E80178 Informatyka

Nowa podstawa programowa 

INFORMATYKA 

 

 

7

Wanda Jochemczyk, Iwona Krajewska-Kranas, 

 

INFORMATYKA 

 

7

Podręcznik w wersji testowej, nieprzeznaczony do sprzedaży, zgodny z treścią podręcznika 

przesłanego do MEN w celu uzyskania dopuszczenia do użytku szkolnego zgodnie 

z ustawą z dnia 14 grydnia 2016 r. Prawo oświatowe i Rozporządzeniem Ministra Edukacji 

Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstaw programowych. 

EGZEMPLARZ NIE DO SPRZEDAŻY 

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 

Warszawa 2017 

Wydanie I 

ISBN 978-83-02-16851-2 

Opracowanie merytoryczne i redakcyjne: Beata Brzeg-Wieluńska (redaktor koordynator), 

Małgorzata Marczuk (redaktor merytoryczny) 

Redakcja językowa: Milena Schefs 

Redakcja techniczna: Janina Soboń 

Projekt okładki: Ewa Pawińska 

Projekt graficzny: Katarzyna Trzeszczkowska 

Strony działowe: Niokoba 

Fotoedycja: Ignacy Składkowski 

Skład i łamanie: Niokoba 

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna 

00-807 Warszawa, Al. Jerozolimskie 96 

KRS: 0000595068 

Tel.: 22 576 25 00 

Telecentrum: 801 220 555 

www.wsip.pl 

Druk i oprawa: DROGOWIEC - PL Sp. z o.o., Kielce 

Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie 

im przysługują. Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście 

znanym. Ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści 

i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując jej część, rób to jedynie na użytek osobisty. 

Szanujmy cudzą własność i prawo. 

Więcej na www.legalnakultura.pl 

Polska Izba Książki

SPIS TREŚCI 

1. Lekcje z komputerem – wprowadzenie ............................................................. 5 

1.1. Zasady pracy z komputerem ................................................................................. 6 

1.2. Cechy komputerów ................................................................................................ 10 

1.3. Czy masz 1101 lat? ................................................................................................ 15 

1.4. W sieci ................................................................................................................... 20 

1.5. W chmurze ............................................................................................................ 26 

1.6. Wspólne dokumenty ............................................................................................. 30 

Podsumowanie .............................................................................................................. 35 

2. Lekcje programowania ......................................................................................... 37 

2.1. Duszek w labiryncie ............................................................................................... 38 

2.2. Malowanie na ekranie ........................................................................................... 41 

2.3. Gra z komputerem Papier, nożyce, kamień ........................................................... 45 

2.4. Ruch i dźwięk ......................................................................................................... 50 

2.5. Minimum, maksimum .......................................................................................... 53 

2.6. Liczby pierwsze...................................................................................................... 56 

Podsumowanie ............................................................................................................. 59 

3. Lekcje z algorytmami ............................................................................................ 61 

3.1. Zakręt za zakrętem ................................................................................................ 62 

3.2. Wieże Hanoi .......................................................................................................... 66 

3.3. Algorytmy i schematy ............................................................................................ 69 

3.4. Języki programowania ........................................................................................... 72 

3.5. Ciąg Fibonacciego ................................................................................................. 76 

3.6. Szybkie porządki .................................................................................................... 81 

Podsumowanie ............................................................................................................. 83 

4. Lekcje w edytorze .................................................................................................. 85 

4.1. Pisz sprawnie i ładnie ............................................................................................ 86 

4.2. Jak to się pisze? ..................................................................................................... 90 

4.3. Kształty poezji ....................................................................................................... 94 

4.4. Plakat ..................................................................................................................... 99 

4.5. Dialog z maszyną ................................................................................................. 104 

4.5. Portfolio z tekstami ............................................................................................... 108 

Podsumowanie .............................................................................................................. 113 

5. Lekcje z multimediami ......................................................................................... 115 

5.1. Światłem malowane .............................................................................................. 116 

5.2. Afisz na konkurs .................................................................................................... 122 

5.3. Nie taka martwa natura......................................................................................... 128 

5.4. Cyfrowy montaż filmu ........................................................................................... 135 

5.5. Projekt prezentacji ................................................................................................. 144 

5.6. Multimedialna prezentacja ................................................................................... 147 

Podsumowanie .............................................................................................................. 151 

Skorowidz ...................................................................................................................... 154

O podręczniku 

Strona działowa 

Krótkie wprowadzenie 

w tematykę rozdziału 

Dowiesz się, jak 

Lista umiejętności, jakie 

zdobędziesz na lekcji 

2 Lekcje 

Co roku w grudniu 

odbywa się międzynarodowa 

akcja 

Godzina Kodowania. 

Jest ona skierowana 

do tych uczniów na 

całym świecie, którzy 

chcą poznawać różne 

sposoby programowania. 

Można w niej 

uczestniczyć przez 

cały rok, z dowolnego 

urządzenia i miejsca, 

w którym jest dostęp 

do internetu. Jej 

adres internetowy to: 

godzinakodowania.pl. 

programowania 

2.5Minimum, maksimum 

DOWIESZ SIĘ, JAK 

▪ zapisuje się liczby za pomocą zmiennej typu lista, 

▪ dodawać liczby znajdujące się na tej liście, 

▪ znajdować minimum ciągu (serii) liczb. 

CIĄG LICZB CAŁKOWITYCH 

Wygenerujesz w Scratchu ciąg losowych liczb całkowitych z zakresu od –10 do 10. 

Do zapisywania tych liczb użyjesz zmiennej lista na karcie Dane. Zmienna ta może 

zapamiętać jednocześnie wiele liczb. Potrzebna będzie również zmienna los – do zapisywania 

wylosowanej liczby. 

Zdefiniuj nowy blok o nazwie suma, w którym będziesz zapisywać dziesięć wylosowanych 

liczb, i uruchom ten blok (rys. 1). 

a) 

c) 

53 

b) 

W ramach akcji Godzina Kodowania są 

udostępnione kursy zawierające zadania i łamigłówki 

z postaciami ze znanych gier, zabaw 

i filmów. Ich rozwiązanie polega na ułożeniu 

programów z gotowych bloków. Warto poćwiczyć 

programowanie zarówno na zajęciach komputerowych 

w szkole, jak i w wolnym czasie w domu. 

Rys. 1. Blok suma (a), uruchomienie bloku (b) i przykładowy ciąg liczb (c) 

Zadania 

Pomogą sprawdzić i utrwalić 

umiejętności zdobyte na lekcji 

Podsumowanie 

Skrót najważniejszych 

wiadomości z danego rozdziału 

JAK TO SIĘ PISZE? 

93 

36 

PODSUMOWANIE 

Ustaw kursor myszy dokładnie na krawędzi kolumny i przeciągnij krawędzie tabeli. 

Wspólnie opracowane zestawienie końcowe – sformatowaną tabelę wypełnioną tekstem 

i ilustracjami – możecie wydrukować i powiesić na ścianie w swojej klasie. 

ZADANIA 

1. Pobierz plik slownik.rtf ze strony zkomputerem.pl. W zamieszczonym w nim 

Słowniku astronomicznym wszystkie litery „l” i „k” zostały zamienione. Znajdź 

metodę na przywrócenie tekstu do właściwego stanu. Skorzystaj z polecenia 

Zamień na karcie Narzędzia główne edytora Word. Czy wystarczy użyć tego 

polecenia w sposób automatyczny? 

Zapisz plik z poprawionym tekstem w swoim roboczym folderze. 

Na czym polega praca w chmurze? 

Do pracy w chmurze potrzebna jest przeglądarka internetowa 

(np. Google Chrome, Mozilla Firefox, Microsoft Edge) oraz wła- 

sne konto do przechowywania danych (np. konto Google, 

umożliwiające pracę ze wspólnymi dokumentami na 

Dysku Google). Oznacza to, że należące do nas pliki 

z danymi nie są zapisywane na naszym komputerze, 

ale na odległym serwerze. Zaletą pracy 

w chmurze jest to, że mamy do tych plików 

dostęp na dowolnym urządzeniu połączonym 

z internetem i możemy korzystać z aplikacji 

i usług udostępnionych w sieci. 

2. Otwórz plik slownik.rtf poprawiony przez ciebie w zadaniu 1. Sformatuj tekst 

słownika: dodaj tytuł, wyróżnij odpowiednio hasła, dobierz rozmiar i krój czcionki. 

Następnie uporządkuj hasła alfabetycznie. Możesz w tym celu zastosować 

metodę przeciągania lub użyć polecenia Sortuj (od A do Z) na karcie Narzędzia 

główne edytora Word. Zilustruj Słownik astronomiczny odpowiednią grafiką, 

rozmieść tekst na jednej stronie i wydrukuj. 

Na co musisz zwrócić uwagę podczas automatycznego sortowania akapitów 

składających się na słownik? 

Czy można wierzyć informacjom 

zaczerpniętym z internetu? 

Internet jest bardzo zasobnym źródłem informacji, ale nie 

zawsze rzetelnych i pewnych. Trzeba je weryfikować w innych 

źródłach. W sieci warto korzystać ze stron godnych zaufa- 

nia, takich jak oficjalne serwisy instytucji naukowych 

i muzeów oraz prywatne strony prowadzone m.in. 

przez naukowców, ekspertów i znanych kolekcjonerów. 

Fragment tekstu ze sformatowanego Słownika astronomicznego 

3. Przekształć Słownik astronomiczny z pliku słownik.rtf w tabelę, tak aby w jej dwóch 

kolumnach znajdowały się odpowiednio hasła i ich objaśnienia. Użyj do tego 

polecenia Konwertuj tekst na tabelę... (Wstawianie Tabela). 

Co musisz dodatkowo zrobić, aby uzyskać właściwy efekt końcowy? 

Czego nie można publikować 

w internecie? 

To zagadnienie regulują akty prawne (np. Ustawa o prawie 

autorskim) oraz ustalenia społeczności internetowej 

(np. netykieta). Najważniejsze wynikające z nich zasady to: 

 

inną osobę, 

 

i bez podania imienia i nazwiska autora, 

 

innej osoby bez jej zgody. 

Pamiętaj! 

Informatyka to podręcznik wieloletniego użytku, dlatego zakazane jest pisanie po nim.

1 

Lekcje 

Wiele słów 

używanych na 

lekcjach informatyki 

pochodzi z języka 

angielskiego, 

np. komputer 

(computer, termin 

pochodzący od 

łacińskiego słowa 

computare – obliczać), 

procesor (processor, 

w skrócie CPU, 

od słów Central 

Processing Unit 

– główna jednostka 

wykonująca operacje), 

piksel (pixel, termin 

pochodzący od słów 

pictures element 

– element obrazu), 

bit (termin pochodzący 

od słów binary 

digit – liczba 

dwójkowa). 

z komputerem 

– wprowadzenie 

Mózg człowieka składa 

się z niemal 200 miliardów 

neuronów. Choć szybkość 

rozchodzenia się impulsów 

nerwowych jest niewielka 

(ok. 100 m/s), to szybkość przetwarzania danych 

w mózgu szacuje się na 100 bilionów bitów na sekundę 

(100 Tb/s). Ta ogromna szybkość, nieosiągalna jeszcze 

w komputerach, jest możliwa dzięki złożoności 

i równoległości połączeń między neuronami 

– jeden neuron łączy się z ok. 10 000 innych. Mózg 

jest zbudowany z kilku warstw, odpowiadających 

kolejnym etapom rozwoju. Zużywa podobną ilość 

energii co zwyka żarówka, a komputer o podobnej 

mocy wymagałby zasilania przez dużą elektrownię.

