D:\Hydrogelogia PDFY\tom1\Hydrogeologia część trzecia.vp

Zagro¿enia i ochrona s³odkich wód podziemnych
Przytoczone wczeœniej wyniki badañ ze œrodkowej
Wielkopolski (J. Górski, 1989) oparte na ró¿noczasowych,
a wiêc nie odzwierciedlaj¹cych w pe³ni aktualnego
stanu danych dokumentacyjnych, wykaza³y, ¿e zanieczyszczenia
antropogeniczne przekraczaj¹ce limity dla
wody do picia dotyczy³y oko³o 10% studni wierconych.
Opieraj¹c siê m.in. na tych danych T. Blaszyk i J. Górski
(w: A.S. Kleczkowski, red. 1991) ocenili, ¿e oko³o 20%
zasobów, czyli 2,8 km 3 /rok, sta³o siê nieprzydatne do picia
ze wzglêdu na zanieczyszczenie. Podobny szacunek,
tj. zanieczyszczenie oko³o 2,5 km 3 /rok, przedstawili
A.S. Kleczkowski i Z. Mikulski (1995). Jeœli nawet uznamy,
¿e przytoczone wy¿ej dwie ostatnie oceny maj¹ w
pewnym stopniu charakter prognoz ostrzegawczych, to
jest spraw¹ niew¹tpliw¹, ¿e antropopresja objê³a ju¿
znaczn¹ czêœæ p³ytko wystêpuj¹cych zasobów wód podziemnych,
a zanieczyszczone wody stanowi¹ zagro¿enie
dla zasobów wód wystêpuj¹cych g³êbiej. W tym kontekœcie
nale¿y zgodziæ siê z pogl¹dami, ¿e rozwój spo³eczno-gospodarczy
kraju mo¿e natrafiæ na barierê spowodowan¹
niskimi zasobami wodnymi, zw³aszcza w odniesieniu
do niezanieczyszczonych wód podziemnych (J. Mitrêga,
A. Sadurski, 1999).
Z drugiej jednak strony mo¿na zgodziæ siê z konkluzj¹
zamieszczon¹ w sprawozdaniu z realizacji miêdzynarodowego
projektu Baseline (S. Witczak, K. Ró¿añski,
2005), ¿e wody podziemne s¹ nadal w wiêkszoœci wodami
o naturalnym lub lekko zmienionym sk³adzie jakoœciowym
i jako Ÿród³o bezpiecznej wody do picia wymagaj¹
szczególnej ochrony.
Problem ochrony wód podziemnych nie by³ jednak dotychczas
w³aœciwie uwzglêdniony, a planowane dzia³ania
w tym zakresie nie s¹ równie¿ wystarczaj¹ce.
13.1.7. G³ówne problemy ochrony wód podziemnych
Zagro¿enia jakoœci wód podziemnych zwi¹zane s¹
w mniejszym lub wiêkszym stopniu z prawie ka¿d¹ form¹
dzia³alnoœci gospodarczej cz³owieka, a nawet szerzej – jego
bytowaniem w œrodowisku. W zwi¹zku z powy¿szym,
ochrona wód podziemnych musi byæ realizowana poprzez
szereg ró¿nego typu przedsiêwziêæ wchodz¹cych w zakres
szeroko pojêtej ochrony œrodowiska.
Poni¿ej przedstawiono g³ówne problemy ochrony wód
podziemnych w podstawowych dzia³ach gospodarki narodowej:
rolnictwie i hodowli, przemyœle i górnictwie, gospodarce
komunalnej oraz komunikacji i transporcie.
Rolnictwo i hodowla
Dzia³ania w zakresie ochrony wód na terenach rolniczych
powinny obejmowaæ w szczególnoœci nastêpuj¹ce
zagadnienia:
– racjonalizacjê nawo¿enia u¿ytków rolnych oraz wykorzystania
œrodków ochrony roœlin;
– budowê w³aœciwych systemów utylizacji œcieków
i odpadów;
508
– budowê obiektów i zabezpieczeñ eliminuj¹cych lub
ograniczaj¹cych negatywny wp³yw hodowli oraz umo¿liwiaj¹cych
racjonalne wykorzystanie nawozów organicznych
na u¿ytkach rolnych;
– racjonalizacjê systemów rolniczego wykorzystania
œcieków;
– racjonalne kszta³towanie elementów krajobrazu rolniczego
oraz systemów melioracyjnych i urz¹dzeñ gospodarki
wodnej;
– racjonaln¹ gospodarkê zasobami wód podziemnych;
– w³aœciwe zabezpieczenie studni kopanych i wierconych
oraz likwidowanie studni nieu¿ytkowanych.
W³aœciwym rozwi¹zaniem problemu utylizacji œcieków
jest budowa kanalizacji zbiorczej i oczyszczalni
œcieków. Indywidualne systemy oczyszczania œcieków
z drena¿em rozs¹czaj¹cym, a tak¿e zrzutem podczyszczonych
œcieków do rowów melioracyjnych, nie s¹ wiêc
rozwi¹zaniem w³aœciwym z punktu widzenia ochrony
wód podziemnych. Powoduj¹ one bowiem zanieczyszczenia
wód podziemnych azotanami i siarczanami i mog¹
byæ stosowane tylko w przypadku silnie rozproszonej za-