Subject, verb, object, as --EnglishLamb eats barley<strong>Assyrian</strong>pa-ra ki-a-khil sa-rayThe order of the sentence is the same when there are twoobjects or more. Example:My father gave me the book ba-bi kamya-wil-lie kta-waI saw a boy in the streetkh-zi-lay ya-la go alo-laHe found Joseph in the garden aw kh-zi-lay Yo-seph gowbagh-chaWe met the men on the way to tpik-lan baw-na-shay bor-khaBaghdadbaghdad6


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291Adjectives of quality are generally placed after the nounsthey qualify, but when they qualify another adjective, they usuallycome first: as, very god ra-ba spa-hi.The sentence with the pronouns are placed thus:Example: this boy wrote his aa-ya-la kto-li darsohlessonThis boy and this girl have sold aha ya-la -o- aha brata zobtheirbooksnai-lon kta-wa-yiINTRODUCTION TO GRAMMARQuestions are usually formed as in English by placing the noun orpronoun after the auxiliary verb. Examples:--Can you come today?ma-sit at-atit ed-yoo (or masitatit-Edyoo)?Can you drink the medicine? ma-sit (ant) sha-tit dar-ma-na?Can he reach the tree? ma-say aw ma-tay al -ie-la-na?Or by placing the noun or pronoun firstExample:-- Can David ride? Da-wod ma-say dra-koo?Can he speak English? Aw ma-say ham-zim ing-lies?ASSYRIAN, KURDISH & YIZIDIS GRAMMARTHE CARDINAL NUMBERSEnglish <strong>Kurdish</strong> <strong>Assyrian</strong>One yak khaTwo do tr-aiThree se (sih) tl-a-taFour char ar-baFive panj kham-shaSix shash ish-taSeven haft sha-waEight hasht tman-yaNine nah e-cha, tishaTen dah is-raEleven yaz-da kha-di-sarTwelve dwa-z-da tre-sarThirteen sez-da til-ta-sarFourteen char-da ar-ba-sarFifteen paz-da kham-sha-sarSixteen shaz-da ish-ta-sarSeventeen haf-da sha-wa-sarEighteen hash-da tma-ni-sarNineteen noz-da e-cha-sar7


Twenty bie-st is-riTwenty one bie-sto-yak isri-o-khaTwenty two bie-sto-do isri-o-traiTwenty three bie-sto-se(ih) isri-o-tlataTwenty four bie-sto-char isri-o- arbaTwenty five bie-sto-panj isri-o-khamshaThirty sie tla-tiThirty one sie-o yak tlatie-o-khaThirty two sie-o do tla-tie-o-traiForty chill ar-biForty one chil-o yak ar-bio-khaForty two chil-o do ar-bi-traiقاموس آغا بطرس ايلو عام 0291ASSYRIAN, KURDISH & YIZIDIS GRAMMARTHE CARDINAL NUMBERSEnglish <strong>Kurdish</strong> <strong>Assyrian</strong>Fifty pan-jie kham-shiFifty one pan-jie-o-yak kham-shi-o-khaFifty two pan-jie-o-do kham-shi-o-traiSixty shest ish-tiSixty one shest-o-yak ish-ti-o-khaSixty two shest-o-do ish-ti-o-traiSeventy haf-tie shaw-wi (shabi)Seventy one haf-tie-o-yak shaw-wi-o-khaSeventy two haf-tie-o-do shaw-wi-o-traiEighty hash-tie tma-niEighty one hash-tie-o-yak tma-ni-o-khaEighty two hash-tie-o-do tma-ni-o-traiNinety noh-da e-chiNinety one noh-da-o-yak e-chi-o-khaNinety two noh-da-o-do echi-o-traiHundred sad imaHundred & one sad-o-yak ima-o-khaHundred & two sad-o-do ima-o-traiHundred & ten sad-o-dah ima-o-i-sraHundred & fif- sad-o-pazda ima-o-kha-m-sha-sarteenHundred & fifty sad-o-pan-jie ima-o-kham-shiHundred & ninety sad-onh-da-o-nah ima-o-echi-o-echanineTwo hundred do-sad trai-maThree hundred say-sad tlat-maFour hunderd char-sad arba-maFive hundred panj-sad kham-sha-maFive hunderd & panj-sadd-o-pan-jie kham-sha-ma-ofiftykhamshiSix hundred shash-sad esh-ta maSeven hundred haft-sad sha-wa(ba) -ma8


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291Eight hundred hasht-sad tman-ya maNine hundred nah-sad ech-a maThousand hazar al-paTwo thousand do ha zar trai al-piTen thousand dah ha-zar is-ra-al-piTHE CARDINAL NUMBERSEnglish <strong>Kurdish</strong> & Yezidis <strong>Assyrian</strong>Hundred thou- sad ha-zar ima-al pisandFive hundred panj-sad hazar kham-sha-ma al-pithousandOne million mil-yo-nak kha mil-yonTwo millions do-mil-yon trai mil-yo-ni1,500,500 mil-yo-nak-o panj kha-mil yon khamsadha-zar-o panj sha-ma al-pa-ysadkham-sha-maTHE ORDINAL NUMBERSFirst (ya) ba-ray qa-ma-yaSecond (ya) do-way tr-ya-naThird (ya) si-yi tlie-ta-yaFourth (ya) char-ray rwie-a-yaFifth pan-jay khmie-sha-yaSixth sha-shay shtie-ta-yaSeventh haf-tay shwie-a-yaEighth hash-tay tmie-na-yaNinth no-hay tshie-a-yaTenth da-hay e-sie-ra-yaTHE PROPORTIONAL AND FRACTIONALNUMBERSPair jift zogaTwo pairs do-jift trai-zogiDozen d-wazda dazinHalf a dozen nief d-waz-da pal-gad da-zinOne and half dozen dastak-o-nief kh-da-dizino palgaHalf nief palgaOne third sh-say-yak kha-tlie-ta-yaOne fourth sh-char-yak kha-rwie-a-yaThree fourths sh-char-say tla-rwie-a-yaDouble do jar tray ga-hiTriple say jar tla ga-hiFour fold char jar ar-ba ga-hi9


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291ASSYRIAN, KURDISH & YIZIDIS GRAMMAREnglish <strong>Kurdish</strong> & Yazidis <strong>Assyrian</strong>five fold pinj jar kham-sha ga-hisix fold shash jar esh-ta ga-hiSeven fold haft jar sha-wa ga-hiEight fold hasht jar tman-ya ga-hiNine fold nah jar e-cha- ga-hiTen fold dah jar is-ra ga-hiHundred fold sad jar ima ga-hiThousand fold hazar jar al-pa ga-hi20,000 biest hazar jar es-rie-al pay ga-hi50,000 pan-jie ha-zar jar kham-shie- al-pay ga-hiMONTHSJanuary ka-noo-na ma-zin ka-non- kha-ra-yaFebruary esh-bat ish-watMarch a-dar a-darApril nie-san ni-esanMay go-lan yarJune khi-zi-ran kh-zi-ranJuly ta-mooz ta-mozAugust tab-akh ta-bakhSeptember ie-lon ie-lonOctober tish-rien a wal chi-ri -ka- ma-yaNovember tish-rien- s-ani chi-ri- kha-ra-yaDecember ka-no-na-ki chick ka-non-kama-yaYear sal shi-taDAYS OF THE WEEK & DIVISIONS OF TIMEWeek ei-ny, haf-ta shab-taSunday Yak-sham-ba kho-she-baMonday do-sham-ba traw-she-baTuesday si-sham-ba tlaw-she-baWednesday char-sham-ba ar-baw-she-baThusrday panj-sham-ba kham shaw-she-baFriday ei-ny, jom-aa e-rw-taSaturday sham-ba shab-ta11


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291DAYS OF THE WEEK & DIVISIONS OF TIMEEnglish <strong>Kurdish</strong> & Yezidis <strong>Assyrian</strong>sDay rosh Yo-maNight shav la-ie- lihMorning so-bay-zoo qa-dam- ta jal-dayMidday nief-rosh pal-gad-yo-maEvening e-va-rie ram-shaAfter noon pa-hie-niev-ro bar-pal-ga-d-yo-mabefore noon ba-rie niev-ro min-kam-palga-d-yo-maHour sa-at sa-atMidnight nief-shav pal-ga-d-la-i-leDate ta-riekh ta-ri-khYesterday do-hie qo-d-miSun-rise rosh-hi-la-tin yo-ma-zra-kaSun-set rosh-afa-bon yo-ma gna-haToday av-rosh id-yomTomorrow so-ba-ie ki-dam-taDay after tomorrow pashi-so-ba yo-ma-hi-naDay & night rosh-o-shav yo-ma-o-la-i-leHalf an hour nief sa-at, sih da-kie-ka pal-gad-sa-atA minute dakieka dakiekaSeasons za-w-ay cha-gh-haySEASONSSpring ba-har be-nie-sa-nieSummer ha-vien kai-taAutumn pa-yiz che-rieWinter zi-vis-tan sit-waFOODFood kh-wa-rin mie-khol-taBreakfast te-sht tam-taDinner fra-vien ka-wit-raSupper shiev kha-ram-shaBread nan lakh-ma11


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291ASSYRIAN, KURDISH & YIZIDIS GRAMMAREnglish <strong>Kurdish</strong> & Yazidis <strong>Assyrian</strong>Butter ni-vie-shk kar-raBroth ava-gosh-tie ma-d-bisraBruised grain sa-var pir-daCheese pa-nier gob-taCream sar-too ko-rish-taEggs hegg(ya mi rieshk) be-ih(di kta-ieta)“ fried he-ka-roon si-pe-ra“ boiled he-ka-ka-lan-die be-hie sh-li-qaEggs soft he-ka khav be-hie e-likhFlour arr-(ya ga-nim) qam-kha (di khitay)Honey hing-vie-n doow-shaMustard khar-dal khar-dalMeat gosht bis-raMeat-beef gosht-ay ga-yie bis-ra d-taw-raMutton gosht-ay pa-zie bis-ra -d-er-baPork gosht-ay ba-ra-zie bis-ra -d-khz-oraBoiled meat gosht-ay ka-lan-die bis-ra-sh-lie-qaRoasted meat gosht-ay bi-shar-tie bis-ra qil-yaMinced meat gosht-ay ko-ta-ie bis-ra kh-shie-laGrilled meat ka-bab to-ya -tiGame gosht-ay ne-chie-ray bis-ra -d-sa-ie-daOil roon mish-kaOlive oil roo-nay-zay-too-nay mish-ka-d-zay-taPepper fil-fil e-sod, dar-ma-nakha-ie-maPickles tor-shie tor-shiaRice bi-rinj, Pi-rinj ri-zaBoiled rice bir-in-ji-ka-lan-die ri-za sh-li-qaRice cooked with bir-in-j-bi-gosht ri-za-bi-bis-rameatSalad sa-lat sa-latSalt khoie, khoyih mil-khaSausages bas-tir-ma bas-ter-ma, sa-sijSoup shor-ba, soop shor-ba, soopVinegar sir-ka kha-la, sir-kaSugar sha-kar, cand she-kar, candBread nan lakhma12


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291DRINKSEnglish <strong>Kurdish</strong> & Yazidis <strong>Assyrian</strong>Liquor a-raq a-raqBrandy a-raq, bran-day a-raq, bran-dayBeer bee-ra pie-wa, be-raCoffee qah-wa qah-waIce-cream don-dir-ma don-der-maLemonade le-mo-nat le-mo-natMilk shier (ya-che-lay) khal-waSherbet (juice) shar-bat shar-batSour milk mast mas-taWater aff (v) mia,mie-yaWine sha-rab kham-raTea cha-ie cha-ieSMOKINGCigarette ji-ga-ra ji-ga-raHukka nar-gie-la nar-gie-laPipe qal-yoon qal-yonTobacco to-toon tu-tunCigarette paper ka-gha-zay je -ga-ra wa-ra-kqa-d-je-ga-raMild tobacco to-toon narm tu-tun ra-ki-khaStrong tobacco to-toon sard, dish- tu-tun sard, dish-warwarTurkish tobacco to-toon nay ro-mian tu-tun tor-ka-yihTobacco pouch kie-sa to-to kis-ta -d-tu-tunClay pipe sa-bie-la sa-bie-laPARTS OF THE BODYBody ba-dan pakh-raHead sarr re-shaForehead an-ya-ta, a-nie ge-sa , pa-jokh-taEye chav aie-naEye brows ber-ho , bish-wang g-wie-nayCheek ri-way-cha-van sa-sa-nehFace roo, sa-roo-chav pa-taChin re-dien, chin di-kin-taEar goh na-ta13