6 

Zasady pracy 

1.1 z komputerem 

PRZYPOMNISZ SOBIE 

▪ regulamin szkolnej pracowni komputerowej, 

▪ zasady BHP obowiązujące podczas korzystania z komputera. 


▪ klasyfikuje się programy komputerowe. 

REGULAMIN SZKOLNEJ PRACOWNI KOMPUTEROWEJ 

Nauczyciel informatyki z pewnością przypomni wam regulamin pracowni komputerowej 

i omówi obowiązujące w niej zasady BHP. Każda pracownia komputerowa ma 

bowiem swoją specyfikę i w każdej obowiązują inne zasady. Zależy to od rodzaju jej 

wyposażenia oraz stosowanego w niej oprogramowania. 

Podstawowe zasady BHP podczas korzystania z komputera 

Korzystaj z urządzeń zgodnie ze wskazówkami nauczyciela. 

Dbaj o porządek na stanowisku komputerowym, nie jedz i nie pij 

przy komputerze. 

O wszelkich usterkach zauważonych podczas pracy natychmiast poinformuj 

nauczyciela. 

Nie próbuj samodzielnie naprawiać uszkodzonego sprzętu. 

Nie zmieniaj ustawień komputera. Loguj się tylko na swoje konto 

(nie jesteś jedynym użytkownikiem komputera). 

KOMPUTER I JEGO OPROGRAMOWANIE 

Według definicji komputer to elektroniczna maszyna cyfrowa, urządzenie elektroniczne 

przeznaczone do przetwarzania informacji (danych) przedstawionych w postaci 

cyfrowej, sterowane programem zapisanym w jego pamięci. 

Z punktu widzenia użytkownika komputer jest narzędziem, na które składa się sprzęt 

(ang. hardware; czytaj: hardłer) i oprogramowanie (ang. software; czytaj: softłer). 

Podstawowym oprogramowaniem komputera, zarządzającym jego zasobami,

ZASADY PRACY Z KOMPUTEREM 

7 

definiującym środowisko działania dla innych programów zainstalowanych w komputerze 

i zarządzającym czynnościami użytkownika, jest system operacyjny (np. Windows, 

Mac OS lub Linux). 

Oprócz oprogramowania systemowego wyróżnia się programy użytkowe, narzędziowe, 

edukacyjne itd. Należy do nich pakiet oprogramowania biurowego Office (czytaj: ofis), 

zawierający edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do tworzenia prezentacji, 

a w niektórych wersjach również programy do tworzenia grafiki oraz zarządzania bazami 

danych. Obecnie wiele programów jest dostępnych w wersjach internetowych, 

pracuje się w nich w oknie przeglądarki. Do takich programów należy środowisko 

programowania wizualnego Scratch (czytaj: skrecz) – rys. 1. 

Rys. 1. Fragment okna przeglądarki ze stroną środowiska programowania wizualnego Scratch 

BEZPIECZEŃSTWO DANYCH I KOMPUTERA 

Oprócz wspomnianych już aplikacji, nie sposób pominąć programów zapewniających 

bezpieczeństwo danych zapisanych na dysku, a tym samym bezpieczeństwo użytkownika. 

Są to programy antywirusowe. Ich działanie polega na wykrywaniu, zwalczaniu i 

usuwaniu wirusów komputerowych (na urządzeniach mobilnych również), a także blokowaniu 

różnego rodzaju ataków pochodzących z sieci. W większości przypadków nasze 

komputery podłączone są do internetu. Korzystając z globalnej sieci, mamy dostęp do 

ogromnych zasobów informacji. Jednak za tym idą również różnego rodzaju zagrożenia. 

Brak programu antywirusowego to narażanie się na ataki i działanie szkodliwego oprogramowania. 

Programów antywirusowych jest bardzo wiele. W tej kategorii dostępne są 

zarówno programy płatne, jak i darmowe. Ich skuteczność działania jest bardzo różna.

8 LEKCJE Z KOMPUTEREM – WPROWADZENIE 

Zanim dokonasz wyboru i zainstalujesz taki program na swoim urządzeniu, warto najpierw 

porozmawiać w gronie kolegów, wysłuchać opinii osób bardziej doświadczonych, 

przeczytać artykuły na ten temat w prasie fachowej, w internecie. 

Tab. 1. Klasyfikacja programów ze względu na ich dostępność 

Typ 

Opis 

freeware 

Oprogramowanie dostępne za darmo. Może być używane 

i rozpowszechniane (jednak nie w celach komercyjnych) 

bez ograniczeń. 

shareware 

licencjonowane 

demonstracyjne 

Oprogramowanie rozpowszechniane bez opłat, ale 

nie darmowe. Taki program można pobrać z sieci lub 

skopiować i używać go bez opłat przez określony czas. 

Potem program należy usunąć lub wykupić, zazwyczaj 

za niewielką kwotę. 

Oprogramowanie komercyjne, sprzedawane i użytkowane 

na warunkach określonych w licencji. 

Rodzaj oprogramowania licencjonowanego, 

rozpowszechnianego nieodpłatnie, zazwyczaj w niepełnej 

wersji, np. bez możliwości zapisu plików. Często są to 

również pełne wersje programów, ale działające przez 

krótki okres (często nazywane trialami). 

GNU (General Public License) 

– licencja wolnego i otwartego 

oprogramowania 

Licencja umożliwiająca użytkownikom programu 

nieograniczoną możliwość: 

korzystania z programu niezależnie od celu; 

dostępu do kodu źródłowego programu i wprowadzania 

zmian pozwalających na realizację własnych potrzeb; 

rozpowszechniania oryginalnej (niezmodyfikowanej) 

kopii programu; 

ulepszania programu i rozpowszechniania własnych 

rozwiązań. 

Wszystkie wymienione rodzaje oprogramowania są chronione prawem autorskim.

ZASADY PRACY Z KOMPUTEREM 

9 

Tab. 2. Klasyfikacja programów ze względu na ich przeznaczenie 

edytor tekstu 

Przeznaczenie 

Przykłady programów 

systemowy Notatnik, systemowy WordPad, Word należący 

do pakietu Microsoft Office, Writer należący do pakietu 

LibreOffice 

edytor grafiki 

systemowy Paint, PhotoFiltre 

edytor wideo 

arkusz kalkulacyjny 

systemowy Movie Maker, osobno instalowany 

Photo Story 3 

Excel należący do pakietu Microsoft Office, Calc należący 

do pakietu LibreOffice 

przeglądarka internetowa 

Internet Explorer, Google Chrome, Mozilla Firefox, Opera 

program antywirusowy 

Kasperski, Avast, Eset Nod32 

ZADANIA 

1. Sporządź w edytorze tekstu dokument zawierający regulamin szkolnej pracowni 

komputerowej. Przedstaw ten regulamin w postaci listy punktowanej. Zapisz plik 

pod nazwą regulamin w folderze Dokumenty. 

2. Sporządź w edytorze tekstu listę poznanych już i używanych przez ciebie 

programów komputerowych. Opisz krótko każdy z wymienionych programów, 

uwzględnij ich przeznaczenie. Zapisz plik pod nazwą programy 

w folderze Dokumenty. 

3. Sporządź w edytorze grafiki plan pracowni komputerowej. Wyraźnie zaznacz, 

kto będzie pracował przy danym stanowisku (wystarczy imię i pierwsza litera 

nazwiska). Zapisz plik pod nazwą pracownia w folderze Obrazy.

10 

1.2 Cechy komputerów 

DOWIESZ SIĘ 

▪ jak postępował rozwój komputerów, 

▪ jakie są podstawowe elementy komputera i ich parametry. 

ROZWÓJ KOMPUTERÓW 

W latach 1946–1959 komputery były budowane głównie z lamp elektronowych, później 

– z tranzystorów, a od lat 1965–1975 – z układów scalonych. Dzięki miniaturyzacji 

i uzyskiwaniu coraz większej złożoności układów scalonych (zawierających od kilkudziesięciu 

do wielu milionów elementów elektronicznych) w latach 80. XX wieku powstały 

mikrokomputery (rys. 1). Jeden z nich to komputer osobisty (ang. Personal Computer, 

w skrócie PC – czytaj: personal kompjuter) zaprojektowany przez firmę IBM. Nowsze 

wersje tego komputera znajdują się dzisiaj w szkołach, instytucjach i wielu domach. 

Rozwój komputerów następuje bardzo szybko. Nie jest łatwo przewidzieć, jakie komputery 

powstaną za kilka lat i jakie będą ich możliwości. 

Rys. 1. Ogłoszenie z 1988 roku o sprzedaży komputera 

NAJWAŻNIEJSZE ELEMENTY KOMPUTERA I ICH PARAMETRY 

Po włączeniu komputera następuje uruchomienie systemu BIOS (skrót od ang. Basic 

Input Output System; czytaj: beisik input ołtput system). To zestaw procedur, które 

inicjują pracę komputera oraz sprawdzają jego podstawowe systemy i urządzenia. 

Poprawne zakończenie tych procedur skutkuje załadowaniem systemu operacyjnego 

z pamięci trwałej komputera.

CECHY KOMPUTERÓW 

11 

Komputer działa na liczbach. Musi szybko przetwarzać i pamiętać dane niezbędne 

do wykonania obliczeń oraz wyniki tych obliczeń. Głównym liczydłem komputera 

jest procesor. Od możliwości procesora i częstotliwości taktowania procesora zależy 

szybkość działania komputera. W pierwszych mikrokomputerach procesor pracował 

z częstotliwością kilku milionów taktów na sekundę, np. 4 MHz (4 megaherce; 

M oznacza milion, Hz – 1/s, tzn. ile razy na sekundę), w dzisiejszych komputerach jest 

to już kilka miliardów, np. 3 GHz (3 gigaherce; G oznacza miliard). 

Do przechowywania aktualnie wykonywanych programów i przetwarzanych danych 

oraz wyników operacji służy w komputerze wewnętrzna pamięć operacyjna RAM (skrót 

od ang. Random Access Memory; czytaj: rendom akses memry – pamięć o swobodnym 

dostępie). To pamięć nietrwała – jej zawartość jest tracona po wyłączeniu zasilania lub 

restarcie komputera. Od pojemności tej pamięci zależy, jak wiele danych będzie przetwarzanych 

przez komputer. Pojemność pamięci RAM podaje się w bajtach (oznaczanych 

literą B) i ich wielokrotnościach. Bajt składa się zazwyczaj z 8 bitów i umożliwia 

zapamiętanie jednego znaku, np. wprowadzonego z klawiatury. 

