You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Sayfa 47<br />
girdi ve kitapta tasarı hükmü olarak<br />
incelenen hüküm birçok eksiklikle<br />
138. maddede yasalaştı. Geçen bu<br />
zamanda kitabın basısı da tükendi.<br />
Sevgili dostum ve yayıncım Erol Öz’ün<br />
de cesaretlendirmesi ile sözleşmenin<br />
uyarlanması isimli bu kitabın kendisinin<br />
de yeni hüküm dikkate alınarak<br />
“uyarlanması” gündeme geldi, bu şekilde<br />
kitap tamamen gözden geçirilerek ve<br />
güncellenerek yayınlandı<br />
AŞIRI IFA GÜÇLÜĞÜ ILE ILGILI 138.<br />
MADDE 6098 SAYILI YENI TÜRK<br />
BORÇLAR KANUNU ILE GETIRILEN EN<br />
ÖNEMLI DEĞIŞIKLIKLERDEN. SIZCE<br />
NEDEN BÖYLE BIR DEĞIŞIKLIĞE<br />
IHTIYAÇ DUYULDU?<br />
Sözleşmenin uyarlanması sorunu Türk<br />
hukukuna has olmadığı gibi, yeni bir sorun<br />
da değildir. Türkiye’de belirli aralıklarla<br />
ortaya çıkan büyük ekonomik krizler<br />
nedeniyle, Türk hukuk uygulamasında bu<br />
konu BK m. 138 yürürlüğe girmeden uzun<br />
süre önce de özel bir önem kazanmıştır.<br />
Ekonomik krizler sonucu birçok sözleşme<br />
ilişkisinde edimler arasındaki denge<br />
bozulmuş; önceden görülemeyen,<br />
hesaba katılamayan değişiklikler sonucu<br />
birçok kişi mağdur olmuştur. Bu durum<br />
özellikle kira sözleşmeleri ve banka kredi<br />
sözleşmeleri bakımından uygulamada<br />
büyük bir sıkıntı doğurmuştur. Yargıtay,<br />
mağduriyetlerin giderilmesinin çözümünü<br />
sözleşmelerin değişen koşullara<br />
uyarlanmasında bulmuştur. Ancak<br />
ne yazık ki, verilen kararlar arasında<br />
tutarlılık ve birlik sağlanamamış; kira<br />
sözleşmesinde mağdur olan taraf<br />
sözleşmenin uyarlanması yoluyla<br />
korunurken, banka kredi sözleşmesi söz<br />
konusu olunca bu konuda çekingen bir<br />
tutum sergilenmiştir. Bunun ana nedeni,<br />
sözleşmenin uyarlanması gibi önemli bir<br />
konuda, hukuki ve teorik temel, şartlar<br />
ve sonuçlar bakımından kavramların<br />
yerine oturmamış olmasıdır. Yargıtay<br />
kararlarında çarpıcı bir şekilde ortaya<br />
çıkan bu belirsizliğin giderilmesi için,<br />
sözleşmenin uyarlanmasının hangi teoriye<br />
dayandığının, bu teorinin gereklerinin<br />
ve sonuçlarının mutlaka açıkça ortaya<br />
konması gerekir. Aksi takdirde, adaletli<br />
bir sonuca ulaşması için hâkime gerekli<br />
dayanak noktaları sunulmamış olur;<br />
benzer olaylarda farklı çözümlerin ortaya<br />
BK M. 138 ILE<br />
OBJEKTIF<br />
ÖLÇÜTLER<br />
GETIRILMEYIP<br />
OLDUKÇA<br />
GENEL IFADELER<br />
KULLANILARAK<br />
UYGULAMAYA<br />
ÇOK IŞ<br />
BIRAKILMIŞTIR.<br />
YARGI<br />
KARARLARINDA DA<br />
HER ŞEYDEN<br />
ÖNCE,<br />
BK M. 138’in İfa<br />
Sürecindeki Her<br />
Aksaklığa Bir<br />
Çözüm Olarak<br />
DÜŞÜNÜLMEMESI<br />
GEREKIR.<br />
çıkması da şaşırtıcı olmaz. BK m. 138’e<br />
bu nedenle ihtiyaç duyulduğunu, amacın<br />
sözleşmenin uyarlanması konusunda<br />