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291ASSYRIAN, KURDISH & YIZIDIS GRAMMAREnglish <strong>Kurdish</strong> & Yazidis <strong>Assyrian</strong>Nose di-fin na-khie-raLip lev sip-taMouth dav po-maTooth do-dan ke-kihBeard reh,reh spie diq-naNeck sto, gar-dan qda-laShoulder mill riw-shaBack pisht kha-saArm zand-o-ba-zin dra-naHand dast ie-daFinger til-la sip-pa di-iedaThumb ti-la ma-zin ko-cha-d-diedaPalm la-pay das-tan lap-pa,lakh-ta-d-iedaNails na-i-nook top-ra-tiChest sing sad-raBust ma-mik bi-za-zaySide ta-nisht dipnaHeart dill li-baBelly zik ke-saHair moo, moo-ay sarr) mis-ta, kao-saBrain mesh,(me-sha-sar-ran) mo-khaTongue oz-man li-sha-naThroat naf-sto ba-lo-taStomach maa-dat, zik stom-kaliver Ji-gar cho-da, jie-garIntestine roo-vie ma-yihLeg ling sha-ka-d-ak-laKnee chok bir-kaFoot pay ak-laToes til-lay pay sip-pa-d-ak-laSkin charm gil-daBlood khoon dimaBone has-tie gar-maVeins ra-hay khonie wa-rie-diBody(site) ba-shin qom-ta, pagh-ra14


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291FUNCTION OF THE BODYEnglish <strong>Kurdish</strong> & Yazidis <strong>Assyrian</strong>Voice dang qa-laBreath na-fas na-pasRespiration na-fas- ki-shan grash-ta-d-na-pasPerspiration kho-hi-dan, kho-yih ta-taSigh er-zing ta-nakh-taCry ga-zie-ki-rin maq-wakh-taWeep gi-rien bikh-yaSneeze bi-ni-shed tpa-ta, tpat-taSnore khir-khir khar-khar-taSleep ni-vis-tin, khaw dmakh-taStumber po-nish-ka- khaw ni-yam-taUrine miez jo-rayTears his-ter(ya-cha-van) dim-maSpit tiff ro-qayLaugh ka-nien gikh-kaMANKIND AND RELATIONSDescendent san-sil, o-jagh, bin-yat sin-sil, fa-mil-yaFather bab ba-baMother da-yik(da-ie-ka-ta) Yim-maSon kor bronaDaughter kich bra-taBrother bi-ra a-kho-naSister khoshk kha-taGrand father ba-pier sa-waHusband mer gaw-raWife shin bakh-taBride book ka-lowBride groom za-va khit-na(brother-in-law)Aunt matt am-ta, khal-taUncle khal kha-laNephew(bother) kh-war-za (kor-bra) bar-a-kho-naNephew(sister) kh-war-za (kor bar-kha-takhoshk)Niece(brother) kige bra-za(kich-bra) bra-ta--d-a-kho-na15


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291ASSYRIAN, KURDISH & YIZIDIS GRAMMAREnglish <strong>Kurdish</strong> & Yazidis <strong>Assyrian</strong>Niece (sister) kich-kheshk(kich bra-ta-d-kha-takhoshk)Cousin(son of kor-mam bar-ma-mafather‟s brotherCousin(son of kor-khall bar-kha-lamother‟s brotherBoy kor ya-la, bro-naGirl kich yal-ta, bra-taMan mroff na-shaWoman shin bakh-taBachlor sho-na-ki-rie(F.) dla-gwa-raMarried sho-ki-rie(F.) gw(v)ie-raYoung ji-hell, ta-za-ga-hish- jwanqatieOld pier sa-waBaby pe-chok, sa-va ti-pil, sa-bie-ahOrphan yeti-em ya-to-maMother -in-law khas-way, khas-wa khma-taFather -in-law kha-zoor khim-ya-naSister -in- law dish ba-rikh-mai-taDaughter -in-law kicha-kha-zoor kal-taParents da-ie-o-bab a-wa-ha-taRelations Khiz-may khiz-mayFamily a-yall kil-patbirth boo-ya, za-ya bre-ta, we-tayh-sil-laFirst born kore-ba-r-ay boo-yah yak-ka-naEldest son kore ma-zin brona bokh-ra(go-ra)Youngest son kore- kicheck brona-zoraHeir mie-rad-gar mie-rad-garWidow be-shin ar-mil-taChildhood pe-chook-ia-ti tip-lo-taManhood ka-miel, ba-ligh na-sho-taji-he-likWomanhood shin-ga-hish-tie bakhtoota, ka-milDeath wa-fat, mi-rin mo-ta16


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291DRESS AND TOILETEnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Coat ka-rik, sit-ra, a-ba jakitHat ko-lav kosietaTurban sha-shik krakh-ta, amamaOver coat pal-to, sa-ko pal-toShirt ki-rass sod-raRobe kra-si-shi-nan Sodra-di-bakhtatayDrawers darp,tom-ban rana-tonbanaTrousers shal,pan-ta-lon shalla,sharwalWaist coat kor-tak jalitkaBelt pisht khasaSuit of cloth das-tak-jol-lka dasta-d-jollaySocks go-ra, jo-rab gir-wiyShoes sol, pi-lav sawliBoots kon-da-ra potini,qondariCloak ab-ba abietaHandkerchief das-ma-lay-das-tan yalikhta-d-iedaGloves das-tik braidaiMoccasin cha-rokh cha-ro-khayWood shoes ra-shik ra-shi-kayPyjama girdle do-khien tik-taShirt tails ti-tie ti-tieCuff lads La-wan-di sho-sha-kayButtons dog-ma ta-rok-taNeedle dar-zie kh-ma-tathread ba-nik g-da-lastocking sak pa-chaySnow shoes kird, el-ya-na kir-daySICKNESS AND DISEASESAccident taq-dier, ca-za qa-wam-taAbess zil pik pir-zik-ya-tayzil -pik -tBlind kora kora-sim-yaCough ko-khik sho-laCold sar, sar-bo-ien qar-ta, m-khaie-tadi-qar-ta17


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291<strong>Assyrian</strong>, <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> GrammarEnglish <strong>Kurdish</strong> & Yezidis <strong>Assyrian</strong>Complaint el-lat, na-kho-shie el-lat, mar-ahConstipation qa-bz(zik-na-khosh) qa-bz, (ta-pi-lakhta-diak-ae)Cholera pi-mi-rin, aum-ma au-maDeaf karr kar-raDiarrhea zi-chon p-lakh-ta-di-ka-saDumb la-la loo-ja,la-laFever ta, ta-ih(ta-wiq) mar-gad-ta,khamkham-taHeadache sar-i-shan ma-rah-di-re-shaHeart disease dill-e-shan mar-ah-di-lib-baIllness na-kho-shie mar-rahLame ling, linga lan-go-lay, lan-gal-taMad dien, harr she-da-na, srie-khaMeasles so-rik za-taySmall pox kho-riek shal-koSore eyes chav-e-shan ma-rah-di-aie-nayRheumatism bah, bah-girtin ro-khaSwelling wa-rim-tin na-baie-ta, zie-yo-raTooth ache do-dan-e-shan ma-rah-di-ka-kayVomit va-resh-yan ma-dar-ta, g-say-taVaccination kho-rik qo-tan mkha-ie-ta-di-shal-ko,(nkar-ta-di-da-ka)Weakness za-ief za-bo-noo-taWound b-rien-dar dar-ba- n-ta, br-iendarDandriff ka-chal ka-cha-laPoxey sar-o-chav-kho-riek shal-ka-naVenereal gir-roo, el-la-ta-pies dar-ba-(khir-ba)ANIMALSDomestic animals Kha-ie-wa-nay khanie hai-wa-nay shaie-naHorse hasp susa, soosaMare a-hien sus-ta, sos-taPony je-wa-nie hasp je-wa-nia-di-susaMule hes-ter ka-wid-na (f) kaw-dinta18


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291English <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Donkey karr khma-ra (f)khmar-taOx ga taw-raCow chell ta-war-taCamel kh-esh-ter gom-laLamb barkh pi-raSheep puz er-baGoat(she) bi-zin ez-zaGoat (he) ne-rie ne-rie-aDog saie kal-baHound s-eh-ne-chier kal-ba-di-saie-da, tazieCat ki-tik qa-toPig ba-raz, khan-zier khiz-u-raMonkey ma-ie-moon mai-monMouse, rat mishk akobra,u-kob-raKid be-chiek ba-ch-chaWild animals kha-ie-wa-nay -ko-vie haie-wa-n ko-viLion sherr ar-yaLioness deh-la-she-ra may ar-ie-taTiger pi-ling nimraBear hirch dib-baWolf gorg,kort di-waFox roo-vie ta-laDeer pa-zay-ko-vie neriea-di-turaRabbit kir-wiesh kiv-roosh-kaWhite bear hir-chay-spie dib-ba khwartaZebra kar-ya zol-zol zab-raFlock of sheep ka-ray pa-ziekita-di-er-bi-pis-kaCattle ga-ran biq-raTo neigh hie-rahie-ra(has-pan) har-har-ta(di -soosa)To bray zi-ra-zir-a-ka-ran zar-zar-ta (di-khmara)To Bleat pariki (bar-khan) gi-aie-ta (di-erbi)To Bark ra-wie-na(sa) n-wakh-ta(di-kal-ba)To Mow noo-wa-no-wa(kit-kan) naw-naie-ta(di-qa-to)To Roar ni-ra-ni-ra (she-ran) sar-sar-ta(di-ar-ya)Fish ma-sie nunaFleece hi-rie, moo am-ra, sa-ra19


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291<strong>Assyrian</strong>, <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> GrammarEnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Horns shakh ka-naTail doo-lik top-raPaw sim-ma(haie-wa- sim-manan)Mane be-shie ba-shieka-ray pa-zie ki-ta-d-er-bay,pis-kaMilk shier khalwaBIRDSBirds ta-ier ta-ie-riCock die-kil qa-roya, die-kaHen mi-re-shk kta-ie-taChicken chie-cha-lok za-ih(di-ki-ta-yih)Duck hor-dak or-dakGoose ka-za qa-zaTurkey mi-rish-ka k-taie-ta-di-hindsha-maypeacock ta-woos ta-wusEagle kort nish-ra,kor-taSparrow choo-chak sie-per-taNightingale bil-bilbel-bulOwl boom buma,qop-taCrow ka-la-rash kar-kha,charaStork ba-jie, lag-lag lag-lagDove ko-ter yo-naPartridge kaw qiq-wa-naFeathers par-ri tai-ran pa-riWing gol-pi tai-ran gul-pa-ni, gulpaNest hi-lien kin-naREPTILES AND INSECTSSnake marr khu-wayScorpion a-qirb, do-pishk a-qir-wawasp zir-ki-ta, s-ting zir-ki-ta,zaw-zaFly mesh did-waBee me-sh-ay hing-vien da-ba-sha21


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291REPTILES AND INSECTSEnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Butterfly pa-la-tienk chi-lie chilo, pir-pi-raSpider jo-la zak-ra gar-dayWorm kir-m tu-wil-taSilk worm kir-ma a-ver-moosh tu-wil-ta-d-ab-rie-simLocust ko-lie qam-saMoth kho-riek mra-i-taMosquito pe-shoo baq-taAnt may-roo shik-wa-naBeetle chir-chir sis-raCroacherLice s-pie qal-mafleas glj pir-ta-naPARTS OF THE HOUSEDoor darr tar-raLock ki-piel ki-pilKey ki-lielk q-die-laEntrance da-ra-zien,nav-dar-gah a-lol-taReception hall die-wan-kha-na die-wan-kha-naCourt yard khawsh dar-taFirst storey ta-ba-qa bi-nie ta-ba-qa-d-el-tikhUpper storey ta-ba-qa-sho-rie ta-ba-qa-d--e-lilStairs da-raj pa-la-k h a-nay,da-ra-jayRoom oda o-takhCellar zar-za-mien, sar-dap zar-za-mien, sar-dapKitchen ash-paz-kha-na(obselete) ash-paz-kha-na (obselete)jihi-khwarini, mat-bakh duk-ta-d-e-kha-la (added)Library ki-tab-kha-na bet-kta-we (replaced)Bed room oda ni-vis-ti-nay o-takh-d-dma-khaLadies‟ apartment har-mat-kha-na duk-ta-d-bakh-ta-tay(replaced)Well bie-ray,bier qon-ya-d-mie-aaFountain, spring ka-nieaie-na-d-mie-aaW.C. av-dast duk-ta -d- bidra-d-mi-ia (replaced)Garden bakh-cha-, bos-tan ba-kh-cha, bis-tan-naWall die-war gu-daRoof nier-o-karie-ta, bani nier-o-qarie-ta, qa-rayChimney bo-rie, gon-ga (bo-so gun-ga (replaced)ba)21


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291<strong>Assyrian</strong>, <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> GrammarEnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Window pan-ja-ra pan-ja-raStove so-pa, bo-kha-rie so-pa, bo-kha-rieBalcony pal-koon pal-konCorner kir-na kha-ni kon-jie-ta, kor-nie-taTerrace ban, bani ga-rayHOUSE FURNITUREChair kor-sie kor-sieTable miez mi-ezChest of drawers do-labdo-lab,dalip-chaBox san-dook san-du-qaCanape, bench so-fa (bo-ro-nish--ti so-fa, qa-na-panay)Carpet ma-foor kha-liLamp chi-rakh, lamp sh-ra-ya,lam-paCandle fond pon-daLantern fa-nos shra-a-a ,fa-nosMirror nai-nook, qu-ti-q-a naw-raru-na-hiBed-stead takht ka-ra-watMattress do-shak sh-wie-taCushion,pillow bul-ga,bu-lig,ba-li-fk spa-die-taBlanket yor-khan, ba-ta-nie li-khi-paCurtain par-da par-daMat Ha-sier kha-sie-raClock sa-at sa-atPicture soo-rat,shi-kil shik-la,sor-taTABLE MATERIALSBottle bo-tol,sho-sha bo-tol,sho-shaBowl ka-sa,a-ma-nay ma-na-di-mie-aa-vayCoffee cup fin-jan pin-ja-naCoffee pot kah-wa-dan kah-wa-danCup fin-jan,es-ti-kan es-ti-kantea cup es-ti-ka-nay cha-ih es-ti-ka-nad-cha-iefin-jan22


