Επετιακή Επετηρίδα για το έτος Ελλάδας στην Ρωσία - Ρωσία στην Ελλάδα
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
1828-2016<br />
188 χρόνια διπλωματικών σχέσεων <strong><strong>Ελλάδα</strong>ς</strong>- <strong>Ρωσία</strong>ς<br />
ΜΠΟΡΕΙ οι επίσημες ελληνορωσικές σχέσεις να διαρκούν σχεδόν δύο αιώνες, η ελληνική παρουσία όμως στα<br />
εδάφη τής πάλαι ποτέ ρωσικής αυ<strong>το</strong>κρα<strong>το</strong>ρίας <strong>το</strong>ποθετείται πολύ πριν από την εμφάνιση <strong>το</strong>υ ξανθού γένους των Ρως<br />
<strong>στην</strong>περιοχή. Από τα ομηρικά ήδη χρόνια έλληνες ναυτικοί με τα πολύπαθα ταξίδια <strong>το</strong>υς, δαμάζοντας τα κύματα της<br />
Μαύρης Θάλασσας και μετατρέποντας τα νερά της από Αξενο σε Εύξεινο Πόν<strong>το</strong>, έχτισαν αποικίες και συνέβαλαν<br />
με <strong>το</strong> εμπόριο <strong>στην</strong> ανάπτυξη της Ν. <strong>Ρωσία</strong>ς, άγνωστης ως τότε σ<strong>το</strong>ν αρχαίο κόσμο. Με την κάθοδο πολλούς αιώνες<br />
μετά και <strong>το</strong>ν εκχριστιανισμό των σλαβικών φύλων οι δύο λαοί, ρωσικός και ελληνικός, ήλθαν ακόμη πιο κοντά. Και όταν<br />
η Πόλη αλώθηκε, οι ελπίδες των ορθόδοξων Ελλήνων στράφηκαν αποκλειστικά στη <strong>Ρωσία</strong>. Ο γάμος της Ζωής,<br />
ανιψιάς <strong>το</strong>υ τελευταίου αυ<strong>το</strong>κρά<strong>το</strong>ρα Κωνσταντίνου <strong>το</strong>υ Παλαιολόγου, που με<strong>το</strong>νομάστηκε Σοφία, με <strong>το</strong>ν τσάρο<br />
Ιβάν Γ΄ δεν ήταν καθόλου άσχε<strong>το</strong>ς με <strong>το</strong>υς πόθους των δύο λαών να δουν ξανά μια ημέρα τη Βασιλεύουσα σε χέρια<br />
χριστιανικά.<br />
Σ<strong>το</strong> εξής η εξωτερική πολιτική της τσαρικής <strong>Ρωσία</strong>ς με στόχο την κάθοδο και κατάληψη των Στενών θα ακολουθήσει<br />
επιθετική στάση εναντίον της Τουρκίας χρησιμοποιώντας ως εργαλείο της τις βαλκανικές εθνότητες. Η<br />
επιφυλακτική στάση της όταν ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση γρήγορα θα μεταβληθεί με την άνοδο σ<strong>το</strong>ν τσαρικό<br />
θρόνο <strong>το</strong>υ Νικολάου Α΄. Το Πρωτόκολλο της Πετρουπόλεως που υπεγράφη στις 4 Απριλίου 1826 μεταξύ <strong>Ρωσία</strong>ς<br />
και Μ. Βρετανίας, η πρώτη διεθνής πράξη που αφορούσε την ελληνική υπόθεση και <strong>στην</strong> οποία αναφερόταν <strong>για</strong><br />
πρώτη φορά <strong>το</strong> όνομα «Ελλάς» <strong>για</strong> την υπό ίδρυση επικράτεια, δεν ήταν παρά μόνο η αρχή <strong>το</strong>υ πρωταγωνιστικού<br />
ρόλου που θα διαδραμάτιζε σ<strong>το</strong> εξής η <strong>Ρωσία</strong> <strong>για</strong> τη στήριξη <strong>το</strong>υ αγώνα <strong>για</strong> την απελευθέρωση της χώρας από<br />
