11-2023|Europoort Kringen

I N D U S T R I E E L M A N A G E M E N T M A G A Z I N E
THEMA: FAMILIEBEDRIJVEN, INDUSTRIËLE REINIGING
nr. 11 - november 2023, 62ste jaargang
RONDETAFELGESPREK VOMI:
MEER VROUWEN GRAAG
DRINGEN OP HET NET
VERGROENEN
IS EEN
KWESTIE VAN
UITREKENEN
JAN OVERDEVEST (WAALHAVEN GROUP)

HIGH LEVEL SOLUTIONS
UNIEK IN EUROPA
PEINEMANN.NL
DE EERSTE KRAAN DIE VOLDOET AAN DE ATEX-
CONDITIES MET ATEX-AFSTANDBEDIENING.
Meer informatie?
Bel 010 - 295 50 10 of mail orderintake.kranen@peinemann.nl

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 3
I N D U S T R I E E L M A N A G E M E N T M A G A Z I N E
INHOUD
THEMA: FAMILIEBEDRIJVEN, INDUSTRIËLE REINIGING 11 - november 2023
VERGROENEN IS EEN KWESTIE
VAN UITREKENEN
Stap voor stap is ceo Jan Overdevest doende de Waalhaven Group te
vergroenen. Voor de containerterminals - het familiebedrijf heeft er vier
in Rotterdam en een in Born - ziet hij vooral perspectief in elektrificatie.
Er zijn meerdere plannen, waarover hij in Europoort Kringen vertelt.
“Zo kunnen we een hele groene keten aanbieden.”
11
MEER VROUWEN GRAAG
Het aantal vrouwen dat in de procesindustrie aan het werk is, is nog
altijd zeer beperkt. Dat terwijl bedrijven schreeuwen om arbeidskrachten
en meer diversiteit verschillende bewezen voordelen biedt. In een
rondetafelgesprek op initiatief van VOMI spreken vijf vrouwen - die
topposities in de industrie bekleden - zich hierover uit.
56
‘HET DRAAIT OM DE CONNECTIE’
Deze zomer startte het onderzoeksproject ‘Circulaire koolstofbronnen in
systeemperspectief’, dat tot doel heeft tot een verbindende visie op het
gebruik van toekomstige koolstofbronnen te komen. Heleen van Tilborgh
(gemeente Rotterdam), Jan Bessembinders (VEMOBIN) en Noah Verel
(SmartPort) geven in Europoort kringen een toelichting.
112

Hergebruik met
een spetterende
indruk
Verminder uw water-footprint en hergebruik uw (afval)water efficiënter! Logisticon helpt
u zoeken naar alternatieve waterbronnen en behandelt deze met slimme innovatieve
technieken om het gebruik van (drink)water te verminderen en zo tot duurzame
oplossingen te komen voor uw productieproces.
Kies uit permanente, mobiele of pilot-oplossingen - koop, lease, huur of volledige outsourcing.
Al 35 jaar is Logisticon Water Treatment uw bewezen partner voor heldere oplossingen.
Logisticon Water Treatment B.V.
Logisticon Verhuur B.V.
Energieweg 2
2964 LE Groot-Ammers, Nederland
T +31 (0)184 60 82 60
E water@logisticon.com
W www.logisticon.com
MAKING WATER WORK
Sales. Rental. Service.

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 5
I N D U S T R I E E L M A N A G E M E N T M A G A Z I N E
colofon
UITGEVER
Europoort Producties B.V.
BINK 36, Binckhorstlaan 36 unit C1 14-16
NL-2516 BE Den Haag
E-mail: mail@europoortproducties.nl
REDACTIE
E-mail: redactie@europoortkringen.nl
HOOFDREDACTEUR
Jiří Hartog (publisher)
jiri.hartog@europoortkringen.nl
Telefoon: 06 112 15 996
VASTE MEDEWERKERS REDACTIE
Nikki op ten Berg, Kim de Booij, Victor van der Chijs,
Danny Cornelissen, Pierre Crom, Mels Dees, Mai Elmar,
Frank de Kruif, Bart Kuipers, Connie Lindhoud, Larissa
van der Lugt, Heleen van der Maas, Rob Nijman,
Erik Stroosma, Jeanette van Swaal, Ellen Weber
ONTWERP & VORMGEVING
VormPro, René Peereboom
KLANTENSERVICE
E-mail: mail@europoortproducties.nl
COVERFOTO EUROPOORT KRINGEN
Pierre Crom
DRUKWERK
Damen drukkers
ADVERTENTIES
Remco Rooij (publisher/sales)
Telefoon: +31 (0)70 221 19 43
Mobiel: +31 (0)6 53 22 08 22
E-mail: remco.rooij@europoortkringen.nl
NIEUWE ABONNEMENTEN
Europoort Producties B.V.
E-mail: abonnementen@europoortproducties.nl
ABONNEMENTSPRIJS
€ 139 (excl. btw) per jaar voor een Combi Totaalabonnement,
zie Europoortkringen.nl/abonneren/.
Abonnementen worden na afloop van de
abonnements termijn telkens stilzwijgend verlengd
met een periode van twaalf maanden tenzij de
afnemer het abonnement tenminste twee maanden
vóór het einde van de lopende abonnementstermijn
schriftelijk heeft opgezegd.
VERSCHIJNING
Europoort Kringen verschijnt 12 x per jaar.
ISSN 1568 - 881X
Copyright © 2023 Europoort Producties B.V.
Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden
overgenomen zonder uitdrukkelijke toestemming
van de uitgever. Dit vakblad is uitsluitend gericht
op vakbeoefenaren en anderen die op grond van
hun professie belang hebben bij de in dit blad
gepubliceerde vakinformatie. Sinds eind 2011 is er
een gewijzigde abonnementenwet van kracht voor
consumenten. Deze is niet van toepassing voor
abonnementen op
vakinformatie, die uit
hoofde van beroep of
bedrijf zijn aangegaan.
ADVERTENTIELIJST
Peinemann Mobilift
Groep2
Logisticon Water
Treatment4
Mewa/VPR Consult 6
Mourik Industry 8
Verwater Group 10
Conservator group 16
Pilz18
Bos Nieuwerkerk 22
Stork Nederland 28
Hitard Engineering 34
Endress+Hauser36
Mees van den Brink 42
Van Spelden Verhuur 46
Aquaco48
Van Mossel Autolease
Rotterdam62
Gizom64
Heliview Conferences &
Training66
Hanko
Handelsmaatschappij76
Van Meeuwen
Lubrication78
Van Ginkel Group 84
SPIE88
Hi-Force Nederland 89
Xtra Materieel 92
Syndus Group 94
Hogeschool Utrecht 96
PHOV102
Eco Ketelservice
Verhuur102
3P Quality Service 104
Insulcon106
PMF Mechanical 110
Delta Hotel 110
IP Bernard Sanders
Aandrijftechniek116
Outvie118
Europoort Industrie
Diensten120
Muehlhan122
Van der Pols Pernis
Machineverhuur124
Compressor Products
International127
Metaalhandel Ketting 128
INHOUD
Volop kansen in rookgaswarmteterugwinning
voor de industrie 20
Mourik: doeners van vandaag én morgen 23
75 jaar Pilz26
Een écht familiebedrijf 30
10 vragen aan Albert Jan Thomassen (FBNed)32
‘Meer impact met minder door slimmer
te smeren. Elke dag weer’ 38
Warm familiebedrijf én pionier in
duurzame textielservice 40
Op naar volautomatische cleaning 44
Isolatie voor de lange termijn 50
Specialist in slangen breidt uit in Europa 52
‘Goed personeel vinden is een zware wedstrijd’ 68
Innovatie en verduurzaming in industriële reiniging 70
Geluiden van de werkvloer tegen ongevallen 72
Het blijft voorlopig dringen op het net 79
Internationale waterstofkaravaan
doet Rotterdam aan 82
Procesindustrie traag in adoptie
digitale technieken 85
AI-handelsplatform Distro Energy 90
ISPT start Long Term Program 97
Toepassing alternatieven is langetermijnwerk 100
Specialist in industriële conserveringswerken 108
RUBRIEKEN
X-Talk 89
Webnieuws 107
Mensen in Bedrijf 117
FERM Update 119
Agenda 121
COLUMNS
Column Victor van der Chijs
Niet langer pleisters plakken 17
Column Bart Kuipers
De Rotterdamse energiecrisis van 2024? 67
Mai Elmar & Co 123

“Ze besparen ons
belangrijke middelen,
tijd en geld.”
Mewa.
Poetsdoeken met
complete dienstverlening.
Meer informatie op mewa-service.nl/complete-dienstverlening

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 7
FAMILIEZAKEN
VOORWOORD
In Europoort Kringen hebben we het vrijwel uitsluitend
over zaken. Europoort Kringen is immers een business-tobusinesstitel,
gericht op mensen bij bedrijven die zich daar
met bedrijfsmatige dingen bezighouden en bij ons kunnen lezen
over bedrijfsmatige onderwerpen als onderhoud, digitalisering,
waterstof en de energie- en grondstoffentransitie in bredere zin.
Het thema in deze editie van Europoort Kringen gaat een iets
andere kant op. We hebben het namelijk niet over apparaten,
concepten of realisaties, maar over familiebedrijven. De
Rotterdamse haven telt een groot aantal familiebedrijven,
vooral aan de dienstverlenende zijde. Ook in Nederland zijn
er nogal wat familiebedrijven, vertelt directeur Albert Jan
Thomassen van FBNed (de brancheorganisatie voor Nederlandse
familiebedrijven; nooit geweten dat zo’n belangenclub bestond!)
in een interview deze maand.
Bijzonder aan familiebedrijven is, vertelt Thomassen, dat die
vooral oog hebben voor de lange termijn, ze zijn meer innovatief
en hebben hart voor hun personeel. Een interessante trend is dat
vrouwen en meisjes meer dan vroeger voor bedrijfsopvolging in
beeld komen, waar vroeger vooral naar de mannen binnen het
gezin werd gekeken.
Over vrouwen gesproken, dit nummer van Europoort Kringen
bevat een verslag van een wel heel bijzonder rondetafelgesprek
dat wij in samenwerking met VOMI hebben gehouden. Aan het
gesprek namen alleen topvrouwen uit het havenbedrijfsleven
deel. Belangrijkste onderwerp van gesprek was dat je vrouwen
op de werkvloer in de haven met een zoeklichtje moet zoeken, zo
weinig zijn het er. En dat is gek, want het bedrijfsleven zit toch te
springen om mensen? Dan laat je de helft van de arbeidspopulatie
toch niet links liggen? Om nog maar niet te spreken over de
meerwaarde die diversiteit boven een monocultuur biedt. Nu ik
erover nadenk, eigenlijk hoort het helemaal niet opzienbarend te
zijn dat we alleen met dames aan een tafel zijn gaan zitten. Laten
we hopen dat dit binnenkort gaat veranderen.
JIRI HARTOG
Hoofdredacteur Europoort Kringen
jiri.hartog@europoortkringen.nl

Duurzame oplossingen voor
Havens & Industrie
Morgen begint vandaag! De energietransitie versnelt. Plantmodificaties, onderhoud en nieuwbouw
vragen een andere aanpak. Daarom biedt Mourik vandaag al vernieuwende methodes en emissieloos
materieel waarmee we morgen direct aan de slag kunnen. Mourik werkt hierin samen met opdrachtgevers
uit de haven en industrie en biedt innovatieve, duurzame oplossingen om circulair en
emissieloos te werken. Doet u mee? #mourikmaaktmorgen
Een greep uit onze diensten: • Plantmodificaties • Industriële reiniging • Mechanisch werk • Stralen & conserveren • Infrawerkzaamheden • Emissiebehandeling
• Boven- en ondergronds leidingwerk • Ontwerp, realisatie en onderhoud van (container)terminals • Bouwrijp maken en verharding • Brandwerende isolatie
• Bekabeling • Bodemsanering • Civiele en bouwkundige werkzaamheden voor nieuwbouw, onderhoud en renovatie
We bieden circulaire en duurzame technieken
met ons multidisciplinaire dienstenpakket
We stroomlijnen de projectaansturing en verlagen
de total cost of ownership door slimme en
efficiënte werkcombinaties
We beschikken over emissie-arm en emissieloos materieel
H 2
We bouwen letterlijk mee aan de bovengrondse- en ondergrondse
infrastructuur voor het transport van nieuwe energiedragers
MOURIK MAAKT MORGEN
www.mourik.com
T 010 296 54 00 industry@mourik.com

Mourik is trots
op de behaalde
ECOVADIS
‘zilver’ 2022
duurzaamheidsbeoordeling

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 11
Jan Overdevest (Waalhaven Group)
VERGROENEN IS
EEN KWESTIE VAN
UITREKENEN
Foto’s: Pierre Crom
COVERINTERVIEW
Stap voor stap is ceo Jan Overdevest doende de Waalhaven Group te vergroenen. Voor
de containerterminals - het familiebedrijf heeft er vier in Rotterdam en een in Born - ziet
hij vooral perspectief in elektrificatie. Er zijn meerdere plannen, waarover hij in Europoort
Kringen vertelt. “Zo kunnen we een hele groene keten aanbieden.”

12
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
Je bent eind vorig jaar uitgeroepen tot Havenman van
het Jaar. Hoe is de uitverkiezing je tot dusver bevallen?
“Klopt, nog een paar maanden en dan is de volgende aan de beurt.
Voor ons is het een bevestiging van wat wij de afgelopen jaren hebben
gedaan. Ik leid de Waalhaven Groep nu ongeveer vijfentwintig jaar.
In al die jaren hebben wij nieuwe dingen ontwikkeld en gebouwd,
waarvoor je nu de waardering krijgt. Zo'n uitverkiezing heeft een
positieve uitstraling, zowel buiten als binnen het bedrijf. Het is heel
leuk. Je krijgt veel positieve reacties uit je omgeving en de nodige
aandacht. Het vergroot je credibiliteit; ook bij klanten, die beseffen
dat ze bij het juiste bedrijf zijn beland.”
Had je het zien aankomen?
“Je hebt geen idee. Elke keer wordt weer een ander type havenman
verkozen. Voor mij was het Bart Leenders van Neste, vanuit de
chemie, en het jaar ervoor Annet Koster, directeur van de KNVR.
Je weet dus nooit wie de aandacht trekt. Wat bij mijn verkiezing
zwaar heeft meegewogen, is de aandacht voor het milieu, energie en
elektrificering binnen ons bedrijf.”
Heeft de verkiezing je nog iets concreets opgeleverd?
“Je krijgt een oorkonde, haha. En een penning. Maar serieus: je wordt
verkozen en dan is het aan jou om wel of niet op uitnodigingen in te gaan.”
Hoe staat het ervoor met de uitbreidingsplannen van
het bedrijf?
“Als het goed is gaat de aannemer deze maand [dit interview vindt in
oktober plaats, red.] aan de slag voor de bouw van een nieuw depot
voor lege containers op de Maasvlakte. Deze komt naast de Euromax
Terminal en moet begin volgend jaar klaar zijn. We hebben veel te
maken gehad met discussies over stikstof, maar dat hebben we nu
getackeld. Het is, en dat geldt met name in de chemie, steeds lastiger
om iets te bouwen.”
Jullie hebben er hinder van ondervonden?
“Ja, we hebben er een jaar vertraging door opgelopen, alleen maar
door onwetendheid over welke procedure die wij moesten doorlopen.
Wij hadden een uitstoot van 0,01 mol per hectare, wat ongeveer een
halve gram stikstof per hectare is. Dat is natuurlijk verwaarloosbaar,
maar de politiek weet niet wat zij daarmee aan moet.”
Is de nieuwbouw er ooit door in gevaar gekomen?
“Nee, we hebben er altijd vertrouwen in gehad dat het door zou gaan.
Het punt is: de provincie kreeg de melding dat zij niets meer mocht
toelaten, hoe klein ook. Maar ondertussen moeten je processen
doorgaan. Onze klanten hebben toch terrein nodig. In de Waalhaven
worden de terreinen voor containers komend jaar kleiner, dus
dan moet je elders uitbreiden. Het is heel belangrijk dat er nu een
uitspraak over Porthos is, want daarmee weet je welke ruimte je hebt
om te kunnen opereren. Dat biedt houvast; voor sommige activiteiten
met een heel lage uitstoot hoeven we geen aanvraag meer te doen
voor de Wet natuurbeheer. Dezelfde ecoloog die voor Porthos een
rapport heeft geschreven, heeft dat ook voor ons gedaan. Daar
maken we gebruik van.”

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 13
Je had het net over het verduurzamen van het bedrijf.
Wat zijn de belangrijkste stappen die op dat vlak zijn
gezet?
“De eerste stap was het inkopen van groene stroom bij Hollandse
Wind van Eneco. Vervolgens zijn we langzaam aan ons hele park gaan
elektrificeren. In plaats van op diesel rijdende voertuigen hebben wij
nu elektrisch aangedreven bestelbusjes die tussen de verschillende
locaties rijden. Ten opzichte van 2008 hebben wij de uitstoot per
container met 27 procent weten te verlagen. Net hebben wij een
bestelling gedaan voor een eerste containerheftruck die hybride is.
Volledig elektrisch wordt de volgende fase. Je bent daarbij afhankelijk
van de ontwikkelingen bij fabrikanten. Zij kunnen niet ineens de
overstap naar volledig elektrisch maken. Belangrijk hierbij is het
vermogen van de batterij. Duidelijk is dat deze ontwikkeling zich wel
doorzet.”
Valt dit soort verduurzaming makkelijk in te passen in
jullie bedrijfsprocessen? Het af en toe opladen van een
batterij is geen probleem?
“Voor de heftrucks gaan we gebruikmaken van hybride modellen. Die
hebben nog geen batterijen, maar winnen energie terug. De eerste
prototypes van volledig elektrisch aangedreven heftrucks komen nu
op de markt, maar die zijn nog vrij duur. Er is nog geen seriebouw;
het bevindt zich nog in de testfase. Binnen twee à drie jaar zullen de
eerste commerciële modellen op de markt komen, waar we mee aan
de slag zullen gaan.”
Jullie waren toch ook met waterstof bezig?
“Ja, we hebben een terminaltrekker getest die op waterstof liep.
Die heeft een aantal maanden rondgereden en we hebben ervaring
mee op kunnen doen. Hopelijk gaat Terberg, de producent van de
machine, ermee verder. Ik weet niet of waterstof de oplossing is voor
korte afstanden. Waterstof lijkt mij eerder geschikt voor langere
afstanden en grotere vermogens. Voor onze terminals is elektrisch
het beste.”
“HET IS HEEL BELANGRIJK DAT ER NU
EEN UITSPRAAK OVER PORTHOS IS”
Hebben jullie last van de krapte op het elektriciteitsnet?
“Het net in dit gebied is redelijk vol; er is geen capaciteit meer over.
Daarom hebben wij nu een kraan op het stroomnet aangesloten
door er een vliegwiel tussen te plaatsen. Dat vliegwiel verzorgt de
stroomtoevoer naar de kraan. Het neemt de stroom op wanneer een
container zakt en levert de elektriciteit dan terug. Hierdoor heb je
maar een laag vermogen nodig vanaf het net, want het vliegwiel vangt
de pieken op. Wij zitten nu in de eindfase van de test en ik hoop dat
wij het op korte termijn definitief hebben draaien.”

14
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
Bedenken jullie dit zelf?
“Het idee kwam vanuit de productie van een oplaadstation voor
batterijcontainers. Datzelfde systeem willen wij voor het elektrificeren
van de kraan gaan gebruiken. We hebben een overeenkomst gesloten
met Zero Emission Services (ZES) voor de bouw van een oplaadstation
voor batterijcontainers. Binnenvaartschepen komen langs, geven een
lege batterijcontainer af en krijgen een opgeladen batterijcontainer
“TEN OPZICHTE VAN 2008 HEBBEN
WIJ DE UITSTOOT PER CONTAINER MET
27 PROCENT WETEN TE VERLAGEN”
aan boord geplaatst. Datzelfde vliegwiel gebruiken wij daar om de
frequentie van het net op peil te houden. We hebben een contract met
Stedin afgesloten om fluctuaties op te vangen, om te voorkomen dat
de verlichting op de kantoren gaat knipperen. Het batterijwisselstation
biedt dus een dubbel verdienmodel, wat het interessanter maakt om
die investering te doen.”
Hoe werkt dit in de praktijk? Huurt ZES ruimte op jullie
terminal?
“Nee, zij kopen in feite de stroom bij ons in. Wij leveren de service
door de batterijcontainer van boord te halen, te zorgen dat die wordt
opgeladen en door een volle batterijcontainer weer terug te plaatsen.”
Dit is dus een nieuwe bedrijfsactiviteit.
“Voor een containerterminal is dit niet het grote verdienmodel, maar
we maken wel gebruik van een aantal binnenvaartschepen in de
haven die we hiermee volledig elektrificeren. Zo kunnen wij een hele
groene keten aanbieden: elektrisch varen, elektrische overslag en
dan nog een elektrische truck.”
Waarom zijn jullie hier zo druk mee bezig? Je hoeft
immers geen groene koploper te zijn, maar kan ook de
kat uit de boom kijken.
“Je ziet iets een bepaalde richting op bewegen, en waarom zou je dan
niet voorop lopen? Wel hebben we te maken met onze marktpositie. Als
een groene truck nog drie keer zo duur is als een normale, dan kunnen
wij er niet aan beginnen. We hebben uitgerekend dat het elektrificeren
van een kraan met een vliegwiel met de huidige dieselprijzen snel is
terugverdiend. Het is een kwestie van uitrekenen.”
Het is dus niet zo dat je door vergroening per se
duurder wordt?
“Groene energie is wel iets duurder dan grijze energie. Die extra kosten
maak je dus wel. Maar als je langdurige contracten kunt afsluiten,
heeft dat ook zijn voordeel. Vorig jaar hadden wij een vast contract en
dus geen last van de piek in elektriciteitsprijzen die er was.”
Ik zag een aantal vacatures prominent op jullie website.
Hoe nijpend is het tekort op de arbeidsmarkt voor jullie?
“Dat valt wel mee. Wij kunnen de vacatures aardig vullen. Naast
het plaatsen van de vacatures op onze website, hebben wij ook

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 15
een aparte website [Werkenbijwhg.nl, red.] voor het vinden van
personeel. Ook gaan wij actief naar mensen toe die al werken.
Via social media kun je mensen gericht benaderen, en ze de
vraag voorleggen of ze weleens hebben gedacht aan werken bij
de Waalhaven Group. We merken dat dat meer respons geeft dan
wanneer je afwacht. Ook hebben wij contacten met STC. Mensen
die geen zin hebben om hele dagen op school te zitten, maar
bijvoorbeeld vier dagen in de week willen werken en één dag in de
week op school, passen perfect bij ons.”
De Human Capital Coalitie Energietransitie wil het imago
van het werken in de haven verbeteren. Denk jij ook dat
dat nodig is?
“Enerzijds is imago natuurlijk belangrijk, maar je moet mensen
natuurlijk ook zien te bereiken. Hoe zorg je dat je in contact komt met
de wijken in Rotterdam-Zuid, waar veel mensen met een uitkering
wonen? Het kan zijn dat ze geen televisie kijken of hun wijk helemaal
niet uitkomen. Welke media gebruik je dan? Het is belangrijk ervoor
te zorgen dat basisschoolleerlingen een opleiding kiezen waarmee
ze in de haven kunnen werken. Misschien moeten we in plaats van
middelbare scholen meer basisscholen gaan bezoeken. Dan hebben
leerlingen hun keuze nog niet gemaakt.”
Wat zijn de komende jaren de belangrijkste voorwaarden
om succesvol te kunnen zijn?
“Daarbij moet je een aantal belangrijke ontwikkelingen in acht
nemen. Of je het nu leuk vindt of niet, de energietransitie gaat door.
Ook zien we schaalvergroting in onze markt. De circa dertig rederijen
die in de deepsea-business meetellen, zijn teruggebracht tot zeven
of acht. Daarmee loop je het risico dat rederijen hun eigen depot
voor lege containers gaan inrichten. Je moet dus zorgen dat je voor je
klanten waarde toevoegt.”
Hoe dan?
“Door service en flexibiliteit. Je moet zorgen dat je prima locaties
hebt, met goede wateroverslag, uitstekende verbindingen en je moet
“VOOR ONZE TERMINALS
IS ELEKTRISCH HET BESTE”
de capaciteit kunnen leveren die zij vragen. Tien jaar geleden was
een klant met 40.000 moves een grote jongen, nu is dat niet zo veel.
Tegenwoordig gaat het over 200.000 moves.”
Je bent actief in een markt die mondiaal met elkaar is
verknoopt. Hoe ga je om met verstoringen zoals een
oorlog of een blokkade in een belangrijke zeeweg?
“Dat zijn de hick-ups waar je af en toe mee wordt geconfronteerd.
Een oorlog is vervelend; die is altijd ‘bad for business’ zeg ik altijd
maar. Een andere belangrijke ontwikkeling is dat veel bedrijven het
minder aantrekkelijk vinden om hun productie in China te huisvesten,
aangezien er een regime is dat steeds meer empirische trekjes
vertoont. Bedrijven verplaatsen hun productie naar andere landen,
wat weer invloed kan hebben op onze business. Daarmee moet je
rekening houden. Het liefst heb ik elke dag dezelfde hoeveelheid
lading, want dan kan je daarmee rekenen. Kijk, vorig jaar stond
alles overal bomvol. Maar als je nu naar achteren bij de buren kijkt
[Overdevest wijst naar buiten, red.] zie je dat het terrein helemaal
leeg is. Het kan dus snel veranderen. Door de energiecrisis vorig
jaar is de export gekelderd. Ook zijn oogsten niet goed gelukt; er zijn
minder aardappels en uien. De import is dit jaar lager omdat mensen
de voorgaande jaren te veel hebben gekocht vanwege de disruptie in
de supply chain. Mensen dachten: dan heb ik het maar vast. Met als
gevolg dat alle warehouses vol zitten en maar langzaam leegstromen.
“HET BATTERIJWISSELSTATION BIEDT
DUS EEN DUBBEL VERDIENMODEL”
Dit jaar verwacht ik nog geen opleving. Voor de scheepvaart is het
een verloren jaar. Vanaf 2024 zie ik de markt weer normaliseren.”
Jullie zijn toch een familiebedrijf?
“Ja nog altijd. Ik zie steeds minder familiebedrijven in de haven.
Laatst is bijvoorbeeld de Kramer Group overgenomen. Tegenwoordig
onderscheid je je door een familiebedrijf te zijn.”
Biedt het feit dat jullie een familiebedrijf zijn nog bepaalde
voordelen ten opzichte van concurrenten die dit niet zijn?
“Ik denk het wel. Je houdt bijvoorbeeld kennis beter in het bedrijf. Als
familielid stap je niet zo snel over naar een andere werkgever als die
betere voorwaarden biedt. Ook heb je als familiebedrijf een sterkere
band met je medewerkers. In plaats van naar de kortetermijnwinstgevendheid
te kijken, is er oog voor waar je over vijf of tien jaar
wilt staan. En welke strategie moet je daarvoor hanteren? Zeker in
onze business zijn grondposities essentieel in onze bedrijfsvoering.
Dan heb je een lange adem nodig, want het kan soms wel vijf jaar
duren voordat je een stap kunt zetten.”
Zijn er behalve jij nog meer familieleden in het
bedrijf actief?
“Jazeker, mijn partner Corinne [Overstoep, red.] is mededirecteur in
de holding en verantwoordelijk voor de hele operatie. Ook haar twee
broers zijn werkzaam in het bedrijf; een is verantwoordelijk voor de
werkmaatschappij en de ander voor de inkoop van vergunningen. Er
zijn dus vier aandeelhouders in het bedrijf.”
Zit bedrijfsopvolging in de familie erin?
“Het is altijd een cruciale vraag hoe het met de opvolging van een
familiebedrijf zit. Ik heb goede hoop; we zijn druk bezig hoe we daar
handen en voeten aan kunnen geven. We vinden dat de volgende
generatie eerst de studie moet afmaken en dan kun je kijken waar je
energie van krijgt om te doen. Is dat het familiebedrijf, dat maakt ons
dat blij. Zo niet, het zij zo.”
WIE IS JAN OVERDEVEST?
Jan Overdevest heeft aan de Erasmus Universiteit
bedrijfskunde gestudeerd en werkte bij Capgemini. Hij nam
samen met zijn partner Corinne Overstoep en haar broers
Pieter en Norman in 1999 de Waalhaven Group over van zijn
schoonvader en hun vader Fred Verstoep.

CONSERVATOR GROUP
NIEUW-VENNEP / KLUNDERT
Conservator levert een totaalpakket aan reiniging voor verschillende toepassingsgebieden in een industriële omgeving.
Voor industriële service leveren wij: advies op maat, afvalstoffenbemiddeling, transport, zuigen en blazen van droge
stoffen, hogedruk en lagedruk reiniging, chemisch technisch reinigen van leidingen, reactoren en opslagtanks.
WWW.CONSERVATORGROUP.COM

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 17
NIET LANGER PLEISTERS PLAKKEN
COLUMN
Onorthodoxe maatregelen die buiten
de gebaande paden gaan. Zo noemde
minister Rob Jetten (Klimaat en Energie)
zijn voornemens om de krapte op het stroomnet
te verlichten. De minister klonk daadkrachtig,
getuigend van de ernst van de situatie. Ruimte voor
consumenten om zonnepanelen en laadpalen aan
te sluiten en voor bedrijven om aansluitingen te
vernieuwen of uit te breiden, wordt zeer schaars.
Dat is zorgwekkend, want juist grootscheepse
elektrificatie moet zorgen voor verduurzaming. Dat
geldt in de Rotterdamse haven voor zowel industrie
als logistiek.
Het moet gezegd: de aangekondigde maatregelen,
zijn inderdaad uitzonderlijk. Zoals de netbeheerders
toestaan om met extra geld zonder vergunning
alvast te bouwen aan de benodigde infrastructuur.
Of om bedrijven met de zachte dwang van
prijsprikkels ertoe te bewegen de productie zo aan
te passen dat zij zoveel mogelijk buiten de piekuren
stroom gaan afnemen.
Ik heb echter slecht nieuws: dit zal voor de haven
niet voldoende zijn.
Om te beginnen moeten veel plannen nog op
haalbaarheid worden onderzocht. En als ze haalbaar
zijn, is het nog onduidelijk wanneer ze in gaan.
Maar goed, stel dat volledige en snelle invoering
van de maatregelen de capaciteit van het net
verdubbelt. Zijn we er dan? Ik vrees van niet,
want nieuwe schattingen over de toename van de
elektrificatie wijzen op een vervijfvoudiging van de
vraag, of zelfs meer. Voor de energie-intensieve
industrie is dit het enige alternatief naast waterstof
is om de processen te vergroenen.
Het is duidelijk dat de toekomstige vraag
naar stroom lange tijd is onderschat. Door de
netbeheerders, maar misschien ook door het
bedrijfsleven. Zelfs nu nog hebben we die vraag
niet goed in beeld. Dat komt wellicht ook omdat
bedrijven hun kaarten voor zich houden, soms uit
concurrentieoverwegingen.
Een jaar geleden hebben het Havenbedrijf Rotterdam
en Deltalinqs het Data Safe House opgericht. Het
idee achter deze neutrale instantie is dat bedrijven
daar vertrouwelijk hun duurzaamheidsplannen
en de daarmee samenhangende stroombehoefte
kunnen deponeren. Met die informatie krijgen de
netbeheerders beter zicht op het totaal van die
behoefte en kunnen ze hun investeringen daarop
afstemmen.
Zo kunnen bedrijven zelf bijdragen aan de oplossing
van dit immense probleem. Zoals ze wellicht ook
slimmer zouden kunnen omgaan met pieken in hun
energievraag. Al zit daar een grens aan, want veel
bedrijven zijn ingericht op volcontinu produceren.
Er wordt veel van de bedrijven gevraagd en verwacht,
en dat is terecht. Maar bedrijven kunnen niet leveren
als de netbeheerders niet óók leveren. Daartoe zullen
de onorthodoxe maatregelen van minister Jetten nog
wat onorthodoxer moeten worden.
Je kunt de grootste transitie van de afgelopen
vijftig jaar niet oplossen met steeds meer
pleisters plakken. Vaker al heb ik gepleit voor een
Transitiewet om de energietransitie vlot te trekken.
Deze wet moet de hardnekkige problemen radicaal
oplossen: de netcongestie, maar evenzeer het
stikstofdossier en de trage vergunningverlening.
Als uitgangspunt voor de lengte van procedures en
de inzet van mensen en middelen moeten overheid
en bedrijven het eindresultaat nemen, namelijk het
halen van afgesproken klimaatdoelen. Alleen zo
blijven die binnen bereik.
VICTOR VAN DER CHIJS,
voorzitter van Deltalinqs.