Sprawdź, jakie są parametry procesora i pamięci RAM zainstalowanych w szkolnym 

(lub domowym) komputerze. Kliknij prawym przyciskiem ikonę Ten komputer. 

Wybierz Właściwości (rys. 2) i odczytaj podstawowe informacje o komputerze 

(rys. 3). 

Rys. 2. Wybieranie opcji Właściwości w menu 

podręcznym Ten komputer 

Rys. 3. Informacje o komputerze 

Uwaga. W innych wersjach systemu Windows dane są podawane na różne sposoby.


Oprócz ulotnej pamięci RAM w komputerze jest zainstalowana pamięć trwała ROM 

(skrót od ang. Read Only Memory; czytaj: rid onli memry – pamięć tylko do odczytu). 

W niej są zapisane najważniejsze dane, programy i system BIOS komputera, 

zachowywane po wyłączeniu zasilania. 

Zewnętrzną pamięć komputera, zwaną też pamięcią masową, stanowią dysk twardy 

(HD – ang. hard drive; czytaj: hard drajw) oraz wymienne nośniki pamięci – dyski 

optyczne (CD-ROM – ang. Compact Disc Read Only Memory czytaj: kompakt disk rid 

onli memry, DVD-RW – ang. Digital Video Disc Read, Write; czytaj: didżytl widjoł disk 

rid rajd), dysk Blu-Ray (czytaj: blu rej) i pamięć USB (skrót od ang. Universal Serial Bus; 

czytaj: juniwersal sijeriel bas). 

Aby sprawdzić podstawowe informacje o dyskach komputera, kliknij lewym przyciskiem 

ikonę Ten komputer, potem prawym przyciskiem – ikonę interesującego 

cię dysku i z menu podręcznego wybierz Właściwości (rys. 4). 

Rys. 4. Otwieranie właściwości dysku 

W wyświetlonym oknie odczytasz, ile jest wolnego miejsca na dysku, a ile – zajętego, 

oraz jaka jest całkowita pojemność dysku (rys. 5). 

W przykładzie pokazanym na rys. 5. całkowita pojemność dysku stacjonarnego wynosi 

około 1000 miliardów bajtów, czyli 930 GB. 

W informatyce wielokrotności bajtów określa się następująco: 

1 KB – kilobajt to 1024 bajty (1024 = 2 10 ), 

1 MB – megabajt to 1 048 576 bajtów (1024 x 1024 = 2 20 ), 

1 GB – gigabajt to 1 073 741 824 bajty (1024 x 1024 x 1024 = 2 30 ), 

1 TB – terabajt to 1 099 511 627 776 bajtów.

CECHY KOMPUTERÓW 

13 

Rys. 5. Właściwości dysku 

Jakość obrazu wyświetlanego na ekranie monitora zależy od parametrów monitora 

i zainstalowanej w komputerze karty graficznej. 

Aby je poznać, kliknij prawym przyciskiem myszy w dowolnym pustym miejscu 

pulpitu Windows i w podręcznym menu wybierz Właściwości grafiki. 

Rys. 6. Właściwości grafiki


W przykładzie przedstawionym na rys. 6 rozdzielczość monitora wynosi 1280 x 1024 

punktów, co oznacza, że obraz wyświetlany na ekranie składa się z 1 300 000 punktów; 

głębia kolorów ma 32 bity, czyli 4 bajty są używane do zapamiętania koloru każdego 

punktu ekranu. Wobec tego do zapamiętania wszystkich wyświetlanych punktów potrzeba 

około 5 200 000 bajtów, czyli 5,2 MB. Co najmnej taką pojemność musi mieć 

pamięć karty graficznej. 

Aby obraz wyświetlany na ekranie był stabilny, a ruch – płynny, karta graficzna musi 

wyświetlać szybko jeden obraz po drugim. Dwadzieścia pięć obrazów na sekundę wystarczy, 

aby nasze oko widziało płynny ruch. Pamięć karty graficznej powinna być więc 

przynajmniej kilkakrotnie większa niż obliczona wyżej. 

Najistotniejsze parametry komputera 

Częstotliwość procesora. 

Pojemność pamięci operacyjnej. 

Pojemność pamięci trwałej. 

Pojemność pamięci karty graficznej. 

ZADANIA 

1. Utwórz w arkuszu kalkulacyjnym tabelę zawierającą istotne cechy twojego 

komputera. Poszukaj w internecie dodatkowych informacji, które warto 

uwzględnić w takim zestawieniu. 

2. Sprawdź, co oznaczają jednostki pamięci komputera bit i bajt, i wypisz ich 

definicje. 

3. Zestaw w tabelce i porównaj podstawowe parametry komputera i wybranego 

smartfona lub tabletu.

15 

1.3 Czy masz 1101 lat? 

DOWIESZ SIĘ 

▪ co oznaczają pojęcia bit i bajt, 

▪ jak zapisuje się liczby w systemach pozycyjnych – dziesiętnym, dwójkowym i szesnastkowym. 

ZAPIS DZIESIĘTNY LICZB 

Najwyższy (tzw. środkowy) wierzchołek Rysów znajduje się na wysokości 2503 

m n.p.m. Zapis liczby 2503 opiera się na pewnej umowie: ostatnia pozycja (po 

prawej stronie) to liczba jednostek, kolejna (w lewo) – to liczba dziesiątek, następna 

– liczba setek itd. Liczbę 2503 odczytuje się więc jako: 2 tysiące, 5 setek, 

0 dziesiątek i 3 jednostki. Zapis za pomocą wzoru wygląda tak: 

2503 = 2 x 1000 + 5 x 100 + 0 x 10 + 3 x 1. 

Opisany sposób zapisu liczb to system pozycyjny dziesiętny (tab. 1). Jest on nazywany 

dziesiętnym, ponieważ polega na użyciu dziesięciu cyfr i ma podstawę 10, oraz pozycyjnym, 

gdyż pozycja cyfry w zapisie liczby decyduje o tym, czy ta cyfra oznacza liczbę 

jednostek, dziesiątek, setek itd. 

Tab. 1. Liczby w zapisie dziesiętnym 

Potęga Nazwa Zapis 

Zapis 

potęgowy 

0 jeden 1 10 0 

1 dziesięć 10 10 1 

2 sto 100 10 2 

3 tysiąc 1000 10 3 

4 dziesięć tysięcy 10 000 10 4 

5 sto tysięcy 100 000 10 5 

6 milion 1 000 000 10 6 

9 miliard 1 000 000 000 10 9 

12 bilion 1 000 000 000 000 10 12 

15 trylion 1 000 000 000 000 000 10 15


ZAPIS DWÓJKOWY LICZB 

W analogiczny sposób można zdefiniować system pozycyjny dwójkowy. Występują 

w nim tylko dwie cyfry: 0 i 1. Jest on „naturalny” dla komputera, którego podstawowe 

elementy mogą być w dwóch stanach: nieprzewodzenia prądu lub przewodzenia prądu. 

Dwie cyfry – 0 i 1, które reprezentują wartości NIE i TAK, mogą tworzyć elementarną 

informację. Taką elementarną porcję informacji nazywa się bitem. 

Tab. 2. Liczby w zapisie dwójkowym 

Potęga Zapis dziesiętny Zapis dwójkowy Zapis potęgowy 

0 1 1 2 

2 0 

1 2 10 2 

2 1 

2 4 100 2 

2 2 

3 8 1000 2 

2 3 

4 16 10000 2 

2 4 

5 32 100000 2 

2 5 

6 64 1000000 2 

2 6 

7 128 10000000 2 

2 7 

8 256 100000000 2 

2 8 

9 512 1000000000 2 

2 9 

10 1024 10000000000 2 

2 10 

Jak zamienić liczbę zapisaną w systemie dziesiętnym, np. 13, na liczbę zapisaną w systemie 

dwójkowym? Najpierw w tabeli 2 trzeba znaleźć największą potęgę liczby 2 nie 

większą niż 13. Jest to 8 = 2 3 . Obliczyć różnicę 13 – 8 = 5 i znaleźć największą potęgę 

liczby 2 nie większą niż 5. Jest to 4 = 2 2 ; pozostaje 5 – 4 = 1 = 2 0 . Liczba dziesiętna 

13 składa się zatem z potęg: 8, 4, 1 (nie zawiera potęgi 2 = 2 1 ). W systemie dwójkowym 

zapisuje się ją następująco: 

13 = 1 x 8 + 1 x 4 + 0 x 2 + 1 x 1 = 1101. 

Żeby nie było wątpliwości, że mamy do czynienia z liczbą dwójkową, należy ją zapisywać 

z podstawą: 1101 2 

.

CZY MASZ 1101 LAT? 

17 

Zamień na liczby dwójkowe następujące liczby dziesiętne: 10, 31, 32, 44. 

A jak wykonać zamianę odwrotną? Trzeba pomnożyć kolejne bity (cyfry) liczby dwójkowej 

przez kolejne potęgi liczby 2 i wszystko zsumować. Na przykład: 

11001 2 

= 1 x 16 + 1 x 8 + 0 x 4 + 0 x 2 + 1 x 1 = 16 + 8 + 1 = 25. 

Zapisz w postaci liczb dziesiętnych następujące liczby dwójkowe: 111 2 

, 1000 2 

, 

10001 2 

, 11111111 2 

. 

KALKULATOR 

Do zamiany liczb dziesiętnych na dwójkowe 

można używać systemowego Kalkulatora 

(rys. 1). Znajdziesz go po wybraniu 

Start Wszystkie aplikacje 

Kalkulator. 

Otwórz Kalkulator i na karcie Widok 

wybierz opcję Programisty. Następnie 

wpisz w okienko liczbę 13. Teraz 

wystarczy zamiast opcji Dec (skrót od 

słowa decymalny, czyli dziesiętny) wybrać 

Bin (skrót od słowa binarny, czyli 

dwójkowy) – i gotowe. 

ZAPIS SZESNASTKOWY LICZB 

W Kalkulatorze systemowym oprócz opcji 

Dec i Bin są jeszcze Hex i Oct. 

Włącz Kalkulator i zamieniaj kolejne 

liczby dziesiętne z użyciem opcji Hex. 

Najpierw 1, potem 2 itd. 

Rys. 1. Kalkulator systemowy 

Skrót hex pochodzi od słowa heksadecymalny, czyli szesnastkowy. W układzie szesnastkowym 

zastosowano dla cyfr od 0 do 9 zapis cyfrowy, a dla cyfr od 10 do15 – zapis 

literowy: A, B,… F. Układ ten ma szesnaście znaków i podstawę 16. 

Za pomocą Kalkulatora zamień na postać dwójkową oraz postać szesnastkową następujące 

liczby dziesiętne: 255, 1000, 1024, 65535, 65536, 16777215. 

Jeśli komputer posługuje się tylko zerami i jedynkami, to jak zapamiętuje litery? Oczywiście 

wykorzystuje do tego celu zera i jedynki. Ale w jaki sposób?

18 

LEKCJE Z KOMPUTEREM – WPROWADZENIE 

Oszacuj, ile znaków potrzeba, aby pisać dowolne teksty. Może ci w tym pomóc Tablica 

znaków (Start Wszystkie aplikacje Akcesoria systemu) – rys. 2. Przy okazji 

zapoznaj się z możliwościami tego narzędzia. 