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291TABLE MATERIALSEnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Fork chin-gal chan-galGlass esti-ka-na avay, es-tie-kan-d-miaqa-wa, par-dakh(gh)Wine-glass es-tie-ka-na sha-rab es-tie-ka-na-d-kham-ramiaKettle cha-ie-dan cha-ie-danayKnife kerr skin-taNapkin das-mal ya-likh-taPlate bash-qab ba-sh-qabsie-nie(k )sie-nie-yaSpoon qaf-chik cham-chama-tam-taTable cloth sar-ro-way-mie-zie pa-ta-d-miezTea urn sa-ma-war si-ma-warsamavarTray si-nie-ya ma-zin,la-gan si-nie-ya, la-ga-na,meji-naSalt kho-yih mil-khaORNAMENTSJewellery khi-shar,zi-rin-gar khi-shar,zi-rin-garEarings go-hark ki-nash-ta, kha-liq-ya-taNose ring ka-ram-fil,khiz-zom khi-zim-taNecklace mo-rie-ka-sto-wie kha-roz-taBracelets ba-zin shie-ber-taRing gos-tier e-zak-ta,ie-siek-taGold watch sa-a-ta-zer sa-at-d-dah-waSilver watch sa-a-ta-ziev sa-at-d-se-maChain zin-jier she-shel-taDiamond ring kos-tier-kaal-mas ezak-ta-d-al-masTOILET ARTICLERazor doo-zan (goo-zen) mag-re-taScissor mi-qass, kichie mi-kas-taComb da-rie sa-rie, shah mas-riq-taSoap sa-boon sa-bunCake of soap qa-lib saboo-nay qalib-d-sa-bunLooking glass aie-na, maie-nok naw-raqo-ti-ka ro-na-hiNapkin das-ma-lay cha-van sul-fat(d-pa-ta)23


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291ASSYRIAN, KURDISH & YIZIDIS GRAMMARGrains & VegetablesEnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Wheat Ga-nim khit-tiBarley jah sa-riMaize di-ra-kh-rofie, sha- khro-rie,shara-mozaramozga-nim sha-may khi-ti-d-sha-maySesame gon-jie shosh-miOats mash ma-shiPeas nok kha-rit-maniBeans lob-ya, ba-qhil lob-yi, ba-qil-liRice bi-rinj riz-zaPotatoes se-vay-bin-ar-di kir-topipa-ta-taTomatoes ba- jan-soor ba-ja-nay smo-qita-ma-tata-ma-taOnions pie-vaz bis-laGarlic sie-rik to-maCabbage ka-lam ka-la-maCarrott ge-zar ge-za-reRadish ti-ver tev-rapil-laCucumber khi-yar khi-ya-reOlive zai-toon zaie-tu-nayPumpkins ko-lind qar-raLadies fingers ba-mie-ahbami-yahTurnip she-lem shar-goo-maLettuce khass kha-sa, ka-hayHay kah too-naStraw qas-la, kah qas-la ,tib-aLentil nie-sk nies-ke , tlaw-kheTREES AND FRUITSTree dar ie-la-naBranch cha-ki-da-rie pa-waLeaf chi-loo tar-paRoot reh wa-rie-daBark char-may-da-rie qal-pa(d-qaie-say)Almonds ba-dam sha-diApples sev kha-bu-shiApricots mish-mish mish-mi-shay24


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291ASSYRIAN, KURDISH & YIZIDIS GRAMMAREnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Cherries ge-lass ge-la-sidates qasp qas-bi, khor-miWall nuts gooz gaw-ziHazel nut pin-daq bin-da-qiGall nut ma-zie up-seFigs hi-shier te-nayFruits fe-q-ie-miesh fi-ka, ye-mishGrapes ti-rie an-wiLemon li-mon (ti-rsh ) le-mon (kha-mos-ta)Melon gin-dor, za-bash ba-shie-laWater melon ship-tie, za -bash ship-tie-ya, za -bashaMalberries toot tutiOranges a-range, por-to-qal a-range, por-to-qa-layPeach kh-okh khaw-khiPomegranates hi-nar hir-mo-ni, er-mon-taOak tree bar-roo ie-la-na-di-ba-lu-taFir tree da-ray so-ti-nay kaie-say-(ka-no-ra)yak-da-naFLOWERSFlowers goll pik-kha, war-daScent behn ri-khaPerfume a-vay go-lan mi-a-di-war-di, a-tierRose gol-lay sor war-da-smo-qaBud kon-chay gol-lan kon-chay-di-war-dayPink qa-ran-fil qa-ran-filLily zan-baq zan-baq, lilyViolet ba-nof-sha ba-nof-shaJasmine yass-mien yass-mienNarcissus ner-giz ner-gizWithered flower gol-lay khiez warda-khiezBunch of flowers das-tak gol-lan das-ta-di-war-dire-hanri-kha-na25


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291ASSYRIAN, KURDISH & YIZIDIZ GRAMMARAUXILIARYConjugation of the verb To beINDICATIVE MOOD, PRESENTEnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>I am az-zim an-a-win /wanThou art to-ie at-witHe is aa-wa aw-ie-lihShe is aa-wa ha-ie-ie-laWe are am-ien akh-nan-ie-wakhYou are hon-in akh-ton-ie-tonThey are aw-in a-nie-ie-naIMPERFECTsub.+auxsub.+auxI was az bom an a-ie-win-waThou wast to boie at ie-wit-waHe was aw bo aw ie- waShe was aw-bo ha ie ie-wahWe were am b-ien akh-nan ie-wakh-waYou were hon bon akh-ton ie -ton-waThey were aw bon a-nie ie-waPERFECTI have been az bi boom a-na-wiy-winThou has been to bi boie at wi-ya-witHe has been aw bi boo aw wi-ya-lihWe have been am bi bien akh-nan wi-yi-wakhYou have been hon bi boon akh-ton wi-yi-tonThey have been aw bi boon a-nie wi-yi-na26


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291AUXILIARYPLUPERFECT TENSEsame as aboveFUTUREEnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>I shall or will be az di bim a-na bit ha-winThou shall or will to di bie a nt bit ha-witbeHe shall or will aw di bit aw bit-ha-waybeShe shall or will aw di bit ha-ie bit haw-yabeWe shall or will am di bien a-kh-nan bit ha-wakhbeYou shall or will hon di bin akh-ton bit-hawaitonbeThey shall or will aw di bid a-nie bit-ha-wiePROFESSION TRADES ETC.Actor ti-at-ron-chie te-at-ron-chieBaker nan-pesh yap-ya-na, di-lakh-maBlacksmith had-dad ha-da-da, da-mir-chieBarber dal-lak dal-lak, gar-y-anaBroker dal-lal dal-la-labanker, shrof sar-raff sar-rafButcher kas-sab kas-sa-babutler sof-ra-ji sof-rajiBook seller ki-tab-fi-rosh zab-na-na di kta-wayCarpenter naj-jar na-ja-raClerk ka-tib ka-ta-waCook ash-paz bash-la-naDruggist dar-man-fi-rosh dar-man-chie, khakiemDentist hak-kie-mi do-da-nan hak-kiem di-ka-kayFarmer jot-yar a-ka-ra-darGardner raz-vand bakh(gh)-wanGoldsmith ze-rin-gar zar-gar27


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291ASSYRIAN, KURDISH YIZIDIS & GRAMMAREnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Groom (instrument) mal-lien ka-na-shaFisher man mas-sie-gier sa-ya-da di-noo-nayGrocer bak-kal,dikan-dar ba-ka-lahunter nie-cher-van sa-ya-da di noo-nayJeweller ze-rien-gar zar-gar,ze-ren-garInn-keeper khan-chie khan-chieLawyer wa-kie, abo-kat wa-kie-la, abo-katmu-ha-miema-ha-maieLaundress jol-shosh-tien mas-yan-ta-d-jol-liMerchant ta-jir ta-jirMason os-ta ban-naMusician zor-na-chie(pipe) zor-na-chiemo-si-qarma-ka-ya-d-shie-porMuleteer kar-wan-chie kar-wan-chieMessenger qa-sid qa-sidPhotographer ae-kass ae-kassshi-kl kesh-argar-sha-na-d-shik-liPainter na-kash-kar na-k-sha-nasub-bugh-karma-kh-ya-na -d-ar-ma-naProprietor kho-dan (agha) ma-ra, a-ghaPorter ham-mal ham-ma-laPrinter bas-ma-chie bas-ma-chieServant kho-lam re-ga, pa-lo-ka-yaSinger lav-sha-bish za-ma-raho-zan-vansti-ran-bishSurgeon ha-ki-mi brie-na jar-rah, ha-kimdikh-tor-i a-ma-lie-yat-a dok-tor-d-a-malie-yatShepherd shi-van ra-yaga-vanba-qa-raShoe-maker sol-chie(kon-da-ra- pa-na-jiechieTailor tar-zie, ka-yat kha-ya-taTeacher mo-al-lim mal-pa-na, ra-bieShop-maker di-kan-chie die-ka-chiewatch maker sa-at-chie sa-at-saz (chie)STATIONERYBook ki-te-b k-ta-waBook of account daf-tar daf-tarEnvelope pa-kiet, zarf pa-kiet, zar-faInk Hu-bir bid-yo-taInk stand bok-ka choo-na (hook-ka)India rubber (eraser) ba-nie-sh-ti hin-di shai-pan-tamis-sa-Ha28


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291STATIONERYEnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Paper ka-ghaz wa-ra-kaSheet of paper bal-gay ka-gha-zi ta-ba-ka di wa-ra-kaReam of paper das-tak-ka-gha-zan ban-da di wa-ra-kaPen (head) sar-ka-lam rish-ka-la-maSteel pen kal-la-mi-as-sin ka-la-ma dip- riz-laPen holder daski kal-la-may kat-ta di-ka-la-maPencil pan-sil, qala-mi ris-as pan-sil, qa-la-ma-d-ris-asPenknife ker, cha-koo s-kin-ta di ka-la-maSealing wax zim-rod, lak zim-rod , lak-kaRuler mas-ter mas-tarRELIGIONAngel ma-lek(gib-ra-il) ma-la-khaApostle ka-sid sh-lie-kha, shod-raAlter mo-khaj-ra, miH-rab ha-ik-la, ma-theb-khaBaptisim a-mo-da (son nat) ma-mo-di-taBishop mat-ran, ka-li-fa a-bo-na, mat-ranBell zin-gil zai-ga, na-qo-shaBible ki-ta-bi mo-ka-dass kta-way ka-die-shayCreator kha-lick bar-ya-na,khal-qa-naCircumcision son-natt son-natConfession taw-ba-ka-rie mawd-ya-no-taChief Rabi mo-al-lim, ma-mos-ta rab-biesay-daCross khach, sa-lieb slie-waChurch derr, ken-ne-sa ka-disha-e-ta, eta , om-raChristmas ro-sha bo-ie-nay bet-yal-daChristian fal-la, k-ris-ti-an m-shie-kha-yota, kristya-na,so-ra-yaChristianity is-sa-ie-mas-ie-hie(noo-ra-ni) m-shie-kha-yo-ta, krist--ya-no-taDevil(Satan) sha-i-tan(t-wis-ma- sa-ta-nalak, yizi-dies)Easter ai-da-mazin e-da di k-yam-taFaith ba-war hai-ma-no-taFaithful sa-dik (mo-min) m-hom-naFeast aied, ba-i-ram e-da29


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291ASSYRIAN, KURDISH YIZIDIS & GRAMMAREnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Fast rosh, gir-ti saw-maFanatic fa-na-tie fa-na-ti-ka-yaGospel in-jiel e-win-ga-li-yonGood Friday ie-na posh-man ro-ta-di khi-shaHeaven as-man,bi-hasht sh-ma-ya,per-da-ie-saHell ji-ha-nim ge-ha-naHoly ro-ba-nie ka-di-shaHeathen ka-fir kham-paJesus Christ isa-pe-kham-bar ie-sho m-shie-khaJew ji-how(hi) ie-ho-da-yaMass khod-ba,choy-na de-ri ra-zaMissionary ka-sid-i-ro-ha-ni sh-lie-khaMonk (mer) ra-ba-ni de-re rab-banMosque miz-gaft, mas-jid, ja-mi‟ miz-gaft, mas-jid, ja-mi‟Minaret ma-na-ra min-na-raMartyr sha-hid sha-hidMohammed mo-ha-mad pay-gham- mo-ha-madbarMoslem ies-lam is-lamMiracle a-ja-yib nie-shan-kaNew Year‟s day sa-ri-sa-li re-sha di shi-taNun (shin) ra-ba-na de-ra rab-ban-taProphet na-bie n-wio-yaParadise bi-hasht par-dai-saPilgrimage ze-ya-rat, haj z-ya-ratPrayer ne-vesh slo-taPriest (mol-la) ka-sha ka-shaPreacher ka-roz (wa-iz) mak-ri-za-naPatriach pat-rak (bash-pa- pa-tir-yar-kapaz)Saint ro-ha-ni ka-die-shaSin gon-nah kh-tie-taCOLOURSColours rung rungaBlack rush ko-maBlue sh-ien mie-la31


