Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
“Bilim ve sanat bir kuşun iki kanadı<br />
gibidir. Bu iki kanadı kullanabilen toplumlar<br />
uçar ve özgür olurlar, uçamayanlar<br />
ise tavuk olur. Tavuk toplum önüne<br />
atılan bir avuç yemi gagalarken, arkadan<br />
yumurtalarının alındığının farkında<br />
bile olmaz.” Darwin.<br />
Uzun bir süre İnternet’te dolaştı bu<br />
söz. Gerçekten Darwin’e mi aittir,<br />
bilmiyorum. Aslında pek de sanmıyorum.<br />
Ama kim söylemiş olursa olsun,<br />
öylesine doğru söylemiş ki...<br />
Peki, şu soruyu Türkiye dahil bütün<br />
İslam alemine sorsak: Biz kuş muyuz,<br />
yoksa tavuk mu?<br />
Sorunun yanıtını bulmak için ilk olarak<br />
Arap İnsani Gelişim Raporu’nun<br />
yazarlarından Nader Fergany’e kulak<br />
verelim 1<br />
Fergany diyor ki:<br />
“Bin yılda tüm Arap dünyasının çevirdiği<br />
kitap sayısı İspanya’nın bir yılda<br />
çevirdiğine eşittir.<br />
Son 50 yılda toplam 500 bin Arap entelektüeli<br />
ülkesini bırakıp Batı’ya göçmüştür.<br />
İslam konferansı üyelerinin gayri safi<br />
milli hasıladan bilimsel çalışmalara<br />
ayırdığı pay sadece binde 2’dir. Oysa bu<br />
oran Batı ülkelerinde en az yüzde 3’tür.<br />
Üstelik bu İslam Konferansı üyelerinin<br />
önemli bir bölümü petrol zengini ülkelerdir<br />
ve parasal sıkıntıları yoktur.<br />
Bu konferansa üye ülkelerde her bir milyon<br />
kişiye sadece 8500 bilim insanı ve<br />
mühendis düşerken, gelişmiş Batı toplumlarındaki<br />
oran milyonda 140 bin<br />
civarındadır.<br />
Milyon kişi başına düşen bilimsel makale-çalışma<br />
sayısı Batı ülkelerinde 137<br />
iken, İslam Ülkeleri Konferansı’na üye<br />
ülkelerde sadece 13’tür.<br />
Nüfusu 58 milyon olan İtalya’da yapılan<br />
bilimsel çalışma sayısı, 1,4 milyar nüfusa<br />
sahip Arap ülkelerindekine eşittir.”<br />
Sözü yeniden hatırlayalım ve soruyu<br />
tekrar soralım.<br />
“Bilim ve sanat bir kuşun iki kanadı gibidir.<br />
Bu iki kanadı kullanabilen toplumlar<br />
uçar ve özgür olurlar, uçamayanlar ise tavuk<br />
olur. Tavuk toplum önüne atılan bir<br />
avuç yemi gagalarken, arkadan yumurtalarının<br />
alındığının farkında bile olmaz”<br />
Peki, biz kuş muyuz, yoksa tavuk mu?<br />
Kopernik’in 1543 yılında ortaya koyduğu<br />
Güneş merkezli gezegen sisteminden<br />
tam 117 yıl geçtikten sonra Osmanlı,<br />
bu sistemden Tezkereci Köse İbrahim<br />
Efendi’nin Fransızcadan çevirdiği Feleklerin<br />
Aynası ve İdrakin Gayesi isimli<br />
kitabı ile haberdar olmuştur.<br />
Kurulan ilk rasathane 1580 yılında Şeyhülislam<br />
Ahmet Şemsettin Efendi’nin,<br />
“Gözlem yapmak ve evrenin sırlarını<br />
açıklamaya cüret uğursuzluk getirir”<br />
biçimindeki fetvası üzerine yıkılmıştır.<br />
Bunu izleyen ilk rasathane ise ancak<br />
1911 yılında kurulabilmiştir.<br />
Otopsi yasağı ulemadan korkulduğundan<br />
ancak 1841 yılında kaldırılabilmiştir.<br />
Bu tarih, Leonardo Da Vinci’nin ilk<br />
otopsisinden neredeyse 300 yıl sonradır.<br />
Büyük İslam alimi İbn-i Sina, yüzyıllar<br />
önce İslam dünyasını uyarmıştı. Diyordu<br />
ki: “Bilim ve sanat iltifat görmediği<br />
ülkeyi terk eder.”<br />
Anlatmak istediği şuydu, sadece tüccarlık<br />
yaparak sanat ve bilim olmadan var<br />
olmaya çalışırsanız, kuşlarınızı kaybeder<br />
ancak tavuklar topluluğu olabilirsiniz.<br />
Geçtiğimiz günlerde oğlum Iphone uygulamaları<br />
arasında bulduğu Find Mecca<br />
(Mekke’yi Bul) programını gösterdi.<br />
Programı, Quotes Bank LTC isimli şirket,<br />
Iphone kullanan “çağdaş” Müslümanlar’a<br />
kıbleyi bulabilmeleri için 0,99<br />
sente satıyordu. Oğlum sordu: “Bu<br />
programı Hristiyanlar, Müslümanlar’a<br />
satmak için mi yapmış?”<br />
Bana sorduğu soru size yönelttiğimin<br />
aynısıydı aslında: Biz kuş muyuz, yoksa<br />
tavuk mu?<br />
Oğlumun bile yanıtını bildiği soruyu,<br />
kuşların önemsiz ve değersiz bir figüranı<br />
olarak var edilen ve orada burada<br />
“nutuk” atan büyüklerimiz ile onların<br />
söylediklerine inanan ve dökme suyla<br />
“çağ atladık” sanan saf ve cahil yurttaşlarımızın<br />
bilmesi mümkün mü?<br />
Sanmıyorum. Çünkü bu yüzyılda “tavuk”<br />
olmanın bir özelliği de tavuk olduğunun<br />
ayrımında olamamaktır aynı<br />
zamanda...<br />
* Yazarın aynı isimli derleme kitabından<br />
alınmıştır.<br />
Yararlanılan Kaynaklar<br />
1<br />
Fergany N. Nature (2006), 444: 7115,<br />
33-4<br />
<strong>Aralık</strong> <strong>2015</strong> I 33
Change language