Rys. 2. Tablica znaków w systemie Windows 

Podstawowy zestaw zawiera 256 znaków (ponumerowanych od 0 do 255). Zamieńmy 

liczbę 255 na postać dwójkową: 256 to 2 8 , czyli 100000000 2 

. Teraz wystarczy odjąć od 

tej liczby 1 i otrzymamy: 255 = 11111111 2 

. 

11111111 2 

to największa liczba, którą można zapisać na 8 bitach. Ośmiobitową 

liczbę nazywamy bajtem. 

Umowa dotycząca sposobu przypisywania znakom numerów (kodów) nazywa się ASCII 

(skrót od ang. American Standard Code for Information Interchange; czytaj: emerikn 

standard kołd for informejszyn interczejndż). W myśl tej umowy np. litera A ma numer 

65, natomiast a – 97 (w systemie dziesiętnym). Aby łatwo można było kodować litery 

różnych alfabetów, wprowadzono dwubajtowy zapis znaków według nowego standardu 

Unicode. Umożliwia on zakodowanie 256 ∙ 256 = 65536 znaków. Numery kodowe znaków 

ASCII nie uległy zmianie, dodano jedynie 00 na początku. Z tablicy znaków przedstawionej 

na rys. 2. wybrano znak A, w wyniku czego w dolnym polu okna wyświetlił 

się numer kodowy tego znaku: U+0041. Jest on zapisany w układzie szesnastkowym. 

Za pomocą Kalkulatora znajdź wartość kodu litery A w systemie dziesiętnym.

CZY MASZ 1101 LAT? 

19 

ZADANIA 

1. System pozycyjny dziesiętny nie jest jedynym 

sposobem zapisu liczb. Z czasów rzymskich zachował się 

i bywa jeszcze czasami wykorzystywany inny sposób. 

Podaj trzy przykłady wykorzystania liczb rzymskich. 

Przypominamy znaczenie używanych symboli: 

I – 1, V – 5, X – 10, L – 50, C – 100, D – 500, M – 1000. 

2. Utwórz w arkuszu kalkulacyjnym tabelę (rys. 3) 

zawierającą kolejne potęgi liczby 2. Zacznij 

od potęgi zerowej, a skończ na potędze 32. 

3. Istnieje prosty sposób szybkiego przeliczania liczb 

z postaci dziesiętnej na dwójkową. Opiera się on na 

spostrzeżeniu, że jeśli podzieli się liczbę przez dwa, to 

reszta z dzielenia (wyniesie 0 albo 1) będzie ostatnią 

cyfrą rozwinięcia dwójkowego, natomiast otrzymany 

iloraz całkowity będzie liczbą (wyobraź ją sobie w postaci 

dwójkowej) pozbawioną ostatniej cyfry. Można więc go 

dzielić dalej, aż do momentu, gdy wyczerpie się liczbę, 

czyli gdy iloraz będzie równy 0. 

Na przykład: 

Liczba Reszta 

10 0 

5 1 

2 0 

1 1 

Rys 3. Kolejne potęgi 

0 

dwójki 

Tak więc 10 = 1010 2 

. 

Zauważ, że rozwinięcie dwójkowe wypisuje się od końca – od ostatniej uzyskanej 

reszty. Zamień w ten sposób liczby dziesiętne 27 i 44 na liczby dwójkowe. 

4. Przelicz na postać dwójkową, a następnie na postać szesnastkową kody wybranej 

litery (wielkiej i małej). Do przygotowania listy kodów liter wykorzystaj arkusz 

kalkulacyjny. W pierwszej kolumnie wpisz kolejne liczby od 1 do 127. W drugiej 

– wstaw funkcję ZNAK, której argumentem będzie liczba z kolumny pierwszej, 

znajdująca się w tym samym wierszu.

20 

1.4 W sieci 


▪ sprawnie wyszukiwać teksty i ilustracje w sieci i je pozyskiwać, 

▪ korzystać z konta pocztowego Gmail (czytaj: dżimejl). 

SZUKANIE TEKSTÓW W SIECI 

Załóżmy, że na lekcję geografii musisz przygotować planszę Wielkie dzieło Mikołaja 

Kopernika. Potrzebujesz do tego informacji tekstowych i ilustracji – rysunków, zdjęć, 

reprodukcji. Teraz poszukasz ich w sieci. 

Internet jest bardzo zasobnym źródłem informacji, ale nie zawsze są one rzetelne 

i pewne, dlatego trzeba je weryfikować w innych źródłach. W sieci warto 

korzystać ze stron godnych zaufania, takich jak oficjalne serwisy instytucji 

naukowych i muzeów oraz prywatne strony prowadzone m.in. przez naukowców, 

ekspertów i znanych kolekcjonerów. 

Jak szybko i skutecznie odnaleźć potrzebne teksty na zadany temat? 

Uruchom przeglądarkę i wpisz adres wyszukiwarki internetowej www.google.pl, 

a potem naciśnij klawisz Enter. Wyświetli się strona główna Google z pustym polem 

tekstowym (rys. 1). 

Rys. 1. Fragment strony głównej wyszukiwarki Google 

Wpisz w tym polu frazę Mikołaj Kopernik. 

W trakcie wpisywania frazy zmieniają się wygląd i położenie pola tekstowego. Wyszukiwarka 

podsuwa różne propozycje (rys. 2).

W SIECI 

21 

Rys. 2. Wyszukiwanie tekstów w Google 

Można kliknąć jedną z tych propozycji lub dokończyć swój wpis i kliknąć przycisk 

Szukaj lub klawisz Enter. 

Rys. 3. Liczba wyników wyszukiwania z grudnia 2016 roku 

Jak widać na rys. 3 bardzo dużo jest stron odpowiadających tak sformułowanemu zapytaniu 

i nie wszystkie dotyczą polskiego astronoma. Aby ograniczyć liczbę stron do 

najbardziej odpowiadających zapytaniu, trzeba zawęzić wyszukiwanie. 

Kliknij przycisk Narzędzia (rys. 4) – wówczas wyświetlą się kolejne przyciski. 

Rys. 4. Narzędzia wyszukiwania 

Aby z wyników wyszukiwania wyeliminować strony obcojęzyczne, kliknij przycisk 

Dowolny język i wybierz Tylko język polski (rys. 5). 

Teraz ogranicz wyszukiwanie tylko do stron dotyczących osoby Mikołaja Kopernika 

– kliknij przycisk Wszystkie wyniki i wybierz Dokładnie (rys. 6). 

Rys. 5. Wybór języka polskiego 

Rys. 6. Zawężenie wyników wyszukiwania

22 


Wyszukiwarka ustala kolejność stron umieszczonych na liście w zależności od tego, 

w jakim stopniu są one zgodne z wpisanym zapytaniem. Jeśli będziesz odwiedzać je 

po kolei, możesz zebrać informacje na interesujący cię temat. 

Aby uzyskać więcej wskazówek na temat wyszukiwania potrzebnych informacji, 

kliknij przycisk Ustawienia i wybierz opcję Pomoc dotycząca wyszukiwania 

(rys. 7). 

Rys. 7. Otwieranie pomocy dotyczącej wyszukiwania 

SZUKANIE ILUSTRACJI W SIECI 

Teksty do planszy już masz, czas na wyszukanie ilustracji. 

Uruchom przeglądarkę internetową i otwórz stronę wyszukiwarki Google. 

W polu wyszukiwania wpisz frazę Mikołaj Kopernik i kliknij przycisk Grafika (rys. 8). 

Rys. 8. Wyszukiwanie grafiki w Google 

Wyświetli się lista miniatur obrazów. Na tej liście mogą się także pojawić obrazy niezwiązane 

bezpośrednio z Mikołajem Kopernikiem. Wynika to stąd, że wyszukiwarka 

pokazuje obrazy znajdujące się na stronach, na których przede wszystkim występuje 

fraza Mikołaj Kopernik, ale również nazwisko Kopernik lub tylko imię Mikołaj. 

Aby zawęzić tę listę, kliknij przycisk Narzędzia. 

Za pomocą przycisków Rozmiar, Kolor, Typ, Godzina, Prawa do użytkowania dokładnie 

określ parametry poszukiwanego przez ciebie obrazu.

W SIECI 

23 

Jakie ustawienia przyjąć? Proponujemy takie, które zapewnią ci dużą swobodę w wykorzystaniu 

obrazu, czyli: Rozmiar – Duże (duży obraz łatwiej zmniejszyć bez utraty 

jakości), Kolor – Dowolny kolor, Typ – Dowolny typ, Godzina – Kiedykolwiek, Prawa 

do użytkowania – Oznaczone do ponownego wykorzystania z modyfikacją (wybraną 

grafikę możesz wówczas modyfikować oraz publikować w celach niekomercyjnych 

i komercyjnych). 

Kliknij przycisk Szukaj. 

Przejrzyj miniatury obrazów wyszukanych w sieci i kliknij wybraną. 

Na wyświetlonej stronie z obrazami kliknij przycisk Pokaż obraz (rys. 9). 

Rys. 9. Strona z wyszukanymi obrazami 

Wyszukiwanie zakończone sukcesem! Czas więc na zapisanie sieciowej grafiki na 

dysku. 

Aby pobrać obraz z sieci i zapisać na dysku, kliknij go prawym przyciskiem myszy 

i z menu podręcznego wybierz polecenie Zapisz obraz jako…. Polecenie to może 

mieć inne brzmienie w różnych przeglądarkach. 

Jeśli w opracowaniu zostały wykorzystane materiały cudzego autorstwa pobrane 

z sieci, trzeba podać źródło ich pochodzenia – w tym wypadku adres strony 

internetowej.

24 


KONTO POCZTOWE GOOGLE 

Materiałami zebranymi do planszy możesz się wymieniać z pracującymi nad nią członkami 

grupy. Wykorzystasz do tego pocztę elektroniczną Gmail dostępną w usłudze 

Google. Jeśli nie masz jeszcze swojego konta pocztowego, możesz je teraz założyć. 

Uruchom przeglądarkę internetową i otwórz stronę www.google.pl. 

Kliknij przycisk Gmail znajdujący się na górze strony wyszukiwarki. 

Na nowo otwartej stronie kliknij odnośnik Utwórz konto (rys. 10). 

Wypełnij formularz rejestracyjny i kliknij przycisk Następny krok (rys. 11). 

Rys. 10. Tworzenie konta Gmail 

Rys. 11. Formularz rejestracyjny konta

W SIECI 

25 

Pamiętaj, że w formularzu nie musisz podawać ani numeru telefonu, ani obecnie 

używanego adresu e-mail (jeśli taki masz). Jednak te dane ułatwiają identyfikację 

użytkownika w razie problemów z logowaniem się na konto. 

Zatwierdź warunki korzystania z konta. 

Od tej chwili jesteś użytkownikiem poczty elektronicznej Gmail. 

Zapamiętaj adres swojej skrzynki pocztowej (jest to nazwa@gmail.com) i swoje 

hasło dostępu do niej. 

