11.08.2015 Views

L A P I K O K U A K ZARTAINEKUAK eta POSTRIAK

LAPIKOKUAK, ZARTAINEKUAK eta POSTRIAK - kinuka

LAPIKOKUAK, ZARTAINEKUAK eta POSTRIAK - kinuka

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

L A P I K O K U A K ,<strong>ZARTAINEKUAK</strong><strong>eta</strong> <strong>POSTRIAK</strong>Lekittoko errez<strong>eta</strong>k


AURKIBIDEA - ÍndiceAURKEZPENA - Presentación ..................................................................... 2HITZAURREA - Prólogo .............................................................................. 3PLATERAK - PLATOS 4SURRUPUTUN - SURRUPUTUN ................................................................... 6MARMITAKUA - MARMITAKO ...................................................................... 8PORRU-PATATAK - PUERROS CON PATATAS .................................................. 10ARROZA TXIRLAKIN - ARROZ CON CHIRLAS ................................................ 12BERAKATZ ZOPIA - SOPA DE AJO ................................................................ 14KARAKOLAK - CARACOLES ........................................................................ 16MUSTURRAK - MORROS ........................................................................... 18TRIPAKIJAK - CALLOS ................................................................................ 20REDONDUA - REDONDO ............................................................................ 22MOROKILA - GACHAS ................................................................................ 24TXIMINOIAK PATATAKIN - CHIPIRONES CON PATATAS .................................... 26TXIMINOIAK SALTSAN - CHIPIRONES EN SALSA ........................................... 28MAKAILAUA PIPERRAKIN - BACALAO CON PIMIENTOS .................................. 30MOMAK SALTSA BERDIAN - MOMAS EN SALSA VERDE ................................ 32TRAMANA - RAYA ...................................................................................... 34TXITXARRUA EDO BERDELA ERRETA - CHICHARRO O VERDEL AL HORNO ...... 36ANTXOAK PLA-PLA EGINDA - ANCHOAS REBOZADAS .................................... 38HEGALUZIA PLA-PA EGINDA - BONITO REBOZADO ........................................ 40BISIGUA SALTSA GORRIJIAN - BESUGO EN SALSA ROJA .............................. 42LAPAK SALTSA BERDIAN - LAPAS EN SALSA VERDE ..................................... 43MOMIA BRIJIDUTA - MOMAS FRITAS ........................................................... 44URRABURUA LABAN - DORADA AL HORNO .................................................. 45L A P I K O K U A K ,<strong>ZARTAINEKUAK</strong><strong>eta</strong> <strong>POSTRIAK</strong><strong>POSTRIAK</strong> - POSTRES 46MONTE NEVADO - MONTE NEVADO ............................................................ 48TOSTADAK - TOSTADAS ............................................................................. 49SAGAR ERRIAK - MANZANAS ASADAS ........................................................ 50AIJA - AIA ................................................................................................. 51INTXAUR SALTSIA - INTXAURSALSA ............................................................ 52KONPOTIA - COMPOTA .............................................................................. 53ESKERRONAK - Agradecimientos ............................................................... 54Lege Gordailua: NA-3687-2007Argitaratzailea: LEKEITIOKO UDALAMak<strong>eta</strong>zioa <strong>eta</strong> Argazkiak: KIÑUKA, S.L.Lekittoko errez<strong>eta</strong>k


