HYRJE NË PUNËN E REFERENCAVE - Biblioteka Kombëtare dhe ...

206
HYRJE NË PUNËN E REFERENCAVE
hyjnë kryesisht produktet e pesë botuesve të mëdhenj: EBSCO; Gale
Group Information Access Co. (IAC); Bell-Howell; H. W. Wilson
Company dhe LEXIS-NEXIS, që është një botues i përgjithshëm ligjor i
indeksimit dhe shërbimeve përkatëse. Që të gjitha këto u shërbejnë bibliotekave.
Indekset e tyre kanë dy gjëra të përbashkëta: (1) përfshijnë revistat
që kërkohen më së shumti në publik dhe në biblioteka akademike apo
shkollore. Disa firma kanë indekse të veçanta për lloje të ndryshme të bibliotekave,
ndonëse bazë e shumicës së tyre janë 100 deri në 1 000 tituj;
(2) dosjet arkivore janë në dispozicion, ndonëse vetëm një periudhë të
kufizuar - kryesisht nga mesi i viteve 1980 deri në fillim të viteve 1990.
Ndonëse në këtë kapitull janë diskutuar vetëm sistemet e mëdha dhe
më të përdorura të indeksimit, lexuesi duhet të dijë se ka me dhjetëra sisteme
të tjera, p.sh. shih listën e mundësive në Gale Directory of Databases.
Indeksi i përgjithshëm është vend ideal për të gjetur përgjigje në pyetje
që janë të papërcaktuara. Lexuesi nuk e di krejtësisht se sa mund të jetë
e gjerë apo e ngushtë një temë dhe se ku duhet bërë kërkimin. Përtej kësaj
arsyeje të gjerë, ky është vendi për të kërkuar kur pyetja: (a) kërkon material
aktual; (b) kërkon më shumë se një opinion, një pikëpamje të temës;
(c) kërkon më shumë material nga ai që gjendet në librat mesatarë të referencës;
(d) kërkon të dhëna në një fushë të re tematike që nuk ka gjasë
të gjendet në referencat standarde.
Të gjitha indekset e përgjithshme kanë të përbashkëta disa pika:
1. Pos citimeve (d.m.th. emri i autorit, emri i artikullit dhe ku është
botuar ai), këto shërbime kanë rezyme prej 100 deri në 150 fjalë, që përshkruajnë
përmbajtjen e artikullit;
2. Ato ofrojnë nga një e treta deri në një të dytën të titujve të indeksuara
me tekst të plotë. Aty mund të gjendet një citat dhe pastaj në vend
se të kërkohet biblioteka që ka atë artikull, thjesht mund të lëvizni kursorin
mbi një ikonë dhe të nxirrni të tërë artikullin;
3. Përpos periodikëve, shumica e shërbimeve ofrojnë indeksim të
kufizuar të Nju-Jork Tajmsit, si dhe të Uoll Strit Xhernellit dhe Krishçën
Sajens Monitorit;
4. Asnjëra prej tyre nuk përmban arkiva apo fajle retrospektive. Kjo do
të thotë se shërbimi është i mirë për të kërkuar periodikët e muajit apo
vitit të kaluar, por rëndom jo më shumë se katër deri në dhjetë vjet më
herët. Për më tepër, disa indeksues kanë një sistem në të cilin shtojnë për
çdo muaj, një muaj të ri, dhe shlyejnë një muaj paraprak, të themi, të para
tri vjetësh. Vetëm versioni i shtypur i Reader’s Guide i bën të mundur