22.04.2015 Aufrufe

Seminar 1 - StudiFIT - Hochschule für Technik, Wirtschaft und Kultur ...

Seminar 1 - StudiFIT - Hochschule für Technik, Wirtschaft und Kultur ...

Seminar 1 - StudiFIT - Hochschule für Technik, Wirtschaft und Kultur ...

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Erfolgreiche ePaper selbst erstellen

Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.

<strong>Hochschule</strong> für <strong>Technik</strong>, <strong>Wirtschaft</strong> <strong>und</strong> <strong>Kultur</strong> Leipzig<br />

Vorkurs Mathematik 2012<br />

<strong>Seminar</strong> 1 - Montag, 17.09.12 - Lösungen<br />

Termumformungen<br />

1. Vereinfachen Sie folgende Ausdrücke durch Anwendung der Potenzgesetze:<br />

a) 9a n x 7 b) 81<br />

4 x4a−3 y c)<br />

d) 11ab − 17b + 9a 2 e) 9 f)<br />

6x 2 a 3<br />

b 3 (1 − a)<br />

ab 2<br />

cxz 2<br />

2. Vereinfachen Sie folgende Ausdrücke durch Anwendung der Gesetze der<br />

Potenz- <strong>und</strong> Wurzelrechnung:<br />

a) x 2 − 2x + 1 b) a 4 c) ab2 x 7<br />

f) 1 2<br />

√<br />

a2 + b 2<br />

g) a + b<br />

c<br />

3. Vereinfachen Sie folgende Terme:<br />

a) 7 96 a − b 4<br />

b) 0 c)<br />

4. Kürzen Sie folgende Brüche:<br />

a) a − 13<br />

5 b b) a2 + b 2<br />

a + b<br />

1<br />

2(2a + b)<br />

c 9 z 2 d) √ 32 e) − √ 75<br />

h) 2a i) a 2n+1 j) ab 2<br />

d) a + 1<br />

a − 1<br />

e)<br />

b<br />

a 2<br />

c) a + b d) 4a<br />

3y − x b<br />

5. Zerlegen Sie folgende Ausdrücke mit Hilfe der Logarithmengesetze:<br />

a) 2 ln a − ln b b) 4 3 ln a<br />

c) 1 3 (lg a + 2 lg c − lg b − lg d) d) 1<br />

lg a − 2 lg b<br />

2<br />

6. Fassen Sie durch Anwendung der Logarithmengesetze zu einem Term zusammen:<br />

√<br />

3√ a · b<br />

a) ln<br />

b) ln a · bn<br />

√<br />

c<br />

m√ c) ln 3 (a + b)(u − v)<br />

c<br />

√<br />

d) lg a(a 2 − b 2 ) n e) lg a 3 (a + b) √ √<br />

a − b<br />

3 a2 + b<br />

f) lg<br />

2<br />

ab<br />

3√<br />

a2 − b 2


7. Berechnen Sie x durch Anwendung der Logarithmengesetze:<br />

a) 8 b) 2 c) 30 d) 2 e) √ 2 f) ln 3 + 5 2<br />

8. Wenden Sie die binomischen Formeln an <strong>und</strong> vereinfachen Sie weitgehend:<br />

a) a 2 − 6ab + 9b 2 b) 4a<br />

c) 16a 4 + 16a 2 + 34a − 24 d) a 2 + 2ab + b 2 − 1<br />

9. Ergänzen Sie zu vollständigen Quadraten:<br />

a) (x − 3) 2 − 10 b) 4(a − 1, 5) 2 + 11<br />

c) 2(y − 2) 2 − 4 d) (2a − 3) 2 + (3b − 4) 2 − 25<br />

10. Vereinfachen Sie folgende Brüche durch Ausklammern bzw. Polynomdivision:<br />

a) 5c b) b − 1 2<br />

c) 8b − 5a d) a 2 − 3a + 4<br />

2


<strong>Hochschule</strong> für <strong>Technik</strong>, <strong>Wirtschaft</strong> <strong>und</strong> <strong>Kultur</strong> Leipzig<br />

Vorkurs Mathematik 2012<br />

<strong>Seminar</strong> 2 - Montag, 17.09.12 - Lösungen<br />

Mengenlehre, Termumformungen<br />

1. Vervollständigen Sie die Tabelle mit Mengendarstellungen:<br />

Lösung:<br />

verbale Beschreibung Aufzählung Erfüllungsmenge<br />

Menge aller geraden, natürlichen {2, 4, 6, 8}<br />

n<br />

{n∈N :<br />

2<br />

∈N ∧ n


4. Fassen Sie die folgenden Terme so weit wie möglich zusammen.<br />

Welcher Wert ergibt sich für a = 3?<br />

2a<br />

a) 2 +1<br />

19<br />

(a 2 −1)(a 2 −4)<br />

, für a = 3:<br />

40<br />

b)<br />

2−4a−2a 2<br />

(a+1) 2 (a−1) 2 , für a = 3: − 7 16<br />

5. Vereinfachen Sie folgende Doppelbrüche: (beachte: ohne DB-Betrachtung!)<br />

a) a + b b)<br />

b<br />

a<br />

6. Vereinfachen Sie durch Polynomdivision:<br />

a) a − 5 − 50<br />

a−5<br />

b) 4a 4 + 5a 2 b + 3b 2<br />

7. Vereinfachen Sie folgende Terme durch Anwendung der Potenz- bzw. Wurzelgesetze:<br />

(Voraussetz.: alle Wurzeln sollen in R bildbar sein, Nenner ungleich Null )<br />

a) 6(x − 1) √ x(x + 1) b) 3x − 3<br />

8. Berechnen Sie ohne Taschenrechner unter Verwendung von Logarithmengesetzen:<br />

a)<br />

3<br />

2<br />

b) 12<br />

4


<strong>Hochschule</strong> für <strong>Technik</strong>, <strong>Wirtschaft</strong> <strong>und</strong> <strong>Kultur</strong> Leipzig<br />

