Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
* TRANG 42 - SỐ <strong>3255</strong> - THỨ SÁU (Friday, July 3, <strong>2020</strong>)<br />
Vài suy nghĩ về báo chí người Việt<br />
ở Úc nhân tờ Việt Luận tái bản<br />
Lời tòa soạn: Một số quan điểm trong<br />
bài viết là quan điểm riêng của tác giả<br />
không hẳn là quan điểm của Việt Luận.<br />
Hơn ba tháng nay ngành báo chí<br />
tiếng Việt của cộng đồng người<br />
Việt đang định cư trên nước Úc Đại Lợi<br />
dường như bị tê liệt do đại dịch Covid-19<br />
hoành hành, chánh phủ Morrison áp<br />
dụng nhiều luật giới hạn và giản cách<br />
xã hội (social distangcing) là 1m50 để<br />
tránh lây lan trong dân chúng. Đó là một<br />
biện pháp phòng ngừa tối ưu, mà cả thế<br />
giới đang áp dụng…<br />
Bao nhiêu sắc lịnh đã được ban hành,<br />
cho nên có rất nhiều tờ báo phải đành<br />
đóng của, trong đó có tờ tuần báo Việt<br />
Luận. Một tờ báo có trên 40 tuổi nghề,<br />
điều đó làm cho rất nhiều độc giả nhớ<br />
thương, mà ở trong đó có tôi đã nhiều<br />
lần đi xuống chợ Cabramatta rồi nhìn<br />
lên mấy shop báo mà tiếc thương.<br />
Một tờ báo lâu năm nó đã bén rễ ăn<br />
sâu vào văn hóa của nhiều gia đình đang<br />
sinh sống ở đây. Mặc dầu ở tại tiểu bang<br />
NSW thành phố Sydney nầy, chúng ta<br />
cũng còn mấy tờ báo nữa, nhưng khẫu<br />
vị mỗi tờ mỗi khác, vì vậy một khi đã<br />
làm quen với tờ báo Việt Luận rồi, thì<br />
chúng ta cũng khó lòng mà thay thế tờ<br />
báo khác. Nói như vậy cũng không có<br />
nghĩa là tờ Việt Luận nó hay, nó giỏi, bài<br />
vở nó tốt hơn mấy tờ báo kia. Nhưng đã<br />
nói là thức ăn tinh thần, thì nó phải hợp<br />
với khẫu vị thì mới mong tồn tại.<br />
Kể từ ngày tờ báo Việt Luận đình bản<br />
tới giờ, tôi có cảm tưởng như là trong<br />
bữa ăn mà thiếu dĩa nước mắm có xắt<br />
vài lát ớt sừng trâu, hay dĩa rau muống<br />
luộc mà thiếu tô nước luộc có dầm một<br />
trái cà chua chín mộng nổi lều bều trong<br />
đó. Bây giờ ở đây, nhà nào cũng có cái<br />
computer, cái điện thoại thông minh, hễ<br />
mở ra coi thì thứ gì cũng có.<br />
Ngay như một anh chàng tội phạm<br />
da đen tên là George Floyd đã từng vào<br />
tù ra khám. Vào ngày 25/5/<strong>2020</strong> dùng<br />
bạc giả $20 mua gói thuốc và bị cảnh<br />
sát da trắng Derek Chauvin đè đầu gối<br />
chẹn cổ chết. Người cảnh sát kia đã bị<br />
trừng phạt thích đáng. Đó là luật pháp<br />
của xứ Hoa Kỳ, hay xứ nào thì cũng vậy<br />
thôi, da màu hay da trắng gì cũng vậy,<br />
không ai có quyền đứng trên luật pháp.<br />
Vậy mà người da đen đó, đã được một<br />
số người có quyền lực chánh trị tuyên<br />
dương như một anh hùng. Tại sao vậy?<br />
hay có chuyện gì đang ẩn nấp phía sau.<br />
Ngày đưa George Floyd ra nghĩa<br />
địa, đã được một cổ xe song mả với hai<br />
con ngựa trắng kéo đi chầm chậm trên<br />