Zajrzyj do samouczka (rys. 12) – pomoże ci w korzystaniu z tej usługi. 

Rys. 12. Dostęp do pomocy Gmaila 

O innych usługach Google dowiesz się, kiedy będziesz wykonywać ćwiczenia i zadania 

podczas kolejnych lekcji. 

ZADANIA 

1. Wyszukaj w internecie reprodukcję obrazu Bociany Józefa Chełmońskiego. 

Pamiętaj o ustawieniu parametru wyszukiwania w zakresie prawa do użytkowania 

na: Oznaczone do ponownego wykorzystania z modyfikacją. Zmodyfikuj pobrany 

obraz w programie PhotoFiltre w dowolny sposób i zapisz go w folderze Obrazy. 

2. Zbierz adresy e-mail od wszystkich koleżanek i kolegów z klasy. Wprowadź je do 

swojej książki adresowej poczty Gmail. 

3. Wyślij obraz przetworzony przez ciebie w zadaniu 1 do kolegów z klasy, za 

pośrednictwem swojego konta pocztowego Gmail. 

4. Po otrzymaniu wszystkich prac od koleżanek i kolegów weź udział w plebiscycie 

na najciekawszą modyfikację obrazu. Głosowanie przeprowadźcie za pomocą 

poczty Gmail. Zasady głosowania ustalcie z nauczycielem informatyki.

26 

1.5 W chmurze 


▪ rozumieć pojęcie praca w chmurze, poznasz zalety i wady takiej pracy, 

▪ wykorzystać konto Gmail do pracy w internetowej chmurze, 

▪ umieszczać swoje pliki na Dysku Google. 

CZYM JEST PRACA W CHMURZE? 

Praca w internetowej chmurze (ang. cloud computing; czytaj: klałd kompiuting) polega 

na korzystaniu z programów lub usług udostępnianych coraz powszechniej za pośrednictwem 

internetu. W chmurze możesz przechowywać swoje dane, możesz je też modyfikować 

lub udostępniać innym osobom do wspólnego użytkowania. W zdecydowanej 

większości przypadków do pracy w chmurze wystarczy przeglądarka internetowa. 

ZALETY PRACY W CHMURZE 

Możliwość zdalnej pracy grupowej nad dokumentem i wymiany poglądów na jego 

temat. 

Dostęp do danych i aplikacji z każdego (prawie) miejsca za pomocą urządzeń mobilnych, 

takich jak tablet i smartfon. 

Brak konieczności instalowania potrzebnego oprogramowania. 

Uniezależnienie pracy od systemu operacyjnego komputera. 

WADY PRACY W CHMURZE 

Mniejsze możliwości funkcjonalne aplikacji, np. pakietów biurowych. 

Brak dostępu do danych w razie awarii sieci. 

Potencjalne ryzyko utraty prywatności użytkowników. 

Usługodawcy gwarantują bezpieczeństwo prywatności danych gromadzonych 

w chmurze. Nigdy jednak nie można mieć pewności, że poufne dane nie zostaną 

wykorzystane przez innego użytkownika. Gdy korzystasz z tego typu usług, kieruj się 

zasadą ograniczonego zaufania. 

Możliwość zakończenia świadczenia usługi. 

CZY JESTEŚ W CHMURZE? 

Tak, korzystasz przecież z konta Gmail. Od chwili założenia konta pocztowego jesteś 

użytkownikiem jednej z usług działających w internetowej chmurze. Konto to 

umożliwi ci korzystanie z innych usług udostępnianych przez firmę Google. Możesz 

odbierać i wysyłać wiadomości ze swojego konta z dowolnego miejsca na świecie. 

Są tylko dwa warunki: pierwszy – musisz mieć dostęp do urządzenia, takiego jak

W CHMURZE 

27 

komputer, tablet lub smartfon; drugi – urządzenie to musi mieć możliwość łączenia 

się z internetem. 

DYSK GOOGLE – TWOJE DANE W CHMURZE 

Aby uzyskać pełny dostęp do wszystkich usług 

Google, musisz się zalogować, tak jak logujesz się 

do swojej poczty Gmail. 

Uruchom przeglądarkę internetową i otwórz 

stronę www.google.pl. Kliknij przycisk Zaloguj 

się w prawym górnym narożniku okna (rys. 1). 

Rys. 1. Przejście do strony logowania 

W oknie logowania wprowadź swój adres 

e-mail i kliknij przycisk Dalej. 

W następnym oknie wpisz swoje hasło. 

Zastanów się, czy warto zaznaczać opcję Zapamiętaj 

mnie. 

Kliknij przycisk Zaloguj się (rys. 2). 

Teraz masz już dostęp do wszystkich usług oferowanych 

przez Google. 

Rys. 2. Logowanie się do usług Google 

Aby sprawdzić, jakie to usługi, kliknij przycisk 

Aplikacje Google (rys. 3). 

Otworzy się okno zawierające ikony różnych usług 

Google, ale nie jest to jeszcze cała oferta. Gdy klikniesz 

przycisk Więcej, zobaczysz ikony kolejnych 

usług, a po kliknięciu przycisku Jeszcze więcej od 

Google wyświetli się pełna oferta. 

Rys. 3. Przejście do Aplikacji Google 

Wśród wyświetlonych usług wybierz Dysk – kliknij jego ikonę, wyświetli się okno 

Mój dysk – Dysk Google (rys. 4). 

Rys. 4. Wygląd okna Mój dysk – Dysk Google po pierwszym zalogowaniu


Teraz prześlesz na swój dysk w chmurze wszystkie prace wykonane przez ciebie podczas 

lekcji informatyki. Dysk Google umożliwia zapisanie aż 15 GB danych. Będziesz 

mieć do nich dostęp w domu, w szkole, w dowolnym miejscu. 

Kliknij przycisk NOWY. 

Z rozwijanej listy wybierz polecenie Prześlij plik (rys. 5). 

Rys. 5. Wybór polecenia Prześlij plik 

W oknie Wysyłanie pliku wybierz folder Dokumenty i zaznacz wszystkie pliki, które 

chcesz wysłać na Dysk Google (rys. 6). 

Kliknij przycisk Otwórz. 

Rys. 6. Przesyłanie zaznaczonych plików na Dysk Google 

Unikaj umieszczania w internetowej chmurze plików zawierających poufne dane.

W CHMURZE 

29 

Rys. 7. Wygląd okna Mój dysk – Dysk Google 

z przesłanymi plikami 

W ustawieniach domyślnych Dysku Google zadeklarowano wyświetlanie dużych ikon 

plików. Gdy zgromadzisz ich wiele, może to utrudnić szybkie wyszukanie jednego z nich. 

Wielkość wyświetlanych ikon zmienisz za pomocą przycisku Widok listy (rys. 8). 

Rys. 8. Zmiana sposobu wyświetlania ikon plików 

na Dysku Google 

Sprawdź, co jeszcze możesz zrobić na Dysku Google. Po zakończeniu pracy nie 

zapomnij się wylogować. 

ZADANIA 

1. Utwórz na Dysku Google nowy folder pod nazwą Informatyka, a w nim folder 

Klasa 7. Załóż w tym folderze podfoldery poszczególnych lekcji rozdziału 1 

w podręczniku według następującego wzorca: folder pierwszej lekcji pierwszego 

rozdziału – 1.1, folder drugiej lekcji tego rozdziału – 1.2 i tak dalej. Później 

będziesz dodawać foldery kolejnych lekcji w miarę ich realizacji. 

2. Przenieś wszystkie pliki umieszczone przez ciebie na Dysku Google do 

odpowiednich folderów utworzonych w zadaniu 1. 

3. Jeśli masz smartfon z dostępem do internetu, zaloguj się za jego pomocą 

do usługi Dysk Google. Sprawdź, czy możesz odczytać zawartość plików 

umieszczonych przez ciebie na dysku w chmurze. 

4. Sprawdź, jakie usługi są jeszcze dostępne w chmurze i jak możesz z nich 

korzystać.

30 

1.6 Wspólne dokumenty 

DOWIESZ SIĘ 

▪ jak tworzyć wspólne dokumenty za pomocą usług Dokumenty Google 

i Dysk Google, 

▪ jakie zasady obowiązują w internecie. 

ZAŁOŻENIA WSPÓLNEJ PRACY 

Podczas tej lekcji najpierw podzielicie się na grupy, potem wybierzecie po jednym 

z poniższych zagadnień, a na końcu utworzycie poświęcone im wspólne dokumenty. 

Będziecie korzystać z usługi Dysk Google, która umożliwia tworzenie i udostępnianie 

różnych dokumentów. 

Otwórz stronę www.google.pl i wybierz Dysk, a potem przejrzyj strony powitalne 

i obejrzyj film na ostatniej z nich, aby się dowiedzieć, jak można wykorzystać ten 

dysk. 

Kliknij przycisk NOWY. Zobaczysz, że możesz tu tworzyć dokumenty tekstowe, 

arkusze i prezentacje. 

Wybierz Dokumenty Google – otworzy się edytor tekstowy. Zauważ, że nie jest on 

zainstalowany na komputerze, otwiera się w oknie przeglądarki, a właściwym miejscem 

zapisu gotowych dokumentów jest twój Dysk Google. 

Główną zaletą takiego rozwiązania jest to, że dokumenty będziesz mieć pod ręką, 

wszędzie tam, gdzie masz dostęp do internetu. Wystarczy, że zalogujesz się na swoje 

konto. Równie łatwo podzielisz się dokumentami z innymi. 

Teraz pora wybrać zespół i jedno z czterech zagadnień do opracowania. 

1. Zasady netykiety 

Porozumiewanie się i współpraca z innymi ludźmi zawsze wymagają zachowania 

pewnych reguł. Przede wszystkim staramy się nie krzywdzić innych swoim postępowaniem 

i im nie szkodzić. Również w internecie zostały określone zasady właściwego 

zachowania. Nazwano je netykietą (połączenie słów net, czyli sieć, i etykieta, czyli reguły 

zachowania). Poniżej wypisano zasady netykiety.

WSPÓLNE DOKUMENTY 

31 

Zasady netykiety 

Nie używaj brzydkich wyrazów, nie obrażaj innych. 

Wiadomości na czacie lub forum pisz zwięźle i na temat. 

Utwórzcie wspólny dokument, w którym zamieścicie przynajmniej ośmiopunktową 

listę zasad netykiety. 

2. Akronimy 

Porozumiewanie się za pomocą poczty elektronicznej, pogawędki sieciowej lub dyskusji 

z grupą użytkowników często wymaga zwięzłości i szybkości. Dlatego używa 

się w sieci różnego rodzaju skrótowców (akronimów) głównie z języka angielskiego. 

W poniższej tabeli wypisano kilka przykładów. 

Tab. 1. Akronimy 

Skrótowiec 

angielski 

Skrótowiec 

polski 

Rozwinięcie skrótowca 

Znaczenie polskie 

BTW by the way (czytaj: baj dy łej) przy okazji 

MSPANC 

mogę się powstrzymać, ale 

nie chcę 

CU see you (czytaj: si ju) do zobaczenia 

3m się 

trzymaj się 

Dwa ostatnie akronimy mają specyficzny charakter – są fonetyczne, a w ich zapisie 

często znajdują się cyfry. 