<strong>το</strong>ν οθωμανικό ζυγό. Με πρω<strong>το</strong>βουλία <strong>το</strong>υ Νικολάου συνέρχεται <strong>το</strong>ν Σεπτέμβριο <strong>το</strong>υ 1828 σ<strong>το</strong>ν Πόρο η Διάσκεψη<br />
Πρεσβευτών, <strong>για</strong> να επιληφθεί των συνόρων και της οργάνωσης <strong>το</strong>υ υπό ίδρυση κρά<strong>το</strong>υς, με πρώ<strong>το</strong> κυβερνήτη <strong>το</strong>ν<br />
Ιωάννη Καποδίστρια, τέως υπουργό Εξωτερικών της <strong>Ρωσία</strong>ς. Την επόμενη χρονιά ο Νικόλαος Α΄ ορίζει πρεσβευτή<br />
<strong>στην</strong> <strong>Ελλάδα</strong> <strong>το</strong>ν Μάρκο-Αντώνιο Βούλγαρι, νομομαθή και διπλωμάτη που <strong>το</strong> 1819 είχε <strong>το</strong>ποθετηθεί πρεσβευτής<br />
της Αυ<strong>το</strong>κρα<strong>το</strong>ρίας <strong>στην</strong> Ισπανία.<br />
Τον Ιανουάριο <strong>το</strong>υ 1831 με επισ<strong>το</strong>λή <strong>το</strong>υ ρώσου ΥΠΕΞ προς <strong>το</strong>ν Καποδίστρια (Φάκελος Κεντρικής Υπηρεσίας<br />
1831/20.7, έγγραφο με ημερομηνία 13.1.1831) ο βαρόνος Ντε Ράκμαν ανακοινώνεται επιτετραμμένος της <strong>Ρωσία</strong>ς<br />
<strong>στην</strong> <strong>Ελλάδα</strong> μετά την αιφνίδια αναχώρηση <strong>το</strong>υ Βούλγαρι <strong>στην</strong> Πετρούπολη εξαιτίας <strong>το</strong>υ θανά<strong>το</strong>υ της γυναίκας <strong>το</strong>υ.<br />
Ρώσοι προξενικοί πράκ<strong>το</strong>ρες θα <strong>το</strong>ποθετηθούν σ<strong>το</strong> μεταξύ στη Νάξο και στη Μύκονο (ΑΠ 40/14, 21 Απριλίου<br />
1830), επί υπουργίας Ιάκωβου Ρίζου-Νερουλού, στη Σύρο, στη Δυτική Στερεά <strong>Ελλάδα</strong> (ΑΠ 7, 40/14, 13 Φεβρουαρίου<br />
1831) και στα νησιά <strong>το</strong>υ Αιγαίου, όταν υπουργός Εξωτερικών ήταν ο Γεώργιος Γλαράκης.<br />
Ο ρόλος που διαδραμάτισε σ<strong>το</strong>ν αγώνα της ελληνικής ανεξαρτησίας η <strong>Ρωσία</strong> είναι γνωστός και σε αυτόν έχουν<br />
αφιερωθεί εκα<strong>το</strong>ντάδες μονογραφίες, μελέτες και επιστημονικά άρθρα τόσο σε εθνικό όσο και διεθνές επίπεδο.<br />
Πλήγμα <strong>για</strong> τη ρωσική εξωτερική πολιτική υπήρξε αναμφίβολα η δολοφονία <strong>το</strong>υ Ιωάννη Καποδίστρια, πρώ<strong>το</strong>υ<br />
κυβερνήτη της <strong><strong>Ελλάδα</strong>ς</strong> και υπουργού των Εξωτερικών της <strong>Ρωσία</strong>ς επί τσάρου Αλεξάνδρου Α Δ , <strong>το</strong> έ<strong>το</strong>ς 1831.<br />
Δύο χρόνια αργότερα ο διάδοχος <strong>το</strong>υ Αλεξάνδρου, Νικόλαος Α΄, με επισ<strong>το</strong>λή <strong>το</strong>υ προς <strong>το</strong>ν Οθωνα (περίοδος<br />
της Αντιβασιλείας) ανακοίνωνε την <strong>το</strong>ποθέτηση <strong>το</strong>υ κόμη<strong>το</strong>ς Κατακάζυ ως απεσταλμένου, πληρεξούσιου πρεσβευτή<br />