mümkün olduğunca somut ölçütlere<br />
ulaşmak, böylelikle de sözleşmelerin<br />
uyarlanması konusunda hukuk güvenliğini<br />
tehdit eden keyfi kararların engellenmesi<br />
olduğunu söylemek isterdim. Ancak, BK<br />
m. 138’in yürürlüğe girmesi ne yazık ki<br />
bu ihtiyacı azaltmamış, kitapta detaylı<br />
olarak açıkladığım üzere tam tersine<br />
daha da arttırmıştır. Yine de uygulamada<br />
BK m. 138’in yaratabileceği sorunların<br />
aşılmasına yönelik çözümler bulmaya<br />
çalıştım, ne de olsa artık yürürlükte<br />
olan bir hüküm söz konusu eleştirsek de<br />
bugün önemli olan doğru bir uygulamaya<br />
kavuşmaktır.<br />
AÇIKLAMALARINIZDAN YENI<br />
KANUNLA GETIRILEN HÜKMÜN<br />
BIRÇOK EKSIKLIK IÇERDIĞI<br />
ANLAŞILIYOR. PEKI YARGI<br />
KARARLARI ILE BU EKSIKLIKLERIN<br />
TAMAMLANMASI MÜMKÜN OLACAK MI?<br />
Bunu şu anda öngörmek zor. Sözleşmenin<br />
uyarlanması özünde bir risk paylaşımı<br />
sorunudur. Ortaya çıkan durum<br />
değişikliğinin yarattığı riske kim<br />
katlanacaktır? BK m. 138 ile sözleşmenin<br />
uyarlanmasının yasal bir hükme<br />
bağlanmış olması bu sorunun cevabını<br />
kolaylaştırmamış aksine zorlaştırmıştır;<br />
zira hüküm bizi Yargıtay uygulamasından<br />
bir adım öteye bile taşımamıştır.<br />
Dolayısıyla akla gelen soru bu hükmün<br />
düzenlenmiş olmasının Türk hukukuna ne<br />
gibi bir katkı sağlayacağıdır.<br />
Sözleşmenin uyarlanması, ahde vefa<br />
ilkesinin bir istisnası olarak sözleşme<br />
hukukunu temelinden değiştiren bir<br />
kurumdur. Böylesi bir kurumun Borçlar<br />
Kanunu gibi temel bir kanunda açık<br />
hükme bağlanmasının önemli sonuçları<br />
olacaktır. Sözleşmenin tarafları,<br />
karşılaştıkları her aksilikte kanunun<br />
onlara sözleşmeyi uyarlama imkânı<br />
verdiğini düşünmemelidirler. Sözleşmenin<br />
uyarlanmasının ölçütleri objektif olmalı<br />
ve ahde vefa ilkesini yürürlükten kaldırır<br />
şekilde asla yorumlanmamalıdır. BK<br />
m. 138 ile objektif ölçütler getirilmeyip<br />
oldukça genel ifadeler kullanılarak<br />
uygulamaya çok iş bırakılmıştır. Yargı<br />
kararlarında da her şeyden önce, BK m.<br />
138’in ifa sürecindeki her aksaklığa bir<br />
çözüm olarak düşünülmemesi gerekir.<br />
EKONOMIK KRIZLER ÜLKE<br />
GÜNDEMIMIZIN HER ZAMAN GÜNCEL<br />
KONULARINDANDIR. SÖZLEŞMENIN<br />
UYARLANMASI DA, HEPIMIZIN<br />
MALUMU EN ÇOK EKONOMIK<br />
KRIZLER ORTAYA ÇIKTIĞINDA<br />
BAŞVURULAN BIR ÇARE. SON<br />
DÖNEMDE UYARLAMA DAVALARINDA<br />
EKONOMIK KRIZ ILE ILGILI BIR TUTUM<br />
DEĞIŞIKLIĞI MEVCUT MU?<br />
Kitabın bu basısına Lexpera Hukuk<br />
Bilgi Sistemi’nde yapılan tarama sonucu,<br />
konu ile ilgili Yargıtay’ın en temel<br />
kararları eklendi. Bu kararlardaki gelişim<br />
sözleşmenin uyarlanması konusunda özel<br />
bir önem taşıyan Yargıtay’ın tutumunu<br />
anlamak açısından da önemlidir. Aslında 4<br />
Hukuk ve Daha Fazlası
Change language