IRAK ÇERKESLERİ - orsam

ORSAM Rapor No: 134, Kasım 2012
Hazırlayan:
Ahmet Katav
Iraklı Çeçen Dağıstanlı ve
Çerkes Aşiretleri El-Tadamun Derneği Başkanı
Bilgay Duman
ORSAM Ortadoğu Uzmanı
ORSAM
ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ
IRAK ÇERKESLERİ
(Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler)
Özet
- Irak’ta Çerkesler başta Kerkük olmak üzere, Diyala, Bağdat, Musul ve Anbar (Felluce)
bölgelerine yerleşmiştir. Bunun yanı sıra Kuzey Kafkasya’dan zorunlu göç öncesi ve sonrasındaki
kısa sürede Kuzey ve Güney Dağıstan’dan gönüllü olarak göç eden aileler de Duhok,
Erbil ve Süleymaniye’ye yerleşmiştir.
- Tarihsel süreç içerisinde Irak’ta Çerkeslere karşı şiddet ve asimilasyon politikaları uygulandığı
bilinmektedir.
- Irak’taki Çeçen, Dağıstanlı ve Adigelerin yerleşim yerleri ve gerçek sayılarını belirleyecek
titiz nüfus sayımları yapılamamıştır.
- Irak’ta yaşayan Kuzey Kafkasya kökenlilerden alınan bilgilere göre Irak’ta Çeçenler’in
göçmen Kuzey Kafkasyalıların yaklaşık yüzde 75’ini oluşturduğu söylenebilir.
- Kuzey Kafkasya’dan Irak’a göç edenlere yönelik ortaya konan tahminler önemli ölçüde
farklılık göstermektedir.
- Kuzey Kafkasya’dan Irak’a yerleştirilen ailelerin genel anlamıyla yerel geleneklerini devam
ettirdikleri bilinmekle birlikte, sürgünden sonra Irak’ta yerleştikleri bölgelerde yaşayan
halkların gelenek ve göreneklerinden de etkilendikleri görülmektedir.
- Irak’ta Çerkes ailelerindeki yaşlıların küçük bir bölümünün kendi dillerini (Çeçence, Lezgice
ve Adigece) ve lehçelerini konuştuğu, aile içerisinde bu dilleri kullandıkları görülmektedir.
Şüphesiz ki ölümler ve genç neslin dili öğrenme hususunda istekli olmaması, bu sayıyı
gün geçtikçe azaltmaktadır.
- Irak’ta Dağıstanlı, Çeçen ve Adige aileler içinde subay ve komutanlar oldukça çoktur.
- Irak’ta yaşayan Çeçenler, Dağıstanlılar ve Adigeler 2004 yılında “Iraklı Çeçen, Dağıstanlı
ve Çerkes Aşiretleri El-Tadamun Derneği”ni kurmuşlardır.
ORSAM
7