Vorkurs Mathematik 2012<br />

<strong>Seminar</strong> 3 - Dienstag, 18.09.12 - Lösungen<br />

Umgang mit Summenzeichen, Eigenschaften von Funktionen<br />

1. Rechnen mit Summenzeichen<br />

(a) Schreiben Sie die folgenden Summen aus:<br />

5∑<br />

3∑<br />

4∑<br />

k 2 = 55, (2i + 1) = 16, (k + 1) = 4k + 4<br />

k=1<br />

i=0<br />

(b) Schreiben Sie mit Summenzeichen (Beachte: Die Lösungen sind nicht<br />

eindeutig!):<br />

∑<br />

3+. . .+100 = 100<br />

k, 4 3 +. . .+20 3 ∑<br />

= 10 (2k) 3 ∑<br />

, z −10 +. . .+z 10 =<br />

10<br />

k=3<br />

j=1<br />

k=2<br />

z k<br />

k=−10<br />

(c) Zeigen Sie unter Verwendung von Rechengesetzen bzw. durch ein Gegenbeispiel:<br />

n∑<br />

(a k + b k ) = (a 0 + b 0 ) + (a 1 + b 1 ) + . . . + (a n + b n )<br />

k=0<br />

= a 0 + b 0 + a 1 + b 1 + . . . + a n + b n<br />

= (a 0 + a 1 + . . . + a n ) + (b 0 + b 1 + . . . + b n ) = n ∑<br />

n∑<br />

(a k · b k ) = a 0 · b 0 + a 1 · b 1 + . . . + a n · b n<br />

k=0<br />

k=0<br />

∑<br />

a k + n b k ,<br />

≠ a 0 b 0 +a 0 b 1 +. . .+a 0 b n +a 1 b 0 +. . .+a 1 b n +. . . a n b 0 +a n b 1 +. . .+a n b n<br />

∑<br />

= ( n ∑<br />

a k ) · ( n b k )<br />

k=0<br />

k=0<br />

(d) Lassen sich die folgenden Terme zu einer Summe zusammenfassen?<br />

Geben Sie, falls möglich, die Lösung an bzw. begründen Sie, warum<br />

kein solches Zusammenfassen möglich ist.<br />

10∑ ∑<br />

a k + 15 ∑<br />

a i = 15 ∑<br />

a k = 15 a i ,<br />

k=0<br />

i=11<br />

k=0<br />

i=0<br />

7∑ ∑<br />

a k + 10 ∑<br />

a k = 10 ∑<br />

a k + 7 a k (”Überlappung” beider Summen),<br />

k=0<br />

k=5<br />

k=0<br />

k=5<br />

4∑ ∑<br />

a k + 10 ∑<br />

a k = 10 ∑<br />

a k − 7 a k (”Lücke” zwischen beiden Summen)<br />

k=0<br />

k=8<br />

k=0<br />

k=5<br />

2. Bestimmen Sie jeweils den maximalen Definitionsbereich D f .<br />

Ermitteln Sie für die Funktionen in a), c), e), f), g) <strong>und</strong> h) die Nullstellen.<br />

Welche der Funktionen besitzen einen Schnittpunkt mit der y-Achse?<br />

k=0


a) D f = [1; 6], keine Nullstellen<br />

b) D f = {−1} ∪ [2; 3]<br />

c) D f = { π 2 · (1 + 4k) | k ∈ Z} , Nullstellenmenge {π 2<br />

d) D f = [1; 4]<br />

+ k · 2π | k ∈ Z}<br />

e) D f = [−2; 0) ∪ (0; 1), Nst. nur grafisch oder mit Näherungsverfahren<br />

auffindbar: 0,4706974<br />

f) D f = {x | x ∈ ( − π 2 + 2k · π; π 2 + 2k · π) , k ∈ Z}, Nullstellenmenge<br />

L = {k · 2π | k ∈ Z}<br />

g) D f = (−∞; 0), keine Nullstellen<br />

h) D f = R \ {−2; 2}, Nullstellenmenge {− √ 5; − √ 3; √ 3; √ 5}<br />

Schnittpunkte mit der y-Achse:<br />

Nur für die Funktionen in f) <strong>und</strong> h) gilt 0 ∈ D f .<br />

f) f(0) = 0 −→ Schnittpunkt (0; 0)<br />

h) f(0) = ln(4) ≈ 1, 38629 −→ Schnittpunkt (0; 1, 38629)<br />

3. Untersuchen Sie folgende Funktionen auf Monotonie <strong>und</strong> Beschränktheit:<br />

a) f(x) = x 2 − 1, x ∈ (−1; 5), ist monoton fallend in (−1; 0] <strong>und</strong><br />

monoton wachsend in [0; 5),<br />

untere Schranke : f(0) = −1, obere Schranke: f(5) = 24<br />

b) f(x) = 1<br />

x+1<br />

, x ∈ [−5; −1) ∪ (−1; 5], ist überall (streng) monoton<br />

fallend.<br />

Da f bei x = −1 eine einfache Polstelle hat, ist die Funktion unbeschränkt.<br />

c) f(x) = 3x−1 ist überall streng monoton wachsend <strong>und</strong> unbeschränkt.<br />

d) f(x) = √ x + 1, x ∈ [−1; ∞)<br />

f ist im geg. Definitionsbereich (streng) monoton wachsend.<br />

f ist in [−1; ∞) nach unten beschränkt (kleinste Schranke f(−1) = 0).<br />

f ist in [−1; ∞) nach oben unbeschränkt.<br />

4. Welche der folgenden Funktionen sind gerade oder ungerade Funktionen?<br />

a) ungerade b) gerade c) weder gerade noch ungerade<br />

d) ungerade e) gerade f) weder gerade noch ungerade<br />

6


<strong>Hochschule</strong> für <strong>Technik</strong>, <strong>Wirtschaft</strong> <strong>und</strong> <strong>Kultur</strong> Leipzig<br />