Znajdźcie w internecie 20 innych akronimów i utwórzcie w edytorze tekstu własną 

tabelę. 

3. Emotikony 

Innym sposobem skrócenia przekazu, często służącym do wyrażania odczuć, są emotikony, 

nazywane też smajlejami (uśmieszkami). Najbardziej znany symbol to : - ), 

jego obrazem jest uśmiechnięta buźka .

32 


Tab. 2. Emotikony 

Symbol 

Znaczenie 

: - )) Uśmiecham się szeroko, jest mi bardzo wesoło 

: - # Nic nie mogę powiedzieć 

Znajdźcie w internecie 20 emotikonów i umieśćcie je w tabeli podobnej do podanej 

wyżej. 

4. Słowniczek sieciowy 

Poznaliście takie terminy jak: netykieta, akronimy i emotikony. Być może w trakcie 

przeglądania zasad netykiety lub poszukiwania akronimów napotkaliście inne terminy: 

spam, łańcuszek internetowy czy flooding. Co one oznaczają? 

Flooding (od ang. słowa flood; czytaj: flad – powódź) – wielokrotne wysłanie 

wiadomości w bardzo krótkim czasie; zalewanie użytkowników stertą listów. 

Łańcuszek internetowy – rodzaj spamu. Listy łańcuszkowe zawierają bardzo często 

fałszywe informacje oraz prośbę o rozesłanie ich dalej. 

Spam – rozsyłanie wielu listów (często o charakterze komercyjnym) do nieznanych 

osób. Cechy spamu: 

treść wiadomości wysyłanej do wszystkich adresatów jest taka sama; 

adresat nie wyraził zgody na otrzymanie takiej wiadomości; 

wiadomość ma na celu uzyskanie jakiegoś rodzaju zysku przez nadawcę. 

Utwórzcie słowniczek terminów związanych z komunikacją w internecie; podajcie 

ich krótkie objaśnienia. 


Zespoły sformowane? Zagadnienia wybrane? Jeśli tak, to możecie przystąpić do pracy 

z Dokumentami Google. Na początku wybrany członek zespołu powinien utworzyć 

dokument na swoim Dysku Google i nadać mu odpowiedni tytuł. Następnie należy 

udostępnić ten dokument pozostałym członkom do wspólnej pracy (rys. 1). 

Rys. 1. Udostępnianie dokumentu


33 

Jeśli tobie przypadnie taka rola, wejdź na swój Dysk Google, zaznacz dokument 

i wybierz z obrazkowego menu przycisk Udostępnij element… (rys. 1) lub kliknij 

dokument prawym przyciskiem myszy i wybierz z menu podręcznego polecenie 

Udostępnij…. 

W wyświetlonym oknie Udostępnij innym wpisz adresy e-mail pozostałych członków 

zespołu i nadaj tym osobom uprawnienia do edytowania pliku. Dodaj krótką 

wiadomość, np. „Zabieramy się do pracy…” (rys. 2). 

Rys. 2. Uprawnienia użytkowników wspólnego dokumentu 

Jeśli chcesz zmienić uprawnienia członków grupy lub zaprosić kolejne osoby, kliknij 

opcję Zaawansowane – otworzy się okno Ustawienia udostępniania (rys. 3). 

Wprowadzone ustawienia zaakceptuj za pomocą przycisku Gotowe. 

Rys. 3. Zaproszenie do pracy nad wspólnym dokumentem

34 


Po powrocie do okna udostępniania kliknij przycisk Wyślij – do podanych osób 

zostanie przesłany e-mail o udostępnieniu dokumentu. 

Pozostali członkowie zespołu powinni odebrać e-mail lub zajrzeć na swoim Dysku 

Google do folderu Udostępnione. Znajdą tam udostępniony dokument i mogą zabierać 

się do pracy. Trzeba to wypróbować, ponieważ redagować mogą wszyscy naraz. 

Rys. 4. Wspólnie tworzony dokument 

Widać, kto pracuje nad dokumentem (rys. 4). Jeśli ktoś korzysta z konta Google i jest 

na nim zalogowany, to pokazują się jego dane, a czasem także miniaturka zdjęcia. Jeśli 

nie jest zalogowany, to występuje anonimowo, a system nadaje mu nazwę, np. „Anonimowy 

dziobak”. Wspólna praca wymaga zdyscyplinowania, żeby nie psuć tego, co robią 

inni. Kiedy wszystkie zespoły przygotują swoje dokumenty, warto będzie wspólnie je 

obejrzeć i przedyskutować ich treść. 

ZADANIA 

1. Utwórz na Dysku Google prezentację i udostępnij ją wybranym uczniom z klasy. 

Wspólnie opracujcie swoją prezentację, np. niech każdy utworzy w niej stronę 

poświęconą sobie i swoim zainteresowaniom. 

2. Utwórz na Dysku Google rysunek (wybierz NOWY Więcej Rysunki Google). 

Udostępnij go koleżance lub koledze i wspólnie narysujcie komputer przyszłości. 

3. Skopiuj (przeciągnij) na Dysk Google arkusz kalkulacyjny utworzony na jednej 

z pierwszych lekcji (np. arkusz do zadania 2 z lekcji 1.3). 

4. Otwórz ten arkusz za pomocą Dokumentów Google i rozszerz jego obliczenia 

przynajmniej o kilka wierszy. Sformatuj arkusz według swojego uznania 

i udostępnij wybranej osobie.

PODSUMOWANIE 35 

Na co trzeba uważać podczas 

pracy z komputerem? 

Komputer jest bezpiecznym urządzeniem, jednak nie 

należy spędzać przed nim zbyt wiele czasu 

(np. kilka godzin bez przerwy). Nie można też próbować 

go samodzielnie naprawiać. Na komputerach, 

które są wspólnie użytkowane, trzeba się logować 

i pracować tylko na swoim koncie. Należy dbać 

o porządek zarówno w swoich plikach i folderach, 

jak i na stanowisku komputerowym. 

Jakie są najważniejsze 

elementy komputera? 

nia; 

szybkość jego działania, czyli liczba operacji 

wykonywanych w ciągu sekundy, jest mierzona 

w gigahercach (GHz – miliard operacji na sekundę). 

czania 

wyników obliczeń i przetwarzania danych 

w komputerze; pojemność tej pamięci jest mierzona 

w gigabajtach (GB – miliard bajtów). 

 

danych, programów i systemu BIOS komputera; 

pojemność tej pamięci również jest mierzona 

w gigabajtach. 

Co to jest bajt? 

Bajt jest jednostką pamięci (lub informacji). 

Jeden bajt składa się z ośmiu bitów. Bit to 

elementarna porcja informacji, przedstawiana 

za pomocą dwóch cyfr – 0 i 1, które 

reprezentują wartości NIE i TAK. Bajt to 

2 8 = 256 takich wartości.

36 

PODSUMOWANIE 

Na czym polega praca w chmurze? 

Do pracy w chmurze potrzebna jest przeglądarka internetowa 

(np. Google Chrome, Mozilla Firefox, Microsoft Edge) oraz wła- 

sne konto do przechowywania danych (np. konto Google, 

umożliwiające pracę ze wspólnymi dokumentami na 

Dysku Google). Oznacza to, że należące do nas pliki 

z danymi nie są zapisywane na naszym komputerze, 

ale na odległym serwerze. Zaletą pracy 

w chmurze jest to, że mamy do tych plików 

dostęp na dowolnym urządzeniu połączonym 

z internetem i możemy korzystać z aplikacji 

i usług udostępnionych w sieci. 

Czy można wierzyć informacjom 

zaczerpniętym z internetu? 

Internet jest bardzo zasobnym źródłem informacji, ale nie 

zawsze rzetelnych i pewnych. Trzeba je weryfikować w innych 

źródłach. W sieci warto korzystać ze stron godnych zaufa- 

nia, takich jak oficjalne serwisy instytucji naukowych 

i muzeów oraz prywatne strony prowadzone m.in. 

przez naukowców, ekspertów i znanych kolekcjonerów. 

Czego nie można publikować 

w internecie? 

To zagadnienie regulują akty prawne (np. Ustawa o prawie 

autorskim) oraz ustalenia społeczności internetowej 

(np. netykieta). Najważniejsze wynikające z nich zasady to: 

 

inną osobę, 

 

i bez podania imienia i nazwiska autora, 

 

innej osoby bez jej zgody.

2 Lekcje 

Co roku w grudniu 

odbywa się międzynarodowa 

akcja 

Godzina Kodowania. 

Jest ona skierowana 

do tych uczniów na 

całym świecie, którzy 

chcą poznawać różne 

sposoby programowania. 

Można 

w niej uczestniczyć 

z dowolnego urządzenia 

i miejsca, 

w którym jest dostęp 

do internetu. Jej 

adres internetowy to: 

godzinakodowania.pl. 

programowania 

W ramach akcji Godzina Kodowania są 

udostępnione kursy zawierające zadania i łamigłówki 

z postaciami ze znanych gier, zabaw 

i filmów. Ich rozwiązanie polega na ułożeniu 

programów z gotowych bloków. Warto poćwiczyć 

programowanie zarówno na zajęciach komputerowych 

w szkole, jak i w wolnym czasie w domu.

38 

2.1 Duszek w labiryncie 


▪ sterować duszkiem, 

▪ stosować pętlę zawsze, 

▪ wykorzystywać blok warunkowy . 

Sterowanie żółwiem, duszkiem lub innym obiektem już znasz. Twój pierwszy projekt 

w środowisku Scratch będzie polegał na przeprowadzeniu duszka przez labirynt za 

pomocą klawiszy ze strzałkami. 

PROJEKTOWANIE SCENY 

Na początku trzeba przygotować tło 

sceny, czyli labirynt (rys. 1) możliwy 

do przejścia z miejsca startu do mety. 

Najlepiej to zrobić w programie graficznym 

(plik PNG), a na początku 

przyjąć następujące założenia: 

– wymiary sceny 480 × 360, 

– kratki wielkości 40, 

– dwa dowolne kolory kratek, końcowa 

kratka – zielona. 

Rys. 1. Przykładowy labirynt 

STEROWANIE DUSZKIEM 

Otwórz Scratch i wybierz opcję Nowe tło Plik, aby wstawić plik tła przygotowany 

w edytorze grafiki. 

Twój duszek będzie chodził po polach labiryntu, dlatego musisz zmniejszyć jego 

postać. 

Kliknij przycisk ze strzałkami skierowanymi do środka (kształt kursora 

się zmieni) i tak długo klikaj postać duszka, aż jego wielkość będzie odpowiednia. 

Teraz zaprogramujesz sterowanie duszkiem. Utworzysz w tym celu odpowiednie 

skrypty. Załóż, że będziesz sterować duszkiem za pomocą klawiszy ze strzałkami 

– np. po naciśnięciu klawisza ze strzałką skierowaną w prawo duszek powinien pójść 

w kierunku prawego brzegu ekranu.