75 jaar veiligheid
Veilige automatisering heeft een naam: Pilz
Het in 1948 opgerichte familiebedrijf heeft enkele gedaanteveranderingen ondergaan: het veranderde
van glasblazerij in elektronicabedrijf en daarna in automatiseringsbedrijf en digitaliseerder. Gemeenschappelijk
elementen van alle perioden zijn: plezier in innovatie en een samenwerking op basis
van de waarden vertrouwen, passie en creativiteit. Zo creëren wij veiligheid voor mens, machine en
milieu. Met onze jarenlange knowhow op het gebied van wet- en regelgeving voor machineveiligheid,
lopen wij voorop in ontwikkelingen op dit gebied. Zo organiseren wij diverse kennissessies
en seminars over dit thema. Vier het jubileumjaar met ons mee en ontmoet ons op een van deze
events dit najaar. We zien u graag!
Pilz Nederland | 0347 320 477 | info@pilz.nl | www.pilz.nl

20
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
FAMILIEBEDRIJVEN
Bos Nieuwerkerk
VOLOP KANSEN IN ROOK-
GASWARMTETERUGWINNING
VOOR DE INDUSTRIE
Midden in de tuindersvelden van Nieuwerkerk aan den IJssel ontstond in 1973 een
bescheiden familiebedrijf dat vanuit huis begon, maar al snel uitgroeide tot een
gerenommeerde producent van industriële schoorstenen. Met nu de tweede generatie aan
het roer is Bos Nieuwerkerk al vijftig jaar wereldwijd specialist op het gebied van rook- en
procesgassen. Met de overname van HeatMatrix in 2022 heeft het flinke stappen gezet in het
bijdragen aan de verduurzaming van de industriële sector.
Tekst: Jeanette van Swaal
Martine Goedegebuure

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 21
In de jaren zeventig was de omschakeling van olie- naar gasgestookte
ketels. Hierdoor moesten de gemetselde schoorstenen in de
tuinbouw vervangen worden voor metalen schoorstenen. “De hele
familie werkte mee in het bedrijf. Mijn vader deed samen met mijn
opa de productie, mijn moeder de administratie en oma paste op.
Halverwege de jaren tachtig hebben we onze activiteiten uitgebreid
met een engineeringstak en richten we ons naast de tuinbouw ook
op de utiliteitsbouw. En weer een paar jaar later werd de industrie als
afzetmarkt toegevoegd”, vertelt Martine Goedegebuure, directeur Bos
Nieuwerkerk.
COMPLEET SYSTEEM
Schoorsteentechniek dekt bij lange na niet de lading. Bos Nieuwerkerk
maakt niet alleen schoorstenen, maar doet ook het ontwerp tot en met
de montage en het inregelen daarvan. Kortom, een compleet systeem
operationeel maken met alle componenten die daarbij horen. “We zijn
begonnen met een schoorsteen en kanalen. Gaandeweg hebben we
dit uitgebreid met betrouwbare partners naar een compleet werkend
systeem met ventilatoren, staalconstructies, geluiddempers, meet-
en regeltechniek en funderingen. Dit gaat vanaf het punt waar de
rookgassen ontstaan tot de plek waar dat het de schoorsteen uitgaat.
Een compleet pakket dus.”
Een voordeel voor de opdrachtgever is dat Bos Nieuwerkerk het
voorbereidend werk in haar eigen productie uitvoert. De installatie
on site kan daardoor tijdens een onderhoudsstop snel en efficiënt
plaatsvinden.
Foto: Tom van den Dool
VEILIGHEID EN STABILITEIT
Ook factoren als wind- en aardbevingsbelasting worden meegenomen
in het ontwerp. “Door de verschillende windcondities heeft
een schoorsteen in Limburg een andere aanpak nodig dan een
schoorsteen aan de kust. En bij een schoorsteen in bijvoorbeeld
Indonesië moeten we naast de daar geldende wet- en regelgeving
ook rekening houden met aardbevingsfactoren.”, legt Goedegebuure
uit. “In het ontwerp berekenen we de wanddikte en de trillingdemper
bovenin de schoorsteen. Een ongedempte schoorsteen zonder
trillingdemper kan in zijn eigen frequentie komen. Anders gezegd:
een opslinger-effect. Hij krijgt vermoeiing in zijn lassen waardoor hij
uiteindelijk kan omvallen. De combinatie tussen de diameter, lengte
en materiaal van de schoorsteen moet dus precies afgestemd worden
op de condities die gelden in die regio.”
DE MOOISTE SCHOORSTEEN
Overal in Nederland zie je de schoorstenen van Bos Nieuwerkerk. Zelf
zijn ze het meest trots op de 125 meter hoge schoorsteen van het
Zutphense slibverwerkingsbedrijf GMB. Deze schoorsteen is gebouwd
om de geuroverlast bij de omwonenden weg te nemen. “Geurcontour
is iets waar je rekening mee moet houden bij het ontwerp van de
schoorsteen. Hoe hoger de schoorsteen, hoe meer de geur verdund
wordt”, legt Goedegebuure uit.
GRIP OP ENERGIEKOSTEN
Door de schoorstenen van fabrieken verdwijnt veel warmte naar de
buitenlucht. Zonde, want hergebruik van die warmte kan een heleboel
brandstof besparen, en daarmee tonnen CO2. De warmte die via rookof
procesgassen door kanalen en de schoorsteen afgevoerd worden,
kan via warmteterugwinning benut worden voor bijvoorbeeld het
voorverwarmen van lucht of van vloeistoffen, zoals water.
Sinds 2022 is HeatMatrix, een bedrijf gespecialiseerd in
warmteterugwinning, onder de vlag van Bos Nieuwerkerk gekomen.
De zelf ontwikkelde kunststof warmtewisselaar van HeatMatrix maakt
het mogelijk een significant deel van de warmte die nu verloren gaat
via de rookgassen, terug te winnen. Met een dito reductie van de CO2-
uitstoot. Naast de winst op milieugebied scheelt dat aanzienlijk in de
energierekening. In de huidige energiemarkt is dit heel aantrekkelijk
voor bedrijven.
“We werkten al een lange tijd intensief samen met HeatMatrix en door
onze kennis te bundelen kunnen we een totaaloplossing aanbieden
op het gebied van warmteterugwinning. Dat begint bij een analyse
waarbij we warmtebronnen en warmtegebruikers in kaart brengen: de
zogenaamde studie warmte-integratie. Op basis daarvan we brengen
advies uit waar de restwarmte voor ingezet kan worden en geven we
inzicht in de investeringskosten én terugverdientijd. Vervolgens maken
we het ontwerp en voeren we het uit.”
Door de gespannen energiemarkt is er een grote vraag naar
warmteterugwinning uit rookgassen. “Op dit moment voeren we een
project uit voor een chemiebedrijf in Rotterdam Botlek dat metaal
raffineert. Hier bouwen we een grote warmterugwinninginstallatie,
compleet met staalconstructies, kanalen en kleppen.”
NIEUWE KANSEN VOOR WARMTEBENUTTING
Bos Nieuwerkerk heeft met de overname van HeatMatrix flinke
stappen gezet in het verduurzamen van de industrie. “We houden de
markt nauwlettend in de gaten en onderzoeken wat nog meer mogelijk
is op het gebied van warmtebenutting. We blijven om ons heen kijken
naar manieren om de industrie te helpen met het optimaal benutten
van rookgassen”, besluit Goedegebuure.

Een vrijstaande
schoorsteen van
125 meter hoog
realiseren?
Bos Nieuwerkerk
maakt het
WWW.SCHOORSTEEN.NL
SAMEN BOUWEN AAN DE
SCHOORSTEEN VAN DE TOEKOMST
Hoogeveenenweg 5, 2913 LV Nieuwerkerk a/d IJssel - TEL +31(0)180 312388 - MAIL info@schoorsteen.nl

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 23
MOURIK: DOENERS VAN
VANDAAG ÉN MORGEN
FAMILIEBEDRIJVEN
Ruim 90 jaar oud en toch vooral bezig met de toekomst. Een innovatieve, duurzame toekomst
wel te verstaan. Dát is Mourik, het familiebedrijf uit Groot Ammers met wereldwijd inmiddels
ruim 2.000 medewerkers. Mourik legt zich toe op multidisciplinaire totaaloplossingen in de
infra en industrie. Hoe belangrijk is duurzame innovatie voor hen? En: hoe zorg je ervoor dat
duurzame innovaties daadwerkelijk worden ontwikkeld en écht werken?
Tekst: Connie Lindhoud
Erwin Hofland (l.) en Björn Schuilenga (foto: Mourik/Etienne Oldeman)

24
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
aantal jaar geleden heeft Mourik een strategische
visie opgesteld om het thema duurzaamheid door te
“Een
ontwikkelen en om te zetten in concrete acties”, opent
Erwin Hofland, manager New Product Development bij Mourik
Industry, het gesprek. Zijn team initieert innovaties en begeleidt
de ontwikkelingsfase van deze innovaties tot op het moment dat
ze in de praktijk in gebruik worden genomen. “Onze strategische
routekaart Route ’25 maakt duidelijk waar we als bedrijf naartoe
willen, wat onze versnellers zijn en waar onze specialisaties liggen.
Innovatie en duurzaamheid vormen daarbij belangrijke pijlers.
Bij een familiebedrijf als Mourik gaat duurzaamheid verder dan
alleen het milieu- en omgevingsaspect. Ook veiligheid en de
langetermijninzetbaarheid van medewerkers en bedrijfseconomische
continuïteit behoren tot een duurzame bedrijfsvoering. Dat is niet iets
van de laatste jaren, het is een kernwaarde van ons bedrijf.”
OPERATIONELE INNOVATIE
“De afdeling New Product Development is volledig op innovatie
gericht”, vertelt Hofland. “De focus ligt enerzijds op innovaties die op
korte termijn verbeteringen opleveren op het gebied van veiligheid,
duurzaamheid of efficiency bij de uitvoering van onze projecten. De
kernwaardes vanuit onze visie passen we dagelijks toe tijdens onze
werkzaamheden. Input van medewerkers of opdrachtgevers kan
aanleiding zijn om een innovatietraject in gang te zetten. Zo hebben
we bijvoorbeeld het tankcleaningproces van grote en kleinere tanks
onder de loep genomen en vervolgens flink verbeterd. We kunnen nu
steeds vaker remote apparatuur inzetten om onze werkzaamheden
non-entry uit te voeren. Dat draagt aanzienlijk bij aan een veilige
werkomgeving. Daarnaast richten wij ons op het reduceren van het
waterverbruik en het minimaliseren van emissies. Het mooie is dat
dit vaak samengaat met financiële besparingen. Een mooie winwinsituatie
dus.”
STRATEGISCHE INNOVATIE
“Anderzijds hebben we bij New Product Development een duidelijke
focus op de lange termijn, de zogenaamde strategische innovaties”,
vult Hofland aan. “Daarbij kijken we naar duurzame technologieën
waarmee we richting de toekomst daadwerkelijk het verschil kunnen
maken. Vanuit deze strategische doelen is er een innovatiefunnel
opgesteld en worden nieuwe initiatieven geselecteerd aan de hand
van Route ‘25, om zo daadwerkelijk bij te dragen aan het realiseren
van de doelstellingen. Met deze aanpak hebben we het afgelopen
jaar samen met technologiepartners een aantal gamechangers
ontwikkeld. Een voorbeeld hiervan is de NanoVapor vernevelaar. Dit is
een apparaat dat minuscuul kleine biologische nano-druppels van een
bepaalde vloeistof in de tank blaast. De druppels verbinden zich met
de aanwezige koolwaterstoffen, zoals benzineresten. Zo voorkomen we
dat een product verder uitdampt en wordt er snel een gasvrije omgeving
gerealiseerd. Daarna kunnen we onze opvolgende werkzaamheden
veilig uitvoeren. NanoVapor levert milieuwinst én tijdwinst op en is
daarmee ook bedrijfseconomisch erg interessant. Inmiddels zijn we het
teststadium voorbij en heeft een groot internationaal tankopslagbedrijf
NanoVapor tot preferred method verkozen.”
“BIJ EEN FAMILIEBEDRIJF ALS
MOURIK GAAT DUURZAAMHEID
VERDER DAN ALLEEN HET MILIEU-
EN OMGEVINGSASPECT”
Erwin Hofland

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 25
INDRUKWEKKENDE RESULTATEN
Een tweede strategische innovatie is Hydrokinetics, een technologie
voor het reinigen van geblokte of (deels) verstopte leidingen. “Deze
technologie heeft zich in de procesindustrie in de Verenigde Staten
al ruimschoots bewezen. Wij hebben de Hydrokinetics-technologie
doorontwikkeld en een speciale unit gebouwd. Samen met een
klant hebben we een pilot uitgevoerd. De resultaten hiervan zijn
indrukwekkend; er is tot 90 procent minder waterverbruik, 40
procent kortere doorlooptijd, minder mensen en inzet van materieel
en daarmee dus ook minder CO2-uitstoot”, zegt Hofland. De derde
innovatie van het afgelopen jaar is de samenwerking met Angara
Global, die Mourik in het kader van decarbonisatie is aangegaan.
Hofland: “De DecarbonX-methode passen wij toe voor een
duurzame uitvoering van de reiniging van warmtewisselaars. Bij een
consequente toepassing van de DecarbonX-methode van Angara
kunnen wij voor onze opdrachtgevers een aanzienlijke CO2-reductie
concreet realiseren. We hebben bij een van onze opdrachtgevers een
pilotproject uitgevoerd, waarvan de resultaten zeer positief zijn.”
AMBASSADEURS
Björn Schuilenga is projectleider New Business Projects bij Mourik
verantwoordelijk voor de implementatie van strategische innovaties
in de dagelijkse werkpraktijk. “Strategische innovatie heeft een ander
traject nodig om in de praktijk tot een succesvolle implementatie
te komen. Waar operationele ontwikkelingen een direct probleem
oplossen, zijn strategische innovaties voor de langere termijn. Dit
vraagt een andere aanpak, die door de afdeling New Business
Projects wordt verzorgd. Deze afdeling geeft de juiste aandacht aan
strategische innovaties die het ontwikkel- en testtraject succesvol
hebben doorlopen.”
“Zo’n strategisch innovatietraject als NanoVapor is iets anders dan
een operationeel verbeteringsplan en heeft meestal ook een langere
doorlooptijd”, aldus Schuilenga. “Het is belangrijk dat je klanten en
medewerkers meeneemt in het proces, bezwaren wegneemt en dat
je ze laat zien en ervaren wat de voordelen van de nieuwe tool zijn en
hoe deze voldoet aan geldende wet- en regelgeving. Als je dat goed
doet, raken ze overtuigd en zien we dat zij ambassadeurs worden die
de nieuwe toepassing uitdragen naar de markt.”
INSPIRATIE
“Bij innovatie is samenwerking belangrijk”, vervolgt Schuilenga.
“Binnen Mourik werken alle bedrijfsonderdelen met elkaar samen. Bij
trainingen en development-programma’s ontmoeten medewerkers
collega’s uit de andere divisies elkaar. Zo wordt de basis gelegd voor
gezamenlijke innovaties en ontwikkelingen. Ook daarin merk je de
kracht van het familiebedrijf: Mourik is sterk gericht op onderlinge
verbondenheid, inspiratie, samenwerking en leren van elkaar.”
“Samenwerken met technologische partners en opdrachtgevers is
eveneens een belangrijke pijler voor strategische innovatie. Hoewel
partijen in de industrie in het verleden soms behoudend konden
zijn, zien we dit veranderen. De industrie heeft een grote uitdaging
op het gebied van duurzaamheid en arbeid. Innovatieve technologie
kan helpen om hier oplossingen voor te vinden. Wij dragen daar als
Mourik graag aan bij”, besluiten beiden.
“BIJ INNOVATIE IS
SAMENWERKING BELANGRIJK”
Björn Schuilenga

26
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
FAMILIEBEDRIJVEN
75 JAAR
PILZ
Value creates future. Met die visie ontwikkelt familiebedrijf Pilz al 75 jaar waardevolle
oplossingen voor zijn klanten. Eerst als glasblazerij, inmiddels als wereldwijd aanbieder van
producten, systemen en diensten op het gebied van veilige automatisering. “Het succes van
Pilz is met name te danken aan de familiewaarden en de wil om de wereld een stukje veiliger
te maken”, aldus Peter Eland, directeur van de Nederlandse vestiging van Pilz.
Tekst: Kim de Booij
Peter Eland

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 27
“De familie Pilz wil het echt oprecht goed doen voor de
mensen en wereld om hen heen”, legt Peter Eland uit. Als
medewerker ervaart hij dat ook zelf. “Het beste voorbeeld
vind ik de economische crisis van 2008. Veel bedrijven moesten
medewerkers laten gaan, maar de familie Pilz had één doel: iedereen
binnen boord houden. ‘Stick together’ is het interne motto: als het
even moeilijk is, ga dan samen op zoek naar oplossingen.”
DNA VAN PILZ
Ook klanten krijgen volgens Eland mee dat Pilz een familiebedrijf
is. “Vanzelfsprekend hebben we goede producten in hardware,
software en besturingstechniek. Dat is een basisvoorwaarde. Maar
waar we echt in uitblinken, is dat we er 24/7 voor onze klanten
zijn en oplossingen helpen vinden voor een goede en veilige
werkomgeving in hun bedrijf. Dat stukje oprechte interesse zit echt in
het DNA van Pilz.”
20 PROCENT NAAR R&D
De technische oplossingen mogen dan wel een basisvoorwaarde
zijn, ze zijn ongelofelijk belangrijk in het realiseren van een veilige
omgeving. “Daarom investeert familie Pilz jaarlijks 20 procent
van de omzet in research en development. Een enorm budget,
maar ook dat past weer bij de familie Pilz. Zij willen investeren in
veiligheid. Voorheen was dat vooral via technology push: kijken wat er
technisch mogelijk is en dat aanbieden aan de markt. Nu is het vooral
klantgedreven: kijken wat de klant nodig heeft en daar oplossingen
voor ontwikkelen.”
ÉÉN IS GENOEG
Maar ach, als de machines niet met internet verbonden zijn, dan valt
het risico wel mee, toch? “Dat is een veelvoorkomende misvatting.
Je hoeft maar één usb-poort te hebben, één medewerker die via die
poort even zijn mobieltje oplaadt of een onbevoegde die toegang tot
de machine weet te krijgen en dan kan het misgaan.”
NIS2-RICHTLIJN
PILZ VIERT 75-JARIG
BESTAAN
Dit jaar bestaat Pilz 75 jaar. Intern is het al
gevierd, onder meer tijdens een medewerkersfamiliebarbecue
en een managementmeeting
in jaren 50 kledingstijl. Op de SPS beurs in
Nürnberg, begin november, organiseert Pilz een
feest voor klanten om ook hen te bedanken voor
75 jaar samenwerking.
Dit besef is inmiddels ook al doorgedrongen tot de wetgevers. “Er
waren altijd al regels rondom machineveiligheid, maar inmiddels is
er de nieuwe machineverordening en de NIS2-richtlijn, de Network
SAFETY ÉN SECURITY
Die oplossingen zijn de laatste jaren verschoven van puur safety naar
safety in combinatie met industrial security. “In 2019 hebben we
een cyberattack op onze kantoorautomatisering gehad. Sindsdien
zijn we ons meer en meer met cybersecurity gaan bezighouden, ook
voor onze klanten. Voorheen waren safety en security namelijk twee
aparte werelden, maar inmiddels kun je ze niet meer los van elkaar
zien. Veel machines zijn geautomatiseerd en dat brengt nieuwe
risico’s met zich mee. Waar we voorheen mensen tegen machines
beschermden, beschermen we nu ook machines tegen de mens.”
“VEEL MENSEN WETEN NIET DAT
VEILIGHEID NIET DUUR HOEFT TE ZIJN”
and Information Security directive. Bedrijven die essentiële diensten
verlenen en die meer dan 50 medewerkers en/of een omzet van
10 miljoen hebben, moeten hieraan voldoen. Dat wil zeggen dat ze
hun cyberrisico’s in kaart moeten brengen en maatregelen moeten
nemen tegen kwaadwillenden die van buitenaf iets met hun machines
zouden willen doen.”
FAMILIE PILZ
• 1948: oprichting Pilz door Herman Pilz
Start als glasblazerij
• Eind jaren 60: zoon Peter neemt Pilz over
Steeds meer automatiseringstechniek
• 1975: Peter overlijdt; vrouw Renate zet Pilz
voort
Enorme groei en ontwikkeling; eerste
veiligheidsrelais
• 2017: derde generatie aan het roer:
Susanne en Thomas
Combinatie safety met industrial security
• De vierde generatie Pilz loopt al stage in het
bedrijf
Onderzoek naar sensoriek,
machine learning en AI
IDENTIFICATION AND ACCESS MANAGEMENT
Met focusmarkten als de publieke sector, food-, pharma- en
verpakkingsindustrie heeft Pilz veel klanten die met de NIS2
te maken hebben. Eland: “Voor hen hebben we inmiddels het
Identification and Access Management systeem (IAM) ontwikkeld.
Dit systeem regelt wie er toegang tot een machine krijgt en tot welk
niveau. Nu zie je vaak nog dat er wachtwoorden of fysieke sleutels
gebruikt worden. Maar daarbij is het lastig te controleren wie die
werkelijk in handen heeft. Ons IAM werkt met unieke tokens met
individuele rechten.”
VEILIGHEID MAAKT NIET DUUR
Het mooie van deze oplossing is dat het ook efficiëntievoordelen
biedt. “Veel mensen weten niet dat veiligheid niet duur hoeft te zijn.
Als je aan de voorkant naar de gevaren kijkt en in gesprek gaat met
gebruikers, kun je een machine ontwikkelen die veiliger én efficiënter
is. Veiligheid maakt dus niet duur. Wij denken hierin vanzelfsprekend
graag met klanten mee. Dat doen we al 75 jaar met veel plezier en
toewijding.”

KLAAR VOOR
WATERSTOF?!
Stork ondersteunt de volledige waterstof-keten als
de partner voor veilige en efficiënte advies-, bouw-,
onderhouds- en turnaround-diensten.
Dit kan in een vroeg stadium starten
met de ontwikkeling van een waterstofroadmap.
Ook leveren we O&M-input
in de ontwerpfase voor minimale
levenscycluskosten. Uiteraard biedt
het volledige dienstenpakket van Stork
ondersteuning bij bouw, installatie en
onderhoud van waterstof installaties:
equipment services, mechanical & piping,
elektrotechniek & instrumentatie en
inspecties. Indien gewenst ontwikkelen
wij bovendien nieuwe equipment voor
deze opkomende industrie,
zoals branders.
Bent u klaar voor waterstof?!
Stork kan u helpen.
STORK - Tel: +31 (0)88 0891000
WWW.STORK.COM
MAINTAINING A BETTER WORLD
FEEDSTOCK STORAGE USAGE
H2
PRODUCTION
DISTRIBUTION

30
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
FAMILIEBEDRIJVEN
Endress+Hauser bestaat 70 jaar
EEN ÉCHT
FAMILIEBEDRIJF
Het was een onwaarschijnlijk tweetal dat in 1953 samenkwam om een bedrijf op te richten:
aan de ene kant de Zwitserse ingenieur Georg H. Endress, net 29 jaar, en aan de andere kant
de Duitser Ludwig Hauser, 58 jaar en hoofd van een coöperatieve bank. Maar de twee vulden
elkaar perfect aan. De visie en gedrevenheid van de één waren even belangrijk voor het
succes als de voorzichtigheid en ervaring van de ander.
Matthias Altendorf (r.) wordt
in 2014 de nieuwe group ceo.
In 2006 betrok Endress+Hauser een nieuw hoofdkantoor in Reinach.

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 31
Op 1 februari ging L Hauser KG van start. Het nog prille bedrijf
werd gevestigd in het appartement van Ludwig Hauser in
Lörrach in Duitsland, gefinancierd met een bescheiden
startkapitaal van 2.000 Duitse mark. Het bedrijf begon met de
verkoop van innovatieve elektronische niveausensoren die een niche
in de markt vulden. Het duurde niet lang voordat Georg Endress zelf
instrumenten begon te ontwikkelen. In 1955 registreerde hij zijn eerste
patent bij wat nu bekendstaat als het Zwitserse Federale Instituut voor
Intellectuele Eigendom.
NIEUWE MARKTEN
In 1957 ging het bedrijf verder onder de naam Endress+Hauser en maakte
het een sterke groei door. Georg Endress vergeleek zijn aanpak met het
'uitrollen van deeg'. Hij breidde het portfolio voortdurend uit door nieuwe
meetprincipes toe te voegen. De eerste buitenlandse dochteronderneming
werd in 1960 in Nederland opgericht. Andere verkoopcentra volgden
vrijwel elk jaar. De onderneming breidde haar aanbod uit door overnames
en start-ups. Registratie, vloeistofanalyse en flowmeting werden als nieuwe
activiteiten toegevoegd aan het bestaande portfolio, later gevolgd door
druk- en temperatuurmeting. Endress+Hauser ontwikkelde zich tot een
totaalaanbieder voor de procesindustrie.
Vader en zoon Georg H. Endress en Klaus Endress (1989).
PERSOONLIJKE STEMPEL
Klaus Endress nam in 1995 de leiding van de Groep over van zijn
vader. In de daaropvolgende jaren breidde hij het bedrijf uit van
procesinstrumentatie naar diensten en automatiseringsoplossingen.
Hij pakte ook de uitdagingen van het zakendoen in een globaliserende
wereld aan. Na het opzetten van verkoopcentra over de hele wereld,
ging ook de productie de wereld over; moderne IT zorgde voor
onderlinge verbinding.
Gedurende 19 jaar drukte Klaus Endress niet alleen zijn persoonlijke
stempel op de Groep, maar ook op de bedrijfscultuur. Hij beschouwde
loyaliteit en verantwoordelijkheid als kernwaarden in de relaties
tussen klanten, werknemers en aandeelhouders. De toekomst van
het familiebedrijf lag hem na aan het hart. Hij stuurde aan op een
familiehandvest waarin de aandeelhoudende familie verklaarde dat
Endress+Hauser altijd een familiebedrijf moet blijven. Met het overlijden
van Georg H. Endress in 2008 werd deze verklaring zijn nalatenschap.
DIGITALISERING EN ANALYSE
In 2014 nam Matthias Altendorf het stokje over als ceo. Hij is geen
lid van de familie Endress, maar werkt al meer dan 25 jaar bij het
bedrijf. Analysespecialist voor laboratorium, Analytik Jena, maakte
toen al deel uit van de Groep. Verdere overnames versterkten de
procesanalyse en de meting van kwaliteitsparameters. Bovendien
zette Matthias Altendorf zich in voor de digitalisering van producten,
klantinteractie en bedrijfsprocessen.
ENDRESS+HAUSER NEDERLAND
Na een succesvolle start in Duitsland wilde het bedrijf een
internationaal netwerk opbouwen en zo werd op 1 september 1960
in Amersfoort de firma Endress+Co Holland N.V. opgericht door de
heren Hilbert Geveke en George Endress. Ook weer een ‘first’, want
het was het eerste verkoopkantoor van Endress+Hauser buiten het
Duitstalige gebied. Het kantoor in Amersfoort, in feite niet meer dan
de benedenverdieping van een woonhuis, was snel te klein, dus werd
in 1965 een kantoor gevonden in een Gooise villa op de Eslaan in
Bussum. Inmiddels werkten er al negen mensen bij deze Nederlands
vestiging. In de jaren tachtig werd de locatie aan de Nikkelstraat de
thuisbasis voor Endress+Hauser Nederland en dat is nog steeds zo.
Wat ooit begon als een eenmanszaak in een garage in Amersfoort
groeide uit tot een professionele organisatie met inmiddels 170
medewerkers. Het is als een grote familie, want dat is de cultuur die
zo typerend is voor Endress+Hauser. Zorgen voor elkaar en met elkaar
voor de klanten is het motto dat al vele jaren de basis vormt voor de
stevige marktpositie van dit familiebedrijf.

32
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
FAMILIEBEDRIJVEN
10 vragen aan Albert Jan Thomassen (FBNed)
NIET-FAMILIELID VAKER AAN
HET ROER BIJ FAMILIEBEDRIJF
Steeds vaker is de dagelijkse leiding van een familiebedrijf in handen van een niet-familielid,
met de familie op de achtergrond als aandeelhouder of commissaris. Dit signaleert directeur
Albert Jan Thomassen van FBNed, de Vereniging Familiebedrijven Nederland. In Europoort
Kringen legt hij uit waarom lobbyen voor familiebedrijven nodig is, welke horizon deze
bedrijven hebben en vertelt hij over het gevaar van een te grote zorg voor het personeel.
De Thialf van familiebedrijf Heerema. (Archieffoto)

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 33

What we do
Engineering design services
• Thermal design and rating
• Pre-engineering / Tender phase
Setting plans & Shopping list
for equipment such as
• Shell and tube heat exchangers
• Double pipe heat exchangers
• Plate heat exchangers
• Helixchangers
• Waste Heat Boilers
• Pressure Vessels & Drums
•
•
• Bullets & Spheres
• Detailed engineering phase
Mechanical design calculations
Fabrication drawings package
• 3D-Modeling design
Columns & Towers
• Pipe Stress engineering
Steam Surface Condensers
• Studies & Consulting services
• Reactors
• Separators
• Air coolers
• Filters and Strainers
• Storage Tanks & Silos
• Skids & Modules
• PIG Launchers & Receivers
• Piping
• Structural
What we use
the latest internatonal
codes and standards
• ASME VIII Div. 1 & 2
• Eurocodes / EN 13445
• AD-2000 Regelwerk
• CODAP Div. 1 & 2
• BS codes / PD 5500
• AS-1210 S1 & S2
• ASME B31.3 Process Piping
• GOST 34233 Standards
• RToD / Stoomwezen
• TEMA & API Standards
• PED 2014/68/EU Regulations
the lates t software for
design calcula tions
• HTRI Xchanger Suite
• Compress
• PVElite / CodeCalc
• AutoPIPE Vessel / Microprotol
• FEPipe / NozzlePRO
• Finglow software
• CAESAR II
• TechnoSoft AMETank
• VES / RToD software
• Dlubal software
• Hitard in-house software
CAD tools for fabricatio
n
drawings and
3D-modeling
• AutoCAD
• Inventor
• SolidWorks
• Pro/Engineer / PTC Creo
• CADWorks
• OneSpace Designer Drafting
Finite Element Analysis
Hitard uses CFD, FEA/FEM and
Fatigue life analysis when local
stresses need to be calculated in
complex structures or equipment
under cyclic loading (pressure,
temperature, flow, vibration) cases.
For FEA we use:
• Midas NFX Structural
• Midas NFX Advanced CFD
• Creo Simulate
• Simcenter FLOEFD
• PRG software
FEPipe / NozzlePro
Hitard Engineering Netherlands
Karel Doormanstraat 75
3012 GD Rotterdam
P.O. Box 1700
Hitard Engineering Serbia
Novosadskog Sajma 2
12th floor
21000 Novi Sad
Serbia
Phone:
3000 BS Rotterdam, Netherlands
Phone: +31(0)10 4330 331 +381(0)21 427 125
Fax: +31(0)10 4330 336
Fax: +381(0)21 452 917
E-mail: info@hitard.nl
E-mail: info@hitard.com
Web: www.hitard.nl
Web: www.hitard.com

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 35
Wat is FBNed voor een organisatie?
“FBNed is een vereniging voor familiebedrijven in Nederland. Wij
bieden een inspirerend netwerk aan families met een bedrijf. Onze
activiteiten bestaan uit drie pijlers. De eerste is het organiseren van
activiteiten voor het uitwisselen van ervaring en kennis. Belangrijk
daarbij is dat dit in vertrouwelijkheid gebeurt. Daarnaast beschikken
wij over een academie met educatieprogramma’s. Denk bijvoorbeeld
aan een masterclass voor toekomstige aandeelhouders, voor opvolgers
of over leiderschap. Ook hebben wij een opleiding voor directeuren
in een familiebedrijf die geen familie zijn, aangezien zij weer met
specifieke uitdagingen hebben te maken. Onze derde pijler is het
behartigen van belangen van familiebedrijven in Den Haag en Brussel.
Daaronder valt ook uiteraard het promoten van het familiebedrijf.”
Wat verstaan jullie onder een familiebedrijf?
“Er zijn veel definities. Voor ons is een familiebedrijf een familiebedrijf
wanneer de familie door middel van eigendom zeggenschap over
de onderneming heeft. In de meeste gevallen is zij honderd procent
eigenaar, maar je ziet ook dat bedrijven werknemersparticipatie bieden
of dat het management aandelen bezit. Daarnaast is de familie van
een familiebedrijf actief aan het ondernemen in de directie, raad van
commissarissen of in de holding. Ten derde moeten familiebedrijven de
solide intentie hebben om het aan de volgende generatie over te dragen.
De ambitie moet er zijn om een zelfstandig familiebedrijf te blijven.”
Hoeveel leden tellen jullie nu?
“FBNed heeft 270 leden. De helft hiervan is afkomstig uit het
grootbedrijf, de andere helft behoort tot het midden- en kleinbedrijf.
De helft van onze leden is actief in de industrie, een kwart in de
dienstverlening en een kwart in de handel. Jaarlijks groeit ons
ledenbestand met tussen de vijf en tien procent. Of dat veel is?
“FAMILIEBEDRIJVEN WORDEN
NOGAL EENS OVER HET HOOFD
GEZIEN DOOR BELEIDSMAKERS OF
POLITIEK DEN HAAG”
Nederland telt 285.000 familiebedrijven, dus trek zelf je conclusie.
Dat aantal is overigens stabiel, blijkt uit statistieken van het CBS, die
het sinds een aantal jaar over familiebedrijven bijhoudt.”
Waarom is het voor familiebedrijven eigenlijk
noodzakelijk dat er wordt gelobbyd?
“Familiebedrijven worden nogal eens over het hoofd gezien door
beleidsmakers of politiek Den Haag. Kijk maar in de landelijke
media: veelal zie je alleen beursgenoteerde ondernemingen en geen
familiebedrijven. Wij lobbyen omdat familiebedrijven specifieke
kenmerken hebben. De familie is immers eigenaar, wat andere
vraagstukken met zich meebrengt dan voor beursgenoteerde
ondernemingen. Wij streven naar een goed ondernemersklimaat
voor familiebedrijven. Als het nodig is moet daar specifiek beleid
voor komen. Een voorbeeld is de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR)
Ceo Pieter van Oord (r.) van Van Oord ontvangt
prinses Alexia aan boord van de hopperzuiger Vox
Alexia, enkele maanden geleden.