AURKEZPENA - PresentaciónHITZAURREA - PrólogoOndare historikoa da herri batek dituen baloregarrantzitsuen<strong>eta</strong>ko bat. Nekez izango ginatekegu orain garen bezalakoak, gure arbasoen memoriarikgabe, gure kale<strong>eta</strong>n jolasten zuten, gurebalkoi<strong>eta</strong>ra ateratzen ziren, gure elizan otoitz egitenzuten edota gure tabern<strong>eta</strong>n txikitoak edatenzituzten haiek gabe. Eta gure ondoren etorrikodirenak ere ez dira ezer izango, ez badizkiegu ohiturahoriek guztiak, hitzak, tradizioak, istorioak,ofizioak, <strong>eta</strong>b… euren esku uzten.Direla urte batzu<strong>eta</strong>tik buru-belarri ari garagure ondarea berreskuratzeko <strong>eta</strong> mantentzekozeregin<strong>eta</strong>n. Ondare bat, materiala <strong>eta</strong> inmateriala,harrizkoa <strong>eta</strong> sentimenduzkoa, itsasoa duenaprotagonista nagusi: gure itsasoa!!!Gaur aurkeztuko dizuedan liburu honen bidezLekeitioko sukaldaritzako zenbait plater tradizionalkuzinatzen erakutsi nahi da.Plater errazak, bai horixe!!! Baina gure amekedo amonek kuzinatuak izatean, euskal sukaldaritzakoben<strong>eta</strong>ko harribitxi <strong>eta</strong> maisulan bihurtuak,osagai garrantzitsuena, maitasuna <strong>eta</strong>kariñoa, barra-barra daramatelako.Protagonista berek errez<strong>eta</strong>k presta tzen erabiltzenduten euskara berean idatziak, gainera.Kasu hon<strong>eta</strong>n, bada, «zelan esaten den» «zeresaten den» bezain garrantzitsua da, euskaradelako gure kultura <strong>eta</strong> gure tradizioaren zutabegarrantzitsuen<strong>eta</strong>ko bat. Gure eskueria, arrantzaleenberbetia.Plater horiek guztiak kuzinatzera animatzenzaituztet, gure lurreko <strong>eta</strong> gure itsasoko osagaiakerabilita. Gure baserritarrek <strong>eta</strong> gurearrantzaleek guretzat lortu dituzten osagaiak,euskal herritarron metodoak <strong>eta</strong> arte tradizionalakerabilita.Azkenik, nire eskerrik beroenak errez<strong>eta</strong> liburuhau posible egin duten emakumeei.Zuen alkatearen agur beroa…Jose Mª Cazalis EigurenLekeitioko Udaleko alkateaUno de los valores mas importantes que tieneun pueblo es su patrimonio histórico. Sin lamemoria de nuestros antepasados, de aquellosque jugaban en nuestras calles, se asomaban anuestros balcones, rezaban en nuestra iglesia odisfrutaban en nuestras tabernas, ahora nosotrosno seriamos nada. Y quienes nos sigan a nosotrostampoco serán nada si no conseguimostransmitirles todas esas costumbres, palabras,tradiciones, historias, oficios... Desde hace yaunos años estamos empeñados en la tarea derecuperar y mantener nuestro patrimonio. Un patrimonio,material e inmaterial, de piedras y sentimientos,que tiene como protagonista principala la mar. Nuestra mar.Hoy os presento un libro que quiere enseñarosa cocinar unos cuantos platos tradicionales en lacocina de Lekeitio.Unos platos sencillos, pero que cocinados pornuestras madres o nuestras abuelas se conviertenen verdaderas joyas y obras maestras de lacocina vasca. Sobre todo por que siempre llevanuna buena cantidad de los ingredientes mas importantes:el cariño y el amor.Además, hemos querido mantener el mismoeuskera con el que las protagonistas del libroescribieron las rec<strong>eta</strong>s. En este caso “como sedice” es casi tan importante como “que se dice”.Porque el euskera es uno de los pilares mas importantesde nuestra cultura y de nuestra tradición.Nuestro euskera, el euskera de la mar.Espero que os animéis a cocinar todos estosplatos, utilizando los productos de nuestra tierray nuestra mar, los productos que nuestros baserritarrasy nuestros arrantzales han conseguidopara nosotros con los métodos y las artes tradicionalesde los vascos.Por ultimo, mi más sincero agradecimiento alas mujeres que han hecho posible este libro derec<strong>eta</strong>s.Un saludo de vuestro alcalde...Jose Mª Cazalis EigurenLekeitioko Udaleko alkateaZeharo egoki irizten zaidan liburu honen gaineko hitzaurrea idaztekoeskatu didate: “LAPIKOKUAK, <strong>ZARTAINEKUAK</strong> ETA <strong>POSTRIAK</strong>.Lekittoko errez<strong>eta</strong>k”.Gaur egun, munduko edozein telebista kanalek eskaintzen digubere sukaldarien <strong>eta</strong> errezeten saioa, <strong>eta</strong> edozein liburu-denda edomerkataritzako gune sukaldaritzari buruzko liburuez gainezka ikus ditzakegu.Izan ere, “globalizazioa” “geure” bilakatzen ari da, <strong>eta</strong> galtzenari da herrien “biodibertsitatearen” zati handi bat. Hain zuzen, prozesuhorri aurre egiteko, Slow Food deritzon mugimendua sortu da, jaki <strong>eta</strong>elikagai onak, garbiak <strong>eta</strong> bidezkoak babeste aldera. Onak, zeren <strong>eta</strong>jaten ditugunean halakoak izan behar baitute, usain, urrin, zapore <strong>eta</strong>gustu apartarekin. Garbiak, modu orekatuan <strong>eta</strong> lehengaia ekoiztenden inguruneari begirune osoa izaki eskuratu behar direlako, irizpidehori gurera ekarrita, lehengaiok baxurako ontzi tradizionalekin eskuratuz<strong>eta</strong> arrantza-tokiak agortzen ez dituzten arrantza-tresnak erabiliz.Eta azkenik, bidezkoak, arrantzaleak <strong>eta</strong> ekoizleak beren lana <strong>eta</strong> gurekulturaren atal bat artatzen jakin izana konpentsatzen duen prezioaeskuratu behar dute <strong>eta</strong>.Gogo<strong>eta</strong> egin dezagun, une batez, elikagai “globalizatuek” dakarkigutenaz.Alde batetik, ezin ahantz dezakegu egokitu zaigun gizartehon<strong>eta</strong>n denbora oso kontuan hartu beharreko baldintza dela, <strong>eta</strong> hagitzestimatzen ditugula hiru-lau segundotan maneatzen ditugun janariprestatuak, hots, makina bati erregaia botatzea lantxerik di-da jatenditugun horiek. Hori elikagaion aldeko argudioa izan daiteke. Hala ere,horrela jardunik herrien ondarearen zati bat galduz goaz: arrain motak,abere-arrazak, bertoko haziak, labore tradizionalak <strong>eta</strong> jakintza herrikoioparoa gordetzen duten errez<strong>eta</strong>k; honekin guztiarekin batera, arrantza,ekoizpen edo laborantza sistemekin loturik dauden berba asko <strong>eta</strong>gauza asko desagertzen dira: lehengo tresnen izenak, nasak, sareak,..., musika, folklorea <strong>eta</strong> lehen sektoreko jarduerak ospatzeko jaiak,zenbait jarduerarekin lotutako soinekoak, arropak <strong>eta</strong> abar.Beste alde batetik, gaur egun osasuna <strong>eta</strong> elikadura elkarrekin lotzendituzten albisteak uneoro irakurri, ikusi <strong>eta</strong> entzun arren, badirudieguneroko bizitzan ez diogula batere garrantzirik ematen erosten ditugunelikagaien jatorriari. Gure elikaduraren oinarri izango diren janariedariengaineko informazio gehiago exijitu behar dugu. Nondik datozhoriek guztiak? Nola ekoiztu dituzte? Garrantzia eman behar diegu bertokohaziei edo arrazei eusten dieten tokiko ekoizleei, ganadua modunaturalean, betiko artzaintzaren edota abeltzaintza estentsiboarenarabera <strong>eta</strong> jaki manipulatuak eman barik hazten duten abeltzainei.Eros dezagun baxurako arraina, oraindik ia batere kutsatzen ez dutenitsasontzi<strong>eta</strong>n modu tradizionalean harrapatzen direnak. Hain zuzenere, arrain horiek dira freskoenak, <strong>eta</strong> itsasoko zapore ederra daukatenak.Amaitzeko, nire eskerrik zintzoena adierazi nahi diot LekeitiokoUdalari, berau arduratu baita liburu hau argitaratzeaz. Halako ekimenek,<strong>eta</strong> bai aurten egin den “Tximinoiaren Gorespena” bezalako besteekimen batzuek ere, asko esaten dute herri hon<strong>eta</strong>ko emakumeen<strong>eta</strong> gizonen alde, lanean <strong>eta</strong> lanean kementsu aritzen baitira berenondare historikoaren zati garrantzitsu hori gal ez dadin. Bereziki, eskerona adierazi nahi diet senarrak, semeak, aitak edo anaia-nebak itsasotiknoiz etorriko zain lehorrean mende<strong>eta</strong>n <strong>eta</strong> mende<strong>eta</strong>n luzaroitxaroten egon behar izan zuten emakumeei. Izan ere, itxaronaldi larrigarrihoriek ez zieten etxeak egokiro gobernatzerik galarazi. Familia aurreraateratzen jakin zuten, <strong>eta</strong> horr<strong>eta</strong>rako, besteak beste, itsasokolehengai bikainak erabiliz, errez<strong>eta</strong>rik onen<strong>eta</strong>riko batzuk sortzeko gaiizan ziren. Hori<strong>eta</strong>koak dira, hain justu ere, liburu hon<strong>eta</strong>n aurkitu ahalizango ditugun errez<strong>eta</strong> ederrak.On egin!Mariano GómezSlow Food-eko Bilbao-Bizkaia Convivium leaderraMe piden que escriba un prólogo sobre lo que me parece ungran acierto: este libro sobre “LAPIKOKUAK, <strong>ZARTAINEKUAK</strong> ETA<strong>POSTRIAK</strong>, rec<strong>eta</strong>s tradicionales de Lekeitio”.Y es que hoy en día, en el que cualquier canal de televisión delmundo nos ofrece su sección de cocineros y rec<strong>eta</strong>s y las estanteríasde cualquier librería o centro comercial están repl<strong>eta</strong>s de librossobre cocina, estamos dirigidos hacia una “Globalización” perdiendode esta manera parte de la “Biodiversidad” de los pueblos. Encontra de este proceso surge el movimiento Slow Food, que abogapor la defensa de los alimentos buenos, limpios y justos. Buenos,por que lo tienen que ser cuando nos los comemos, con un olor,aroma, sabor y gusto exquisitos. Limpios, ya que tienen que ser obtenidosde una forma equilibrada y respetuosa con el medio naturalen el que se produce la materia prima, caso de la mar con barcostradicionales de bajura y con artes de pesca que no esquilmen loscaladeros. Por último, justos, ya que el pescador o productor debeobtener un precio que compense su trabajo y el haber sabido preservaruna parte de su cultura.Reflexionemos un minuto sobre lo que nos traen los alimentos“globalizados”. Por una parte no podemos obviar que en la sociedaden la que nos ha tocado vivir, el tiempo es un condicionante importantey el poder acceder a alimentos preparados que los cocinamosen segundos y los engullimos como se pone carburante a una máquinapara que siga trabajando puede ser un argumento. Pero conello, vamos perdiendo parte del patrimonio de los pueblos: pescados,razas de ganado, semillas autóctonas, cultivos tradicionales yrec<strong>eta</strong>s que atesoran un rico saber popular y unido a esto desapareceparte del idioma ligado a los sistemas de pesca, produccióno cultivo; aperos, nasas, redes,…, músicas, folclore y fiestas decelebración de actividades del sector primario, indumentaria y ropasrelacionadas con las distintas actividades.Por otro lado, aunque constantemente leemos, vemos y oímosnoticias que relacionan la salud con la alimentación parece que enel día a día no damos importancia al origen de los alimentos quecompramos. Debemos exigir más información sobre lo que va a serla base de nuestra alimentación. ¿De dónde vienen? ¿Cómo se producen?Demos importancia a los productores locales que conservansemillas o razas autóctonas, que alimentan al ganado de formanatural sin alimentos manipulados y animales que se desarrollanen pastoreo o extensivo. Compremos pescado de bajura, pescadostodavía de forma artesanal en embarcaciones apenas contaminantes.Estos pescados son los más frescos y los que atesoran todo suespléndido sabor marino.No quiero finalizar estas líneas sin mostrar mi más sincero agradecimientoal Ayuntamiento de Lekeitio, responsable de esta publicación.Ya que estas iniciativas, y otras como las de “Exaltación deltximinoia”, que ha tenido lugar este año, dicen mucho de un grupode mujeres y hombres de esta localidad, que son sensibles a evitarque se pierda una parte importante de su rico legado histórico.De una manera especial quiero mostrar mi agradecimiento a lasmujeres de pescadores y arrantzales que durante siglos tuvieronque aguardar en tierra la incertidumbre del regreso de la mar de esposos,hijos, padres o hermanos. Angustiosos periodos de esperaque no por ello les restó el buen gobierno de sus casas. El día a díapara sacar a la familia adelante y que para ello entre otras supieroncrear, mejorar y transmitir a partir de una excepcional materia primaproveniente de la mar, algunas de las mejores rec<strong>eta</strong>s como las quepodemos leer gustosamente en este libro.Bejoin daizuela!Mariano GómezConvivium leader Bilbao-Bizkaia de Slow Food23


PlaterakPlatos


SurruputunBeharrezkuak: (4-6 pertsonantzat)500 g makailauKipula 1Porru 1Piper berde 1Zanahorija 1Berakatz atal 1PatatakGatza, orijua <strong>eta</strong> piperrautsgozuaImini orijotan kipula, porrua, piper berdia, zanahorijia<strong>eta</strong> berakatza. Dana egin su txikinian geldi-geldi. Botabertora patatak ebagitta, makailaua <strong>eta</strong> piperrautsgozua. Eragin ondo-ondo <strong>eta</strong> gehittu ur epela. Patatakbigundutakuan, kendu sutatik.Ingredientes: (4-6 personas)500g de bacalao1 cebolla1 puerro1 pimiento verde1 zanahoria1 diente de ajoPatatasSal, aceite y pimentón dulceSurruputunPreparar en una cazuela aceite, cebolla, puerro, pimientoverde, zanahoria y ajo. Pochar todo a fuego lento.Añadir las patatas troceadas, el bacalao y el pimentóndulce. Remover bien y añadir agua templada. Cuandolas patatas estén hechas (blandas) sacar del fuego.30 m6


MarmitakuaBeharrezkuak: (4-6 pertsonantzat)3 berakatz atalKipula 24 piper berde6 piper txorizeroKilo 1 patataKilo 1 hegaluze edo atunUra edo arrain saldiaOliba orijua (6 koilarakada)Gatza <strong>eta</strong> piperminaImini orijua berotzen lapiko baten; bota berakatza, kipula<strong>eta</strong> piper berdia txiki-txiki eginda <strong>eta</strong> erdi brijidusu txikinian. Dana erdi brijidutakuan, gehittu piper txorizeruenmamina <strong>eta</strong> pipermina. Gero, bota txikittutazurittutako patatak. Gehittu ura edo arrain-saldia danatapa arte, <strong>eta</strong> euki 20 minittu irakitten (edo patatakbigundu arte). Gero, bota hegaluzia garbittuta <strong>eta</strong> takotxikittan zatittuta. Itzi egosten minittu batzutan <strong>eta</strong> ataramahaira, aurretik gatza bota <strong>eta</strong> gero.Ingredientes: (4-6 personas)3 dientes de Ajo2 cebollas4 pimientos verdes6 pimientos choriceros1 kg de patatas1 kg de bonito o atúnAgua o caldo de pescadoAceite de oliva (6 cucharadas)Sal y picante (guindilla)MarmitakoEn una cazuela poner aceite a calentar; agregar losajos, cebollas y pimiento verde bien picaditos, y rehogara fuego lento. Cuando esté bien pochado añadir lacarne de los pimientos choriceros y el picante (guindilla).A continuación agregar las patatas peladas y troceadas.Cubrir con agua o caldo de pescado y dejarcocer durante 20 minutos. Después, añadir el bonitolimpio y cortado en tacos. Dejar cocer unos minutos,poner a punto de sal y dejar reposar antes de servir.30 m8


