memorie biografiche del venerabile don giovanni bosco - Salezjanie

Memoriał obejmował dwie części. W jednej były przedstawione nieporządki,
z których pięć było najważniejszych: brak regularnego nowicjatu, przekonanie
współbraci, że potrafią sami się rządzić, podczas gdy nie mieli najmniejszego pojęcia
o życiu zakonnym, zbyt wielka ilość przełożonych, z których każdy chciał rządzić bez
żadnego wzajemnego porozumienia, brak ślubów i brak jakiegokolwiek
przygotowania do ich złożenia. Stąd wzajemne kłótnie i odgrażanie się, brak
subordynacji względem przełożonych i występowania z Instytutu, a w razie gdyby
doszło do złożenia profesji zakonnych, to niepewność na ręce, którego przełożonego je
złożyć i według jakich Reguł. Pięć również głównych przedstawił środków zaradczych,
jeżeli by się chciało, aby Instytut dalej prosperował, a mianowicie: otwarcie nowicjatu,
lecz z dala od szpitala Ducha Świętego; profesja zakonna na Konstytucje salezjańskie;
nie przyjmować szpitali, w których współbracia mieliby pracować razem
z niewiastami, chyba, żeby dało się przeprowadzić całkowity rozdział! Nie
przyjmować pielęgniarzy świeckich; absolutna jedność w wydawaniu rozkazów.
Kończył memoriał oświadczeniem gotowości ze strony salezjanów do tego
wszystkiego, czego by sobie Ojciec święty życzył.
Ojciec święty w pełni doceniał ważność sprawy i tego pisma. Ponieważ jednak
osobiście nie mógł się tym zająć a bardzo mu zależało, aby ten Instytut nie podupadł,
zalecił prowadzenie tej sprawy kardynałowi Randi, zawiadamiając o tym Księdza
Bosko przez kardynała sekretarza stanu Simoni. Kardynał Randi czytając memoriał
Księdza Bosko, zwrócił uwagę na te punkty, z których wynikało, iż Święty z powodu
braku niezależności w działaniu ma wielkie utrudnienia w spełnianiu powierzonego
mu zadania.
I rzeczywiście przekonał się, że dekret z dnia 6 lutego, nie był dostatecznie
jasny odnośnie do prerogatyw wyznaczonego wizytatora apostolskiego, jakim był
Ksiądz Bosko i w praktyce powodował wiele wątpliwości. Postanowił więc temu
zaradzić i zwrócił się do drugiego wizytatora, który odpowiedzialny był za sprawy
materialne, a następnie do Księdza Bosko, by ten dokładniej jeszcze określił swoje
stanowisko w tym względzie.
Ksiądz Bosko, który wtedy towarzyszył biskupowi z Buenos Airos w podróży
po Ligurii i Francji, nie miał czasu na to pismo natychmiast odpowiedzieć.
Kardynałowi zaś zainteresowanemu spieszyło się z załatwieniem tej kwestii, bo o to
nalegał Papież. Napisał, więc drugi list do Księdza Bosko. W tymże czasie zachorował
w Rzymie ksiądz Scappini i na jakiś czas musiał wrócić do Piemontu dla poratowania
zdrowia. Nalegał, więc kardynał, aby przysłano kogoś innego na jego miejsce. Na ten
„urgens” mógł już Ksiądz Bosko odpisać, przepraszając Eminencję, za mimowolne
opóźnienie odpowiedzi. Przedstawił w niej cały przebieg pertraktacji w sprawie
Koncepcjonistów, zaznaczając ponownie, iż jego zdaniem nie można rozdzielać
kierownictwa nad nimi między dwóch wizytatorów, z których jeden byłby do spraw
duchowych, a drugi do materialnych, przy czym obstaje monsignor Fiorani i kończy,
iż „biorąc pod uwagę obecny stan Koncepcjonistów on, jako wizytator apostolski, nie
widział lepszego rozwiązania jak już przedstawił w swoim pro memoria, złożonym
32