Wij begrijpen hoe belangrijk het is om de juiste
expertise te vinden voor uw bedrijfsapplicaties.
KENNIS
+ KUNDE
U bent verzekerd van de best passende producten,
services en solutions voor uw specifieke behoeften.
150.000
technische vragen van klanten
per jaar, wereldwijd behandeld en
opgelost door de Endress+Hauser
serviceorganisatie
Smart Support van Endress+Hauser levert de expertise
die u op afstand nodig heeft om technische problemen
met uw meetinstrumenten op te lossen en te voorkomen.
• Verminder onverwachte downtime
• Verminder de inspanning van uw onderhoudspersoneel
• Bespaar op kosten van ongeplande servicebezoeken en beperk
het terugsturen van instrumenten
• Vergroot uw instrumentatie- en applicatiekennis
Meer informatie:
www.nl.endress.com/smartsupport

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 37
in Nederland. Als ondernemers hun bedrijf overdragen, wil je niet
dat het bedrijf ineens een hoge belastingaanslag moet ophoesten.
Het bedrijf kan moeilijk een halve machine verkopen om belasting
te moeten betalen. Daarom is juist deze BOR bedacht, om zo de
continuïteit van familiebedrijven te ondersteunen.”
61 procent van alle bedrijven is een familiebedrijf.
Samen zijn ze goed voor circa 30 procent van het BBP.
Betekent dat dat familiebedrijven gemiddeld niet zo
groot zijn?
“Familiebedrijven verschillen hierin niet van het doorsnee
bedrijfsleven. De meeste bedrijven in Nederland behoren tot het
mkb. Slechts 2.500 bedrijven in Nederland hebben meer dan 250
werknemers in dienst. Zo ziet de piramide van het Nederlandse
bedrijfsleven er nu eenmaal uit.”
Is duurzaamheid het belangrijkste pluspunt van
familiebedrijven?
“Niet het belangrijkste, want wat ook sterk meeweegt is dat
familiebedrijven meer op de lange termijn zijn gericht. Het zijn
ondernemingen die winstmaximalisatie niet als een doel maar als
een middel zien om te kunnen groeien, innoveren en de continuïteit
te borgen. Familiebedrijven zijn meer genegen om bij beslissingen de
horizon naar twintig jaar en verder te verleggen.”
Een uitzondering hierop zijn financiële dienstverleners. Als ik het
goed heb, is er nog maar één familiebank in Nederland.”
Is het tegenwoordig moeilijker of makkelijker om
bedrijfsopvolging in de familie te vinden?
“Het is niet moeilijker of makkelijker geworden. Wel zie je dat
kinderen tegenwoordig meer vrijheid krijgen om zelf te kiezen wat
ze willen. De dwang of verwachting richting potentiële opvolgers is
minder geworden. Het is voor deze ondernemingen ook belangrijk
om goede mensen aan te stellen. Anders redt een bedrijf het niet in
deze tijd, met de zware concurrentie die wij nu kennen. Een andere
ontwikkeling is dat opvolgers uit de familie niet per se directeur
worden, maar ook een goede aandeelhouder of commissaris
kunnen zijn. De dagelijkse leiding is steeds vaker in handen
van een niet-familielid. Het traditionele beeld van de directeur/
grootaandeelhouder is daarmee aan het verschuiven. Tot slot zijn
er steeds meer vrouwelijke opvolgers. Pakweg 25 jaar geleden werd
alleen gekeken welke zonen er in de familie zijn. Tegenwoordig wordt
de blik op de kinderen gericht, ongeacht het geslacht.”
Hoe innovatief zijn familiebedrijven?
“Uit onderzoek blijkt dat familiebedrijven innovatief zijn. Elke
euro die zij aan innovatie besteden, levert meer op dan wanneer
niet-familiebedrijven dit doen. Tegelijkertijd lijken familiebedrijven
minder gebruik te maken van de WBSO (Wet Bevordering Speur- en
Ontwikkelingswerk), wat een innovatiestimulerende subsidieregeling
is. Het aanvragen hiervan is complex en vraagt tijd en capaciteit.
Familiebedrijven steken die tijd liever in zelf innoveren.”
Maar familiebedrijven moeten toch ook minpunten
hebben?
“Zeker. Als er bijvoorbeeld conflicten in de familie ontstaan, kan
dit de onderneming lamleggen. Dat terwijl besluitvaardigheid juist
een kracht van familiebedrijven is, aangezien de aandeelhouder en
directie vaak dezelfde persoon zijn en dus snel kunnen schakelen.
Een ander punt is dat familiebedrijven soms geen efficiënte keuzes
maken. Ze vinden bijvoorbeeld de zorg voor werknemers belangrijk
en nemen minder snel afstand van ze. Het is natuurlijk goed dat
ze dit doen, maar je moet wel de balans bewaken tussen wat
zakelijk slim is en wat je doet uit verantwoordelijkheidsbesef voor
je werknemers. Soms worstelen familiebedrijven daarmee. Ten
derde kan de langetermijngerichtheid een nadeel zijn. Soms is het
gewoonweg nodig om snel te schakelen, zoals met digitalisering.
Deze ontwikkelingen gaan zo vlug, je kunt het je niet veroorloven
af te wachten en er pas later in te stappen. Je moet er snel en
meer in investeren, en kunt dit niet stapje voor stapje doen. Veel
ondernemers zijn een bedrijf gestart vanwege de zelfstandigheid
die dit biedt. Je ziet echter steeds meer partijen samenwerken in
de keten of met andere partners. Zeker de jongere generatie in
familiebedrijven staat daar meer voor open.”
Telt de Rotterdamse haven ook familiebedrijven?
“Ja, een aantal is ook lid. Bekende Rotterdamse familiebedrijven zijn
Neele-Vat, Standic, Van Oord en Allseas. De sector met de meeste
familiebedrijven is de agrarische sector. Die springt er echt uit.
Verder vind je in alle sectoren ongeveer evenveel familiebedrijven.
WIE IS ALBERT
JAN THOMASSEN?
“Ik heb ooit een afstudeerscriptie geschreven
over de bedrijfsopvolging van familiebedrijven”,
introduceert directeur Albert Jan Thomassen
van FBNed zichzelf. “Zo ben ik in de wereld
van familiebedrijven terechtgekomen. Daarna
ben ik directeur van een kenniscentrum voor
familiebedrijven geweest. In 2001 ben ik gestart
als directeur van FBNed. Destijds was het
nog een kleine vereniging, die in de jaren die
volgden een flinke groei heeft doorgemaakt.
Aan het leiden van de vereniging heb ik nu bijna
een fulltime taak.”

38
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
Rogier van Meeuwen
FAMILIEBEDRIJVEN
Van Meeuwen Lubrication
‘MEER IMPACT MET MINDER
DOOR SLIMMER TE SMEREN.
ELKE DAG WEER’
“Dankzij industrie 4.0 komen steeds meer fabrieken tot het inzicht dat goed georganiseerd
smeertechnisch onderhoud een belangrijke factor is in het voorkomen van kleine storingen
die uiteindelijk het gehele productieproces stilleggen.” Aan het woord is Rogier van Meeuwen,
managing director bij familiebedrijf Van Meeuwen Lubrication, specialist in industriële
smering.
Tekst: Heleen van der Maas

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 39
Rogier van Meeuwen is de derde generatie aan het roer bij dit
Nederlandse familiebedrijf. Zijn grootvader, oprichter van
Van Meeuwen, begon in 1934 als motorolieleverancier. Na de
Tweede Wereldoorlog richtte het familiebedrijf zich steeds meer op
de industrie. Anno 2023, met bijna negentig jaar bestaansrecht, legt
Van Meeuwen zich met kennis, diensten en producten toe op het
verwezenlijken van een zo hoog mogelijke betrouwbaarheid van het
machinepark bij haar klanten.
SMEERTECHNISCH ONDERHOUD
Van Meeuwen: “Door de integratie van kennis, diensten en producten,
kunnen we ons puur focussen op hoe we bij onze klanten het
smeertechnisch onderhoud naar een hoger niveau kunnen tillen. Daarbij
gaat het uiteraard altijd om de balans tussen een zo hoog mogelijke
betrouwbaarheid van het machinepark en een zo goed mogelijke
beheersbaarheid van de kosten. Ook verduurzaming door steeds minder
olie en vetten te gebruiken terwijl de betrouwbaarheid en levensduur van
het machinepark toeneemt, maakt daar onderdeel van uit.”
BETER PRESTERENDE OLIËN EN VETTEN
De visie van het familiebedrijf is dan ook ‘meer impact met minder
door slimmer te smeren. Elke dag weer’. Achter deze visie gaat een
wereld schuil van op praktijkervaring gebaseerde doorontwikkeling
van smeermiddelen, hardware voor het automatiseren van
smeringstaken en software voor het organiseren en plannen van
smeertechnisch onderhoud. “Kijkend naar de smeermiddelen, zie je
dat waar vroeger om het jaar een olie ververst moest worden, dit nu
vaak significant verlengd kan worden”, legt Van Meeuwen uit. “Dit
realiseren we door betere producten in te zetten, en met bijvoorbeeld
betere monitoring om zicht te krijgen op het moment dat een olie
echt aan vervanging toe is. Inmiddels hebben we ook een fantastisch
assortiment biologisch afbreekbare producten aan te bieden
waarvan de prestaties qua bescherming en levensduur vele malen
hoger ligt dan de standaard minerale producten.”
AUTOMATISERING VAN HANDWERK
Smeersystemen kunnen volgens Van Meeuwen een deel van de
oplossing zijn om tijd te winnen. “Als je bepaald handmatig werk op
een zorgvuldige manier kunt automatiseren, blijft het nog steeds
een kosten-batenafweging of dat zinvol is. Maar, je kan je voorstellen
dat automatisering van een bepaalde tijdrovende smeeractie op een
complexe machine die wekelijks uitgevoerd moet worden, het werk
een stuk eenvoudiger en veiliger maakt. Het is dan enkel nodig het
smeersysteem te controleren in plaats van wekelijks de complexe
handelingen waaraan ook nog eens veiligheidsrisico’s vastzitten, door
een medewerker te laten verrichten.”
“Bedrijven die op basis van hun storingsdata realiseren dat gebrek
aan preventief onderhoud de oorzaak is, kunnen de verbeteringen
vaak niet realiseren omdat er niet voldoende onderhoudsprofessionals
voorhanden zijn om de noodzakelijke onderhoudstaken uit te voeren.
Daarom richten wij ons op het creëren van minder werk door slimmer
“DATA-ANALYSE STELT ONS IN STAAT
OM TE LEREN EN TE VERBETEREN”
te plannen, te automatiseren en betere smeermiddelen in te zetten.
We hebben praktijkvoorbeelden van bedrijven die van vijf dagen
smeren per week terug zijn gegaan naar één of twee dagen in de week.
Dat is een significante tijdsbesparing."
TOEKOMSTBESTENDIG
Met deze overall langetermijnvisie op smeertechnisch onderhoud,
sluit Van Meeuwen aan bij klanten die net als het familiebedrijf zelf de
waarde van preventief onderhoud inzien en kiezen voor een duurzame
samenwerking. ”Familiebedrijven kijken vaak naar generaties in plaats
van naar de komende vijf jaar. Wij bestaan nu drie generaties. Dat
betekent dat we hebben bewezen samen met onze medewerkers en
klanten in staat te zijn om onszelf steeds opnieuw uit te vinden en aan
te sluiten bij de steeds weer nieuwe omstandigheden en eisen in de
tijd. Dat zegt iets over de toekomstbestendigheid van ons bedrijf en de
toekomstbestendigheid van onze klantrelaties.”
Naast zijn rol bij Van Meeuwen, vervult Rogier van Meeuwen een
bestuursfunctie bij het Familiebedrijvennetwerk Nederland (FBNed).
FBNed is ‘hét inspirerend netwerk’ voor families die eigenaar zijn van
een familiebedrijf. In deze editie van Europoort Kringen vind je een
interview met directeur Albert Jan Thomassen van FBNed.
PLANNEN EN ADMINISTREREN
Verder heeft Van Meeuwen software ontwikkeld om de werkopdrachten
en de borging van alle taken rondom smeertechnisch onderhoud goed
en makkelijk uit te voeren en te administreren. “De reden daarvoor, is
dat op detailniveau smeertechnische onderhoudstaken heel anders
in elkaar steken dan de gemiddelde onderhoudstaken. Vandaar
de speciale software die overigens prima is te integreren in het al
aanwezige digitale systeem voor algemeen onderhoud. Data-analyse
stelt ons in staat om te leren en te verbeteren.”
SIGNIFICANTE TIJDSBESPARING
De ‘meer impact met minder’-aanpak van Van Meeuwen kan ook een
deel van de oplossing zijn voor het tekort aan personeel waar veel
bedrijven in de maakindustrie momenteel mee te maken hebben.

40
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
FAMILIEBEDRIJVEN
Mewa
WARM FAMILIEBEDRIJF
ÉN PIONIER IN DUURZAME
TEXTIELSERVICE
Met 47 vestigingen en ongeveer 5.700 werknemers levert Mewa kwalitatief bedrijfstextiel
aan meer dan 200.000 Europese ondernemingen. Dit warme familiebedrijf, met
hoofdzetel in Wiesbaden, behoort tot de grootste fullservice leveranciers voor bedrijfstextiel
in Europa. Het productaanbod van Mewa richt zich hoofdzakelijk op zelfgemaakte,
herbruikbare poetsdoeken en werkkleding en beschermende kleding voor de industrie,
werkplaatsen en vaklui.

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 41
Het Duitse Mewa is opgericht in 1908 en is een pionier op
het vlak van duurzame textieldiensten. Dankzij die focus op
duurzaamheid en zijn ondernemingsverantwoordelijkheid
garandeert de textieldienstverlener een milieuvriendelijk systeem
volgens het principe ‘gebruiken in plaats van bezitten’. Klanten
hoeven zich dus geen zorgen te maken over de ecologische aspecten
van het textielbeheer en kunnen zich volledig concentreren op hun
eigen werkzaamheden. Bovendien is het aantrekkelijke prijskaartje
van bedrijfstextiel met complete dienstverlening, zeker in vergelijking
met wegwerpmaterialen, een pluspunt.
NIEUWE PRODUCTEN EN GEAVANCEERDE TECHNOLOGIEËN
Ook investeringen in de ontwikkeling van nieuwe producten en
geavanceerde technologieën vormen een wezenlijk onderdeel van
de bedrijfsfilosofie van Mewa. “We optimaliseren voortdurend onze
grondstofbesparende procestechnologieën en zijn daarmee koploper
in de branche. Dat geldt ook voor de ontwikkeling van textiel. We
gebruiken uitsluitend hoogwaardige materialen, die voldoen aan de
hoge eisen van elke werkomgeving. Bovendien bezorgen we onze
klanten niet alleen hygiënisch onberispelijke producten, maar staan
we ook in voor een zo energiezuinig en milieuvriendelijk mogelijke
verwerking. Het resultaat? Al in 1997 verwierf Mewa als eerste bedrijf
in de branche het internationale milieucertificaat conform de ISO
4001-norm. Bovendien konden we, als lid van de European Textile
Services Association (ETSA), de globalisering ecologisch vormgeven.
Grondstoffen sparen en de belasting van het milieu tot een absoluut
minimum beperken, staan hierbij centraal”, benadrukt Gerton
Ruitenbeek, directeur Mewa Textiel Service B.V.
RUIM GAMMA
Werkkleding voor de industrie moet slijtvast, weerbestendig
én comfortabel zijn. Mewa biedt een ruim gamma aan waarbij
elastische, ademende stoffen en ergonomische pasvormen zorgen
voor bewegingsvrijheid en draagcomfort. De verschillen zitten
onder meer in het type en de verdeling van rekbare en versterkte
zones, de uitrusting met zakken en lussen en de geschiktheid voor
buitengebruik. Bovendien helpt de complete dienstverlening van
Mewa niet alleen bij de keuze van passende werkkleding, maar
garandeert ook dat alle geldende normen en beschermingsvereisten
in rekening worden genomen. Aanschaf, opslag en verzorging, maar
ook maatwissels, bijbestellingen en reparaties maken deel uit van het
pakket.
IN TOTAAL WORDEN VOOR
HET VERVAARDIGEN VAN
MEWA PEAK ONGEVEER
75 PROCENT DUURZAME
EN GRONDSTOFBESPARENDE
MATERIALEN GEBRUIKT
Het serviceteam van Mewa staat trouwens klaar om vragen over het
assortiment te beantwoorden en klanten te adviseren over maten
en materialen. En wie zijn artikelen wenst te personaliseren met een
logo, kan dit doen via de Mewa borduur- en drukservice.
NOG EEN STAP VERDER
Een mooi voorbeeld van Mewa’s focus op duurzaamheid is de Peakcollectie,
een innovatieve lijn van werkkleding die nog een stap verder
gaat. Deze collectie dankt haar bijzondere functionaliteit aan de
combinatie van verschillende materialen. De kledingstukken zijn dus
hybride producten en hebben daardoor verwarmende en verkoelende
zones, maar ook delen die elastisch of beschermend zijn. Elastische
inzetstukken in jas en broek zorgen voor bewegingsvrijheid, terwijl
slijtvaste inzetstukken de knie-, elleboog- en schouderzones
verstevigen en de levensduur van de kledingstukken verhogen. De
werkkleding is ergonomisch en past zich flexibel aan elk figuur aan.
De gebruikte polyestergarens zijn gemaakt van gerecyclede PETwaterflessen.
Die worden gecombineerd met biologisch katoen. In
totaal worden voor het vervaardigen van Mewa Peak ongeveer 75
procent duurzame en grondstofbesparende materialen gebruikt.
De Peak-collectie is bestemd voor werknemers in industriële en
ambachtelijke sectoren.
SLIM POETSDOEKENSYSTEEM
Behalve voor werkkleding heeft Mewa ook voor poetsdoeken
een complete dienstverlening ontwikkeld. Door te kiezen voor
deze herbruikbare doeken in plaats van wegwerpmateriaal,
produceren industriële bedrijven heel wat minder afval en ontzien
ze waardevolle hulpbronnen. Poetsdoeken komen echter met een
verscheidenheid aan stoffen en gevaarlijke materialen in contact.
Om ze te kunnen recycleren, moeten de doeken na gebruik onder
veiligheidsvoorwaarden worden verzameld, opgeslagen en vervoerd.
De uitvoerig gecertificeerde SaCon-veiligheidscontainers van Mewa
maken daarom integraal deel uit van het poetsdoeksysteem: zij
zorgen voor een veilige verwerking van alle vuile doeken. De SaCon
is daartoe door de TÜV getest volgens de internationale eisen van
de ADR-regelgeving en door BAM goedgekeurd als verpakking van
gevaarlijke stoffen.

BESTEL NU
EENVOUDIG O
24/7 bereikbaar
Productspecialist voor
iedere branche
Levering doorgaans
binnen 24 uur
50.000 producten
op voorraad
www.meesvandenbrink.nl

NLINE!
MEES VAN DEN BRINK
SLANGEN & KOPPELINGEN

44
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
INDUSTRIEEL REINIGEN
Peinemann Equipment
OP NAAR
VOLAUTOMATISCHE
CLEANING
Peinemann is bekend van de verhuur van kranen, heftrucks en hoogwerkers, maar het in
Hoogvliet gevestigde familiebedrijf doet (veel) meer. Het is bijvoorbeeld ook producent van
bundeltrekkers en semi-automatische bundelreinigers, die het levert aan aannemers en
industriële reinigers. Adjunct-directeur Joost Ballieux van Peinemann Equipment vertelt hoe
hiermee de markt is veroverd.

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 45

Rent a waterjetting machine up to 3000 bar
vanspelden.com

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 47
“Wij zijn actief in een nichemarkt, waarin wij marktleider
zijn. Voor ons is het zaak om ons te specialiseren en onze
klanten hoogwaardige kwaliteit te bieden. Te veel verbreden
is niet verstandig; wij houden het bij de productie van bundeltrekkers,
bundellifters en de reiningssystemen voor warmtewisselaars. Verder
niets”, zegt Joost Ballieux. Hij noemt het leuk om zich op een specifieke
markt te richten en ‘heel diep verder te ontwikkelen’. “Dit zodat we ook
voor de moeilijkste uitdagingen toch een oplossing kunnen verzinnen.”
Met succes, vertelt Ballieux. “We hebben er circa dertig in de
verhuur. Die worden ingezet door ons team van bandeliers dat
werkt voor onze afdeling kranen in Hoogvliet. Wij hebben hierin een
naam opgebouwd en de bundeltrekkers zijn nog altijd ons unique
selling point. Bedrijven weten dat alleen wij deze machines voor
een turnaround aanbieden. Over de hele wereld weet men ons te
vinden. Vroeger stonden wij met kleine bundeltrekkers regelmatig
op vakbeurzen. Tegenwoordig legt men via onze website contact.”
KURK UIT DE FLES
Ballieux werkt sinds 1998 voor Peinemann. Lang vindt hij dit niet.
“Iedereen vanaf een bepaalde leeftijd werkt lang bij Peinemann.” Het
bedrijf kent maar weinig verloop. Ballieux was de eerste medewerker
van Peinemann Equipment dat onderdeel uitmaakt van de Peinemann
Groep. Peinemann Equipment produceert bundeltrekkers, die het in
Nederland verhuurt en in de rest van de wereld verkoopt. “Vroeger waren
er twee kranen of een heftruck voor nodig om pijpenbundels - die ook wel
warmtewisselaars worden genoemd - te trekken. Pijpenbundels worden
bij raffinaderijen en in chemische fabrieken gebruikt voor het koelen of
verwarmen van het product. Als ze vuil zijn, moet je de pijpenbundels uit
de mantel halen zodat ze kunnen worden gereinigd. De bundel wordt dan
als een kurk uit de fles getrokken. Het is afhankelijk van het product wat
je in de pijpjes aantreft. De ene keer zit er scaling van schelpjes van het
koelwater in en de andere keer knetterharde cokesvervuiling.”
UNIQUE SELLING POINT
Als pijpenbundels vast zaten, duurde het trekken lang en kon het
ook gevaarlijk werk zijn. Medio jaren tachtig besloot Peinemann om
hiervoor zelf een machine te bouwen en op de markt te brengen.
“WIJ ZIJN NU BEZIG MET HET
TESTEN VAN VOLAUTOMATISCHE
BUNDELREINIGERS EN VERWACHTEN
DIE VOLGEND JAAR OP DE MARKT TE
KUNNEN BRENGEN”
Peinemann produceert de bundeltrekkers in haar productielocatie
in Zeeuws-Vlaanderen. Volgens Ballieux ligt het niet in de lijn der
verwachting de productie te verplaatsen. “Wij leveren aan circa
zestig landen. Omdat bijna elke machine naar een ander land gaat,
heeft het geen zin om de productie naar elders te verplaatsen. Liever
produceren wij alles hier op één plek. Alles wat wij maken, kan in een
veertigvoetscontainer worden getransporteerd.”

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 49
GEVAARLIJKE KLUS
Ballieux omschrijft de bundeltrekker als een mooi, simpel product.
“Het werkt als een kurkentrekker. Het is een heel doordacht,
fijngeslepen apparaat, waarvan de basis nog steeds hetzelfde is als
dertig jaar geleden.” Toen hij bij Peinemann Equipment aan de slag
ging, bestond de bundeltrekker al. Ballieux zag dat er behoefte was
aan iets aanvullends. “Je trekt de warmtewisselaars eruit en wat
dan? Deze werden altijd handmatig gereinigd, wat risico met zich
meebracht. De hogedrukpompen die hiervoor werden gebruikt,
zijn tien keer zo krachtig als de hogedrukreinigers thuis. Daarnaast
gebruiken deze zestig keer zoveel water. Zoveel druk en zoveel flow
maakt dat het reinigen een gevaarlijke klus is. Het kwam regelmatig
voor dat er ongelukken gebeurden. Ik vond het leuk om uit te zoeken
hoe je mensen daar zoveel mogelijk weg van kunt houden.”
SIMPLICITEIT
Het resultaat is een semi-automatische bundelreiniger die
Peinemann alweer jarenlang produceert en verkoopt. Ballieux
noemt het een schaalbare en robuuste machine, die bovendien
simpel is te bedienen. “De semi-automatische bundelreiniger werkt
met lucht en directe ventielen. Waar ook ter wereld er een kapot
gaat, deze valt altijd eenvoudig te repareren en staat daarom nooit
stil. De machine is gemaakt met de simpliciteit van een fiets. Hij
bestaat uit kettingen en lagers; je hebt er geen speciale tools voor
nodig. Een fietsenmaker kan hem binnen vijf minuten repareren.”
Omdat een bundelreiniger op een dag zo’n driehonderd keer heen
en weer gaat en zich zo drieduizend meter verplaatst, vergt dit het
nodige van de machine. “Dit in combinatie met hogedrukwater,
chemicaliën en harde vervuiling zorg ervoor dat de cleaner last van
slijtage heeft. De bundeltrekker daarentegen gaat nooit kapot. Hij
is degelijk maar wordt ook minder belast. Per dag gaat hij drie keer
zes meter naar voren en weer zes meter naar achteren. Meer niet;
daardoor slijt hij niet.”
CARBON
“DE MACHINE IS GEMAAKT MET DE
SIMPLICITEIT VAN EEN FIETS”
Aanvankelijk maakte Peinemann de semi-automatische
bundelreinigers van rvs. “Superduurzaam, want rvs is goed
bestand tegen chemicaliën. Maar wel zwaar, je moest de reiniger
met een heftruck optillen om bij de bundel te komen. Daarom
hebben wij de machines nu van carbon gemaakt, net zoals je
in de Formule 1 ziet. Carbon is lichter dan rvs en net zo sterk.
Bovendien blijkt carbon verrassend chemisch bestendig. Een
reiniger weegt nu vijftien in plaats van tachtig kilo en kun je met de
hand meenemen en opbouwen. Dat komt de productiviteit in de
industrie ten goede”, aldus Ballieux. Hij vertelt dat de Nederlandse
industriële sector relatief snel is overgeschakeld van handmatig
naar het semi-automatisch reinigen van bundels. Hij verklaart dit
door de hoge arbeidslonen hier, het grote belang dat aan veiligheid
wordt gehecht - mede dankzij de inspanningen van de Stichting
Industriële Reiniging (SIR) - en het feit dat Nederland een relatief
klein land is waarin je snel kunt schakelen. “In de rest van de
wereld zijn wij nu nog bezig om landen te overtuigen van het nut
van de machine. Dat duurt dus lang, al begint de omslag nu wel
te komen. Overal in de wereld stijgen immers de kosten en is
efficiency belangrijk.”
GROTERE WARMTEWISSELAARS
Wat Ballieux opvalt aan het bedienen van klanten in het buitenland, is
dat de fabrieken in Azië er zoveel groter zijn dan hier. “Shell Pernis is
de grootste raffinaderij van Europa, maar in India zijn ze wel drie keer
zo groot. Een grotere raffinaderij heeft ook grotere warmtewisselaars.
Hier zijn pijpenbundels gemiddeld zes meter lang en één meter
breed, in Azië zijn ze wel twaalf meter lang en vier meter breed.”
Het trekken en reinigen van deze bundels vergt ander equipment.
Vanwege de grootte vinden asset owners het trekken en reinigen van
bundels ook spannend. Zij vertrouwen daarvoor op onze expertise.”
ANDERE OPLOSSINGEN
De grootste uitdaging voor Ballieux en zijn mensen is de stap van
semi-automatisch naar volautomatisch reinigen. “Nu wordt er nog
met een luchtafstandsbediening gewerkt, waarbij de operator
nog altijd in de buurt van de machine staat. Hoe je het ook wendt
of keert, dit brengt risico met zich mee. Er zijn al aanbieders die
volautomatische bundelreinigers aanbieden, maar wij willen het nog
beter doen. De markt is er klaar voor”, vertelt Ballieux enthousiast.
Peinemann werkt hierbij samen met YES!Delft, dat niet alleen
een incubator voor start-ups is, maar ook bedrijven bijstaat bij
innovatietrajecten. “YES!Delft beschikt over kennis op andere
gebieden dan wij. Daardoor komen zij soms met oplossingen waar wij
niet aan hadden gedacht. Zo dachten wij aan een systeem waarbij
een scan wordt gemaakt. YES!Delft bracht ons bijvoorbeeld op
het idee van een robotstofzuiger, die je gewoon aanzet en het zelf
uitzoekt. Een scan is niet nodig.”
KRAAMKAMER
Ballieux zegt ook veel samen te werken met bedrijven in de
buurt, aannemers en andere partners. Hij verwacht dat een
volautomatische bundelreiniger een combinatie van systemen zal
zijn. “In het verleden werd met een laser gewerkt. Het nadeel hiervan
is dat een laser niet werkt als er water op het oppervlakte ligt en
in helder zonlicht. Daar moeten we dus wat beters voor verzinnen.
Industriële reiniging is niet zo eenvoudig: er komt zware vervuiling bij
kijken. Systemen moeten niet alleen hufterproof, maar ook simpel te
bedienen zijn. Wij zijn nu bezig met het testen van volautomatische
bundelreinigers en verwachten die volgend jaar op de markt te
kunnen brengen. Wat daarna volgt? Wij zullen ons verder verdiepen
in ons specialisme. Je kunt Peinemann Equipment zien als een
kraamkamer voor het trekken en reinigen van bundels.”

