Objective :การทบทวนวรรณกรรม (literature review) เกี่ยว ... - Thaiwonders

หัวขอ ( Topic ) : ยาตานไวรัสที่มีความไวตอ Influenza A (H1N1) virus 2009
ชนิดา ทองพิฑูรรัตน, ดุษฎี หนูอินทร
Objective : การทบทวนวรรณกรรม (literature review) เกี่ยวกับโรคไขหวัดใหญสายพันธุใหม 2009 และการ
รักษาดวยยาตานไวรัส
Request : โรคไขหวัดใหญ 2009 มียารักษาคือยาใด รักษาไดผลดีหรือไม
Data sources : วรรณกรรมสืบคนมาจาก science direct, medline, pubmed ฐานขอมูลของ center of disease
control and prevention และฐานขอมูลของกรมวิทยาศาสตรการแพทย คําที่ใชในการสืบคนคือ flu 2009 , swine
flu, influenza A (H1N1) and treatment และสิ่งสงตรวจ
Study selection and data selection : การสืบคนเกี่ยวกับโรคไขหวัดใหญสายพันธุใหม 2009 และการรักษา โดย
วรรณกรรมที่สืบคนไดสวนใหญเปนภาษาอังกฤษ มีทั้งขอมูลที่ไดมาจากการทําการศึกษาวิจัยและขอมูลที่เปน
แนวทางการรักษาโรคไขหวัดใหญสายพันธุใหม 2009 จาก center of disease control and prevention (CDC)
ขอมูลเกี่ยวกับประสิทธิภาพของยาที่ใชในการรักษาโรคไขหวัดใหญสายพันธุใหม 2009 ขอมูลเกี่ยวกับการดื้อ
ของยาที่ใชในการรักษา โดยในลักษณะการศึกษาแบบการวิจัย (trail) จะเปนแบบ clinical trails, randomizedcontrolled
trail, randomized placebo-controlled trail ขอมูลเกี่ยวกับสิ่งสงตรวจและสถานที่สงตรวจ specimen ใน
การวินิจฉัยโรคไขหวัดใหญสายพันธุใหม 2009
Data synthesis : มีขอมูลจาก CDC guideline แนะนําใหใชยา Oseltamivir และ Zanamivir ในการรักษา และควร
เริ่มยาภายใน 24 ชั่วโมงเมื่อมีอาการ มี 1 รายงานเกี่ยวกับประสิทธิภาพการรักษากลาววาภายใน 36 ชั่วโมง
หลังจากเกิดอาการจะลดระยะเวลาความจ็บปวย 30% ลดความรุนแรง 40% และสามารถกลับมาทํากิจกรรมตางๆ
ตามปกติภายใน 2-3 วัน

มี 3 รายงานการดื้อยา Oseltamivir ตอการรักษา influenza A(H1N1) โดย คือ 1 รายงานกลาววา ในเดือน
พฤศจิกายน 2007 ถึงเดือนมกราคม 2008 มีรายงานดื้อยา oseltamivir ในทวีปยุโรปตอ influenza A(H1N1)
viruses 14% , มี 1 รายงานกลาววา ในป ค.ศ. 2007 ถึง 2008 มีรายงานดื้อยา oseltamivir ในสหรัฐอเมริกาตอ
influenza A(H1N1) viruses 12.3 % และมีรายงานเบื้องตนในป 2008-2009 วามีการดื้อยา oseltamivirตอ
influenza A(H1N1) viruses 98.5% และมี 1 รายงานกลาววา ในเดือนพฤษภาคม ป คศ. 2009 พบวามีรายงานดื้อยา
oseltamivir ในสหรัฐอเมริกาตอ influenza A(H1N1) viruses 99.2 % แตยังไมมีรายงานการดื้อยาตอ zanamivir
มี 1 รายงาน ที่พบการดื้อยา Zanamivir ตอ influenza Bในเด็กที่ภูมิตานทานต่ํา
Conclusion: ยาที่ใชในการรักษาและปองกันโรคไขหวัดใหญสายพันธุใหม 2009 ตามแนวทางการรักษาของ
CDC guideline มี 2 ชนิด คือ Oseltamivir และ Zanamivir ยาที่เลือกใชไปตัวแรกคือ Oseltamivir หากเกิดการดื้อ
ยาหรือมีการใชยา Oseltamivir ไปแลวยังใหผลการรักษาที่ไมดีพอรวมทั้งผูปวยมีตอบสนองตอการรักษาก็
สามารถใชยา Zanamivir เปนยาที่ใชรักษาตอไป โดยระยะเวลาในกสรรักษา คือ 5 วัน สวนระยะเลาในการ
ปองกันคือ 10 วัน
Key words : flu 2009 , swine flu, influenza A (H1N1) and treatment และสิ่งสงตรวจสําหรับการวินิจฉัย

