"Złodzieje chleba i róż: Balcerowicz i ekonomia polityczna kary w Gruzji"

na bardziej dochodowym eksporcie prądu do Turcji 15 . W kraju
zaś odciął dostęp dla dziewięćdziesięciu procent konsumentów,
reszcie serwując podwyżki, które z czasem urosły ponad
średnią krajową pensję. Trzeba mieć na uwadze, że przeciętny
Gruzin nawet bez tego musiał już z własnej kieszeni utrzymywać
szkoły (w 2000 r. z osobistych wydatków pokrywano szesnaście
razy więcej kosztów na edukację niż z kasy państwa),
czy służbę zdrowia. W 2004 roku ludzie pokrywali z własnych
pensji 80 procent kosztów leczenia – lokalna prasa nazwała
taki stan „bliskim zapaści”; rząd wydawał tu mniej niż większość
zbiedniałych krajów Afryki. W wyniku programu cięć
w opiece medycznej wdrożonego przez Bank Światowy w 1996
roku 16 dramatycznie spadła też jakość usług i dostęp do podstawowych
badań. „Najbardziej negatywną konsekwencją pogorszenia
usług medycznych był wzrost liczby zgonów wśród matek
[z 57 do 70 na 100 tysięcy przypadków w okresie od 1995 do
1997 r.] i noworodków [wzrost o 84 proc. w okresie 1995–1999]” 17 .
Papawa: „sukces ‘szokowej terapii’ polega na paradoksie:
‘im gorzej, tym lepiej’. To znaczy, że jeśli istnienie kraju stoi
pod znakiem zapytania, to nawet nie ma co się zastanawiać –
trzeba wdrażać ‘terapię szokową’. (…) Gdy z wizytą w Gruzji
przybył Balcerowicz [jesienią 1995 r.], Ministerstwo Gospodarki
było, rzekłbym, najlepszym modelem ‘dobrego’ rządu, peł-
15 Tamże, s. 8.
16 Projekt nr P008414 wdrażany w latach 1996–2002.
17 Raport ga, s. 20.
AE 00000263
263