50
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
FAMILIEBEDRIJVEN
HANKO
ISOLATIE VOOR DE
LANGE TERMIJN
Kan ik van 90 procent isolatierendement ook 100 procent maken? Zijn er al nieuwe
isolatiematerialen op de markt die een langere levensduur kennen dan het materiaal dat
we nu gebruiken? Zijn er innovatieve en bewezen effectieve producten die een hogere
isolatiewaarde garanderen? Wie bel jij wanneer je antwoord op deze vragen wilt hebben?
Tekst: Kim de Booij

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 51
Het liefst kun je met je vragen terecht bij een gespecialiseerde
leverancier in isolatiemateriaal. Niet zomaar een
dozenschuiver, maar een betrouwbare partner die jou als
vakman echt verder wil helpen. “Een bedrijf zoals het onze dus”,
aldus Hans van Gastel, verkoopdirecteur bij HANKO. “We zijn
specialist in technische isolatie en ons belangrijkste doel is om er te
zijn voor onze klanten.”
PRESTEREN VOLGENS ISO-NORMEN
Kwaliteit is een belangrijk thema bij HANKO. Het bedrijf werkt
al jarenlang volgens de hoge kwaliteitsnormen van de ISO 9000
en 9001. Daarnaast is het bezig om de duurzaamheidsnorm
van ISO 14001 te behalen.
HANKO
HANKO bestaat al 45 jaar en was tot twintig jaar geleden een relatief
kleine groothandel in isolatiemateriaal, met zo’n vijf mensen in
dienst. Sindsdien is het bedrijf gegroeid tot een gerenommeerde
totaalleverancier met veertig medewerkers en zo mogelijk het
grootste assortiment isolatiematerialen van de Benelux.
FAMILIEBEDRIJF
“Minstens zo belangrijk is dat we een familiebedrijf zijn”, vertelt Van
Gastel. “Niet alleen omdat de huidige eigenaar, Marijn van Gastel,
HANKO met familiekapitaal kocht. En ook niet alleen omdat zijn
zonen Sjoerd en Tim al in het bedrijf werkzaam zijn. Maar vooral
omdat we als team ook echt één happy HANKO-FAMILY zijn, we korte
lijnen kennen, lange termijnrelaties nastreven en altijd voor onze
klanten klaarstaan; van negen tot vijf én daarbuiten.”
WIJ ZIJN ER
Hans van Gastel verduidelijkt de toewijding van HANKO graag met
een voorbeeld. “Stel je verwacht om 07.00 uur de levering van je
isolatiematerialen, maar de vrachtwagen is nog niet in zicht. Dan
bel je ons. Je krijgt dan geen antwoordapparaat dat zegt dat er
vanaf acht uur een keer iemand op kantoor is, maar meteen een
medewerker die direct voor je nagaat wat er aan de hand is en zo snel
mogelijk voor een oplossing zorgt. Hetzelfde geldt als je ’s avonds nog
even iets wilt vragen of bespreken omdat je er overdag geen tijd voor
had. Wij zijn er voor je.”
ECHT ALLES IN HUIS
Mooie woorden. Dat het HANKO echter zeker niet alleen om woorden
gaat, maar vooral ook om daden, laat het assortiment duidelijk
zien. “Ons totaalassortiment bevat veel meer dan alleen het beste
technisch isolatiemateriaal. We hebben alles in huis wat een
isolatieprofessional nodig heeft in zijn werkplaats, op de bouwplaats
en op het industrieterrein.”
HOEVEEL ISOLATIE
IS GENOEG?
Volgens de EED (Energie Efficiency richtlijn)
ben je niet alleen verplicht om energiestromen
en besparingsmaatregelen in kaart te
brengen, je moet ook een totaalplaatje van
je complete fabriek opleveren, inclusief
isolatie. Isolatie laat zich echter niet zo
makkelijk doorrekenen. HANKO schiet
graag te hulp met goed onderbouwde
berekeningen, investeringsramingen en heldere
terugverdientermijnen.
EFFICIËNTER, DUURZAMER, VEILIGER
Het voordeel is duidelijk: je kunt alles via één leverancier en één
aanspreekpunt regelen. Dat is handig. “Bovendien draagt het bij aan
efficiënter, duurzamer en veiliger transport”, vult Van Gastel aan.
“Met één transport haal je immers alles in huis wat je nodig hebt. Dat
betekent dus ook minder vrachtbewegingen op het industrieterrein.
En dat draagt bij aan de veiligheid.”
KWALITEIT
Allemaal superbelangrijk, maar uiteindelijk gaat het voornamelijk
om het leveren van goede kwaliteit technisch isolatiemateriaal. “Dat
hebben we zeker in huis. Meer vaak nog dan je denkt of kent. Er zijn de
laatste jaren belangrijke ontwikkelingen geweest. Ontwikkelingen die
de levensduur en isolatiewaarden flink verlengd en verhoogd hebben.”
LANGERE LEVENSDUUR
Van Gastel doelt onder meer op een waterafstotend soort steenwol.
“Paroc heeft dit op de markt gebracht. Waar je bij conventionele isolatie
“ONS TOTAALASSORTIMENT BEVAT
VEEL MEER DAN ALLEEN HET BESTE
TECHNISCH ISOLATIEMATERIAAL”
ziet dat het rendement na vijf jaar al fors is afgenomen, vaak door vochtig
worden van het isolatiemateriaal, kent het nieuwe, waterafstotende
materiaal zelfs na tien jaar nog een goed rendement. Helemaal natuurlijk
als het goed is aangebracht met het juiste beplatingsmateriaal.”
HOGERE ISOLATIEWAARDEN
Eenzelfde voorbeeld noemt Van Gastel voor een materiaal met
hogere isolatiewaarden. “Er is een nieuw assortiment superisolatie
op de markt dat tot vijf keer hogere isolatiewaarden biedt dan
conventionele isolatiematerialen. Het gaat om Aerogel isolatie van
Aspen Aerogels, gebaseerd op een techniek uit de ruimtevaart.
Hierin zien we een enorme groei.”
HET KAN ALTIJD BETER
Zelf staat HANKO ook niet stil in zijn ontwikkeling. “We bewegen
continu mee met de behoeften vanuit de markt, staan dicht bij
onze klanten en vragen proactief naar hun behoeften. Vanuit onze
‘DEDICATION FOR INSULATION’ vragen we ons continu af: hoe
kunnen we het nog beter doen? Zo richten we ons onder meer op
verbetermogelijkheden in het transport, het verminderen en recyclen
van verpakkingsmateriaal en het vereenvoudigen van administratie
voor onze klanten en onze medewerkers. Zo willen we ook in de
toekomst één happy family blijven vormen.”

52
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
FAMILIEBEDRIJVEN
Mees van den Brink
SPECIALIST IN SLANGEN
BREIDT UIT IN EUROPA
Mees van den Brink heeft zich ontwikkeld tot een internationale specialist op het gebied van
slangen en koppelingen. Onlangs opende het bedrijf een nieuwe vestiging in Parijs.

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 53
Gisteren was hij nog in Parijs en vandaag heeft hij Nederland
doorkruist van het hoofdkantoor van Mees van den Brink
in Haaksbergen naar de vestiging in Ridderkerk. “De zaken
lopen goed”, zegt commercieel directeur Patrick Goering van het
bedrijf dat zich heeft toegelegd op het aanbieden van slangen,
koppelingen en toebehoren. Inmiddels is de groep actief in zeven
landen met zestien bedrijven, in Nederland, België, Duitsland,
Frankrijk, Polen, Hongarije en Roemenië.
ALLES DRAAIT
OM VEILIGHEID
Mees van den Brink is lid
van de Stichting Industriële
Reiniging (SIR). Zo heeft
Patrick Goering zitting in de
werkgroep drukvacuüm. “Dat
heeft niets met commercie
te maken, en alles met veilig
werken. Want daar draait het
om. Wij zijn continu op zoek
naar betere slangen, maar als
een ergonomisch betere slang
niet veilig is, staan wij daar niet
achter. Het veilig gebruik van
slangen staat voorop.”
HOSE MANAGEMENT
“De kracht van de Mees van den Brink groep is dat wij alles uit
eigen hand kunnen aanbieden. Zo maakt bijvoorbeeld het online
marketingbureau TUQR deel uit van de groep”, vertelt Goering. Mees
van den Brink is niet alleen aanbieder van slangen en toebehoren,
het bedrijf neemt voor klanten - steeds vaker in meerdere Europese
landen - het ‘hose management' voor zijn rekening. “Wij bieden het
hele verhaal: verkoop, verhuur via ons dochterbedrijf Flowmasters,
certificeren en lassen. In heel Europa bieden wij dezelfde service,
producten, kwaliteit en prijzen. Dat is onze kracht; en dat alles
gecoördineerd vanuit het hart van de groep: het hoofdkantoor in
Haaksbergen.”
KORTE LIJNEN
Mees van den Brink is een echt familiebedrijf. Het werd in 1975
opgericht door de naamgever van de onderneming - Mees van
den Brink dus - die dit jaar zelf de 75-jarige leeftijd heeft bereikt.
Inmiddels zijn zijn zoons Bob en Bart eigenaar, maar dat weerhoudt
PATRICK GOERING BENADRUKT DAT
DE LIJNEN KORT BLIJVEN EN ER
WORDT NAGEKOMEN WAT IS BELOOFD
de stichter van het bedrijf er niet van regelmatig een kijkje te nemen.
“Wij hebben mensen in dienst die al tientallen jaren bij ons werken.
Zo werken de mannen van het eerste uur Jan en Jos samen al meer
dan tachtig jaar bij het bedrijf. Bij hen vloeit Mees van den Brinkbloed
door de aderen, wat mooi is. Dat is de basis van het succes”,
stelt Goering. Hij benadrukt dat bij Mees van den Brink - hoewel het
in omvang steeds groter wordt - de lijnen kort blijven en er wordt
nagekomen wat is beloofd.
HAAKSBERGEN BEZOEKEN
Hoewel het bedrijf sterk groeit in Europa blijven bestaande klanten
centraal staan, zegt Goering. “Wij staan altijd voor onze klanten
klaar, ook in geval van nood. ‘Nee’ verkopen is voor ons geen
optie. Onze vaste klanten zijn megabelangrijk voor ons, en wij
doen er alles aan om ze te behouden.” Hij stelt dat klanten altijd
welkom zijn om op het hoofdkantoor in Haaksbergen een kijkje
achter de schermen te komen nemen. Bezoekers kunnen de hand
schudden met - indien aanwezig - Bob, een kop koffie drinken,
lunchen en natuurlijk een kijkje nemen in het enorme magazijn
van de slangenspecialist. “Zo zien klanten wat erachter zit en
krijgen ze meer gevoel bij het bedrijf. Wij bestaan al bijna vijftig
jaar, en hoewel de verkoop via de webshop in Nederland steeds
meer toeneemt, blijft het contact tussen ons en klanten ontzettend
belangrijk. Dat is nu zo en zal altijd zo blijven.”

54
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
Foto: Danny Cornelissen

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 55

56
EUROPOORT KRINGEN november - 2023

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 57
Rondetafelgesprek VOMI
MEER VROUWEN
GRAAG
ARBEIDSMARKT
Het aantal vrouwen dat in de procesindustrie aan het werk is, is nog altijd zeer beperkt. Dat
terwijl bedrijven schreeuwen om arbeidskrachten en meer diversiteit verschillende bewezen
voordelen biedt. In een rondetafelgesprek op initiatief van VOMI spreken vijf vrouwen - die
topposities in de industrie bekleden - zich hierover uit.
Foto’s: Danny Cornelissen
Europoort Kringen presenteert dit rondetafelgesprek
in samenwerking met VOMI, brancheorganisatie voor
dienstverlenende bedrijven in de procesindustrie. Over het
onderwerp dat deze keer aan bod komt, vertelt projectmanager Emma
Haakman van VOMI: “Zowel contractors als asset owners ervaren aan
den lijve dat de instroom van jeugd, maar ook zij-instroom, te klein is.
Daarbij valt het op dat het aandeel van vrouwen sterk achterblijft. Met
wie kunnen wij dat beter bespreken dan met de ervaringsdeskundigen
hier aan tafel?” Aan de rondetafelbijeenkomst nemen deel: Marloes
Oude Breuil (ceo Verwater), Lieve Declercq (ceo SPIE Nederland),
Daphne Holtappel (directeur Conservator group), Manon Bloemer
(directeur VNCI) en Antje Koster (directeur sociale transitie Deltalinqs).
Vinden jullie dat er op scholen genoeg aandacht wordt
besteed aan technische beroepen?
Lieve Declercq: “In het geheel niet. In Nederland is gekozen voor een
diensteneconomie. Alles wat met techniek te maken heeft, wordt
verguisd. Er is weliswaar nu een kleine kentering merkbaar, maar
leraren op de basisschool zeggen nog altijd: ‘Jij kan niet leren, ga maar
naar het mbo’. Dat terwijl leerlingen mbo techniek een fantastische
toekomst voor zich hebben.”
Manon Bloemer: “Voor meisjes geldt dat nog sterker. Tegen meisjes
wordt al snel gezegd: ‘Dit is te ingewikkeld voor jou’, in plaats van de
keuze voor techniek te stimuleren.”
Daphne Holtappel: “In het verleden zijn er al veel initiatieven van
brancheorganisaties geweest om zij-instromers op te leiden en te laten
instromen, maar die zijn niet erg succesvol geweest. Veel jongeren
zijn onvoldoende bekend met de procesindustrie. Binnen de VOMI en
SITO heb ik weleens geopperd om in Rotterdam een banenmarkt voor
jongeren te houden. Zo kunnen ze zien in wat voor omgeving ze zouden
kunnen werken.”
Declercq: “Uit onderzoek blijkt dat jonge mensen de technische sector
binnen twee jaar alweer verlaten. Dat komt doordat het vier tot vijf
jaar duurt voordat je als zelfstandig monteur kunt werken. Ik wil een
appèl aan ons als werkgever doen hoe wij het werken voor jongeren
aantrekkelijker kunnen maken. Geef jonge mensen al snel interessant
werk en perspectief."
Hoe zorgen de bedrijven hier aan tafel ervoor dat ze
genoeg mensen hebben om het werk te kunnen doen?
Holtappel: “Niemand lukt dat, vandaag de dag. Elk bedrijf probeert
zich te onderscheiden met arbeidsvoorwaarden, extra aandacht,
opleidingen en groeimogelijkheden. Onze machinisten moeten veel
certificaten behalen. Voordat je ze volledig hebt opgeleid, ben je dus
drie jaar verder. Ze verdienen best goed in onze branche, maar we
hebben er al een paar zzp'er zien worden. Als zzp’er kunnen ze op
korte termijn meer verdienen, maar ze denken niet aan secundaire
arbeidsvoorwaarden zoals pensioen.”
Marloes Oude Breuil: “Terwijl de verdiencapaciteit in de techniek niet
minder is, integendeel.“
Antje Koster: “De laatste jaren komt er wel iets meer aandacht voor
techniek; er is meer voorlichting op basisscholen. Ook zorgt de
energietransitie voor meer belangstelling. Jongere generaties willen
meehelpen om Nederland meer duurzaam te maken.”
Declercq: “Cijfermatig zie je dat er iets meer instroom in het mbo komt,
al zitten daar nog weinig meisjes bij. Dan is het nog de vraag of ze voor
ons als werkgever kiezen.”
Koster: “We moeten zien te organiseren dat mensen meer keuzevrijheid
hebben in hoe ze werken. Veel jongeren willen gewoon geen veertig uur
meer werken in een volcontinurooster, maar alleen in de weekenden of
overdag of een ander aantal uren.”
Declercq: “Wij bieden medewerkers de mogelijkheid om voor flexibele
arbeidsvoorwaarden te kiezen. Die bestaan uit een zestal pakketten
waarmee je een combinatie maakt van vrije tijd en inkomen. Zo kun je
voor verschillende fases van je leven een keuze maken.”

58
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
Hoe pakken jullie dit bij Verwater aan? Je zult toch
moeten roeien met de riemen die je hebt.
Oude Breuil: “Dat klopt. Ook wij hebben het moeilijk om aan goede
operationele vakkrachten te komen. Als het gaat om leerlingen, hebben
wij er een aantal kunnen werven in Noord-Nederland. E&I-monteurs
zijn enorm schaars, aan de werktuigbouwkundige kant lukt het ons iets
beter. In België valt het ook niet tegen, we hebben daar best een jonge
club, hetgeen ook het nodige vraagt van de organisatie qua opleiding
en begeleiding. Een vak als vijzelen leer je bijvoorbeeld niet op school,
daarvoor moet je meerdere jaren meedraaien en om een tank hebben
gestaan. Maar als je dieper gaat kijken, zijn wij ook erg afhankelijk van
buitenlandse arbeidskrachten. In samenwerking met een van onze
klanten hebben wij enige jaren geleden een vestiging opgericht in
Estland. Net zoals bij iedere start-up hebben wij wat aanloopproblemen
gehad, maar inmiddels hebben wij zo’n 30 mensen aan het werk vanuit
Estland. Tevens hebben wij daar een eigen prefab-locatie, zodat ook
lokaal activiteiten worden verricht. Nu worden deze collega’s aan de
projectmatige kant ingezet, maar wij gaan nu ook kijken of zij bepaalde
klussen in maintenance goed en zelfstandig kunnen oppakken.
Wat het middenkader betreft: daarover moeten wij als industrie op
scholen voorlichting geven. Dat moeten wij zelf doen en daar tijd voor
vrijmaken. Wij moeten ze vertellen welk werk er in de techniek is. Als
werkvoorbereider zit je bijvoorbeeld lang niet alleen achter je bureau;
je gaat calculeren, werkt met cijfers en teksten, neemt werk op in het
veld, koopt zaken in, hebt een bepaalde mate van vrijheid en een goede
job. Hoe leuk is dat?”
Koster: “Kennen jullie het initiatief dat wij met het Proces &
Maintenance College zijn gestart? Als leerlingen voor een opleiding
procesindustrie of maintenance op mbo-niveau kiezen, krijgen ze
achthonderd euro boekengeldrestitutie als ze overgaan. Ook zijn er
vaste stagevergoedingen en wordt ervoor gezorgd dat bedrijven en
leerlingen aan elkaar worden gekoppeld. Als de opleiding is afgerond
ontvangen leerlingen een voucher van duizend euro, die zij krijgen
uitgekeerd als ze bij een aangesloten bedrijf in dienst treden. Dit is
vanuit Deltalinqs opgezet, in samenwerking met STC en het Techniek
College Rotterdam. In augustus hebben de eerste honderdtachtig
leerlingen de boekengeldrestitutie ontvangen. Op deze wijze hopen
we leerlingen aan te trekken en te behouden. Wij bekijken nu of we dit
kunnen uitbreiden.”
Declercq: “Eigenlijk kun je dit ook zien als een uitnodiging om anders te
kijken naar doorstroming. Wij doen dit nog te traditioneel. Als mensen
het bedrijf verlaten, raken wij in paniek. Maar we kunnen ze ook in de
gaten houden en na een aantal jaar weer terughalen als ze hebben
bijgeleerd. Zie het als een ontwikkelpad. Je zou het zelfs kunnen
organiseren.”
Hoe gaat de VNCI om met het probleem op de
arbeidsmarkt, waar jullie leden mee worstelen?
Bloemer: “Vooral leden uit het mkb worstelen hiermee. Grotere
bedrijven hebben vaak een grote aantrekkingskracht op jongeren,
betalen goed en kunnen het wel regelen. De instroom in het mbo voor
procesoperator is echt zorgelijk. Met een aantal scholen zijn wij in

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 59
“ER IS GEEN BEDRIJF, HOE GROOT
OOK, DAT HET AANDURFT OM D&I OP
DE OPERATIE TE PLAKKEN”
Manon Bloemer
gesprek hoe dat vak aantrekkelijker valt te maken. En vooral regionaal
kan dat succesvol zijn. Wij hebben lespakketten klaarliggen, waar
bedrijven die op school willen lesgeven gebruik van kunnen maken.
Dit doen we samen met de stichting C3, die lesgeeft over chemie op
basisscholen. Daarmee bereiken we wel 200.000 jongeren. Het blijven
echter druppels op de gloeiende plaat. Aan de operationele kant in
de chemie is een totaal gebrek aan meisjes. Ongeveer twintig procent
in de chemie is vrouw, maar dat is vooral op kantoor en in de staf. In
de operatie zijn het bijna allemaal mannen. Ik ben bang dat dit niet
makkelijk gaat veranderen en denk daarom weleens na over quota
voor vrouwen, ook op de werkvloer. Best veel bedrijven hebben een
diversity- & inclusion (D&I)-programma, maar die focussen allemaal
op het kantoor. Er is geen bedrijf, hoe groot ook, dat het aandurft om
D&I op de operatie te plakken. Het lijkt me heel gaaf als bedrijven daar
doelen op durven te zetten. Dat moet worden gekoppeld met een mboinstroom
waarbij meisjes extra worden gestimuleerd. Zonder instroom
kun je geen quota zetten.”
Koster: “In Rotterdam en omgeving wordt nu al voorlichting aan
scholieren gegeven. Dit is echter te versnipperd. Binnen het HCCEprogramma
[Human Capital Coalitie Energietransitie, red.] wordt
het concept Haven Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding Strategie
‘van wieg tot kade’ verder uitgewerkt. Dit houdt in dat leerlingen
vanaf de basisschoolgroep zeven tot en met de keuze binnen het
beroepsonderwijs op een leuke, professionele wijze kennismaken met
de haven en industrie. Het nieuw te bouwen Portlantis zal hierin een
belangrijke rol krijgen, naast gastlessen.”
Oude Breuil: “Het hele onderwijssysteem moet veel meer worden
ingericht op de behoefte van Nederland: welke mensen hebben
we nodig? Mijn zoon op het vmbo studeert nog op woordjes Frans.
Waarom? Waarom moet hij die tijd aan Frans besteden, terwijl we
zo dringend behoefte hebben aan andere kennis en knowhow?
Ga eens kijken wat wij in Nederland écht nodig hebben en durf
keuzes te maken. Maak van techniek een vast onderdeel vanaf het
basisonderwijs, op elk niveau. Dan bereik je ook de meisjes en laat je ze
veel eerder met techniek kennismaken.”
Hoe staat het met de instroom van vrouwen en meisjes
in jullie bedrijven?
Declercq: “We hadden het net over quota; binnen ons bedrijf hebben
wij drie quota gesteld. We willen minimaal dertig procent vrouw over
de hele linie, en nu zitten we - hoera - op tien procent. Toen ik zes jaar
geleden binnenkwam, was dat acht procent. Datzelfde doel hebben
wij voor alle leidinggevenden en voor alle topfuncties. Van de zestien
topfunctionarissen zijn er nu zes vrouw, en dat is grotendeels aan
eigen sturing te danken. Van alle leidinggevenden is iets meer dan
tien procent vrouw. Dat is heel triest. De instroom van vrouwelijke
ingenieurs valt trouwens mee. Er komen best veel meisjes binnen,
ook uit verschillende Europese en niet-Europese landen. Het aantal
vrouwelijke monteurs binnen het bedrijf kan je helaas op twee handen
tellen.”
Hoe is het aandeel vrouwen bij jullie?
Holtappel: “Heel slecht. Op de werkvloer is het echt nul. We hebben
een aantal vrouwen als machinist in dienst gehad, maar die zijn
jammer genoeg weer vertrokken. Niet omdat ze zich onveilig voelden;
eigenlijk ging het wel goed met ze tussen onze mannen. Ze werden
echt geaccepteerd. Het waren dan ook stoere, pittige vrouwen. Ik
vind het jammer dat veel bedrijven zich niet realiseren dat diversiteit

60
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
“ER IS NOG EEN SCHONE
TAAK WEGGELEGD VOOR DE
PROCESINDUSTRIE OM DE DEUREN
ECHT OPEN TE ZETTEN”
Marloes Oude Breuil
bijdraagt aan een goede bedrijfsvoering. Ik geloof wel dat langzaam
gaat veranderen. Vandaag de dag is het een hot item. Ik weet niet beter
dan dat ik altijd in een mannenwereld heb gewerkt. Ik was ‘one of the
guys' en vond het altijd leuk tussen de mannen. Ik voelde me nooit
gediscrimineerd, maar natuurlijk werd dat wel gedaan. Ik ging er speels
mee om en liet niet over me heen lopen. Maar goed, het is voor veel
vrouwen wel lastig om je in een mannenwereld staande te houden.”
Bloemer: “Ik herken wat je zegt. Ik vond het enig bij Vopak [Bloemer
werkte van 2006 tot 2019 bij Vopak, red.], waar ik vaak de enige
vrouw was. Als ik een dag met een ploeg meeliep, kon ik wel tegen
die grappen, en ook nog wel een tweede keer. Maar om daar dagelijks
tussen te moeten zitten… Bij bezoeken aan controlekamers van
klanten heb ik naaktkalenders zien hangen. Dat kan natuurlijk niet. Je
kunt wel zeggen dat vrouwen geen teer zieltje moeten hebben, maar
we hebben grote aantallen nodig. Dan zal je een en ander moeten
faciliteren. Ik zag op het terrein van Verwater [de bijeenkomst vindt bij
Verwater plaats, red.] dat jullie vlakbij de ingang parkeerplaatsen voor
vrouwen hebben. Dat vind ik aardig. Vrouwen hoeven hier in het donker
‘s avonds niet naar achteren te lopen.”
Is het voor jullie belangrijk om voldoende vrouwen in
dienst te hebben?
Oude Breuil: “Waar ik het kan stimuleren, doe ik dat graag. We
hebben wel vrouwen buiten in de operatie zitten - bijvoorbeeld als
werkvoorbereider, veiligheidskundige of werfsecretaresse - maar dat
zijn uitzonderingen. Enige tijd geleden benaderde een school mij met
de vraag of ik een jonge vrouw als lasser kon plaatsen. Ik heb toen een
van de nestors binnen ons bedrijf gevraagd of hij haar kon inzetten.
Dat vond hij best een uitdaging, want ze moet zich kunnen omkleden,
douchen en heeft PBM’s nodig. Daar begint het al. Ikzelf voelde mij niet
prettig in standaard mannenkleding en heb speciaal een vrouwenjas
aangeschaft. Als vrouwen dat bij ons wensen, kunnen zij dat bestellen.
De industrie is volledig ingericht op mannen. Je moet met een ander
oog gaan kijken, ook heel concreet en praktisch. Vandaar bijvoorbeeld
hier de parkeerplaatsen dichtbij de ingang, speciaal voor vrouwen.”
Declercq: “Diversiteit gaat altijd samen met inclusiviteit. Als je niet
aan de ‘I’ werkt, zullen vrouwen zich altijd alleen blijven voelen en
gaan ze snel weg. Je hoopt juist dat er ‘zwaan-kleef-aan’ ontstaat, dat
vrouwelijke werknemers hun vriendinnen meenemen.”
Bloemer: “Vlak voordat corona uitbrak, hadden wij het concept
ontwikkeld ‘Neem je dochter, nichtje of buurmeisje mee naar een open
dag’. Vaak zijn het namelijk jongens die met papa meegaan.”
Declercq: “Neem een beroep als procesoperator: daarvoor moet je
goed een schema kunnen lezen, nauwkeurig zijn en in oplossingen
kunnen denken. Kunnen vrouwen dat niet? In veel gevallen zelfs beter
dan mannen.”
Bij SPIE worden vrouwelijke werknemers voor een
bepaalde tijd aan een directielid gekoppeld die hen
coacht. Kan je daar wat meer over vertellen?
Declercq: “Eén keer per jaar nemen alle acht directieleden een
vrouwelijke medewerker - van monteur tot manager - onder zijn of haar
hoede. Wij doen dit nu vijf jaar en je ziet een netwerk van ongeveer
zestig vrouwen ontstaan, ook omdat wij ze jaarlijks voor een diner
uitnodigen. Dat werkt hartstikke leuk, ze zien ineens dat ze niet alleen
zijn. Dit jaar heb ik met drie vrouwen uit dit netwerk gesproken en alle
drie vertelden ze mij dat ze tegen een inclusiviteitsissue aanliepen. Eén
van hen werkte in infra, en dat is een wat rauwere werkomgeving. Ik

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 61
zei tegen haar dat het inderdaad niet kon wat daar gebeurde, maar dat
zij dat niet kan veranderen. Zij is vervolgens teamleider bij onze divisie
gebouwde omgeving geworden. Ze zijn allemaal op een andere plek
binnen SPIE goed geland. Zo zie je dat het toch werkt, al zijn het maar
kleine druppeltjes op een gloeiende plaat.”
Koster: “Ik vind het goed dat vrouwen dit aan de kaak durven stellen.
Daarmee heb je al een eerste stap gezet. Bij veel bedrijven zijn er wel
protocollen voor ongewenst gedrag, maar kaart men niets aan.”
Bloemer: “Dat peer netwerk waar je over vertelt is erg belangrijk. Als
het er maar een paar zijn, kun je ze bij elkaar brengen zodat ze elkaar
kunnen coachen.”
Oude Breuil: “Wij hebben in België meer vrouwen in dienst dan in
Nederland. Het aandeel is daar zeker meer dan vijftien procent,
inclusief staffuncties. Daar kennen zij bijvoorbeeld het beroep
‘werfsecretaresse’, waarin - misschien door de vrouwelijke benaming -
vrouwen breed zijn vertegenwoordigd. Vaak zie je ze doorgroeien naar
werkvoorbereider.”
Koster: “De vraag is of je meer vrouwen aantrekt als je ze met een
meer vrouwelijke functiebenaming probeert te werven. We zoeken nu
op ‘monteur m/v’, de klassieke, meer mannelijke functiebenamingen.
Onlangs hebben wij de website Werkeninderotterdamsehaven.nl
gelanceerd, waarop zowel vacatures als opleidingen staan. Volgens mij
staan daar vooral meer mannelijke benamingen op vermeld. Misschien
speelt dat inderdaad een rol. Heel interessant.”
Waarom is het eigenlijk wenselijk om meer vrouwen op
de werkvloer te hebben?
Oude Breuil: “Een goede mix zorgt voor een betere cultuur en bewezen
betere besluitvorming. Vrouwen kijken veelal vanuit een ander
perspectief en brengen wellicht andere zaken aan de orde en op de
agenda. Daarvoor moeten mannen, individueel maar ook als collectief,
openstaan. Niet alleen door dit te zeggen, maar ook door te handelen.
Vrouwen moeten gelijkwaardig serieus worden genomen, willen zij
toetreden en in de industrie blijven. Vooroordelen moeten tot het
verleden gaan behoren. En, met vrouwen erbij is het gewoon leuker!
Wel is het belangrijk je te realiseren dat niet elk beroep in de techniek
voor vrouwen even geschikt is. Door de manier waarop vrouwen zijn
gebouwd is het bijvoorbeeld erg moeilijk om een tank te stralen. Maar
we moeten blijven streven naar een goede verdeling.”
Bloemer: “De industrie moet een transitie door, waarbij
samenwerkingen ontstaan met voor ons nieuwe sectoren. Bij het
slaan van bruggen kun je vrouwen goed gebruiken, omdat die over
het algemeen makkelijker uit hun schuttersputje komen. Het is zinvol
om in meer diverse teams te werken. Richting de toekomst heb je alle
beschikbare denkkracht nodig.”
Holtappel: “Uit diverse onderzoeken blijkt dat diversiteit leidt tot betere
ondernemingen en resultaten. Het gaat daarbij niet alleen om meer
vrouwen, maar om meer diversiteit over de hele breedte.”
Koster: “Door te mêleren ga je anders denken, word je creatiever en
kom je tot andere oplossingen. Meer diversiteit hoort gewoon bij onze
samenleving.”
“MEER DIVERSITEIT HOORT
GEWOON BIJ ONZE SAMENLEVING”
Antje Koster