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291COLOURSEnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Yellow zarr za-raGrey gawr rang- di -sh-ma-yaGreen shien kie-na(rang di gil-la)Red soor smo-ka(qa)Violet (commed) ba-nof-sha ba-naf-shaWhite s-pie kh-wa-raDark colour rashki kom-na-yaLight colour shie pu-ya-na, zar-daFast colour ran-gay as-lie ran-ga as-liFading ran-gay qalp ran-qalpGolden colour ran-gay-zi-rie dah-wa-na-yaSpotted colour khal khal tip-pa-piCOMMERCIAL TERMSAccount hi-sab khish-bo-naAgency wa-ka-lat wa-kie-lo-taArrangement tag-bier mar-yaz-taAuthority das-toor e-ja-za, ie-zin,shol-ta-naAverage kie-ma-tie--ja-la-bie tie-maa-da-tiea-da-tieAuction har-raj har- rajBalance ba-ra-bar ba-ra-barBank kha-zna, ban-ka khaz-na, ban-kaBankrupt si-nikh,shi-kasti ai-nikh,t-wie-raBarter ti-sh-ti gohi-ran-din ma-kh-lap-ta di-min-diBill, account sa-nad, war-qir-tin ho-jat, sa-nadhis-sab hi-sabBill of exchange ba-rat, chekba-rat, chekBond sa-nad, pek-hatin saz-gar-taBook (account daf-tar daf-tarBook-keeper daf-tar-chie daf-tar-chiemu-ha-sibka-ta-wa‟, mu-ha-sibBusiness to-ja-rat , ie-sh-ki-rin ta-ji-roo-ta, sho-labuyer mosh-ta-ri zaw-na-naBroker dal-lal dal-la-laBargain ba-zar ba-zarOffer taq-diem maq-raw-taOffice o-da da-ie-ra bet-ktow-ta, of-fisPacking bar-haf-bon kar-kaz-ta, ja-mai-takho-jak-kir-din mad-ras-ta31


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291ASSYRIAN, KURDISH YIZIDIS & GRAMMAREnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Partner sha-riek, ha-val sha-rie-ka, khaw-raPartnership sha-ra-kat, ha-va-la-ti sha-rie-koo-ta, khawra-yo-taPercent shi-sad-dak min-em-ma-khaPrice kie-mat tie-maPrice net kie-ma-ta rast tiema-dkie-raPrice list ri-za kie-ma-tan sid-ra-di-tie-maProperty am-lak, molk mol-kProfit fa-yie-da fa-ie-da, kaz-anjPayment hak-dan, ra-tib ha-ka, pray-ta , ra-tibPacket bokh-cha, pa-ke-ta kor-mokh-ta, pa-kie-taPorterage haki-ham-mali ha-ka-di-hama-lo-ta,haki-bar-ki-rin ha-ka d t-a-n-taReady money (cash) ha-zir pa-razoo-zi-ha-zirReceipt ka-bool ka-bal-tawa-silwas-laRent kir-ya kir-ri-yieRepresentative wa-kiel wa-kie-laRetail ki-chick-ti-ja-rat ti-ja-rat zor-taSeller firosh-kar,ta-jir zab-na-naSale fro-tin zab-na-naSample ni-mo-nah nim-mo-naShare sahm, bahr sah-maShareholder kho-dan-bahr ma-ray sah-maShipping charges ha-ki vi-ri-ki-rin kharj -di- sha-dar-taStock in store tish-ti-naf -am-bar mal -go - am-berStore am-bar, ma-gha-za am-bar, s-torSettlement pek-ha-tin saz-gar-taTrade to-ja-rat, ba-zir-ga-ni ta-ji-roo-taWharf or harbour eska-la bah-ri i-mi-na, as-kal-laWhole sale fro-ti-na kol-lie( ma- zab-na-na kol-lana-yazin)LAND & WATERContinent kan-ti-nan-ta, don-yah, kan-ti-nant, g-lob(Ha-mo-don-yah)Chain of mountains zin-ji-ra ch-ian shi-shil-ta- di- to-ra-nayCavern, cave sh-kaft, mo-gha-ra gip-pa, ma-kha-raDesert dasht, bar-rie bar-ri-ya, da-sh-ta32


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291LAND & WATEREnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Forest da-hil ma-ie-shaCanal cha-ni la-a-vay cha-nilCurrent of water jo-wa-a-vay sha-kie-taMountain chi-ya too-raSummit, top sar-chi-ya rish too-raBotton, foot bi-ni-chi-ya esh-ta di too-raHill mill rom-taSea ba-hr, da-niz ya-maOcean ok-ya-noss ok-ya-nossCaspian sea bahr-a kaz-bin ya-ma-di kaz-binbahra rashya-ma kom-taCliff as-tang as-tan-gaShore rakh ma-zaIce, snow ta-i-rok , ja-mad bar-da, tal-gaLand ard ar-raLake hba-ra ki-chik yam-taMud har-rie tie-na, adamtaRain ba-ran m it-raRiver ro-bar, no-wal nah-raRock ha-zar, wa-ris, ba-ri k (q)a-yamazin)Stone barr ki-paWater av mie-yaWave lapp la-payValley ga-lie, doll, ni-wal ra-wo-laMILITARY & NAVAL TERMSAdmiral sar-askar-ra a-vay rab-kha-ie-la (rabalpa)Adjutant General sar-ya-warkh-lap, ge-ne-ral(rabal-pa)Advance attack hi-jum, e-rish ti-ra-ie-ta, hi-joomAdvnce guard ka-ra-wool hi-jom ka-ra-wil-ayArm ser, ser-ra, ti-van-gay nie-shan-ka, serrArming drill ta-lie-ma -nie -sha-nie lyap-ta-di-serr (nieshan-ka)Ammunition jabal-kha-na ja-bal-kha-naArms chak, to-pa -w-ti-fang chak-kay33


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291ASSYRIAN, KURDISH YIZIDIS & GRAMMAREnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Army as-kar khay-la-wa-tay(kawshon), as-karArmy corp or-doy-ie or-do-ieArrow tie-ro-ki-van ge-ra, tie-raArtillery top-kha-na top-kha-naAttention goh-dan mas-yat-taAxe bi-vir nar-ra, naji-kh-taAiroplane ta-ya-ra, firok ta-ya-raArmistice pek-ha-tin sh-la-ma zaw-na-yaAdvance Base mar-ka-zay hi-jum mar-kaz di t-ra-yaAirodrome ta-ya-ra -a-vay ta-ya-ra-di-mi-yaBanner flag baie-dakh(gh) baie--dakh(gh)Barracks kish-la kishlaBattalion ta-boor , ba-tal-yon ta-boor, ba-tal-yonBattery top-chie, das-ti-top das-ta-di-top-chie-yehchie-ah)Battle shar, jang pla-shabayonet khisht, nie-za pesht nie-za-di-kha-saBelt pisht (pish-tay) kha-saBoat gamie, pra-khod ga-mieBomb bom-ba, kom-bara kom-ba-ra, bom-baBombardment kam-bakh-ki-rin mal-wakh-ta, par-pastaBooty ta-lan ta-lanBugle sound dan-gay bo-rie ka-la di bo-rie, na-fiera)Bullet ba-ray ri-sa-si gol-laCamp ji-hay cha-di-ran dok-ta-di-had-rayCannon, gun Toop, Tup Toop, TupCapitulation tas-liem tas-liemCaptain Yoz-bashie rab-am-ma, captainCapture zabt-kir-in dwak-ta, sh-kal-taCartridges pieshang po-shan-gayCavalry s-war, swa-ran re-ka-wayCease fire a-gir-big-ra ka-lih noo-racharge ti-fang-da-gir-tin ma-tan-ta-di-to-paCitadel, caste kal-la, kas-sir kal-la, kas-ra34


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291MILITARY & NAVAL TERMSEnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Colonel Mien-bashi rab-alpa(palkonik)Commander-in- sar-askar rab-kha-ielaChiefCompany das-ta das-taCompass kab-ta-na-ma kobta-na-maCorporal dah-ba-shi rab-es-raCruiser ga-mi-ya-sha-ri ga-mie -di-pla-shaConscripion ni-vie-sien (bo-as- makt-aw-ta kas-as-karkar, kor-ah)Centre mar-kaz mar-kazCanteen di-kan (bo-as-kar) dik-ka-na (ka-as-kar)dagger -pointed khan-jar khan-jarDecision khi-tam hok-ma, k-ta-ie-taqa-rar-danDefeat ra-vien, sh-kas-tin rak-ta, twar-taDeserter, fugitive fe-rar, qa-cha-ghfe-rar, rie-qa-min-askarDiscipline, drill ta-liem , rez re-za, ta-liemDivision fir-ka fir-kaOn duty wa-ziefa no-ba-chie wa-ji-boo-ta, no-baDefensive mo-da-fah mo-da-fe-ahEngagement mi-jool (dar-jung) bol-ga-na (bi-plasha)(shat)Escort, guard no-ba-chie na-to-raExpenditure kharj-ma-li-yat kha-rji-yaEvacuation kha-li-ki-rin sa-paq-taField Marshal mo-sh-ier mo-shier(rish-pa-lashayFire a-gir (akir) nooraFleet das-ta-ga-mie-ih-sha- das-ta-di-g-mie-di-ripla-shaFront sie-nor, hi-dood sie-nor, hi-dodFortifications cha-par-ra shar-rie san-gar, cha-parFortress ka-la kal-laCrime ja-rie-ma ja-rie-maGeneral pa-sha, ge-ne-ral generalLt. General wakiel do kh-lap- ge-ne-ralGrades da-ra-ja da-ra-jay35


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291ASSYRIA, KURDISH & YIZIDIS GRAMMAREnglish <strong>Kurdish</strong> & Yazidis <strong>Assyrian</strong>Halt ra-was-ta klie, khmolInfantry pi-ya-da as-kar pi-ya-daLadder nar-do-wan, ya-wa simal-ta-di-khaw-larie-sieLance ro-mh ,khihs-ta rom-kha, jid-daLine rez, jar-gah jar-ga, re-zaLt.Colonel mien-ba-shie khlap-resh-al-paLeave rokh-sat ie-zen, ie-ja-zaMajor Yoz-ba-shie rab-kham-sham-maMedical officer hakim -i- as-kar hak-im-d-as-karMachine gun mit-ral-yoz, chir chira chir-chira mit-ralyozMine madan, lu-ghim ma-dan, lugh-maMedal Nie-shan nie-shanMarch chon traie-ta , zal-taNavy as-kar-navy as-kar-di-ya-maOfficer za-bit za-bitPetrol mu-ba-hiz-chie, ka-ra- ka-ra-wolwolPay, salary ra-tib ra-tibPaymaster khaz-na-dar khaz-na-darPeace pek-ha-tin sh-la-maPistol da-ban-ja da-ban-jaPowder dar-ma-na-ti-fan-gay dar-ma-na, ba-rotPrisoner e-kh-sier, haf-sa-chie do-sakh-chie, yakhkir-tiesier, dwie-qayQuarter master sar-zakh-ie-ra, sar am- rab-zakh-ie-ra,-rabbaram-barRank da-ra-ja , rot-ba da-ra-ja, rot-baReserve as-kar ha-zir as-kar kaw-shon-hazerRevolver da-ban-ja re-vol-ver, law-labRifle ti-fang to-paRetreat ra-vien rkhat-ta, twar-taResistance mu-ka-ba-la, ro-ba-row k-lay-ta-bar-kolRepulse pal-dan khar-zap-taReward kha-lat, mosh-da pish-kish, shi-kh-da36