คําถาม: โรคไขหวัด 2009 มียารักษาคือยาใด รักษาไดผลดีหรือไม
บทนํา
ไวรัสไขหวัดใหญ (Influenza virus) ประกอบดวย 3 สายพันธุ คือ A, B และ C แตสายพันธุที่มี
ความสําคัญมากที่สุดคือ สายพันธุ A เพราะเชื้อพบไดในคนและสัตวซึ่งเปนปจจัยที่ทําใหเกิดการระบาดใหญ
สายพันธุ B เปนชนิดที่พบไดตามฤดูกาลไมมีความรุนแรงมาก สําหรับสายพันธุ C จะพบไดนอย นอกจากนี้แต
ละสายพันธุ ยังแบงเปนสายพันธุยอย (subtype) อีกหลายชนิด โดยใชสัญลักษณแทนวา H และ N ซึ่งเฉพาะ
ไขหวัดใหญแยกได H 16 และ N 9 ชนิด ซึ่งเชื้อไขหวัดใหญบางสายพันธุอาจผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันระบาด
(1)
ใหญ
ไวรัสไขหวัดใหญสายพันธุใหม คือสายพันธุ A ชนิด H1N1 ซึ่งสายพันธุที่กอใหเกิดการระบาดนี้เปน
สายพันธุใหมที่ยังไมพบการติดเชื้อในคนหรือหมูมากอน (reassortant virus) ระหวางไขหวัดใหญในคน สัตวปก
และหมู แตพบวาสารพันธุกรรมของไวรัสไขหวัดสายพันธุใหมนี้มีความคลายคลึงกับไขหวัดหมูมากที่สุด
(ประมาณ 90%) จึงเปนที่มาของชื่อเรียกโรคไขหวัดหมู อยางไรก็ตาม จนถึงปจจุบันยังไมมีรายงานการพบเชื้อ
ไวรัสชนิดนี้ในหมูหรือหลักฐานที่แสดงวาหมูเปนพาหะแพรกระจายเชื้อดังกลาวซึ่งแตกตางจากไขหวัดนกที่มี
การระบาดมากอนหนานี้ ตามมติในที่ประชุมขององคการอนามัยโลก (WHO) จึงไดใหเรียกไวรัสไขหวัดใหญ
ชนิดนี้วา ไขหวัดสายพันธุใหม (H1N1) 2009 สําหรับประเทศไทย กรมควบคุมโรคติดตอ กระทรวงสาธารณสุข
ใหคําจํากัดความวา “ไขหวัดสายพันธุใหม” โดยพบวาไวรัสนี้เปนไวรัสลูกผสมนี้เกิดจากการพัฒนาการขั้น
สูงสุด (ขั้นที่ 5) ที่กลายมาเปนไวรัสที่ติดตอจากคนสูคนได ซึ่งมีพัฒนาการของเชื้อโรคที่จะเขาสูคนเปน 5 ระดับ
ดังนี้
1. เชื้อโรคอยูในสัตว และไมเคยติดตอมายังคน เชน เชื้อมาลาเรียในลิง
2. มีการติดตอจากสัตวสูคนแตหยุดเพียงคนนั้นโดยไมมีการแพรจากคนสูคนเชน โรคพิษสุนัขบาจากสุนัข
3. เริ่มมีการขามสายพันธุ โดยไวรัสจากชนิดหนึ่งถายทอดไปยังสัตวอีกชนิดและแพรไปยังคนเชน โรค
Ebola ที่มีแหลงรังโรคในคางคาวแพรไปยังลิงและสงตอถึงคนโดยมีการติดตอจากคนสูคนแตอยูใน
วงจํากัด เนื่องจากโรคมีความรุนแรงมากในคนและผูติดเชื้อเสียชีวิตในเวลาอันรวดเร็วจนไมสามารถสง
ตอไปคนอื่นๆ
4. เชื้ออยูในสัตวไดหลายชนิด ขึ้นกับสภาวะภูมิอากาศอากาศ ความแหงแลง หรืออุดมสมบูรณ เชน ไวรัส

ในตระกูลไขเลือดออก ไขสมองอักเสบ โดยอาจแฝงในลิงหรือสัตวขุดรูตางๆและมียุงเปนพาหะกัดคน
และเมื่อคนมีจํานวนไวรัสหรือเชื้อโรคมากขึ้น ก็จะถูกกัดยุงกัดและนําเชื้อไปใหคนอื่นอีกซึ่งเห็นไดชัด
ในไขเลือดออก
5. มีวิวัฒนาการในสัตว และติดตอไปยังคนและติดเชื้อในคนไดอยางสมบูรณจนกระทั่งมีการติดตอ
ระหวางคนสูคน ไมตองอาศัยสัตวอีกตอไป เชน โรคเอดสที่มีตนกําเนิดมาจากลิง
ไวรัสไขหวัดใหญสายพันธุใหม 2009 นี้มีสายพันธุกรรมผสมระหวางไวรัสไขหวัดใหญในคน ในหมู
และในนกจึงนับเปนพัฒนาการขั้นสูงสุด แตจะไมมีการถายทอดเมื่อมีการบริโภคเนื้อสัตวเหลานี้โดยเฉพาะอยาง
ยิ่งเมื่อปรุงสุก (1)
การแพรเชื้อ
จะมีการแพรติดตอเชนเดียวกับโรคไขหวัดใหญทั่วไป คือ
1. แพรไปยังผูอื่นโดยการไอหรือจามรดกัน ( เชื้อจะอยูในเสมหะ น้ํามูก น้ําลาย)
2. ติดจากมือและสิ่งของที่มีเชื้อปนเปอนอยู และเชื้อจะเขาสูรางกายทางจมูกและตา หากนํามือที่มีเชื้อไป
สัมผัส (1)
อาการ
ลักษณะอาการของผูที่ติดเชื้อไขหวัดใหญสายพันธุใหมนี้จะเหมือนกับอาการปวยดวยโรคจาก
การติดเชื้อทางเดินหายใจทั่วไปเชน เชื้อ parainfluenza virus หรือ rhinovirus โดยระยะฟกตัว
ประมาณ 1 สัปดาห กลาวคือ มีไข มีอาการทางระบบทางเดินหายใจ คือ ไอ เจ็บคอ คัดจมูก น้ํามูกไหล
ออนเพลียและปวดเมื่อตามตัว มีขอนาสังเกตอยางยิ่งจากการรายงานใน N Eng J Med 2009 พบวา
รอยละ 25 มีอาการทองเสียรวมดวย ดังนั้นจึงเปนการยากที่จะคัดแยกผูที่ติดเชื้อไขหวัดใหญออกจาก
ผูปวยจากการติดเชื้อไวรัสในทางเดินหายใจชนิดอื่นดวยอาการทางคลินิกเพียงอยางเดียว
โดยการคัดแยกผูปวยจะตองกระทํารวมกับการสอบประวัติการสัมผัสโรคในประเทศที่เปน
แหลงระบาดดวย ซึ่งผูที่เปนกลุมเสี่ยงเชน เด็กเล็ก ผูสูงอายุและหญิงตั้งครรภรวมทั้งผูที่เปน
โรคเบาหวานและผูที่ติดยาเสพติดเปนตน (1)

