Cały numer 15 w jednym pliku PDF - Pro Libris - Wojewódzka i ...

siê, by nie by³o szewców. Gdy to mówiê komputerowcom,oni patrz¹ na mnie jakbym pochiñsku gada³. Wraz z liczeniem w cycerachi kwadratach i ta terminologia wysz³a z u¿ycia.Szewc, czyli niepe³ny wiersz zamykaj¹cykolumnê lub szpaltê, ju¿ chyba przesta³ byæb³êdem, bêkart – niepe³ny wiersz otwieraj¹cykolumnê jest nadal b³êdem, ale nawet w drukachluksusowych bywa nagminny. Aha,dbam jeszcze o to, by na koñcu wierszy nieby³o pojedynczych liter, ró¿nych „i”, „z”, „w”.To siê nazywa korekta techniczna, wiêc znównie k³amiê, mówi¹c, ¿e jestem fizyczny.Kiedyœ pracowa³em w du¿ej firmie, w M³odzie¿owejAgencji Wydawniczej, funkcja,któr¹ tam pe³ni³em nazywa³a siê redaktormerytoryczny. Moim obowi¹zkiem g³ównymby³o przygotowanie tekstu, nad którym móg³pracowaæ redaktor techniczny. To, coœmymieli wspólnie wyprodukowaæ, nosi³o nazwêmaszynopisu gwarancyjnego. Ja odpowiada³emza tekst, on za dyspozycje techniczne.Specjalne normy pañstwowe okreœla³y jegoparametry. Niby proste. Ale przecie¿, bywa³o,pani maszynistka siê pomyli³a, na którymœz etapów pracy nad tekstem wprowadzononowe zmiany. I ta praca mia³a swój fizycznywymiar i swoje techniczne narzêdzia. ¯yletkado wydrapywania drobniejszych b³êdów (jaw pewnym momencie oprawi³em ma³e ostrzescyzoryka w drewnian¹ obsadkê, tak¹ do stalówki),„gêsia skórka” do zaklejania pojedynczychwierszy, potem wesz³y w u¿ycieplakatówki, potem pojawi³y siê korektory.Ale, bywa³o u¿ywa³o siê te¿ marginesówznaczków pocztowych. No i klej, klej przedewszystkim, bia³y, roœlinny, szkolny lubfotograficzny, najlepszy by³ z Sokó³ki. Och,i jeszcze wtórniki siê sporz¹dza³o. To wszystko,co by³o na maszynopisie, który wêdrowa³ dodrukarni powtarza³o siê na maszynopisowejkopii, która zostawa³a w wydawnictwie. Bogdyby tamten maszynopis zagin¹³... Raczej nieginê³y, ale gdyby...TabliczkaJu¿ wtedy by³ to sprzêt reliktowy, dziedzictwopoprzedniej epoki. Ale by³a wojna, krajdŸwiga³ siê z ruin, papieru nie stawa³o. Wiêcpierwszaki pisa³y na tabliczkach, które nazywa³ysiê ³upkowe, choæ pewnie z prawdziwych³upków ju¿ ich nie robiono. Czarnap³ytka oprawiona w drewniane ramki, po jednejstronie liniowana (chyba na czerwono), podrugiej kratkowana. Pisa³o siê rysikiem,trochê cieñszym ni¿ kredki œwiecowe.Zgrzyta³o, jak g³oœniej to bola³y zêby. A potemto napisane mo¿na by³o zetrzeæ wilgotn¹g¹bk¹ lub szmatk¹ i pisaæ od nowa. Niemarnowa³o siê zeszytów, zeszyty by³y do pisaniana czysto. Prócz zwyk³ych – w kratkêi w w¹skie linie – by³y jeszcze specjalne dokaligrafii. Prócz poziomych linii mia³ydodatkowe pionowe ukoœne kreski. Jak przezmg³ê pamiêtam, ¿e pisa³em w takich, dbaj¹cstarannie, by litery wype³nia³y pochy³e kratki,zbyt krótko jednak, by nawyk siê utrwali³.Tabliczka zaœ pewne siê st³uk³a. ¯e w Lubskuj¹ mia³em – pamiêtam, czy w Starym Zagórzutak¿e – nie pomnê.18 X 2005D³ugopisKoledzy, którzy dostawali paczki z zachodumieli je wczeœniej. Podobnie jak szczotkido zêbów z twardych nylonowych w³ókien. Tekrajowe by³y ze œwiñskiej szczeciny, miêkkie;szybko siê wyciera³y. Pierwsze powszechniedostêpne d³ugopisy zjawi³y siê w kioskachwraz z „Po prostu” i „Dooko³a Œwiata”. „Poprostu” nie czyta³em, by³em zbyt m³ody,„Dooko³a Œwiata” tak. W niedzielê bieg³em dokiosku i ustawia³em siê w kolejce, czasemstarczy³o czasem nie. Jeœli nie kontaminujê, todzia³o siê to mniej wiêcej jednoczeœnie. Tepisma, d³ugopisy i guma do ¿ucia. D³ugopisyby³y ¿ó³te, pisa³y zaœ ulubionym koloremdzieci radzieckich – na fioletowo. Taki atramentrobi³o siê z kopiowego o³ówka (zwanegotak¿e chemicznym lub anilinowym). U nas by³on ma³o popularny, choæ przecie¿ siê zdarza³.D³ugopisy by³y czeskie (pierwszy kupi³emw Szprotawie, w kiosku obok poczty), guma,typu listkowego, te¿. Peppermint, miêtowoeukaliptusowa.Potem chyba pojawi³a siêtak¿e w dra¿etkach. Gorsza, bo pow³oka8