onboard shopping - Surinam Airways

George OrieOntsnapping uit Kamp CopiewegNa de Duitse inval in Nederland in 1940, was ook Suriname in oorlogmet Duitsland. De oorlogsproclamatie, of bekendmaking vanhogerhand , hield in dat Nederland in oorlog was met Duitsland enSuriname dus ook. Dat gaf prof. mr.dr. Johannes Coenraad Kielstra,destijds Gouverneur van Suriname (van 1933-1944) en als zodanigde eenhoofdige leiding van de uitvoerende macht, de bevoegdheidom aan het begin van de oorlog alle mannelijke Duitsers boven devijftien jaar te laten opsluiten Fort Zeelandia.Niet alleen alle onderdanen van het Duitse Rijk in Suriname werdenals vijand beschouwd, maar ook Duitse spionage en pro-Duitsepropaganda en activiteiten. Een week na opsluiting in het kleineZeelandia gingen de ongeveer vijftig Duitse mannen naar het omgebouwdeRooms-katholieke missie-internaat aan de Copieweg, ruim 15kilometer uit de stad. Na enige tijd werden de Duitse vrouwen en kinderengeïnterneerd op de oude plantages Mariënburg en Voorburg. In juni 1941was achter het klooster aan de Copieweg de bouw af van twaalf familiebarakkenen kwamen de vrouwen en kinderen over. Zo werden 134 personenvan Duitse afkomst, zes Surinaamse partners en drie NSB’ers vastgezet.Dit relaas gaat echter niet over de internering in het kamp aan deCopieweg, maar over de ontsnapping daaruit.Ontsnappingen spreken tot de verbeelding. Geromantiseerde voorstellingenvan soms spectaculaire uitbraken uit gevangenissen, in boekvorm ofop het witte doek, vinden gretig aftrek bij het publiek. Het moet wel gaanom een persoon, of personen, die onschuldig is opgesloten, want niemandzal een traan laten om een misdadiger die achter slot en grendel wordtgezet als straf voor zijn wandaden. Een ontsnapping uit een gevangenis ineen stad of in de directe omgeving daarvan is natuurlijk minder spectaculairomdat in een stad de vluchteling meer kansen heeft om te overleven.Hij kent daar meestal wel de weg, kan hier en daar voedsel, kleding enzelfs geld stelen en zich met het laatste vooral hulp van derden en eengoede schuilplaats kopen. Maar anders is het wanneer de vluchteling eensprong in het duister maakt, zich in het ongewisse stort, zonder wapens,voeding en alle andere zaken die hij nodig heeft om het er levend van af tebrengen…en in vrijheid verder te leven.De ontsnapping uit Kamp Copieweg van drie daar geïnterneerden bevatalle in het voorgaande genoemde elementen om als spectaculair te wordenbetiteld en verdient het om onder de aandacht van het grotere publiekte worden gebracht. Het zal wellicht niet zo veel aandacht trekken als hetverhaal van Papillon, ongetwijfeld de beroemdste ontsnapper aller tijden,maar als er voldoende ophef over wordt gemaakt kan het er best wel vankomen.Voor we verder gaan even een geheugensteuntje. De Fransman HenriCharrière (1906-1973), alias Papillon (vlinder), was geen onbekende in deonderwereld van Parijs. Of hij inderdaad ook een misdadiger was methalsmisdrijven op zijn kerfstok , is niet bekend. Maar hoe dan ook, hijwerd in 1931 veroordeeld voor de moord op een pooier in Montmartre, eendaad die hij altijd heeft ontkend. Hij belandde in de beruchte gevangenisvan Frans Guyana. De gevangenis stond in St. Laurent du Maroni aan deMarowijnerivier, die de grens vormt tussen Frans Guyana en Suriname.In 1933 wist hij samen met anderen uit deze gevangenis te ontsnappenen naar Colombia te vluchten, maar uiteindelijk werd hij daar opnieuwaangehouden. Papillon bleek echter niet voor één gat te vangen en ontsnaptewederom, om zich vervolgens maanden in de rimboe van Colombiaschuil te houden. Toen hij dat verblijf beu was, ging hij terug naar de bewoondewereld. Hij werd gauw herkend, opgepakt en overgebracht naarhet eilandje Royale voor de kust van Frans Guyana. Na ettelijke misluktepogingen om van dat eiland af te komen, werd Henri Charrière overgeplaatstnaar het nabijgelegen Duivelseiland. Vanaf dat eiland zou Papillonvolgens de autoriteiten nooit kunnen ontsnappen. Maar de autoriteitenvergisten zich. In 1944 wist Papillon andermaal te ontsnappen en dezekeer definitief. Want een jaar later werd hij officieel in vrijheid gesteld doorde Franse minister, die hevig geschrokken was van de wantoestanden inde overzeese gevangenissen. Hij werd wereldberoemd door het succesvan zijn autobiografie. Wijlen Steve McQueen vereeuwigde Papillon ophet witte doek.Ontsnapping uit CopiewegOntleend aan verschillende geraadpleegde bronnen, komt het volgenderelaas. “Ze werkten samen in de tuin en op het erf van het kamp en sliepenin dezelfde kamer: twee man van de Goslar, de stuurman Boyksen ende machinist Scharfenberg en ‘der Dritte im Bunde’, Schubert, reeds langin Suriname wonend en laatstelijk beheerder van de Kerstenboerderij teBeekhuizen. Op een morgen tegen het einde van augustus 1941 wordt alsgebruikelijk appèl gehouden op de kamer van Schubert, waar op drie beddende klamboe nog is neergelaten. De andere kamerbewoners zeggen datde drie nog slapen en het appèl is voorbij. Zo ging het bijna een week lang,voordat de nodige argwaan gewekt was en de feiten aan het licht kwamen.Boyksen, Scharfenberg en Schubert slaagden erin tijdens het werk in detuin een houten afsluiting in een trens onder het prikkeldraad te verwijderenen na het invallen van de duisternis daarlangs te ontkomen. Ze liepenlangs de spoorbaan en de Meursweg tot aan Onoribo, waar zij vóór hetaanbreken van de dag reeds een korjaal hadden bemachtigd op weg naarde Boven-Suriname. Ze volgden het Cordonpad naar het oosten, kruistende Commewijne en de waterscheiding met de Araguaya- of Pakirakreeken bereikten daarlangs op zondag 7 september 1941 in de middag deMarowijnerivier. Na een tocht van naar schatting acht dagen en ruim 150km, bereikten ze het voor hen vrije Frans Guyana.Ze hadden goed gebruik weten te maken van een kompas en een kaart,die was samengesteld door hun medegevangene de Duitse bosopzichterRogalli een kundig cartograaf, die in die streken goed bekend. We kunnennu rustig zeggen dat deze tocht dwars door het bos en vrijwel zonder middeleneen geweldige prestatie was, die ook nu nog respect afdwingt.Eigenlijk zou de vrijheid hun loon hebben moeten zijn, maar zo is het nietgegaan. Een vermoedelijk militair verslag vertelt hoe het wel is gegaan.‘De bosneger Soea, die in de omgeving van de Pakirakreek woont, bevondzich op Zondag 7 September 1941, ongeveer 6 uur n.m. met zijn boot in genoemdekreek, niet ver verwijderd van de Marowijnerivier.24 w w w. f l y s l m . c o m