DUSZEK W LABIRYNCIE 

39 

Ułóż skrypt dla duszka, czyli polecenia 

do wykonania po naciśnięciu klawisza ze 

strzałką w prawo (rys. 2). Potrzebne bloki 

znajdziesz w grupach o odpowiednich 

kolorach. 

Jeśli ten skrypt działa prawidłowo, wstaw 

kolejne skrypty do przesuwania się 

duszka w pozostałych kierunkach. 

Rys. 2. Skrypt przesuwania duszka w prawo 

Skopiuj skrypt – naciśnij prawy przycisk myszy i z menu podręcznego wybierz 

opcję duplikuj. Zmień rodzaj naciskanego klawisza (strzałka w lewo, strzałka w dół, 

strzałka w górę) i wybierz odpowiedni do tego kierunek ruchu duszka. 

Sprawdź, czy duszek porusza się w odpowiedni sposób na ekranie. Czy czasami 

obraca się i maszeruje do góry nogami? Aby temu zapobiec, trzeba zmienić styl jego 

obrotów. 

URUCHAMIANIE PROJEKTU 

Najpierw ustal warunki początkowe, a więc utwórz skrypt uruchamiany po kliknięciu 

zielonej flagi. Potem ustaw duszka w położeniu początkowym i ustal odpowiedni styl 

obrotów (rys. 3). 

– uruchamia projekt 

– zatrzymuje wszystkie skrypty 

– maksymalizuje scenę 

Następnym problemem do rozwiązania jest 

trasa labiryntu – duszek powinien chodzić 

tylko po żółtych polach. Szare kwadraty są 

ścianami labiryntu. 

Ułóż z klocków kolejny skrypt kiedy kliknięto 

zieloną flagę (rys. 4). 

Pętla zawsze działa non stop i wykonuje polecenia 

zawarte w jej klamrach. Blok warunkowy 

jeżeli sprawdza, czy warunek jest spełniony 

(czy duszek dotyka wybranego koloru); 

jeśli tak, to wykonuje się odpowiednie polecenie 

– duszek cofa się na poprzednie pole. 

Rys. 3. Skrypt zielonej flagi 

Rys. 4. Kolejny skrypt zielonej flagi

40 LEKCJE PROGRAMOWANIA 

Aby wstawić odpowiedni kolor do warunku bloku jeżeli, należy go kliknąć, a potem 

kliknąć szary kwadrat na planszy labiryntu. 

Twój projekt działa – sterujesz duszkiem po polach labiryntu. 

Zrób jeszcze coś na zakończenie, gdy duszek dojdzie do mety – zielonego pola 

labiryntu. Przeanalizuj poniższe dwie możliwości (rys. 5). 

Rys. 5. Skrypty na zakończenie 

ZADANIA 

1. Do projektu zrealizowanego podczas lekcji wprowadź zliczanie błędnych ruchów duszka. 

Na karcie Dane w skryptach duszka utwórz zmienną suma. 

Zmienna to rodzaj „szufladki”, w której przechowuje się jakąś wartość. 

Podczas ustalania warunków początkowych ustaw wartość tej zmiennej na 0. 

Jeśli przesuwasz duszka o –40 kroków, to zwiększ wartość zmiennej suma o 1. 

Po dojściu duszka do mety wypisz liczbę popełnionych przez niego błędów. 

2. Uzupełnij projekt wykonany w zadaniu 1 o zliczanie drogi przebytej przez duszka 

i sprawdzanie, czy była to najkrótsza droga.

41 

2.2 Malowanie na ekranie 

DOWIESZ SIĘ 

▪ do czego służą procedury bezparametrowe i z parametrem, 

▪ jak tworzyć własne bloki (procedury) w Scratchu, 

▪ jak korzystać z własnych bloków podczas tworzenia projektu. 

Jeśli pewne czynności powtarzają się w programie wielokrotnie, to warto zapisać je 

w postaci procedury. W ten sposób upraszcza się program główny i zwiększa czytelność 

jego kodu. W środowisku Scratch nazywa się je blokami. 

WŁASNY BLOK BEZ PARAMETRU 

Na karcie Więcej bloków kliknij przycisk 

Stwórz blok. 

W utworzonym bloku wpisz nazwę trójkąt 

i kliknij przycisk OK (rys. 1). 

Teraz wstawisz takie bloki, aby duszek narysował 

trójkąt o boku 100. Kolejny skrypt powinien 

uruchomić blok trójkąt. Na rysunku 

2 przedstawiono definiowanie bloku trójkąt, 

jego uruchamianie po naciśnięciu klawisza 

T oraz rezultat wyświetlony na ekranie. 

Rys. 1. Tworzenie własnego bloku w Scratchu 

a) b) c) 

Rys. 2. Blok trójkąt (a), uruchamianie bloku (b), rysunek trójkąta (c)

42 LEKCJE PROGRAMOWANIA 

PROCEDURA Z PARAMETREM 

Dane, np. długość boku figury, wygodniej jest wprowadzać podczas wywoływania 

procedury. Do tego właśnie służą parametry procedury. Na przykład bok może być 

parametrem procedury kwadrat, aby można było za pomocą jednej procedury rysować 

kwadraty różnej wielkości. 

Utwórz nowe bloki (procedury) z parametrem i dodaj parametr liczbowy (rozwiń 

Opcje) – jak na rysunku 3. 

Rys. 3. Tworzenie bloku z parametrem 

W ciągu poleceń skorzystaj z parametru bok – przeciągnij go z okienka w nazwie 

procedury (rys. 4). 

a) b) 

Rys. 4. Układ bloków procedury kwadrat (a) i sposób jej wywołania (b)

MALOWANIE NA EKRANIE 

43 

MALOWANIE KWIATÓW NA EKRANIE 

Skorzystasz teraz z możliwości tworzenia własnych bloków i zbudujesz projekt, w którym 

duszek utworzy rysunek przedstawiający kwiatek w miejscu klikniętym na ekranie. 

Na początku przygotujesz tło sceny za pomocą edytora Scratch. 

Zaznacz scenę (lewy dolny róg) i wybierz kartę Tła. 

Zamaluj tło na zielono i dodaj napis: „Naciśnij klawisz C, aby wyczyścić ekran.” 

(rys. 5). 

Rys. 5. Przygotowywanie tła w edytorze graficznym Scratcha 

Pamiętaj o zaznaczeniu duszka. Kliknij go – do niego będą należały skrypty malowania 

na ekranie. 

Pierwszy skrypt powinien dotyczyć czyszczenia ekranu po naciśnięciu klawisza C 

(rys. 6). 

Rys. 6. Skrypt czyszczenia ekranu

72 

3.4 Języki programowania 


▪ zapisywać algorytm w językach Python i JavaScript. 

ZAPIS ALGORYTMU W SCRATCHU 

Kolejnym sposobem zapisu algorytmu jest skrypt zbudowany w Scratchu. On także 

stanowi wizualizację algorytmu, którą można uruchomić. Na rysunku 1. są przedstawione 

dwie przykładowe realizacje algorytmu Euklidesa w Scratchu. Obie obliczają 

największy wspólny dzielnik. Pierwsza wykorzystuje rekurencję i zmienne lokalne, 

czyli parametry bloku NWD (fioletowe), a druga zawiera pętlę powtarzaj aż i działa na 

zmiennych globalnych, czyli zdefiniowanych za pomocą przycisku Stwórz zmienną 

w grupie Dane (pomarańczowe). 

Jeśli chcesz uruchomić ten projekt, otwórz stronę: scratch.mit.edu/projects/37501646. 

Rys. 1. Realizacje algorytmu Euklidesa w Scratchu 

ZAPIS ALGORYTMU W JĘZYKU PROGRAMOWANIA 

Innym sposobem zapisu algorytmu jest program napisany w wybranym języku programowania. 

Pierwotnie komputery programowano w kodzie maszynowym, czyli za 

pomocą zestawu elementarnych poleceń zrozumiałych dla procesora. Było to zajęcie

JĘZYKI PROGRAMOWANIA 

73 

żmudne i trudne, w dodatku dla każdej kolejnej wersji procesora ten zestaw był nieco 

inny. W latach 50. XX wieku powstały pierwsze języki programowania wyższego poziomu 

(wyższego niż poziom poleceń procesora), o charakterze uniwersalnym, czyli 

te same dla różnych komputerów. Początkowo były to języki Fortran i Algol, później 

Cobol (czytaj: kobol), Pascal (czytaj: paskal), Basic (czytaj: bejzik) i Logo. Kolejna generacja 

języków to Java (czytaj: dżawa), C, Phyton (czytaj: pajton), Visual Basic (czytaj: 

wizual bejzik), PHP. 

Poniżej przedstawiono dwie przykładowe realizacje algorytmu Euklidesa w języku Phyton 

i JavaScript. Zastosowano w nich pętlę while warunek instrukcje, co oznacza: dopóki 

jest spełniony warunek, wykonuj instrukcje. Zauważ, że warunkiem wykonywania 

odejmowania w pętli jest to, że liczby nie są sobie równe. 

Phyton 

(środowisko PyScripter) 

a=152 

b=57 

while a!=b: 

if a>b: 

a=a-b 

else: 

b=b-a 

print(a) 

JavaScript 

(środowisko ProcessingJS, np. Khan Academy CS) 

var a=152; 

var b=57; 

var nwd = function(a,b){ 

while (a!==b){ 

if (a>b){a=a-b;} else {b=b-a;} 

} 

return a; 

}; 

fill(0, 0, 0); 

text(nwd(a,b), 135, 100); 

Przyjrzyj się zapisom obu programów. Który wydaje ci się bardziej czytelny? 

Znaczenie elementów języka użytych w programach Phyton i JavaScript 

if (czytaj: yf; jeżeli) – działa tak, jak blok jeżeli … to … w Scratchu. 

else (czytaj: els; w przeciwnym razie) – dodane do if odpowiada blokowi jeżeli … 

to … w przeciwnym razie … w Scratchu. 

print (czytaj: prynt; wypisz) – odpowiada blokowi powiedz … w Scratchu. 

var (czytaj: wer; zmienna) – odpowiada przyciskowi Stwórz zmienną 

w Scratchu. 

return (czytaj: ritern; zwróć) – przerywa działanie funkcji i zwraca podaną 

wartość; takiego bloku nie ma w Scratchu. 

fill (czytaj: fyl; ustal kolor wypełnienia i kolor tekstu); takiego bloku nie ma 

w Scratchu. 

text (czytaj: tekst; wypisz tekst) – odpowiada blokowi powiedz … w Scratchu.

74 

LEKCJE Z ALGORYTMAMI 

Programy w języku Python będziesz tworzyć w następnej klasie. Jeśli chcesz już teraz 

zacząć naukę programowania w języku JavaScript, możesz spróbować zrobić to 

samodzielnie w Akademii Khana. Wejdź na stronę pl.khanacademy.org, wybierz dział 

Informatyka i zaznacz Programowanie. 