Vorkurs Mathematik 2012<br />

<strong>Seminar</strong> 4 - Dienstag, 18.09.12 - Lösungen<br />

Eigenschaften von Funktionen<br />

1. Gegeben sei die Funktion y = f(x) = √ x − 2 + 1.<br />

a) Skizzieren Sie die Funktion <strong>und</strong> geben Sie den (maximalen)<br />

Definitions- <strong>und</strong> Wertebereich der Funktion an. (Ohne TR!)<br />

y<br />

1<br />

✻<br />

y = √ x − 2 + 1<br />

✻(2)<br />

y = √ x<br />

(1) y = √ x − 2<br />

✲<br />

✲<br />

1 x<br />

D f = [2; ∞), W f = [1; ∞)<br />

b) Bestimmen Sie das Monotonieverhalten von f (aus der Skizze bzw.<br />

rechnerisch).<br />

f ist für den gesamten Definitionsbereich streng monoton wachsend.<br />

( )<br />

2. Gegeben ist die Funktion y = f(x) = 2 · ln 3x − 1 .<br />

a) Bestimmen Sie den maximalen Definitionsbereich von f.<br />

D f = ( 1 3 , ∞)<br />

b) Wo schneidet f die x- bzw. y-Achse?<br />

SP mit der y-Achse: keiner, genau eine Nullstelle bei x = 2 3 .<br />

c) Berechnen Sie f(0, 5) = −2 ln 2, f(1) = 2 · ln 2 <strong>und</strong> f(3) = 6 · ln 2.<br />

d) Skizzieren Sie den Funktionsverlauf von f.<br />

y<br />

4<br />

3<br />

2<br />

1<br />

1<br />

1<br />

3<br />

2<br />

3<br />

1<br />

2 3<br />

x<br />

2


⎧<br />

3. Bestimmen Sie zu ⎨<br />

f(x) =<br />

⎩<br />

die Funktionswerte<br />

f(−1) = 2,<br />

f ( π<br />

2)<br />

= 1, f<br />

( π<br />

3<br />

3 −x − 1 für −1 ≤ x < 0<br />

tan ( )<br />

x<br />

2<br />

für 0 ≤ x < π<br />

x(x 2 − 2) −1 für π ≤ x ≤ 6<br />

4. Bestimmen Sie für die Funktion f(x) = x+1<br />

x−1<br />

a) den Definitionsbereich D f = R \ {1},<br />

) √<br />

=<br />

1<br />

3 3, f(4) =<br />

2<br />

7 , f(6) = 3 17<br />

b) die Funktionen g 1 (x) = f(2x) = 2x+1<br />

2x−1 , g 2(x) = 2f(x) = 2x+2<br />

g 3 (x) = f(x 2 ) = x2 +1<br />

x 2 −1 ,<br />

g 4(x) = [f(x)] 2 = x2 +2x+1<br />

x 2 −2x+1 .<br />

x−1 ,<br />

5. Bestimmen Sie h 1 (x) = f(g(x)) <strong>und</strong> h 2 (x) = g(f(x)) für f(x) = x 2 <strong>und</strong><br />

g(x) = 2 x .<br />

f(g(x)) = 4 x , g(f(x)) = 2 (x2 )<br />

6. Es sei<br />

⎧<br />

⎨ 3 x für −1 ≤ x < 0<br />

f(x) = 4 für 0 ≤ x < 1<br />

⎩<br />

3x − 1 für 1 ≤ x ≤ 3.<br />

a) Bestimmen Sie die Funktionswerte<br />

f(−1) = 1 3 , f(−0, 5) = 1 3√<br />

3 ≈ 0, 57735, f(0) = 4, f(0, 5) = 4,<br />

f(1) = 2, f(2) = 5, f(3) = 8<br />

b) Skizzieren Sie den Funktionsverlauf von f.<br />

8<br />

y<br />

<br />

6<br />

4<br />

2<br />

<br />

<br />

1 1 2 3<br />

x<br />

7. Schreiben Sie unter Verwendung eines ∑ - Zeichens:<br />

∑<br />

(a) 7 + 11 + 15 + . . . + 39 = 8 (4i + 7)<br />

i=0<br />

(b) 1 + 1 2 + 1 4 + 1 8 + . . . + 1<br />

11<br />

1024 = ∑ 1<br />

2 i−1<br />

(c)<br />

i=1<br />

1<br />

1 · 2 + 1<br />

2 · 3 + 1<br />

3 · 4 + . . . + 1<br />

n · (n + 1) =<br />

n∑<br />

k=1<br />

1<br />

k(k + 1)<br />

8


<strong>Hochschule</strong> für <strong>Technik</strong>, <strong>Wirtschaft</strong> <strong>und</strong> <strong>Kultur</strong> Leipzig<br />