Persoonlijk,
verbindend en
ondernemend
Het vertalen van mobiliteitswensen naar dé passende leasevorm en
gewenste zakelijke auto is ons vak. Meer weten? Neem contact op
met Van Mossel Autolease Rotterdam: 010 312 54 00
www.vanmosselautolease.nl

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 63
Holtappel: “Kijk naar die ouderwetse boards met mannen in grijze
pakken. Ik generaliseer, maar het is toch logisch dat mensen in een
mix van verschillende culturele samenstellingen, leeftijdsverschillen
en een evenwichtige samenstelling tussen man en vrouw meer
out-of-the-box denken. Ik ondervind dat ook in de praktijk. Ik heb
een aantal zakenpartners die andere kwaliteiten hebben dan ik. Zij
zijn bijvoorbeeld meer resultaatgedreven en ik richt me graag op
de meer maatschappelijke en sociale kant. Wij zijn echt een goed
voorbeeld van hoe wij elkaar aanvullen. Mannen en vrouwen hebben
andere kwaliteiten. Er zijn ook fysieke verschillen tussen mannen
en vrouwen; daar kun je niet omheen. Vrouwen zijn minder sterk en
kunnen bepaalde functies bij ons op de werkvloer gewoonweg niet
uitoefenen. Punt.”
Bloemer: “Toch werken er veel vrouwen in de zorg, wat ook zwaar werk
is. De Verenigde Naties concludeerden vorig jaar in een rapport dat het
nog driehonderd jaar duurt voordat mannen en vrouwen in bepaalde
posities zijn gelijkgetrokken als we in hetzelfde tempo doorgaan.”
Wat is voor jullie een acceptabele termijn om een gelijk
aandeel tussen mannen en vrouwen op de werkvloer te
bewerkstelligen?
Holtappel: “Ik geloof daar niet in. Ik denk dat het veel sneller zal gaan
dan driehonderd jaar. Het is een actueel onderwerp en ik denk dat de
boards er over tien jaar echt heel anders uit zullen zien.”
alleen groene, maar ook sociale aspecten spelen daarin mee. Ook
financiële instellingen en markten beginnen ernaar te vragen.”
Bloemer: “Ik denk ook dat het veel sneller zal gaan, vooral doordat de
nieuwe generatie leidinggevenden - onze kinderen - uit zal gaan van
mensen en niet van mannen of vrouwen.”
Koster: “Het punt is alleen wel dat het aantal aanmeldingen bij scholen
als het STC en het Techniek College weer lager is dan de jaren ervoor.
Dat maakt het extra lastig. We zullen ons de komende jaren moeten
inzetten om het imago van technische beroepen om te turnen.”
Declercq: “Ik vind dat het radicaler moet. De beroepen van de
toekomst liggen niet in verzekeringen of retail, maar in de zorg, het
onderwijs en natuurlijk de techniek. Je moet harde quota durven stellen
en eisen dat er meer kinderen naar het onderwijs voor deze vitale
sectoren gaan.”
Koster: "Je moet het aantal leerlingen maximeren voor opleidingen die
zich richten op beroepen waar minder behoefte aan is. Vol is vol.”
Bloemer: “Maar maak je zo’n opleiding dan juist niet aantrekkelijker?
Als je een goede baan wilt en impact wilt maken op de energietransitie,
moet je voor techniek kiezen. De overheid moet dat stimuleren door
targets te zetten op bepaalde opleidingen.”
Declercq: “Wij hebben vorig jaar met SPIE Groep een nieuwe kredietlijn
afgesloten. Daarin is een, weliswaar, klein percentage verbonden aan
ESG-doelstellingen [Environmental, Social & Governance, red.]. Niet
“IK DENK DAT DE BOARDS ER
OVER TIEN JAAR HEEL ANDERS
UIT ZULLEN ZIEN”
Daphne Holtappel

GIZOM: SPECIALIST
IN NON-FERRO
Gizom in Veendam heeft al meer
dan 120 jaar ervaring op het
gebied van non-ferro standaarden
maatwerk producten. We ont -
wik kelden ons van koperslager
tot toonaangevend leverancier
van de meest uit eenlopende
producten in cunifer, koper,
aluminium, brons, messing
en RVS plus toe be horen, zoals
flenzen en fittingen. Onze
producten worden gemaakt
volgens de door u gewenste
specificaties en kunnen desgewenst
geleverd worden met
certificaat. Gizom levert wereldwijd
aan bedrijven in onder
meer de apparatenbouw, de
scheeps- en jachtbouw, de
offshore, constructiewerk,
installatie techniek, (nucleaire)
energie en (petro)chemische
industrie. Daarvoor beschikken
we niet alleen over een zeer uitgebreid
leverings programma,
maar ook over een uit gekiend
logistiek systeem. Veelal kunnen
we direct uit voorraad leveren.
Kijk voor meer informatie op
www.gizom.nl of neem contact
op via (0598) 61 57 38 of
info@gizom.nl.
Transportweg 30
9645 KX Veendam
Telefoon: (0598) 61 57 38
Fax: (0598) 61 23 52
E-mail: info@gizom.nl
www.gizom.nl

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 65
“DIVERSITEIT GAAT ALTIJD
SAMEN MET INCLUSIVITEIT”
Lieve Declercq
We zijn aan het slot van de bijeenkomst gekomen.
Hebben jullie nog wat toe te voegen?
Holtappel: “Ik hoop oprecht dat de instroom van vrouwen de komende
tien jaar op een natuurlijke manier zal verbeteren.”
Haakman: “Samenwerken is en blijft belangrijk omdat het een
gemeenschappelijk probleem is en je samen gewoonweg meer gedaan
krijgt. Dit is ook niet morgen opgelost. Misschien hadden we eerder
moeten beginnen, maar we moeten ons vooral op de toekomst richten.”
Bloemer: “We moeten eraan werken dat leerlingen trots zijn op een
mbo-techniekopleiding en dat het logisch wordt voor vrouwen om die
te volgen. Stimuleren met incentives als bonussen kan goed werken. Ik
verwacht alleen dat dit de komende tien jaar nog niet structureel gaat
veranderen, omdat we de instroom in het mbo nu zien dalen.”
Koster: “Het is belangrijk om vrouwen in de techniek of haven samen
te brengen, zodat ze zien dat ze niet alleen zijn. En dat ze een stap naar
een ander bedrijf in dezelfde sector kunnen zetten, om eventueel na
een aantal jaar weer naar de oude werkgever terug te keren. Daarmee
behoud je ze voor de technische sector. Belangrijk is dat bedrijven
hiervoor openstaan.”
Oude Breuil: “Dit item moet ook vanuit de industrie zelf worden
veranderd. Het is nog een heel mannelijke wereld, in cultuur, kleding,
inrichting, benadering, onderwerpen, in van alles. De industrie is er zelf
verantwoordelijk voor om zich meer open te stellen voor vrouwen en
aanpassingen te doen. Dit zodat je als vrouw volwaardig kunt meedoen.
Ik merk zelf dat dat soms best lastig is. Onlangs was ik bij een grote
bijeenkomst van een petrochemisch bedrijf waar ik de enige vrouw
was tussen meer dan twintig mannen van een bepaalde afdeling. Ik
had bij dit bedrijf zeker een aantal vrouwen verwacht. Het zit dieper
in de industrie dan over het algemeen wordt gedacht. Als we dit willen
klaren, moet dit vanuit de maatschappij, het onderwijs en zeker ook
vanuit de industrie zelf gebeuren.”
‘SECTORINITIATIEVEN ZIJN
EN BLIJVEN NODIG’
“Samenvattend kan worden vastgesteld dat de procesindustrie
in toenemende mate aantrekkelijk is voor de jeugd en zijinstroom”,
concludeert Emma Haakman van VOMI. “Echter zijn
hier nog flinke stappen in te zetten. De noodzaak om een goede
balans te vinden in de verhouding man-vrouw is overduidelijk.
Bedrijven en sectoren zijn erop gericht om die balans te gaan
realiseren, maar we zijn er nog lang niet. Dat heeft alles te maken
met het imago van de technische beroepen, de bekendheid
van het aanbod aantrekkelijke functies, de omstandigheden
en cultuur die nog niet altijd optimaal zijn om vrouwen
volwaardig in te kunnen zetten of een aantrekkelijke carrière te
kunnen bieden. Er is nog een schone taak weggelegd voor de
procesindustrie om de deuren echt open te zetten. Daarom zijn
sectorinitiatieven nodig en zullen die voorlopig nodig blijven.
Deze rondetafelbijeenkomst toont aan dat de wil er is en er
goede stappen worden gezet. Ook onderstreept het dat moet
worden ingezet op onder meer de instroom én op het behouden
van de (vrouwelijke) (vak)krachten op alle niveaus. Het parool
blijft: Meer vrouwen graag. Wordt vervolgd…”

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 67
DE ROTTERDAMSE
ENERGIECRISIS VAN 2024?
COLUMN
Op de mooie zaterdagmiddag van 28 oktober
waarop ik deze column schrijf nemen de
acties in de Gazastrook toe in hevigheid. Ik
heb er geen goed gevoel over, zoals denk ik veel van
de lezers van dit blad. Ik heb een bang voorgevoel
dat de strijd tussen Hamas en Israël zal escaleren
en andere landen in het Midden-Oosten mee
zal trekken. In de kranten staan al verschillende
scenario’s, zoals een blokkade van de Straat van
Hornuz door Iran, een reactie daarop van de VS, et
cetera.
De ontwikkelingen in de olie- en gasprijzen zijn
een indicator van de mening van de markt over de
verwachte impact van een conflict in het gevoelige
Midden-Oosten. Opvallend was dat de olieprijs
nauwelijks in beweging kwam na de inval van
Hamas op 7 oktober: een stijging met 4,5 procent
op de eerste handelsdag na dit drama en vandaag,
drie weken daarna, ligt de prijs slechts 6,6 procent
hoger. Ook de gasprijs steeg aanvankelijk met
slechts 5,6 procent om in de drie weken daarna
toe te nemen met 33 procent. Vergeleken met
de inval van Rusland in Oekraïne is sprake van
een lauwe reactie, op de eerste handelsdag na
24 februari 2022 nam de gasprijs toe met 105
procent. Maar pas een half jaar daarna was sprake
van de historische piek van 341 euro/MWh op de
Nederlandse TTF-gasmarkt. Een stijging met 261
procent van de reeds hoge gasprijs op 24 februari
2022 en de piek van wat de ‘gascrisis’ is gaan
heten. Ik betaal daar nog elke maand letterlijk de
rekening van. De gascrisis maakt duidelijk wat
mogelijk nog kan komen in de oorlog tussen Israël
en Hamas, al is de wereld sinds de gascrisis veel
beter voorbereid op dergelijke disrupties.
Mijn collega’s Susan Vermeulen en Jeroen
van Haaren onderzochten de impact van
energieprijzen in het onderzoek ‘De Rotterdamse
energiecrisis in kaart’. Daarbij keken ze in het
bijzonder naar de kwetsbaarheid en het risico dat
Rotterdam loopt door stijgende energieprijzen.
Zij namen de combinatie van energieverbruik en
werkgelegenheid, uitgedrukt in het energiegebruik
per werkzame persoon, als uitgangspunt.
“Sectoren waarin veel energie wordt gebruikt én
waarin veel mensen werken vormen het grootste
risico bezien vanuit de Rotterdamse economie.”
Als deze sectoren dan ook nog eens zeer
gespecialiseerd zijn in de Rotterdamse regio - zoals
de chemische en aardolie-industrie, of de sectoren
‘vervoer en opslag’ en ‘energievoorziening’ -
nemen kwetsbaarheid en risico verder toe. In het
onderzoek werd ook het gemiddeld energieverbruik
per werkzame persoon in de periode 2010-2021
gepresenteerd. Voor de Rotterdamse industrie
was in deze periode sprake van een vrijwel vlakke,
slechts heel licht toenemende ontwikkeling,
ondanks dat in deze periode sprake was van een
periode van bijna vier jaar met een olieprijs van
boven de honderd dollar, met een piek van $129,5
in april 2011. Kennelijk was de Rotterdamse
industrie in het verleden relatief immuun voor
hoge prijzen in het energiegebruik. Maar de piek
in gasprijzen van 2022 is niet meegenomen in
het onderzoek en ontwikkelingen uit het verleden
bieden geen garantie voor de toekomst - waarover
ik, als gezegd, niet optimistisch ben. De economie
van Rotterdam is daarmee kwetsbaar door deze
nieuwe oorlog.
BART KUIPERS,
haveneconoom en
verbonden aan het Erasmus
Center for Urban, Port and
Transport Economics (UPT)

68
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
FAMILIEBEDRIJVEN
Europoort Industrie Diensten
‘GOED PERSONEEL VINDEN
IS EEN ZWARE WEDSTRIJD’
Kevin de Koster nam vorig jaar het roer over van zijn vader bij een familiebedrijf dat bestaat
uit Europoort Industrie Diensten (EID) en EID Maritiem. Zelf is De Koster algemeen directeur
van Europoort Industrie Diensten bv, de industriële reinigingstak. Bertus Rooijens regelt EID
Maritiem. In totaal ongeveer 50 medewerkers.
Tekst: Mels Dees

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 69
Hoe houd je een bezetting van vijftig personen in
stand? Dat is in de huidige arbeidsmarkt bepaald niet
eenvoudig.
De Koster: “Dat is eerlijk gezegd een zware wedstrijd, het is een
uitdaging. Natuurlijk gaat er wel eens iemand met pensioen en dan
zoek je versterking. En uiteindelijk willen we ook nog groeien. We zijn
het echter aan onze reputatie verschuldigd dat we niet met iedereen
genoegen nemen. De mensen die je in het team zou willen hebben
zijn al ergens aan het werk en zie het dan maar eens voor elkaar te
krijgen dat ze overstappen. Het klinkt wellicht vreemd, maar ik durf te
stellen dat zich elke dag bij ons wel mensen aanbieden. Maar zijn ze
goed genoeg? Maken ze onze belofte waar dat EID dag en nacht, het
hele jaar door in staat is te reageren op uitdagingen van de klant?”
Geef eens antwoord op de vraag die je nu zelf stelt.
“We hebben hier mensen uit de regio, maar ook van buiten, van
Rotterdam tot Den Haag aan toe. Maar als we actief werven kijk
ik graag vanuit Goeree-Overflakkee, waar we gevestigd zijn, naar
het zuiden, naar Zeeland. Daar vind je loyale, gemotiveerde en
hardwerkende kerels. Ze hebben een werkersmentaliteit en als het
wederzijds bevalt gaan ze niet zomaar weer bij je weg. Wij bieden
mooi en heel gevarieerd werk. Je weet wanneer de werkdag hier
begint, maar niet wanneer die klaar is. Daar moet je van houden.”
Wat zie je nu in de markt, hoe belangrijk is
verduurzaming voor het bedrijf?
“Bij aanbestedingen, bijvoorbeeld, komt het zeker aan de orde en
wordt erom gevraagd. Dan moeten we aangeven hoe onze CO2-
footprint eruitziet. Maar ook in heel praktisch opzicht komen we het
tegen. Ons bedrijf werkt bijvoorbeeld regelmatig op de Maasvlakte
in de Rotterdamse haven. Dat is een milieuzone. Daar mag je met
een oudere vrachtwagen inmiddels niet meer opereren. Bij Euro
V of ouder krijg je een boete, dus daarom hebben we modernere
vrachtwagens in ons wagenpark. In dat opzicht dwingt wetgeving
tot verduurzaming. In stedelijk gebied zijn de eisen overigens vaak
nog strenger, maar daar komen we eigenlijk nooit. En zoals ik zei, bij
aanbestedingen speelt de CO2-prestatieladder. Je moet aangeven
hoe je verduurzaamt en hoe je dat jaar op jaar wilt verbeteren,
bijvoorbeeld als het gaat over de overstap naar duurzame energie.
MARITIEM DIENSTVERLENER
EID MARITIEM
EID Maritiem, waarvan Bertus Rooijens
directeur is, is een dienstverlener gericht op
de maritieme sector. Opgericht in 2015 en
inmiddels uitgegroeid tot een bedrijf dat al
door vele opdrachtgevers is gevonden. De
werkzaamheden worden veelal uitgevoerd in
de regio Rotterdam, Moerdijk en Antwerpen
en omvat het leveren van ondersteuning bij
lekkages, noodreparaties en overpompen van
tankcontainers, verpakkingen in containers en
het opnieuw stuwen en ompakken van ladingen
die zijn geblokkeerd door overheid. Daarnaast
wordt EID Maritiem regelmatig ingezet voor
ondersteuning bij calamiteiten van de diverse
andere hulpdiensten.
Zonnepanelen hebben we als bedrijf inmiddels, maar je moet blijven
innoveren.”
En als je kijkt naar de werkzaamheden zelf, in materiaal
en middelen, speelt verduurzaming ook daar een rol
voor jullie?
“Zeker. Er komen nieuwe machines en materialen op de markt die daarop
inspelen. We kopen regelmatig nieuw materieel dat duurzamer is.”
Je werkt al sinds je jeugd in dit familiebedrijf, je kent de
onderneming door en door. Wat is er leuk aan het werk?
“Dat is voor mij, en veel van de medewerkers, toch de variatie. Het is
elke dag weer een verrassing wat er op ons afkomt. We zijn in de kern
een dienstverlenend bedrijf. Zoals ik al zei staan we elke dag 24 uur
paraat, 52 weken per jaar. En niet alleen dat: we zijn ook gewend om
heel snel te schakelen. En niet voor niets, want we komen vaak pas in
beeld als er bij een opdrachtgever iets misgaat. Die belt ons en heeft
stress, want de productie dreigt stil te vallen. Dat kost veel geld en
“HET IS ELKE DAG WEER EEN
VERRASSING WAT ER OP ONS AFKOMT”
klanten. Dan moeten wij dus direct acteren en zorgen dat we er zijn
om het probleem te verhelpen. Die problemen zijn heel gevarieerd.
Soms gaat het slechts om een riool dat verstopt zit, maar het kan ook
een probleem in een procesinstallatie zijn.”
Dat geeft voldoening.
“Het geeft voldoening als je het goed gereinigd hebt. Dan werk je
bijvoorbeeld tijdens een onderhoudsstop en hoor je een paar weken
later dat de fabriek ineens op 140 procent presteert, bijvoorbeeld
omdat de overdracht van warmte veel beter is dan voorheen. Dat
geeft ons voldoening.”

70
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
INDUSTRIËLE REINIGING
INNOVATIE EN
VERDUURZAMING IN
INDUSTRIËLE REINIGING
In de wereld van industriële reiniging staat de naam Büfa Cleaning synoniem voor innovatie en
verduurzaming. “We hebben een sterke focus op het verminderen van de milieu-impact van
onze activiteiten.”
Tekst: Mels Dees

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 71
Met meer dan 50 jaar professionele ervaring in het
vervaardigen van hoogwaardige reinigingsproducten, heeft
Büfa Cleaning zich ontwikkeld tot een onderneming die
duurzame reinigingsoplossingen biedt. “De boodschap die Büfa
Cleaning eigenlijk dagelijks wil uitdragen, draait om de cruciale
combinatie van reiniging en verduurzaming in de industrie,”
begint Enes Yildirim, sales manager bij Büfa Cleaning Netherlands
het gesprek. “Deze boodschap is geen marketingverhaal. Juist
in onze branche is veilige cleaning in combinatie met maximale
verduurzaming van vitaal belang. En niet alleen ons als onderneming,
maar zeker ook als voor onze klanten en de maatschappij.”
Het belang van duurzaamheid heeft de manier waarop
aanbestedingen worden beoordeeld veranderd, geeft Yildirim
aan. “Terwijl prijs vroeger de dominante factor was, spelen nu
factoren zoals emissiereductie en algemene duurzaamheid een veel
grotere rol bij het toekennen van contracten.” Sterker nog: voor de
chemische industrie is duurzaamheid echt een onderscheidende
factor geworden, en het belang van de prijs is relatief minder
belangrijk geworden. “Dat betekent concreet dat de prijskwaliteitrelatie
in dit geval toch is verschoven naar het belang van de
relatie tussen prijs, duurzaamheid en kwaliteit. Bedrijven willen best
duurzaam zijn, maar het moet niet ten koste gaan van de kwaliteit,
dat is logisch, en de prijs moet te verdedigen zijn. Die drie-eenheid
bepaalt onze strategie.”
DUURZAME PRODUCTEN
Hoewel zowel grote als kleinere bedrijven in de industrie al de nodige
stappen hebben gezet in de inzet van duurzame producten - en
het inzien van het belang daarvan - is er nog steeds ruimte voor
verbetering, geeft de sales manager van Büfa Cleaning aan. “Er is
behoefte aan geavanceerde, milieuvriendelijke producten die zowel
effectief als duurzaam zijn.” Om die reden is de adviesrol van Büfa
Cleaning steeds belangrijker geworden. “Wij worden door de markt
beslist gezien als de adviserende partner die actief bijdraagt aan de
ontwikkeling en promotie van duurzame producten. Niet alleen om
onze eigen footprint te reduceren, maar zeker ook om onze klanten
te helpen hun MVO-doelstellingen te halen.” Om die reden werkt het
team van Büfa Cleaning intensief samen met klanten om gezamenlijk
steeds voor de juiste schoonmaakmethoden en -producten te kiezen.
“Daarbij gaat het natuurlijk om de duurzaamheidsdoelstellingen.
Maar uiteindelijk ook om het gewenste resultaat van een cleaning.
De combinatie van die twee elementen vereist kennis en die hebben
wij in huis.” In elk geval, maakt Yildirim duidelijk, is er een continu
gesprek met de klant over de meest duurzame samenwerking. Niet
alleen bij aanbestedingen, maar ook in de dagelijkse relatie.
BELANG VAN WATERKWALITEIT
Een van de meest in het oog springende ontwikkelingen in de
industrie is het toenemende belang van waterzuivering, vooral bij de
behandeling van afvalwater, legt de sales manager uit. “Bedrijven
realiseren zich steeds meer dat er in de toekomst een tekort aan
water zal kunnen ontstaan. Daarom zijn ze actief op zoek naar
duurzame methoden om met water om te gaan.” Die bewustwording
staat niet op zichzelf, blijkt tijdens het gesprek met Yildirim.
Nederland heeft traditioneel geweldig drinkwater (de noodzaak water
in flessen te kopen was er doorgaans niet) maar het oppervlaktewater
verliest snel aan kwaliteit. “Er is meer aandacht nodig om dit water op
dezelfde kwaliteit te houden dan in het verleden.”
Büfa Cleaning speelt daarop in door de ontwikkeling van
geconcentreerde eco-producten. Yildirim: “Deze producten vereisen
minder water voor gebruik ervan. Daarnaast verminderen ze de
ecologische voetafdruk en minimaliseren de noodzaak om grote
hoeveelheden water te transporteren. Op die manier kunnen wij én
onze klanten hun ecologische voetafdruk dus aanzienlijk reduceren.”
We stellen Enes Yildirim in dat verband een wellicht wat precaire
vraag: “Hoe bijzonder is de inzet van Büfa Cleaning voor
verduurzaming op een schaal van 1 tot 10?” De sales manager
antwoordt dat dit toch minstens een 8 is “en waarschijnlijk nog hoger.
Verduurzaming is bij en voor ons geen bijzaak, maar een belangrijke
Key Performance Indicator (KPI) voor iedereen.”
SUCCES OP DE ARBEIDSMARKT
Het is duidelijk dat duurzaamheid en innovatie vragen om
innovatieve mensen. “Dat kan een uitdaging zijn in een overspannen
arbeidsmarkt”, geeft Yildirim aan. “Wij zoeken continu naar
medewerkers die openstaan voor verandering. Mensen die bereid zijn
om nieuwe benaderingen te omarmen.” Gelukkig heeft Büfa Cleaning
een sterke reputatie opgebouwd in de markt, stelt Yildirim, waardoor
“BEDRIJVEN WILLEN BEST
DUURZAAM ZIJN, MAAR HET MOET
NIET TEN KOSTE GAAN VAN DE
KWALITEIT”
ze relatief weinig moeite hebben om nieuw talent aan de organisatie
te verbinden en medewerkers te behouden. “Jongere medewerkers
zijn vooral geïnteresseerd in werken in een duurzame omgeving,”
geeft Yildirim als verklaring. “Dat levert een bedrijf als het onze een
concurrentievoordeel op. De slag naar verduurzaming is hier immers
dagelijks voelbaar. En dit omvat bijvoorbeeld ook recycling, waar we
al lang mee bezig zijn.”

72
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
Foto: SIR

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 73
GELUIDEN VAN DE
WERKVLOER TEGEN
ONGEVALLEN
INDUSTRIËLE REINIGING
Menselijk gedrag speelt een grote rol bij ongevallen in de industriële reiniging. Reden voor de
Stichting Industriële Reiniging (SIR) om hier meer aandacht aan te besteden.
Tekst: Frank de Kruif
Het is het hoofddoel van de Stichting Industriële Reiniging (SIR):
het bevorderen en reguleren van veilig werken in de industriële
reiniging. De stichting stelt daartoe richtlijnen op, de ruim 260
deelnemende bedrijven leggen zich vast om volgens die richtlijnen
te werken. Toch gaat het zo nu en dan mis en doen zich (bijna-)
ongevallen voor. Vaak speelt menselijk gedrag hierbij een rol, zo blijkt
uit de analyses die de SIR doet van meldingen van incidenten. Zo
vaak dat de stichting het initiatief heeft genomen om bedrijven en
hun werknemers daar extra op te wijzen. Juist ook de werknemers,
want geluiden van de werkvloer kunnen helpen bij het voorkomen van
ongevallen, zegt voorzitter Jürgen Matthyns van de SIR.
De richtlijnen van de SIR zijn vastgelegd in handboeken,
elke werknemer zou ze moeten kennen en toepassen.
Maar de praktijk is weerbarstiger. Hoe komt dat?
“We zijn behoorlijk trots op die handboeken en de resultaten die
we daarmee hebben geboekt. Maar sommige mensen besluiten er
in een bepaalde situatie om een of andere reden voor om van de
voorschriften af te wijken. Vergelijkbaar met door rood licht rijden:
mensen weten dat ze het niet mogen, maar doen het soms toch. Dat
willen we proberen aan te pakken. Dat is een moeilijke opdracht,
het is makkelijker om regels op te stellen. Gedrag bijsturen kan
alleen door mensen te overtuigen. Vandaag de dag zitten we in een
maatschappij waarin mensen soms hun buik vol hebben van regels.
Maar uiteindelijk zijn die er om mensen te beschermen.”
Houdt de vereniging bij hoeveel incidenten en
ongevallen er zijn?
“We vragen als organisatie aan al onze deelnemers om melding te
maken van ongevallen, of bijna-ongevallen. Veel deelnemers doen
dat plichtsgetrouw. Die informeren ons als het misloopt. Maar er zijn
er ook die dat nalaten.”
Er is geen meldplicht?
“Deelnemers tekenen een overeenkomst waarin een verplichting
is opgenomen om incidenten te melden. Als we het niet kunnen
analyseren, dan kunnen we immers ook niet de juiste maatregelen
nemen en het opnemen in onze leercurve. Dat niet iedereen het
consequent doet, is een probleem. Maar ook dat is een aspect van
menselijk gedrag. Waarom wil men het niet melden? Omdat in een
“VOOR ONS STAAT VOOROP: WAT
IS ER GEBEURD EN WAT KUNNEN WE
ERVAN LEREN?”
organisatie waarin opdrachtgevers, opdrachtnemers en leveranciers
samenzitten er schroom bestaat of angst dat de reputatie van
bedrijven of personen wordt aangetast. Terwijl het ook menselijk is
dat men nieuwsgierig is om te weten welke personen of bedrijven
erbij zijn betrokken. Terwijl voor ons voorop staat: wat is er gebeurd
en wat kunnen we ervan leren?”
Hoeveel meldingen krijgt u?
“Enkele tientallen op jaarbasis. Dat zijn vooral de ernstige ongevallen.
De minder ernstige en bijna-ongevallen worden minder gemeld,
terwijl je daar juist ook een beeld van zou willen hebben om goede

74
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
Jürgen Matthyns (foto: Pierre Crom)

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 75
conclusies te trekken. We vragen er ook iedere keer naar, maar het
blijft kennelijk pijnlijk voor bedrijven om met de billen bloot te gaan.”
Als u een melding krijgt, wat gebeurt daar dan mee?
“Om te beginnen: elk ongeval wordt anoniem behandeld. We maken
“GEDRAG BIJSTUREN KAN ALLEEN
DOOR MENSEN TE OVERTUIGEN”
ongevallen niet wereldkundig, we willen bedrijven of personen geen
slechte naam bezorgen. Maar we doen een analyse of er leerpunten
in zitten voor de organisatie of voor de hele sector. Als dat zo is, dan
wordt die informatie gedeeld vanuit onze adviesgroep veiligheid met
de werkgroepen. Eventueel wordt er een correctie in de handboeken
toegepast of brengen we een safety alert uit.”
Gebeurt dat vaak?
“Gelukkig niet, jaarlijks misschien één of twee keer. We denken niet
voor niets al dertig jaar lang na over veilige industriële reiniging.
Maar soms moeten we bijsturen, door voortschrijdend inzicht. Er zijn
ook nieuwe ontwikkelingen binnen de markt die er aanleiding toe
kunnen geven: nieuwe materialen die op de markt komen, nieuwe
koppelingen, nieuwe technieken. Ook automatisering brengt ook
weer nieuwe problematiek en risico’s met zich mee.”
Toch is menselijk gedrag het grootste risico?
“Menselijk gedrag is het grootste risico voor menselijk leed. Dat
is ook de reden dat we bijvoorbeeld in de laatste revisie van het
handboek hoge druk hebben opgenomen te streven naar het uit de
gevarenzone houden van mensen: ‘out of the line of fire’. Zeker met
hogedrukreiniging en vacuümreiniging zien we vaak dat de gevolgen
groot kunnen zijn als een persoon zich in de gevarenzone bevindt.
Vijftien jaar geleden was het nog niet mogelijk om de mensen daar
weg te houden. Dat werd als science fiction gezien. Maar er is veel
ingezet op het ontwikkelen van apparatuur en vandaag de dag heeft
die zeker 80 tot 90 procent van de werkzaamheden vervangen.”
“HET IS NIET DAT DE
MENS VERDWIJNT”
kwalitatieve voordelen zijn. Dat is ook evident: de reiniging gebeurt
gelijkmatiger en grondiger dan mensen dat kunnen. Die doen dat
altijd onregelmatiger dan een machine.”
Zijn daar grote investeringen voor nodig?
“Zeker. Gelukkig is er een goede samenwerking tussen
opdrachtgevers en -nemers en leveranciers waarin dat soort
toestellen ontwikkeld worden. Bij elke nieuwe technologie spreek
je vooraf van een investering, maar na verloop van tijd wordt de
automaat beter, de kinderziektes gaan eruit, mensen beginnen er
ervaring mee op te doen, en gaat de snelheid van werken omhoog.
Dat is een groot verschil, want als de reiniging sneller verloopt,
kunnen installaties sneller opgeleverd worden en eerder weer
draaien. Betere reiniging betekent bovendien dat ze minder vaak
moet stilliggen voor onderhoud. Dat is winst aan de productiezijde.
Maar als die voordelen er niet zijn, dan nog is de veiligheid voor de
mensen op de vloer een goede motivatie voor deze vernieuwingen.”
Als die voordelen er voor de opdrachtgevers niet zijn, is
er dan niet de neiging om met bedrijven in zee te gaan
die tegen lagere kosten reinigen?
“Dat is een economische realiteit die we helaas nog steeds zien.
"ALS DE REINIGING SNELLER
VERLOOPT, KUNNEN INSTALLATIES
SNELLER OPGELEVERD WORDEN EN
EERDER WEER DRAAIEN”
Niet alle bedrijven zijn deelnemer van SIR, zowel opdrachtgevers als
-nemers. Daarom is het onderdeel van onze missie om de branche
ervan te overtuigen van het nut van dit alles.”
Extra aandacht geven aan de menselijke factor: hoe gaat
u dat concreet doen?
“We zijn bezig onze informatiecampagnes daar meer op af te
stemmen. Die waren voorheen vooral afgestemd op leidinggevenden,
de mensen die traditioneel ook het meest betrokken zijn bij SIR.
Wat we meer willen doen is informatie rechtstreeks naar mensen
op de werkvloer sturen. Zodat die bijvoorbeeld safety alerts op
hun smartphone kunnen lezen. En omgekeerd willen we in onze
nieuwsbrieven meer de praktijk aan het woord laten, de geluiden van
de werkvloer laten klinken. Dat zijn soms mensen met twintig jaar
ervaring. Ook zij kunnen de veiligheid vooruit helpen.”
Hoe werkt dat?
“Mensen kunnen die apparaten op afstand bedienen door middel
van joysticks. Het gaat al in de richting van robots. Als er dan iets
gebeurt, staat de persoon die ze bedient op een veilige afstand. Dit
soort apparaten zijn al volop in gebruik en worden elk jaar beter en
slimmer. Dat wil niet zeggen dat mensen niet meer nodig zijn. Die
apparatuur moet naar de klant toe en worden geïnstalleerd, bediend
en onderhouden. Het is niet dat de mens verdwijnt.”
Wordt dat door de hele branche omarmd?
“Meer en meer. Sommige bedrijven moeten de omslag nog maken,
maar de meeste zijn er al ver mee. Ook omdat ze zien dat er