Rys. 2. Podstawowe kursy z programowania w Akademii Khana 

Na potrzeby nauki programowania w Akademii Khana zostało utworzone specjalne 

oprogramowanie umożliwiające interaktywną pracę z kodem (JavaScript, HTML) z wykorzystaniem 

biblioteki Processing. Charakteryzuje się ono prostym i przyjaznym interfejsem 

z systemem pomocy. 

Obecnie można wybrać kursy programowania: JavaScript i Processing, HTML/CSS i SQL. 

Najbardziej rozbudowane jest programowanie w JavaScript składające się z trzech kursów: 

Wprowadzenie do JS: Rysowanie i animacja. 

Zaawansowany JS: Gry i wizualizacje. 

Zaawansowany JS: Symulacja natury. 

Dwa dodatkowe kursy są rozwinięciem JS i HTML/CSS: 

HTML/JS: Tworzenie interaktywnych stron internetowych. 

HTML/JS: Tworzenie interaktywnych stron internetowych z jQuery. 

Wybierz na początek kurs Wprowadzenie do JS: Rysowanie i animacja. 

Kurs zaczyna się od podstaw: wyjaśnienia, na czym polega programowanie, objaśnienia 

środowiska, wprowadzenia do rysowania i kolorowania. Kolejne działy to: 

Zmienne, Podstawy animacji, Programy interaktywne, Tekst i ciągi znaków, Funkcje, 

Logika i instrukcja if, Zapętlanie, Tablice, Obiekty oraz Stawanie się coraz lepszym

JĘZYKI PROGRAMOWANIA 

75 

programistą. Przerobienie całego kursu może zająć kilka miesięcy, ale już po kilku 

lekcjach stworzysz własny program z animacją, np. taki jak na rysunku 3. 

Rys. 3. Symulacja spadku swobodnego w języku JavaScript 

ZADANIA 

1. Jeżeli zainteresował cię język programowania Python, to możesz zacząć się 

go uczyć samodzielnie, korzystając z materiałów zamieszczonych na stronie: 

python.oeiizk.edu.pl. 

2. Przypomnij sobie szybszą wersję algorytmu Euklidesa przedstawioną w zadaniu 

2 na poprzedniej lekcji. Skorzystaj z rozwiązania zadania 3 z poprzedniej lekcji 

i zbuduj w języku Phyton projekt realizujący tę wersję algorytmu Euklidesa. 

Wzoruj się na zapisie programu zawartym w tabeli. Potrzebny będzie operator 

zwracający resztę z dzielenia % oraz operator logiczny and.

154 

SKOROWIDZ 

A 

akronim 31 

algorytm 69 

algorytm Euklidesa 69, 70 

algorytm porządkowania, sortowania przez 

scalanie 81, 82 

animacja duszka (w Scratchu) 50 

animacja obiektu slajdu 149, 150 

ASCII 18 

B 

bajt 8, 11 

binarny, dwójkowy system 16 

BIOS system 10 

blok 41, 42 

Blu-Ray dysk 12 

bit 11, 16 

C 

chmura internetowa 26 

chronometraż 

(w programie do prezentacji) 150 

ciąg Fibonacciego 76 

częstotliwość procesora 11, 14 

D 

decymalny, dziesiętny system 15 

Dokumenty Google 30 

dysk Blu-Ray 12 

Dysk Google 27 

dysk optyczny 12 

dysk twardy 12 

dźwięk duszka (w Scratchu) 51, 52 

E 

edycja tekstu 87 

edytor graficzny (w Scratchu) 43 

edytor grafiki 9 

edytor tekstu 9 

edytor wideo 9 

efekt przejścia (w edytorze wideo) 130, 131 

efekt 3D (w edytorze wideo) 137 

efekt wizualny (w edytorze wideo) 138, 139 

efektywność, złożoność algorytmu 78 

emotikon 31 

ENIAC 61 

F 

flooding 32 

formatowanie tabeli (w edytorze tekstu) 91, 92 

formatowanie tekstu 88, 89, 94, 95, 104– 106 

freeware 8 

G 

GNU (General Public Licence) 8 

Godzina Kodowania 37 

grupowanie obiektów (w edytorze tekstu) 121 

H 

heksadecymalny, szesnastkowy system 17 

hiperłącze (na slajdzie) 149 

I 

importowanie obrazu (w edytorze wideo) 129 

J 

jasność obrazu 116 

JavaScript (język programowania) 73 

język programowania 72, 73 

K 

kadrowanie obrazu 118 

Kalkulator systemowy 17 

karta graficzna 13 

kolumna tekstu (w edytorze tekstu) 98 

konto pocztowe Google (konto Gmail) 24 

kontrast obrazu 116 

kostium duszka (w Scratchu) 50 

kształty (w edytorze tekstu) 100

SKOROWIDZ 

155 

L 

liczba doskonała 60 

liczba dwójkowa 16 

liczba parzysta 56 

liczba pierwsza 58 

lista numerowana 100 

lista punktowana 100 

Ł 

łańcuszek internetowy 32 

M 

maska obrazu 123 

minimum ciągu liczb 54 

N 

nagłówek dokumentu 96, 97 

nasycenie barw obrazu 116 

netykieta 31 

Notatki w prezentacji 150 

NWD, największy wspólny dzielnik 69 

O 

obiekt (w edytorze tekstu) 100 

operacja modulo (w Scratchu) 56, 57 

oprogramowanie demonstracyjne 8 

oprogramowanie licencjonowane 8 

P 

pamięć operacyjna RAM 11 

pamięć trwała ROM 12 

pamięć USB 12 

Pecha Kucha (prezentacja) 115, 146 

pętla (w Scratchu) 39, 54 

pętla algorytmu 70, 71 

pojemność pamięci 11–14 

pokaz prezentacji 150 

portfolio 108 

pozycjonowanie grafiki (w edytorze tekstu) 102 

prezentacja multimedialna 146 

procedura (w Scratchu) 41, 42 

procesor 11 

projekt filmu (w edytorze wideo) 134, 142 

program antywirusowy 9 

przeglądarka internetowa 9, 20 

przejście obrazu (w edytorze wideo) 130, 131 

Python (jezyk programowania) 71 

Q 

QWERTY 85 

R 

rekurencja 63 

rozdzielczość obrazu 119 

rozmiar zdjęcia 120 

S 

scena (w Scratchu) 38 

schemat blokowy algorytmu 70 

Schowek (w edytorze tekstu) 108 

sekcja dokumentu (w edytorze tekstu) 109 

shareware (oprogramowanie) 8 

skrypt (w Scratchu) 38, 39 

Słownik (w edytorze tekstu) 87, 88 

sortowanie przez scalanie 80 

spam 32 

spis treści dokumentu (w edytorze tekstu) 111 

standard kodowania znaków 18 

stopka dokumentu (w edytorze tekstu) 96, 97 

styl (w edytorze tekstu) 111 

system BIOS 10 

system operacyjny 7 

system pozycyjny dwójkowy 16 

system pozycyjny dziesiętny 15 

system pozycyjny szesnastkowy 17

156 SKOROWIDZ 

T 

Tablica znaków 18 

tabulator (w edytorze tekstu) 95 

tło dźwiękowe (w edytorze wideo) 137, 141 

tło sceny (w Scratchu) 38 

twarda spacja (w edytorze tekstu) 88 

U 

udostępnianie dokumentu (w chmurze) 33 

Unicode 18 

usługa Google 26, 27, 30 

W 

warstwa obrazu 123, 124, 136 

wielokrotność bajtu 12 

wieże Hanoi 66 

wolne oprogramowanie 8 

współczynnik Gamma 116 

wyszukiwarka internetowa 20 

wzorzec slajdów 147 

Z 

zaznaczanie tekstu (w edytorze tekstu) 89 

zegar procesora 11 

zmienna (w Scratchu) 47, 53, 54 

znak końca akapitu (w edytorze tekstu) 94 

znak podziału strony (w edytorze tekstu) 94 

znak tabulacji (w edytorze tekstu) 94

PRZYDATNE SKRÓTY KLAWIATUROWE 

157 

System operacyjny Windows 

Ctrl+C 

Ctrl+X 

Ctrl+V 

Ctrl+Z 

Ctrl+A 

Ctrl+Esc 

Ctrl+F4 

Alt+Tab 

Alt+spacja 

Alt+F4 

F5 

kopiowanie obiektu 

wycinanie obiektu 

wklejanie obiektu 

cofnięcie ostatniej operacji 

zaznaczenie (wybór) wszystkich elementów 

wyświetlenie menu Start 

zamknięcie bieżącego okna w programach, które mają 

możliwość równoczesnego otwierania wielu okien 

przełączanie się do innej aktywnej aplikacji 

wyświetlenie menu systemowego bieżącego okna 

zamknięcie aktualnie aktywnego okna 

odświeżanie zawartości okna 

+ F 

wyświetlenie okna dialogowego Wyniki wyszukiwania 

+ F1 

wyświetlenie Pomocy systemu Windows 

+ R 

wyświetlenie okna polecenia Uruchamianie 

+ E 

wyświetlenie okna Ten komputer 

+ M 

zminimalizowanie wszystkich okien 

wyświetlenie menu Start 

Alt+Print Screen 

Print Screen 

wykonanie zrzutu aktywnego okna 

wykonanie zrzutu całego ekranu

158 PRZYDATNE SKRÓTY KLAWIATUROWE 

Edytor tekstu 

Home 

Ctrl+Home 

End 

Ctrl+End 

 

 

 

 

Ctrl+Y 

Ctrl+B 

Ctrl+I 

Ctrl+U 

Ctrl+Shift+W 

Ctrl+1 

Ctrl+2 

Ctrl+5 

Shift+F3 

F7 

F8 

Shift+F8 

Ctrl+F2 

Ctrl+S 

Ctrl+D 

Ctrl+L 

Ctrl+R 

Ctrl+L 

Ctrl+J 

przejście na początek wiersza 

przejście na początek dokumentu 

przejście na koniec wiersza 

przejście na koniec dokumentu 

przejście o jeden wiersz w górę 

przejście o jeden wiersz w dół 

przejście o jeden znak w lewo 

przejście o jeden znak w prawo 

powtórzenie ostatniej operacji 

pogrubienie tekstu 

pochylenie tekstu (wprowadzenie kursywy) 

podkreślenie tekstu 

podkreślenie poszczególnych wyrazów 

zmiana odstępu między wierszami na pojedynczy 

zmiana odstępu między wierszami na podwójny 

zmiana odstępu między wierszami na 1,5 wiersza 

zmiana wielkości liter, np. mama – Mama – MAMA (przy 

każdorazowym naciśnięciu kombinacji klawiszy) 

uaktywnienie sprawdzania pisowni i gramatyki 

zaznaczanie fragmentu tekstu (każdorazowe wciśnięcie 

klawisza zwiększa zaznaczony obszar) 

cofnięcie zaznaczenia tekstu 

uaktywnienie podglądu wydruku strony 

zapisanie dokumentu w bieżącej lokalizacji 

zmiana parametrów czcionki 

wyrównanie tekstu do lewej strony 

wyrównanie tekstu do prawej strony 

wyśrodkowanie tekstu 

wyrównanie tekstu do obu marginesów

INFORMATYKA 

 

 

7

E80178 Informatyka

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?