Vorkurs Mathematik 2012<br />

<strong>Seminar</strong> 5 - Mittwoch, 19.09.12 - Lösungen<br />

Wichtige Funktionstypen<br />

1. Entwickeln Sie die Graphen folgender Funktionen aus den Graphen der<br />

jeweils zugehörigen Gr<strong>und</strong>funktionen:<br />

b) y = ln(x − 1)<br />

a) y = 1 − ln x<br />

y ✻<br />

y ✻<br />

1<br />

y = 1 − ln x<br />

✠<br />

y = ln x<br />

✲<br />

1 x<br />

1<br />

1<br />

✛<br />

y = ln x<br />

✲<br />

x<br />

y = ln(x − 1)<br />

y = − ln x<br />

c) y = ln(1 − x)<br />

y ✻<br />

d) y = ln x 2<br />

y ✻<br />

y = ln(1 − x)<br />

❄<br />

1<br />

1<br />

✛<br />

y = ln x<br />

✲<br />

x<br />

y = ln(x − 1)<br />

y = ln(−x)<br />

y = ln x 2<br />

✠ ❅❘<br />

1<br />

1<br />

y = ln x<br />

✲<br />

x<br />

2. Skizzieren Sie das Bild der ganzrationalen Funktionen f mit Hilfe der Achsenschnittpunkte<br />

(Vielfachheit der Nullstellen beachten) <strong>und</strong> des Verhaltens<br />

im Unendlichen:<br />

a) f(x) = (x + 3)(x − 1) 2 (x − 4)<br />

Nullstellen: (−3; 0), (1; 0) (doppelt), (4; 0)<br />

y<br />

40<br />

Achsenabschnittspunkt mit der y-<br />

20<br />

Achse: (0; −12)<br />

lim f(x) = ∞, lim f(x) = ∞ 2 2 4<br />

20<br />

x→∞ x→−∞<br />

40<br />

x


) f(x) = (x 2 − 1)(x + 1)<br />

Nullstellen: (−1; 0) (doppelt), (1; 0)<br />

Achsenabschnittspunkt mit der y-<br />

Achse: (0; −1)<br />

lim<br />

x→∞<br />

f(x) = ∞, lim<br />

2 1 1 2<br />

f(x) = −∞<br />

1<br />

2<br />

x→−∞ 3<br />

y<br />

4<br />

3<br />

2<br />

1<br />

x<br />

3. Skizzieren Sie das Bild der gebrochen rationalen Funktion f mit Hilfe der<br />

Achsenabschnitte, Pole, Lücken <strong>und</strong> des Verhaltens im Unendlichen:<br />

a) f(x) = 5(x+3)(x−2)<br />

(x+5)(x+1)(x−4)<br />

y<br />

5<br />

6 4 2 2 4 6<br />

x<br />

5<br />

b) f(x) = x2 +x−2<br />

x 2 −4x+3<br />

y<br />

5<br />

4 2 2 4 6 8<br />

x<br />

5<br />

c) f(x) = x3 +2x 2 −4x−8<br />

y<br />

x 2 −4x<br />

40<br />

20<br />

5 5 10 15<br />

x<br />

20<br />

4. Gegeben sind vier reellwertige Funktionen.<br />

Führen Sie für diese Funktionen eine Kurvendiskussion durch. Dazu untersuchen<br />

Sie im Einzelnen: Definitionsbereich <strong>und</strong> Stetigkeit der Funktion,<br />

Symmetrien, Nullstellen <strong>und</strong> Schnittstellen mit der y-Achse, Verhalten im<br />

Unendlichen <strong>und</strong> Monotonie. Abschließend skizzieren Sie den Graphen von<br />

f.<br />

10


( ) x 1<br />

a) f(x) = = 1 2 2 = x 2−x<br />

D f = R, SP mit der y-Achse: (0; 1), keine Nullstellen<br />

f ist nach unten beschränkt durch 0 <strong>und</strong> nach oben unbeschränkt<br />

f ist überall streng monoton fallend, nicht periodisch, nicht symmetrisch<br />

4<br />

y<br />

3<br />

2<br />

1<br />

2 1 1 2<br />

x<br />

b) f(x) = e −x2<br />

D f = R , SP mit der y-Achse (0; 1), keine Nullstellen<br />

Aus den Gr<strong>und</strong>funktionen y = e x bzw.y = e −x entsteht durch punktweise<br />

Konstruktion (Wertetabelle) die Funktion f:<br />

y<br />

4<br />

3<br />

2<br />

1<br />

1.5 1.0 0.5 0.5 1.0 1.5 x<br />

f ist für x ≤ 0 streng monoton wachsend <strong>und</strong> für x ≥ 0 streng<br />

monoton fallend.<br />

f ist nach unten beschränkt durch 0 <strong>und</strong> nach oben beschränkt durch<br />

1.<br />

f eine gerade Funktion <strong>und</strong> nicht periodisch.<br />

c) f(x) = 1 − √ 2 − x<br />

D f = (−∞, 2], SP mit der y-Achse (0; −0, 41), Nullstelle bei x = 1<br />

f(x) = √ 2 − x = √ − (x − 2) geht aus g(x) = √ x durch eine Spiegelung<br />

an der y-Achse <strong>und</strong> Verschiebung um zwei Einheiten parallel zur<br />

x-Achse hervor.<br />

f(x) = 1 − √ 2 − x geht aus g(x) = √ 2 − x durch Spiegelung an der<br />

x-Achse <strong>und</strong> anschließender Verschiebung um eine Einheit parallel zur<br />

y-Achse hervor.<br />

11


2.5<br />

2<br />

2.0<br />

1.5<br />

1<br />

→<br />

−5 −4 −3 −2 −1 0 1 2 3 4 5<br />

1.0<br />

0<br />

0.5<br />

x<br />

−1<br />

0.0<br />

−5<br />

−4<br />

−3 −2 −1<br />

x<br />

0 1 2 3<br />

4<br />

5<br />

−2<br />

Aus der Skizze erkennt man: f ist für x ≤ 2 streng monoton wachsend,<br />

nach unten unbeschränkt <strong>und</strong> nach oben beschränkt durch 1.<br />

f ist weder gerade noch ungerade Funktion <strong>und</strong> nicht periodisch.<br />