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291MILITARY & NAVAL TERMSEnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Ration za-khi-ra za-khi-raSailor ga-mie-chie ga-mie-chieGOVERNMENT TERMSDetective ka-fie-ah , ja-sos jas-sos, kha-fi-yahDirector general rai-ies--i-kol (hami(u)), sar-i-kol ra-yis-ko-la-na-yaDeputy Governor wa-kiel-li-hakim wakil-di-ha-kimDistrict wi-la-yat, wa-lat, ma-hal ma-hal, at-raEmpire, kingdom dow-lat em-pra-toraEmperor kir-ar , khon-kar em-pe-ra-torForeign kha-riji-ya, dar-va kha-ri-ji-ya, ba ra-yiGovernor General wa-li wa-li, ha-kimIndependence a-za-di , is-tiq-lal a-zat-too-a, kho-ra-raMinistry wa-za-rat wa-zie-ra-too-taMinister waz-zier wa-zie-raDo. of foreign do. dar-va, kh-riji-yat “ di-kha-ri-jiya, ba-ra-yiDo. Justice do. shar-at “ di-ha-koo-taDo. Finance do. kha-rj , ma-l “ di- khar-j, ma-lDo. Interior do. da-khi-li-yah, “ ga-wa-na-yo-taPrime Minister sa-dir-a-zani, sar wa-zie-ran “ resh-wa-zie-rayMembers aza, a-za-i-maj-lis, a-n-dam-ay had-da-mayNeutrality bai-ta-raff bi-ta-raff, dla-may-lyo-taParliament maj-lis, par-la-man maowt-wa, par-li-mentPolice po-lis, shur-ta po-li-sa, shor-taPresident sar-majlis, sar-Hiko-matay resh-maj-lissa-rokre-sha -di -khok-maPension ta-ka-wied ta-ka-wiedRepublic jam-hoo-ri-yat jam-ho-ri-yaService khid-mat, sho-khil khid-mit- taTreaty et-ti-fak, ti-fak, pek-hatin kho-ya-daMILITARY TERMSSergeant major mi-la-zim rab-kham-shieSentinel now-ba-dar tas-kil-lowSignal e-sha-rat e-sha-ratSoldier na-far, as-kar pa-la-sha, na-far37


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291ASSYRIAN, KURDISH & YIZIDIS GRAMMAREnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Spear khish-ta nie-za, khish-taSpurs ri-kei-b, zan-gol zan-goolSpy ja-sos ja-sos-saStaff ar-ka-ni-harb ar-ka-ni-harb (pla-sha)Surrender tas-lim tas-limSword sh-ier sai-paSea-port ra-khi-bah-ri mar-za-d- ya-maShip-wreck gha-ri-kan-da- ga-mie gh-rak-ta -di- ga-mieStores am-ba-rie, kor-kho-na, kor-kha-na, jabal-kha-( jabal-kha-na) naScout ka-ra-wil ya-sha-rie ja-so-sa-kam-sha-raySupply zakhi-ra za-khi-raTent cha-dir, kon chad-raTower borj, mi-na-ra bor-jaTrenches cha-par-ri nav-ar-di san-gar go ar-raTroops na-fa-ray -as-ka-ran pa-la-shay , as-ka-ryTransport kar-wan, qa-han-din kar-wan, na-bal-taVictory gha-lib-boon gha-li-bo-taVolunteer daw-ta-lab, sh-dav-kh-wa-ti daw-ta-la-bay, min riza-ya-yo-taDiplomatic po-li-tik po-lie-tie-kieAnarchy bi-li-va, liv-yan j-waj-ta, kh-wat-taAdminsitration tad-bier, rez mar-yaz-ta, tag-bar-taDo. Postal do.pos-ta do. di-pos-taDo. Telegraph do. te-le-grah do. te-le-grahDo. railway do. pas-por do. ma-shi-naDo. Civil do.mol-ki-ya do. mol-ki-yaDo. Waqf do. waqf do. waq-faColony es-kan ko-lo-ni-yaConsulate shah-bandar-khan-na kons-sul-khanaCourt, tribunal maj-lies, die-wan maj-lisAGRICULTURAL TERMSAgriculture joht-ke-rin a-ka-ra-da-ro-ta, zro-taaxe gah, va-jo-tie taw-raAcre wa-rie-sa ar-day khaw-la38


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291AGRICULTURAL TERMSEnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Bank gir, (mill) ko-kha, (gi-rik-ta)Cart a-ra-ba-na a-ra-ba-naCulvert ka-riz cha-rizCrop ha-sill mah-sul, kh-sa-dtaManure pa-hie-n,zib-li, rei-kh zib-laDigging ko-lan kh-par-taDam ra-kh, sad mar-za, sad-daEngineer ma-han-diz mu-han-diz, en-ginierEscape, regulator da-ra-va a-vay pa-sok-ta(di-mie-ya)bar-a-avyEarth ard, don-ya ar-aaField za-vie khak-laFarm molk molkFarmer fal-la, rash-bar rash-barGrass gya gil-laGardner raz-van-chie bagh-wan-chieraz-va-naHarrow ge-sin ab-za-raHigh land ar-day bi-lind a-ra-ram-taHarrowing ha-sho-tin -na arday pil-kha-na di-ar-raShare bahr, bah-ra-min pish-ka, sa-masahmIrrigation av -dan mash-tay-taLand ard, molk ar-raLand tax khurj, mal-yat kharj, mali-yaMill ash, a-shie er-kh-i-l (ay)Mud har-rie tie-na, a-dom-taMound chie-ya(gir, mill) to-ra(kokha,rom-ta)Plantation shit-li-ki-rin, shi-til sh-tal-ta, shit-layPasture ko-va-char, zom, bar- zome, mar-ieba-lak,kozata (di-erbay), kozazo-zanzaw-zanPump charkh, trom-bay pam-pa di mi-yaa-vay , ma-torma-toraPlant(seedling) shi-til shit-layPeasant jot-yar zar-ya-naPlough jo(f)t , ha-sho-tin z-ra-ie-taPit (hole) con, bier , cha-l biz-za, cha-liay39


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291ASSYRIAN, KURDISH & YIZIDIS GRAMMAREnglish Kurdis & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Proprety- tax khar-ja ar-day kharji-di-ar-raReaper fal-lahi di-roo-ti-nay kha-za-daReaping machine ma-kie-na- di-rooti-nay ma-kie-na- di khizdaReservoir gar-ra-a-vay, ko-tal goll, garra, ko-tal-a- a-vayStore am-bar, chall am-barSpade mar- bell rush-ta, ma-raShepherd shi-van ra-yaScythe, sickle das-sin mag-laSowing tof-bi-shan-din bzak-ta-di bir-zar-raStraw ka, ka-sal -a- ga-ni-mie kas-laTilling shitil-kekrin (chan-din) sh-tal-taWinter -crop ha-sil-a- zi-vis-ta-nay mah-sul-di sit-waBotany el-may fa-la-hie elm-di-zro-taCultivtion jo(f)t ker- rin aka-ra-da-ro-taWater course jo-aa-vay sha-kie-taShoot shi-til nis-wawatering, irrigat- av-danmash-tay-taingPoor land ar-day-za-ief a-ra-za-boonGood land ar-day ka-law ar-ra-spa-ieSandy soil ar-day- khiez a-ra- khie-zan-taCITY TOWN AND VILLAGEBridge pir, ji-ser gish-raBath ham-mam, chol, av-dast ham-mamButcher y ka-sab-kha-nie ka-sab-kha-naHouse mall, kha-nie bai-taBank khaz-na, bank bet-khaz-na, ban-kaCity ba-sher , sha-ray m-die-ta, ba-sherCarvansary khan, kar-wan-sra kar-wan-sa-ra, khanCoffee shop kah-wa-kha-na kah-wa-kha-naChurch der, ki-nay-sa om-ra, eta, ka-die-sha4341


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291CITY TOWN AND VILLAGEEnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Cemetry kab-ris-tan, z-ya-rat bet-ko-raCommercial house khan-ya to-ja-ra-tie be-ta- di-ta-ji-roo-taCourts mah-ka-ma bet-dyan-taFactory kar-kha-na kar-kha-naFarm, field za-vie khak-laCottage ko-la, zom, zo-zan kokh-ta, ko-la,zo-makap-rakap-ran-taGovernment house ma-la hiko-ma-tay bi-ta-di-hi-ko-maCustom house gom-rok-ka-na bi-ta-di-gom-rokHospital e-sta-kha-na bet-rie-hay, hos-pi-talMuniciplaity ma-la ba-la-di-ya bet-ba-la-di-yaMarket ba-zar, suk sho-ka, ba-zarMosque miz-gaft miz-gaftMinaret mi-na-ra min-a-raMill ash, a- er-khilkiln ko-tal, koo-rah a-too-na, koo-raPort as-kal-la l-me-na, as-kal-laPost office post-kha-na pos-taPrison ha-bis-kha-na do-sakh, bab(f)s-kha-nRoad ray, rek, dirb or-khaStreet ko-lan a-lo-laRestaurant ji-hay-khwar-ne, lukanta doka-d-ie-kha-laRailway station pa-poor, sho-man-da- ma-shie-na, orkha-diferpriz-laPalace ka-sir kas-raTheatre ji-hay ta-mash-kha-na do-ka-d- ta-mash-kha-naTannery da-ba-gh-kha-na da-bagh-kha-na, doka-d-gil-deWorkshop ha-dad-kha-na bai-ta-di-ha-da-dootaVillage gond ma-taSCIENTIFIC TERMSArithmetic el-may-hi-sab arith-ma-tieqieFigure ra-qam , hi-sab khish-bon-ya, nom-morAddition a-ma-ki-rin ja-ma-ie-ta, ka-pash-taSubtraction kem-ki-rin sh-kal-tashi-stan-din41


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291ASSYRIAN, KURDISH & YIZIDIS GRAMMAREnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Difference Kis-ma -maie, pyash-taya-ma-ieMinus e-sha-ra-ta- (-) mie-nas, kem,kem-ki-rinsh-qa-lta min-awPlus plus (+) pluszi-ya-da-ki-rin maz-yad-taEqual ba-ra-bar (=) ba-ra-barwak-e-kmakh-o-da-layDivision lek-va-ki-rin pa-la-ie-taQuantity jam jamMeasure ke-shan, pie-van kie-yo-laFraction kem, kema, pi-chak kem- ba-sorash-kas-tan, pir-tik t-war-ta, pir-ti-kaPercentage sh-sad-ek(dah-ek) m-in-e-ma kha, min is-ra khaDiscount kem-ki-rin mab-sar-ta, man-kas-taInterest sa-laff zaw-din-ya, sa-laffCapital sar-maya sar-mayaProportion fark, ta-pa-wood fark, ta-pa-watProblem hi-sab, pir-syar to-sa, bu-qa-raAlgebra al-gabir al-jabraGeometry go-mat-riya, han-da sa go-mat-ri-ya, han-da-saPoint nuq-ta, nog-za,jeh nuq-za, nuq-taStraight line jarg-rast jar-ga-doosCrooked line rez-kh-war jar-ga plie-ma, p-chie-laParallel line reza-ba-ra-bar jar-ga- ba-ra-barDegree da-ra-ja da-raj-aTriangle se-soo T-la- za-wi-teSquare char-go-sha ar-ba -go-shaFlat, level dasht-i- rast, misht dash-ta doozSides rakh, lev dip-na-tayArea wa-lat, ma-sa-hat,-ard at-ra, a-ra, ma-sa-hatCircle gir-o-vir ,da-ie-ra da-ie-ra, kha-laq-taCentre nie-vak , nav-ba-ien pie-pal-gaPyramid qob-ba bor-jaBreadth pan pit-yo-ta,pit-kho-aLength di-resh-a-hie ya-rie-khu-taDepth koor-ya-tie um-qaGlobe glop, hammi-don-ya-ya kul-la don-yi, globZone zo-noos, rahke-don- zo-nos, qod-baya-i42


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291SCIENTIFIC TERMSEnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Torid zone zo-noos -a-garm zo-nos-kha-i-maFrigid zone zo-noos ja-mi-die, sar zonos mug-dil-laMap kha-rie-ta kha-rie-taEast qobla-rosh-hi-latin ma-din-khaWest do. ava-boon ma-ir-waNorth qubla-je-hoo-wa, garb-yashe-riSouth shu-ri , ji-noob ta-iem-naAstronomy il-may-ster-wa-es- estro-no-mi-yamanPhysics il-may -fiz-ya elm-di-kya-na,fizyaGravity, weight ke-shantqol-ta, grash-taMotion li-vien, beli-vie-na jwaj-taAdhesion vba-dan, pek-va-dan tpa-i-taHardness ka-yim qo-yoo-taElectricity bi-rosk, ka-rab bir-qa, kah-rabNature ta-bie-at jins, as-sil kya-na, as-laSCHOOLSchool mad-rass mad-ra-saUniversitty mad-ra-sa-mazin university, bet-saw-beClass das-ta kl-asHead master sar-mad-ra-sa, mu-dier tag-bir-ra-nTeacher mo-al-lim, mam-o-s-ta ra-biePupil sha-gird, fak-ka, ta-lib as-koo-la-yakh-wan-da-warLibrary ki-tab-kha-na bet-kta-weBook ki-teb k-ta-waCopy book daf-tar daf-tarPen ka-lam ka-la-maPaper ka-khaz wa-ra-qaNewspaper ja-rie-da, rosh-na-ma spar-yaw-me, jar-ie-daPencil pansil, qa-lam-i- ri-sas pansil, qa-la-ma di-ris-sasRuler mus-tar mus-ta-raInk hi-bir bid-yo-taLesson dars dar-saExercise mashk, tam-rien mashk, tam-rien, ta-liem43


