ulrich lins niebezpieczny język - Verkoj tradukitaj en Esperanton

cichym pozwoleniem władz carskich. Car poprawił nieco warunki Żydom i umożliwił im
asymilację. Mieli więc nadzieję, że z czasem uzyskają pełne prawa.
Teraz stracili tę nadzieję. Nie mieli szans na przystosowanie się do wrogiego społeczeństwa.
Zaczęły się tworzyć grupy Hovevei Zion[note:Amikoj de Ciono] propagujące utworzenie
państwa żydowskiego w Palestynie.
Leon Pinsker żydowski lekarz z Odessy wydał broszurę Autoemancypacja
[note:Ukazała się w Berlinie w języku niemieckim 1882].Poprzednio był on zwolennikiem
Haskali, ale po pogromach stracił wiarę w możliwość współżycia Żydów i Rosjan.
Przekonywał swych rodaków, że uratować się mogą pomagając tylko sami sobie i odzyskując
swoją ziemię[note:Vital, p. 122-132.]
Również Zamenhof przeżył szok z powodu antysemityzmu. Pisał do Michaux: "za moją
miłość do języka i kraju rosyjskiego Rosjanie płacą mi nienawiścią. Widzą we mnie tylko
Żyda, obcego, bez praw". Postanowił pomóc tym "których się uciska, nienawidzi, którymi się
pogardza"[note:PVZ VII 32] Przygotował gramatykę języka jidisz [note:L. Zamenhof, Provo
de gramatiko de novjuda lingvo kaj alvoko al la juda intelektularo, Helsinki 1982, p. 9-36.
Adolf Holzhaus, Doktoro kaj lingvo Esperanto, Helsinki 1969 p. 19-34; Bernard Golden, "La
jida gramatiko de d- ro Zamenhof", Heroldo de Esperanto 57. 1981, n-ro 16 (1691), p.1].
Chciał założyć kolonię w niezamieszkałej części świata, gdzie powstałoby niezależne
państwo żydowskie.[note:Maimon, p. 168].
Kiedy Zamenhof wrócił do Warszawy, w Boże Narodzenie nastąpił pogrom Żydów. To
spowodowało, że przez następne kilka lat zajmował się problemem żydowskim[note:Edmond
Privat. Vivo de Zamenhof. Tria eldono, Heronsgate 1946, p. 42] Założył ze studentami
pierwsze towarzystwo syjonistyczne [note: Maimon, p.101, 169. Ta grupa połączyła się w
1883 ze s towarzyszeniem Hibbat Zion w W-wie i była najbardziej czynną grupą (Vital, The
origins, p. 152)] Pisał artykuły o utworzeniu ojczyzny dla Żydów w tygodniku Świt (Razsvet)
w Petersburgu [note: Holzhaus, Doktoro kaj lingvo Esperanto, p. 87-136; PVZ V 58-95]
Zamenhof miał jednak wątpliwości, czy zajmując się swymi rodakami z powodu tragicznych
wydarzeń nie zapomina o człowieku ogólnie, co było zawsze jego ideą[note: PVZ VII 31].
Zaprzestał działania na rzecz Żydów
[note:Do dużego ruchu syjonistycznegoTheodora Herzla nie przyłączył się]. Poświęcił się
całkowicie neutralnemu, ludzkiemu językowi, który usunie nienawiść i prześladowania
Żydów i wszystkie nienawiści narodowe[note:PVZ VII 33]
W "Unua Libro" autor podkreśla praktyczne wartości języka jak oszczędność czasu,
pieniędzy w porównaniu z uczeniem się wielu języków. Wyrażając swą ideę ogranicza się
tylko do stwierdzenia, że "różnice językowe są przyczyną wzajemnej wrogości
narodów"[note:PVZ I 10].
Specjalne znaczenie język neutralny ma w krajach różnojęzycznych.
Idealizm Zamenhofa wyraził się w nazwie języka "Esperanto"[note:Pierre Janton, L'
esperanto. Dua eldono, Paris 1977, p. 33-34].
W swoim pierwszym podręczniku napisał: "Język międzynarodowy, podobnie jak każdy
narodowy jest własnością społeczeństwa i autor na zawsze zrzeka się praw do
niego."[note:PVZ I 8]. W drugiej książce "Dua Libro" (1888) dodał: "Nie chcę być twórcą
języka, tylko jego inicjatorem" [note: PVZ I 52]. "Esperanto musi żyć, rozwijać się jak
wszystkie żywe języki"[note:Aldono al la "Dua Libro"de l' Lingvo Internacia" (1888); PVZ I
94-95]. Nie chciał tworzyć języka do "końca według swego upodobania" [note:PVZ I 9].
Zostawił ludziom prawo do rozwoju języka.