√ √<br />

d) f(x) = (x + 2) 2 + (x − 2) 2 = |x + 2| + |x − 2|.<br />

Nach Auflösung ⎧ der Beträge ergibt sich daraus<br />

⎨ −2x,<br />

f(x) =<br />

⎩<br />

x < −2<br />

4, −2 ≤ x < 2<br />

2x, x ≥ 2<br />

.<br />

D f = R, SP mit der y-Achse: (0; 4), keine Nullstellen<br />

f ist für x ≤ −2 streng monoton fallend <strong>und</strong> für x ≥ 2 streng monoton<br />

wachsend.<br />

Die Funktion ist nach unten beschränkt durch 4 <strong>und</strong> nach oben unbeschränkt.<br />

f ist eine gerade Funktion <strong>und</strong> nicht periodisch.<br />

6<br />

5<br />

4<br />

3<br />

2<br />

1<br />

0<br />

−3<br />

−2<br />

x<br />

−1<br />

−1<br />

0 1<br />

2<br />

3<br />

5. Vervollständigen Sie die folgenden Tabellen:<br />

π 20<br />

Bogenmaß 1 20π<br />

180 3 π<br />

62,832 0,01745 20,944<br />

Gradmaß 57,2958° 3600° 1° 1200°<br />

12


6<br />

π<br />

Radius r Bogenlänge b Winkel α<br />

π<br />

1<br />

3<br />

60°<br />

5 2π 72°<br />

≈ 1, 90986 1 30°<br />

√<br />

28 7π 45°<br />

2<br />

13<br />

36√<br />

2π ≈ 1, 60437 65°<br />

≈ 4, 9348 90°<br />

π<br />

π 2<br />

2<br />

6. Ermitteln Sie folgende Funktionswerte (mit TR, Werte auf 4 Stellen ger<strong>und</strong>et):<br />

a) sin 0, 5 = 0,4794 (= sin 28,65°) b) cos 30° = 0,8660 (= 1 2√<br />

3)<br />

c) tan 1 = 1,557 (= tan 57,30°)<br />

d) cos(2π + 1) = cos 1 = 0, 5430 (= cos 417,3°)<br />

e) sin √ 2 + cos √ 3 = sin 1, 414 + cos 1, 732 = 0, 9878 − 0, 1606 = 0, 8272<br />

(= sin 81,03° + cos 99,24°)<br />

f) sin 10 = - 0,5440 (= sin 573,0°)<br />

g) sin 10° = 0,1736<br />

13


<strong>Hochschule</strong> für <strong>Technik</strong>, <strong>Wirtschaft</strong> <strong>und</strong> <strong>Kultur</strong> Leipzig<br />