การปองกัน
1. รักษาสุขภาพรางกายใหแข็งแรงอยูเสมอ
2. ออกกําลังกาย รับประทานอาหารที่มีประโยชน นอนหลับพักผอนใหเพียงพอ
3. หลีกเลี่ยงการไปในที่ชุมชน หรือสถานที่แออัดและลางมือบอยๆ
4. ผูที่ปวยเปนหวัด ควรสวมหนากากอนามัย เพื่อปองกันโอกาสการกลายพันธุของเชื้อไวรัส
สายพันธุใหม ที่จะเขาผสมกับไวรัสไขหวัดใหญตามฤดูกาลในตัวผูปวย ซึ่งอาจจะทําใหเกิด
เชื้อใหมที่มีความรุนแรงเพิ่มขึ้น ดื้อยาเพิ่มขึ้น และแพรระบาดจากคนสูคนมากขึ้นตอไป (1)
ผูปวยควรมาพบแพทยเมื่อไร
1. ผูที่เดินทางมาจากตางประเทศหรือมีประวัติสัมผัสกับผูตองสงสัยติดเชื้อไขหวัดใหญสายพันธุ
ใหม
2. หากมีอาการไขสูง 38.5 O Cไขนาน 7 วัน เจ็บหนาอก ปวดทอง อาเจียน มีจุดเลือดตามตัว ตา
เหลือง เจ็บคอมาก มีเสมหะสีเขียวๆเหลืองๆ ผิวสีมวงหรือไดพยายามรักษาตัวเองแลวแตยัง
ไมหาย ควรไปพบแพทยเพื่อตรวจรางกายดวยวิธี PCR ซึ่งการตรวจดวยวิธีนี้สามารถหาเชื้อ
ไขหวัดสายพันธุใหมไดภายใน 24 ชั่วโมง และควรเขารับการตรวจรักษาภายในหองตรวจ
พิเศษ Negative pressure เพื่อปองกันการกระจายของเชื้อไวรัสตอไปยังผูอื่น (1)
การสงตัวอยางตรวจวิเคราะหเชื้อไวรัสไขหวัดใหญสายพันธุใหม ชนิด A (H1N1) (2)
เมื่อพบผูปวยที่สงสัย ใหรายงานสํานักระบาดวิทยากอนทุกครั้ง และขอใหคณะผูเฝาระวังการระบาดแตละ
พื้นที่ ประสานกับโรงพยาบาลของเอกชนวา หากไมไดแจงผานทางหองปฏิบัติการจะใหบริการโดยคิดคาใชจาย
ตามปกติ
วิธีเก็บตัวอยางและสงตัวอยาง
ควรเก็บตัวอยางใหเร็วที่สุดภายใน 1-3 วัน เมื่อเริ่มปรากฏอาการของโรคและเก็บซ้ําอีกครั้ง หากมี
อาการปอดบวมหรือปอดอักเสบ การเก็บใชวิธีไรเชื้อ (aseptic technique) ตัวอยางเพื่อตรวจหาสารพันธุกรรม
หรือแยกเชื้อ ไดแก throat swab, nasopharyngeal swab, nasopharyngeal aspiration, nasal swab

1. Throat swab ใช swab ปายภายในบริเวณ posterior pharynx จุมปลาย swab ใน viral transport media
(VTM) หักดาม swab ทิ้งปดหลอดใหสนิท
2. Nasopharyngeal swab เก็บโดยสอดลวด swab เขาไปในรูจมูกถึงสวนของ nasopharynx ทิ้งไว
ประมาณ 2-3 วินาที คอยๆ หมุนลวด swab แลวดึงออก จุมปลาย swab ลงใน VTM และตัดปลายลวด
สวนเกินจากหลอด ปดฝาใหสนิท
3. Nasopharyngeal aspiratation เก็บโดยใชสายพลาสติกที่ตอกับเครื่องดูดสอดใสเขาไปในชองจมูกดูด
ตัวอยางประมาณ 2-3 ml. ใสในหลอดที่ปราศจากเชื้อ กรณีดูดเสมหะไดนอยใหใช viral transport media
(VTM) ลางเซลลที่คางสายลงในหลอด
4. Nasal swab ใช swab สอดเขาในรูจมูกขนานกับ palate ทิ้งไวประมาณ 2-3 วินาทีคอยๆหมุน swab
ออกแลวดึงออกจุมปลาย swab ใน viral transport media หักดาม swab ทิ้งเพื่อปดหลอดใหสนิท
หมายเหตุ : ไมควรใช swab ที่มี calcium alginate หรือ swab ที่ดามทําดวยไมเพราะอาจมีสารที่ยับยั้งไวรัสบาง
ชนิดหรือยับยั้งปฏิกิริยา PCR ควรใช Dacron หรือ Rayon swab ที่ดามทําดวยลวดหรือพลาสติก
การสงสิ่งสงตรวจและขอควรระวัง
ตัวอยางสารคัดหลั่งหรือ swab ที่บรรจุในภาชนะตองปดจุกใหสนิท พันดวยเทป ปดฉลาก แจงชื่อผูปวย
ชนิดของตัวอยาง วันที่เก็บ บรรจุใสถุงพลาสติก รัดยางใหแนน แชในกระติกน้ําแข็งรีบนําสงทันที ถาจําเปนตอง
รอ ควรเก็บไวในตูเย็น (4 o C) หามแชในชองแชแข็งของตูเย็น (-20 o C) ถาตองการเก็บนานเกิน 48 ชั่วโมง ให
เก็บ –70 o C
Viral transport media (VTM) ขอไดที่
สถาบันวิจัยวิทยาศาสตรสาธารณสุข กรมวิทยาศาสตรการแพทย โทร. 029510000 ตอ 99248
ศูนยวิทยาศาสตรการแพทย
สํานักงานสาธารณสุขจังหวัด
สถานที่สงตัวอยางตรวจวิเคราะห ไขหวัดใหญสายพันธุใหม กรมวิทยาศาสตรการแพทย
สวนกลาง
สถาบันวิจัยวิทยาศาสตรสาธารณสุข
ตั้งอยู กรมวิทยาศาสตรการแพทย อาคาร 1 เลขที่ 88/7 ถนนติวานนท ตําบล ตลาดขวัญ อ. เมือง
จ.นนทบรี 11000 โทรศัพท (02) 5912153, (02) 9510000 ตอ 99248 โทรสาร : (02) 5912153