đường, còn cái hòm thì mạ vàng có giá<br />
trị trên $30,000 đô Mỹ trông rực rỡ như<br />
một vị vua. Người ta còn quyên góp cho<br />
gia đình ông ta hơn 13 triệu Mỹ kim,<br />
hoặc còn nhiều hơn con số đó nữa. Chết<br />
mà được khắc tên đường “Black Lives<br />
Matters” với nguyên một quảng trường<br />
đều khắc chữ vàng chói lọi. Cho đến lúc<br />
tôi viết bài nầy, thì trên nước Mỹ có hơn<br />
700 bức tượng của các vị anh hùng đã<br />
có công trong thời lập quốc, trong đó có<br />
tướng Robert Lee, đã bị người ta hăm he<br />
đập phá, mà họ đã đập phá rất nhiều rồi.<br />
Tại sao chỉ có một người tội phạm<br />
bị một người cảnh sát trong lúc thi<br />
hành phận sự lỡ tay làm chết mà xảy xa<br />
chuyện đó. Tại sao không để cho tòa án<br />
phân xử!<br />
Đó là chuyện nước Mỹ, còn nước Úc<br />
thì sao? Cũng đã có trên 60 ngàn người<br />
biểu tình ở ba tiểu bang: Queensland,<br />
NSW, Victoria, may là không cảnh đốt<br />
nhà hôi của. Nhưng trong số này có<br />
những người muốn bứng cái tượng của<br />
ông Captain Cook bỏ đi. Sao họ không<br />
nghĩ đến công lao của một người đã<br />
dong thuyền buồm đi tìm ra Châu Úc,<br />
cái thời xa xưa cách nay hơn 400 năm<br />
đó, nó khác với cái thời đại bây giờ.<br />
Ngày nay thời đại đã văn minh, chánh<br />
phủ, và những nhà làm chánh trị phải có<br />
kế hoạch để giúp đỡ cho người Thổ Dân<br />
hội nhập vào cuộc sống văn minh hiện<br />
giờ, chớ không thể mà ngồi đó để mà ghi<br />
chép, coi hằng năm có bao nhiêu người<br />
thổ dân bị chết ở trong đồn cảnh sát, để<br />
rồi sau đó phán xuống một câu “kỳ thị<br />
màu da”, rồi xách động biểu tình, phá<br />
hoại đất nước. Người da đen hay người<br />
da trắng, không ai có quyền đứng trên<br />
pháp luật, vậy mà chuyện đó đã xảy ra<br />
đều đều…<br />
Cũng trong lúc nầy tôi thèm được cầm<br />
một tờ báo giấy trên tay, đọc cho nó đã.<br />
Chớ còn báo mạng, hay chiếc điện thoại<br />
thông minh càng đọc thì càng bực mình.<br />
Mấy tuần nay, tuần nào tôi cũng thả bộ<br />
xuống chợ Cabramatta để nhìn lên sạp<br />
báo coi có tờ Việt Luận phát hành trở<br />
lại chưa. Vì từ ngày nó đình bản tới giờ,<br />
với riêng tôi nó là một món ăn tinh thần<br />
không thể thiếu…<br />
Tình cờ hôm tuần rồi (khoảng giữa<br />
tháng 6), tôi gặp ông Phạm Hoài Nam<br />
và nhà thơ Hư Vô rủ tôi đi ăn trưa. Trong<br />
bữa ăn ông Phạm Hoài Nam hỏi tôi:<br />
“Anh Phùng Nhân ơi, tờ Việt Luận sẽ<br />
tái bản vào đầu tháng Bảy nầy anh thấy<br />
có được hôn?” Tôi vừa mừng, vừa ngỡ<br />
ngàng hỏi lại. “Thiệt hôn?”<br />
Thế là chúng tôi vừa ăn vừa bàn tiếp<br />
những dự định tới cho tờ báo. Càng đi<br />
sâu vào vấn đề, tôi rất thương và rất tội<br />
nghiệp cho Phạm Hoài Nam. Làm báo<br />
trong lúc nầy là phải đương đầu với rất<br />
nhiều thử thách cam go.<br />
Phải có bài viết mới, phải<br />
