publication

1991 yılı öncesinde ve özellikle
12 Eylül Darbesi öncesinde
Türkiye’de “dış Türk”
kavramı ya da “Türk Dünyası”
kavramı yalnızca Türk Milliyetçilerinin,
Ülkücülerin sözcük dağarcığında
bulunuyordu. “Esir
Türklere Özgürlük” geceleri düzenlenir,
“Kaf dağının ardındaki”
uzak akrabaya olan muhabbet
dile getirilirdi. Komünizmin sömürdüğü
Türk yurtları için neler
yapılabileceği konuşulurdu. Lakin
demir perdenin varlığı ve Türk
milliyetçilerinin içerideki büyük
ve haklı kavgası Türk Dünyası
ile bağlantıları biraz “duygusal”
hatta tuttu. Sovyetler Birliği’nin
yıkılması ile Türkiye’nin dünya ile
daha entegre hale gelme açılımlarının
yapılması aynı döneme
denk geldi. Bir anda bağımsızlıklarını
kazanmış beş Türk devletiyle
karşı karşıya kaldık. Lakin
rahmetli Başbuğ Alparslan
Türkeş’in irtibat kurma çabaları
ve düzenlenmesini sağladığı
Türk Kurultayları dışında da ciddi
bir çalışma yapılmadı. Malum
diğer cephelere bakıldığında
Turgut Özal’ın “ticari” bakışı vardı.
Biraz biraz da Fethullah Gülen
Cemaati’nin eğitim alanındaki
çalışmaları. Tabi bu çalışmalar
da tartışılabilir. Sonuç olarak
Türk Dünyası’na muhabbet
duyan bir Türk milliyetçisi camia
vardı. Ama “uluslararası ilişkiler
bilimi” çizgisinde gerçekçi politikalar
veya politika önerileri kapsamlı
olarak ortaya konulamadı.
Bu girizgahı yapmamızın sebebi
bu durumun halen devam ettiği
kanaatimizdir. Bu yazıyı yazma
sebebimiz de bu “kaf dağının
ardındaki” uzak akrabalarımızın
ülkesi iken, artık tamamen içli
dışlı olduğumuz arkadaşlarımızın,
ortaklarımızın vesaire bulunduğu
ülke olan Azerbaycan’ın
bugünkü yapısını biraz düşünmek
ve dış politikasını etkileyen
en önemli olaylardan biri olan
Ermeni meselesi bağlamında bir
uluslararası ilişkiler değerlendirmesi
yapmaktır.
Azerbaycan’ın iç ve dış politikasını
“görünende” en çok etkileyen
konu işgal altındaki topraklar
meselesi yani Karabağ meselesidir.
Azerbaycan topraklarının
%20’si bugün Ermenistan
işgali altındadır. Bunun bir işgal
olduğunu yalnızca Azerbaycan
ya da biz Türk milliyetçileri söylemiyoruz.
Birleşmiş Milletler Güvenlik
Konseyi’ne göre bugün
Ermenistan işgalcidir, Avrupa
Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’na
(AGİT) göre Ermenistan işgalcidir,
Avrupa Birliği’ne göre Ermenistan
işgalcidir ve pek çok
uluslararası örgüt ve ülkeye göre
Karabağ işgal altındadır. Hatta
Ermenistan’ın çekilmesi gerekmektedir.
Aynı şekilde Hocalı…
ABD’nin bazı eyaletleri, Meksika,
Pakistan gibi 7 ülke, İnsan
Hakları İzleme Örgütü, İslam İşbirliği
Konferansı Parlamentolar
Birliği ve pek çok uluslararası
örgüt Hocalı olaylarını soykırım
ya da katliam olarak tanımaktadır.
Pek neden Hocalı için bir
tazminat ya da benzeri bir karar
yoktur? Ermenistan neden
Karabağ’dan çekilmemektedir?
Bu sorular gerçekten cevaplanması
hem zor bir o kadar da
kolaydır. Uluslararası denge,
güç dengesi, büyük güçler vs.
cevaplar vererek geçiştirebiliriz.
Lakin biraz açma ihtiyacı hissediyorum.
Öncelikle şunu bilmekte fayda
var. Karabağ Savaşı’nın en sıkıntılı
zamanlarında doğrudan
Rusya’nın desteğiyle Suret
Hüseynov isimli bir komutan
darbe girişiminde bulunmuş,
Gence’de Azerbaycan’ın demokratik
yollarla seçilmiş cumhurbaşkanı
Ebulfez Elçibey’e
karşı bir isyan başlatmıştır. Rusya
başta olmak üzere pek çok
unsurun baskısıyla Elçibey meselesinin
bir iç savaşa döneceği
endişesiyle iktidardan çekilmeye
karar vermiştir. Elçibey çekilirken
yerine Nahçıvan’dan eski (!)
KGB ajanı ve Sovyet politbüro
üyesi Haydar Aliyev geldi. Aliyev
bir kurtarıcı edasıyla geldi. Sanki
kaybedilen topraklar alınacakmış
gibi geldi ama Elçibey’den
sonra durum daha da kötüye
gitti. Rusya’nın kışkırtmalarıyla
çok önemli mevziler kaybedildi.
Kaybedilemez diye düşünülen
Ağdam, Gubadlı, Ağdere, Cebrail,
Zengilan illeri ve Fuzuli ilinin
bir kısmı Rusya’nın tahrikiyle Ermeniler
tarafından işgal edildi. O
günden bugüne Aliyev iktidarı
Karabağ meselesi için hiçbir şey
yapmadı desek yeridir. Uluslararası
konjonktürün getirdiği
AGİT Minsk grubu çalışmalarına
katılmak ve sadece söylemde
işgale karşı çıkmak Aliyev’in en
büyük icraatları (!) oldu. Ha bir
de AK Parti iktidarının “Ermeni
açılımı” sonrasında Türkiye’ye
verdikleri gazın fiyatını artırdılar.
Aliyev iktidarının son birkaç
yıldır üzerine çok düştüğü bir
mevzu ise Hocalı Soykırımı’dır.
Aliyev ciddi paralar harcayarak
yurt dışında “Hocalı’ya Adalet”
kampanyaları düzenlenmesine
yardımcı olmuş, pek çok
propaganda aracı kullanmıştır.
Reklam kampanyaları, görsel
materyaller, belgeseller, programlar,
konferanslar vs. araçlar
ciddi paralarla Hocalı için kullanılmıştır.
Burada Aliyev’in aslında
önemli bir iş başardığını da
söylemek gerekir. En azından
dünya Hocalı’da olanları sadece
Ermeni gözünden görmüyor artık.
Yalnız propaganda için cid-
DOSYA: AZERBAYCAN
Yıl:1 | Sayı:1 | Gökkubbe |
13