สวนภูมิภาค
- ศูนยวิทยาศาสตรการแพทยเชียงราย
- ศูนยวิทยาศาสตรการแพทยเชียงใหม
- ศูนยวิทยาศาสตรการแพทย นครสวรรค
- ศูนยวิทยาศาสตรการแพทยพิษณุโลก
- ศูนยวิทยาศาสตรการแพทยชลบุรี
- ศูนยวิทยาศาสตรการแพทยสมุทรสงคราม
- ศูนยวิทยาศาสตรการแพทยขอนแกน
- ศูนยวิทยาศาสตรการแพทยนครราชสีมา
- ศูนยวิทยาศาสตรการแพทยอุดรธานี
- ศูนยวิทยาศาสตรการแพทยอุบลราชธานี
- ศูนยวิทยาศาสตรการแพทยตรัง
- ศูนยวิทยาศาสตรการแพทยสงขลา
- ศูนยวิทยาศาสตรการแพทยสุราษฎรธานี
- ศูนยวิทยาศาสตรการแพทยภูเก็ต
(3)
แนวทางการรักษาโรคไขหวัดใหญสายพันธุใหม
ยาตานเชื้อไวรัส
ยาตานเชื้อไวรัสไขหวัดใหญที่ยอมรับใหใชในประเทศสหรัฐอเมริการมี 4 ชนิด คือ Oseltamivir,
Zanamivir, Amantadine และ Rimantadine แตพบวาสายพันธุของเชื้อไวรัสไขหวัดใหญสายพันธุใหมชนิด A
สายพันธุ H1N1 พบวามีการดื้อยา Amantadine และ Rimantadine จึงไมมีการใชในการรักษาไขหวัดใหญสาย
พันธุใหมในประเทศสหรัฐอเมริกาและเม็กซิโก การทดสอบจากหองทดลองพบวา สายพันธุของเชื้อไวรัส
ไขหวัดใหญใหญสายพันธุใหม ยังมีความไวตอยา Oseltamivir และ Zanamivir Center Of Disease Control
(CDC) guideline แนะนําวาสามารถใช Oseltamivir หรือ Zanamivir สําหรับการรักษาหรือปองกันการติดเชื้อ
ไขหวัดใหญสายพันธุใหม ซึ่งสามารถรักษาอาการจากไขหวัดใหญเทานั้นไมสามารถรักษาอาการไขอื่นๆจาก
การติดเชื้อไวรัสที่มีอาการใกลเคียงกัน และควรเริ่มยาภายใน 48 ชั่วโมง เพราะมีโอกาสที่เชื้อไวรัสจะ

กลายพันธุไดอีกในอนาคต หลังจากที่เริ่มมีอาการ และอาจมีการใหยาปฏิชีวนะ ในผูปวยที่มีการเชื้อ
แบคทีเรียแทรกซอนเชน pneumonia เปนตน
1. Oseltamivir ใชในการรักษาและปองกันการติดเชื้อไวรัสไขหวัดใหญทั้งชนิด A และ B ในคนที่มีอายุ 1
ปขึ้นไป
2. Zanamivir ใชในการรักษาการติดเชื้อไวรัสไขหวัดใหญทั้งชนิด A และ Bในคนที่มีอายุ 7 ปขึ้นไปและ
ใชในการปองกันการติดเชื้อไวรัสไขหวัดใหญทั้งชนิด A และ Bในคนที่มีอายุ 5 ปขึ้นไป ไมแนะนําให
ใชในคนที่เปนโรคปอดเรื้อรัง เชนโรคหอบหืด เปนตน

