08.08.2015 Views

Borstsparende operatie met echogeleide lokalisatie en ... - Zuwe

Borstsparende operatie met echogeleide lokalisatie en ... - Zuwe

Borstsparende operatie met echogeleide lokalisatie en ... - Zuwe

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ChirurgiePatiënt<strong>en</strong> informatie dossier<strong>Borstspar<strong>en</strong>de</strong> <strong>operatie</strong> <strong>met</strong> <strong>echogeleide</strong>tumor<strong>lokalisatie</strong> <strong>en</strong> schildwachtklierprocedureEr is bij u borstkanker vastgesteld. In e<strong>en</strong> korte tijd krijgt u veel informatie. Juistin e<strong>en</strong> periode van spanning <strong>en</strong> onzekerheid is het moeilijk om alle informatie teonthoud<strong>en</strong>. In dit patiënt<strong>en</strong> informatie dossier hebb<strong>en</strong> we voor u belangrijkeinformatie vastgelegd. Zo kunt u thuis alles nog e<strong>en</strong>s rustig nalez<strong>en</strong>.Inhoudsopgave1 Doel patiënt<strong>en</strong> informatie dossier ........................................................ 22 Borstkanker........................................................................................... 22.1 Inleiding................................................................................................. 22.2 De bouw van de borst........................................................................... 22.3 Het ontstaan van e<strong>en</strong> tumor.................................................................. 22.4 E<strong>en</strong> kwaadaardige tumor...................................................................... 32.5 Het lymfestelsel..................................................................................... 33 Behandeling.......................................................................................... 33.1 De <strong>echogeleide</strong> tumor<strong>lokalisatie</strong> ......................................................... 43.2 De schildwachtklierprocedure............................................................... 53.3 De borstspar<strong>en</strong>de <strong>operatie</strong>................................................................... 53.4 Pathologisch onderzoek........................................................................ 53.5 Mammaprint........................................................................................... 54 Algem<strong>en</strong>e voorbereiding op de opname............................................... 64.1 Verpleegkundig spreekuur mammacare verpleegkundige.................... 64.2 De opnamedag..................................................................................... 74.3 Wond..................................................................................................... 74.4 Pijn ....................................................................................................... 74.5 Fysiotherapie........................................................................................ 74.6 Ontslag <strong>en</strong> leefregels............................................................................ 74.7 Mogelijke complicaties.......................................................................... 75 Vervolg verpleegkundig mammaspreekuur........................................... 76 Casemanager/contactpersoon ............................................................. 77 Vrag<strong>en</strong>................................................................................................... 88 Bron...................................................................................................... 89 Interessante websites........................................................................... 8151312811