Porru-patatakImini ura lapikuan, irakitten hasten danian bota porruak<strong>eta</strong> zanahorijak, gehittu orijo apur bat <strong>eta</strong> gatza. 20 batminittu pasatakoan, sartu patatak. Euki irakitten beste20 minittu <strong>eta</strong> atara lapikotik patatia bigundutakuan.Amaitzeko, kendu ura edo salda apur bat, <strong>eta</strong> berakatzatal batzuk orijotan brijidutakuan, gehittu porru-patatei.Beharrezkuak:4 porru2 zanahorija4 patata4 koilarakada orijoBerakatz atal batzukGatzaPuerros con patatasPoner agua en una cazuela y, cuando comience a hervir,verter los puerros y las zanahorias, añadiendo unpoco de aceite y sal. Después de unos 20 minutos,añadir las patatas. Después, dejar hervir durante otros20 minutos y cuando la patata se haya ablandado, sacartodo de la cazuela.Por último, quitar un poco del agua o caldo resultante,freír en aceite los dientes de ajo, y echárselo a lospuerros con patatas.Ingredientes:4 puerros2 zanahorias4 patatas4 cucharadas de aceiteUnos dientes de ajoSal30 m40 m1011


Arroza txirlakinEgin kipula zati txikittan. Erabiliko dogun lapikora orijoapur bat bota <strong>eta</strong> zatittutako kipula gehittu. Ipini sutan<strong>eta</strong> kipula dora orduko gehittu txirlak <strong>eta</strong> perrexila, txiki-txikieginda. Buelta bat emon (10-15 segundu), arroza<strong>eta</strong> gero ura (edo aurretik egin dan saldia) gehittu.Amaitzeko, 20 bat minittutan sutan itzi <strong>eta</strong> listo.Beharrezkuak:Orijua (2 edo 3 koilarakada)Kipula erdi750 g txirlaPerrexilaLitro 1 salda edo uraArrozaArroz con chirlasIngredientes:2 ó 3 cucharadas de aceiteMedia cebolla750g. de chirlasPerejil1 litro de agua o caldoArrozPicar la cebolla fina. Echar un poco de aceite a la cazuelaque vayamos a usar y agregar la cebolla. Poneral fuego y, antes de que la cebolla se dore, agregar laschirlas y el perejil picado finamente. Rehogar (10-15segundos), echar el arroz y luego agregar el agua (o elcaldo previamente cocinado). Dejar al fuego durante20 minutos y listo.30 m25 m1213


Berakatz zopiaImini ura irakitten kazulara baten berakatz atalagaz <strong>eta</strong>gatzagaz. Brijidu beste kazulara baten aurretik zatittutakoogija berakatz atal bategaz, ogia dora arte. Urairakitten dagoala (berakatzakin) joan botaten apurkaapurkabeste kazularara, dana ondo nahasta arte.Bota nahi dan beste ur: urtsu nahi dabenak bota urgehi jago, bestela gitxiago. Azkenez, brijidu arrautzak<strong>eta</strong> urdaiazpiko edo jamoia, <strong>eta</strong> bota kazularara (edobota arrautzak bertara kazularara <strong>eta</strong> bertan egosi).BeharrezkuakOrijua (4 koilarakada)Berakatza ( 4-5 atal)Pistola ogijaUrdaiazpiko edojamoi naturala, 50-100gr4 arrautzaUra, litro 1GatzaSopa de ajoPoner agua a hervir en una cazuela con unos dientesde ajo y una pizca de sal. En otra cazuela verter el pantroceado previamente y freírlo con un diente de ajo hastaque se dore. El agua que hierve con los dientes deajo irla vertiendo poco a poco a la otra cazuela, hastaque todo se mezcle adecuadamente. Verter tanta aguacomo se quiera: más agua para quien le guste caldoso,menos para quien no. Por último, freír los huevos y eljamón y verter en la cazuela (o verter los huevos en lacazuela y cocerlos allí mismo).30 mIngredientes:Aceite (4 cucharadas)Ajo (4-5 dientes)Pan de pistolaJamón natural, 50-100 g4 huevos1 litro de aguaSal15


KarakolakBeharrezkuak:Karakolak, kg 14 kipula handi4 berakatz atal4 porru200 cl. orijo18 piper txorizeroGatzaOzpina edo binagriaGarbittu karakolak: Lehenengo, bete balde bat uragaz <strong>eta</strong>bota gatza <strong>eta</strong> ozpina edo binagria. Berton itzi karakolak4 ordu. Gero ziri-ziri eragin banan-banan adar txiki bategaz.Gero erabili bueltaka <strong>eta</strong> garbittu ur<strong>eta</strong>n, sei bat bidaredo gehijagotan.Imini lapiko baten sutan <strong>eta</strong> irakin orduko (adarrak urtenedo kanporatzen diranian) aldatu ura lau edo bost bidar.Imini ur garbija beste lapiko baten porruakin <strong>eta</strong> kipulakin,<strong>eta</strong> itzi egosten ordu bat inguru.Gero atara <strong>eta</strong> itzi ur barik, saltsiari gehitzeko.Saltsia: Imini orijua <strong>eta</strong> kipula kazulara baten, porruak <strong>eta</strong>berakatza zimeldu arte.Bittartian euki piper txorizeruak beratzen, <strong>eta</strong> biguntzendiranian, gehittu kipulari <strong>eta</strong> beste guztijari. Egosi <strong>eta</strong>gero pasadoretik pasa <strong>eta</strong> saltsa horri karakolak gehi ttu.Amaitzeko, bota gatza <strong>eta</strong> itzi berotzen geldi-geldi, su txikinian.Ingredientes:1 kg. de caracoles4 cebollas grandes4 dientes de ajo4 puerros200 cl. de aceite18 pimientos choricerosSalVinagre8 orduCaracolesPara limpiar los caracoles: ponerlos en un balde con agua,sal y vinagre. Dejar los caracoles en dicho balde durantecuatro horas. Después, de uno en uno y con un palillo,moverlos. Después tenerlos dando vueltas y limpiarlos enagua, unas seis veces.Ponerlos en una cazuela al fuego y antes de que hierva(cuando asomen los cuernos), cambiar el agua unas cuatroo cinco veces.En otra cazuela poner agua limpia y cocer en ella los puerrosy las cebollas durante una hora aproximadamente.Después, sacar y dejar sin agua para posteriormente añadirla salsa.Salsa: poner en una cazuela aceite, cebolla, puerros yajos hasta que se hagan.Mientras tanto, poner los pimientos choriceros a que seablanden y, después de que se hayan ablandado, añadírselosa todo lo demás. Después de cocer pasar por elpasador y añadir los caracoles a esa salsa. Por último,añadir una pizca de sal y calentar a fuego lento.30 m16 17


MusturrakBeharrezkuak:Mustur erdi bat4 porru3 kipulaArrautza 116 piper txorizero siku200 cl orijoUrunaGatzaLehenengo, egosi musturrak ur<strong>eta</strong>n porruakin batera.Gehittu ur horr<strong>eta</strong>ra uruna, ur pixka bategaz bustitta.(Musturrak egiten badoguz presino-lapikuan, arinagoegiten dira: pitorrotxuak igon <strong>eta</strong> 20 bat minittu. Lapikonormalian ordu bete).Atara musturrak lapikotik <strong>eta</strong> itzi hotzitzen hurrengoegunera arte. Ondo hotzittu <strong>eta</strong> gero, ebagi zati meh<strong>eta</strong>n,<strong>eta</strong> brijidu urunagaz <strong>eta</strong> arrautzagaz, <strong>eta</strong> iminikazulara zabal baten.Imini orijua zartain baten, <strong>eta</strong> bota kipulak <strong>eta</strong> porruaktxikittuta. Aurretik beratu piperrak ur<strong>eta</strong>n. Halan eginda,bigun-bigun egongo dira behar doguzanian.Kipulak <strong>eta</strong> porruak apur bat dora diranian, gehi ttu piperrakzartainera <strong>eta</strong> dana nahasta. Euki 10 bat minittuegosten, <strong>eta</strong> gero pasa musturren kazolara, txinotikpasa <strong>eta</strong> gero. Amaitzeko, bota gatza <strong>eta</strong> euki egosten10 minittu inguru.40 mMorrosIngredientes:Medio morro4 puerros3 cebollas1 huevo16 pimientos choriceros secos200 cl. de aceiteHarinaSalCocer los morros en agua junto con los puerros. Añadira esa agua la harina previamente mezclada con unpoco de agua (los morros, si se cuecen en la olla apresión, se hacen antes: desde que sube el pitorroesperar unos 20 minutos. En una cazuela normal cercade una hora).Sacar los morros de la cazuela y dejar enfriar hasta eldía siguiente. Después de enfriar trocear en láminasfinas, freírlas con harina y huevo, y colocarlas en unacazuela ancha.Poner aceite en una sartén y añadir la cebolla y lospuerros picados. Previamente ablandar los pimientosen agua.Cuando la cebolla y los puerros se hayan dorado unpoco, añadir los pimientos a la sartén y mezclarlo todo.Después de cocinarlo durante unos 10 minutos, añadirloa la cazuela de los morros, una vez pasado porel chino. Añadir la sal y dejar cociendo durante unos10 minutos.18


