agkyra_80_2014
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ἄγκυρα Ἐλπίδος<br />
πολλά ἄλλα, ἐκ τῶν ὁποίων ἄν κάτι παραλειφθεῖ,<br />
θά βλάψει ὅλα τά ἄλλα πού ἀναφέραμενῦ»<br />
19 .<br />
Ὁ Μέγας Βασίλειος συνιστᾶ νά ἀποφεύγονται<br />
κάθε εἴδους ἀκρότητες καί ὑπερβολές,<br />
προκειμένου νά πορευόμεθα ὁμαλά<br />
στήν πνευματική ζωή. «Ὁ καλύτερος ὅρος καί<br />
τό καλύτερο μέτρο ἐγκράτειας ἄς εἶναι τό νά<br />
μήν ἀποβλέπουμε οὔτε στήν ἀπόλαυση οὔτε<br />
στήν κακοπάθεια τοῦ σώματος, ἀλλά νά<br />
ἀποφεύγουμε τήν ἔλλειψη τοῦ μέτρου καί<br />
πρός τή μία καί πρός τήν ἄλλη κατεύθυνση,<br />
ὥστε τό σῶμα μας οὔτε ἀπό τήν παχυσαρκία<br />
νά διαταράσσεται οὔτε ἀπό τήν καχεξία νά<br />
ἀδυνατεῖ νά ἐκτελεῖ τίς ἐντολές. Γιατί ἡ<br />
ψυχή βλάπτεται ἐξίσου καί ἀπό τίς δύο ἀκρότητες,<br />
καί ἀπό τήν ἀνυποταξία τῆς σάρκας καί<br />
ἀπό τήν εὐρωστία ἐξαιτίας τῆς ὁποίας σκιρτάει<br />
ἀπό ἄτοπες ὁρμές καί, ὅταν πάλι εἶναι χαλαρή<br />
καί παραλυμένη καί ἀδρανής, ὑποφέρει<br />
ἀπό πόνους» 20 . Ὁ ἴδιος θεοφόρος Πατήρ<br />
σέ ἐρώτηση σχετικά μέ τό μέτρο τῆς ἐγκράτειας<br />
ὑπογραμμίζει: «Μεταξύ τῶν σωμάτων<br />
ἠμπορεῖ νά εὕρῃ κανείς τόσην διαφοράν,<br />
ὅση ὑπάρχει μεταξύ τοῦ χαλκοῦ καί τοῦ σιδήρου<br />
ἀφ’ἑνός, καί τῶν εὐθραύστων ξύλων<br />
ἀφ’ ἑτέρου. Ὥστε ἡ ἐγκράτεια πρέπει νά<br />
ἀσκῆται ἀνάλογα μέ τήν ὑπάρχουσαν δύναμιν…<br />
ὥστε οὔτε ὀλιγώτερον τῆς ὑπαρχούσης<br />
δυνάμεως νά ἀγωνισθῶμεν οὔτε νά ἐπεκτεινώμεθα<br />
ὑπέρ τήν δύναμιν. Διότι καί τοῦτο, νομίζω,<br />
πρέπει νά προσέξωμεν, μήπως δηλαδή<br />
καταλύσωμεν τήν ἀντοχήν τοῦ σώματος μέ<br />
τήν ὑπερβολήν τῆς ἐγκρατείας καί τό καταστήσωμεν<br />
ἀνίκανον νά ἐπιτελέσῃ τάς σπουδαίας<br />
πράξεις» 21 .<br />
Ἀναφορικά μέ τή νηστεία τῶν κληρικῶν ὁ<br />
ἔνθεος Ἱεράρχης Βασίλειος τή θεωρεῖ ἀναγκαία<br />
ἰδιαιτέρως πρό τῆς τελέσεως τῆς θείας<br />
Eὐχαριστίας. Σέ σχετική ὁμιλία του ἐπισημαίνει:<br />
«Οὐ γάρ δυνατόν ἄνευ νηστείας<br />
ἱερουργίας κατατολμῆσαι . οὐ μόνον ἐν τῇ μυστικῇ<br />
νῦν καί ἀληθινῇ λατρείᾳ, ἀλλά καί ἐν<br />
τῇ τυπικῇ τῇ κατά τόν νόμον προαγομένη» 22 .<br />
Πλήν τοῦ θεοφόρου αὐτοῦ Πατρός ὁ κανών<br />
ΙΓ΄ τῆς Πανθέκτης Συνόδου ὁρίζει ἐγκράτεια<br />
γιά τούς κληρικούς κατά τίς ἐφημερίες τους<br />