1 Het gebruik van het patiënt<strong>en</strong> informatie dossierWij rad<strong>en</strong> u aan om:• Uw persoonlijke gegev<strong>en</strong>s in te vull<strong>en</strong>, zie voorzijde.• Uw patiënt<strong>en</strong> informatie dossier bij ieder bezoek aan het ziek<strong>en</strong>huis, de huisarts <strong>en</strong>overige hulpverl<strong>en</strong>ers mee te nem<strong>en</strong> <strong>en</strong> zo nodig te lat<strong>en</strong> lez<strong>en</strong>.• De arts of verpleegkundige te vrag<strong>en</strong> om belangrijke informatie op te schrijv<strong>en</strong> bijhoofdstuk 10. Hier kunt u ook zelf aantek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> mak<strong>en</strong>.2 Borstkanker2.1 InleidingBij u is vastgesteld dat de aando<strong>en</strong>ing in uw borst kwaadaardig is of zich in e<strong>en</strong> voorstadiumhiervan bevindt. Dit nieuws komt vaak onverwacht <strong>en</strong> geeft veel angst. Wij kunn<strong>en</strong> de angstniet wegnem<strong>en</strong>. Veel m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> g<strong>en</strong>ez<strong>en</strong> teg<strong>en</strong>woordig wel van de ziekte. Daarvoor is echtervaak e<strong>en</strong> ingrijp<strong>en</strong>de behandeling nodig. Uw behandel<strong>en</strong>d arts <strong>en</strong>/of verpleegkundigspecialist mammacare zull<strong>en</strong> de ziekte, de onderzoek<strong>en</strong> <strong>en</strong> behandelmogelijkhed<strong>en</strong> goed<strong>met</strong> u besprek<strong>en</strong>.In dit hoofdstuk kunt u lez<strong>en</strong> over:• De bouw van de borst• Het ontstaan van e<strong>en</strong> tumor• E<strong>en</strong> kwaadaardige tumor• Het lymfestelselHet is belangrijk dat u zich tijd<strong>en</strong>s het lez<strong>en</strong> realiseert dat de situatie voor iedere<strong>en</strong> weeranders is.2.2 De bouw van de borstOnder de huid van uw borst voelt u uw melkklier<strong>en</strong> in de vorm van kleine hobbeltjes. Dezezijn over het algeme<strong>en</strong> zacht <strong>en</strong> voel<strong>en</strong> in beide borst<strong>en</strong> hetzelfde aan. Sam<strong>en</strong> vorm<strong>en</strong> demelkklier<strong>en</strong> het borstklierweefsel. In de borst bevind<strong>en</strong> zich ge<strong>en</strong> spier<strong>en</strong>. Wanneer u uwborst<strong>en</strong> in de spiegel bekijkt, ziet u dat ze niet volkom<strong>en</strong> gelijk zijn. Dit is bij de meestem<strong>en</strong>s<strong>en</strong> het geval.a. steunweefselb. ribc. melkklierd. borstspiere. melkgangf. tepel2.3 Het ontstaan van e<strong>en</strong> tumorHet weefsel waaruit ons lichaam is opgebouwd, bestaat uit miljard<strong>en</strong> cell<strong>en</strong>. Iedere cel heefte<strong>en</strong> beperkte lev<strong>en</strong>sduur <strong>en</strong> moet dus steeds word<strong>en</strong> vervang<strong>en</strong>. Dit gebeurt door celdeling.Als er echter meer cell<strong>en</strong> bijkom<strong>en</strong> dan afsterv<strong>en</strong>, ontstaat er e<strong>en</strong> wildgroei. De balanswordt verstoord <strong>en</strong> de cell<strong>en</strong>, die teveel zijn, verdring<strong>en</strong> de normale cell<strong>en</strong>. Er is dan sprakevan e<strong>en</strong> tumor die goed- of kwaadaardig kan zijn of e<strong>en</strong> afwijking <strong>met</strong> het voorstadium vanborstkanker.2


2.4 E<strong>en</strong> kwaadaardige tumorBij e<strong>en</strong> kwaadaardige (maligne) tumor is er sprake van ongeremde celdeling, die niet meervanzelf stopt. De cell<strong>en</strong> die ontstaan hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> afwijk<strong>en</strong>de vorm <strong>en</strong> functioner<strong>en</strong> niet meerzoals het hoort. Zij dring<strong>en</strong> de omligg<strong>en</strong>de weefsels binn<strong>en</strong> <strong>en</strong> tast<strong>en</strong> deze aan.Op deze manier kom<strong>en</strong> tumorcell<strong>en</strong> in de lymfe- <strong>en</strong> bloedbaan terecht <strong>en</strong> verspreid<strong>en</strong> zichdoor het lichaam. Zo kunn<strong>en</strong> ook op andere plaats<strong>en</strong> tumor<strong>en</strong> ontstaan. Dit noem<strong>en</strong> weuitzaaiing<strong>en</strong> of <strong>met</strong>astas<strong>en</strong>.Bij borstkanker gaat het meestal om e<strong>en</strong> zogehet<strong>en</strong> ductaalcarcinoom. E<strong>en</strong>ductaalcarcinoom ontstaat in de melkbuisjes van de borst. Wanneer de oorsprong van detumor zich in de melkkliertjes bevindt, sprek<strong>en</strong> we van e<strong>en</strong> lobulair carcinoom. Het lobulaircarcinoom vormt minder vaak één tumor, maar groeit meer verspreid door de borst. Doordeze groeiwijze wordt e<strong>en</strong> lobulaire tumor vaak pas in e<strong>en</strong> later stadium ontdekt.2.5 Het lymfestelselBij borstkanker speelt het lymfestelsel e<strong>en</strong> grote rol. Als de tumorcell<strong>en</strong> zich verspreid<strong>en</strong> dangebeurt dat in de regel als eerste via het lymfestelsel. Veel