ตารางที่ 1 ขอมูลทั่วไปของยา Oseltaivir และ Zanamivir
Oseltamivir
Zanamivir
ชื่อสามัญทางยา (4) Oseltamivir phosphate Zanamivir
ชื่อทางการคา (5) Fluhalt ® , Rimivat ® , Virobin (DI) ® , Relenza ®
Tamiflu ® , GPO-A-Flu ®
ชื่อทางเคมีและสูตร
โครงสราง
ethyl (3R,4R,5S)-5-amino-4- (2R,3R,4S)- 4-
acetamido-3-
[(diaminomethylidene)amino]- 3-
(pentan-3-yloxy)cyclohex-1-ene- acetamido- 2-[(1R,2R)- 1,2,3-
1-carboxylate (6) trihydroxypropyl]- 3,4-dihydro- 2Hpyran-
6-carboxylic acid (7)
http://www.rxlist.com/relenza-drug.htm
ออกฤทธิ์ยับยั้ง influenza virus
การจัดกลุมยา (4) Antiviral agent; Neuraminidase Antiviral; Neuraminidase Inhibitor
Inhibitor
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา ออกฤทธิ์ยับยั้ง influenza virus
คือ oseltamivir carboxylate (8)
neurominidase
Oseltamivir เปน prodrug
Hydrolyzed เปนรูป active form
neurominidase (9)

ตารางที่ 1 ขอมูลทั่วไปของยา Oseltamivir และ Zanamivir (ตอ)
ขอบงใชในการรักษา
Oseltamivir
Treatment, influenza A and B
Chemoprophylaxis, influenza A
and B (8)
Zanamivir
1.Treatment, influenza A
2.Chemoprophylaxis, influenza A (9)
Pharmacokinetics (8),(9)
Absorption ดูดซึมได 80% จากทางเดินอาหาร ดูดซึมได 7% - 21% จากทางเดินอาหาร
เขาปอด
ดูดซึม 70-87% จากทางเดินอาหารเขา
oropharynx
Bioavailability 75% N/A
Plasma Protein binding
3% Oseltamivir carboxylate
42% Oseltamivir
< 10%
Half life
Oseltamivir carboxylate 6-10 hr 2.5-5.1 hr
Oseltamivir 1-3 hr
Metabolism Hepatic (CYP450) N/A
Excretion ยาที่ดูดซึมไดและไมดูดซึมถูกขับ
ออกทางปสสาวะ
รูปแบบยา (8),(9)
Capsule 75 mg/cap.
Suspension 15 mg/ml
ชองทางการบริหารยา (8),(9) รับประทาน Oral Inhalation
ยาที่ดูดซึมไดจะถูกขับออกทาง
ปสสาวะ และยาที่ไมดูดซึมจะถูกขับ
ออกทางอุจจาระ
Oral inhalation: 5 mg/blister

ตารางที่ 1 ขอมูลทั่วไปของยา Oseltamivir และ Zanamivir (ตอ)
(10)
ความเสี่ยงในหญิงมีครรภ
Oseltamivir
Risk factor : C M
Zanamivir
Risk factor : C M
ความเสี่ยงในหญิงใหนมบุตร
(11)
อาการไมพึงประสงคจากการ
ใชยา
• ปวดศีรษะ (prophylaxis 13-24%,
ยาผานน้ํานม / ไมแนะนํา ไมทราบขอมูลการขับออกทาง
น้ํานม / ควรใชอยางระวัง
• อาเจียน 2-15% (8)
ไดรับยาอยางใกลชิด (11) อาการหลอดลมหดเกร็ง
• คลื่นไส 3-10% (8)
treatment 2%) (9)
(การรับประทานพรอมอาหารชวย • เจ็บคอ(prophylaxis 8-19%) (9)
ลดอาการคลื่นไสอาเจียนได) • อาการทางจมูก (prophylaxis 12-
• ปวดทอง 2-5% (6)
20%, treatment 2%) (9)
• Transient neuropsychiatric events • ไอ (prophylaxis 7-17%, treatment
(self-injury หรือ delirium) พบ

ตารางที่ 1 ขอมูลทั่วไปของยา Oseltamivir และ Zanamivir (ตอ
(8),(9)
ขอหามใช
อันตรกิริยาระหวางยา
(12),(13)
Oseltamivir
หามใชในผูที่แพยา Oseltamivir
phosphateและสวนประกอบอื่นๆ ใน
ตํารับ
- มีผลในการลด therapeutic effect
ของ Influenza virus vaccine ซึ่งมีผล
เฉพาะ live และ attenuated Influenza
virus vaccine โดยมีความเสี่ยงใน
ระดับ D (Consider therapy
modification) 18.
- ไมมีผลตอปฏิกิริยาทางเภสัช
จลนศาสตรของ Acetaminophen
- ไมมีผลปฏิกิริยาทางเภสัช
จลนศาสตรที่แนนอนเมื่อมีการใชยา
Zanamivir
หามใชในผูที่แพยา Zanamivir และ
สวนประกอบอื่นๆ ในตํารับ
- Zanamivirไมถูกเปลี่ยนแปลงหรือไม
มีผลตอเอนไซม CYP ประกอบดวย
CYP1A1,1A2,2A6,2C9,2C18,2D6,2E1
และ 3A4 ปฏิกิริยาของยาที่เปนสารตั้ง
ตนหรือตัวยับยั้งของเอนไซมขางตนมี
ผลที่ไมแนนอน 21.
- มีผลในการลด therapeutic effect ของ
Influenza virus vaccine ซึ่งมีผลเฉพาะ
live และ attenuated Influenza virus
vaccine โดยมีความเสี่ยงใน

