D:\Hydrogelogia PDFY\tom1\Hydrogeologia część trzecia.vp
D:\Hydrogelogia PDFY\tom1\Hydrogeologia część trzecia.vp
D:\Hydrogelogia PDFY\tom1\Hydrogeologia część trzecia.vp
- TAGS
- www.mos.gov.pl
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Zagro¿enia i ochrona s³odkich wód podziemnych<br />
i innych surowców mineralnych (A. Szczepañski, 2003).<br />
Problem ten jest omówiony w tomie II monografii. Szerok¹<br />
prezentacjê zagadnieñ dotycz¹cych wp³ywu górnictwa<br />
oraz odpadów górniczych na wody podziemne zawieraj¹<br />
publikacje, m.in.: I. Twardowskiej i in. (1988),<br />
I. Twardowskiej (1995) oraz Z. Wilka i R. Kulmy red.<br />
(2004).<br />
Poœrednio z górnictwem zwi¹zane jest oddzia³ywanie<br />
na wody podziemne energetyki i ciep³ownictwa. Zagro¿enia<br />
zwi¹zane s¹ g³ównie z oddzia³ywaniem odpadów<br />
paleniskowych oraz emisji kominowych. Odpady<br />
paleniskowe, gromadzone w znacznych iloœciach na nieuszczelnionych<br />
czêsto sk³adowiskach, powoduj¹ zanieczyszczenie<br />
wód podziemnych chlorkami i siarczanami,<br />
a tak¿e metalami ciê¿kimi. Wykonane przy sk³adowisku<br />
popio³ów EC Karolin w Poznaniu badania wykaza³y, ¿e<br />
wody podziemne p³ytkiego poziomu gruntowego zawiera³y<br />
znaczne iloœci: chlorków 358–900 mg/dm 3 , siarczanów<br />
539–800 mg/dm 3 , kadmu 0,012–0,016 mg/dm 3 , o³owiu<br />
0,086–0,1 mg/dm 3 i niklu 0,06–0,1 mg/dm 3 .<br />
Szczególne zagro¿enie stanowi¹ odpady z ma³ych, tradycyjnych<br />
kot³owni oraz piecyków domowych. Dodatkowo<br />
mog¹ one stanowiæ Ÿród³o zanieczyszczenia wód podziemnych<br />
rakotwórczymi, wielopierœcieniowymi wêglowodorami<br />
aromatycznymi. Potwierdzono to badaniami<br />
wód podziemnych ze studni wierconej, zlokalizowanej<br />
w pobli¿u sk³adowiska ¿u¿li i popio³ów z tradycyjnej<br />
kot³owni w Mosinie. W badanej wodzie stwierdzono stê-<br />
¿enie benzo(a)piranu w wysokoœci 130 ng/dm 3 .<br />
W sferze gospodarki komunalnej zagro¿enia dla wód<br />
podziemnych stanowi¹ g³ównie œcieki i odpady (T. B³aszyk,<br />
H. Byczyñski, 1986). Wp³yw œcieków zaznacza siê<br />
przede wszystkim na terenach nieskanalizowanego osadnictwa,<br />
gdzie obserwuje siê g³ównie obszarowe zanieczyszczenia<br />
wód podziemnych azotanami. Zagro¿one<br />
œciekami s¹ te¿ tereny gdzie stosuje siê indywidualne systemy<br />
oczyszczania, a zrzut œcieków, nie zawsze dobrze<br />
oczyszczonych, nastêpuje do gruntu lub rowów melioracyjnych.<br />
Rozleg³e zanieczyszczenia wód podziemnych<br />
mia³y miejsce w rejonach utylizacji œcieków komunalnych<br />
metod¹ pól filtracyjnych, które do niedawna funkcjonowa³y<br />
jeszcze w takich miastach jak: Leszno, Jarocin<br />
i Ostrów Wlkp. Wokó³ wiêkszoœci miast wystêpuj¹ rów-<br />
500<br />
nie¿ ogniska zanieczyszczenia w rejonach sk³adowania<br />
odpadów komunalnych oraz funkcjonuj¹cych jeszcze do<br />
niedawna wylewisk œcieków. Zanieczyszczenie wód podziemnych<br />
obserwuje siê równie¿ w s¹siedztwie oczyszczalni<br />
œcieków, ogrodów zoologicznych i cmentarzy.<br />
Ogniska zanieczyszczeñ pochodz¹ce z dzia³alnoœci<br />
rolniczej powstaj¹ g³ównie w wyniku nawo¿enia mineralnego<br />
i organicznego oraz stosowania œrodków ochrony<br />
roœlin. Wp³yw nawo¿enia mineralnego na zanieczyszczenia<br />
wód podziemnych azotanami jest wyraŸnie widoczny<br />
na terenach pól ornych, mimo stosunkowo niskiego,<br />
w porównaniu do innych krajów, poziomu nawo¿enia nawozami<br />
azotowymi (w Polsce – 74,4 kg N/ha, a w wielu<br />
krajach zachodnich – 100 kg N/ha; GUS, 1987). Aktualnie<br />
zu¿ycie nawozów azotowych wynosi oko³o 55 kg<br />
N/ha (GUS, 2005). Znaczne zanieczyszczenia o zasiêgu<br />
obszarowym powodowa³y, szczególnie w drugiej po³owie<br />
lat 70. i w latach 80. XX w., fermy przemys³owej hodowli<br />
zwierz¹t, produkuj¹ce oko³o 1 mln m 3 gnojowicy na dobê,<br />
czyli 365 mln m 3 /rok (dane szacunkowe wg inwentaryzacji<br />
ferm w roku 1984; J. Górski, T. B³aszyk, 1986).<br />
Z transportem i komunikacj¹ zwi¹zanych jest szereg<br />
lokalnych i pasmowych ognisk o zró¿nicowanym charakterze<br />
substancji zanieczyszczaj¹cych. S¹ to zanieczyszczenia<br />
powsta³e w wyniku awarii podczas transportu ró¿nych<br />
substancji toksycznych oraz systematycznie powstaj¹ce<br />
wzd³u¿ szlaków komunikacyjnych w wyniku<br />
emisji spalin, œcierania siê hamulców i sprzêgie³, wycieku<br />
ró¿nych substancji itp. Poœrednio z transportem zwi¹zane<br />
s¹ punktowe ogniska zanieczyszczeñ jak: magazyny i stacje<br />
paliw, miejsca sk³adowania œrodków zimowego<br />
utrzymania dróg, wytwórnie mas bitumicznych, nasycanie<br />
podk³adów kolejowych itp. Rozpoznanie wp³ywu tras<br />
komunikacyjnych na wody podziemne jest na chwilê<br />
obecn¹, zarówno w Polsce jak i na œwiecie, niedostateczne.<br />
Natomiast stosunkowo liczne badania dokumentuj¹<br />
bardzo wysoki poziom zanieczyszczenia sp³ywów opadowych<br />
i roztopowych z dróg i poboczy, a tak¿e gleb i roœlin<br />
w pobli¿u tras komunikacyjnych (E. Mazur, 1989; A. Maciejewska,<br />
1995; B. Osmulska-Mróz, 1997; R. Hamilton<br />
i R. Harrison red., 1991; B. Klojzy-Kaczmarczyk i J. Mazurek,<br />
2005). Badania te wykazuj¹ du¿e zanieczyszczenia<br />
sp³ywów opadowych w zakresie metali ciê¿kich, wie-
Change language