m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> zijn niet bek<strong>en</strong>d <strong>met</strong> dewerking hiervan. Daarom gev<strong>en</strong> we u e<strong>en</strong> korte uitleg.2.5.1 De lymfevat<strong>en</strong>Lymfevat<strong>en</strong> vorm<strong>en</strong> de kanal<strong>en</strong> van het lymfestelsel. Deze kanal<strong>en</strong> word<strong>en</strong> vanuit deweefsels gevuld <strong>met</strong> e<strong>en</strong> kleurloze vloeistof; de lymfe. In de lymfe word<strong>en</strong> de afvalstoff<strong>en</strong>uit het lichaam opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Ook bevind<strong>en</strong> zich in de lymfe witte bloedcell<strong>en</strong>. Via de steedsgrotere vat<strong>en</strong> komt dit weefselvocht uiteindelijk in de bloedbaan terecht. Voordat de lymfe inde bloedbaan komt passeert het t<strong>en</strong>minste één lymfeklier.2.5.2 De lymfklier<strong>en</strong>Lymfeklier<strong>en</strong> zijn de zuiveringsstations van het lymfestelsel; daarin word<strong>en</strong> deziekteverwekkers, voornamelijk bacteriën <strong>en</strong> viruss<strong>en</strong> onschadelijk gemaakt. Afvalstoff<strong>en</strong> uitde lymfe word<strong>en</strong> gefilterd. Deze lymfeklier<strong>en</strong> zijn op meerdere plaats<strong>en</strong> in ons lichaam tevind<strong>en</strong>, waaronder de oksel.3 BehandelingIn dit hoofdstuk wordt kort uitgelegd welke behandelmogelijkhed<strong>en</strong> er zijn <strong>en</strong> uitgebreiduitleg over de behandeling borstspar<strong>en</strong>de <strong>operatie</strong> <strong>met</strong> <strong>echogeleide</strong> tumor<strong>lokalisatie</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong>schildwachtklierprocedure. Uw behandel<strong>en</strong>d chirurg heeft dit <strong>met</strong> u besprok<strong>en</strong>.De behandeling kan bestaan uit:• Operatie• Radiotherapie• Chemotherapie• Hormoontherapie• ImmunotherapieWelke behandeling(<strong>en</strong>) u krijgt <strong>en</strong> in welke volgorde hangt af van e<strong>en</strong> aantal factor<strong>en</strong>, onderandere:• De grootte van de tumor t<strong>en</strong> opzichte van de borst• De groeiwijze van de tumor• De plaats(<strong>en</strong>) waar de tumor zich bevindt• Uw conditie• Uw eig<strong>en</strong> voorkeur3


De eerste keus voor de behandeling van borstkanker is meestal e<strong>en</strong> <strong>operatie</strong>. In dithoofdstuk wordt e<strong>en</strong> borstspar<strong>en</strong>de <strong>operatie</strong> <strong>met</strong> <strong>echogeleide</strong> tumor<strong>lokalisatie</strong> <strong>en</strong>schildwachtklierprocedure<strong>operatie</strong> aan u uitgelegd.De behandeling vindt op twee locaties plaats. Voor de duidelijkheid zett<strong>en</strong> we ze hier in dejuiste volgorde onder elkaar.1. Echogeleide tumor<strong>lokalisatie</strong> in het <strong>Zuwe</strong> Hofpoort Ziek<strong>en</strong>huis afdeling Radiologie,vervolg<strong>en</strong>s de2. Schildwachtklierprocedure in het St. Antonius Ziek<strong>en</strong>huis locatie Nieuwegein ofDiaconess<strong>en</strong>huis Utrecht <strong>en</strong>3. De <strong>operatie</strong> in het <strong>Zuwe</strong> Hofpoort Ziek<strong>en</strong>huis (het kan voorkom<strong>en</strong> dat 1 <strong>en</strong> 2 inomgekeerde volgorde plaatsvind<strong>en</strong>)3.1 De <strong>echogeleide</strong> tumor<strong>lokalisatie</strong>Soms is e<strong>en</strong> afwijking zo klein dat deze niet voelbaar is. De chirurg heeft dan e<strong>en</strong>hulpmiddel nodig om de tijd<strong>en</strong>s de <strong>operatie</strong> de exacte plaats van de afwijking te bepal<strong>en</strong>.Door op deze plaats e<strong>en</strong> <strong>lokalisatie</strong>draad te plaats<strong>en</strong>, weet de chirurg waar de afwijking zit.Het inbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van deze draad noem<strong>en</strong> we tumor<strong>lokalisatie</strong>. De plaats van inbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> wordt<strong>met</strong> <strong>echogeleide</strong> bepaald. Voor dit onderzoek is ge<strong>en</strong> speciale voorbereiding nodig. Echter,voor de <strong>operatie</strong> zelf volgt u wel de voorbereiding.De tumor<strong>lokalisatie</strong> vindt plaats op afdeling Radiologie van het <strong>Zuwe</strong> Hofpoort Ziek<strong>en</strong>huis. Indeze paragraaf leest u hoe