DE TOEWIJDING VAN EEN ÉCHT
FAMILIEBEDRIJF
De HANKO-FAMILY doet nét iets meer moeite om u
te adviseren, ondersteunen en ontzorgen.
Het gaat om DEDICATION, daarmee maken we al ruim
45 jaar voor u het verschil!
HANKO is een echt familiebedrijf en dat merkt u aan alles. Wij hechten veel waarde aan eerlijk zakendoen, langduri
partnerships, het nakomen van afspraken en persoonlijk contact. Wij zijn uw betrouwbare partner in technisc
isolatie met meer dan 7500 producten op voorraad!
Geen half werk
U wilt geen half werk leveren aan uw klanten, dus doen wij dat ook niet
aan u. Daarom is onze productrange volledig geconcentreerd op isolatie,
plaatmaterialen, trekbanden, bevestigingsmaterialen en gereedschappen voor
thermische en akoestische isolatie van leidingen, installaties en machines.
Natuurlijk leveren we daarbij ook alles om de klus tot in de puntjes af te werken,
zoals parkers, blindklinknagels, sluitingen, tapes, kitten en lijmen. U vindt dus
alles op het gebied van metalen, technische isolatie en gereedschappen bij
HANKO.
Uw betrouwbare partner
Snelheid en betrouwbaarheid zijn cruciaal in uw business. De planning is heilig, vertragin
uitstel is zeer kostbaar. Bij HANKO begrijpen we dat heel goed, daarom zetten onze men
net dat stapje extra om uw werkzaamheden te ondersteunen. Wij zijn een groothan
in technische isolatie, metalen en gereedschappen die zich focust op enkele specifi
vakgebieden. Hierdoor kunnen wij u een dieper en breder assortiment aanbieden dan o
concurrenten. Daarnaast is onze voorraad altijd berekend op grote schommelingen in
vraag, zodat we direct en snel kunnen leveren. De levering gebeurt altijd op het ju
moment en op de juiste plaats, in binnen- en buitenland. Want afspraak is afspraak.
Alles naar wens
Materialen zoals isolatie, aluminium, RVS en gegalvaniseerde of speciaal gecoate
producten worden gemaakt naar uw specifieke wensen. De kwaliteit staat hierbij
nooit ter discussie, onze eigen normen zijn namelijk nog hoger dan de vereiste
productnorm.
Kennis waar u wijzer van wordt
Vanwege onze jarenlange ervaring in de technische isolatie wereld kunnen wij u
onze kennis van isolatie, plaatmaterialen, smalband, bevestigingsmaterialen, sluitingen
gereedschappen goed adviseren.
GROOTHANDEL IN TECHNISCHE ISOLATIE EN METALEN VÓÓR 16.00 U BESTELD, MORGEN OP LOCATIE 24/7 BEREIKBAAR RUIME VOORRADEN

ge
he
g of
sen
del
eke
nze
de
iste
met
en
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
HANKOCLAD
JACKETING
Aluminium band
Aluminium platen
RVS band
RVS platen
Aluzink band
Alupur band
Alusi band
Sendzimir verzinkt band
Sendzimir verzinkte platen
Geperforeerde platen
Gelakt band
Platal band
Profielplaten
INSULATION
• Paroc Industry | HVAC | Marine
• Knauf Insulation
• Aspen Aerogels
• Armacell
• Austroflex
• Insulfrax
• Sager
• Kaimann
• HankoPIR | HankoPUR
• Danmat Isogenopak
• Merford
• Mulcol
• Promat
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
HANKOFIX
ANCILLARIES
Sluitingen
Blindklinknagels & parkers
Spanband & stormband
Gaas
Binddraad
Folie
Butyl- & butyleenfolie
Tapes
Gereedschap
Coatings & primers
Lijmen & kitten
Isolatie-leidingbeugels
Makita gereedschap
HANKO BREDA (NL)
CHARLES PETITWEG 39 | 4827HJ BREDA
WWW.HANKO.NL
+31 (0)76 587 1234 | SALES@HANKO.NL
HANKO HAZELDONK (NL/BE)
TREEPORT 201 | 4891PZ RIJSBERGEN
WWW.HANKO.NL
+31 (0)76 587 1234 | ISOLATIE@HANKO.NL
HANKO HAGEN (DE)
SEDANSTRAßE 41 | 58089 HAGEN
WWW.HANKOGRUPPE.DE
+49 2331 484 737-0 | VERKAUF@HANKOGRUPPE.DE

Slimmer smeren
met de S)MAXX-app
van Van Meeuwen
Lubrication
■
■
■
■
■
Online/Offline smeerschema-app en
-software
Voor alle machines en smeerpunten
Met alle smeermiddelen en
smeerfrequenties
Alle smeermethodes en -handelingen
En alle smeertaken, controletaken,
alle verversingen, bijvultaken en
oliemonsternames

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 79
Energy Board zoekt het in drie sporen
HET BLIJFT VOORLOPIG
DRINGEN OP HET NET
INFRASTRUCTUUR
De capaciteit op het Rotterdamse elektriciteitsnet is zo beperkt dat bedrijven tot 2029 geen
extra ruimte kan worden geboden. Een Energy Board Rotterdamse haven hoopt via drie
sporen oplossingen te kunnen bieden.

80
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
Het was geen best nieuws waarmee Tennet en Stedin vorige
maand naar buiten traden. Tennet had een marktconsultatie
uitgevoerd onder industriële grootverbruikers in het
havengebied. Onderzocht werd of een systeem van ‘spitsmijden’ door
deze grootverbruikers voor extra capaciteit op het hoogspanningsnet
kan zorgen. Bestaande afnemers van elektriciteit ontlasten hierbij
tegen een vergoeding op drukke momenten het net, waardoor extra
ruimte zou ontstaan voor nieuwe of zwaardere aansluitingen. Positief
is dat hieruit naar voren kwam was dat dit extra ruimte oplevert,
maar zwaarder weegt dat dit niet voldoende is om aan de vraag te
voldoen. “Er komt nu dus helaas geen extra transportcapaciteit
beschikbaar voor partijen op de wachtlijst. Nieuwe aanvragen
komen op de wachtlijst totdat het elektriciteitsnet is uitgebreid of
partijen zich melden voor spitsmijden”, aldus Tennet en Stedin in een
gezamenlijke verklaring.
van grootverbruikers’. Deze zijn vooral bestemd voor de elektrificatie
van bestaande en nieuwe industriële processen. In november vorig
jaar was het totaal van deze aanvragen goed voor ongeveer 650 MW.
De netbeheerders hadden dergelijke grote volumes in hun scenario's
pas tegen 2030 voorzien.
Het is niet zo dat de netbeheerders niet aan het uitbreiden zijn
geslagen. Elektriciteitsstations worden sneller gerealiseerd en kabels
worden gelegd. “We bouwen nieuwe stations en verbindingen, en
“WE MOETEN HET
ELEKTRICITEITSNET EFFICIËNTER
BENUTTEN”
UITBREIDINGSWERKZAAMHEDEN
Het ‘congestiegebied’ strekt zich uit tot buiten de Rotterdamse
haven, tot de eilanden Voorne-Putten en Goeree-Overflakkee. Op
de Maasvlakte en in de Waal-Eemhaven is nog wel capaciteit voor
nieuwe aansluitingen. De krapte op het elektriciteitsnet is ontstaan
door een volgens Tennet en Stedin ‘enorme toename van aanvragen
verzwaren daarmee de bestaande netinfrastructuur. We werken hier
op veel plaatsen hard aan, maar dit kost tijd. Gezamenlijk investeren
Tennet en Stedin de komende tien jaar ongeveer 1 miljard euro in
de regio. Als de werkzaamheden zijn afgerond, zal er 2,5 keer meer
transportcapaciteit beschikbaar zijn. Uiteindelijk werkt Tennet toe
naar een vervijfvoudiging van de capaciteit, die beschikbaar komt
vanaf 2030”, verklaart Robert Kuik, directeur netplanning bij Tennet.
DELTALINQS PLEIT VOOR
‘ONCONVENTIONELE INGREPEN’
De energietransitie in de Rotterdamse haven komt ernstig
in gevaar, waarschuwt Deltalinqs. “We hebben een nieuw
handelingskader nodig.”
“De energietransitie van de Rotterdamse haven dreigt
daardoor ernstig te vertragen, terwijl het haven en industrieel
cluster juist nu vaart moet en wil maken”, zegt Deltalinqsvoorzitter
Victor van der Chijs. “Belangrijke stappen in de
transitie zijn bijvoorbeeld het elektrificeren van industriële
processen - vervangen van fossiele brandstoffen door
elektriciteit -, de aanleg van voldoende oplaadpunten voor
zwaar transport en schepen, het kraken van groene ammoniak
en de komst van nieuwe bedrijven die bijdragen aan het
nieuwe energiesysteem. Echter, deze routes worden voorlopig
onbegaanbaar als er niet snel veel netcapaciteit wordt
bijgebouwd. Ook verplichte milieu-investeringen kunnen nu
niet worden gedaan.”
Volgens de belangenorganisatie zijn ‘onconventionele
ingrepen’ noodzakelijk om de klimaatdoelen binnen bereik te
houden. Zo pleit Deltalinqs al langer voor een transitiewet. Van
der Chijs hierover: “De maatschappij en ons rechtssysteem zijn
niet ingericht op een opgave van deze omvang. We hebben een
nieuw handelingskader nodig, dat specifiek is gericht op het
tijdig halen van de klimaatdoelen en Nederland in staat stelt
de grootste transitie sinds de industriële revolutie te realiseren
binnen een ongekend korte periode. Deze wet moet het
eindresultaat, namelijk voldoende gerealiseerde netcapaciteit,
als uitgangspunt nemen en processen daarop afstemmen;
backcasting dus. Dat moet de basis zijn voor lengte van
procedures en inzet van mensen en middelen. Alleen zo blijven
de klimaatdoelen van 2030 in zicht.”
CREATIEVE OPLOSSINGEN
“Maar uitbreiding alleen is niet genoeg. We moeten het
elektriciteitsnet ook efficiënter benutten”, stellen Tennet en Stedin.
In de Energy Board Rotterdamse haven werken deze twee partijen
met het Havenbedrijf Rotterdam, de provincie Zuid-Holland en
gemeenten samen aan perspectief voor bedrijven in en om de haven.
“Bedrijven in het havengebied schakelen steeds meer over van gas
naar elektriciteit om daarmee CO2 te besparen. Het mag niet zo zijn
dat een gebrek aan netwerkcapaciteit deze verduurzaming in de weg
staat”, stelt Boudewijn Siemons, ceo a.i. en coo van het Havenbedrijf
Rotterdam. “Er moet daarom naar meer creatieve oplossingen
gekeken worden om sneller te bouwen en het bestaande netwerk
beter in te zetten zodat de haven zich kan blijven ontwikkelen.”
RESERVECAPACITEIT INZETTEN
De Energy Board wordt voorgezeten door clusterregisseur
Anne-Marie Spierings (Deltalinqs) en ondersteund door het
Programmabureau Rotterdam-Moerdijk. “De aanpak bestaat uit drie
sporen: het vergroten van flexibele capaciteit, sneller bouwen aan
meer capaciteit en beter zicht krijgen op toekomstige benodigde
capaciteit op basis van data uit de industrie. Deze sporen zijn alle
drie belangrijk om de congestieproblematiek op de korte termijn te
verlichten, op de middellange termijn te verhelpen en op de lange
termijn te voorkomen”, zegt Martin Martens, regiodirecteur bij
Stedin. “Tegelijk zullen wij ook ondersteunen door met bedrijven in
de haven aan concrete voorstellen te werken om meer ruimte vrij
te maken op het net”, aldus Jeroen Steens, directeur commercial
delivery van het Havenbedrijf Rotterdam. Hiertoe start het
havenbedrijf de New Energy Taskforce, die per knelpunt in het
havengebied zal kijken hoe met nieuwe oplossingen op korte termijn
ruimte op het net kan worden gevonden. Daarbij valt te denken aan
opslagmogelijkheden voor energie, het inzetten van reservecapaciteit
of bijvoorbeeld het oprichten van ‘energy hubs’ waarin bedrijven
onderling capaciteit uitwisselen en optimaliseren.

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 81
‘AANPASSING WETGEVING
NOODZAKELIJK’
De krapte op het elektriciteitsnet valt toe te
schrijven aan twee factoren, concludeert ABN
AMRO. De vergunningstrajecten duren lang en
er is een tekort aan gekwalificeerd personeel.
Volgens de bank is nieuwe wetgeving nodig om
de beperkte netcapaciteit beter te benutten.
“In afwachting van de Energiewet past de
Autoriteit Consument & Markt (ACM) nu al in
hoog tempo de wetgeving aan om de schaarse
capaciteit van het elektriciteitsnet veel slimmer
te benutten. Zo maakt zij het voor bedrijven
mogelijk ‘tijdgebonden transportrechten’ te
verwerven, zodat netcapaciteit kan worden
benut als het stroomnet minder intensief
wordt gebruikt”, zegt Albert Jan Swart,
sectoreconoom Industrie, Transport en
Logistiek van ABN AMRO.

82
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
WATERSTOF
World Hydrogen Week
INTERNATIONALE
WATERSTOFKARAVAAN
DOET ROTTERDAM AAN
In het World Trade Center Rotterdam werd vorige maand de World Hydrogen Week
gehouden, een internationaal congres met vakbeurselementen dat zich op de ontluikende
waterstofsector richt. Het evenement bood een interessant programma, al ontbrak een
specifiek Rotterdams of Nederlands tintje.
De waterstofsector is volop in ontwikkeling. Talloze plannen
worden gesmeed, samenwerkingsverbanden gemaakt
en investeringsbeslissingen komen steeds dichterbij. De
evenementenbranche haakt op deze ontwikkeling in met een aantal
relatief nieuwe congressen en daaraan gekoppelde vakbeurzen. Zo
hield de Britse organisator World Hydrogen Leaders vorige maand
in het World Trade Center Rotterdam de World Hydrogen Week.
Net als de waterstofsector zelf is het evenement internationaal van
opzet. De World Hydrogen Week - en verschillende daaraan verwante
congressen - worden door heel Europa gehouden. Zo is al bekend dat
de editie van volgend jaar in Kopenhagen plaatsvindt.
BEDRIJVEN
Deze keer was het Rotterdam dat het rondreizende waterstofcircus
ontving. De World Hydrogen Week bestaat uit een meerdaags
congres, met buiten de plenaire ruimte een vakbeurs waaraan circa
zeventig bedrijven deelnemen. Ook dit zijn veelal internationale
ondernemingen, met onder de deelnemers ook een aantal bedrijven
met vestigingen in Nederland, zoals Technip Energies, Howden,
Stork, Bosch, Atlas Copco, Duiker, Uniper en ABB.
INHAALRACE
Een van de interessantste sprekers op het congres was dr. Nicola De
Blasio, senior fellow bij de Harvard Kennedy School. Hij vergeleek
de zich ontwikkelende waterstofmarkt met die van aardgas en niet
zozeer met hernieuwbare brandstoffen. Op de vraag wat hij van
blauwe waterstof vond, liet hij een kritische noot noteren. “Voor
blauwe waterstof moet je zowel in het afvangen en opslaan van
CO2 investeren als in specifieke infrastructuur voor waterstof.
Daarmee loop je dus twee keer zoveel risico.” Dat laat onverlet dat de
Amerikaanse onderzoeker enthousiast zegt te zijn over waterstof. De
aangekondigde investeringen in waterstof wereldwijd zijn inmiddels
Nicola De Blasio (Harvard)

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 83
EUROPA LEIDT DE DANS, AL IS DE
VS AAN EEN INHAALSLAG BEZIG
toegenomen tot 320 miljard dollar. Bij elkaar opgeteld gaat het om
1.046 projecten, tegen 684 anderhalf jaar geleden. Europa leidt de
dans, al is de VS aan een inhaalslag bezig dankzij de stimulans die de
Amerikaanse regering biedt met behulp van de Inflation Reduction
Act (IRA).
Directeur Mattijs Slee van Battolyser (m.) bij de ondertekening.
EUROPEAN INVESTMENT BANK
INVESTEERT IN BATTOLYSER
Tijdens de World Hydrogen Week was er een Nederlands
succes te vieren. Zo werd een overeenkomst getekend
waarin de European Investment Bank (EIB) vastlegt dat zij
40 miljoen euro investeert in de Rotterdamse onderneming
Battolyser Systems. Het bedrijf gaat de geldinjectie benutten
om de productiefaciliteit in Rotterdam op te schalen, wat
massaproductie van de Battolyser mogelijk maakt. Met een
Battolyser kan zowel groene waterstof worden geproduceerd
als energie worden opgeslagen. “Deze technologie heeft het
potentieel om de manier waarop we onze energie beheren
echt te veranderen”, licht EIB-vicepresident Kris Peeters de
investering toe. “Tegenwoordig worden zonnepanelen en
windparken soms uitgeschakeld of afgeremd om overproductie
te voorkomen die nergens kan worden opgeslagen. Met de
Battolyser valt overtollige energie op te slaan of om te zetten
in groene waterstof, waardoor de zogenaamde kosten van
'gemiste energie' in ons elektriciteitsnet worden verlaagd.”
ONEIGENLIJK VOORDEEL
De grootste uitdagingen voor het creëren van een mondiale
waterstofmarkt liggen volgens De Blasio vooral in de kosten, de
schaal en de publieke perceptie voor wat betreft veiligheid. “Maar
ook in subsidiëring schuilt een mogelijk gevaar”, stelt hij. “Dit kan
verstoringen op de markt veroorzaken. Wij moeten wat dit betreft
leren van fouten die in het verleden ten aanzien van duurzame
energie zijn gemaakt. De stimulerende maatregelen van de IRA voor
groene waterstof kunnen tot negatieve kosten leiden. Dat moet je
willen voorkomen. Ik vind dat subsidiëring een oneigenlijk voordeel
biedt aan first movers. Het is natuurlijk een nuttig instrument, maar
kan ertoe leiden dat projecten worden gestart die zonder subsidie
niet competitief zijn.” Hij benadrukt het belang van samenwerking.
Zo wordt de aanleg van infrastructuur op continenten als Noord-
Amerika of Europa twee tot drie keer zo duur wanneer er niet wordt
samengewerkt tussen afzonderlijke staten.
VIJF GROEPEN
Bij de productie van groene waterstof wordt ruim 60 procent van de
kosten bepaald door de elektriciteitsprijs. Naast de beschikbaarheid
van groene-energiebronnen is de aanwezigheid van water en
infrastructuur belangrijk. Op basis van het potentieel op deze drie
gebieden heeft De Blasio landen in drie groepen ingedeeld. De
eerste groep landen, bestaande uit Australië, de VS, Marokko en
Noorwegen, scoort goed op alle drie de vlakken. De Blasio noemt
ze ‘exportkampioenen’. De tweede groep landen heeft ook toegang
tot grootschalige opwekking van groene energie en beschikt over
infrastructuur, maar niet over water. Dit zijn Saudi-Arabië en mogelijk
China. De derde groep landen - waartoe Noordwest-Europa, Japan
en Zuid-Korea behoren - heeft wel water en infrastructuur, maar
geen grootschalige groene-energieproductie. Deze landen zullen het
van importeren moeten hebben. De vierde groep (Turkije, Spanje,
Thailand) scoort redelijk goed op alle punten en is zelfvoorzienend
of regionaal exporteur. De meeste landen in Zuid-Amerika
behoren tot de vijfde groep, die infrastructuur ontbeert maar over
energiebronnen en water beschikt.

Uw partner in totale brandbeveiliging
Onze expertises: Brandbeveiliging op maat
Bij Van Ginkel Groep begrijpen we dat elke sector unieke uitdagingen
en vereisten heeft als het gaat om brandbeveiliging. Wij bieden daarom
op maat gemaakte oplossingen die perfect aansluiten bij uw behoeften.
Brandbeveiligingsstrategiën
Brandmeldinstallaties
Blusinstallaties
Blusgas
Blusschuim installaties / leverancier
Service en onderhoud
Offshore
Calamiteiten units
We combineren onze expertises om oplossingen te bieden die uw
veiligheid en gemoedsrust waarborgen. Ongeacht uw sector of uitdaging,
Van Ginkel Groep is uw partner in totale brandbeveiliging.
Contactgegevens
Van Ginkel Groep
info@ginkel-groep.nl
+31 181 212 100
Seggelant-West 10 Vierpolders
Opererend door heel Nederland
Samen maken we uw omgeving brandveilig
Heeft u vragen of wilt u meer weten over onze diensten? Neem gerust contact met ons op via info@ginkelgroep.nl
of bel ons op +31 181 212 100. Ons team zal klaar staan om uw vragen te beantwoorden en u te
helpen bij het realiseren en adviseren van uw brandbeveiligingsdoelen.

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 85
Onderzoek Mainnovation en PwC
PROCESINDUSTRIE
TRAAG IN ADOPTIE DIGITALE
TECHNIEKEN
MAINTENANCE
Stap voor stap worden nieuwe digitale technieken omarmd bij het onderhoud en
assetmanagement in Noordwest-Europa. Vooral mobile maintenance lijkt voet aan de grond
te krijgen. De procesindustrie is echter bepaald geen koploper in het gebruik van nieuwe
technieken.
Foto’s: Mainnovation

86
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
Dit komt naar voren uit onderzoek dat Mainnovation en PwC
hebben uitgevoerd. Zij ondervroegen 127 bedrijven in vijf
verschillende landen naar het gebruik van vijf verschillende
digitale trends: mobile maintenance, predictive maintenance,
augmented reality (AR), 3D-printen en digital twins.
ANTWOORD
Het gebruik van digitale technieken speelt een steeds groter
wordende rol in ons dagelijks leven. Denk aan alle apps op de
mobiele telefoon, navigatie van de auto, domotica in woningen,
chatbots op websites en scanners in supermarkten. Ook wordt
binnen de industrie veel gesproken over digitalisering en hiermee
het oplossen van uitdagingen zoals personeelstekort, uptimeverbetering
en kostenreductie. Maar de vraag is in hoeverre nieuwe
beschikbare technieken ook worden toegepast voor maintenance
en assetmanagement. Het antwoord hierop presenteerden
Mainnovation en PwC dit najaar in het rapport ‘Digital Trends in
Maintenance & Asset Management’.
MEEST VOLWASSEN
Uit het onderzoek blijkt dat mobile maintenance van de vijf
technieken veruit het meest wordt toegepast. 39 procent van de
respondenten zegt er gebruik van te maken, tegen 17 procent
predictive maintenance, 10 procent digital twin, 8 procent AR en
eveneens 8 procent 3D-printing. De opstellers van het rapport
concluderen dat mobile maintenance dus de meest volwassen
techniek is, dat predictive maintenance een ontluikende techniek
is en dat digital twins, AR en 3D-printen nog nieuw zijn en niet klaar
om optimaal in de praktijk worden toegepast. Van de bedrijven meldt
het merendeel mobile maintenance nog in een testfase te gebruiken.
Rond de 20 procent van de respondenten is doende mobile
maintenance uit te rollen en eenzelfde percentage zegt het al volledig
te gebruiken.
EVOLUTIE
TOEPASSING DIGITALE
TECHNIEKEN VOOR
MAINTENANCE EN
ASSETMANAGEMENT
Mobile maintenance 39%
Productive maintenance 17%
Digital twin 10%
Augmented Reality 8%
3D-printing 8%
Bron: Mainnovation/PwC
De onderzoekers verklaren de sterke positie van mobile maintenance
door de twintig jaar evolutie die deze innovatie heeft ondergaan.
Mark Haarman van Mainnovation zegt: “Sinds de release van
de iPhone in 2007 hebben de ontwikkelingen van apps en
mobiele technologieën - zowel de apparatuur, de beschikbare

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 87
wifi als de beveiliging ervan - een enorme vlucht genomen. We
zien dat ook mobile maintenance hiervan profiteert. Je eigen
mobiele telefoon werd een bruikbaar apparaat in de fabriek. Dit,
plus de ontwikkelingen en professionalisering van enterprise
assetmanagement-systemen, hebben geleid tot betrouwbaarder,
veiliger, gebruiksvriendelijker en meer waardevolle toepassingen op
het gebied van onderhoud.”
ACHTERBLIJVEN
Het rapport vergelijkt de toepassing van digitale technieken tussen
vijf sectoren. Mobile maintenance blijkt vaak te worden gebruikt
in de sectoren ‘infrastructuur & vloot’ en ‘service providers’
(respectievelijk 50 procent en 48 procent). De sector ‘zware
procesindustrie’ loopt achter; slechts 22 procent van deze bedrijven
maakt gebruik van mobile maintenance. Mainnovation en PwC
verklaren dit verschil door het feit dat medewerkers in de eerste
twee sectoren buiten hun kantoren werken, en bovendien veelal
niet op dezelfde locatie. Dat mobile maintenance ook in de sector
food & farma veelvuldig (50 procent) wordt toegepast, bewijst
volgens de onderzoekers dat deze technologie prima geschikt is voor
gebruik in fabrieken. Het achterblijven van de zware procesindustrie
komt doordat apparaten geschikt moeten zijn voor toepassing in
explosiegevaarlijke omgevingen. Lang niet alle hardware is ATEXgecertificeerd.
DE OPSTELLERS VAN HET
RAPPORT CONCLUDEREN DAT
MOBILE MAINTENANCE DE MEEST
VOLWASSEN TECHNIEK IS
GROTE AANTALLEN
Na mobile maintenance is predictive maintenance de meest
gebruikte nieuwe technologie. 17 procent van de respondenten
zegt er gebruik van te maken. Daarmee wint deze digitale techniek
aan populariteit, want in vergelijking met 2018 is de mate van
implementatie bijna verdubbeld. Service providers (38 procent)
maken als sector het meest gebruik ervan. Dit zijn vooral original
equipment manufacturers (OEM’s), die een specifiek type product
in grote aantallen produceren. Dat maakt het gemakkelijker om
hiervoor bepaalde digitale technieken te benutten. Dat food & farma
veel van deze techniek gebruik maakt, valt te verklaren doordat in
deze sector veel van standaard equipment wordt gebruik gemaakt.
Hierdoor kan worden geprofiteerd van de kennis en services die
OEM’s voor predictive maintenance aanbieden.
MOEILIJK BEREIKBAAR
Van de andere drie digitale technieken wordt nog maar weinig
gebruikgemaakt. Het onderzoek biedt hiervoor een aantal
verklaringen. Zo is de digital twin nog maar recent in maintenance
en assetmanagement geïntroduceerd. Voor het toepassen van AR
dient er te worden beschikt over betrouwbare software en hardware
- bijvoorbeeld brillen - maar die zijn nog altijd niet helemaal klaar
voor onderhoudsactiviteiten. Volgens de onderzoekers kunnen
OEM’s AR naar een hoger niveau tillen wanneer zij hiervoor
standaardoplossingen zouden bieden. 3D-printen ten derde
wordt vooral toegepast op locaties die moeilijk bereikbaar zijn en
waar schaalvoordeel valt te behalen. PepsiCo is een voorbeeld
van een producent die erin is geslaagd een goede business case
te ontwikkelen voor 3D-printen. De verwachting is dat de drie
technologieën de komende jaren steeds meer zullen worden
toegepast. Verschillende bedrijven in het onderzoek geven aan
hiertoe plannen te hebben en voorbereidingen te treffen.
VAARDIGHEDEN
VOLLEDIGE TOEPASSING/
UITROLLEN PREDICTIVE
MAINTENANCE
Service providers 38%
Food & farma 19%
Infrastructuur & vloot 11%
Maakindustrie 9%
Zware procesindustrie 6%
Bron: Mainnovation/PwC
21 procent van de respondenten zegt in de pilotfase te verkeren
voor het toepassen van tenminste één digitale technologie. Zij
stellen dit onder meer te doen voor het realiseren van meer uptime,
kostenreductie, als oplossing voor de schaarste aan medewerkers
en voor het vergroten van de levensduur van assets. Los van
mobile maintenance wordt er nog maar relatief weinig met digitale
technieken gewerkt. Mainnovation en PwC hebben bedrijven
gevraagd waarom zij er geen gebruik van maken. Tot de meest
genoemde antwoorden behoren dat het geen goede businesscase
biedt, niet relevant is ‘voor ons type assets’, de organisatie ontbeert
de benodigde vaardigheden en er is niet voldoende data voorhanden.
VOLLEDIGE TOEPASSING/
UITROLLEN MOBILE
MAINTENANCE
Infrastructuur & vloot 50%
Food & farma 50%
Service providers 48%
Maakindustrie 23%
Zware procesindustrie 22%
Bron: Mainnovation/PwC
NIEUW BUSINESSMODEL
De conclusie van het onderzoek is dat het gebruik van digitale
technieken voor maintenance en assetmanagement toeneemt, al is
het voorzichtig. Van de ondervraagde bedrijven zijn er maar weinig
die meer dan één digitale techniek gebruiken. Mobile maintenance
wordt breed toegepast, predictive maintenance zit in de lift, maar
de andere digitale technieken zijn nog maar net geïntroduceerd
en zijn zeker geen gemeengoed in de markt. Doordat veel OEM’s
digitalisering omarmen, creëren zij een nieuw businessmodel met
behulp van digitalisering. Daarmee brengen zij ook asset owners in
een digitale transformatie, al sluit de procesindustrie vooralsnog de
rij wanneer het om digitale adoptie gaat.