Vorkurs Mathematik 2012<br />

<strong>Seminar</strong> 6 - Mittwoch, 19.09.12 - Lösungen<br />

Wichtige Funktionstypen<br />

1. Entwickeln Sie die Graphen folgender Funktionen aus den Graphen der<br />

jeweils zugehörigen<br />

(<br />

Gr<strong>und</strong>funktionen:<br />

a) y(x) = 3 sin x + π )<br />

b) y(x) = ∣ ∣4 − (x − 2) 2∣ ∣<br />

2<br />

D = R<br />

D = R<br />

3<br />

2<br />

10.0<br />

1<br />

7.5<br />

5.0<br />

0<br />

−6<br />

−5<br />

−4<br />

−3<br />

x<br />

−2<br />

−1 0<br />

−1<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4 5<br />

6<br />

2.5<br />

0.0<br />

−2<br />

−2<br />

0<br />

2<br />

x<br />

4<br />

6<br />

−3<br />

c) y(x) = 2 1−x<br />

Lösung:<br />

D = R<br />

8<br />

6<br />

4<br />

2<br />

0<br />

−2<br />

0<br />

2<br />

x<br />

4<br />

6<br />

2. Setzen Sie den fehlenden Relationszeichen zwischen die folgenden Wertepaare<br />

(ohne TR):<br />

( ) −1/3 (<br />

6√ 1 1<br />

a) 2 < b) 1 − ln 2 < 1 − ln<br />

2<br />

2)<br />

( π<br />

) ( π<br />

)<br />

( π<br />

)<br />

( ) 5π<br />

c) tan > tan d) tan<br />

> tan<br />

5 7 6 6<br />

e) e x2 ≥ ln e ∀x ∈ R f) 1 + |2 cos (x + 1)| < log 2 16 ∀x ∈ R


3. Ermitteln Sie die Funktionswerte (ohne TR <strong>und</strong> Formelsammlung):<br />

a) sin π 4 = 1 2√<br />

2 (im Gradmaß: sin 45° = 1 2√<br />

2)<br />

b) cos π 3 = 1 2<br />

(im Gradmaß: cos 60° = 1 2 )<br />

c) sin 5 6 π = sin 1 6 π = 1 2<br />

(im Gradmaß: sin 150° = sin 30° = 1 2 )<br />

d) cos 4 3 π = − cos 1 3 π = −1 2<br />

(im Gradmaß: cos 240° = − cos 60° = − 1 2 )<br />

e) sin 8π 3 = sin 2π 3 = sin π 3 = √ 3<br />

2<br />

(im Gradmaß: sin 480° = sin 120° = sin 60° = 1 2√<br />

3)<br />

f) cos 23π<br />

6<br />

= cos −π<br />

6 = cos π 6 = √ 3<br />

2<br />

(im Gradmaß: cos 690° = cos (−30°) = cos 30° = 1 2 )<br />

4. Geben Sie die Amplitude <strong>und</strong> die kleinste Periode der Winkelfunktionen<br />

an:<br />

a) f(x) = 5 sin(2πx)<br />

Amplitude: 5,<br />

y<br />

5<br />

Periode: 1, denn 2π · 1 = 2π<br />

1<br />

1<br />

0.5 1<br />

Π<br />

2<br />

2 Π 4<br />

3Π<br />

2<br />

6 2Π<br />

x<br />

5<br />

) (x<br />

b) g(x) = 2 3 cos 4<br />

Amplitude: 2 3 , Periode: 8π, denn 8π 4 = 2π<br />

y<br />

1<br />

2<br />

3<br />

Π 2Π 3Π 4Π 5Π 6Π 7Π 8Π x<br />

2 3<br />

1<br />

( )<br />

c) h(x) = sin x + π 4<br />

+ 2<br />

Amplitude: 1, Periode: 2π<br />

(sin x wurde um π 4<br />

nach links <strong>und</strong> 2 nach oben verschoben)<br />

15


3<br />

y<br />

2<br />

1<br />

Π 4<br />

Π<br />

4<br />

Π<br />

2<br />

3Π<br />

4<br />

Π<br />

3Π<br />

2<br />

7Π<br />

4<br />

2Π<br />

x<br />

1<br />

5. Vereinfachen Sie<br />

a) cos(x + π) = − cos x<br />

−→ cos(x + π) − cos x = − cos x − cos x = −2 · cos x<br />

( )<br />

b) sin x + π 2<br />

= cos x, cos(x − π) = − cos x<br />

( )<br />

−→ sin x + π 2<br />

− cos(x − π) = cos x − (− cos x) = 2 · cos x<br />

)<br />

c) cos<br />

(x + 3 2 π = sin x<br />

)<br />

−→ cos<br />

(x + 3 2 π − sin x = sin x − sin x = 0<br />

6. Lösen Sie grafisch<br />

a)<br />

∣ 1 + 1 ∣ ∣∣∣<br />

2 x <<br />

∣ 1 − 1 ∣ ∣∣∣<br />

2 x<br />

D = R, L = (−∞, 0)<br />

y<br />

3<br />

2<br />

1<br />

4 2 2 4<br />

x<br />

b) f 1 (x) > f 2 (x)<br />

⎧<br />

⎨ e −x , x < 0<br />

mit f 1 (x) = x + 1, 0 ≤ x < 1<br />

⎩<br />

2, x ≥ 1<br />

D = R<br />

y<br />

5<br />

1<br />

<strong>und</strong> f 2 (x) =<br />

{ cos(x), x < 0<br />

2 − (x − 1) 2 , x ≥ 0<br />

4<br />

3<br />

2<br />

1<br />

4 2 2 4<br />

x<br />

L = (−∞, 0) ∪ (1, ∞)<br />

1<br />

16


<strong>Hochschule</strong> für <strong>Technik</strong>, <strong>Wirtschaft</strong> <strong>und</strong> <strong>Kultur</strong> Leipzig<br />