TripakijakEgosi tripakijak porruakin edo nahi dan berduragaz (ordubetian edo). Bestela, erosi tripakijak egositta.Lehenengo, egin saldia okeliagaz <strong>eta</strong> hazur bategaz, <strong>eta</strong> geroko gorde.Txikittu kipula <strong>eta</strong> berakatza perrexil pixka bategaz <strong>eta</strong> imini ogi-azala kazularan orijotan erregosten. Danaegitten danian, bota piper txorizeruaren mamina. Ondo-ondo nahasta dana <strong>eta</strong> gehittu hasikeran eginikosaldia. Pasa txinotik, imini lapikuan <strong>eta</strong> gehittu lortutako saltsiari tripakijak. Amaitzeko, imini berotzen.Beharrezkuak:Tripaki freskuak (kg 1)Orijua, baso beteKipula gorri 2 (handiak)Berakatz atal 2Ogi zati bat12 piper txorizeroSaldiaokela <strong>eta</strong> hazurragazegindakua)GatzaPerrexilaPorruaIngredientes:1 kg de callos (frescos)1 vaso de aceite de oliva2 cebollas rojas grandes2 dientes de ajo1 trozo de pan12 pimientos choricerosCaldo(de carne y huesos)salPerejilPuerro120 mCallosCocer los callos con puerros o con la verdura que se quiera (durante una hora más o menos). También sepueden comprar ya cocidos.Primero, hacer el caldo con un trozo de carne y un hueso, y reservarlo para más tarde.Trocear la cebolla, los dientes de ajo y un poco de perejil y, junto con el trozo de pan, ponerlo a rehogaren una cazuela. Cuando se haga todo, añadir la carne del pimiento choricero. Mezclar todo bien y añadirel caldo que se reservó al comienzo. Pasar todo por el chino, verter en la cazuela y añadir los callos a lasalsa resultante. Por último, calentar.20


RedonduaEmon gatza okeliari <strong>eta</strong> pasa urun<strong>eta</strong>n. Txikittu kipula, berakatza, porrua, zanahorijia <strong>eta</strong> piper berdia; botaardao zurija ganetik <strong>eta</strong> kozina orijotan okeliagaz batera.Itzi su txikinian egosten, okela bigundu arte (35 minittu inguru). Gero itzi hotzitzen ta ebagi xerratan (hotzhotzadagoenian errezago ebagitten da). Beste guztija pure egin, bota ganetik okeliari <strong>eta</strong> imini irakitten.Amaitzeko, atondu txanpinoi <strong>eta</strong> idarrakin.Beharrezkuak:Kilo <strong>eta</strong> erdi biribilki edoredondoKipula gorri 2Porru 2Zanahorija 1Berakatz atal 2Piper berde handi 1Ardao zurija (katilu txiki 1)TxanpinoiakIdarrakGatza, uruna <strong>eta</strong> orijuaUrunaIngredientes:1 ½ kg de redondo2 cebollas rojas2 puerros1 zanahoria2 dientes de ajo1 pimiento verde grandeVino blanco( un vaso pequeño)ChampiñonesGuisantesSal, harina y aceite60 mRedondo30 mSazonar la carne con sal y harina y ponerlo en una cazuela con aceite, cebolla, ajo, puerro, zanahoria,pimiento verde y vino blanco.Dejar cocer a fuego lento hasta que se ablande la carne (unos 35 minutos).Una vez hecho dejar enfriar la carne (cuanto más frío, más fácil de trocear) y cortar en rodajas. Pasar porel pasapurés el resto de los ingredientes, verter en la cazuela, introducir la carne y darle un hervor. Porúltimo, adornar con champiñones y guisantes.2223


MorokilaAlde batetik, egosi esnia <strong>eta</strong>, bestetik, bota urunari esne hotza, apur bat. Esnia egosi danian, geldi-geldibota arto-urunera <strong>eta</strong> egurrezko koilara bategaz txiribia, dana egosi arte. Egosten danian, 10-12 minittuitzi sutan geldi-geldi, gatza bota <strong>eta</strong> buelta-bueltaka egin egurrezko koilariagaz.Beharrezkuak:Esnia edo uraArto-uruna, katilu beteGatzaIngredientes:Leche o aguaHarina de maíz(un cuenco)Sal15 mGachasPor un lado, cocer la leche y, por otro, añadir a la harina un poco de leche fría. Cuando se cueza la leche,ir vertiéndola poco a poco a la harina de maíz moviéndola con una cuchara de palo hasta que se cuezatodo. Una vez cocida la mezcla, dejarlo al fuego durante unos 10-12 minutos, añadir una pizca de sal yremover con una cuchara de palo.30 m24 25


Tximinoiak patatakinTxiki-txiki egin berdura guztijak, <strong>eta</strong> orijua berotu tagero, bertora bota guztija. Gero, bota tximinoiak lapikorasu txikinian, geldi-geldi, dora diran arte. Momentuhorr<strong>eta</strong>n bota ardao zurija, nahasta dana <strong>eta</strong> bota patatak<strong>eta</strong> ura. Bota gatza. Patatak <strong>eta</strong> tximinoiak bigundutakuanamata sua (20-25 minittura).Beharrezkuak:Tximinoiak, 1 kgPatatak, kg. 1Kipula 2Piper berde 1Berakatz atal 2Ardao zuria (baso erdi)OrijuaGatzaUraIngredientes: 4-6 personasChipirones con patatasPicar todas las verduras y, cuando se haya calentadoel aceite, verterlas en el recipiente. Después, ponerlos chipirones en la cazuela, hasta que se doren afuego lento. Cuando se hayan dorado, verter el vinoblanco y, después de mezclar todo, añadir las patatasy el agua. Echar una pizca de sal. Cuando las patatasy los chipirones se hayan ablandado, apagar el fuego(después de 20-25 minutos).1 Kg. de chipirones1 Kg. de patatas2 cebollas1 pimiento verde2 dientes de ajoVino blanco (medio vaso)AceiteSalAgua30 m45 m2627


Tximinoiak saltsanBota zartainera orijua <strong>eta</strong> brijidu tximinoiak urun tantabategaz. Atara tximinoiak zartainetik <strong>eta</strong> aparteko kazularabaten txiki-txiki egin kipula <strong>eta</strong> porrua, gero brijiduorijotan dora arte, <strong>eta</strong> bota ogi-azala <strong>eta</strong> tximinoiakkazularara. Bota ura tximinoien tintiagaz nahastata kazularara.Nahi dabenak tomatia bota leike. Berdurak bigundutakuan,pasa txinotik tximinoiak ez beste guztija.Amaitzeko, bota saltsia tximinoi<strong>eta</strong>ra.Beharrezkoak:Tximinoi garbija, kg. 1Tximinoi-tinta poltsa 1 edo 2OrijuaUrun tanta batKipula 2Porru 1Ogi-azal apur batGatzaIngredientes:Chipirones en salsaVerter en una sartén aceite y, junto con un poco deharina, freír los chipirones. Sacar los chipirones de lasartén y, en una cazuela aparte, después de cocinar lacebolla y el puerro picados, freír hasta dorar añadiendola corteza de pan y los chipirones. Mezclar el aguacon la tinta de chipirón y verterlo en una cazuela. Sise quiere, se le puede echar también tomate. Una vezpochadas todas las verduras, pasarlas por el chino yverter otra vez esa salsa sobre los chipirones.1 Kg. de chipirones limpios1-2 bolsitas de tinta de chipirónAceiteUn poco de harina2 cebollas1 puerroCorteza de panSal30 m50 m2829


Makailaua piperrakinImini makailaua beratzen 24-48 ordu arinago. Euki pipergorrijak laban eginda edo erosi latakuak.Egosi makailaua ur<strong>eta</strong>n bitsak urten arte. Bitsak urtendakuan,atara makailaua. Makailaua egosten danbittartian, imini berotzen piper gorrijak kazulara baten<strong>eta</strong> berakatz atalakin. Makailaua berotutakuan, sartupiperren kazularan <strong>eta</strong> euki su txikinian, <strong>eta</strong> gehittugatz <strong>eta</strong> azukre pixka bat.Beharrezkoak:Makailaua, kg 1Berakatz atal 23 piper gorri handi(edo latakuak)OrijuaAzukriaGatzaUraIngredientes:Bacalao con pimientosDejar el bacalao en remojo 24-48 horas antes. Hacerlos pimientos rojos en el horno o comprarlos de lata.Cocer el bacalao hasta que le salga espuma y, entonces,sacarlo del agua.Mientras se cuece el bacalao, poner a calentar los pimientosrojos con un diente de ajo. Después de calentarel bacalao añadirlo a la cazuela de los pimientosy tenerlo a fuego lento añadiendo una pizca de sal yazúcar.1 Kg. de bacalao2 dientes de ajo3 pimientos rojos grandes(o de lata)AceiteAzúcarSalAgua30 m31


Momak saltsa berdianImini kazularan orijua <strong>eta</strong> zehetutako berakatzak. Berakatzak dora diranian, bota uruna <strong>eta</strong> perrexila <strong>eta</strong>gero ur apur bat. Amaitzeko, zatittu momak, gehittu kazularara <strong>eta</strong> eragin 10 bat minittuan, momak eginarte.Beharrezkuak:3 moma3 kutxarilakada perrexilKutxarilakada 1 urun50 cl. orijoBerakatz atal 2UraIngredientes:3 momas3 cucharaditas de perejil1 cucharadita de harina50 cl. de aceite2 dientes de ajoAgua15 mMoma (pitarrosa) en salsa verdePoner en una cazuela el aceite con el ajo picado. Cuando se dore el ajo, verter la harina y el perejil, yposteriormente un poco de agua. Para terminar, trocear las momas, añadir los pedazos a la cazuela ymenear la misma durante unos 10 minutos, hasta que se hagan las momas.30 m32 33


TramanaBeharrezkuak:Traman erdiPorru 1Kipula 1Piper berde 13 berakatz atalPipermin zati txiki batImini ura sutan kipulagaz, porruagaz <strong>eta</strong> piper berdiagaz,<strong>eta</strong> egosi (10 minittu edo). Gero gehittu tramana,<strong>eta</strong> orijo txorrostada bat <strong>eta</strong> gatza. Egosi su handijan15 bat minittu. Gero, atara erretilu edo fuente bateraespumadera bategaz.Imini orijua <strong>eta</strong> 3 berakatz-atal zartain baten, <strong>eta</strong> doradiranian, bota pipermin zati txiki bat tramanari ganetik.Raya30 mPoner a cocer la cebolla, el puerro y el pimiento verde.Cocer durante 10 minutos. Posteriormente añadir laraya, un chorro de aceite y sal. Cocer durante unos 15minutos a fuego vivo. Después, con la ayuda de unaespumadera, sacarlo a una bandeja.Poner aceite y tres dientes de ajo en una sartén y,cuando se doren, echar un trozo de guindilla sobre laraya.Ingredientes:Media raya1 puerro1 cebolla1 pimiento verde3 dientes de ajoUn trozo de guindilla34


