ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ - ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΡΠΟΥΖΟΣ

της αιτίας: η εμπειρία του πόνου, υποστηρίζει, προκαλεί την
ανακάλυψη της βελόνας, άρα προκαλεί την παραγωγή μιας αιτίας.
Για να αποδομήσουμε την αιτιότητα, πρέπει να εφαρμόσουμε την
έννοια της αιτίας και να την εφαρμόσουμε στην ίδια τη αιτιότητα.
Η αποδόμηση δεν αναφέρεται σε καμιά υπερκείμενη λογική, αλλά
χρησιμοποιεί την ίδια την αρχή την οποία αποδομεί.
Στο παράδειγμα για την αιτιότητα, η αποδόμηση συνδέεται με το
σκεπτικιστικό επιχείρημα του Σκώτου φιλόσοφου Hume. Ο Hume
υποστηρίζει ότι, όταν διερευνούμε αιτιακές ακολουθίες, δεν
ανακαλύπτουμε τίποτε άλλο παρά μόνο σχέσεις γειτνίασης και
χρονικής διαδοχής. Η αιτιότητα ή ο αιτιακός δεσμός, αιτίαςαποτελέσματος,
δεν μπορεί να αποδειχθεί. Όταν λέμε ότι ένα
πράγμα προκαλεί κάποιο άλλο, έχουμε στην πραγματικότητα
βιώσει την εμπειρία ότι “παρόμοια αντικείμενα καταλαμβάνουν
θέσεις σε παρόμοιες σχέσεις γειτνίασης και χρονικής διαδοχής”.
Αν η “αιτία” είναι μια ερμηνεία της γειτνίασης και της χρονικής
διαδοχής, τότε ο πόνος μπορεί να αποτελεί την αιτία, με την
έννοια ότι μπορεί να προηγείται στην ακολουθία της εμπειρίας.
Θα μπορούσαμε στα παραπάνω να προβάλλουμε την αντίρρηση
ότι κάποτε συμβαίνει να παρατηρούμε πρώτα την αιτία και μετά
το αποτέλεσμα: βλέπουμε μια πέτρα να κατευθύνεται στο τζάμι
και έπειτα γινόμαστε μάρτυρες ενός τζαμιού να σπάει.
Τί θα μπορούσαμε να αντιτείνουμε σ΄αυτό τον ισχυρισμό; Θα
μπορούσαμε, ακόμα και σ΄αυτό το παράδειγμα, να αμφισβητήσουμε
τη δυνατότητα μας να συναγάγουμε αιτιακές σχέσεις
από τις αντίστοιχες χρονικές;
β. Αποδόμηση της δυαδικής αντίθεσης, κυριολεξία - μεταφορά
Το “κυριολεκτικό” αντιδιαστέλλεται με το “μεταφορικό” και το
“μονόσημο” αντιδιαστέλλεται με το “πολύσημο”. Το κυριολεκτικό
αποδίδεται στη φιλοσοφία και την επιστήμη, η μεταφορά στη
λογοτεχνία, την ποίηση κ.λ.π.
Ο λόγος της κυριολεξίας συνδηλώνει ότι υπάρχει ένας αντικειμενικός
κόσμος (κόσμος της παρουσίας ή πρωτότυπος κόσμος),
26