cilt1sosyalkalkinma

[ÜNİDAP Uluslararası Bölgesel Kalkınma Konferansı (Muş-2016)
UNIDAP International Regional Development Conference (Mus-2016)]
4. KALKINMADA TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİNİN ÖNEMİ
Toplumsal cinsiyet ve kalkınma yaklaşımının öncüleri cinsiyete dayalı iktidar
yapılarını ve eşitsizliği dikkate alarak toplumsal cinsiyet rollerinin sosyal inşası ve
cinsiyete dayalı işbölümü üzerinde ağırlıklı olarak durmuşlardır. Toplumsal cinsiyet
ve kalkınmanın önemli teorisyenlerinden Carolyn Moser (Orta Karadeniz Kalkınma
Ajansı, 2013), hem kadınların hem de erkeklerin toplumsal olarak rollerinin
inşasında daha farklı bir anlayışla yaklaşılması ve gelişim süreçlerindeki eşitsizlik
yaratan uygulamalardan uzaklaşılması gerektiğini vurgulamaktadır. Bu yaklaşıma
göre kalkınmada yalnızca kadınlarla sınırlı kalınmaması gerektiği üzerinde durulmuş
ve kadın ve erkek arasında tarihsel ve toplumsal olarak inşa edilen toplumsal ilişkiler
biçimine açıklıkla yaklaşmış ve bu ilişkileri kadını ikincilleştirdiği için eleştirmiştir.
Bu yaklaşımın ana teması daha çok toplumsal cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesi
yönünde olmuştur (Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı, 2013). Dolayısıyla kalkınma ve
kadın, kadın ve kalkınma yapılabilirlik ve toplumsal cinsiyet eşitliği ve kalkınma
yaklaşımları içerisinde konumuzu ilgilendiren temel yaklaşım toplumsal cinsiyet
eşitliği ve kalkınma olmaktadır. Çünkü bu yaklaşım hem dünya kalkınma raporu hem
de 2030 sürdürülebilir kalkınmada hedefleri ile örtüşmektedir.
Bu kapsamda 2012 Dünya Kalkınma Raporuna göre, toplumsal cinsiyet eşitliği aynı
zamanda bir kalkınma aracıdır. Toplumsal cinsiyet eşitliği ekonomide
akılcılık/rasyonalite anlamına gelmektedir. Bu anlamda Raporda ekonomik etkinliği
arttırmada ve diğer kalkınma çıktılarını iyileştirmede üç unsur rol oynamaktadır:
1. Kadınların eğitime, ekonomik fırsatlara ve girişimlere erkeklerle aynı
düzeydeerişebilmesiniengelleyen unsurları kaldırarak
2. Kadınların mutlak ve görelistatülerininiyileştirilmesi, (çocuklar da dâhil olmak
üzere birçok diğ er kalkınma çıktısını besleyen bir unsurdur)
3. Kadınlar ve erkeklerinhem sosyal hem siyasi açıdan aktif olmalarını sağlamak,
kararlar almalarını ve politikalarınıbiçimlendiren eşit şansa sahip olduklarına yönelik
bir alan yaratmak. Bu durum zaman içinde temsil gücü daha yüksek, daha içermeci
kurumların ve politika tercihlerinin önünü açarak daha iyi bir kalkınma yolu
sunacağına işaret etmektedir.
Dünya Kalkınma Raporuna (2012) göre toplumlar, ileriye yönelik politikalar
açısından kalkınmada dört öncelikli alana odaklanmalıdır. Bunlar;
1. Kadınlar ve erkekler arasındaki beşeri sermaye farkının azaltılması gerekmektedir.
2. Ekonomik fırsatlara, kazanımlara ve verimliliğe erişmede toplumsal cinsiyet
ayrımcılığı giderilmelidir.
3. Toplumda sesini duyurma ve eyleyicilik açısından toplumsal cinsiyet farkları
giderilmelidir.
4. Toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin kuşaklar boyunca yeniden üretilmesi
sınırlandırılmalıdır.
Bu bakımdan kalkınmada yalnızca gelirlerin yükseltilmesi toplumsal cinsiyet
uçurumlarını azaltmada sınırlı bir etki yapacaktır. Bu nedenle ekonominin yanısıra
konunun eğitim, sosyal ve siyasi yönleri ile birlikte ele alınmasında yarar
görülmektedir.
43