deze <strong>lokalisatie</strong> uitgevoerd wordt.E<strong>en</strong> radiologisch laborant haalt u uit de wachtkamer. Zij neemt u mee naar deonderzoekskamer <strong>en</strong> beantwoordt uw ev<strong>en</strong>tuele vrag<strong>en</strong> naar aanleiding van devoorinformatie. Daarna neemt zij stap voor stap de procedure van de tumor<strong>lokalisatie</strong> <strong>met</strong>u door. Tijd<strong>en</strong>s deze uitleg maakt u ook k<strong>en</strong>nis <strong>met</strong> de radioloog die bij u de <strong>lokalisatie</strong> zalverricht<strong>en</strong>.Het onderzoek vindt plaats <strong>met</strong> behulp van echografie waarbij u ligt op e<strong>en</strong> behandeltafel.Voordat het plaats<strong>en</strong> van de <strong>lokalisatie</strong>draad plaats kan vind<strong>en</strong> moet de afwijking eerstopgezocht word<strong>en</strong>. Daartoe wordt er wat gel op uw borst aangebracht, waarna de radiolooge<strong>en</strong> echografie maakt van uw borst. Als de afwijking (tumor) in beeld is gebracht, br<strong>en</strong>gtde radioloog e<strong>en</strong> naald in de borst in. In deze naald zit e<strong>en</strong> dunne draad. Na het inbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>wordt de naald verwijderd <strong>en</strong> blijft alle<strong>en</strong> de draad in uw borst achter. Deze draad geeft nude plaats aan van het weefselgebied dat verwijderd <strong>en</strong> onderzocht moet word<strong>en</strong>. Op geleidevan de ligging van de <strong>lokalisatie</strong>draad kan de chirurg tijd<strong>en</strong>s de <strong>operatie</strong> zi<strong>en</strong> waar hetafwijk<strong>en</strong>de weefsel / de tumor zich bevindt om zo daar het weefsel ruim weg te hal<strong>en</strong>.Het hele onderzoek duurt ongeveer 20 tot 40 minut<strong>en</strong>.Het inbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van de naald wordt door de meeste vrouw<strong>en</strong> niet als bijzonder pijnlijkervar<strong>en</strong>. Van de <strong>lokalisatie</strong>draad die (tijdelijk) in uw borst blijft, zult u ge<strong>en</strong> last hebb<strong>en</strong>. Bijoppervlakkige afwijking<strong>en</strong> kan word<strong>en</strong> volstaan door <strong>met</strong> e<strong>en</strong> viltstift op de huid de plaatsvan de tumor af te tek<strong>en</strong><strong>en</strong>. Hiervoor hoeft dan ge<strong>en</strong> <strong>lokalisatie</strong>draad te word<strong>en</strong> ingebracht.Na de <strong>echogeleide</strong> tumor<strong>lokalisatie</strong> gaat u vervolg<strong>en</strong>s naar het ziek<strong>en</strong>huis waar u deafspraak heeft voor de schildwachtklierprocedure.Op de <strong>operatie</strong>kamer haalt de chirurg de tumor (afwijking) op geleide van de <strong>lokalisatie</strong>draad(of onder de viltstiftmarkering) uit uw borst.4


3.2 De schildwachtklierprocedureBij de schildwachtklierprocedure wordt onderzocht of er tumorcell<strong>en</strong> in de schildwachtklierzitt<strong>en</strong>. Als tumorcell<strong>en</strong> zich gaan verspreid<strong>en</strong> is de schildwachtklier de eerste klier waar detumorcell<strong>en</strong> naar uitzaai<strong>en</strong>. De aan- of afwezigheid van tumorcell<strong>en</strong> in deze klier zegt dusiets over de kans op uitzaaiing<strong>en</strong>. Uit onderzoek blijkt dat de schildwachtklierprocedure in98 proc<strong>en</strong>t van alle gevall<strong>en</strong> succesvol uitgevoerd kan word<strong>en</strong>. Dat wil zegg<strong>en</strong> dat de kliergoed kan word<strong>en</strong> gevond<strong>en</strong>. De uitslag is heel betrouwbaar. De schildwachtklier bevindtzich in 90 proc<strong>en</strong>t van de gevall<strong>en</strong> in de oksel <strong>en</strong> in 10 proc<strong>en</strong>t ook op andere plaats<strong>en</strong>,bijvoorbeeld naast het borstbe<strong>en</strong>. U kunt ook meer schildwachtklier<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>.3.2.1 Wanneer e<strong>en</strong> schildwachtklierprocedureOver het algeme<strong>en</strong> wordt de procedure uitgevoerd bij tumor<strong>en</strong> kleiner dan vijf c<strong>en</strong>ti<strong>met</strong>er.De procedure kan niet word<strong>en</strong> uitgevoerd wanneer er tumor<strong>en</strong> zijn in verschill<strong>en</strong>dekwadrant<strong>en</strong> van de borst. Ook e<strong>en</strong> eerdere <strong>operatie</strong> aan de borst kan