Vorkurs Mathematik 2012<br />

<strong>Seminar</strong> 7 - Donnerstag, 20.09.12 - Lösungen<br />

Gleichungen (Teil 1)<br />

1. Lösen Sie folgende Gleichungen<br />

a) 3 4 x − 4 (x − 4) = 3<br />

3<br />

D x = R, L = {4}<br />

b) 2x + 1 + 3x + 1 + 5x + 1<br />

2 4 8<br />

D x = R, L = {0}<br />

= 1 − 7x + 1<br />

8<br />

c) 4 − x ( 8 − x<br />

− − x + 2 ) ( 8 − x<br />

+ −<br />

2 3 { } 4 6<br />

14<br />

D x = R, L =<br />

13<br />

d)<br />

10 − 14x<br />

8x<br />

− 6 5 − 4<br />

2x = 5<br />

8x − 14x + 1<br />

10x<br />

{ 3<br />

2}<br />

D x = R\ {0}, L =<br />

3(2 + x)<br />

)<br />

+ x = 1<br />

8<br />

− 12<br />

5<br />

2. Lösen Sie die Gleichungen<br />

a)<br />

b)<br />

x 2 + 1<br />

2x 2 − x − 1 + 2x<br />

4x + 2 = x + 3<br />

x − 1<br />

D x = R \<br />

{− 1 } {<br />

2 , 1 , L = − 1 }<br />

4<br />

x 2 5<br />

x + 2 +<br />

2 x2 + 2x<br />

x 2 + x − 2 = x − 2<br />

2x − 2<br />

D x = R\ {−2, 1},<br />

L = {−1}<br />

c) 16x2 − 20x + 4<br />

= 2x − 1 3(2x + 1)<br />

+<br />

4x 2 − 16 2x − 4 2(x + 2)<br />

{ 5<br />

D x = R\ {−2, 2}, L =<br />

2}


d)<br />

x + 1<br />

x 2 − x − 6 + 1<br />

2x − 6 = 2<br />

D x = R\ {−2, 3}, L =<br />

3x + 6<br />

{<br />

− 24 }<br />

5<br />

3. Lösen Sie die folgenden Gleichungen<br />

a) (43 + 10x) 2 + (66 + 10x) 2 = (79 + 14x) 2<br />

D x = R, L = {−1; 9}<br />

b) (3x − 5) 2 − (2x + 5) 2 = 0<br />

D x = R, L = {0; 10}<br />

3x − 10<br />

c) 3x −<br />

9 − 2x = 2 + 6x2 − 40<br />

{ } 2x − 1<br />

9<br />

D x = R\<br />

2 , 1<br />

, L = {4; 11, 5}<br />

2<br />

4. Lösen Sie folgende Gleichungen<br />

a) x 4 − 13x 2 + 36 = 0, L = {−3; −2; 2; 3}<br />

b) (x 2 − 5) 2 + (x 2 − 1) 2 = 40, L = {− √ 7; √ 7}<br />

c) x 10 + 6x 9 + 5x 8 = 0, L = {−5; −1; 0}<br />

d) 2, 5x 5 + 7x 4 = −20x 3 , L = {0}<br />

5. Lösen Sie folgende Betragsgleichungen:<br />

a) |x + 3| = 14, D x = R, L = {−17 ; 11}<br />

b) x + |x| = 0, D x = R, L = (−∞ ; 0]<br />

2<br />

c) 1 4 ·<br />

x<br />

∣3 − 2 ∣ ∣∣∣ 5∣ = x<br />

2 + 1 3∣ , D x = R, L = {−1, 04 ; − 0, 4}<br />

{<br />

d)<br />

2x − 4<br />

∣ x + 3 ∣ = 2, D x = R\ {−3}, L = − 1 }<br />

2<br />

6. Lösen Sie folgende Gleichungen<br />

a) x 3 + 2x 2 − x − 2 = 0, D x = R, L = {1, − 2, − 1}<br />

b) x 4 − 2x 3 − 5x 2 + 6x = 0, D x = R, L = {−2; 0; 1; 3}<br />

{<br />

c) 6x 4 + 5x 3 − 38x 2 + 5x + 6 = 0, D x = R, L = −3,<br />

1<br />

2 , − 1 }<br />

3 , 2<br />

18


7. Lösen Sie die Gleichungen<br />

a) √ 4x 2 + √ 81 − 72x = 2x + 3<br />

(<br />

D x = −∞, 9 ]<br />

, L = {0}<br />

8<br />

b) √ x 2 + 4x + 4 − √ x + 1 = x − 1<br />

D x = [−1, ∞), L = {8}<br />

c) √ 9x + 10 − √ x − 1 = √ 4x + 9<br />

D x = [1, + ∞), L = {10}<br />

d) x + 2 + √ 2x − 4 = 16<br />

D x = [2, + ∞), L = {10}<br />

e) √ 3(x + 2)<br />

x + 7 = √<br />

( 9x −<br />

) 2<br />

2<br />

D x =<br />

9 , + ∞ , L = {2}<br />

19


<strong>Hochschule</strong> für <strong>Technik</strong>, <strong>Wirtschaft</strong> <strong>und</strong> <strong>Kultur</strong> Leipzig<br />

Vorkurs Mathematik 2012<br />

<strong>Seminar</strong> 8 - Donnerstag, 20.09.12 - Lösungen<br />

Gleichungen (Teil 1)<br />

1. Lösen Sie die Gleichungen<br />

a) bx − x(b + x) + 3b(x − b) = −b 2 , b > 0<br />

D x = R, L = {b, 2b}<br />

b) x 2 − 4x + 3 = 0<br />

D x = R, L = {1, 3}<br />

c) 2a(x + a) − 7(x + a 2 ) + x(x + 7) = 6ax, a > 0<br />

D x = R, L = {−a, 5a}<br />

2. Bestimmen Sie die rellen Lösungsmengen der folgenden Gleichungen:<br />

a) x + 1 − 1<br />

{<br />

x − 1 = 0, D x = R\ {1}, L = ± √ }<br />

2<br />

b) 3x − 2 2x + 1 2(1 − 4x)<br />

− 10 = +<br />

5x + 10 3x + 6 x + 2<br />

D x = R\ {−2}, L = {−11}<br />

3. Die Gleichungen sind zu lösen:<br />

a) x 3 − 5x 2 + 4x = 0<br />

D x = R, L = {0, 1, 4}<br />

b) x 4 − 13x 2 + 36 = 0<br />

D x = R, L = {−3, − 2, 2, 3}<br />

c) x 4 − x 3 − 10x 2 + 4x + 24 = 0, Hinweis: x 1 = 2, x 2 = 3<br />

D x = R, L = {−2, 2, 3}<br />

4. Es sind die Lösungen der folgenden Gleichungen in R gesucht:<br />

(a) |6x + 4| = 1<br />

D x = R, L = {− 5 6 ; − 1 2 }<br />

(b) |x + 2| − |x| = 0<br />

D x = R, L = {−1}<br />

c) ∣ ∣ x 2 − 9 ∣ ∣ +<br />

∣ ∣x 2 − 4 ∣ ∣ = 5<br />

D x = R, L = [−3, − 2] ∪ [2, 3]


5. Wie lauten die Lösungsmengen der folgenden Wurzelgleichungen?<br />

a) √ x − 5 = √ 4 − x<br />

D x = ∅, L = ∅<br />

b) √ x 2 + 5x + 1 = 2x − 1<br />

(<br />

D x = −∞, −5 − √ ) (<br />

21 −5 + √ )<br />

21<br />

∪<br />

, +∞ , L = {3}<br />

2<br />

2<br />

c) √ 2x + 1 − √ x − 3 = 2<br />

Lösung:<br />

D x = [3, +∞), L = {4, 12}<br />

d) 3 √ x + 3 + √ x + 6 = √ 4x + 33<br />

D x = [−3, +∞), L = {−2}<br />

21


<strong>Hochschule</strong> für <strong>Technik</strong>, <strong>Wirtschaft</strong> <strong>und</strong> <strong>Kultur</strong> Leipzig<br />

