cilt1sosyalkalkinma

[ÜNİDAP Uluslararası Bölgesel Kalkınma Konferansı (Muş-2016)
UNIDAP International Regional Development Conference (Mus-2016)]
ve coğraya arasında etkileşime özel önem verilmekte ve yerel değerler ile dışardan
alınan değerlerin birbirini etkileyerek gelişmenin sağlanmasına dikkat çekilmektedir.
Bu kapsamda 1980’lerden sonra gelişen küreselleşme sonucu bölgesel
dengesizliklerin aşılması ve bölgede rekabetçiliğin geliştirilmesi için yine bölgesel
aktörler tarafından yenilikçi, rekabetçi ve sürdürülebilir bir kalkınma politikasına
duyulan ihtiyaç giderek artmaya başlamıştır (Yavan, 2013; Vatansever-Deviren ve
Yıldız, 2014). Böylece hem mekana duyarsız hem de mekana dayalı bölgesel
kalkınma politikalarının uygulanması yolunda girişimler bulunmaktadır.
Aslında bu durum kapitalist sistemin ekonomi politiğini de yansıtmaktadır. Serbest
piyasa sisteminde üretim artışından dolayı yaşanan ekonomik krizler bölgesel
kalkınmanın hem mekana duyarsız hem de mekana dayalı anlayışın uygulanmasını
karlı görmektedir. Belki bu iki anlayış bölgelerin kendi spesifik özellikleri
bakımından hangisi uygunsa o politikanın uygulanmasını bölgesel çıkar açısından
daha yararlı sayabilir. Bugün Vatansever-Deviren ve Yıldız’ın da (2014), vurguladığı
gibi küresel gelişmeler karşısında bölgesel kalkınma sorunu; bölgesel dengesizlikleri
gidermeye ve bölgenin rekabetçiliğini arttırmaya yönelik bölgesel aktörlerin
(özellikle yerel sanayi kuruluşları, araştırma kuruluşları, sivil toplum örgütleri, yerel
yönetimler) rol aldığı yenilikçi ve sürdürülebilir rekabetçiliğe dayalı bir kalkınma
anlayışına dönüşmüştür.
3. SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA VE TOPLUMSAL CİNSİYET
EŞİTLİĞİ
Bu açıklamalar çerçevesinde “kalkınmanın, toplumun istenmeyen bir konumdan
istenen konuma doğru değişim süreci yaşamasını - yani gelişmesini sağlayan politik
müdahaleler” olarak tanımlandığı görülür (Akt. Gürlük, 2010). Dolayısıyla ekonomik
iyileşmeyi ifade etmekle kalmaz toplumsal niteliksel bir dönüşümü de içermesi
bakımından kalkınmayı insan hakları ve adalet konularıyla kesişecek biçimde
cinsiyet eşitliği ile kalkınma arasındaki ilişkiye de vurgu yapar. Toplumsal cinsiyet
eşitliği (KSGM, 2008), toplumun normlarına, değerlerine ve beklentilerine uygun
olarak kadın ve erkeğin “kadınlık ve erkeklik rollerini “gerçekleştirmeyi ifade eder.
Kadınlık ve erkeklik rollerinin kültürel kalıplarla öğrenilmesi ise sosyalizasyon
süreciyle ilgilidir. Dolayısıyla toplumsal cinsiyet, kadınlık ve erkekliğin sosyal inşası
ile ilgili olup kültürden kültüre farklılaşan bir anlama sahiptir olduğu için eşitsizlikleri
içermekte ve ataerkil yapılar olarak karşımıza çıkmaktadır (Görgün-Baran 2012).
Aynı zamanda toplumsal cinsiyet, cinsiyete dayalı işbölümü ve biyolojik cinsliyetler
arasındaki ilişkileri nedeniyle yalnızca kadının değil erkeğin de konumunu ifade eden
bir kavramdır. Bu açıdan toplumsal cinsiyet yalnızca bireysel kimlik ile sınırlı
olmayıp, sembolik düzeyde erkekliğin ve kadınlığın kültürel ideallerini ortaya
çıkartır. Böylelikle yapısal düzeyde kurumlar ve örgütlerdeki cinsiyete dayalı
işbölümünü ve ilişkileri de içine alır (Yumuş, 2011).
Bu anlamda sürdürülebilirlik ile toplumsal cinsiyet eşitliği konuları birbiriyle
kesişmektedir. Gürlük (2010)’ün aktarmalarına göre, sürdürülebilir kalkınmanın
ekonomik, sosyal ve çevresel boyutları bulunmakta ve bu üç boyutun birarada iç içe
olduğunu ifade etmektedir. Bu anlamda sürdürülebilir kalkınmanın ekonomik
boyutu, kıt olan kaynakların kullanımına vurgu yapar. Sosyal boyutu, insan odaklı
39