ὡς ἀκολούθως: «Ὅπως εἶπαν καί οἱ Πατέρες<br />
πού συνῆλθαν στήν Καρθαγένη προνοώντας<br />
γιά τή σεμνότητα στή ζωή τῶν λειτουργῶν,<br />
ὥστε οἱ ὑποδιάκονοι καί αὐτοί πού ψηλαφοῦν<br />
τά ἱερά μυστήρια καί οἱ διάκονοι καί οἱ πρεσβύτεροι<br />
νά ἐγκρατεύονται ἀπό τίς γυναῖκες<br />
τους κατά τίς ἐφημερίες τους καί τόν καιρό<br />
πού ἱερουργοῦν, ὥστε νά διαφυλάξουμε καί<br />
ἐμεῖς μέ ὅμοιο τρόπο αὐτό πού παραδόθηκε<br />
ἀπό τούς Ἀποστόλους καί διατηρήθηκε ἀπό<br />
τήν ἴδια τήν ἀρχαιότητα, ἐπειδή γνωρίζουμε<br />
τή σημασία τῆς κατάλληλης στιγμῆς γιά<br />
κάθε πρᾶγμα καί προπάντων γιά νηστεία καί<br />
προσευχή» 23 .<br />
Καρποί καί ὠφέλειες ἐκ τῆς νηστείας<br />
Ἀναμφισβήτητα οἱ ὠφέλειες τῆς νηστείας<br />
πού ἀσκεῖται μέ ἀγάπη 24 καί ὄχι ἀπό ἀνάγκη,<br />
εἶναι πολλές. Ἐπιδρᾶ καί στήν ψυχή καί στό<br />
σῶμα· «Ἡ γάρ νηστεία τό μέν σῶμα κατατείνει<br />
καί χαλινοῖ τά ἄτακτα σκιρτήματα, τήν δέ ψυχήν<br />
διαυγεστέραν ἐργάζεται καί πτεροῖ καί μετάρσιον<br />
καί κούφην ποιεῖ» 25 . Ἡ νηστεία ἀκόμα<br />
ἀφορᾶ καί ἐπηρεάζει θετικά τούς πάντες .<br />
«Νηστεία γάρ ἐστιν ἡ γαλήνη τῶν ἡμετέρων<br />
ψυχῶν, ἡ τῶν γεγηρακότων εὐκοσμία, ἡ τῶν<br />
νέων παιδαγωγός, ἡ τῶν σωφρονούντων διδάσκαλος,<br />
ἡ πᾶσαν ἡλικίαν καί φύσιν καθάπερ<br />
διαδήματί τινι κατακοσμοῦσα» 26 . Συναφεῖς<br />
σκέψεις ἀπαντοῦμε καί στόν φωστῆρα<br />
τῆς Καισαρείας . «Νηστεία φυλάσσει νήπια,<br />
σωφρονίζει τόν νέον, σεμνόν ποιεῖ τόν πρεσβύτην<br />
. αἰδεσιμωτέρα γάρ πολιά νηστείᾳ<br />
κεκοσμημένη. Γυναιξί κόσμος ἁρμοδιώτατος,<br />
ἀκμαζόντων χαλινός, συζυγίας φυλακτήριον,<br />
παρθενίας τροφός» 27 .<br />
Ἐπιπροσθέτως ἡ νηστεία ἀποτελεῖ τή μητέρα<br />
τῆς σωφροσύνης καί τήν πηγή κάθε φιλοσοφημένης<br />
πράξεως 28 , θεωρεῖται τροφή 29<br />
τῆς ψυχῆς, ἀρχή μετανοίας 30 , ἀγαθόν φυλακτήριον<br />
ψυχῆς, συγκάτοικος τοῦ σώματος,<br />
ὅπλο τῶν ἀνδρείων, γυμναστήριο τῶν<br />
ἀθλητῶν 31 . Ἡ νηστεία ἀνεβάζει τήν προσευχή<br />
στόν οὐρανό καί ὁδηγεῖ στό Θεό σέ ἀντίθεση<br />
μέ τήν τρυφή πού προδίδει τή σωτηρία 32 .<br />
Ἀξιοσήμαντη εἶναι ἐπίσης ἡ συνεισφορά<br />
τῆς νηστείας στήν ἀνθρώπινη ὑγεία . «Σκόπει<br />
δέ . τίνα ἄν εἴπομεν τρυφᾶν μᾶλλον, τόν λαχάνοις<br />
τρεφόμενον καί ὑγιαίνοντα καί οὐδέν<br />
22
Change language