της <strong>Ρωσία</strong>ς στη βασιλική αυλή <strong>το</strong>υ νεοσύστα<strong>το</strong>υ κρά<strong>το</strong>υς. Εκ<strong>το</strong>τε, φανερά και με θεμιτό ως έναν βαθμό τρόπο,<br />
αφού η <strong>Ρωσία</strong> είχε ορισθεί ως μία εκ των εγγυητριών δυνάμεων της ανεξαρτησίας <strong>το</strong>υ ελληνικού κρά<strong>το</strong>υς, ο ρόλος<br />
και η ανάμειξή της στα εσωτερικά πράγματα της <strong><strong>Ελλάδα</strong>ς</strong> θα είναι αποφασιστικής σημασίας <strong>για</strong> τα πρώτα βήματα<br />
<strong>το</strong>υ ελληνικού βασιλείου, όχι μόνο στη διεθνή σκηνή, αλλά και σε ό,τι αφορούσε την εσωτερική <strong>το</strong>υ οργάνωση. Φιλορωσισμός<br />
διακατείχε άλλωστε και <strong>το</strong>ν ίδιο <strong>το</strong>ν Οθωνα και παραμένει αστήρικ<strong>το</strong>ς ο ισχυρισμός ότι <strong>στην</strong> ανατροπή<br />
<strong>το</strong>υ δήθεν συνέβαλε και η ίδια η <strong>Ρωσία</strong> <strong>για</strong>τί η μυστική της διπλωματία διά της δρώσης στα εσωτερικά θέματα της<br />
<strong><strong>Ελλάδα</strong>ς</strong> «Φιλορθοδόξου Εταιρείας» απέτυχε να <strong>το</strong>ν εξαναγκάσει να ασπασθεί την Ορθοδοξία.<br />
Με την είσοδο σ<strong>το</strong>ν 20ό αιώνα οι σχέσεις των δύο χωρών θα δοκιμασθούν <strong>για</strong> πρώτη φορά την κρίσιμη πενταετία<br />
1909-1913. Η έξαρση <strong>το</strong>υ εθνικισμού στα Βαλκάνια θα λήξει με καθολική κατίσχυση των βαλκανικών εθνοτήτων εις<br />
βάρος της οθωμανικής κυριαρχίας σ<strong>το</strong>ν χώρο της ΝΑ Ευρώπης. Ωστόσο η αφύπνιση <strong>το</strong>υ βουλγαρικού εθνικισμού<br />
και η εκτροπή <strong>το</strong>υ προς την ιδέα της εδαφικής επέκτασης στη Μακεδονία και στη Θράκη θα βρει σύμμαχο τη <strong>Ρωσία</strong>,<br />
αλλά αντίπαλο την <strong>Ελλάδα</strong>.<br />
Εκ<strong>το</strong>τε από τη μια η πανσλαβιστική πολιτική της <strong>Ρωσία</strong>ς και από την άλλη η βίαιη ανατροπή <strong>το</strong>υ μοναρχικού της<br />
πολιτεύμα<strong>το</strong>ς με την επανάσταση των μπολσεβίκων <strong>το</strong> 1917, γεγονός που οδηγεί επισήμως σε διακοπή των διπλωματικών<br />
σχέσεων των δύο χωρών, θα απομακρύνουν εν μέσω των ραγδαίων εξελίξεων που μεσολαβούν με επίκεντρο<br />
<strong>το</strong>ν χώρο της ΝΑ Ευρώπης τα δύο σύμμαχα <strong>για</strong> αιώνες ορθόδοξα κράτη.<br />
Ο κοινός αγώνας των δύο λαών, ελληνικού και ρωσικού, κατά <strong>το</strong>υ Αξονα θα <strong>το</strong>υς φέρει ξανά πιο κοντά στα κοινά<br />
πεπρωμένα <strong>για</strong> ελευθερία και εθνική ανεξαρτησία. Για <strong>το</strong>ν ηρωισμό, την αντίσταση και <strong>το</strong> σθένος <strong>το</strong>υς έχουν γραφεί
Change language