You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Aspekte arkeologjike,<br />
të “Labeatisë”<br />
Anton Lulgjuraj<br />
ŰLQIN, MAL I ZI<br />
Pjesëmarrës i disa gërmimeve<br />
arkeologjike në<br />
Shqipëri, Kosovë dhe në<br />
Mal të Zi.<br />
Fisi Labeatët është një ndër fiset ilire<br />
më të fuqishme dhe më të njohur<br />
në botën antike. Këtë fis ilir na e<br />
bëjnë të njohur shkrimtarët antikë,<br />
Tit Livi dhe Plini. Këta autorë e<br />
përmendin Shkodrën si kryeqytet<br />
të Labeatëve dhe gjithashtu<br />
Meteonin (Meduni i sotëm) si qytet<br />
Labeat, në të cilin ishte strehuar<br />
familja e mbretit Gent gjatë luftës<br />
me romakët në shek II p.e.r. Sipas<br />
shkrimeve antike, Labeatët jetonin<br />
rreth liqenit me të njëjtin emër,<br />
Lacus Labeatus. Si kryeqendër<br />
të vetën kishin Shkodrën dhe<br />
qytet tjetër të rëndësishme siç<br />
ishte Meteoni. Vendi në të cilin<br />
mbas humbjes që pësuan ilirët në<br />
Shkodër u strehua familja e mbretit<br />
Gent, prijësit të shtetit Ardian. Në<br />
zotërimin e Labeatëve duhet të ketë<br />
qenë e gjithë zona përreth liqenit të<br />
Shkodrës dhe gjithë fusha e Zetës<br />
deri në Podgoricë, te lumi Moraçë<br />
kufizohej me fisin e Dokleatëve. Po<br />
ashtu brenda kësaj zone duhet të<br />
jetë shtrirë e gjithë rrethina e Shkodrës<br />
deri tek Olcini antik (Ulqini).<br />
Sikur në territorin e Shqipërisë e<br />
po ashtu edhe në Mal<br />
të Zi gjenden edhe vendbanime të<br />
tjera labeate, të cilat kishin funksion<br />
banimi apo mbrojtjeje. Këto vendbanime<br />
janë të tipit të fortifikuar me<br />
mure të fuqishme të ngjashme me<br />
stilin e fortifikatave helenistike dhe<br />
gjinden nëpër maje kodrash. Në<br />
territorin e shtetit të Malit të Zi më të<br />
njohurat janë Kalaja e Samoborrit<br />
në veri të liqenit të Shkodrës. I ngjashëm<br />
me këtë vendbanim është<br />
kështjella e Obllunit në veriperëndim<br />
të liqenit të Shkodrës dhe Gjytexa<br />
përmbi fshatin Dinoshë. Edhe<br />
në Republikën e Shqipërisë njihen<br />
disa vendbanime të tilla si Kodra e<br />
Moksetit në lindje të liqenit të Hotit,<br />
kalaja e Gajtanit në verilindje të<br />
qytetit të Shkodrës, si dhe Beltoja<br />
pranë qytetit të Shkodrës. Këtyre<br />
vendbanimeve mund t’u shtohet<br />
edhe një vendbanim i tipit të hapur<br />
fushor, i zbuluar në fshatin Gostil,<br />
në fushën e Zetës, në të cilin në<br />
vitet 60’ arkeologët gjetën një sasi<br />
të madhe të bizhuterisë dhe enëve<br />
të luksit me prejardhje greke,<br />
më çfarë<br />
dëshmohet se popullata labeate ka<br />
bërë shkëmbime mallrash gjerësisht<br />
me tregjet e botës mesdhetare<br />
të asaj kohe. Si përfundim mund<br />
të thuhet se fisi Labeat ka qenë<br />
fisi i cili ka luajtur një rol aktiv në<br />
historinë e mbretërisë ilire. Ndërsa<br />
territori i këtij fisi ka qenë bërthama<br />
e krijimit të shtetit ilir me qendër në<br />
Shkodër, për të cilën më së miri<br />
dëshmojnë të dhënat historike dhe<br />
arkeologjike.<br />
“Labeatët” premtojnë se traditën e<br />
filluar do ta vazhdojnë, se viteve të<br />
tjera do të na bashkëngjiten të pasionuar<br />
të tjerë mbas trashëgimisë<br />
sonë natyrore dhe kulturore e historike’’...<br />
sepse ka shumë udhëtime<br />
që duhen bërë; shumë legjenda,<br />
mite, mistere, mrekulli e bukuri magjepse,<br />
që presin për t’i zbuluar dhe<br />
natyrisht, shumë adrenalinë...<br />
(Autori është magjister i arkeologjisë<br />
pranë Qendrës për Studime<br />
Albanologjike, Tiranë)<br />
Me respekt<br />
OJQ ‘’LABEATËT’’, Tuz 81206,<br />
Malësi e Madhe (Mali i Zi)<br />
Tel. Kontakti:<br />
+38269092246<br />
+38269400411<br />
+38269232779<br />
+38269866550<br />
e-mail: labeatet@gmail.com<br />
Fq. Facebook: OJQ Labeatet<br />
Foto: ANTON PLLUMAJ<br />
PRANVERË 2017 <strong>VOTRA</strong> magazine.com 29
Change language