Türkiye’de Alevilere Yönelik Hak İhlalleri

Türkiye’de Alevilere Yönelik Hak İhlalleri
İlk olarak, DİB’de Alevilere de yer verilebilir. Tıpkı imam ve müezzinlere verilen statüler gibi dede ve zâkirlere de
memur statüsü verilmelidir. Aynı şekilde camiler ibadethane statüsünde sayıldığı gibi cemevleri de ibadethane
sayılmalıdır. Çünkü bu iki müessese de en nihayetinde din temelli müesseselerdir. İkisi de kamu hizmeti
görmektedirler. Dolayısıyla “DİB’in tekel olmaması gerekir.” (Gözaydın, 2015) Bu şekilde değerlendirildiğinde
Alevilerden alınan vergilerin daha somut ve arzu edilen bir geri dönüşü sağlanmış olur ve devlet bu noktada
vergi tartışmasıyla kendini gösteren meşruiyet sorununu büyük ölçüde aşmış olur. Yapılan araştırmaya göre
Alevilerin %87,6’sı cemevleri giderlerinin devlet tarafından karşılanması gerektiğini düşünmektedir. Bunun
yanında %79,5 oranında dedelerin maaşlarının vergilerle karşılanması gerektiğini savunmuşlardır. Ayrıca
katılımcıların %91,4’ü Diyanet’e katkı yapılırken cemevlerine katkı yapılmamasını adil bulmamaktadır (PESA,
2013).
İkincisi; DİB’i şu anki haliyle özerk bir yapıya kavuşturmak ve Sünni İslam’a bağlı vatandaşlara sunduğu
hizmetlerine devlet yetkilileri tarafından atanmayan yöneticiler ile devamını sağlamaktır. Mevcut personelini
de mağdur etmeme adına devlet, kurum çalışanlarına “kamu hizmeti yaptığı” gerekçesi ile ödenek
ayırmalıdır. Ancak “Diyanet İşleri Başkanlığı Vergisi” şeklinde bir ekstra vergi koyulmalıdır. Bu vergiyi isteyen
vatandaşların verebileceği bir düzenleme yapılmalıdır. Dolayısıyla devlet, gelen vergiler ile diyanet personel
ve müstahdemlerinin işsiz kalmasının önüne geçerek onları mağdur etmemelidir. Devlet aynı şekilde
“Cemevleri ve Müstahdem” vergisi kapsamında yine gönüllü bir biçimde vergi verenlerle cemevleri ve hizmetli
koordinasyonunu kontrol edebilir. Dede ve zâkirlere ise yaptıkları kamu hizmetlerinden ötürü memur statüsü
verilmelidir. Bu sayede vergilendirme ve devlet bütçesi hakkaniyetli bir şekilde kullanılmış, talepler karşılanmış
olacaktır. Eğer masrafları kapsayacak kadar vergi toplanamazsa zaten bu hizmetler talep edilmediği gerekçesi
ile yerine getirilmeyecektir.
Üçüncüsü; DİB’in şu anki mevcut bütçesi ve yurtdışındaki hâlihazırdaki cami, külliye vb. müesseselerin
idari yetkileri ile birlikte Türkiye Diyanet Vakfı’na bağlanmasıdır. Devlet bu aşamadan sonra DİB’e bütçe
ayırmamalıdır. Personeli mağdur etmeme adına makul bir süreliğine personel giderlerini (maaş, sigorta vb.)
karşılamalıdır. Diyanet Vakfı bünyesinde çalıştıracak personellerin ve sorumlu olacakları mabetlerin giderlerini
karşılayabilecek yetkinliği kazandığı makul süreden sonra devlet Diyanet Vakfı’na sağladığı maddi yardımı
kesmelidir. Diyanet Vakfı sorumlu olduğu dini mekânlarda idare ve karar yetkisine sahip olacaktır. Bunun yanında
Diyanet Vakfı’nın haricinde cami veya diğer dini mekânlar (tekke, medrese vb.) açmak isteyen cemaat veya
topluluklar bulundukları belediyelerden gerekli izinlerin alınması ile kendi dini mekânlarını kurabileceklerdir.
Ayrıca cami, külliye, cemevi, medrese gibi kurumların ise elektrik, su, doğalgaz, emlak vergisi gibi faturaları
kamu hizmetleri gördüğü gerekçesi ile ücretlendirilmemeli ya da büyük ölçüde indirimli olmalıdır. Aynı durum
cemevlerine bakan vakıflar için de geçerli olacaktır. Bunun yanında bu durumun gayrimüslim cemaatlerin
vakıfları için de söz konusu olması sağlanmalıdır.
• 18