Vorkurs Mathematik 2012<br />

<strong>Seminar</strong> 9 - Freitag, 21.09.12 - Lösungen<br />

Gleichungen (Teil 2)<br />

1. Bestimmen Sie die reellen Lösungsmengen der folgenden Gleichungen:<br />

a) 22 + 3 x = 3 x+1<br />

D x = R, L = {log 3 11}<br />

b) 4 x2 −x+1 = 8 x<br />

D x = R, L = { 1 2 ; 2}<br />

c) 5e x · e x 2 = 10<br />

e x<br />

{ } 2<br />

D x = R, L =<br />

5 ln 2<br />

d) 2 x+1 − 3 x = 2 x+3 − 3<br />

{ x+2<br />

}<br />

2 ln 2 − ln 3<br />

D x = R, L =<br />

ln 2 − ln 3<br />

e) 3x + 3 −x<br />

3 x+1 − 1 = 5 12<br />

D x = R \ {−1}, L = {1}<br />

2. Lösen Sie folgende Gleichungen:<br />

a) ln(x − 1) + ln 3 = ln(x 2 − 1)<br />

D x = (1, + ∞) , L = {2}<br />

b) ln x + ln(x + 1) = ln 24 − ln(x − 1)<br />

D x = (1, + ∞), L = {3}<br />

c) lg(x − 14) = 1 + 1 2<br />

lg(3x − 11)<br />

D x = (14, + ∞), L = {324}<br />

d) lg x − lg 4 = lg 35 − lg(x + 4)<br />

D x = (0, + ∞), L = {10}<br />

3. Gesucht sind alle Lösungen der Gleichungen<br />

a) sin x = −2<br />

D x = R,<br />

L = ∅


) sin x = −1<br />

{<br />

D x = R, L = x ∈ R<br />

∣ x = 3π }<br />

2 + 2πn, n ∈ Z<br />

c) cos x = 0<br />

{<br />

∣<br />

D x = R, L = x ∈ R ∣x = π }<br />

2 + πn, n ∈ Z<br />

d) sin x = √ 3/2<br />

D x = R, L =<br />

{(−1) nπ }<br />

3 + πn, n ∈ Z<br />

e) tan x = √ 3<br />

Lösung:<br />

{ π<br />

} {<br />

D x = R\<br />

2 + πk, k ∈ Z ∣<br />

, L = x ∈ R ∣x = π }<br />

3 + πk, k ∈ Z<br />

4. Lösen Sie folgende Gleichungen<br />

a) cos 2 x + cos x = 3 { 4<br />

D x = R, L = x ∈ R<br />

∣ x = π 3 + k · 2π ∨ x = 5 }<br />

3 π + k · 2π, k ∈ Z<br />

b) √ 3 sin x = cos x<br />

{<br />

∣<br />

D x = R, L = x ∈ R ∣x = π }<br />

6 + πk, k ∈ Z<br />

c) cos 2 x + 5 sin 2 x − 4 sin x = 0<br />

{<br />

∣<br />

D x = R, L = x ∈ R ∣x = (−1) nπ }<br />

6 + πn, n ∈ Z<br />

d) sin x − cos x = 1<br />

{<br />

∣<br />

D x = R, L = x ∈ R ∣(−1) nπ 4 + π }<br />

4 + πn, n ∈ Z<br />

e) sin x + cos x = 1<br />

cos x<br />

D x = R\{ 1 2 π, 3 2 π, 5 2<br />

{x π...}, L = ∈ R ∣ x = k · π ∨ x = π }<br />

4 + k · π, k ∈ Z<br />

23


<strong>Hochschule</strong> für <strong>Technik</strong>, <strong>Wirtschaft</strong> <strong>und</strong> <strong>Kultur</strong> Leipzig<br />

Vorkurs Mathematik 2012<br />

<strong>Seminar</strong> 10 - Freitag, 21.09.12 - Lösungen<br />

Gleichungen (Teil 2)<br />

1. Lösen Sie folgende Gleichungen:<br />

a) 5 (x2 +x−2)(3−x) = 1, D x = R, L = {−2; 1; 3}<br />

b) 5 x−3 + 2 · 5 x−2 =<br />

{<br />

5, 08<br />

}<br />

ln 635 − ln 11<br />

D x = R, L =<br />

ln 5<br />

( ) 2x−3 ( ) 3x+5 {<br />

3 4<br />

c) = , D x = R, L = − 2 }<br />

4 3<br />

5<br />

2. Bestimmen Sie die rellen Lösungsmengen der folgenden Gleichungen:<br />

a) lg(x − 2) − 1 2 lg 4 = 1 lg 125 − lg(x + 1)<br />

3<br />

D x = (2, + ∞), L = {4}<br />

(b) log 3 (9 x − 6) = x<br />

D x = {x ∈ R| x > log 9 6} , log 9 6 ≈ 0, 82, L = {1}<br />

(c) 2 lg 2 (x 3 ) − 3 lg x − 1 = 0<br />

{ } 1 √<br />

D x = (0, + ∞), L = 6√ ; 3 10 (≈ {0, 6813; 2, 1544})<br />

10<br />

d) log x (x + 2) = 2<br />

D x = (0, 1) ∪ (1, + ∞), L = {2}<br />

3. Die Gleichungen sind zu lösen:<br />

√<br />

2<br />

a) cos (2x) = −<br />

2 , D x = R, L =<br />

{± 3 }<br />

8 π + πn, n ∈ Z<br />

b) sin (2x + 3) = 1 2 , D x = R, L =<br />

{(−1) n π 12 + π 2 n − 3 }<br />

2 , n ∈ Z<br />

c) sin 5x − sin x =<br />

{<br />

0<br />

∣<br />

D x = R, L = x ∈ R ∣x = πn ∨ x = π 6 + π }<br />

3 n, n ∈ Z<br />

(d) sin 2x + 5 sin x +<br />

{<br />

5 cos x + 1 = 0<br />

D x = R, L = x ∈ R<br />

∣ x = 3π }<br />

4 + πn, n ∈ Z

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!