có quảng cáo để nuôi sống<br />
tờ báo, còn nếu không thì<br />
phải vở nợ!<br />
Nhưng Phạm Hoài Nam<br />
vẫn cương quyết, như một<br />
con tằm bắt buộc phải nhả<br />
sợi tơ, cho cuộc đời dệt<br />
thành tấm lụa. Từ đó tôi bắt<br />
đầu thấm thía tới nghiệp<br />
dĩ của mình. Một bài báo<br />
viết ra. Một cuốn sách, hay<br />
cuốn tiểu thuyết, truyện<br />
ngắn, truyện dài được nhà<br />
xuất bản in ra... đều có<br />
người khen, người chê. Nếu chẳng mai<br />
gặp một người nào đó cục bộ, không viết<br />
theo ý muốn của họ, thì bị họ đã kích<br />
đến thậm tệ. Vậy mà người cầm viết,<br />
vẫn cam tâm cặm cụi ngồi thức dưới<br />
ngọn đèn khuya. Hôm nay thì Phạm<br />
Hoài Nam nầy cũng vậy, bởi làm một<br />
người chủ báo đâu có sướng ích gì. Biết<br />
bao nhiêu bài vở từ bốn phương gởi tới.<br />
Bài nào có tên có tuổi của người viết nổi<br />
tiếng thì dễ chọn, còn bài nào chưa quen<br />
phải đọc tới đọc lui. Vì đó là một món ăn<br />
tinh thần cho đọc giả, mà người đầu bếp<br />
phải có tài ba để nêm nếm thức ăn cho<br />
hợp khẩu vị với mọi người. Nhưng tôi<br />
rất mừng để nhìn lại một quảng đường<br />
mà tờ báo Việt Luận vừa mới đi qua, kể<br />
khi Phạm Hoài Nam đứng lên làm chủ<br />
nhiệm thì tờ báo có cải thiện rõ rệt, từ<br />
phần layout artwork, cho tới bài vở trang<br />
trong. Nhứt nhứt điều thận trọng, chỉ có<br />
một điều là tờ báo nghèo quá thiếu vốn<br />
điều hành, thiếu người phụ trách, nên có<br />
khi sai lỗi chính tả ở trang bìa. Nhờ độc<br />
giả thương tình rồi thông cảm …<br />
Ông Phạm Hoài Nam đã dành sẵn<br />
một trang báo để đăng sinh hoạt của<br />
cộng đồng, và những Hội Đoàn, Đoàn<br />
Thể đang sinh hoạt tại Úc Châu không<br />
thâu tiền lệ phí. Đó là một sự hy sinh quá<br />
lớn mà chưa có một tờ báo nào làm được<br />
ở đây, điều đó đã nói lên tâm nguyện của<br />
người chủ báo Phạm Hoài Nam. Ông ta<br />
không có hoài bão để làm giàu, mà ông<br />
ta chỉ có sở thích làm theo ý nguyện (đó<br />
là nghề làm báo).<br />
Một cái nghề bên ngoài coi nó cũng<br />
oai, đi tới đâu cũng được người ta niềm<br />
nỡ. Vì đó là nghề báo. Không hà tất gì<br />
trong cộng đồng người Việt của mình,<br />
mà bất cứ ở đâu, khi ông chủ báo đi tới<br />
đâu, thì cũng có nhiều người săn đón.<br />
Nhưng ông Phạm Hoài Nam thì ngược<br />
lại, trong những lần ông tham dự, như<br />
tham dự phát hành sách của các anh em<br />
văn nghệ sĩ ở đây, hay hằng năm đều<br />
có cuộc phát hành cuốn tập san Nghiên<br />
Cứu Văn Hóa Đồng Nai Cữu Long, tôi<br />
đều thấy ông Phạm Hoài Nam ngồi ở<br />
dưới ghế tận hàng sau điều đó làm cho<br />
tôi cảm động.<br />
Một người chủ báo có tánh khiêm<br />
nhường, biết kính trên nhường dưới.<br />
Ở đâu cũng xuề xòa, chưa bao giờ tôi<br />
nhìn thấy chiếc cà vạt trên cổ áo, mà<br />
mỗi lần gặp nhau ông ta chỉ hỏi “Anh<br />
