Bu Sayının Teması Korku ve Kaygılarımız

KORKU ÜZERİNE BİR YAŞAR KEMAL
ROMANI İNCELEMESİ:
“TEK KANATLI BİR KUŞ”
Uzm. Psi. Dan. Pınar ÇAĞ
Orta Doğu Teknik Üniversitesi
Öğrenme ve Öğrenci Gelişim Birimi
“...çünkü derdi korku değil, korkuyu beklemekti. Ve korkuyu beklemek, korkudan
beterdi. Bir zamanlar birinin yazdığı gibi.” Hakan Günday
“...ne zamandı bilmiyorum. Yaşadıklarından sana kalan tortu, seni olduğun yere
çakan, olduğun yerde fırtına koparan korku.” Birhan Keskin
Yaşar Kemal’in ölümünden önce son yayımlanan
bu kitabında temel nokta yine Anadolu insanı. Yaşar
Kemal bu romanında odak noktası olan korku
duygusuna ilişkin şöyle diyor:
“Ben hep korkudan korktum. Korkudan çok
korktum. Roman yazdığım zaman içimde bir
korku istemezdim. O yüzden bu kitapta da
korkuyu anlattım. Kayseri’de askerlik yaptığım
kasabanın üzerinde büyük bir taş vardı ve
bütün kasaba bu taşın üzerlerine düşeceğinden
korkuyor, taşı üzerlerine düşmesin diye demir
zincirlerle bağlıyorlardı. Madem korkuyorsunuz
o zaman çekin gidin diyordum. Seneler senesi bu
korkuyu yazmak istedim.”
Romanda posta müdürü olarak Trabzon’un ıssız,
sessiz, terk edilmiş Yokuşlu kasabasına atanan
Remzi Tavdemir ve eşi Melek Hanım başkarakterler.
Bu ikilinin atandıkları kasabaya doğru çıktıkları tren
yolculuğuyla başlayan roman, kasabaya giremeyip
bir ceviz ağacının altında korkuyu bekledikleri
sonsuz anların içinde sonlanmaktadır. Roman,
durmadan, hızlıca, nedeni bilinmez bir şekilde,
koşullanılmış bir hal gibi bireylerin içinde büyüyen,
gelişen ve önü alınamayıp kişileri hareketsiz bırakan
korkuyu ve yayılımını anlatıyor.
“Dağ düşüyor Yokuşlu’nun üstüne. Kimse
yaklaşamıyor oraya. Dağ evleri, kayaları ezip
geçiyor her gün her gün. Kimse yaklaşamıyor o
kasabaya” (ss.22).
“Şimdi iyice merak ediyordu bu kasabayı.
Korkuya benzer, yılgınlığı, yarı uyku haline benzer
bir duyguda bunalarak” (ss.30).
Remzi Bey ve Melek Hanım, Remzi Bey’in atandığı
kasabaya varmak için uzun bir tren yolculuğundan
geçerler, ardından kasabaya ulaşıncaya kadar bin
bir insandan oraya gitmemeleri, orada “bir şey”
olduğu, bu şeyin korkulası “bir şey” olduğu, oradan
uzak durmaları gerektiği ve hatta geldikleri yere;
Ankara’ya, dönmeleri gerektiği söylenip durur. “Bir
şey olmuş ki kasabaya, kimse bilmiyor, söylemiyor”
(ss.71). Öyle ki bütün insanları kasabaya girmekten,
yakınından geçmekten, kasabanın ufkuna dahi
bakmaktan alıkoyan bir tür kronik korku hali.
Ancak Remzi Bey dirayetli biridir ve kasabayı gidip
gözleriyle görmeden bu yoldan vazgeçebilecek
gibi değildir. Remzi Bey ısrarcıdır ancak minibüs
şoförü de en az onun kadar ısrarcı olunca eşiyle onu
kasabanın girişindeki bir ceviz ağacından bir milim
öteye götürmeyi kabul etmez. Remzi Bey ve Melek
Hanım diğerlerine ait korkuyu kendi bünyelerine
hızlıca çektiklerinden artık onlar da kasabaya
gitmekten ürperir ve o ceviz ağacının altında,
birilerinin gelmesini beklerler ya da kasabaya
giden birilerinin geçmesini. Çok geçmeden bir
minibüs daha gelir ve dört kişi iner içinden. Şoför
yine kasabaya girmeyi reddedip onları da Remzi
23