ตารางที่ 1 ขอมูลทั่วไปของยา Oseltamivir และ Zanamivir (ตอ)
Oseltamivir
การตรวจติดตามผูปวย (8),(9) - virology studies ไมมีความจําเปนใน
การตรวจ
- อาการทางคลินิกของผูปวย เชน ไข ไอ
ปวดเมื่อยกลามเนื้อ เจ็บคอ ปวดศีรษะ
เปนตน
- อาการของ behavioral change ไดแก
confusion delirium
ขอแนะนําในการใชยา (8),(9) - ยานี้ไมสามารถใชแทน influenza
vaccine ได
- ควรรับประทานยาภายใน 2 วันหลัง
เกิดการติดเชื้อหรือมีอาการแสดงของ
ไขหวัด เชน ไข ไอ ปวดเมื่อยกลามเนื้อ
เจ็บคอ ปวดศีรษะ เปนตน
- ไมควรเพิ่มขนาดหรือความถี่การใชยา
เอง
- ยานี้อาจทําใหเกิดอาการคลื่นไสและ
อาเจียน การรับประทานยาพรอมอาหาร
การรักษาความสะอาดในชองปาก เคี้ยว
หมากฝรั่งหรืออมลูกอมอาจชวยลด
อาการดังกลาว
Zanamivir
- virology studies ไมมีความจําเปน
ในการตรวจ
- อาการทางคลินิกของผูปวย เชน
ไข ไอ ปวดเมื่อยกลามเนื้อ เจ็บคอ
ปวดศีรษะ เปนตน
- อาการทางระบบทางเดินหายใจ
จากผลขางเคียงของยา
ยานี้ไมสามารถใชแทน influenza
vaccine ได
- การใชยาควรใชยาตามวิธีการใช
ใหถูกตอง
-ผูปวยที่เปน Asthma หรือ COPD
จะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิด
bronchospasm อาจจําเปนตองใช
bronchodilator กอนใหยา
- ยาอาจทําใหเกิดอาการมึนงงหรือ
ปวดศีรษะ (ควรขับยาน
ยานพาหนะและทํางานที่มีความ
อันตรายอยางระมัดระวัง) เจ็บคอ
ทองเสีย คลื่นไส อาเจียน เปนตน

Oseltamivir
ความคงตัวและการเก็บ Capsule: เก็บที่อุณหภูมิ 25 องศา
รักษา (8),(9) เซลเซียส (77 องศาฟาเรนไฮต)
Oral suspension: เก็บที่อุณหภูมิ 25
องศาเซลเซียส (77 องศาฟาเรนไฮต)
เมื่อ reconstitute แลว เก็บในตูเย็นที่
อุณหภูมิ 2-8 องศาเซลเซียส (35-
46องศาฟาเรนไฮต) หามแชแข็งใช
ภายใน 10 วันหลังจากการเตรียม
Zanamivir
เก็บที่อุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส
(77 องศาฟาเรนไฮต) หามเจาะ
blister จนกวาจะใชยา
วิธีการบริหารยา
การใช Oseltamivir capsule
‐ ผูใหญและเด็กอายุมากกวา 13 ปขึ้นไป รับประทานครั้งละ 75 mg วันละ 2 ครั้ง ติดตอกันเปนเวลา 5 วัน
การรักษาควรเริ่มใหภายใน 2 วันแรกหลังจากผูปวยเริ่มปรากฎอาการ
‐ ในผูปวยเด็กอายุ 1-12 ป ขึ้นกับน้ําหนักตัวของผูปวย
‐ การใชยาในเด็กอายุต่ํากวา 1 ป ขอมูลความปลอดภัยในการใชยา oseltamivir ในเด็กต่ํากวา 1 ปยังไม
เพียงพอ อยางไรก็ตามผูปวยกลุมนี้มีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดอาการแทรกซอนที่รุนแรงและเสียชีวิตไดสูง
จากการติดเชื้อไขหวัดใหญตามฤดูกาลเปนไปไดวา oseltamivir อาจไดประโยชน(13)
การใชยา Oseltamivir suspension
1. เขยาผงยาใหกระจายตัว
2. ตวงน้ํา 23 มิลลิลิตรโดยอุปกรณที่เที่ยงตรง เติมน้ําลงไปทั้งหมดเขยาขวด
นาน 15 วินาที เขยาขวดกอนใชทุกครั้ง(13)

การเตรียมยา Oseltamivir capsule เปนยา suspension (14)
1. คํานวณปริมาณของยาโดยดูจากน้ําหนักตัวของผูปวย
ตารางที่ 2 แสดงปริมาณของ oral suspension (15 mg/ml) ที่ตองการโดยพิจารณาจากน้ําหนักตัวของผูปวย
Body Weight (kg)
Body Weight (lbs)
15 kg or less 33 lbs or less 30 mL
16 to 23 kg 34 to 51 lbs 40 mL
24 to 40 kg 52 to 88 lbs 50 mL
41 kg or more 89 lbs or more 60 mL
Total Volume to Compound
per patient (mL)

2. พิจารณาจํานวนแคปซูลและปริมาณ vehicle (Cherry Syrup or Ora-Sweet SF)
ตารางที่ 3 แสดงจํานวนของ capsule และปริมาณของ vehicle
Total Volume of
Compounded Oral
Suspension needed to
be Prepared
Required number of
TAMIFLU 75 mg
Capsules
Required volume of
vehicle
Cherry Syrup (Humco)
OR Ora-Sweet SF
(Paddock Laboratories
30 mL 40 mL 50 mL 60 mL
6 capsules (450
mg oseltamivir)
8 capsules (600 mg
oseltamivir)
10 capsules (750 mg
oseltamivir)
29 mL 38.5 mL 48 mL 57 mL
12 capsules (900 mg
oseltamivir)
ขั้นตอนการเตรียม (14)
1. แกะแคปซูลออกแลวเคาะผงยาในแคปซูลทั้งหมดลงในโกรงที่สะอาด
2. บดลดขนาด granule ใหได fine powder
3. เติม vehicle ประมาณ 1/3 ของปริมาตรทั้งหมด(ใชประมาณ 10 มล. จากปริมาณ vehicle ทั้งหมด 29
มล.) ลงในโกรงและบดขนาดยาอีกครั้งจนได suspension ที่เปนเนื้อเดียวกัน
4. เท suspension ที่ไดลงในขวดแกวสีชาที่ sterile และมีการ label ปริมาตร 30 มล. เรียบรอยแลว
5. เติม vehicle อีกประมาณ 1/3 ลงในโกรงเพื่อ rinse suspension ที่เหลือจากโกรงลงในขวดยา
6. ทําซ้ําขอ 5 โดยเติม vehicle อีกประมาณ 1/3 ลงในโกรงเพื่อ rinse suspension ที่เหลือจากโกรงลงใน
ขวดยาจนหมด