Txitxarrua edo berdela err<strong>eta</strong>Ondo berotu plantxa <strong>eta</strong> bota orijo apur bat. Emon gatzatxitxarruari <strong>eta</strong> gero imini plantxan. Okelia zurittudanian, espijan inguruan, bueltia emon. Atara platerbatera <strong>eta</strong> kendu erdiko espija. Txitxarruari bota ganetikrefritua (orijua, berakatza <strong>eta</strong> pipermin zati txikibatzugaz eginda).Beharrezkuak:Txitxarrua edo berdelaOrijuaGatzaBerakatz atal 2Pipermin 1Txitxarro o verdel al hornoCalentar bien la plancha y verter un poco de aceite.Después de echarle sal al chicharro, ponerlo en la plancha.Cuando la carne que rodea la raspa se haga, darlela vuelta hasta que se haga el otro lado. Sacarlo a unplato y quitarle la raspa del centro. Verter sobre el chicharroun refrito de aceite, ajo y guindilla.20 mIngredientes:30 m1 chicharro o verdelAceiteSal2 dientes de ajo1 guindilla3637


Antxoak pla-pla egindaGarbittu antxoak <strong>eta</strong> zabaldu (espija kendu), <strong>eta</strong> bota gatza. Gero, pasa urunetik <strong>eta</strong> arrautzatik, <strong>eta</strong>frijidu orijo bero-berotan. Alde bat egindakuan, emon bueltia <strong>eta</strong>, amaitzeko, atara platerera.Beharrezkuak:Antxoak, 250gOrijuaGatzaUrunaArrautza 1Ingredientes:250 gr. de anchoasAceiteSalHarina1 huevo15 mAnchoas rebozadasLimpiar y abrir las anchoas (quitándoles la raspa), y echarles una pizca de sal. Pasar las anchoas porharina y huevo, y freírlas en aceite bien caliente. Cuando se haga un lado darle la vuelta y, para acabar,sacarlas al plato.30 m38 39


Hegaluzia pla-pla egindaHegaluze xerrak egin. Bota gatza <strong>eta</strong> pasa urun<strong>eta</strong>n<strong>eta</strong> arrautzatan. Ondo berotu zartain baten orijua <strong>eta</strong>brijidu xerrak. Gorde.Zehetu kipulak <strong>eta</strong> berakatzak, <strong>eta</strong> imini lurrezko lapikuanerdi egosten orijotan. Erdi egosi dagozenian, gehittupiperrak luz<strong>eta</strong>ra ebagitta, <strong>eta</strong> bota gatz apur bat<strong>eta</strong> azukria. Euki su txikinian norbere gustora geratuarte. Gehittu hegaluze xerrak lapikora.Beharrezkuak:Hegaluzia (500g-kg 1)UrunaArrautza batOrijuaGatzaPiper gorrijakKipulakBerakatz atal 2AzukriaIngredientes:Bonito rebozadoFiletear el bonito. Salar y pasar por harina y huevo. Enuna sartén calentar bien el aceite y freír los filetes.Reservar.Bonito (500g-1 kilo)Harina1 huevoAceiteSal2-3 pimientos Rojos1-2 cebollas2 dientes de ajoAzúcarPicar 2 dientes de ajo y las cebollas y ponerlas a pocharen una cazuela de barro con aceite. Cuando esténpochadas agregar los pimientos troceados en tiras,una pizca de sal y otra de azúcar. Cocinar a fuego lentohasta que esté al gusto. Agregar los filetes de bonitoa la cazuela.30 m41


Bisigua saltsa gorrijianBesugo en salsa rojaLapak saltsa berdianLapas en salsa verdeBeharrezkuak: (4-6 pertsonantzat)Kilo <strong>eta</strong> erdiko bisigua (zatittuta,burua <strong>eta</strong> hegatak zatibittan eginda)Kipula 1Piper gorri 1Piper txorizeruaPipermin 1Gatza <strong>eta</strong> ura (baso 1 edo 2)OrijuaIngredientes: (4-6 personas)1 besugo de kilo y medio (troceado;cabeza e ijadas en dostrozos)1 cebolla1 pimiento rojoPimiento choricero1 guindillaSal y agua (un vaso o dos)AceiteTxiki-txiki egin kipula <strong>eta</strong> imini orijotan brijiduten. Gero, gehittu pipergorrija. Kipula <strong>eta</strong> piper gorrijak eginda dagozenian, bota bisigua kazularara<strong>eta</strong> gehittu ura (baso 1 edo 2). Alde bat egiten danian, bueltaeman zatiei, <strong>eta</strong> dana egiten danian, bota pipermin zatiren bat (bakotxaknahi dabena) <strong>eta</strong> gatza. Saltsiak kolore gehijago hartzeko, egosipiper txorizerua beste lapiko baten, <strong>eta</strong> txinotik pasa <strong>eta</strong> gero, botabisiguaren kazularara. Saltsia ondo lodittuteko, eragin kazulariari.Poner la cebolla picada a rehogar conaceite. Después añadir el pimientorojo. Cuando la cebolla y el pimientorojo se hayan hecho, añadir el besugoa la cazuela y añadir el agua.Cuando un lado se haya hecho, dar lavuelta a los trozos, y cuando se hayahecho todo, añadir un trozo de guindilla(tanto como quiera cada uno) yuna pizca de sal. Para que la salsaadquiera una tonalidad más viva, coceren otra cazuela un pimiento choriceroy pasarlo por el chino. Después,añadir el resultado a la cazuela dondeestá el besugo. Espesar la salsay, para que case, mover la cazuela.30 mBeharrezkuak:Lapak (300-400g)OrijuaUruna edo ogi errilauaBerakatz atal 2PerrexilaIngredientes:300-400 g de lapasAceiteHarina o pan rallado2 dientes de ajoPerejilGarbittu ondo lapak ur<strong>eta</strong>n, hondarra eukitten dabe <strong>eta</strong>. Iminiorijua <strong>eta</strong> berakatz atal bi buztinezko lapiko baten. Botauruna edo ogi birrindua (edo errilaua) bota saltsia loditzeko(<strong>eta</strong> nahi dabenak ardao zuri pixka bat). Gehittu perrexila.Gero, bota lapak <strong>eta</strong> okelia lapatik banatzen danian amatasua (minittu 1 edo 2), amata sua.Limpiar bien las lapas con aguapara quitarles la arena. Poneraceite y dos dientes de ajo enuna cazuela de barro. Verter laharina o el pan desmigado paraespesar la salsa (si se quier<strong>eta</strong>mbién un poco de vino blanco).Añadir el perejil. Después ponerlas lapas y, cuando la carne sesepare de la lapa (1 minuto o 2),apagar el fuego.15 m42 43


Momia brijidutaMoma (pitarrosa) rebozadaUrraburua labanDorada al hornoBeharrezkuak:Moma 2200 cl. orijoUrunaArrautza batIngredientes:2 momas200 cl. de aceiteHarina1 huevoKendu erdiko espija momiari. Emon gatza <strong>eta</strong> brijiduurunagaz <strong>eta</strong> arrautzatan zartainian. Apur batdora danian, atara paperezko serbil<strong>eta</strong> baten ganera,orijua txupateko.Quitarle la raspa a la moma.Salar y freír en harina y huevo.Cuando se dore un poquito, sacarlosa una servill<strong>eta</strong> de papelpara que ésta absorba el aceite15 mBeharrezkuak:Urraburu 12-3 patataOrijua (3 koilarakada plantxarako<strong>eta</strong> 5 refritorako)GatzaBerakatz atal 2Pipermin 1Pipermin 1Ingredientes:1 dorada2-3 patatasAceite (3 cucharadas para laplancha y 5 para el refrito)Sal2 dientes de ajo1 guindillaImini labia 200ºCan. Imini labako plakan orijua <strong>eta</strong> patatak fin ebagitta(panadera erara). Imini urraburua (aurretik gatza emonda) patataganean, <strong>eta</strong> orijo apur bat emon ganetik. Espija zurittu danian(10- 15 minittu), atara labatik. Kendu burua <strong>eta</strong> bota ganetik refritua(orijo, berakatz <strong>eta</strong> pipermin apur bategaz eginda).Poner el horno a 200 ºC. Poneren la placa del horno el aceite ylas patatas panadera (cortadasmuy fino). Poner la dorada a laque previamente hemos echadosal sobre las patatas, y rociarcon un poco de aceite. Cuandose haga la parte cercana al hueso(10-15 minutos) sacarla delhorno. Quitar la cabeza y echarpor encima un refrito de aceite,ajo y guindilla.20 m44 45