Voor mij is het de ideale
START
“Wij doen ons werk pas echt goed als niemand ons ziet”, wordt regelmatig gezegd door onze
collega’s. Rosanne Boekestijn denkt daar anders over. Zij zocht een werkgever met wie ze
impact kon maken. En dan op ons allemaal.
“SPIE is een heel belangrijke schakel in de levende wereld. Dat klinkt misschien een beetje
zweverig, maar zonder SPIE zouden veel processen niet draaien en technische ontwikkelingen
niet mogelijk zijn. Hoe gaaf is het dan om een bijdrage te mogen leveren zodat dat niet gebeurt.
Vooral als we stappen maken op het gebied van duurzaamheid of het gebruik van nieuwe
technieken, ben ik er extra trots op om voor SPIE te werken.
So’ SPIE Ladies is een netwerkplatform dat als doelstellingen heeft om de professionele gelijkheid
tussen mannen en vrouwen te vergroten, om een betere ontwikkeling van de carrières
van vrouwen mede mogelijk te maken en om de aantrekkelijkheid van SPIE als werkgever te
verbeteren. Het netwerk houdt zich bezig met de positie en situatie, maar ook met de mindset
van vrouwen en mannen binnen onze organisatie. Het bestuur van het netwerk organiseert
jaarlijks diverse evenementen voor alle collega’s van SPIE Nederland. Ook worden vrouwelijke
SPIE-collega’s gekoppeld aan directieleden voor een coachingsprogramma, om hun netwerk
verder uit te breiden.
www.spie-nl.com

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 89
talk
Zo, da's goed nieuws. Definitief groen licht voor CO2-
opslagproject Porthos.
Erik Klooster
Eind volgend jaar opent Portlantis zijn deuren, een
nieuw havenervaringscentrum op het uiterste puntje van
Maasvlakte 2. Wat valt er straks te beleven? bit.ly/3E9nmwM
#Portofrotterdam #Havenrotterdam #Havenkrant
#Havenkrantonline
Havenbedrijf Rotterdam
De Amerikanen zijn goed op weg naar 10MT schone
#waterstofproductie in 2030. Met het juiste #NZIA-beleid zou
de EU hetzelfde kunnen bereiken…
Bart Vermeulen
Muhammad kwam in maart 2021 met zijn familie in
Nederland aan. Sindsdien heeft hij hard gewerkt en is bij ons
aan de slag gegaan via het @Refugee_Talent programma.
Zijn verhaal getuigt van veerkracht en doorzettingsvermogen:
go.shell.com/3trv6rC
Shell Pernis
Rotterdam luidt de noodklok vanwege de stikstofimpasse
in de haven. 35 grote projecten staan daardoor on hold.
Slecht voor economie en energietransitie. @MinisterNenS
@MinisterKenE @MinisterEZK @Markharbers Kom zo snel
mogelijk met noodwetgeving, zodat we kunnen gaan bouwen.
Robert Simons
Goed jaar voor het mooiste pontje van Nederland. Hoeksveer
is het toeristisch fietsvoetveer dat vaart tussen Hoek van
Holland en FutureLand op de Maasvlakte. Het afgelopen
seizoen vervoerde het 22.128 passagiers. In 2022 - het eerste
seizoen - waren dit nog 18.628 passagiers.
Tie Schellekens
Kantoor en fabrieksgebouwen van Van Nelle bij avond, vanaf
de ingang van het fabrieksterrein, 1928. De fotograaf is E.M.
van Ojen en de foto komt uit het @Stadsarchief010.
Rotterdam van toen

90
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
Foto: Danny Cornelissen

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 91
AI-handelsplatform Distro Energy
SAMENWERKEN IN
EEN LOKALE MARKT
ENERGIE
Bij Distro Energy snijdt het mes aan twee kanten. Niet alleen is er een betere prijs voor
aanbieders én afnemers van groene stroom, maar ook versnelt het handelsplatform de
energietransitie in de haven. Komend jaar kunnen bedrijven eraan deelnemen.

HET ROTTERDAMSE
VERHUURBEDRIJF
ALLEEN DE BESTE
MACHINES EN
GEREEDSCHAPPEN
HOOGWERKERS
BOUW- EN LADDERLIFTEN
HOGEDRUKREINIGERS
STEIGERS | HEATERS
COMPRESSOREN
GENERATOREN

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 93
Distro Energy vindt zijn oorsprong in een hackathon
van een aantal jaar geleden, waaraan onder meer het
Havenbedrijf Rotterdam deelnam. Het idee voor een
handelsplatform voor energie op basis van kunstmatige intelligentie
en blockchaintechnologie mondde uit in een pilot [zie ook kader,
red.] waaruit eind 2021 het bedrijf Distro Energy is ontstaan.
“Het is een platform waarop producenten en afnemers onderling
op een lokale manier handel drijven”, vertelt coo Ingrid Schless
van de scale-up. “Het platform is opgericht omdat het opwekken
van groene energie volatiel is. Vroeger draaiden energiecentrales
min of meer permanent, ongeacht de vraag vanuit de markt. Het
energielandschap is echter veranderd; niet alleen is er volatiliteit,
maar ook hebben we te maken met netcongestie. Samenwerken
binnen een lokale markt biedt daarvoor een goede oplossing.” Het
Havenbedrijf Rotterdam is sinds een klein jaar volledig eigenaar van
Distro Energy. Het ziet het platform als een van de manieren om de
energietransitie in de haven te stimuleren. “Het moet het financieel
aantrekkelijker maken om hernieuwbare energie te gebruiken.”
terug en hoef je ook niet te betalen voor je zonnepanelen, zoals bij
sommige energieleveranciers. Niet alleen ontvangt de verkoper
een betere prijs voor de stroom, ook is de koper goedkoper uit.”
Het systeem is volledig geautomatiseerd en rekent op basis van
modellen 48 uur vooruit, legt Schless uit. “De modellen zijn getraind
om te voorspellen hoe de vraag uitvalt en hoeveel er aan elektriciteit
geproduceerd gaat worden. Elk kwartier onderhandelen algoritmen
onderling over het verhandelen van de groene elektriciteit. Je hoeft er
zelf geen kennis van te hebben of voor achter je bureau te zitten; dit
loopt automatisch.” Daarin zit hem ook het prijsvoordeel, vertelt ze,
want elk kwartier wordt de prijsvoorspelling voor de komende 48 uur
ververst. “Binnen die bandbreedtes zoeken de algoritmes naar het
optimum, wat voor alle partijen de beste positie is.” Voor het uitlezen
van de elektriciteitsmeters werkt Distro Energy samen met het
meetbedrijf Anexo en voor de in- en verkoop met energiehandelaar
en -leverancier BCI. Het is op dit moment op zoek naar samenwerking
met meer leveranciers en, vertelt Schless, in gesprek met andere
energiebedrijven.
BANDBREEDTES
Energieproducenten kunnen zich bij Distro Energy
aansluiten. Hierbij valt niet alleen te denken aan
bijvoorbeeld exploitanten van windparken, maar ook aan
een grote evenementenhal met een flinke hoeveelheid
zonnepanelen op het dak. “Stel dat je eens in de drie
dagen een event hebt. Dan kan je de stroom die op de
overige dagen is opgewekt virtueel aan een buurman
verkopen. Zo verkoop je het lokaal, lever je geen energie
SUCCESVOLLE PILOT BIJ RDM
Met de zonnepanelen die op het dak van het Innovation Dock
bij RDM liggen en een nieuwe batterij is een succesvolle
pilot met ondernemers uitgevoerd. De lokaal opgewekte
zonnestroom werd verkocht aan andere ondernemingen in
het pand of aan buren. Waar normaal gesproken 74 procent
van de stroom zelf werd gebruikt, steeg de lokale consumptie
met behulp van het handelsplatform naar bijna 95 procent. De
inkomsten uit de zonnepanelen namen met 14 procent toe,
terwijl afnemers lagere prijzen betaalden.

SAMEN OVERWINNEN
WE IEDERE UITDAGING
Fiberstruct onderdeel van de Syndus Group
Fiberstruct is onderdeel van de Syndus Group en is uw technische
partner voor Glasvezel Versterkte Kunststof (GVK)
looproosters en constructies zoals leuningwerk, (kooi)ladders,
traptreden, overstapplatformen en andere constructies.
Ambitieus en flexibel
De uitdagingen waar de industrie voor staat zijn groot. Er wordt
veel vereist. Denk aan verduurzamen, zorg voor de omgeving en
veilig werken. Alles moet sneller en tegelijkertijd ook goedkoper.
In dit alles bewijzen ambitieuze, lokale partners hun waarde.
Fiberstruct is een flexibele, betrouwbare samenwerkingspartner
waarop de industrie kan bouwen.
Topkwaliteit en maatwerk
Met een eigen Europese productiefaciliteit voor glasvezelversterkte
kunststof roosters en constructies, is Fiberstruct in
staat continu topkwaliteit en maatwerk te leveren. Met uiterst
korte levertijden. Uiteraard kan dit alleen met professionals zoals
zeer specialistische tekenaars en engineers die voortdurend de
status quo uitdagen en u volledig ontzorgen met de verwerking
van de projectaanvragen. Montage op locatie is ook mogelijk op
aanvraag. We denken altijd verder dan de initiële vraag en gaan
aan de slag met de werkelijke behoefte áchter de vraag.
Voordelen van Glasvezel Versterkt Kunststof (GVK)
GVK is tot 70% lichter dan staal met een uitzonderlijke kracht
naar gewicht ratio. Fiberstruct GVK heeft een hoge sterktegewichtsverhouding
in vergelijking met traditionele materialen
zoals metaal, beton en hout. GVK-roosters kunnen zelfs sterk
genoeg zijn om voertuigbelastingen te dragen terwijl ze minder
wegen dan stalen roosters.
GVK is corrosiebestendig en vereist minder onderhoud
dan staal. De duurzaamheid en corrosiebestendigheid van
Fiberstruct GVK-roosters en andere GVK-producten verminderen
of elimineren de noodzaak voor zwaar onderhoud zoals zandstralen,
schrapen en schilderen.
Kiezen voor GVK roosters is kiezen voor veiligheid. De GVK
roosters en trappen van Fiberstruct bieden een superieure,
slipbestendige ondergrond in natte en olieachtige omgevingen.
Fiberstruct GVK-producten zijn tevens niet geleidend en hebben
een hogere wrijvingsfactor dan staal. Zodoende wordt het risico
op elektrische schokken en verwondingen door uitglijden gereduceerd.
GVK is de duidelijke keuze voor veiligere structurele
producten.
Meer weten over Fiberstruct en Glasvezel Versterkt Kunststof?
Bel +31 115 644550, mail naar info@fiberstruct.com of kijk op fiberstruct.com
ONTWERP | FABRICAGE | ASSEMBLAGE

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 95
Ingrid Schless
VERDER UITROLLEN
Deelname aan Distro Energy kan voor bedrijven in het havengebied
een interessante optie zijn, vindt Schless. “Binnenkort ga ik op
bezoek bij een terminal in de haven. Veel partijen lopen vast; ze
hebben wel ruimte voor het opwekken van bijvoorbeeld zonneenergie,
maar de netcapaciteit of negatieve prijzen houden ze
tegen. Ze missen een platform als het onze, waar ze hun opgewekte
energie lokaal kwijt kunnen en waarmee ze een business case
rond kunnen rekenen. Ook een bedrijf dat niet in zonne-energie
investeert, kan zo toch groene stroom tegen een goede prijs
afnemen. Je ziet dat bedrijventerreinen moeten verduurzamen. Het
creëren van een lokale markt kan daarbij uitstekend helpen. Ik merk
dat hoe afhankelijker bedrijven zijn van energie voor hun primaire
bedrijfsprocessen, des te voorzichtiger ze zijn. Voor bedrijven die
koudwatervrees hebben, kunnen wij op basis van een jaar aan
energiedata simuleren hoe de transacties hadden kunnen uitpakken.
Wanneer wij die informatie op tafel leggen, merk je dat het meer
gaat leven.” Vooralsnog richt Distro Energy zich op de assets van
het Havenbedrijf Rotterdam, waar het het concept in de praktijk wil
brengen. “Als het goed werkt, willen wij het platform volgend jaar
verder uitrollen naar bedrijven. Hiervoor voeren wij nu al gesprekken.
Ons verdienmodel is een transactiefee die wij per KWh incasseren.”
GARANTIE
Het Havenbedrijf Rotterdam richt zich met Distro Energy in eerste
instantie op de haven, waar grote klimaatuitdagingen liggen. Schless
sluit echter niet uit dat op termijn in samenwerking met een partner
ook de consumentenmarkt zal worden benaderd. Maar zover is
het nog niet, het bedrijf is nog startende, zegt ze, en het is eerst
zaak een eerste lokale markt te creëren. Hoe groot of klein ‘lokaal’
uitvalt, kan Schless nog niet zeggen. “Een lokale markt kan uit een
paar bedrijven bestaan of uit het hele havengebied. Wij bekijken
nog wat het optimale is. De tijd zal dat uitwijzen.” Duidelijk is wel
dat het volgens haar een uniek concept is. Er zijn wereldwijd meer
initiatieven die energie op lokaal niveau verhandelen, maar een
helemaal geautomatiseerde, end-to-end-oplossing die 48 uur vooruit
plant en per kwartier verhandelt, is er nog niet. “Het product moet
zich de komende periode bewijzen”, vertelt ze over de belangrijkste
uitdagingen. “Wij willen een goed product en opleveren wat we
beloven. Het proces van aansluiting willen wij zo soepel mogelijk
maken. Het zou kunnen dat elektriciteitsmeters moeten worden
vervangen, zodat deze goed kunnen worden uitgelezen. Interessant is
ook dat alles in blockchaintechnologie wordt vastgelegd. Nu worden
er certificaten van origine voor groene elektriciteit afgegeven, maar
dat zegt niet dat de op dat moment verbruikte energie ook werkelijk
groen is. Wij kunnen straks een garantie geven dat de dat kwartier
van een bepaald zonnepaneel gebruikte en ingekochte energie ook
daadwerkelijk groen is.”
WIE IS INGRID SCHLESS?
Ingrid Schless studeerde bedrijfskunde aan
de Erasmus Universiteit Rotterdam. Van
2012 tot 2021 werkte zij bij het Havenbedrijf
Rotterdam, waar zij zich opwerkte tot directeur
van het Shared Process Center, dat onder meer
havengelden int en de administratie voor de
verhuur van haventerreinen voert. Sinds het
begin van dit jaar is zij coo bij Distro Energy.

KENNIS MOET JE
OOK ONDERHOUDEN.
PROJECT-
MANAGEMENT
VOOR TECHNICI
HOOGEVEEN: Informeer!
UTRECHT: Informeer!
• Wat is Asset Management?
• Hoeveel onderhoud is juist genoeg?
• Kunnen we met de onderhoudsfunctie waarde creëren?
• Wat is de rol van onderhoud binnen het Asset Management?
• Wat is Predictive Maintenance en hoe geef ik dit vorm?
WAARDECREATIE DOOR GOED ONDERHOUD
Een onderhoudsopleiding bij Hogeschool Utrecht helpt u in uw eigen bedrijf de
antwoorden te vinden op deze vragen. Aan de hand van kaders gesteld door het Institute
of Asset Management (IAM) en de European Federation of National Maintenance Societies
(EFNMS) zijn vele mooie resultaten en forse besparingen bereikt bij de deelnemende
bedrijven. Door de brede scope op zowel Materiaalkunde, Engineering, Inspectie als
Maintenance Management bieden onze opleidingen op het gebied van Onderhoud
precies die (integrale) kennis die nodig is om verder te kunnen kijken dan het eigen
vakgebied, en daardoor aantoonbaar betere resultaten te boeken.
• Post-HBO Onderhoudstechnologie Utrecht
Start: 3 oktober 2024
• Post-HBO Onderhoud en Asset Management
Start: 10 oktober 2024
• Master of Engineering in Maintenance & Asset Management Start: 2 september 2024
• Post-HBO Onderhoudstechnologie Hoogeveen
Informeer!
De Post-HBO opleidingen kunnen naar wens, op zowel post-mbo als post-hbo niveau,
in-company (op maat) verzorgd worden.
Meer weten? Bel 088 481 88 88, mail naar info@cvnt.nl of kijk op www.cvnt.nl.
ER VALT NOG GENOEG TE LEREN

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 97
Sascha Kersten
ISPT start Long Term Program
HET LANGETERMIJN-
PERSPECTIEF VAN
PROCESTECHNOLOGIE
ENERGIETRANSITIE
Onder de vlag van het Long Term Program van het ISPT zal het komende decennium elk
halfjaar een procestechnologie worden onderzocht, waarbij de blik op de verre toekomst
wordt gericht. “Het ging veel te traag”, zegt oprichter Sascha Kersten (ISPT).

98
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
DEELNAME INDUSTRIE
Het industriële bedrijfsleven is een belangrijke financier van het
Long Term Program (LTP). Sascha Kersten noemt een aantal
beweegredenen waarom bedrijven het LTP ondersteunen.
“Ten eerste begrijp ik dat de financiële constructie voor
bedrijven interessant is. Ze hebben de mogelijkheid om te
sturen en krijgen zo een vinger in de pap voor wat betreft de
keuze aan onderwerpen. Daarna is het de bedoeling dat ze
zich terugtrekken en de promovendi aan de slag laten gaan.”
Ook speelt het HR-aspect een rol, denkt hij. “Er is natuurlijk
een ‘battle for the brains’ gaande. Binnen zo'n clubje van
promovendi kun je goed zien wat mensen in hun mars hebben.
Eventueel kunnen bedrijven ze daarna een aanbod doen.”
Foto: Claire Droppert

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 99
Begin dit jaar is het Long Term Program (LTP) van start gegaan,
wat op de website van het ISPT wordt aangeprezen als ‘een
uniek innovatieprogramma’. Sascha Kersten, hoogleraar
aan de Universiteit Twente en sinds enige jaren medewerker bij het
Institute for Sustainable Process Technology (ISPT), is niet de man
van ronkende marketingvolzinnen, maar laat wel blijken dat het
hier om een interessant initiatief gaat. “Nou ja, uniek, er wordt wel
meer samengewerkt. Maar bijzonder is zo'n programma voor de
lange termijn wel”, aldus Kersten, die bij het ISPT voorzitter is van de
wetenschappelijke adviesraad, zich bezighoudt met het opzetten en
uitvoeren van projecten op het gebied van plasticrecycling en het LTP
heeft opgericht.
ENTHOUSIAST
In zijn antwoord op de vraag wat het het LTP precies is, schetst
Kersten eerst de historische context. “De Nederlandse Organisatie
voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) startte recent een
aantal langetermijnprogramma’s voor bepaalde strategische
wetenschappelijke gebieden, die tussen de acht en tien jaar zouden
draaien. Het ging om behoorlijk grote programma’s, waarvoor in
totaal een budget van tussen de 30 en 80 miljoen euro beschikbaar
was. Het richtte zich op wetenschapsgebieden waar de BV Nederland
van zou profiteren. Vanuit de procestechnologie hebben wij een gooi
naar het programma gedaan om daar budget voor binnen te halen.
De kans op succes bleek echter klein en het is ons niet gelukt. Wel
toonden de industrie en universiteiten zich enthousiast over de
opzet van dit programma. Dankzij de steun van het bedrijfsleven
en TKI Energie en Industrie zijn wij erin geslaagd toch een
langetermijnprogramma voor procestechnologie op te zetten zonder
een financiële bijdrage van de NWO. Het doel is om bij te dragen aan
de procestechnologie van de toekomst.”
BIJSTUREN
“Kijk”, zegt Kersten, “voor de procestechnologie is het in Nederland
niet zo moeilijk om financiering aan universiteiten te vinden zolang
het gaat om programma's die nu en binnenkort belangrijk zijn. Het
wordt lastiger als je je op de lange termijn wilt richten. Nederland kent
een unieke samenwerking tussen universiteiten en het bedrijfsleven,
waar in het buitenland vaak jaloers tegenaan wordt gekeken. Wij
zijn er echter minder goed in om ons op de lange termijn te richten.
Met dit programma willen wij dat bewerkstelligen.” Hij hoopt dat
het programma op termijn leidt tot een bijdrage aan de ontwikkeling
van nieuwe processen. Daarbij realiseert hij zich terdege dat alle
ideeën van nu vrijwel zeker niet allemaal zullen uitkristalliseren
tot een uitontwikkeld proces. “Hoewel sommige ideeën zullen
afvallen, kunnen wij opgedane kennis wel benutten voor andere
technologieën. Daarop kunnen wij anticiperen. Dat is nodig ook,
want ons beeld van de toekomst gaat gegarandeerd veranderen.”
Het LTP bestaat eruit dat tweemaal per jaar vijf promovendi aan een
vier jaar durend onderzoek beginnen. Gedurende de looptijd van
het programma bestaat er dus de mogelijkheid om waar en wanneer
nodig bij te sturen.
ELEKTRIFICATIE
In het programma werken vijf universiteiten samen: TU Delft, TU
Twente, TU Eindhoven, Universiteit Groningen en Wageningen
University & Research. “Universiteiten zijn concurrenten van elkaar,
want zij doen vaak een beroep op dezelfde middelen. Daarom
is het mooi dat wij in dit programma een samenwerking hebben
kunnen bewerkstelligen. De clusters van vijf promovendi worden
bij hun onderzoek door vijf hoogleraren begeleid. “Elk project is zo
gedefinieerd dat je moét samenwerken. Iedere promovendus werkt
vanuit zijn eigen thuisbasis, maar zal ook een paar maanden op
een andere universiteit werken. Dat vind ik een erg leuk element
voor promovendi. De uitdagingen voor procestechnologie zullen
sowieso door samenwerking moeten worden opgelost.” De eerste
groep promovendi is inmiddels met een onderzoek begonnen naar
“DE UITDAGINGEN VOOR
PROCESTECHNOLOGIE ZULLEN DOOR
SAMENWERKING MOETEN WORDEN
OPGELOST”
de elektrificatie van scheidingstechnologieën. Kersten: “Voor het
scheiden van moleculen en het opschonen van stromen wordt nu
meestal warmte gebruikt. In de toekomst is het wellicht mogelijk dit
te elektrificeren.” Ook is al een tweede ronde gedefinieerd; hierbij
zullen promovendi zich richten op de elektrificatie van chemische
conversies.
BINNEN TWEE MAANDEN
ISPT is de geestelijk vader van de procedure waarbij relatief snel
nieuwe thema's worden gedefinieerd. Kersten legt uit hoe dit
gebeurt: “Het begint ermee dat wij met een aantal academici en
ISPT-medewerkers een middag bij elkaar komen om het volgende
thema te bepalen. Vervolgens wordt dit afgezet tegen de roadmap
van TKI Energie en Industrie en krijgt de industrie de mogelijkheid om
de richting en randvoorwaarden van het thema aan te geven. Hierna
worden vijf hoogleraren benaderd met de vraag of zij mee willen
doen. Als dat het geval is, stellen zij een gezamenlijk projectvoorstel
vast. Tot slot vindt de ‘Sandpit’ plaats: dit is een procedure waarbij
afgevaardigden van TKI Energie en Industrie en de industrie er
een volle dag over doorakkeren. Aan het eind van de rit ligt er een
projectvoorstel waar iedereen het over eens is en kan ermee aan
de slag worden gegaan.” Volgens Kersten is vooral de snelheid een
van de voordelen van deze aanpak. “Vaak duurt het in Nederland
zo'n twee jaar voordat zo'n traject is afgerond. Dat is veel te traag.
De vorige keer is het ons in twee maanden gelukt. Ik hoop dat we
dit kunnen volhouden. Het is mooi om mee te maken en te zien
gebeuren.”
IETS VERZINNEN
“We hebben het hier over fundamenteel onderzoek voor de lange
termijn. Daarnaast heeft de overheid groeifondsen in het leven
geroepen, die veelbelovende projecten subsidiëren om ze naar
een hoger TRL [Technology Readiness Level, red.] te brengen. Ik
hoop dat over acht à tien jaar enkele van onze processen naar een
groeifonds zijn overgegaan, naar een pilotschaal kunnen groeien en
tot implementatie komen”, zegt Kersten. Hij stelt dat het normaal
gesproken dertig jaar duurt om een proces op te schalen. “We
moeten dus iets verzinnen om te versnellen. Of ik optimistisch
gestemd ben? Ja, het moet kunnen. Het is nog 27 jaar tot 2050, en
het is gebleken dat we in een ‘oorlogseconomie’ kunnen versnellen.
Als het moet, kan het.” Tot slot stelt Kersten dat het voor industriële
partijen nog steeds mogelijk is om deel te nemen aan het LTP. “De
deuren van ISPT staan wijd open voor allen die willen bijdragen aan
kennisontwikkeling en innovatie op de lange termijn!”

100
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
ENERGIE
Biomassa en geothermie duurzame industriële warmtebronnen
TOEPASSING ALTERNATIEVEN
IS LANGETERMIJNWERK
De technologie om biomassa voor het verduurzamen van de industrie toe te passen is
voorhanden, maar veelal duurt het meer dan tien jaar voordat een plan uitmondt in een
gerealiseerd project. De toepassing van geothermie lijkt een zaak van de nog langere adem.

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 101

Wil jij werken aan een veiligere procesindustrie?
Volg de opleiding Procesveiligheid!
Werk jij in de chemische procesindustrie en wil jij meer weten over de specifieke risico’s?
Volg dan nu de opleiding Procesveiligheid. Tijdens de opleiding behandelen we natuurlijk
de procesveiligheid, maar ook de organisatie en uitvoering van grote projecten in de
chemische procesindustrie.
Tijdens de opleiding komen de volgende onderwerpen aan bod:
• Procesveiligheid
• Uitvoering grote projecten/turn arounds
• Procestechnologie en installaties
• Externe veiligheid/BRZO/PGS6
• Processchema’s, P&ID’s
• Kwalificeren en kwantificeren van risico’s
• Mechanische veiligheid, PED
• Explosies
• Maintenance
• Gevaarlijke stoffen
• Consequentie kwantificering (QRA, Safeti) • Incidentenonderzoek
• Instrumentele beveiliging
• ATEX
Data: 14, 21, 28 maart, 4, 11, 18, 25 april en
tentamen op 2 mei 2024
Prijs: € 3.250,- incl. lesmateriaal excl. btw.
incl. hét Handboek
Procesveiligheid!
T 030 231 82 12 | www.phov.nl | info@phov.nl
PHOV_230912_Adv_Procesveiligheid_Europoort_175x130mm_01_wt.indd 1 10-10-2023 12:19
Verhuur stoom- en
heetwaterketels
Part of the Atlas Copco Group
Eco Ketelservice Verhuur bv
www.eco-steamandheating.com
+31 (0)13 583 94 40 | info@eco-steamandheating.com

van suikerriet, toegepast. Je kunt biomassa laten rotten, dan komt
er methaan vrij, of het in je proces gebruiken.” Hij bestempelt een
investering in een biomassaboiler als een investering in de toekomst,
ook omdat er tussen verschillende biomassastromen kan worden
geschakeld.
ONDER HET VERGROOTGLAS
Bouterse erkent dat hij dagelijks een ‘biomassa-bril’ draagt en
als een ambassadeur voor het gebruik van biomassa kan worden
beschouwd. Toch bespreekt hij ook een aantal nadelen van
biomassa. Bouterse spreekt trouwens liever van ‘uitdagingen’, zoals
de aanvraag van vergunningen, wat een langdurig traject is. Een
tweede uitdaging schuilt in de aanvraag van subsidie. “Sinds dit jaar
kent de SDE++ regeling een aparte categorie voor grote industriële
biomassaboilers. Dat biedt een opening om te tenderen en de strijd
aan te gaan met bijvoorbeeld CCS en geothermie. Uit ervaring blijkt
dat investeringsbeslissingen gebaat zijn bij duidelijkheid. Wanneer
subsidieregelingen wijzigen of onzeker worden, wat voortdurend
gebeurt, duurt het langer voordat een besluit wordt genomen. Een
derde aspect dat meespeelt, zijn de stakeholders. Je ligt bij NGO’s
onder het vergrootglas. Je kunt met ze in gesprek gaan, maar dat sluit
zeker niet uit dat er een rechtszaak tegen je wordt begonnen.”
TIJD VERDOEN
Stel dat vandaag het idee ontstaat voor het gebruik van een
biomassaboiler. Dan duurt het in de regel tot 2034 voordat die
in gebruik wordt genomen. In de tussentijd moet steun bij de
directie worden verkregen, worden groepen gevormd, vindt prenovember
- 2023 EUROPOORT KRINGEN 103
Dit blijkt uit een presentatie die de Nederlandse Vereniging
Duurzame Energie (NVDE) gaf op de vorige maand gehouden
vakbeurs Industrial Heat & Power in Den Bosch. Centraal
hierbij stond warmte. Een groot deel - gemiddeld de helft, maar
vaak ook tweederde - van de energie die de industrie nodig heeft, is
warmte. Het verduurzamen van deze warmtevraag is op verschillende
manieren mogelijk. Deze keer wordt ingezoomd op twee opties:
biomassa en geothermie.
REGELBAAR VERMOGEN
“Het warmtegebruik is het makkelijkste te verduurzamen door
dit te verminderen”, zegt John Bouterse, ceo van de in biomassa
gespecialiseerde handelsonderneming Twinnovate. “Een andere
optie is vaak het gebruik van een e-boiler of van biomassa. Met
behulp van biomassa kan hogetemperatuurwarmte worden
opgewekt, ter vervanging van de traditionele stroomvraag.” Bouterse
ziet vooral perspectief in het gebruik van biomassa in de chemie.
“Gas is een betrouwbare energiebron gebleken, en biomassa is een
van de weinige vervangers hiervoor. Het is ook betrouwbaar en er is
al ervaring mee opgedaan. Verschillende biomassaboilers draaien al.
Deze zijn makkelijk te integreren en bieden regelbaar vermogen.”
DUURZAAMHEID
Over het al dan niet duurzame karakter van biomassa heeft
Bouterse een duidelijke mening. “Natuurlijk moeten we secuur
met duurzaamheid omgaan. Veel biomassa die wij nu gebruiken, is
afval. Houtpellets bestaan bijvoorbeeld uit een restfractie, en ook
worden slib, organische reststromen en agri-residu, zoals de resten

3P Quality Services b.v. is een onafhankelijk technisch inspectiebureau binnen de
petrochemische industrie, process industrie, offshore en energiesector.
3P Quality Services b.v. biedt een breed scala aan support services waarbij de
sleutelwoorden zijn: Inspectie, Maintenance- en Vendorinspectieactiviteiten.
De organisatie biedt kansen en mogelijkheden voor 50-plussers en starters op de
arbeidsmarkt. 3P Quality Services b.v. is gecertificeerd volgens ISO 9001:2015 en VCA*.
Een kwaliteitsgarantie gaat echter niet alleen om systemen en standaarden
maar vooral om mensen. Daarom investeren wij voortdurend in onze professionals
door middel van opleiding en coaching.
3P Project Services b.v. is in 2007 opgezet binnen de 3P Group en is uitgegroeid
tot een stabiele en betrouwbare technische dienstverlener binnen de industrie.
We bemiddelen vanuit een projectmatige aanpak en/of vanuit een vaste
bemiddeling binnen de vakgebieden Engineering, Safety management,
Construction management, Shutdown management en Project management.
Mocht u ervaring hebben in de industriële utiliteitsbouw of andere gerelateerde
branche, of interesse hebben in omscholing stuur dan gerust uw cv.
Voor een volledig overzicht van de vacatures: bekijk het aanbod op
www.3pgroup.com
Hoofdkantoor:
3P Quality Services b.v.
3P Project Servi ces b.v.
Nijverheidsweg 4
4854 MT Bavel
Nederland
T +31 (0)161 - 43 85 00
F +31 (0)161 - 43 85 01
E
E
3pqs@3pgroup.com
3pps@3pgroup.com
W www.3pgroup.com
Regionaal kantoor Duitsland:
3P Quality Services GMBH
3P Project Services GMBH
Regionaal kantoor België:
3P Quality Services BVBA
Schulstrasse 6309125
Noorderlaan 147 bus 9
Chemnitz
B-2030 Antwerpen
Duitsland
België
T +49 (0)371 - 560 37 910
T +32 (0)330 - 20 064
F +49 (0)371 - 560 37 906
E 3pqsgmbh@3pgroup.com E 3pqsbvba@3pgroup.com
CERTIFIED

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 105
ONDUIDELIJK
In het Westland vindt reguliere geothermie plaats. Het water
wordt van 1.500 tot 4.000 meter onder de grond opgepompt. Met
ultradiepe geothermie komt het water van 4.000 meter of dieper.
“Dat is geschikt voor het verduurzamen van de industrie of voor
levering van warm water aan warmtenetten”, zegt Rosendaal. In 2018
startte een groot onderzoek naar de mogelijkheden van ultradiepe
geothermie in Nederland, waar onder meer het Havenbedrijf
Rotterdam, TNO en EBN waren betrokken. Ondanks de kosten die in
het onderzoek werden gestoken - circa 22 miljoen euro - bleef veel
onduidelijk. “Op deze diepte is het moeilijk om een beeld te krijgen
van de ondergrond. Er moet duidelijkheid zijn over de lagen, breuken,
druk en gassen die je op deze diepte aantreft”, aldus Rosendaal.
Vanwege het aardbevingsdossier in Groningen besteedde het
onderzoek ook aandacht aan de kans op seismiciteit. De kans hierop
in Nederland is laag, zegt Rosendaal, met het soort geothermie die
wij hier gebruiken.
engineering plaats, worden tenders uitgeschreven, een keuze
voor biomassa gemaakt, budgetten samengesteld en toegewerkt
naar een subsidieaanvraag. Het grootste struikelblok is de
vergunningaanvraag, vertelt Bouterse. “Vroeger was een definitieve
vergunning genoeg voor het verkrijgen van subsidie. Nu heeft zo'n
vergunning minder waarde omdat die kan worden verworpen,
wat we bij Porthos hebben gezien. Daarom zoekt de industrie nu
naar onherroepelijke vergunningen. De keerzijde hiervan is dat de
vergunningaanvraag een tweetal jaar langer duurt. Dat is jammer,
want er zijn veel technologieën beschikbaar waarmee je nu mee kunt
beginnen en die flexibel zijn. We moeten niet te veel tijd verdoen met
het maken van keuzes.”
PIONIER
Een andere mogelijkheid om de warmtevoorziening in de industrie
te verduurzamen is geothermie. Eveline Rosendaal, manager
business development warmtetransitie bij EBN en opgeleid als
geoloog, vertelt over een onderzoek naar het gebruik van ultradiepe
geothermie in Nederland. “Geothermie kun je zien als het gebruik
van de restwarmte van de aarde. Het is er, en als we het niet
gebruiken straalt het uit richting het universum.” In landen als
Turkije, IJsland en Indonesië is de aardkorst dun en kan relatief
eenvoudig zeer heet water van 200 graden Celsius naar boven
worden gehaald. “In Nederland halen wij water van 80 tot 90 graden
Celsius naar de oppervlakte, dat wij in kassen gebruiken. Vervolgens
wordt het weer terug de grond in gepompt. Sinds twintig jaar is de
glastuinbouwsector in het Westland een pionier hierin. Dat is zo
gekomen omdat deze ondernemers wilden innoveren, zij veel warmte
nodig hebben en wij kennen de ondergrond door de exploitatie van
de olie- en gasvelden op land.”
HIMALAYA AAN LAGEN
Omdat Nederland van boven zo plat als een dubbeltje is, is men
geneigd te denken dat dat onder de grond hetzelfde is. Fout, zegt
Rosendaal. “De ondergrond is geen laagjestaart. Het is een Himalaya
aan lagen en soorten grond. Er is heel veel verschil.” Als je ruim vier
kilometer in de grond boort, kom je op een dicht, hard soort steen dat
erg oud is. Het heet disantier, en wordt gebruikt voor onder andere
stoepranden en grafstenen. Rosendaal: “Bij ultradiepe geothermie
is het belangrijk dat je een doorlatend gebied vindt.” Maar dat is
ingewikkeld, net zoals ultradiepe geothermie een zeer complex
verhaal is. “Door de onzekerheid die er is, is juist extra zekerheid
nodig over het zoutgehalte van het water, de temperaturen en druk
die het materiaal aantasten. Er is een eerste boring nodig om ervaring
op te doen, maar dat is prijzig. Ultradiep boren is vele malen duurder
dan normale geothermie. Het is daarom de vraag of je erin gaat
investeren. Het is verstandig af te wachten en je eerst te richten op
conventionele geothermie. De lessen die wij daaruit trekken, zijn
wellicht voor ultradiepe geothermie toe te passen. De conclusie is
dus dat ultradiepe geothermie pas op de lange termijn een kans biedt
voor het verduurzamen van de lichte industrie.”
TWEE- TOT VIERHONDERD KILO CO2
Het in Amsterdam gevestigde Skytree heeft een technologie
ontwikkeld waarmee CO2 uit de buitenlucht kan worden
gevangen. Het bedrijf heeft deze ‘direct air capture’-
technologie ontwikkeld voor het Europees Ruimteagentschap,
om de cabines van ruimteschepen van CO2 te ontdoen,
vertelde Ot Messemaker van Skytree op de vakbeurs
Industrial Heat & Power. Onlangs heeft het bedrijf een unit
op de markt gebracht die dagelijks 20 kilo CO2 kan vangen.
In het derde kwartaal van 2024 zal een groter model worden
geïntroduceerd, dat per dag twee tot driehonderd kilo CO2
kan afvangen. Het systeem moet modulair worden. Door
verschillende units bij elkaar te plaatsen, valt een hub te
vormen die restwarmte van de industrie afneemt en er de CO2
uit scheidt. Het plan is om in de haven van Amsterdam zo'n
eerste hub te realiseren.

