IRAK ÇERKESLERİ - orsam

IRAK ÇERKESLERİ (Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler)
ORSAM
Bu rakamlar itibariyle Çerkes kökenli 1.890
ailenin ortalama 5’er kişiden oluştuğu varsayıldığında,
Irak’ta toplam Çerkes nüfusu yaklaşık
10 bin kişidir.
Ayrıca, Irak’taki Çerkes nüfusuyla ilgili Irak’ta
yapılan bazı yayınlarda farklı rakamlar da verilmektedir.
Buna göre;
- “El-İtticah El-Akhar / Diğer Taraf”
Gazetesi’nin 21 Ağustos 2004 tarihli 183.
sayısında yayımladığı, “Adige Evi Bağdat
Cehenneminde Kaynıyor” başlıklı ve Hasan
Şruh imzalı yazıda, sadece Bağdat’ta
30 binden fazla Adige ailenin varlığına işaret
edilmektedir. Ancak, söz konusu rakamın
kaynakları teyit edilememiştir.
- Süleymaniye’nin Karadağ bölgesindeki
Kani Miran Köyü’ne -Kürtçe’de ‘Prensler
Çeşmesi’ anlamına gelir- 2004 yazında El-
Tadumun Derneği’ne yapılan ziyaretteki
görüşmeler sonucunda, Süleymaniye’nin
Berzenci bölgesinde, 5 Çeçen Köyü’ne dağılmış
ve sayısı bini geçen Adige bulunduğu
iddia edilmiştir. Ancak, bu köylere ilişkin
net bilgi elde edilememiştir.
2. Irak’taki Çerkeslerin Toplumsal
Özellikleri ve Kültürel Yapıları
Kuzey Kafkasya’dan zorunlu göç ile Irak’a
yerleşen aileler kendi gelenek ve göreneklerini
devam ettirmiştir. Bunun yanında, Irak’ta
yerleştikleri bölgelerde yaşayan halkların gelenek
ve göreneklerinden de etkilenmişlerdir.
Irak’taki Çerkesler, gerek dini gerekse özel
toplumsal günlerde, Kuzey Kafkasya gelenek
ve göreneklerini yerine getirmekte, azami
düzeyde bu geleneklere riayet etmeye gayret
göstermektedir. Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler
görünüş itibariyle Araplara uyum sağlamıştır.
Aynı durum, diğer Kürt ve Türkmen
bölgelerinde yaşayan Çerkesler için de geçerlidir.
Kürt bölgelerinde Kürt, Türkmen bölgelerinde
de Türkmen’dir. Söz konusu Çerkesler,
bu bölgelerdeki inanç ve etnik gerekleri de benimsemektedir.
Kökene mensubiyet ruhunu muhafaza, geleneklerin
sürdürülmesi ve “Adige Kanunları”
diye bilinen Kuzey Kafkasya toplumunun
Habze kurallarına sadakat gibi olgular Irak’ta
yaşayan Çerkeslerde yitirilmemiştir. Örneğin,
evlilik merasimi, doğum ve diğer özel günlerde
bazı Çerkes gelenekleri hala kendini göstermektedir.
Iraklı Çeçen, Dağıstan ve Adigeler
Çerkes Mutfağına özgü yemekler olan
Hıltmış, Kilmiş, Kırzinş, Mehlebiye, Şipsi
Pasta ve Haluj gibi çeşitli yemeklerde kültürel
zenginliğin korumasına yardımcı olmaktadır.
Dil bakımından mevcut durum irdelendiğinde
ise ailelerindeki çok az yaşlının anadil (Çeçence,
Lezgice, Adigece) ve lehçeleri konuştuğu,
aile içerisinde bu dilleri kullandıkları görülmektedir.
Ölümler ve genç neslin dili öğrenme
hususunda istekli olmaması, bu sayıyı
gün geçtikçe azaltmaktadır. Bu durum, ileriki
kuşaklar tarafından Irak’ta yaşayan Çerkeslerin
dillerini unutmasına neden olacaktır. Dilin
unutulmasıyla Çerkeslerin Irak’ta tamamen
asimile olma olasılığı artacaktır.
3. Irak’ın Siyasi ve Toplumsal Yaşamında
Çerkeslerin Rolü
Çerkeslerin Irak tarihi boyunca farklı süreçlerde
önemli rol oynadığı hususunda görüş
birliği vardır. Ayrıca Rafideyn topraklarına
(Dicle ve Fırat Nehirlerinin arasındaki topraklar)
ruhen ve manen mensup olma ve sa-
ORSAM
15