Postriak30 m30 mPostres4647


Monte nevadoMonte nevadoTostadakTostadasBeharrezkuak:6 arrautza6 koilarakada azukreKanela zotza edo paluaLitro 1 esneIngredientes:6 huevos6 cucharadas de azúcarCanela en rama1 litro de lecheNatilak egiteko:Banandu gorringuak <strong>eta</strong> zuringuak. Imini esnia egosten azukriagaz<strong>eta</strong> kaneliagaz.Ondo txiribia gorringuak.Kendu kanelia esniari <strong>eta</strong> gehittu arrautzak txiribiatuta, <strong>eta</strong> iminibeste lapiko baten, baño marian. Eragin koilara bategaz loditzenhasi arte (kontu handiz, bestela ebagi egiten da ta). Bitsa urtetenhasten danian, kendu sutatik. Bota entsaladera edo plater sakonbatera.Altxa ondo zuringuak, bota azukria batidoriagaz geldiro <strong>eta</strong> harrotzenjarraittu. Ondo altxata gero, imini esnia egosten kazulara zabalbaten. Irakitten hasten danian, bota esn<strong>eta</strong>ra koilara handi bategaz,<strong>eta</strong> handitzen hasten danian atara erretilu edo fuente batera, <strong>eta</strong>han itzi apur baten hotzittu arte.Gero kendu azpijan gelditzen dan esnia <strong>eta</strong> imini natiliaren ganean.Para hacer las natillas:Separar las yemas y las claras. Poner a cocer laleche con azúcar y canela. Batir bien las yemas.Quitarle la canela a la leche y añadir el huevobatido, y calentarlo al baño maría en otra cazuela.Con una cuchara mover hasta que comiencea espesarse (con mucho cuidado, ya que puedecortarse). Cuando comience a salirle espuma,retirar del fuego. Verter a una ensaladera o platohondo.Montar bien las claras con la batidora y verterel azúcar poco a poco a medida que se siguebatiendo. Después de haberlas montado bien,poner la leche a cocer en una cazuela ancha.Cuando comience a hervir, añadir la clara conuna cuchara grande y, cuando comience a subir,pasarlo a una fuente y dejarlo allí hasta que seenfríe un poco.Después retirar la lecheque queda debajo y rociarlosobre las natillas.Beharrezkuak:Litro 1 esneKanela zotza edo paluaLimoi 1Uruna, 150-200gr.AzukriaArrautza 1Ingredientes:1 litro de lecheCanela1 limónHarina 150-200grAzúcar1 huevoImini esnia irakitten, limoi-azalagaz <strong>eta</strong> kaneliagaz. Esnia hotzittutakuan,kendu limoi-azala <strong>eta</strong> kanela zotza, <strong>eta</strong> bota sei koilarakadaurun <strong>eta</strong> nahi dan beste azukre. Masiari bueltak emonegurrezko koilara bategaz, beti alde bererantz, barriro egosiarte.Poner a cocer un litro de leche concanela y corteza de limón. Cuandose enfríe la leche quitar la cortezade limón y la canela, y añadir 6 cucharadasde harina y azúcar a gustoy volver a cocer girando o moviendola masa en el mismo sentido conuna cuchara de palo.Después, echar a una fuente y dejarenfriar 24 horas. Cortar la masa encuadraditos o a gusto, y rebozar conharina y huevo y finalmente freír.Una vez fritas sacarlas a una bandejay espolvorear con azúcar.15 mEgosittakuan bota erretilu edo fuente batera, <strong>eta</strong> itzi 24 orduhotzi tzen. Ebagi masia koadro txikittan edo norberak nahi dabenmoduan, <strong>eta</strong> pasa arrautza-urun<strong>eta</strong>n. Azkenez, brijidu. Brijidutagero, imini bandeja baten <strong>eta</strong> bota ganetik azukria.20 m48 49


Sagar erriakManzanas asadasAijaAiaBeharrezkuak:SagarrakAzukreaKanela-hautsaIngredientes:ManzanasAzúcarCanela en polvoGarbittu sagarrak <strong>eta</strong> ebagi azal zati bat kutxiluagaz.Imini sagarrak labarako ontzi baten, botaazukria <strong>eta</strong> kanela-hautsa ganetik, ur apur batimini ontzijan <strong>eta</strong> sartu laban 180-200ºCan, 20bat minittu.Lavar las manzanas y realizar uncorte superficial con la punta delcuchillo. Colocarlas en una fuentede horno, espolvorearlas conazúcar y canela, poner un pocode agua en la fuente e introducirlasal horno a 180-200ºC durante20 minutos.Beharrezkuak:Arrautza 2Koilarakada 1 urunLitro erdi esneKoilarakada bat <strong>eta</strong> erdiazukreKanela zotza edo paluaIngredientes:2 huevos1 cucharada de harinaMedio litro de lecheUna cucharada y media deazúcarCanela en ramaBanandu arrautzen gorringuak <strong>eta</strong> zuringuak. Imini esnia berotzenkaneliagaz <strong>eta</strong> azukriagaz. Nahasta ondo uruna esne apurbategaz. Esne apur horreri gehittu gorringuak, <strong>eta</strong> nahasta ondoondo.Esnia irakitten hasten danian, esne apur hori gehittu urunakin<strong>eta</strong> arrautzen gorringuakin, euki irakin arte, <strong>eta</strong> gero atarasutatik. Amaitzeko, bota plater bittara <strong>eta</strong> imini ganetik Mariagall<strong>eta</strong> bana.Separar la clara y la yema de loshuevos. Poner la leche a calentarcon canela y azúcar. Con unpoco de leche, mezclar bien laharina. A ese poquito de lechehay que añadirle las yemas ymezclar bien. Cuando la lecheempiece a hervir, mezclar la lechecon la harina y añadir lasyemas de los huevos. Esperarhasta que hierva y retirar delfuego. Para terminar colocarloen dos platos y poner gall<strong>eta</strong>smaría encima.20 m 15 m50 51


Intxaur saltsiaIntxaursalsaKonpotiaCompotaBeharrezkuak:Kilo erdi intxaurSei koilarakada azukreLitro <strong>eta</strong> erdi esneKaneliaOgijaIngredientes:½ kg de nueces6 cucharadas de azúcar1 ½ LecheCanelaPanImini esnia irakitten lapiko baten kaneliagaz <strong>eta</strong> intxaurragaz. Eukisu txikinian ordu bi, <strong>eta</strong> eragin lantzian behin. Gehittu azukria, <strong>eta</strong>behar izanez gero, bota ogi mamin apur bat. Imini irakitten barriro<strong>eta</strong>, amaitzeko, egin puria turmisagaz. Nahi dogun moduan janleike: hotza, epela edo berua.En una cazuela poner la lechea hervir con la canela y las nueces.Dejarlo cocer a fuego lentodurante 2 horas removiendo devez en cuando. Añadir el azúcary si es necesario un poco demiga de pan. Volver a hervir y alacabar pasar por el turmis. Sepuede tomar fría, templada o caliente,al gusto.Beharrezkuak:Kanela zotza edo paluaAzukriaOkaran baltzak, madarijakedo sagarrakBasokada bat ardao baltzUraIngredientes:CanelaAzúcarCiruelas, peras o manzanasUn vaso de vino tintoAguaImini ura <strong>eta</strong> ardaoa irakitten lapiko baten. Irakittera doanian,bota okaran baltzak, sagarrak edo madarijak, garbittu <strong>eta</strong> zatittu<strong>eta</strong> gero. Gero, gehittu azukria <strong>eta</strong> kanela zotza edo palua; itzisutan irakitten (35 minittu inguru).Amaitzeko, bihar bada, gehittu ur edo ardao gehijago; itzi beste5 minittu <strong>eta</strong> kendu sutatik.En una cazuela, poner a cocerel agua y el vino. Cuando estéa punto de hervir incorporar lasciruelas pasas, las manzanas operas peladas, limpias y troceadas.Añadir el azúcar y la ramade canela, dejar la cazuela alfuego para que hierva durante,más ó menos, 35 minutos.Transcurrido el tiempo, y si fueranecesario, agregar mas agua yvino, dejar durante 5 minutosmás y retirar.120 m 35 m52 53