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291ASSYRIAN, KURDISH & YIZIDIS GRAMMAREnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>Line reez, jarg jar-ga, sir-taSentence jum-la, jar-gah mim-raWord kha-bar, payv khab-ra, khabra, ta-nay-taTOOLSSaw min-shar na-sar-taPlane run-dash ran-dashHammer cha-kooch cha-koochScrew bor-ghie bor-ghieNail bis-mar biz-ma-ra, mie-khaFile kir-tiekh, mab-rad mab-rad, ki-tikNeedle dar-zie kh-ma-taPin sin-jaq, dam-buz sin-jak, dam-busPROFESSIONS AND TRADESFarm Labourers fal-ahresh-bar, rinj-bar-raShephered Shivan ra-yaShepherd, cows gavan biqara(chie)and buffaloPoulterer shi-va-ni fi-ran ra-ya-di-tay-rayHorse and mule ka-r-vanchiekar-wan-chiecarrierVegetable gardeners raz-van-i-gas-ka-ti za-ra--ya- di-gil-laleMINERAL AND METALSBrass bi-rin-jok bi-rinjBronz bronz bronzCement si-ment, chi-man-to ch-ie-man-toClay li-hiem, a-kh li-hiem, tienaCoal ko-mir, ra-sh-ie ko-mer, shikh-raCopper sifir sip-parDiamond al-mas al-lusBorax a-kha-s-pie kha-ra-naGlass shoo-sha shoo-shaGold zer dah-waGranite bar-esta kepa-d-chak-mak44


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291MINERAL AND METALSEnglish <strong>Kurdish</strong> & Yidis <strong>Assyrian</strong>Coral mir-jan mer-janEmerald zun-rod zim-rodLead ri-suss ri-sussLime kil-sa kil-shaIron a-sin priz-laMarble mar-mar mar-marMercury zie-baq jio-waPearl dor-rah, mir-ra-rie mar-gan-ya-tayPlaster gaij, gage gay-ja, gai-sePrecious stones ba-ray -b- qie-mat ke-pay tie-ma-naySilver ziev se-maSlate ba-ray ni vie-sien ke-pa- di-k-taw-taSteel po-lad po-ladStone barr ke-paaRuby ya-qood ya-qoodTin ta-nak ta-na-kaPRONOUNSI azz a-naThou too atHe aw awShe aw aieWe am akh-nanYou hon akh-tunThey a-wan a-niePOSSESSIVEMy, mine ya-min die-yieThy, thine ya-ta die-yokhHis ya-wie die-yehHer ya-we die-yahOur, ours ya-ma die-yanYour, yours ya-ta die-yo-khunTheir, theirs ya-wan die-ya-ie45


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291<strong>Assyrian</strong>, kurdish & Yizidid GrammarH___contd.English <strong>Kurdish</strong> <strong>Assyrian</strong>Hire ki-rie, iejar ki-rie-yihhit nie-shan, le-dan m-kha-ya, nie-shan-qahold, contain was-tan, ra-was-tan, gir-tin d-wa-qa, k-la-yahonor ja-na-be-ta myuq-rahope kho-dan, hie-vie he-ma-noo-ta, hie-wiehurt zah-mat, a-zi-yat a-jaz-taIimagine takh-mien-ki-rin takh-man-taimitateshi-bat46


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291VerbsJEnglish Kurdis & yizidis <strong>Assyrian</strong>join yak-bon, haval bon zwak-ta, khaw-rootajudge shar-at-kar(kazi) da-ya-na, diewan-karjump kho-ha-vey-tin sh-war-tajustify hak-dan ( rast) yah-wa hak-uuta, sar-ras-tuutakeep gir-tin d-wak-ta, kha-may-takill kosh-tin qit-lakick le-dan m-khay-takiss maach-ki-rin man-shok-takneel sar-chok-was-tan bra-kaknock tak-tak, dar-dan tak-tak-taknow za-nie, d-za-nim di-ta , ida-yaKLlash du-bar-shif-kan shal-bat-talast doo-mayk ka-ra-yalaugh kanien gikh-kalead tagbier tag-bo-raylearn u-lim lie-paleak zet bin-wa-yaleave bo-rie, he-lan sh-wa-qalend daie-ien-ki-rin mad-yo-nay, yah-wil da-ay-nalet he-lin, bi-he-lin sh-wa-qalie dra-ki-rin da-go-laylift ra-ki-rin bah-ra, mar-ro-maylight (lamp)(fire) ro-na-hie bah-ra, por-yalike shi-tie, shif-tie dmay-ta, da-may-talimit bi-domaik , tikhob bi-t-khomlisten goh-dan mas-yat-talive umr-di-resh likha-yaload du-gir-tin, bar-ki-rin mat-an-talock qi-fil-ki-rin, kir-tin d-wa-ralook ne-rin, bi-ne-ra ga-shak-talose bar-za-ki-rin ta-lo-kaylove hish-ki-rin, a-vie-n kh-o-balook for ne-ri, le-bga-ra ga-sha-q-ta47


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291Mmake ki-rin, che-ki-rin ta-ras-tamake a mistake gha-lat-ki-rin khil-tamarch chon zal-ta, t-tay-tamanage zabt-ki-rin tag-bar-tamark nie-shan nie-shan-qamarry sh-oo-ki-rin g-wa-rameasure pie-van, ol-chie ta-qal-tato mend che-ki-rin ta-ro-saymix te-ki-l-ki-rin kh-wakh-ta, kh-wa-khamove le-vien, be-le-va j-waj-tamortgage g-ra-wan ba-iemultiply ze-da-ki-rin maz-yad-taneglect sh-bier-ki-rin man-shay-tanotify ma-loo-mat dan mad-ay-taneed haw-ja-ti snoq-ya-taNOobey goh-dan mas-yad-taobject hoj-jat sa-bab, huj-jatoffer dan, bida ya-wal-ta, maq-raw-taoccur boon kuam-taopen va-ki-rie p-ta-khaoperate ki-rin ie-wa-daoppose zid-ki-rin dar-qulorder reja, be-jit bie-ma-ra, shqalta-d-ka-braPpack kho-chak-ka , lek-bi-da kar-kaz-tapaint nuqsh, naksh na-k-shoota, sw-ay-tapardon pe-he-lan, pe-bo-rien pa-khal-tapass bo-rien war-ta, zal-tapay dan ya-wal-tapersist e-nad-ki-rin e-nad, pulkhana-dla klaytaperspire khuh-dan t-aa-tapick up ra-ki-rin la-bal-ta, ma-ram -taplay la-yiz-tin ta-wal-taplead kh-wazt-tin t-lb-taplease pe-khosh, hi-vi d--kam in-bas-ma-lokhplunder ta-laan g-no-ta, slab-ta, ta-lanpoint nie-shan-ki-rin lir-sha-mapour khu-le-ki-rin sa-po-qayprepare ha-zir-boon ha-zi-roo-taprefer pe-tir-d-has-kam qa-boo-laypresent no-ka, ha-zir a-di-ya , hu-zierpress bas-ma, chap-ki-rin ba-s-man-ta, dya-sh-tapretend diar-kir , kho-diar-kir mub-yin-neprevent pash-dan, was-ran, ra-was-tan-din mak-lay-taprint bas-ma, ni-ie-sien m-khay-ta-d-bas-ma48


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291proclaim ba-yan-ki-rin makh-zay-taprocure is-bat-ki-rin maz-bat-taprogress she-ha-tien man-tay-taprohibit gi-ro-ki-rin, was-tan ar-qal-tapromise qaul-ki-rin, a-khif-tin-dan qaw-lapromote ta-raq-qi, mazin-ki-rin ryam-ta, man-tay-tapronounce ta-la-fuz-ki-rin , az-man-ki-rin mar-ta , r-tam-ta d-khabrapropose arz-ki-rin t-a-lo-boo-ya-teprotect hi-ma-yat-ki-rin n-tar-ta, kha-may-taprove is-bat0ki-rin mab-yan-ta, maz-bo-taypublish chap-ki-rin bas-man-ta, pras-tapurchase ki-rien liz-wa-naput day-nan ma-taw-tapull ke-shan g-rash-tapush pal-dan khar-zap-taquarrel hav-rik dra-shaquestion ba-qar-ta ba-qar-taquit tark-ki-rin trak-taquote qiemat-ki-rin walta-d-t-ie-maQRrain ba-ran, ba-ran-te ra-i-ta, mit-raraise bi-lind-ki-rin ma-ro-mayreach ga-hish-tin m-tay-taread khan-din q-ray-tareceive qa-bool-ki-rin qa-bal-tarecommend taw-sie-na-ma na-do-we, likh-q-a-rarecruit as-kar-kir-tin, le-sh-kar -ki-rin dwaq-ta -d- as-karreduce kem-ki-rin mab-sar-tarefer sha-hid-ru-ki-rin l-ta-lab-tareform new-ki-rin kho-da-tarefuse bar-na-choon makh-pal-taregister daf-tar-ni-wie-sien, ne-vie-sien mak-taw-taregret posh-man-boon pa-sham-tarejoice kaif-sho-shie kha-doo-ta, ba-sie-moo-tarelease bar-boon, bar-daan ra-pay[taremain man pya-sh-taremark nie-shan -ki-rin r-sha-maremember na-sh-bier-ki-rin man-shay-taremind bier-ie-nan , hi-zir-kir mat-khar-taremove bar-ki-rin sha-nay-tarenew new-ki-rin khat-khat-tarepair do do49


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291verbsREnglish <strong>Kurdish</strong> <strong>Assyrian</strong>repent taw-ba-ki-rin ta-wab-tarepeat do-jar-go-tin, be-sha-va t-nay-tareplay ja-wab-dan ja-wab-ta -d-shu-aa-lareplace va-ga-rand-na-hi ba-dal-ta, dyar-tareport kha-bar-dan mad-ay-tarequest mat-lub mat-lubresemble shi-bi dmay-taresign dasta-bar-dan sh-waq-tarespect ih-tiram-ki-rin mya-qar-tarest ben-dan manyakhtarestore va-ge-ran-dain mad-ar-taretreat ra-vien, va-gar-yan dyar-ta, raq-tareturn vagi-randin, hat-na-va dyar-tareveal ashka-ra-kir glay-tarevenge tol-stan-din sh-qalta-d-tolareward haq-dan p-ra-yaride swar-bon reka-woo-taring zring-ran-din zan-gar-tarise ra-boon q-yam-ta, ryam-tarob sha-lan-din sha-lo-khay, g-naw-taroast bi-shar-tin, qa-lan-din qlay-ta, ta-way-tarub par-khan-din p-rakh-ta, sh-yap-taruin we-ran, khi-ra-b-ki-rin kh-raw-tarule huk-mat-ki-rin h-kam-ta, ha-ko-mayrun ba-zien, bi-buzin r-kha-ta, ir-kha-tarust ze-hung gin-ga-raSsalute sa-lam dray-ta-d- sh-la-masatisfy ra-zie-ki-rin mas-way-ta, mar-day-tasave khi-las-kir-na pa-ro-qay, por-ka-nasaw die-tin, mi-shus-ki-rin n-sa-ra , kh-za-ya51


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291<strong>Assyrian</strong> , <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> GrammarEnglish Kurdis & Yizidid <strong>Assyrian</strong>sell fro-tin za-bo-naysay go-tin i-mar-tasearch taf-tiesh taf-tash-ta, ta-ay-ta, sakh-say-tasee die-tin kh-za-ya, kh-zay-tasend vre-ki-rin sha-do-rayseem dya-r , dya-r boon mab-yan-taseize gir-tin d-wak-taselect bi-shar-tin ga-be-taseal mor-ki-rin m-ha-ra, m-har-taVerbsEnglish <strong>Kurdish</strong> & <strong>Yizidis</strong> <strong>Assyrian</strong>speak a-khift -tin, go-tin ham-zo-may, ham-zam-taspell ta-haj-jat-ki-rin ha-go-yespend kharj-ki-rin kh-a-ro-jayspoil khrab-ki-rin makh-ro-wayspread ra-e-khis-tin pra-sa, sh-ta-khastand was-tan k-la-yastart dast-pe-ki-rin sha-ro-yestarve bir-sie, bi-ha-li mya-ta-min-kip-nastick lik-va-boon, pek-va-ras-yan t-pa-ya, t-pay-tastop was-tan mak-lay-tastrike ej-ma, le-da-n m-ka-a-yastudy elm-gir-tin bil-ya-pasubmit tas-lie-m tas-lie-m, sa- pay-tasuffer a-jiz-ki-rin jan-jo-ray, a-jas-tasuggest ro-yi-da, mas-la-hat ya-wal-ta-d-ra--isupply daa-ki-rin, za-khi-ra-dan ta-k-bar-ta, tar-sie-tasupppose takh-mien, kh-yal-ki-rin makh-sho-waysurrender tas-liem tas-lo-may, sa-po-ihsurround dor-man-dor-kir-tien khar-do-yayshare sha-riek-ka-ti sha-ro-kay, shari-ko-tashine sha-vk-dan ya-wa-shaw-ka, balbo-sayshow ni-shan-dan makh-zay-tasing sti-ran z-ma-ra, z-mar-tasweep m-lien, bi-ma-la k-na-shaswim ma-la-wa-nie s-kha-yatake stan-dien sh-qa-la, sh-qal-tatake care kham kh-wa-rien kha-la-khamT51