e<strong>en</strong> red<strong>en</strong> zijn omde schildwachtklierprocedure niet uit te voer<strong>en</strong>. In overige gevall<strong>en</strong> is e<strong>en</strong> schildwachtklierproceduremogelijk3.2.2 Stap 1 van de schildwachtklierprocedureDe schildwachtklier wordt opgespoord <strong>met</strong> radioactieve vloeistof. Voor de <strong>operatie</strong> wordt e<strong>en</strong>klein beetje radioactieve vloeistof in of bij de tumor geïnjecteerd. Deze vloeistof stroomt viade lymfvat<strong>en</strong> naar de schildwachtklier. Het legt eig<strong>en</strong>lijk dezelfde weg af als e<strong>en</strong> tumorcelzou kunn<strong>en</strong> do<strong>en</strong>. Na vijfti<strong>en</strong> minut<strong>en</strong> is het gebied te zi<strong>en</strong> waar de klier zich moet bevind<strong>en</strong>.Dat gebeurt via e<strong>en</strong> lymfscan die op de afdeling nucleaire g<strong>en</strong>eeskunde gemaakt wordt. Natwee <strong>en</strong> vier uur wordt zo’n scan herhaald, om ev<strong>en</strong>tueel meer schildwachtklier<strong>en</strong> aan teton<strong>en</strong>. Het onderzoek, dat niet pijnlijk is, vindt op de dag van de <strong>operatie</strong>, e<strong>en</strong> paar uur voorde <strong>operatie</strong>, plaats.De schildwachtklierprocedure vindt plaats in het St. Antonius Ziek<strong>en</strong>huis locatie Nieuwegeinof in het Diakoness<strong>en</strong>huis Utrecht op de afdeling nucleaire g<strong>en</strong>eeskunde. Op de dag van deschildwachtklierprocedure meldt u zich in één van bov<strong>en</strong>staande ziek<strong>en</strong>huiz<strong>en</strong> waarmee ue<strong>en</strong> afspraak heeft. Nadat de schildwachtklierprocedure is uitgevoerd meldt u zich op deverpleegafdeling Chirurgie op de 2e etage van het <strong>Zuwe</strong> Hofpoort Ziek<strong>en</strong>huis waaraansluit<strong>en</strong>d de <strong>operatie</strong> plaatsvindt.3.2.3 Stap 2 van de schildwachtklierprocedureU komt aan op de <strong>operatie</strong>kamer. Nadat u onder narcose b<strong>en</strong>t gaat de chirurg op zoeknaar de schildwachtklier. De chirurg spuit soms e<strong>en</strong> blauwe kleurstof in de buurt van deborsttumor, zodat de lymfeban<strong>en</strong> die van de tumor afkomstig zijn blauw kleur<strong>en</strong> <strong>en</strong> betergevolgd kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> tot aan de schildwachtklier. Sam<strong>en</strong> <strong>met</strong> de radioactieve stof, die<strong>met</strong> behulp van e<strong>en</strong> geigerteller opgespoord kan word<strong>en</strong>, wordt de lymfeklier gevond<strong>en</strong> <strong>en</strong>verwijderd. Soms zijn er meer dan e<strong>en</strong> schildwachtklier<strong>en</strong>. Het kan zijn dat ondanks beidestapp<strong>en</strong> de schildwachtklier niet gevond<strong>en</strong> wordt. In dat geval word<strong>en</strong> alle lymfeklier<strong>en</strong> uit deoksel verwijderd.3.3 De borstspar<strong>en</strong>de <strong>operatie</strong>Bij e<strong>en</strong> borstspar<strong>en</strong>de <strong>operatie</strong> wordt de tumor ruim wegg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>, <strong>met</strong> e<strong>en</strong> rand van gezondborstweefsel eromhe<strong>en</strong>. De rest van de borst blijft intact. Na e<strong>en</strong> borstspar<strong>en</strong>de <strong>operatie</strong>behoudt de borst over het algeme<strong>en</strong> wel haar vorm, maar zal het volumeverlies zichtbaarzijn.3.4 Pathologisch onderzoekZowel de schildwachtklier als de verwijderde tumor word<strong>en</strong> door de patholoog onderzocht.De patholoog onderzoekt in het wegg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> weefsel of de tumor in zijn geheel, tot in het5


gezonde weefsel, is verwijderd. In de schildwachtklier wordt onderzocht of er tumorcell<strong>en</strong>(uitzaaiing<strong>en</strong>) aanwezig zijn. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> wordt de grootte, de groeiwijze, delingssnelheid <strong>en</strong>de hormoongevoeligheid onderzocht. Deze pathologie (PA) uitslag is na vijf werkdag<strong>en</strong>bek<strong>en</strong>d. Op grond van deze uitslag zal de chirurg <strong>met</strong> u het verdere behandelplanbesprek<strong>en</strong>. Na e<strong>en</strong> borstspar<strong>en</strong>de <strong>operatie</strong> volgt per definitie bestraling van de borst <strong>en</strong>/ofoksel.De PA uitslag <strong>en</strong> het behandelplan word<strong>en</strong> door uw behandel<strong>en</strong>d chirurg in e<strong>en</strong>multidisciplinaire oncologiebespreking voorgelegd aan e<strong>en</strong> team van zowel interne alsexterne oncologisch specialist<strong>en</strong>. Op grond van de pathologie uitslag wordt bepaald of e<strong>en</strong>tweede <strong>operatie</strong> nodig is. E<strong>en</strong> tweede <strong>operatie</strong> kan nodig zijn om het weefsel rond detumor ruimer weg te nem<strong>en</strong>. Het kan nodig zijn om alle lymfeklier<strong>en</strong> uit de oksel teverwijder<strong>en</strong>, of op de oksel te bestral<strong>en</strong>, als de schildwachtklier tumorcell<strong>en</strong> bevat.De behandel<strong>en</strong>d chirurg bespreekt op de polikliniek uitgebreid <strong>met</strong> u de vervolgbehandeling.Wij adviser<strong>en</strong> u om sam<strong>en</strong> <strong>met</strong> uw partner of naaste te kom<strong>en</strong>. Twee m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> hor<strong>en</strong> immersmeer dan één. Naast deze mondelinge informatie over de vervolg behandeling(<strong>en</strong>) krijgt uook de aanvulling voor uw patiënt<strong>en</strong> informatie dossier uitgereikt.3.5 MammaPrintMammaPrint is één van de rec<strong>en</strong>te ontwikkeling<strong>en</strong> in de medische wet<strong>en</strong>schap waarmee deindividuele behandeling van borstkanker verbeterd kan word<strong>en</strong>. MammaPrint is e<strong>en</strong> test vanhet tumorweefsel. De test kan ingezet word<strong>en</strong> als u nog ge<strong>en</strong> behandeling heeft gehad <strong>met</strong>chemotherapie of hormoontherapie <strong>en</strong> er ge<strong>en</strong> sprake is van uitzaaiing in bott<strong>en</strong> of organ<strong>en</strong>.De test bepaalt hoe agressief de tumor is <strong>en</strong> geeft aan of er verhoogd risico is op hetontstaan van uitzaaiing<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> 10 jaar.De arts bespreekt <strong>met</strong> u of u in aanmerking komt voor de MammaPrint.Voor verdere informatie verwijz<strong>en</strong> wij u naar de folder MammaPrint of de website:www.mammaprint.nl. U kunt uiteraard ook uw arts of verpleegkundig specialist om informatievrag<strong>en</strong>.4 Algem<strong>en</strong>e voorbereiding op de opnameVoor de opname krijgt u e<strong>en</strong> afspraak mee voor de mammacareverpleegkundige <strong>en</strong> hetpre<strong>operatie</strong>ve (anesthesist) spreekuur.4.1 Verpleegkundig spreekuur mammacareverpleegkundigeDe mammacareverpleegkundige is verantwoordelijk voor de specifieke zorg voor patiënt<strong>en</strong><strong>met</strong> e<strong>en</strong> aando<strong>en</strong>ing in de borst. Mammacare betek<strong>en</strong>t letterlijk: borstzorg (mamma = borst<strong>en</strong> care = zorg). E<strong>en</strong> mammacareverpleegkundige is e<strong>en</strong> verpleegkundige die zich doormiddel van e<strong>en</strong> specifieke opleiding heeft gespecialiseerd in de zorg voor patiënt<strong>en</strong> <strong>met</strong>borstkanker of andere borstafwijking<strong>en</strong>. Door deze specialisatie is zij in staat voorlichting,begeleiding <strong>en</strong> praktische hulp te gev<strong>en</strong> aan vrouw<strong>en</strong> <strong>met</strong> de hiervoor g<strong>en</strong>oemdeaando<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>. Patiënt<strong>en</strong> word<strong>en</strong> doorverwez<strong>en</strong> door de specialist of verpleegkundigspecialist mammacare. Ook kunt u zelf contact opnem<strong>en</strong> bij vrag<strong>en</strong> over de opname,behandeling, erfelijkheid of reconstructiemogelijkhed<strong>en</strong>.Onze ervaring is dat thuis allerlei vrag<strong>en</strong> opkom<strong>en</strong> die te mak<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> <strong>met</strong> uw ziekte of<strong>operatie</strong>. Het is dan prettig om de informatie die u tijd<strong>en</strong>s het bezoek aan de chirurg heeftgekreg<strong>en</strong>, <strong>met</strong> iemand door te kunn<strong>en</strong> nem<strong>en</strong>. Om deze red<strong>en</strong> heeft de mammacareverpleegkundigee<strong>en</strong> spreekuur voor patiënt<strong>en</strong> die e<strong>en</strong> borst<strong>operatie</strong> zull<strong>en</strong> of hebb<strong>en</strong>ondergaan. In het gesprek voorafgaand aan de <strong>operatie</strong> word<strong>en</strong>, naast het afnem<strong>en</strong> van e<strong>en</strong>verpleegkundige vrag<strong>en</strong>lijst (anamnese), de volg<strong>en</strong>de onderwerp<strong>en</strong> <strong>met</strong> u besprok<strong>en</strong>:6