Elena KaltzakortaNekane OrmaetxeaMila RoblesMª Luisa LeturiaRosita AkarregiAmale LeturiaEskerrak liburu hon<strong>eta</strong>n parte hartu dutenemakume, teknikari <strong>eta</strong> laguntzaile guztiei.SURRUPUTUN • osagaiak: 500 g bakailao, kipula 1,porru 1, piper berde 1, azenario 1, berakatz atal 1,patatak ,piperrauts gozoa.Kipula, porrua, piper berdea, azenarioa <strong>eta</strong> berakatzaoliotan jarri. Su motelean geldi-geldi egin guztia. Ebakitakopatatak, bakailaoa <strong>eta</strong> piperrauts gozoa botabertara. Ondo-ondo irabiatu <strong>eta</strong> ur epela gehitu. Patatakbigun daudenean, sutatik kendu.MARMITAKOA • osagaiak: (4-6 pertsonentzat): 3 berakatzatal, 2 Kipula, 4 piper berde, 6 piper txorizero,kilo 1 patata, kilo 1 hegaluze edo atun, oliba olioa (6koilarakada), gatza, pipermina.Lapiko batean olioa berotzen ipini; berakatza, kipula<strong>eta</strong> piper berdea txiki-txiki eginda bota <strong>eta</strong> erdi frijitusu geldian. Dena erdi frijituta dagoenean, piper txorizeroenmamia <strong>eta</strong> pipermina gehitu. Ondoren, zuritutakopatatak txikituta bota. Ura edo arrain-salda gehitudena estali arte, <strong>eta</strong> 20 minutu irakiten eduki (edopatatak bigundu arte). Gero hegaluzea garbituta <strong>eta</strong>tako txikitan zatituta bota. Minutu batzutan egostenutzi <strong>eta</strong> mahaira atera, aurretik gatza bota <strong>eta</strong> gero.PORRU-PATATAK • osagaiak: 4 porru, 2 azenario, 4patata, 4 koilarakada olio, berakatz atal batzuk.Lapikoan ura ipini, <strong>eta</strong> irakiten hasten denean, porruak<strong>eta</strong> azenarioak bota <strong>eta</strong> olio apur bat <strong>eta</strong> gatzagehitu. 20 bat minutura, patatak gehitu. Beste 20 minutuzirakiten utzi <strong>eta</strong> patata bigundutakoan lapikotikatera.Ura edo salda apur bat kendu <strong>eta</strong> berakatz atal batzukoliotan frijitu ostean porru-patatei gehitu.ARROZA TXIRLEKIN • osagaiak: Olioa (2 edo 3 koilarakada),kipula erdi, 750 g txirla, perrezila, litro 1salda edo ur.Kipula zati txikitan egin. Erabiliko dugun lapikora olioapur bat bota <strong>eta</strong> zatitutako kipula gehitu. Sutan jarri<strong>eta</strong> kipula gorritu orduko txirlak <strong>eta</strong> txiki-txiki egindakoperrezila gehitu. Buelta bat eman (10-15 segundo),arroza <strong>eta</strong> gero ura (edo aurretik eginiko salda) gehitu.20 bat minututan sutan utzi <strong>eta</strong> listo.BERAKATZ ZOPA • osagaiak: olioa (4 koilarakada),berakatza ( 4-5 atal), pistola ogi bat, urdaiazpiko naturala,50-100g, 4 arrautza, litro 1 ur, gatza.Kazola batean ura irakiten ipini, berakatz atalekin <strong>eta</strong>gatzarekin. Beste kazola batean aurretik zatitutakoogia frijitu, berakatz atal batekin, ogia gorritu arte.Berakatzekin irakiten dagoen ura, apurka-apurka bestekazolara botatzen joan dena ondo nahastu arte.Nahi beste ur bota; urtsu nahi duenak ur gehiago,bestela gutxiago. Azkenik arrautzak <strong>eta</strong> urdaiazpikoafrijitu <strong>eta</strong> kazolara bota (edo arrautzak kazolara bota<strong>eta</strong> bertan egosi).BARRASKILOAK • osagaiak: barraskiloak, kg 1, 4 kipulahandi, 4 berakatz atal, 4 porru, 200 cl olio, 18 pipertxorizero, gatza, ozpina.Barraskiloak garbitu: Ontzi handi bat urez bete <strong>eta</strong> horrigatza <strong>eta</strong> ozpina gehitu. Barraskiloak bertan utzi lauordu. Gero banan-banan adar txiki batekin ziri-ziri eragin.Ondoren bueltaka erabili <strong>eta</strong> ur<strong>eta</strong>n garbitu, sei batalditan.Lapiko batean sutan ipini <strong>eta</strong> irakin baino lehen (adarrakirten edo kanporatzen direnean) ura aldatu, laubostaldiz.Beste lapiko batean ur garbia ipini porru <strong>eta</strong> kipulekin<strong>eta</strong> egosten utzi ordu bat inguru.Gero atera <strong>eta</strong> ur barik utzi, gero saltsarekin gehitzeko.Saltsa: Kazola batean ipini olioa <strong>eta</strong> kipula, porruak <strong>eta</strong>berakatza zimeldu arte.Bitartean piper txorizeroak beratzen jarri <strong>eta</strong>, bigundu<strong>eta</strong> gero, kipula <strong>eta</strong> gainontzeko guztiari gehitu. Egosi<strong>eta</strong> gero pasadoretik pasa <strong>eta</strong> saltsa horri barraskiloakgehitu. Azkenik gatza bota <strong>eta</strong> berotzen utzi, geldi-geldi,su motelean.MUTURRAK • osagaiak: mutur erdi bat, 4 porru, 3 kipula,16 piper txorizero siku, 200 cl olio, irina.Muturrak ur<strong>eta</strong>n egosi porruekin batera. Ur horr<strong>eta</strong>ra urpixka batekin bustitako irina gehitu. (Muturrak presioeltzeaneginez gero arinago egiten dira: pitorrotxoakigo <strong>eta</strong> 20 bat minutu itxoin. Bestelako lapikoan ordubetean).Muturrak lapikotik atera <strong>eta</strong> hozten utzi hurrengo eguneraarte. Ondo hoztu <strong>eta</strong> gero zati meh<strong>eta</strong>n ebaki, <strong>eta</strong>irinarekin <strong>eta</strong> arrautzarekin frijitu <strong>eta</strong> kazola zabal bateanipini.Zartagin batean olioa ipini <strong>eta</strong> txiki-txiki egindako kipulak<strong>eta</strong> porruak bota. Aurretiaz piperrak ur<strong>eta</strong>n beratu.Kipulak <strong>eta</strong> porruak apur bat gorritzean, piperrak zartagineragehitu <strong>eta</strong> dena nahastu. 10 bat minututanegosi <strong>eta</strong> gero muturren kazolara bota, txinotik pasatuta.Amaitzeko gatza bota <strong>eta</strong> 10 minutu inguru egosteneduki.TRIPAKIAK • osagaiak: tripaki freskoak (kg 1), edalontzibete olio, 2 kipula gorri (handiak), 2 berakatz atal, ogizati bat, 12 piper txorizero, salda (okela <strong>eta</strong> hezurrarekin),gatza, perrexilaTripakiak egosi porruekin edo nahi den barazkiekin(ordu bete inguru). Bestela tripakiak egosita erosi.Lehenik <strong>eta</strong> behin, salda egin okela zati batekin <strong>eta</strong> hezurbatekin, <strong>eta</strong> geroko gorde.Kipula txikitu <strong>eta</strong> berakatz <strong>eta</strong> perrexil pixka batekin <strong>eta</strong>ogi azal batekin kazolan oliotan potxatzen jarri. Denaegiten denean piper txorizeroaren mamia bota. Guztiaondo nahastu <strong>eta</strong> hasieran eginiko salda gehitu. Denatxinotik pasatu, lapikora bota <strong>eta</strong> lortutako saltsarentripakiak gehitu. Azkenik berotzen jarri.55