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291English <strong>Kurdish</strong> & Yazidis <strong>Assyrian</strong>talk akhif-tin ham-zo-maytest taj-ri-ba ja-rab-ta, sakh-say-tatouch pe-kaf-tin d-qa-ratell a-khif-tin i-ma-rathank mi-nat-ka-ri, mam-noon tan-ta-dmin-ta, ba-sie-mathink takh-mien-ki-rin kh-sha-wa, takh-mo-naythrow ha-ve-tin ra-po-yih, m-ta-laq-tatrade ki-rien-u-fro-tin, wa-da-ti-ja-ra-t, bazir-ga-notatransfer vre-ki-rin sha-dar-ta, shakh-lap-tatranslate tar-ja-ma-ki-rin pa-shaq-ta, pa-sho-qaytransport vre-ki-rin sha-dar-ta, shakh-lap-tatravel gar-yan gh-dar-ta, j-ya-latrust ba-war, kha-tir-jam kha-tir-jam, eh-too-bartry va-ga-ran-din ma-dar-tatie g-re-dan syr-t, ie-so-ratear di-ran-din jam-bar-ta, prat-taUunderstand fam-ki-rin, za-nie par-may-taunload bar-na-ki-rie, kha-li-ki-rin mas-paq-ta, la-mat-an-tauntie na-grai-da-ie la-syar-ta, sha-ray-tause f-ay-da, pe-shol-ki-rin mar-pay-da, map-lakh-taVvanish hin-da-boon tlaq-tavary go-hast shakh-lap-taverify ka-wie, tah-qiq sakh-say-taview d-yar-ki-rin mab-yan-tavisit go-rish, die-tin t-paq-ta, kh-zay-ta52


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291AdjectiveEnglish <strong>Kurdish</strong> & Yazidis <strong>Assyrian</strong>certain a-ga-da-rim, pisht-rast kha-tir-jam, doozcheap ar-zan ar-zanclean pa-qish ta-miez, dikh-yaclever a-qil ho-na-na, a-qilcommon e-moo-mi, ba-la-va kol-la-na-yacold sar-ma, ta-zie ka-ril-ra, kartaconfident kho-dan-kha-ba-rak kal-ya-na-al- khab-racontrary na-ya -r dar-qo-la-yaconveient ra-hat, ben-va-da-ya ra-hatcool ta-zie, sur qa-rie-racorrect rast, drost dooz, ta-mamcruel za-lim za-limDdamp nem (ard-ay-tar) ni-ma-no-tadangerous kha-tar, bi-tir-sa ma-ray-ki-wan-die-noo-saydark ta-rie khish-ka, kho-yadeaf kar kar-radear kho-sha-wist, qer-ran soogul, moo-khub-badeep koor am-kodifferent yaki-die, ya-ki-tir khie-na, prie-shadirect rast-o-rast dooz-a-doozdirty kiresh, piess shikh-ta-na, la-tamiezdistant door, mit-kha, ra-hok-ta, rikh-kadouble do-tak tray-takaydoubtful shik, be-ba-warie shik, la-hay-man-tadown kh-wa-ray, bi-nishieve el-takh, re-sha-takh-ta-yadrunk sar-khwash, vakh-wa-rie ra-wa-ya, shit-ya53


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291English <strong>Kurdish</strong> & Yazidis <strong>Assyrian</strong>Dearly zoo jal-dayeasy sah-na-ya-tie ha-sa-nay-ie-laempty kha-lie, va-la-ya s-pie-qaenough ba-ssa, ham-hin-da ba-sa, k-mil-laentire ta-mam, ham-mo tam-mam, kul-layequal ba-ra-bar, wak, sar-b-sar ba-ra-bar, makhexact ta-mam, dooz tamam, dooz,ezcellent gal-lak-ba-sh ra-ba-spa-yieFfalse gha-lt-bo-ien, na-rast makh-lit-ta-nafamous mash-hoor, pe-qo-tie-ya di-ya, man-shorfurther door-ter bosh-rikh-qafast si-vik ra-kho-ta, mal-yaz-tafat qa-law-ya-tie, roon t-rie-safemale hor-mat, sh-in-an ginsa-niqo-ta-na-yafine bash, qanj spa-yie, an-dafoolish khi-shiem, be-a-qil, na-zaan naz-za, gha-shimforeign bi-ya-nie, dar-va nokh-ra-yoo-tafortunate e-q-bal, bakht ikbal, ba-khtfree a-zat, dastor-da-yie a-zat,fresh new, ta-za kha-ta, ta-zaGgeneral e-mo-mie kol-la-na-yaglad pe-khosh psie-khagood bash, chak spa-yiegrand, great ga-lag, ma-zin ra-ba go-ra54


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291adjectivesEnglish <strong>Kurdish</strong> & Yazidis <strong>Assyrian</strong>Hhard qa-yim qo-yahealthy sakh, sar-kho, sa-la-mat sa-la-matheavy gir-ran ya-qo-raharmful kho-dan-za-rar mari-za-rarharmless be-za-rar be-za-rarhigh bilind ra-ma, a-lo-yahilly mil rum-tahonest ha-lal, ra-sta ha-lal, sha-rie-rahot garm sha-khie-nahopeful khodan -hie-vie mari-hi-wiehungry bir-sie k-pie-naIidle be-shol, tan-bal ba-tie-laignorant be-fam, be-fahm be-par-may-taimportant la-zem-a ana-qay-taimmediate no-ka, ve-ga-ve, no-ho har-a-diyaimpatient be-sabr la-kh-mal-taimpossible be-mom-kin lela-mom-kininconvenient na-ra-hat la-ra-hat-, la-nie-kho-tainteresting kho-dan fay-da mari-fay-daindirect na-rast la-doozinferior kem, k-i-nd ko-painfidel ka-fir ka-po-rainnocent be-gon-nah, kha-lis dla-g-na-hainside nav-kha-ni, nav, nie-vak ga-wa-yaexterior dar-va wad-dar, ba-ra-yajust haq, rast huk, doozJ55


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291English <strong>Kurdish</strong> & Yazidis <strong>Assyrian</strong>Kkind brahim mare-rakh-mi, mrakh-ma-naLlame ling, sa-qat shil-la, lingalarge mazin go-ralast do-ma-ik pa-shie kha-ra-yalate dirang de-ranglawful mo-jibi-shar-at makh-shar-at, qa-noo-na-yalazy tan-bal tan-ballearned a-lim, kh-wan-die lie-paless kem, pie-chak khach-chaliar da-ra-wien da-ga-lalight roo-na-hie bah-ralittle ki-chik , pi-chuk zo-ralong di-resh ya-rie-khaloose sist, na -shid-yay rip-yalose bar-za-ki-rin tlaq-talost bar-za bo tliq-leloud bi-lind ra-ma, il-la-yalow k-i-nd takh-ta-ya, ko-palucky khosh eq-bal mare-iq-balMmad har, karb s-rie-kha, k-rie-bamany gal-lag ra-ba, pir-yamiddle nav-bayn, nie-vak pal-ga, b-e-lmore ze-da, ga-lak, pe-tir bosh-zaw-damuch ze-da tir ra-ba -bosh-zaw-danarrow zi-rav, tang na-kie-danear ne-ziek kor-banecessary la-zim-a , tiv-yay-ya ana-qay-ta-elanew ta-za kha-ta, ta-zanext ya-te-t a-khie-nanice b-a-sh s-paynoble mo-ta-bar, bina-ji-ha muq-ra56


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291English <strong>Kurdish</strong> & Yazidis <strong>Assyrian</strong>Oobedient goh-dan mas-yit-ta-naofficial ras-mie ras-mieold pier, pie-ra-mer ra-ba , go-raopen va-kie-rie, va-boon p-tie-khaopposite na-yar dar-qulother ya-die, e-kie-die khi-naPpainful san-jo-ie, san-jopast bo-rie, cho-yie dwir-re, da-warperfect ta-mam ka-miel, ta-mampleasant kho-sha, kh-wa-sha ba-sie-ma, to-ta-ay-lapolite oz-man-kh-wash li-sha-na-ba-sie-mapossible mom-kin mom-kin, y-bar-yapoor fa-kier mis-kie-napowerful zakhim, zakh-ma khi-la-naprecious be-kie-mat tie-ma-naplenty zahf, ga-lak ra-ba, pir-yapresent ha-zir ha-zirpretty khosh-kuk, ji-wan sha-pie-ra, shapir-aproud sar-bi-lin-di re-sha ra-ma, mish-taw-hir-ra-napure safie, kha-lis sip-ya, kha-lisQquick zoo jal-dayrare kem, pi-chak kem, ba-so-raready hazir, h-zira ha-zirreal ta-mam, rast ta-mamrecent ni-ziek kor-baregular tar-tieb, ka-non re-ze, tar-tiebrich daw-lat-mand daw-lat mandR57


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291English <strong>Kurdish</strong> & Yazidis <strong>Assyrian</strong>Rright rast, drost sha-rie-ra, doozripe ga-hish-tie b-shie-la, mit-yaround dor-man-dor kh-dir-wa-naySsacred mu-qad-das mkod-shasad posh-man p-shie-masafe sa-la-mat sa-la-matsame har-a-wa har -aw-lesecret pa-nay ra-zashort kort kir-yasimple dil-rast, ras-ta p-shie-tasincere mokh-lis sha-rie-ra, mokh-lissingle tak,yak,b-tinay tak, ya-ka-naslow he-die nie-khaslope hul-ya, sar-ni-shie-v-iya sh-yap-ta, slay-tasmall ki-chik zo-rasoft nar-ma ra-kie-khasorry posh-man po-shie-masound and safe sa-la-mat, sa-kh sakh-u-sa-liemsour tirsh kha-mo-saspecial makh-sos makh-sossquare chwar-kosha a-rba qur-ni-ya-testrange biya-nie nokh-ra-yastrong zakhm , bqu-wat khay-la-nasudden b-jara-kie, ghaf-lat m-na-gis-tansufficient ba-sa, ta-mam mal-ya-nasuitable la-ik la-kho-masure pesht-ast, ba-wa-rie kha-tir-jam, it-lie ba-warsweet „ shi-rien khilyaTtall de-resh ya-rie-khatame ka-hie she-na-ya58


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291English <strong>Kurdish</strong> & Yazidis <strong>Assyrian</strong>Tterrible pies, khi-rab maz-di-ya-na, khir-bathick s-toor kh-lie-mathin na-zik na-kie-dathirsty te-nie, tir-sie bo- av-ay s-eh-ya, sah-watight gre-dan s-yr-ta, i-so-ratimid tir-sie-nok za-do-ya, zad-ya-natired was-tie-ya-ie, was-ta-ya jeh-ya, kich-khatrue‟ rast, drost sha-rie-raUugly na-la-wa, na-jwa-na la-sha-pie-raunable be-qu-wat, na-shet, ni-ka-rit la mit- mas-ya-naunhappy nal-sar ka-fe-kho, poshman la-khid-ya, p-shie-maunfaithful be-ba-war la-mhom-naunfit na-la-yik la-kh-shie-kha, la la-kho-maunfortunate be-iqbal bi-ik-balunjust na-hak na-hakunkind be-rahim dla-rakh-meunknown na-niya-sie la-die-yaunmarried show-na-ki-rie, be-sh-e-n dla-g-wa-raunpaid hak-na-da-ie la-pir-yaunsafe na-sa-la-mat la-sa-la-matunwilling na-ra-zie, ra-zie-nie-na na-ra-zieuseful la-ziem la-zim-ie-laVvacant khali s-pie-kavain be-fay-da, kho-ra-yie- ha-bas, kho-ra-yie59


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291English <strong>Kurdish</strong> & Yazidis <strong>Assyrian</strong>Wwarm garm sha-khie-na, kha-mie-maweek ien, ien-ya, haf-tie shab-tawealthy daw-la-mand, te-ra daw-lat-mand, it-le myas-tawell khosh, kanj spa-yiewet tar ta-ie-lawhite sp-ie kh-wa-rawild ko-vie ke-wiewilling ra-zie, d-vet, pe-ra-zie ra-zie, bay-yewise a-qil-dar, za-na ho-na-naworth tie-nit, d-kat ta-we, da-kirXnullYyoung ji-hel, ganj, ki-chik zora, jwan-kanullZ61


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291Necessary PhrasesEnglish <strong>Kurdish</strong> & Yazidis <strong>Assyrian</strong>give me bid-da-min hal-liebring me bie-na -bo-min may-ie-qa-lieif you please haka to-has-kie in-bas-ma-lukhI beg or pray rija-d-kam par-po-le-winwhat do you want ? ta-ji-d- vet modie-bay-yitI want , I wish min-di-vet ke-ba-yinis there? l-we-da-ri-yah? ta-ma-lih?there is not nie-na l-e-t, le-lewhere is it? l-kie-re-ya ? e-kay-le?never mind qay-die-nie-na, qay-na-kat le-la-mindie, le-na-min-diedo not be angry kar-be-kho na-ie-na la-krobwhere are you going ? to-de -chie- ah-kie-da-ray ? at l-ie-ka b-za-la-wit?I am going home az-de chima-mal biz-a-la-ie-win-l- bay-tado you like it ? to-has-kay ma-gho-boo-wit?very much gal-lak ra-bado me favor av-kan-ji-bo-min be-ka aha-spa-yoo-ta-wid-la-ka-tiedo you learn English to-d-kho-nie-Engl-ie-zie ? at-ke-ka-rit englistake care kham bu-kho khol khamshut the door da-rie b-ig-ra ma-kis ta-ra, chom- ta-raI am tired was-t yam jih-lie, k-chikh-lieHow so? ava-cha-wa-ya ? da-khie-la ?61


