Хорт зуршлаас татгалзах

МОДУЛЬ 12: СЭДЭВ 1
АРХИ, ТҮҮНИЙ НӨЛӨӨ
Ц.-гийн түүх
--
Том хүү нь тэнэмэл хүүхэд болно.
--
Хүү нь сургуулиасаа завсардаж
болно.
--
Нөхөртэйгээ цуг архинд донтох өвчин
туссан байна.
Н.-ийн түүх
--
Байнга айдас түгшүүртэй байна.
--
Үргэлж стресстэй байна.
--
Тэнэмэл хүүхэд болж болно.
--
Хүү нь архичин болж болно
Г.-гийн түүх
--
Гэр оронгүй болж болно.
--
Гэмт хэрэгтэн болно
А.-гийн түүх
--
Хүсээгүй жирэмсэлсэн
--
БЗДХ болон ХДХВ/ДОХ тусч болно.
--
Ганц бие ээж болно.
--
Ажилгүй болно.
--
Үр хөндүүлнэ.
--
Үр хөндүүлсэнээс болж хүндрэл гарч
амь насанд нь аюул учирч болно.
--
Оюуны хомсдолтой хүүхэд төрүүлнэ.
--
Орон гэргүй болж болно.
--
Өвчилж болно.
--
Эхнэр хүүхдээ гэмтээж, амь насанд
нь аюул учруулж болно.
--
Аавтайгаа зодолдож, гэмтээж, амь
насанд нь аюул учруулж болно.
--
Аав нь өвчилж болно.
--
Амь насаа алдаж болно.
--
Хулгай хийж байгаад баригдаж
зодуулан гэмтэж болно.
--
Үр хөндүүлсэнээс болж үргүйдэлтэй
болж болно.
--
Эр хүнд итгэхээ болино.
--
Хүүхэд нь оюуны хомсдолтой төрж
болно.
--
Эрхтэн тогтолцооны гаж хөгжилтэй
төрж болно.
Багууд хариулж дууссаны дараа самбарт бичсэн жагсаалтад суралцагчдын анхаарлыг
хандуулан, архидалт ихэсвэл нийгэмд ямар ямар сөрөг үр дагавар үүсч болох талаар дүгнэн
ярилцана.
Дараа нь багш хананд “Нийгмийн сөрөг нөлөө”, “Эдийн засгийн сөрөг нөлөө” гэсэн 2 гарчиг
бүхий том цаас наана. Нөөц хэрэглэгдэхүүн 1.4-г зураасын дагуу хайчлан тарааж өгнө.
Багаараа ярилцан тохирох хэсэгт байрлуулна. Өмнө нь ярилцаж гаргасан жагсаалтаа ашиглан
архины хэрэглээний нийгэм, эдийн засгийн сөрөг нөлөөг шинээр нэмж байрлуулна.
Суралцагчдыг доорх хүснэгтийг дэвтэртээ бичихийг хүсээд хүмүүсийн архины хэрэглээнд
зарцуулдаг эдийн засгийн тооцоо хийж үзэх гэж байгаа тухай хэлнэ.
Тооцоо хийгээд дууссан бол цөөн суралцагчаас асууж дундаж тоон утгыг гаргана. Дараах
асуултын дагуу ярилцаж хичээлийг дүгнэнэ.
--
Архинд зарцуулсан энэ их мөнгийг өөр ямар зүйлд зарцуулж болох байсан бэ?
--
Зөвхөн архи худалдан авахад энэ тооцоо гарч байгаа бол архинаас үүдэлтэй бусад
үр дагаврыг бодож үзнэ үү? Тухайлбал, өвчин тусах, осол аваарт орох, гэмт хэрэгт
холбогдох гэх мэт. Энэ тохиолдол бүрт хэдий хэмжээний зардал мөнгө орно гэж бодож
байна вэ? Ярилцаарай.
Шалтгаан, нөхцөл Тоо ширхэг Нэг бүрийн үнэ /төг/ Нийт үнэ
Шинэ жил
Цагаан сар
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
Аялал
Бусад
Бүгд ....................
БАГШИД ӨГӨХ ЗӨВЛӨМЖ
Гэр бүлийн архины хэрэглээний тооцоог гаргасан дүнгээ ашиглан баг бүр жүжигчилсэн тоглолт
хийж болно. Багш цагийн багтаамжаа харгалзан энэ үйл ажиллагааг зохион байгуулна. Архийг
өөрөө хэрэглэх, эсвэл хэрэглэхгүй байсан ч гэр бүлийн хэн нэгэн хэрэглэдэг бол адилхан л
гэр бүлийн эдийн засагт хохирол учруулах болно гэдгийг ойлгуулахад анхаарна.
ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА 4
Шийдвэр гаргах
Суралцагчдыг хос хосоор нь баг болгоод, доор өгсөн байгаа хоёр тохиолдлыг уншиж өгнө.
Тохиолдлуудыг сонссоны дараа хосууд нь “Шийдвэр гаргалт” модулийн хүрээнд танилцуулсан
шийвэр гаргалтын аль нэг загварыг ашиглан, шийдвэр гаргах ёстой гэдгийг хэлнэ. Суралцагчид
дараах зүйлсийг хийх ёстой болно. Үүнд:
--
Тохиолдол тус бүрийн хувьд байж болох сонголтуудыг тодорхойлох
--
Ямар үйлдэл хийхээ шийдэх
--
Тухайн шийдвэр нь яагаад сайн шийдвэр болж байгааг батлах шалтгаануудыг нэрлэх.
БАГШИД ӨГӨХ ЗӨВЛӨМЖ
Дээрх гурван зааврыг самбар дээр бичих эсвэл урьдчилан том үзүүлэн байдлаар бэлдэнэ.
18 19