Phùng Nhân mạnh hả?, thấy tờ báo của<br />
mình dạo nầy ra sao. Ráng phụ viết với<br />
tôi nghen anh”. Tôi cười xòa “hãy tận<br />
nhân lực mới có thêm đọc giả”. Ngày<br />
hôm nay trong lúc ngồi viết bài báo nầy.<br />
Tôi vừa mừng, vừa lo sợ, vì tôi dám viết<br />
lên những ý nghĩ của mình, liệu có húy<br />
kỵ với ai không, nhưng đã vào nghề, thì<br />
cũng phải đành chấp nhận cái nghiệp…<br />
Trong bài viết nầy, người thật, viết<br />
thật, chớ không vì Phạm Hoài Nam là<br />
chủ báo, còn tôi là người viết thuê, mà<br />
đây là những giây phút tâm tình, khi tờ<br />
báo bị đình bản hơn ba tháng qua, ngày<br />
hôm nay mới được tái bản…<br />
Rồi tôi tự hỏi? Nếu trong cộng động<br />
của người Việt ở NSW nầy mà thiếu tờ<br />
báo Việt Luận thì sẽ ra sao? Bao nhiêu<br />
thông báo và sinh hoạt của cộng đồng lấy<br />
ở đâu mà phổ biến. Ngay như việc quan,<br />
hôn, tang, tế rồi phải làm sao. Đành rằng<br />
hiện nay chúng ta còn có tờ nhựt báo<br />
Chiêu Dương hôm nay xuống trở thành<br />
tuần báo. Nhưng theo tôi thì cũng không<br />
thể nào đăng cho hết tin tức thông tin,<br />
nghị luận hiện giờ. Như vậy thì chúng ta<br />
rất cần thêm tờ Việt Luận. Muốn cho nó<br />
được mạnh giỏi, phong phú về mặt tinh<br />
thần cũng như thể xác, thì chúng ta phải<br />
chung tay nuôi dưỡng nó.<br />
Hôm nay tôi ngồi viết bài nầy, trước<br />
là để thông báo với bà con, sau nữa là<br />
thông báo tới tất cả bạn bè cầm viết.<br />
Chúng ta hãy viết bài đóng góp cho tờ<br />
Việt Luận, cũng như chúng ta đóng góp<br />
cho cộng đồng. Có làm được điều đó thì<br />
cộng đồng chúng ta mới phát triển.<br />
Trong lúc tôi ngồi viết bài nầy mà<br />
trong dạ lại phập phòng, không biết<br />
ông Phạm Hoài Nam có kham nổi hay<br />
không, hay là tới đầu tháng Bảy nầy<br />
lại để cho tôi trông ngóng. Không phải<br />
riêng một mình tôi trông ngóng tờ Việt<br />
Luận tái bản lại đâu, mà còn rất nhiều<br />
người nữa. Bởi người nào mà đọc báo<br />
giấy đã quen rồi, thì họ không thể đọc tờ<br />
báo mạng. Bởi lẽ rất dễ hiểu, ờ báo giấy<br />
nằm võng đọc cũng được, ngồi dưới gốc<br />
cây cũng được. Còn tờ báo mạng thì sao,<br />
nó chỉ là hồn Trương Ba còn da thì hàng<br />
thịt. Nếu 15 năm về trước, nó có mặt rất<br />
ồn ào, ngày hôm nay thì lại khác. Mấy tờ<br />
báo giấy ngày hôm nay có bị ảnh hưởng<br />
đến tài chánh hay không, là do mấy đài<br />
truyền hình, truyền thanh, Youtuber,<br />
Facebooker, chớ còn mấy tờ báo mạng<br />
bây giờ thì rất ế. Bởi lẽ mấy cây viết tên<br />
tuổi họ cũng rất bực mình, ngồi còng<br />
lưng viết chết mẹ chết cha. Vậy mà khi<br />
bỏ lên trên NET mạnh thằng nào nấy<br />
rước, không bao giờ có một tiếng cám<br />
ơn, chớ đừng nói chi tới đồng tiền nhuận<br />
bút. Thật là một thời đại @ khó nói.../-<br />
Phùng Nhân<br />
Tháng 6/<strong>2020</strong><br />
Phùng Nhân
Change language