7. ปดฝาขวดยาดวย child-resistant cap
8. ปดฉลาก เขยาขวดใหยาเขากันกอนใชยา
การเก็บรักษา เก็บไวในตูเย็นชองธรรมดาที่อุณหภูมิ 2-8 องศาเซลเซียสไดนาน 5 สัปดาห เก็บที่อุณหภูมิหอง
ประมาณ 25 องศาเซลเซียส ได 5 วัน
ตัวอยางสูตรตํารับ (15)
การพัฒนาสูตรตํารับยา Oseltamivir Suspension 10 mg/ml
กลุมงานเภสัชกรรม สถาบันสุขภาพเด็กแหงชาติมหาราชินี
สูตรตํารับ 10 mg/ml
ชื่อยา Oseltamivir capsule 75 mg
จํานวนยาที่ใช 4 แคปซูล
น้ํากระสายยาที่ใช น้ําเชื่อมที่มีสารกันเสีย * เติมจนครบ 30 ml
วิธีการเตรียม
1. แกะแคปซูลเอาผงยาใสในโกรงบดใหเปนผงละเอียด
2. ผสมน้ํากระสายยาทีละนอยตาม geometric proportion แลวบดใหเขาเปนเนื้อเดียวกัน
3. เทใสภาชนะบรรจุที่เตรียมไว
4. เติมน้ํากระสายยาลางยาที่เหลือในโกรง และเติมใหครบปริมาตรที่กําหนด
5. เขยาแรงๆ เพื่อใหเปนเนื้อเดียวกัน
การเก็บรักษา เก็บในขวดสีชาและในตูเย็น
ความคงตัว 10 วัน
* น้ําเชื่อมที่มีสารกันเสีย 100 ml
Sucrose 80 g.
Sodium benzoate 0.1 g.
Water qs to
100 ml

ตารางที่ 4 แสดง การใหยาและผสม Oseltamivir suspension เพื่อใชรักษา ( 5 วัน )
น้ําหนัก ( Kg ) ขนาดที่ใช จํานวนเม็ด น้ําเชื่อมที่มีสาร
กันเสีย
กรณีอายุนอยกวา 1 ป
< 3 เดือน 1.2 ml วันละ 2
ครั้ง
3-5 เดือน 2 ml วันละ 2
ครั้ง
6-11 เดือน 2.5 ml วันละ 2
ครั้ง
กรณีอายุมากกวา 1 ป
< 15 kg 3 ml วันละ 2
ครั้ง
> 15 kg – 23 kg 4.5 ml วันละ 2
ครั้ง
> 23 kg – 40 kg 6 ml วันละ 2
ครั้ง
> 40 kg 1 แคปซูล วันละ
2 ครั้ง
2 เม็ด 15 ml
3 เม็ด 22 ml
4 เม็ด 30 ml
4 เม็ด 30 ml
6 เม็ด 45 ml
8 เม็ด 60 ml
ถาผูปวยกลืนไมได ใหแกะแคปซูล
ผสมน้ํา

Zanamivir (16)
ยา Zanamivir มีลักษณะเปนผงยาสีขาว ใชสําหรับสูดพน สามารถละลายในน้ําอุณหภูมิ 20 องศา
เซลเซียส ไดประมาณ 18 mg/ml
5 mg blister บรรจุอยูใน Rotadisk ซึ่งใชสําหรับสูดพนโดยใช diskhaler และ 1 กลองประกอบดวย 5
Rotadisks(รวมทั้งหมด 10 dose)
รูปที่ 1 แสดงตัวอยางผลิตภัณฑ Zanamivir(Relenza ® )

รูปที่2 แสดงสวนประกอบตางๆของ Diskhaler

รูปที่ 3 วิธีการบริหารยา (16)
Step A: ใสยา zanamivir ลงไปในชองของ dishaler
Step B: เจาะ blister เพื่อให blister แตก
Step C: สูดยาพรอมกับหายใจเขา
Step D: นํา blisterที่ใชแลวออกแลวใส blister ใหมแทนที่

(3)
ขนาดยาที่ใชในการรักษาโรคไขหวัดสายพันธุใหม
ตารางที่ 5 แสดงขนาดของยาที่แนะนําในการรักษาและปองกันการติดเชื้อไวรัส H.influenza A (H1N1)
Agent, group Treatment Chemoprophylaxis
Oseltamivir
Adults
75-mg capsule twice per day for 5
days
75-mg capsule once per day for 10 days
Children
12 months
≥
15 kg or less 60 mg per day divided into 2 doses 30 mg once per day
16-23 kg 90 mg per day divided into 2 doses 45 mg once per day
120 mg per day divided into 2
24-40 kg
60 mg once per day
doses
>40 kg
150 mg per day divided into 2
doses
75 mg once per day
Zanamivir
Adults
Two 5-mg inhalations (10 mg total)
twice per day
Two 5-mg inhalations (10 mg total) once
per day
Children
Two 5-mg inhalations (10 mg total) Two 5-mg inhalations (10 mg total) once
twice per day (age, 7 years or older) per day (age, 5 years or older)