• opnamedag• <strong>operatie</strong>• dag na de <strong>operatie</strong>• voorkom<strong>en</strong> van lymfoedeem <strong>en</strong> arm<strong>met</strong>ing• ev<strong>en</strong>tuele nabehandeling<strong>en</strong>• nazorg• thuiszorg• patiënt<strong>en</strong>ver<strong>en</strong>iging• lotg<strong>en</strong>ot<strong>en</strong>contact• beweg<strong>en</strong> <strong>en</strong> gezonde voeding tijd<strong>en</strong>s de behandeling<strong>en</strong>Voor de algem<strong>en</strong>e informatie over e<strong>en</strong> opname in het Ziek<strong>en</strong>huis verwijz<strong>en</strong> wij u naar hetpatiënt<strong>en</strong>blad Hofpoort Info.4.2 De opnamedagU meldt zich op de dag van de <strong>operatie</strong> op de afgesprok<strong>en</strong> afdeling. De tijd is afhankelijk vande duur van de schildwachtklierprocedure. De verpleegkundige zal u vervolg<strong>en</strong>s uw kamerwijz<strong>en</strong> <strong>en</strong> u begeleid<strong>en</strong> naar de <strong>operatie</strong>afdeling.4.3 WondNa de <strong>operatie</strong> heeft u e<strong>en</strong> wond in de oksel <strong>en</strong> de borst. Deze zijn afgeplakt <strong>met</strong>zog<strong>en</strong>aamde steristrips <strong>en</strong> e<strong>en</strong> wond(eiland)pleister, <strong>met</strong> daaroverhe<strong>en</strong> e<strong>en</strong> drukverbandvoor de eerste 24 uur. De eilandpleister kunt u na e<strong>en</strong> dag zelf verwijder<strong>en</strong>. De steristripskunt u na e<strong>en</strong> aantal dag<strong>en</strong> zelf verwijder<strong>en</strong>. Douch<strong>en</strong> is ge<strong>en</strong> probleem, in bad gaan <strong>en</strong>zwemm<strong>en</strong> kunt u beter uitstell<strong>en</strong> tot na het eerste polibezoek na opname.Het kan stevigheid gev<strong>en</strong> om de eerste dag<strong>en</strong> na de <strong>operatie</strong> ev<strong>en</strong>tueel dag <strong>en</strong> nacht e<strong>en</strong>beha (ge<strong>en</strong> beugel) te drag<strong>en</strong>. Dit alle<strong>en</strong> als u zich er prettig bij voelt.4.4 PijnTijd<strong>en</strong>s de opname krijgt u volg<strong>en</strong>s protocol pijnmedicatie voorgeschrev<strong>en</strong>. Dit wordtafgestemd op uw mate van pijn <strong>en</strong> pijnbeleving. Hiervan wordt 3 x daags bij u e<strong>en</strong> pijnscoreafg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Voor ontslag krijgt u advies mee voor het gebruik van pijnmedicatie thuis.4.5 FysiotherapieIndi<strong>en</strong> nodig geeft de fysiotherapeut u voor ontslag voorlichting <strong>en</strong> begeleiding bij hetuitvoer<strong>en</strong> van schouder- <strong>en</strong> armoef<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>.4.6 Ontslag <strong>en</strong> leefregelsIn principe kunt u na het bezoek van de arts de dag na de <strong>operatie</strong> weer naar huis. Adviez<strong>en</strong>t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van de leefregels thuis kunt u nalez<strong>en</strong> in de folder leefregels na e<strong>en</strong> borstspar<strong>en</strong>de<strong>operatie</strong>. Deze krijgt u mee bij uw ontslag uit het ziek<strong>en</strong>huis.4.7 Mogelijke complicatiesBij elke <strong>operatie</strong> bestaat de kans op complicaties, zoals nabloeding, wondinfectie, tromboseof longontsteking. Heeft u na de <strong>operatie</strong> klacht<strong>en</strong> die mogelijk hierop wijz<strong>en</strong> dan adviser<strong>en</strong>wij u om contact op te nem<strong>en</strong> <strong>met</strong>:• Polikliniek Chirurgie (maandag t/m vrijdag, van 9.00 - 16.00 uur) T 0348 42 73 41• Spoed Eis<strong>en</strong>de Hulp (buit<strong>en</strong> kantoorur<strong>en</strong>) T 0348 42 79 117


