ulrich lins niebezpieczny język - Verkoj tradukitaj en Esperanton

Uwolniony też został Demidjuk[note:Detlev Blanke,"Renkontiĝo kun Grigorij Demidjuk",
Der Esperantist 20. p.5-7.Demidjuk mortis 90 jara en 1985]
Uwolniony został po 18 latach karnej pracy Pavel Szumilov[note:Był komendantem Armii
Czerwonej do 1920, pracownikiem ministerstwa uhonorowanym orderem"Czerwonej
Gwiazdy". N.Sulje,"Veterano forpasis", Paco 20. 1973, n-ro 1 p12]
Rytkov powrócił do działalności związkowej. W moskiewskim klubie spotykał
esperantystów, którzy go oskarżyli, lecz nie wspomniał, że wie o tym.
Aleksandr Logvin poeta, po powrocie zajął się literaturą esperancką. Jego ojciec przechował
mu wiersze w ulu.[note:Ferenc Szilagyi,"Renkonto sur la vivovojo" en : Aleksandro Logvin,
Sur la vivovojo., La laguna 1964, p.11 Poemoj]
Po latach cierpień nie wierzono w odwilż polityczną.
W czasie Kongresu w Harrogate dowiedziano się, że kosmonauta German Titov jest synem
esperantysty Stepana. Wysłano ojcu telegram gratulacyjny. Stepan był przestraszony.
Dopiero po dłuższym czasie uwierzył, że skończył się okres prześladowania ludzi za
znajomość i posługiwanie się językiem esperanto.
4.4.2 Esperantyści w czasie Wielkiej Czystki.
Esperantyści nie znaczyli tyle co starzy bolszewicy, czy ważni czerwonoarmiści.
Według Sołżenicyna byli "skromnymi strumyczkami", które ginęły pod wylewającymi się z
brzegów strumieniami ludzi płynącymi do stalinowskich obozów[note:Aleksander
Sołżenicyn, Archipelag Gułag]
Likwidowano ich tak cicho, że nie przypuszczali, iż szykuje się niszczycielski atak.Teraz
wiadomo o planowanym przeznaczeniu ich do usunięcia.
Wielka Czystka od marca 1937 skierowana była przez Stalina przeciw starym bolszewikom,
których uważał za przeszkodę do swej dyktatury. Masowe aresztowania i deportacje miały
przemieszać sowieckie społeczeństwo.
Specjalny departament NKWD[note:Tajna policja od 11917 - 1922 nazywała się
CZEKA, potem GPU i OGPU. Od 1934 byli komisarze ludowi do spraw wewnętrznych.
NKWD pogrupował podejrzane osoby na kategorie:
AS =elementy przeciwsowieckie
Ts = aktywni duchowni
S = członkowie sekty religijnej
P = rebelianci
SI = obywatele mający kontakt z zagranicą[note:Robert Conquest, The Great Terrror.
Stalin's purge of the thirrties,Toronto 1968, p.283]
Austriacki komunista Alex Weissberg, fizyk pracujący w Związku Sowieckim i
aresztowany, informował, że Stalin sam wytypował te grupy do likwidacji. Dokumenty
zabrane przez Niemców na Litwie, które przechwycili Amerykanie potwierdzają to.
Spełniając rozkaz Nr 001223 NKWD z dnia 11.10.1939 komisarz ludowy Spraw
Wewnętrznych Litwy Guzeviĉius ściśle tajnym rozkazem polecił rejestrować wszystkie
"antysowieckie i obce elementy", między innymi osoby mające osobisty kontakt z
konsulatami, esperantystów i filatelistów[note:Alexander Weissberg-Cybulski, Hexensabbat,
Frankfurt/M. 1977, p.378(angla traduko:Conspiracy of silence,London 1952, p.504)Grup
tych było 16][note:Lithuanian Bulletin(New York) 7,1949, n-ro 7/12, p.18.-Artthur Koestler,
Der Yogi und der Kommissar.Auseinandersetzungen, Frankfurt/M. 1974, p.223;Seppo
Myllyniemi, Die baltische Kriese 1938-1941, Stuttgart 1979, p.143]
Spis ten miał być zakończony do 10.02. 1941 [note:Lithuanian Bulletin 7. 1949, n-ro 7/12 p.
19]
Wkrótce według tych list od 6.06.11941 nastąpiły aresztowania i wywóz na Syberię pod