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291English <strong>Kurdish</strong> & Yazidis <strong>Assyrian</strong>give me that aw-bi-da-min hal-lie-lih qa-tiopen the door da-rie va-ka ptokh-tar-raring the bell zingil bizin-gi-lie-na m-khie-zay-gado you hear ta b-i hiest sh-me-lokhcall the servant gazi bika kho-lam krie re-gamake haste lazie-bi-ka mal-yizI want min-d-vet ba-yinI do not want min-na-vet le-ba-yinI am ready az-ha-zi-rim a-na-ha-zir-y-winyes, sir ba-lay a-gha, ba-le az-ba-nie hay- ra-bieno na lacome here wa-ra l- e-ra ta-la-khago away har-ra sie, khoshlisten to me goh-bi-da- min mas-yet-il-liehe came hat ti-lihwhy ? bo-chie ka-mo-dieI do not know ni-za-nim li-ya-dincome quickly zoo-wa-ra jal-day-tado not be long gie ro- na-ba la-ar-kilI shall wait for you az-de- b-hie-vie-a-ta ma a-na bid sap-rin-lokh62


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291Necessary PhrasesEnglish <strong>Kurdish</strong> & Yazidis <strong>Assyrian</strong>I am mistaken az- kha-let-boom a-na kh-lit-lieI made a mistake min-kha-let-kir a-na khil-ta wid-lieyou are right to- ras-tie a-t- dooz- ie-witwill you do it ? to-di-kie ? a-t bid-aw-dit-la ?Yes, I will bal-le di-kam hay bid aw-din-nihI cannot az na sh-e-m, az ni ka-rim le- ma- sinit is very nice, good qa-wi ba-sha, qan-ja ra-ba spa-ie-lait is beautiful ghish-ko-ka spa-hie-ya sha-pie-ra-lihI am thirsty te-nie-ma sih-ya- winAre you hungry ? to-bir-sie-ye at- kpie-na- wit ?Sit down roona-kh-wa-rie, da-nie-sha tootake a seat ka-ram bi-ka t-te-ka pa-qid tooWhat do they call that ? a-w ch-ie- d - be-sh-na-yie a-nay mo-die-kay-ta-nie-lih-qa-da-ha?What do you want ? ta-chie-d-vet? mo-di-ba-yit ?What is your desire ? mat-la-ba-ta chie-ya mo-die-la- bay-tokh?What will you give me ? to-de-chie -da-ya-min ? mo-die-bid ya-wit-lie ?What is that ? a-va-chie-yah? a-ha mo-die lah?Is it all right ? ras-ta ? cha-ka? qan-ja ? dooz -ie-lah? s-pa-ie-lah?What kind of money have you? ta- chie-tukh-may pa-ra-ha-yah? a-t mo-die ta-har-d-zoo-zay iet-lokh?I have Indian money? min pa-ray hin-dust-ta-nay ha-ya. iet-lie zoozay d- Hin-dus-tanWhat is your name ? na-ve-ta-chie-ya ? shim-mokh mo-die-lih?63


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291English <strong>Kurdish</strong> & Yazidis <strong>Assyrian</strong>What is the price of that ? Kie-ma-ta vie-chan-dah ? tie-ma da-ha-kma-ie-lih?it is very dear. ga- lak gi-ra-na ? ra-ba tie-ma-na-ie-lihit is very cheap ga-lak ar-za-na ra-ba ar-zan ie-lihI always sell cheap az-da-yi-man ar-zan d- fro-shim a-na -ha-ma-sha ar-zan ke-zab-ninHow much will you give ? to-chand-day -bi-da-ie ? a-t kma -bit yah-wit?Good morning su-bay-ka-ta b-kher ke-dam-tokh b- shay-nabe welcome b-kher -ha-tie b-shay-na te-lokhHow are you ? cha-wa-nie ? ke-po-kh da-khie-lih ? da-khie wit ?are you well ? to-ba-shie ? s-pa-ie-wit ?very well ga-lak ba-sh ra-ba-s-pa-ieThank God mi-nat sh-kho-day minta- min a-la-haand how are you to-cha-wa-yie ? a-t da- khie witI hope that you are well ien-sha-a-llah to-y- ba-shie b-hie-vie -win a-t spa-ie witare you hangry to-bir sie y-ie ? k-pei-na-y wit ?I am very hungry az-ga-lak bir-sie-ma a-na ra-ba kpie-na-winHave you anything ready to eat? ha-wa tish-tak ha-zir ha-ya bo kh-wa-rin ? let lo-khon kha- mindi hazirqa kha-la ?Yes, sir ba-lay az-ba-nie hay agha -ieWhat have you for dinner ? ta-chie fra-vien -ha-ya ? mo-die-iet-lokh ka ka-wit-ra ?What do you wish for , sir ? ta-chie dvet- agha ?mo-die ba-yit agha?64


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291English <strong>Kurdish</strong> & Yazidis <strong>Assyrian</strong>Are bridges of stone or wood ? jis-ray ba-riena a-n yi da-rin gish-ra-nay d-kay-pa -ie-nayan d- qay-sa ?will packed mules cross the bridges? bar paya d-chin- l- sar ka-wid ne bra-kh-shie b- rie-shayCan fuel be hard on the way ? da-re so-ti-nay ha-na l- re-ke q-ay-se d-ma-qo-day iet al urkha ?send a man with this letter min -dvet -mro-vak da-ka-kha-za ba-yin kha na-sha d-la-biland bring an answer from min- bi-bat -w-ju-wab bie-net k-ta-wie w-ma-yie-lih ja-wa-bIn this village how many houses l-ve gon-die chand Khani busil-man go a-ha ma-ta kma ba-tayare Moslems and how many ha-na ? Chand fallah hana? mu-shul-manay iet?are Christians ? and how many Chand jii hana ? kma su-ra-ye iet?are Jews ? w-kma hu-da-ye iet ?I want to hire ten mules min d-vet dah hes-ter bo -kirie ba-yin esra ka-wid neqa ki-rie yeI want to hire hasp su sa- wa-taykarkh--ma-rebring sheep for feeding bie-nin paz-e- spee- bo -gosh-tie may mon or-bay ka bis-racattle hay-wani rush kin-ya- ne20-07-192065


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291GLOSSARYAbba. An Arab cloak. See p. 9.Agha. “Master." The title of a petty chieftain, chiefly in use among the Kurds.Araba. A light carriage. See p. 8. The driver is an Arabaji.Ashiret. “Feudatory." ee p. 67.Baita (or Bait). A living room (Syriac).Beg (or Bey). Perhaps equivalent to "Honourable." A title given to Europeans as well as to local chiefs.Belai. Perhaps equivalent to Belvedere. ee p. 57. Bimbashi. Lit. the commander of 1000 men. A "Major”(Turkish), often written Bimbashi, for euphony.Birader. “Brother” (<strong>Kurdish</strong>).Cads: “Judge” or “Magistrate."Capitulations. The charters defining the privileges of foreign residents in Turkey. Originally granted bythe Sultans of the sixteenth and seventeenth centuries, and confirmed in their present form in 1870.Chol. The desert. See p. 29.Dagh. “Mountain” (Turkish).Deir. “Monastery” ( yriac).Diwan. Lit. “ ofa” or “Dais "; hence an “Audience” or “Reception." Diwan Bhana, “A Reception Room."Effendi. “ ir." A title given especially to Europeans.Fedai. An Armenian terrorist. See p. 97.Firman. An Imperial rescript.66


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291Franga. "Frank "; i.e. European.Giaour. An “Infidel i.e. one who is not a Moslem.Haj. The obligatory pilgrimage to Mecca, which is incumbent upon all strict Moslems. Haji, one who hasperformed the pilgrimage. hiahs go also on “Haj” to the tomb of Hossein at Kerbela.Hakim. A physician.Hamidie. The battalions of irregular soldiers embodied by Abdul Hamid II.Hegira. The flight of Mohammed from Mecca in 622 A.D.Imaum. Properly one who leads the Responses in the public services in the Mosques. A Moslem divine,learned in the Sheriat or Sacred Law.Iyba. "Shame"; "Infra dig."Piastre. A Turkish coin, worth about 2j:d.Pshitta. The ancient Syriac version of the Holy Scriptures.Qasha. A Christian priest (Syriac).Jebel “Mountain” (Arabic).Jehad. A "Holy War," undertaken for the defence of Islam against unbelievers.Kaimakam. A Turkish district governor of the third rank, inferior to a Vali and a Mutaserif. Kaimakamlik,the district governed by a Kaimakam.Kala. "Castle." .Kalima. The Moslem Confession of Faith.Katar. "Mule." Katarji. A "Muleteer."Kavass. An armed attendant, usually attached to a foreign Consulate.Keleg. A raft buoyed on inflated skins. See pp. 56 and 134. Kelegji, the man who works it.Khan. An “Inn” (Turkish). Khanji, an “Inn-keeper."Khan. “Chief” (Persian). A title of respect.Malik, "Chief” ( yriac). Akin to Melek, "King." A title in use among the Mountain yrians as aboutequivalent to Agha among the Kurds.Mar. “Lord." Fem. Mart. (Syriac). A title given by the Syrians to the Saints and Bishops of their Church.Mejidie. A Turkish silver coin of the value of twenty piastres. Equivalent at present rates to about 3s. 9d.67


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291Millet. Any subject religious sect officially recognized as existing in the Ottoman Empire. See pp. 35 and39.Mira. “Ruler." A form of Amir or Emir (Arabic). A title given to the Chief of the Yezidis, and to certainprominent Chiefs among the Kurds.Mohurram. The ten days' mourning observed by the Shiah Moslems in memory of Hassan and Hosein, thesons of Ali: particularly in memory of the latter, slain by his rival Yezid at Kerbela in 680.Mollah. A Moslem priest.Mudir. A Turkish local governor of the fourth and lowest rank; inferior to a Vali, a Mutaserif, and aKaimakam.Mutaserif. A Turkish provincial governor of the second rank; inferior to a Vali.Rabban. Fem. Rabbanta (Syriac). A Christian who has adopted certain Monastic obligations. See pp. 47and 106.Rabbi. "Teacher" (Syriac). The title usually given by the Syrians to the members of the Archbishop's<strong>Assyrian</strong> Mission.Rais. The head man of a village.Ramazan. The great Moslem Fast, lasting one lunar month; during which time no food may be taken fromsunrise to sunset.Rayat. “ ubject” or “ erf "; see p. 67.Regie. An inter-national trading company, which rents the tobacco monopoly from the OttomanGovernment.Sam. The “Poison Wind” of the desert. ee pp. 29 and 134. anton. A Moslem saint.Serai. trictly a “yard” or “quadrangle "; hence a house which is built around a quadrangle: often“Government House."Seyyid. A descendant of the Prophet Mohammed.Shamasha. A Christian deacon (Syriac).Sheikh. Lit. “Elder." A title given especially to Moslem chiefs possessing high religious authority.Sheriat. The “ acred Law," as enunciated in the Koran.Shiah. An important sect among the Moslems, dominant in Persia and India, who maintain that Ali,Mohammed's son-in-law, was his legitimate and hereditary successor, and who accordingly repudiate theauthority of Ali's three predecessors in the Khalifate, Abu Bekr, Omar, and Othman.Sufi. A Moslem mystic of somewhat pantheistic sympathies.68


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291Sunni. The Orthodox Moslems, dominant in Turkey, who regard Abu Bekr, Omar, and Othman as beinglegitimate Khalifs and assign them precedence over Ali.Tashnak. The Armenian Revolutionary Society. See p. 97.Tel. A prehistoric barrow or tumulus.Vali. A Provincial Governor-General. A Turkish governor of the highest rank.Vilayet. The province under the jurisdiction of a Vali.Yezidi. See chap. iv, pp. 39-46.Zaptieh. A policeman of the Turkish constabulary. See p. 24.Ziaret. A Moslem place of pilgrimage; usually the tomb of a saint.69


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291INDEX<strong>Assyrian</strong> alphabrtsAdjectivesAgricultural termsAnimalsABBirdsBodyCity, Town and villagesColorsCommercial termsConstructionCDays of the Week and Division of TimeDiseases and Sicknes<strong>Dictionary</strong> of Verbs<strong>Dictionary</strong> of AdjectivesDrinksFlowersFoodFruit and TreesHouse FurnitureGovernment TermsGrain and vegetablesGrammar , IntroductionHouseDFGHInformation for Military PurposesILLand and Water71


قاموس آغا بطرس ايلو عام 0291INDEXMMankind, relationsMilitary and Naval TermsMinerals and MetalsMonthsNecessary PhrasesNumbersCardinalOrdinalProportional and FractionalOrnamnetsPhrases necessaryPrepositionsProfessions and TradesPronoun, possessivesInterrogative, relative and IndefiniteReflective and demonstrativeReligionReptiles and InsectsSchoolScintific TermsSeasonsSicknessSmokingStationaryNPORSThe EndMatti71

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!