EDEBİYAT PROJE

Aşağıdaki 2 bend Bakî'nin 5 bendlik bir tahmîsinin ilk ve son bendleridir. Tahmis, şiirlerinde Muhibbî
(öl.1566) mahlasını kullanmış olan Kanunî Sultan Süleyman'ın ünlü bir gazeli üzerinde yapılmıştır.
Tahmîsin vezni fâ'ilâtün fâ'ilâtün fâ'ilâtün fâ'ilün'dür. Metinde koyu dizilmiş olan beyitler Muhibbî'nin
gazeline aittir.
Tahmis
1 Câme-i sıhhat Hudâ'dan halka bir hil'at gibi
Bir libâs-ı fâhir olmaz cisme ol kisvet gibi
Var iken baht u sa'âdet kuvvet ü kudret gibi
Halk içinde mu'teber bir nesne yok devlet gibi
Olmaya devlet cihânda bir nefes sıhhat gibi
...
5 Menzil-i âsâyiş-i ukbâya istersen vusûl
Hubb-ı dünyâdan ferâgat gibi olmaz doğru yol
Şâdmân erbâb-ı uzletdür hemân Bâkî melûl
Ger huzûr itmek dilersen ey Muhibbî fârig ol
Olmaya devlet makamı gûşe-i uzlet gibi
Bâkî
Tahmisin düz yazıyla dil içi çevirisi
1 Sağlık, Tanrı'nın insanlara giydirdiği güzel bir giysi gibidir; beden için o elbiseden daha güzel ve değerli
bir kıyafet bulmak mümkün değildir; güç ve kudret gibi bir talih ve mutluluk varken, yine de "insanlar
arasında devlet makamı kadar değer verilen bir şey yoktur; oysa, bu dünyada bir anlık sağlıktan daha
değerli bir şey bulmak mümkün değildir.
5 Ahiretin huzur dolu konağına erişmek istersen dünya sevgisinden vazgeçmekten daha doğru bir yol
yoktur; bu dünyada bir köşeye çekilip ibadetle meşgul olanlar mutlu, diğerleri ya da Bakî ise sıkıntı ve
keder içindedir; "ey Muhibbî, eğer huzur ve mutluluk içinde yaşamak istiyorsan, dünya işlerinden vaz
geç; çünkü, bir köşeye çekilip ibadetle meşgul olmak, devlet makamından yeğdir."
Açıklama: Son bendde geçen "bâkî" sözü şairin mahlası olmakla birlikte asıl anlamını da çağrıştıracak
biçimde kullanılmıştır. Divan şiirinde mahlası bu şekilde kullanmaya hüsn-i tahallus denir.
Terkib-i Bend Nazım Biçimi ve Özellikleri