ตารางที่ 6 แสดงขนาดของยา oseltamivir ที่แนะนําในการรักษา H.influenza A (H1N1) ในเด็กอายุนอยกวา 1 ป
Age
Recommended treatment dose for 5 days

ผูที่ควรไดรับการปองกันโดยการใชยาตานไวรัส (3)
1. ผูที่มีความเสี่ยง (เชน ผูที่เปนโรคเรื้อรัง ผูสูงอายุ)ในการติดเชื้อที่ไดรับการสัมผัสกับผูปวย
2. เด็กนักเรียนที่มีความเสี่ยง (เชน เด็กที่เปนโรคเรื้อรัง) ในการติดเชื้อที่อยูในสถานศึกษาที่มีการสัมผัสกับ
ผูปวยอยางใกลชิด
3. นักทองเที่ยวหรือผูที่ทํางานที่มีความเสี่ยง(เชน ผูที่มีโรคเรื ้อง ผูสูงอายุ)ตอการติดเชื้อ ที่กลับมาแดน
ระบาด(เชน แมกซิโก)
4. บุคลากรทางสาธารณสุขที่ยังไมไดรับการปองกัน ที่มีการสัมผัสกับผูปวยที่ไดรับการวินิจฉัยวาติดเชื้อ
ไขหวัดใหญสายพันธุใหม
ประสิทธิภาพในการรักษา
หากไมมีการดื้อยาแนะนําใหใช oseltamivir เปนยาตัวแรกในการรักษาและปองกันเนื่องจากมี
ประสิทธิภาพสูงและมีผลขางเคียงจากยานอย (17)
มีการศึกษาแนะนําใหใช oselnamivir เพื่อลดความรุนแรงและระยะเวลาในการรักษา acute influenza
ในผูปวยสุขภาพดี และลดอัตราการเกิด secondary complications. โดยผูปวยที่ไดรับ oseltamivir ภายใน 36
ชั่วโมง หลังจากเกิดอาการจะลดระยะเวลาความเจ็บปวยได 30 % ลดความรุนแรง 40 % และฟนกลับมาทํา
กิจกรรมตางๆตามปกติภายใน 2 – 3 วัน (18)

รูปที่ 4 อุบัติการณการดื้อของยา Oseltamivir ตอเชื้อ H.influenza A (H1N1)
จากรูปที่ 4 แสดงอุบัติการณการดื้อของยา Oseltamivir
หมายถึงพื้นที่นั้นมีอุบัติการณดื้อยานอยกวา 1%
หมายถึงพื้นที่นั้นมีอุบัติการณดื้อยา 1.0-9.9%
หมายถึงพื้นที่นั้นมีอุบัติการณดื้อยา 10.0-24.9%
หมายถึงพื้นที่นั้นมีอุบัติการณดื้อยามากกวา 25%
หมายถึงพื้นที่นั้นไมสามารถหาขอมูลการดื้อยาได

จากรูปที่ 1 ขอมูลจาก Public Health Information and Geographic Information System (WHO 2008)
ผูเขียนคาดวาอุบัติการณการดื้อยาในประเทศไทยนาจะอยูในระดับที่ 2 คือมีอุบัติการณดื้อยา 1.0-9.9%
ในเดือนพฤศจิกายน 2007 ถึงเดือนมกราคม 2008 มีรายงานดื้อยา oseltamivir ในทวีปยุโรปตอ
influenza A(H1N1) viruses 14% (17)
ในป ค.ศ. 2007 ถึง 2008 มีรายงานดื้อยา oseltamivir ในสหรัฐอเมริกาตอ influenza A(H1N1) viruses
12.3 % และมีรายงานเบื้องตนในป 2008-2009 วามีการดื้อยา oseltamivirตอ influenza A(H1N1) viruses 98.5%
(19)
และมีการศึกษาของ ในเดือนพฤษภาคม ป คศ. 2009 พบวามีรายงานดื้อยา oseltamivir ในสหรัฐอเมริกาตอ
influenza A(H1N1) viruses 99.2 % แตยังไมมีรายงานการดื้อยาตอ zanamivir (20)
อุบัติการณการดื้อของยา Zanamivir ตอเชื้อ H.influenza A (H1N1) (21)
พบการรายงานการดื้อยา Zanamivir 1 case จากเด็กซึ่งมีภาวะภูมิคุมกันบกพรอง(immunocompromised)
ซึ่งมีการติดเชื้อ influenza B virus
สรุป
โรคไขหวัดใหญสายพันธุใหมที่มีการแพรระบาดในปจจุบันเกิดจากการติดเชื้อไวรัส influenza A
(H1N1) มียาที่ใชในการรักษาตามแนวทางการรักษาของ CDC guideline คือ ยา Oseltamivir และ Zanamivir
โดยยาทั้ง 2 ชนิดมีประสิทธิภาพในรักษาและปองกันโรคไขหวัดใหญสายพันธุใหมได ยาตัวแรกที่เลือกใช คือ
Oseltamivir ถาหากมีการคื้อยาในบางพื้นที่ หรือมีการใชยา Oseltamivir ไปแลวยังใหผลการรักษาที่ไมดีพอ
รวมทั้งผูปวยมีตอบสนองตอการรักษาก็สามารถใชยา Zanamivir เปนยาที่ใชรักษาตอไป