5 Vervolg spreekuur mammacare verpleegkundigeNa het ontslag uit het ziek<strong>en</strong>huis begint vaak pas de verwerking van wat er allemaal <strong>met</strong> ugebeurd is. Naast de emotionele verwerking krijgt u mogelijk ook te mak<strong>en</strong> <strong>met</strong> e<strong>en</strong> fysiek<strong>en</strong>asleep van de behandeling. Op het mammaspreekuur wordt daarom terug gekek<strong>en</strong> naarwat er gebeurd is of wat u nog te wacht<strong>en</strong> staat. Ook kunt u de problem<strong>en</strong> besprek<strong>en</strong> die uof uw partner als gevolg van uw ziekte ervar<strong>en</strong>.Gedur<strong>en</strong>de e<strong>en</strong> jaar krijgt u drie vervolggesprekk<strong>en</strong>. In deze gesprekk<strong>en</strong> komt de dooru ingevulde last<strong>met</strong>er aan de orde. De last<strong>met</strong>er is e<strong>en</strong> hulpinstrum<strong>en</strong>t om mogelijkelichamelijke, psychische, sociale <strong>en</strong> spirituele problem<strong>en</strong> of vrag<strong>en</strong> duidelijk te krijg<strong>en</strong>.6 Casemanager/contactpersoonTijd<strong>en</strong>s uw behandeling voor borstkanker krijgt u <strong>met</strong> diverse zorgverl<strong>en</strong>ers te mak<strong>en</strong> <strong>en</strong> ookin verschill<strong>en</strong>de ziek<strong>en</strong>huiz<strong>en</strong>. Gedur<strong>en</strong>de het behandel- <strong>en</strong> nazorgtraject blijft de chirurguw hoofdbehandelaar. Tijd<strong>en</strong>s bijvoorbeeld de chemotherapie is de internist-oncoloog uwbehandelaar <strong>en</strong> zal hij/zij u door de chemotherapie begeleid<strong>en</strong>, maar de hoofdbehandelaarblijft de chirurg.Voor u is het belangrijk om één contactpersoon te hebb<strong>en</strong> die van uw situatie <strong>en</strong>behandeltraject op de hoogte is <strong>en</strong> die u zal begeleid<strong>en</strong>, soms wat meer op de achtergrond,maar voor u wel de contactpersoon is bij vrag<strong>en</strong>, onduidelijkhed<strong>en</strong> of als er ding<strong>en</strong> zijn di<strong>en</strong>iet prettig verlop<strong>en</strong> in de behandeling in- of extern.De casemanager voor de borstkankerzorg is de verpleegkundig specialist.Bereikbaarheid:• Verpleegkundig specialist mammacare; Wil BodeMaandag t/m donderdag, van 8.00 - 16.00 uurT 0348 42 78 79E wbode@zuwehofpoort.nl of via mammacare@zuwehofpoort.nlBij afwezigheid kunt u uw vraag stell<strong>en</strong> via de mail of bij (dring<strong>en</strong>de) vrag<strong>en</strong> contactopnem<strong>en</strong> <strong>met</strong> de mammacareverpleegkundig<strong>en</strong> of uw behandeld arts.7 Vrag<strong>en</strong>Heeft u na het lez<strong>en</strong> van deze informatie nog vrag<strong>en</strong>, belt u dan gerust:• Mammacareverpleegkundig<strong>en</strong>Spreekuur op donderdag van 7.30 - 16.00 uurT 0348 42 73 70E mammacare@zuwehofpoort.nl• Di<strong>en</strong>st medisch maatschappelijk werk <strong>en</strong> geestelijke verzorgingVoor vrag<strong>en</strong> over sociale, psychische <strong>en</strong> maatschappelijk zorg rondom uw ziekte <strong>en</strong>herstel, kunt u contact opnem<strong>en</strong> <strong>met</strong>:T 0348 42 72 96 medisch maatschappelijk werkT 0348 42 72 89 di<strong>en</strong>st geestelijke verzorging• Afdeling Chirurgie voor vrag<strong>en</strong> over uw verblijf in het ziek<strong>en</strong>huisT 0348 42 73 708


8 BronDit patiënt<strong>en</strong> informatie dossier is afkomstig van Mammacare <strong>Zuwe</strong> Hofpoort Ziek<strong>en</strong>huis <strong>en</strong>gebaseerd op informatie van de• Richtlijn mammacarcinoom (2012)• Ver<strong>en</strong>iging Integrale Kankerc<strong>en</strong>tra (VIKC)• Borstkanker Ver<strong>en</strong>iging Nederland (BVN)9 Interessante websitesVoor meer informatie kijkt u op onze speciale website www.knobbeltjeinjeborst.nl. Hier vindtu ook links naar de websites van verschill<strong>en</strong>de patiënt<strong>en</strong>organisaties.De informatie in deze patiënt<strong>en</strong> informatie dossier is van algem<strong>en</strong>e aard <strong>en</strong> is bedoeld om ue<strong>en</strong> beeld te gev<strong>en</strong> van de zorg <strong>en</strong> voorlichting die u kunt verwacht<strong>en</strong>. In uw situatie kunn<strong>en</strong>andere adviez<strong>en</strong> of procedures van toepassing zijn. Deze patiënt<strong>en</strong> informatie dossier isdan ook e<strong>en</strong> aanvulling op de specifieke (mondelinge) voorlichting van uw specialist ofbehandelaar.Juli 2013<strong>Zuwe</strong> Hofpoort Ziek<strong>en</strong>huisPolanerbaan 23447 GN Woerd<strong>en</strong>T 0348 42 79 11I www.zuwehofpoort.nl

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!