BIRIBILKIA • osagaiak: kilo <strong>eta</strong> erdi biribilki, 2 kipulagorri, 2 porru, azenario 1, bi berakatz atal, piper handibat, ardo zuria (katilu txiki 1), txanpinoiak, ilarrak,gatza, irina.Okelari gatza eman <strong>eta</strong> irin<strong>eta</strong>n pasatu. Kipula, berakatza,porrua, azenarioa <strong>eta</strong> piper berdea txiki egin,ardo zuria bota gainetik <strong>eta</strong> okelarekin batera oliotankuzinatu.Su motelean egosten utzi, okela bigundu arte (35minutu inguru). Gero hozten utzi <strong>eta</strong> xerratan ebaki(zenbat <strong>eta</strong> hotzago harik <strong>eta</strong> errazago ebakitzeko).Gainontzeko osagaiak pure egin, xerra egindako okelarengainetik bota <strong>eta</strong> irakiten jarri. Amaitzeko txanpinoi<strong>eta</strong> ilarrekin apaindu.MOROKILA • osagaiak: esnea edo ura, katilu bete artoirin,gatza.Alde batetik, esnea egosi <strong>eta</strong>, bestetik, irinari esnehotz apur bat bota. Esnea egosi denean astiro-astiroarto-irinera bota <strong>eta</strong> egurrezko koilara batekin bueltakeman, guztia egosi arte. Egositakoan 10-12 minutu sutanutzi, gatza bota <strong>eta</strong> bueltak eman egurrezko koilararekin.TXIPIROIAK PATATEKIN • osagaiak: txipiroiak, kg 1, patatak,kg 1, 2 kipula, piper berde 1, berakatza, 2 atal,ardo zuria (edalontzi erdi), olioa, gatza.Barazki guztiak txiki-txiki egin <strong>eta</strong>, olioa berotutakoan,bertara bota. Gero txipiroiak lapikora bota, su moteleangeldi-geldi gorritu arte. Gorritutakoan ardo zuriabota <strong>eta</strong>, dena nahastu ondoren, patatak <strong>eta</strong> ura gehitu.Gatza bota. Patatak <strong>eta</strong> txipiroiak biguntzean suaamatatu (20-25 minutura).TXIPIROIAK SALTSAN • osagaiak: tximinoi garbia, kg 1,txipiroi-tinta poltsatxo 1 edo 2, olioa, irin apur bat, 2kipula, porru 1, ogi azal apur bat, gatza.Zartaginera olia bota <strong>eta</strong> irin apur batekin txipiroiak frijitu.Txipiroiak zartaginetik atera <strong>eta</strong> aparteko kazolabatean, kipula <strong>eta</strong> porrua txiki-txiki egin ostean, oliotangorritu arte frijitu, <strong>eta</strong> ogi-azala <strong>eta</strong> txipiroiak gehitu.Ura txipiroien tintarekin nahastu <strong>eta</strong> kazolara bota.Nahi izanez gero, tomatea ere bota daiteke. Barazkiakbiguntzean txipiroiak ez beste guztia txinotik pasa <strong>eta</strong>saltsa hori berriz txipiroi<strong>eta</strong>ra bota.BAKAILAOA PIPERREKIN • osagaiak: Bakailaoa,kg 1, 2 berakatz atal, 3 piper gorri handi (edo latakoak),Olioa, Azukrea, GatzaBakailaoa 24-48 ordu aurretiaz beratzen jarri. Piper gorriaklabean eginda eduki edota latakoak erosi.Bakailaoa ur<strong>eta</strong>n egosi bitsak irten arte. Bitsak irtendakoanbakailaoa atera.Bakailaoa egosten dagoen bitartean aurretiaz labanegindako (edo latako) piper gorriak kazola batean berotzenjarri, berakatz atalekin. Bakailaoa berotu osteanpiperren kazolan sartu <strong>eta</strong> su geldian eduki, <strong>eta</strong> gatz<strong>eta</strong> azukre pixka bat gehitu.KATUARRAINA SALTSA BERDEAN • osagaiak: 3 moma, 3koilarakadatxo perrexil, irin koilarakadatxo 1, 50 cl olio, 2berakatz atal.Olioa <strong>eta</strong> txikitutako berakatzak kazolan jarri. Berakatzak gorritzendirenean irina <strong>eta</strong> perrexila bota <strong>eta</strong> gero ur apur bat.Amaitzeko, momak zatitu, kazolara gehitu <strong>eta</strong> 10 bat minututanmugitu, momak egin arte.ARRAIA • osagaiak: arraia erdi bat, porru 1, kipula 1, piperberde 1, 3 berakatz atal, pipermin zatitxo bat.Ura sutan ipini kipula, porru <strong>eta</strong> piper berdearekin <strong>eta</strong> egosi(10 minutu inguru). Gero gehitu arraia, olio zorrotada bat <strong>eta</strong>gatza. Su bizitan egosi, 15 bat minutu. Gero espumadera batekinerretilu batera atera.Zartagin batean olioa <strong>eta</strong> 3 berakatz atal ipini <strong>eta</strong> gorritzendirenean arraiari pipermin zatitxo bat bota gainetik.TXITXARROA EDO BERDELA ERRETA • osagaiak: Txitxarro edoberdel 1, olioa, gatxa, 2 berakatz atal, pipermin 1.Plantxa ondo berotu ondoren, olio apur bat bota. Txitxarroarialdez aurretik gatza eman <strong>eta</strong> gero, plantxan jarri. Hezurreninguruko okela zuritzean buelta eman beste aldea egin arte.Plater batera atera <strong>eta</strong> erdiko hezurra kendu. Txitxarro gaineraberakatz <strong>eta</strong> pipermin zatitxo batzurekin err<strong>eta</strong>ko olioabota.ANTXOAK PLA-PLA EGINDA • osagaiak: Antxoak, 250g, olioa,gatza, irina, arrautza 1.Antxoak garbitu <strong>eta</strong> zabaldu (hezurra kenduz), <strong>eta</strong> gatza bota.Antxoak irinetik <strong>eta</strong> arrautzatik pasatu <strong>eta</strong> bero-bero dagoenoliotan frijitu. Alde bat egitean buelta eman <strong>eta</strong>, amaitzeko,platerera atera.HEGALUZEA PLA-PLA EGINDA • osagaiak: hegaluzea (500g-kg1), irina, arrautza 1, olioa, gatza, 2-3 piper gorri, 1-2 Kipula,2 berakatz atal, azukrea.Hegaluze xerrak egin. Gatza bota <strong>eta</strong> irin<strong>eta</strong>n <strong>eta</strong> arrautzatanpasatu. Zartagin batean olioa ondo berotu <strong>eta</strong> xerrak frijitu.Gorde.Kipulak <strong>eta</strong> berakatzak zehetu <strong>eta</strong> lurrezko kazolan oliotanerdi egosten jarri. Erdi egosten daudenean luz<strong>eta</strong>ra moztutakopiperrak gehitu, <strong>eta</strong> gero gatz apur bat <strong>eta</strong> azukre pixkabat bota. Su motelean eduki norbere gustura geratu arte.Amaitzeko, hegaluze xerrak gehitu kazolara.BISIGUA SALTSA GORRIAN • osagaiak: kilo <strong>eta</strong> erdiko bisigua(zatitua, burua <strong>eta</strong> mehakak bi zati eginda), kipula 1, pipergorri 1, piper txorizeroa, pipermin 1, gatza, ura (edalontzi beteedo 2).Txiki-txiki egindako kipula oliotan erregosten jarri. Ondoren pipergorria gehitu. Kipula <strong>eta</strong> piper gorriak eginda daudenean,bisigua bota kazulara <strong>eta</strong> ura gehitu (edalontzi bete edo bi).Alde bat eginda dagoenean, buelta eman zatiei, <strong>eta</strong> denaegindakoan, pipermin zatitxo bat (nahi beste) <strong>eta</strong> gatza bota.Saltsak kolore gehiago hartzeko, beste lapiko batean pipertxorizeroa egosi <strong>eta</strong> txinotik pasatu ondoren bisigua dagoenkazulara bota. Saltsa loditu edo ezkontzeko lapikoa mugitu.URRABURUA LABAN • osagaiak:urraburu 1, 2-3 patata, olioa (3koilarakada plantxarako <strong>eta</strong> 5 olioaerretzeko), gatza, 2 berakatz atal,pipermin 1.Laba 200ºCtan jarri. Labako plakanolioa <strong>eta</strong> patatak panadera erara (finfinebakita) jarri. Aldez aurretik gatzaemanda duen urraburua pataten gaineanjarri, <strong>eta</strong> olio apur bat bota gainetik.Hezur aldea zuritzean (10-15minutu) labetik atera. Burua kendu<strong>eta</strong> berakatz <strong>eta</strong> pipermin apur batekinerr<strong>eta</strong>ko olioa gainetik bota.POSTREAKMONTE NEVADO • osagaiak: 6 arrautza, 6 koilarakadaazukre, kanela zotz 1, litro 1 esne.Natilak egiteko:Gorringoak <strong>eta</strong> zuringoak banatu. Esnea egostenipini azukre <strong>eta</strong> kanelarekin. Gorringoak ondo irabiatu.Esneari kanela kendu, irabiatutako arrautza gehitu<strong>eta</strong> beste lapiko batean marian berotu. Koilarabatekin eragin loditzen hasi arte (kontu handizbestela ebaki egiten da <strong>eta</strong>). Bitsa irteten hastenzaionean, sutatik kendu. Entsalada-ontzi edo platersakon batera bota.Irabiagailuarekin zuringoak ondo altxatu <strong>eta</strong> azukreabota geldiro-geldiro mugitzen jarraitu. Ondo harrotu<strong>eta</strong> gero, esnea egosten ipini kazola zabal batean.Irakiten hasten denean zuringoa koilara handi batekinesn<strong>eta</strong>ra bota <strong>eta</strong> handitzen hasten deneanerretilu batera atera <strong>eta</strong> han utzi apur batean hoztuarte.Gero azpian gelditzen den esnea kendu <strong>eta</strong> natilarengainera bota.ESNE FRIJITUA • osagaiak: litro 1 esne, kanela zotz1, limoi 1, irina, 150-200g, azukrea, arrautza 1.Esnea irakiten jarri, limoi-azalarekin <strong>eta</strong> kanelarekin.Esnea hoztutakoan, limoi-azala <strong>eta</strong> kanela zotzakendu <strong>eta</strong> sei koilarakada irin <strong>eta</strong> nahi besteazukre bota. Masari bueltak eman egurrezko koilarabatekin, beti alde bererantz, berriz ere egosiarte.Egositakoan erretilu batera bota <strong>eta</strong> 24 ordu hoztenutzi. Masa koadrotxotan edo nahi bezala ebaki<strong>eta</strong> arrautza-irin<strong>eta</strong>n pasatu. Azkenik, frijitu. Frijituostean bandeja batean jarri <strong>eta</strong> azukrea bota gainetik.LAPAK SALTSA BERDEAN • osagaiak:lapak (300-400g), olioa,irina edo ogi birrindua, 2 berakatzatal, perrexila.Lapak ur<strong>eta</strong>n ondo garbitu, hareakentzeko. Buztinezko lapikobatean olioa <strong>eta</strong> berakatz atal bijarri. Irina edo ogi birrindua botasaltsa loditzeko (<strong>eta</strong> nahi izanezgero ardo zuri pixka bat). Perrexilagehitu. Ondoren lapak bota <strong>eta</strong>zabaltzen direnean (minutu 1 edo2) sua itzali.MOMA FRIJITUA • osagaiak: moma2, 200 cl olio, irina, arrautza 1.Momari erdiko hezurra kendu. Gatzaeman <strong>eta</strong> irinarekin <strong>eta</strong> arrautzatanzartaginean frijitu. Apurbat gorritzen denean, paperezkoaho-zapi baten gainera atera, olioaxurga dezan.INTXAUR SALTSA • osagaiak: kilo ½ intxaur, sei koilarakadaazukre, litro <strong>eta</strong> erdi esne, kanela zotza, ogia.Lapiko batean esnea irakiten ipini kanela <strong>eta</strong> intxaurrekin,<strong>eta</strong> su motelean eduki bi ordu, lantzean behin eraginez.Azukrea gehitu <strong>eta</strong> behar izanez gero ogi mami apur batbota. Berriz irakiten jarri <strong>eta</strong> amaitzeko irabiagailuarekinpure egin. Nahi dugun moduan jan daiteke: hotza, epelaedo beroa.AIA • osagaiak: 2 arrautza, Irin koilarakada 1, litro erdiesne, koilarakada bat <strong>eta</strong> erdi azukre, kanela zati bat.Arrautzaren gorringoak <strong>eta</strong> zuringoak banatu. Esnea berotzenipini, kanela <strong>eta</strong> azukrearekin. Esne apur batekinirina ondo nahastu. Esne apur horri gorringoak gehitu <strong>eta</strong>ondo nahastu. Esnea irakiten hasten denean, esne apurhori irinarekin <strong>eta</strong> arrautzen gorringoekin gehitu, irakinarte itxaron <strong>eta</strong> gero sutatik kendu. Amaitzeko, plater bitaraatera <strong>eta</strong> gainetik Maria gall<strong>eta</strong>k ipini.SAGAR ERREAK • osagaiak: sagarrak, azukrea, kanelahautsa.Sagarrak garbitu <strong>eta</strong> labanarekin azal zati bat moztu. Laberakoontzi batean sagarrak jarri, azukrea <strong>eta</strong> kanelahautsa bota gainean, ur apur bat ipini ontzian <strong>eta</strong> labeansartu 180º-200º-Ctan 20 bat minutu.KONPOTA • osagaiak: kanela zotza, azukrea, okaran beltzak,sagarrak edo madariak, basokada bat ardo beltz,ura.Lapiko batean ura <strong>eta</strong> ardoa irakiten ipini. Irakitera doaneanokaran beltzak, sagarrak edo madariak bota, garbitu<strong>eta</strong> zatitu ostean. Ondoren azukrea <strong>eta</strong> kanela zotza gehitu<strong>eta</strong> sutan irakiten utzi (35 minutu inguru).Amaitzeko, ur edo ardo gehiago gehitu (behar izanezgero), beste 5 minutu utzi <strong>eta</strong> sutatik kendu.5657


EUSKAL HERRIKO ARGAZKIAK IKUSTEKOPara ver fotografías de Euskal Herriawww.kinuka.eu

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!