Save energy
and money
WE OFFER COOL SOLUTIONS FOR HOT ISSUES
WEARFLEX® COMPENSATOREN
Kwalitatief
hoogwaardig
product
Multidisciplinair
serviceconcept
Waarom Wearflex®
compensatoren?
www.wearflex.com
24/7
Zeer snelle
dienstverlening
bereikbaar
Competitieve
prijsstelling
Experts
met groot
oplossend
vermogen
Al ruim 40 jaar ervaring in het vervaardigen
van Wearflex® (weefsel) compensatoren.
Van engineering tot uitvoering.
ALTIJD IN BEWEGING
Procesleidingen, lucht- en rookgaskanalen zijn onder invloed van
trillingen en temperatuurwisselingen altijd in beweging.
Wearflex® compensatoren zijn expansiestukken die deze bewegingen
opvangen.
Als marktleider in Nederland ontwerpen en produceren we al
decennialang een totaalpakket van kwalitatief hoogwaardige
weefselcompensatoren en andere hittebestendige textielafdichtingen.
Hierdoor kunnen wij bijvoorbeeld energiecentrales, vuilverbrandingsinstallaties,
(petro)chemische installaties of ertsverwerkers supersnel
ontzorgen.
Volgens een uniek multidisciplinair serviceconcept verzorgen we
projecten van planning en engineering tot uitvoering, QA/QC en
nazorg, waarbij veiligheid voorop staat. Meer informatie?
Tel. +31(0)167 565750 of +32(0)3 711 02 78 - www.insulcon.com.
Insulcon is een ISO 9001, 14001 en VCA** gecertificeerd bedrijf.
T : +31 (0)167 565750
E : info@insulcon.com
W : www.insulcon.com
T : +32(0)3 711 0278
E : insulconnv@insulcon.com
W : www.insulcon.com

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 107
WEBNIEUWS
Bron van dit nieuws is de website Europoortkringen.nl. Hierop staat
een overzicht van de laatste ontwikkelingen in het Rotterdamse.
LYONDELLBASELL BELOOFT
TE VERDUURZAMEN
In een intentieverklaring die is
afgesloten met de overheid belooft
LyondellBasell de CO2-uitstoot naar
beneden te brengen. Het doel is om
deze met 35 tot 55% te verminderen
in vergelijking met 2020.
VOPAK VERKRIJGT DUUR-
ZAAMHEIDSCERTIFICERINGEN
29 opslagterminals over de hele
wereld van Vopak zijn ISCCgecertificeerd
voor de opslag
van duurzame producten.
Het tankopslagbedrijf zegt de
duurzaamheidscertificeringen te
verwelkomen.
Vopak laat weten dat 29 terminals
wereldwijd nu ISCC-gecertificeerd
zijn voor de opslag van duurzame
producten, zoals duurzame
vliegtuigbrandstof, andere
biobrandstoffen en grondstoffen.
ISCC is een internationaal
certificeringssysteem dat kan worden
toegepast om de duurzaamheid
en CO2-reductie aan te tonen voor
allerlei soorten bio-grondstoffen
en bio-energie. “Dit verbreedt de
service die we onze klanten kunnen
bieden”, aldus Vopak. “Het laat
ook ons strategische doel zien om
de energietransitie te versnellen
door infrastructuuroplossingen
te ontwikkelen die klanten en de
maatschappij ondersteunen bij het
behalen van…
Meer lezen? Scan dan de QR-code!
In een intentieverklaring tussen
de overheid en het bedrijf stelt
LyondellBasell zijn CO2-uitstoot voor
2030 te verminderen met 0,35 tot
0,55 megaton. Het wil dit doel op
drie manieren bereiken. Ten eerste
wil het gedeeltelijk overstappen naar
groene elektriciteit, ten tweede wil
het deels de overstap zetten van
aardgas naar waterstof als brandstof.
De derde route is het benutten van
CCS als de eerste twee opties op
korte termijn niet afdoende blijken
te zijn. Ook is LyondellBasell van
plan om met andere bedrijven in een
stoomnetwerk te investeren, dat de
uitwisseling van restwarmte tussen
fabrieken mogelijk maakt.
Meer lezen? Scan dan de QR-code!
VERPLICHT BUNKERMEET-
SYSTEEM IN ROTTERDAM
EN ANTWERPEN
Het Havenbedrijf Rotterdam en
het Havenbedrijf Antwerpen-
Brugge stellen het gebruik van
een bunkermeetsysteem voor
bunkerschepen verplicht. Dit
moet het bunkeren efficiënter en
betrouwbaarder maken.
Per 1 januari 2026 wordt het in de
havens van Rotterdam, Zeebrugge
en Antwerpen voor bunkerschepen
verplicht een mass flow meterbunkermeetsysteem
te gebruiken.
Dit is een gecertificeerd systeem dat
precies aangeeft hoeveel brandstof
aan zeeschepen wordt geleverd.
Uit onafhankelijk onderzoek was
naar voren gekomen dat bij het
bunkeren in de havens regelmatig
‘kwantiteitproblemen’ optraden.
Met deze maatregel willen de
havenautoriteiten de bunkermarkt
transparanter, efficiënter en
betrouwbaarder maken. Hoewel
al 40 van de 170 bunkerschepen
in de havens zijn uitgerust met
een bunkermeetsysteem, zijn de
havenbedrijven zich ervan bewust dat
de maatregel een grote impact heeft
op de bunkermarkt.
Meer lezen? Scan dan de QR-code!

108
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
MAINTENANCE
Iris Industry Solutions
SPECIALIST IN INDUSTRIËLE
CONSERVERINGSWERKEN
Iris Industry Solutions is gespecialiseerd in het aanbrengen van een beschermende coating
voor staal, beton en andere materialen. In havengebieden conserveert dit Belgische bedrijf
tanks. Ook werkt Iris Industry Solutions mee aan grote infrastructurele projecten, zoals de
renovatie van de A12 IJsselbruggen bij Arnhem.
Tekst: Ellen Weber

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 109
In totaal wordt er 1,9 kilometer aan extra T-liggers onder de
hoofdligger geplaatst om de brug te versterken. Daarnaast worden
verschillende details aangepast en verstevigd. Om het behapbaar
te maken, zijn de twee stalen bruggen opgedeeld in 24 werkvelden.
Roel Vervoort, projectmanager infrastructurele projecten, vertelt
dat Iris Industry Solutions eerst elk werkveld reinigt vanuit een
hoogwerker. “Daarna wordt er een steiger onder de brug gebouwd
en maken we het gebied lucht- en waterdicht. We creëren condities
om veilig te kunnen werken. De verf die verwijderd moet worden,
bevat namelijk chroom-6. In beschermende kleding stralen we de
oppervlakte om gevaarlijke stoffen te verwijderen.”
Elke handeling wordt door experts gecontroleerd. Als alles voldoet
aan de eisen, kan SAVERA op een veilige manier de nieuwe
dwarsbalken aan de brug lassen. Iris Industry Solutions assisteert
met het aanbrengen van de verf voor de contactvlakken van de
versterkingsplaatjes. Hierna gaat Iris Industry Solutions aan de slag
met het conserveren van de brugdelen. Met een verfsysteem van
drie verschillende lagen worden de nieuwe T-liggers in een nieuw
jasje gestoken. Ook deze werkzaamheden worden gecontroleerd.
“Zo vinden er trektesten plaats om te bepalen of de verf voldoende
gehecht is”, vertelt Vervoort.
In totaal is Iris Industry Solutions drie jaar bezig met dit project.
“Werken met gevaarlijke middelen zijn we gewend”, zegt Nevelsteen.
“We kijken graag over de grens om kennis op te bouwen over
chroom-6, we gaan graag nieuwe zaken aan. We willen dé referentie
zijn op ons vakgebied.” Iris Industry Solutions heeft meer dan
driehonderd schilders in dienst. Nevelsteen: “We werken in een
specialistische sector; er zijn weinig spelers op de markt die
industriële conserveringstechnieken beheersen.”
De A12 IJsselbruggen staan voor een broodnodige opknapbeurt.
Al zestig jaar sieren de bruggen het landschap ten oosten
van Arnhem, maar versterkingsmaatregelen zijn nu
echt nodig om de levensduur te verlengen en de veiligheid te
waarborgen. De drijvende krachten achter het renovatieproject zijn
de aannemers Dura Vermeer en Hollandia. Samen vormen zij de
combinatie SAVERA. Het Belgische bedrijf Iris Industry Solutions,
gespecialiseerd in industriële conserveringswerken, is een van de
drie onderaannemers.
Alle partijen werken samen in een zogenaamde ‘tweefasige aanpak’,
waarbij ontwerp en planning met de daadwerkelijke uitvoering van de
werkzaamheden worden gecombineerd. In 2021 werd er een eerste
lasproef uitgevoerd, waarbij werkzaamheden werden verricht aan
een van de hoofdliggers op de parallelrijbaan van de aanbrugvelden.
Deze proef leverde waardevolle inzichten op, op basis waarvan de
onderaannemers hun plan van aanpak konden maken.
EERLIJK GELD VOOR EERLIJK WERK
De filosofie ‘Eerlijk geld voor Eerlijk werk’ vormt het kompas bij
de samenwerking. Alle partijen overleggen met elkaar en er wordt
een realistische prijs op tafel gelegd die door alle betrokkenen
wordt gedragen. Jeroen Nevelsteen, business director Iris
Industry Solutions: “Deze prijs gaat hand in hand met een eerlijke
risicoverdeling, waarbij uitvoerige beoordelingen met alle aannemers
plaatsvinden, met aandacht voor elk discipline. Het doel is om
gezamenlijk de juiste prijs vast te stellen door transparante kosten,
rendementen en inzichten met elkaar te delen. Deze nieuwe manier
van samenwerken - kostenefficiënt en transparant - past bij ons.”
TANKS BESCHERMEN TEGEN ROEST
Iris Industry Solutions is actief in meer segmenten dan alleen
brugrenovaties. Nevelsteen: “We houden ons ook bezig met
andere infrastructurele projecten. We schilderden bijvoorbeeld
ook de Maeslantkering.” In Nederland onderhoudt Iris Industry
Solutions in opdracht van Tennet hoogspanningspilonen. “Verder
werken we graag voor industriële klanten in havengebieden en
industrieterreinen zoals Chemelot in Geleen. Iris Industry Solutions
maakt hier bijvoorbeeld deel uit van een ketensamenwerking rond
tankonderhoud voor Sabic. Met alle ketenpartners wordt hierbij
zowel de scope als het budget bepaald, zodat de uitvoering op de
meest optimale en kostenefficiënte manier kan plaatsvinden.
VASTE PARTNER VOOR ONDERHOUD
Ook is het voor petrochemische bedrijven mogelijk om een
raamcontract met Iris Industry Solutions af te sluiten, waarbij Iris
Industry Solutions de vaste partner is voor het onderhoud en het
schilderwerk aan de installaties. “Bij BASF en ExxonMobil in de
haven van Antwerpen is bijvoorbeeld een vast team ter plaatse dat
de installaties van de klant onderhoudt”, vertelt Nevelsteen. “We
deinzen niet terug voor strenge milieu- en veiligheidseisen.”
UITBREIDING NAAR NEDERLAND
Iris Industry Solutions is ervan overtuigd ook voor belangrijke
klanten van de Nederlandse markt van meerwaarde te kunnen zijn
met haar klantgerichte, kwaliteitsvolle en transparante aanpak.
Een verdere uitbreiding van haar activiteiten in Nederland maakt
dan ook integraal deel uit van de strategie voor de komende jaren.
Nevelsteen: “We hopen de ‘trusted partner’ te worden van vele
Nederlandse klanten.”

PMF Mechanical BV
Uithuizen | Delfzijl | Eemshaven
www.pmfmechanical.nl
• Apparatenbouw
• Piping Fabricage
• Skidbouw
• Offshore Structures
• Speciale Constructies
• Onderhoud & Repair
• Installatiewerkzaamheden
DeltaHotel-175x130.indd 1 09-01-2023 10:43

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 111
WEBNIEUWS
Bron van dit nieuws is de website Europoortkringen.nl. Hierop staat
een overzicht van de laatste ontwikkelingen in het Rotterdamse.
NIEUWE KRAAN BIJ EECV
Thyssenkrupp Steel Europe
investeert in een nieuwe kraan
bij ertsoverslagbedrijf EECV in de
Europoort. Daarmee toont het een
toekomst voor de lange termijn te zien
in de Rotterdamse haven.
SPIERINGS
CLUSTERREGISSEUR VOOR
ROTTERDAM-MOERDIJK
Anne-Marie Spierings (Deltalinqs
Climate Program) is aangesteld
als clusterregisseur voor het
industriecluster Rotterdam-Moerdijk.
Haar taak is knelpunten in de
energietransitie op te lossen en te
sturen op voortgang.
Minister Micky Adriaansens van
het ministerie van Economische
Zaken en Klimaat heeft vorige
week vijf clusterregisseurs
benoemd voor de vijf industriële
gebieden: Noord-Nederland, het
Noordzeekanaalgebied, Chemelot,
Zeeland-West Brabant en Rotterdam-
Moerdijk. Deze clusterregisseurs
houden de voortgang van projecten
in de gaten en lossen knelpunten
rond de investeringen in de
energie-infrastructuur op tussen
bijvoorbeeld bedrijven, overheden en
netbeheerders. “Alle partijen willen
de energietransitie in ons cluster zo
snel mogelijk realiseren. Iedereen
heeft daarbij zijn eigen regels, taal
en gewoonten. Ik zie het slaan van
bruggen daartussen als belangrijke
manier om samen te versnellen.
Bij de terminal grijpen vier kranen
dagelijks ijzererts en kolen uit
bulkvrachtschepen. Een van de
kranen is aan vervanging toe en
zal worden vervangen door een
moderne, efficiënte ‘unloader’.
Net als zijn voorganger weegt de
nieuwe scheepslosser ongeveer
2.000 ton, is hij ruim 60 meter hoog,
30 meter breed en heeft hij een
kraanarmlengte van ongeveer 100
meter. Met deze kraanafmetingen kan
EECV de grootste bulkvrachtschepen
ter wereld lossen met een productieve
snelheid van maximaal 2.600 ton
ijzererts per uur. De kraan zal nieuwe
normen stellen op het gebied van
milieuvriendelijkheid en energieefficiëntie,
belooft thyssenkrupp.
Meer lezen? Scan dan de QR-code!
SPECIALIST IN ROTATING
EQUIPMENT DOET DUBBELE
OVERNAME
Facta, specialist in rotating
equipment, maakt bekend twee
bedrijven te hebben overgenomen.
Het gaat om Naebers Techniek
Heerlen BV en Avantec Antriebs- und
Pumpentechnik GmbH.
De twee bedrijven zijn per 3 oktober
jl. door Facta overgenomen. Facta
is een landelijke speler in de service
en het onderhoud van rotating
equipment. Met de overname zegt
het bedrijf zijn positie in Zuidoost-
Nederland te versterken en ook
ontstaat er hiermee een uitvalsbasis
voor het verkennen van de Duitse
markt. Naebers Techniek Heerlen
is thuis in de reparatie en het
leveren van elektromotoren en
aandrijvingen. Avantec Antriebsund
Pumpentechnik is het Duitse
dochterbedrijf van Naebers Techniek
Heerlen. Het werkgebied ligt in Zuid-
Nederland en Noordrijn-Westfalen.
Meer lezen? Scan dan de QR-code!
Meer lezen? Scan dan de QR-code!

112
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
Foto: Vincent van Dordrecht/Rotterdam. Make it Happen.

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 113
Circulaire koolstofbronnen in systeemperspectief
‘HET DRAAIT OM
DE CONNECTIE’
GRONDSTOFFENTRANSITIE
Deze zomer startte het onderzoeksproject ‘Circulaire koolstofbronnen in systeemperspectief’,
dat tot doel heeft tot een verbindende visie op het gebruik van toekomstige koolstofbronnen
te komen. Heleen van Tilborgh (gemeente Rotterdam), Jan Bessembinders (VEMOBIN) en
Noah Verel (SmartPort) geven in Europoort kringen een toelichting.

114
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
waarvoor heb je koolstof eigenlijk niét nodig?”,
beantwoordt Jan Bessembinders, hoofd milieu, klimaat
“Tja,
en veiligheid bij VEMOBIN de openingsvraag met een
wedervraag. “Koolstofbronnen staan in onze sector aan de basis van
energie. Nu én in de toekomst. Want naast waterstof en elektriciteit
zijn low carbon liquid fuels noodzakelijk om lastig te elektrificeren
sectoren als de scheep- en luchtvaart te bedienen. De koolstof moet
dan echter niet meer van fossiele oorsprong zijn. Met circulaire
stromen en biogrondstoffen kunnen we nieuwe ketens ontwikkelen.
De logistiek daarvan is lastiger dan met de fossiele koolstof.
Nederland is met zijn havens, wegen en industriële bedrijven
uitstekend in staat om de koppositie in de klimaattransitie te pakken.
Maar hoe verzilveren we die kans? Dit onderzoek moet daar antwoord
op geven.”
DRIE MANIEREN
“In aanvulling op wat Jan zegt is koolstof niet alleen een bron van
energie, maar ook een belangrijke grondstof”, stelt Heleen van
Tilborgh van de gemeente Rotterdam. Ze werkt er als projectleider
op de afdeling economie, waar zij zich voornamelijk richt op de
"ELKE SCHAKEL IN DE KETEN ZAL
DE NEUS DEZELFDE RICHTING OP
MOETEN RICHTEN”
Jan Bessembinders (VEMOBIN)
waterstofmaakindustrie en CCU. “De Rotterdamse haven is gebouwd
rond koolstofrijke producten, zoals plastics en brandstoffen.
De daarvoor gebruikte koolstofbronnen zullen moeten worden
vervangen.” Noah Verel, projectontwikkelaar energie en industrie
bij SmartPort, onderscheidt drie manieren waarop koolstofbronnen
vallen te verduurzamen. “Ten eerste is er de afvalroute, waarbij je
plastic afval en andere afval- en reststromen chemisch dan wel
mechanisch kunt recyclen. Zo kun je de koolstoffen eruit halen.
Daarnaast is er biomassa; planten halen CO2 uit de atmosfeer en als
je die in producten verwerkt, is de uitstoot net zero. Ten derde kun
je de CO2 zelf uit de atmosfeer halen. Dit is een van de belangrijkste
alternatieve routes.”
MEER RUIMTE
Alternatieve koolstofbronnen zijn dus voorhanden, maar niet in
voldoende mate, zegt Van Tilborgh: “Uit onderzoek van Deltalinqs en
Power2X blijkt dat nu maar in de helft van de vraag naar alternatieve
koolstofbronnen kan worden voorzien. De opbouw van de CCU-keten
is noodzakelijk om ook die andere helft van de in Rotterdam verwerkte
koolstof te kunnen vervangen. Daar ligt dus nog een grote opgave.”
Uit hetzelfde onderzoek bleek ook dat er voor de grondstoffentransitie
veel meer ruimte in de haven van Rotterdam nodig is. “De
grondstoffentransitie, de energietransitie en andere grote opgaven
leggen druk op de beschikbare ruimte. De energievraag van de huidige
en toekomstige industrie vraagt ook meer ruimte. Duidelijk is dat we
monogebruik moeten zien te voorkomen en naar een ruimte-efficiënt
en effectief multigebruik toe moeten.”
Foto: Danny Cornelissen

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 115
‘KETENPERSPECTIEF’
Coördinatie is dus gewenst, vindt ook Verel. “De grondstoffentransitie
vergt een omslag voor bedrijven. Verschillende partijen
hebben nu al winstgevende modellen ontwikkeld. Het is voor
bedrijven echter lastig om nu al keuzes te maken als je nog niet
weet of anderen in de keten op hetzelfde moment hetzelfde gaan
doen. Als je iets gaat produceren, wil je dat er afnemers zijn, dat
er infrastructuur is en dat je door wetgeving niet tegen muren aan
loopt. Door er dus samen in een systeemperspectief naar te kijken
kun je de opgave behoorlijk vereenvoudigen.” Bessembinders
spreekt in dit verband van een ‘ketenperspectief’. Hij licht toe:
“De leden van VEMOBIN kunnen wel duurzame producten willen
produceren voor de transportsector en de chemie, maar als er
daarvoor geen energie, ruimte of afnemers is, houdt het op. Elke
schakel in de keten zal de neus dezelfde richting op moeten
richten. We moeten zien te voorkomen dat we mooie kansen laten
liggen.”
“UIT ONDERZOEK BLIJKT DAT NU MAAR
IN DE HELFT VAN DE VRAAG NAAR
ALTERNATIEVE KOOLSTOFBRONNEN
KAN WORDEN VOORZIEN”
Heleen van Tilborgh (gemeente Rotterdam)
SAMENWERKEN
Maar stel nu dat een slagvaardige grote partij met het leeuwendeel
van de alternatieve koolstofbronnen aan de haal gaat? “Dat is een
reëel scenario”, erkent Verel. “Partijen concurreren nu eenmaal
met elkaar. Het kan helpen om met elkaar aan tafel te gaan zitten
en zo een beeld te krijgen hoe groot de behoefte uiteindelijk is.
Dan ontstaat een beter plaatje, wat de efficiency bevordert en
ons in staat stelt om in de toekomst op te schalen.” “Het leggen
van verbindingen is inderdaad ontzettend belangrijk”, vindt Van
Tilborgh. Zij vervolgt: “Het industriële cluster in Rotterdam is
enorm sterk, dankzij de aanwezige kennis, innovatiekracht en wil
tot samenwerken. Dat zie je ook in dit onderzoeksproject, waaraan
verschillende partijen deelnemen. Voor sommigen is het lastig om
transparant te zijn. Je moet je wel blootgeven.” Bessembinders
hierover: “Aan de ene kant zijn raffinaderijen concurrenten van
elkaar, maar ze maken producten onder dezelfde specs en hebben
dezelfde vragen. Deze bedrijven hebben er baat bij om systeem
GEZAMENLIJK PROJECT
Het onderzoeksproject ‘Circulaire
koolstofbronnen in systeemperspectief’ wordt
in opdracht van SmartPort uitgevoerd door
TNO. De volgende partijen werken hierin samen:
VEMOBIN, VNCI, Havenbedrijf Rotterdam,
gemeente Rotterdam, FieldLab Industrial
Electrification (FLIE), Deltalinqs en SmartPort.
Op de SmartPort Summit deze maand worden
de eerste resultaten van het onderzoek gedeeld.
knelpunten gezamenlijk op te pakken. We moeten niet ieder voor
zich het wiel gaan uitvinden.”
ZEER COMPLEX
De route naar een slim gebruik van alternatieve koolstofbronnen
ligt dus vol hindernissen. “De grootste uitdaging is het vinden
van voldoende ruimte, al kan ik er zo nog een aantal noemen,
zoals het tekort aan alternatieve koolstofbronnen, de behoefte
aan energie en arbeid”, zegt Van Tilborgh. Bessembinders ziet de
belangrijkste uitdaging in het modificeren van raffinaderijen. “Een
grote turnaround vindt eens in de acht jaar plaats en vergt miljarden.
Als je al weet op welke nieuwe feedstock je wilt overschakelen, sta
je voor de vraag hoe je dit in een raffinaderijproces puzzelt. Ook
moet er voldoende draagvlak zijn vanuit het Rijk en in de politiek.
Op dit moment is het helaas niet zo dat de industrie in de publieke
opinie liefdevol wordt omarmd. Dat terwijl je wel een licence to
operate nodig hebt.” Verel zegt verschillende spannende elementen
te zien. “Je wilt dat de keuzes die de industrie maakt, door wet- en
regelgeving worden geholpen. Partijen moeten niet op elkaar blijven
wachten. Daarnaast is de grondstoffen- en energietransitie zeer
complex. Er zijn ontzettend veel opties. Bedrijven willen voorkomen
dat zij na het maken van een keuze door nieuwe technologische
ontwikkelingen worden ingehaald.”
EÉN INDUSTRIËLE VISIE
“De afgelopen jaren zijn er verschillende visies en onderzoeken
verschenen over waar de industrie en samenleving in de toekomst
hun koolstof vandaan zullen halen. Wat nog miste, was een onderzoek
dat de verschillende trajecten en visies bij elkaar brengt. De
connectie ontbrak”, vertelt Verel. Het onderzoeksproject ‘Circulaire
koolstofbronnen in systeemperspectief’ moet hier verandering in
brengen. Het zal in een eerste fase de verschillende visies bij elkaar
brengen en tot één industriële visie smeden. “Vervolgens zal TNO
de visie doorrekenen en controleren op haalbaarheid. Ook wordt
onderzocht hoe de systeemaanpak in de haven van Rotterdam
“DOOR ER DUS SAMEN IN EEN
SYSTEEMPERSPECTIEF NAAR
TE KIJKEN KUN JE DE OPGAVE
BEHOORLIJK VEREENVOUDIGEN”
Noah Verel (SmartPort)
valt te faciliteren op onder meer het gebied van regelgeving en
infrastructuur. We hopen de studie eind 2024 af te ronden”, aldus
Verel. “De ministeries van Economische Zaken en Infrastructuur
& Waterstaat denken op dit moment na over verordeningen voor
secundaire koolstofbronnen. Dit onderzoek kan daar een steentje
aan bijdragen. Het Rijk, maar ook de gemeente Rotterdam,
zitten erop te wachten”, zegt Bessembinders. Van Tilborgh sluit
af met: “De gemeente Rotterdam houdt zich actief bezig met de
grondstoffen- en energietransitie. Zij stimuleert onderzoek, scout
nieuwe technologieën, ondersteunt start-ups en verbindt partijen.
Wij zien de noodzaak in van de grondstoffentransitie, die wij - binnen
de mogelijkheden die wij hebben - willen faciliteren.”

UW MRO PARTNER IN
ASSET MANAGEMENT EN
ONDERHOUDSPLANNING
Hoofdvestiging: Turfschipper 27, 2292 JC Wateringen
Postbus 150, 2290 AD Wateringen
+31 (0)174 20 49 00
info@bernardsanders.com
INDUSTRIE CATALOGUS
In samenwerking met de IP Groep geeft IP Sanders een
industrie catalogus uit van ruim 2.300 pagina’s.
Naast veel gereedschappen vindt u diverse industriële
ondersteuningsproducten in dit handige naslagwerk.
MRO TOTAALLEVERANCIER
Met drie voorraadhoudende vestigingen is IP Sanders
gespecialiseerd in de toelevering van (MRO) componenten en
ondersteunende diensten voor Zuid-Holland en de Europoort.
In dit gebied zijn wij dan ook dé totaalleverancier met een
zeer uitgebreid assortiment van ruim 700.000 producten.
Een belangrijk deel hiervan vindt u terug in onze webshop.
Catalogus
Webshop
SPECIALIST IN LAGERTECHNIEK
IP Sanders is als een van de eerste SKF dealers dé lager
specialist in Zuid-Holland. Als officieel dealer, met een
IP Sanders is lid van
IP IndustriePartner, een
coöperatie van specialisten,
specifiek voor de industrie,
opererend in Nederland en
België. Voor meer informatie
zie: www.industriepartner.nl
IP Sanders en
IP IndustriePartner zijn lid van
ONE MRO Supply, een Europees
samenwerkingsverband van
MRO specialisten. Voor meer
informatie zie:
www.one-mrosupply.com
zeer uitgebreide voorraad, leveren wij altijd originele SKF
producten van zeer hoge kwaliteit. Ook alle andere merken
zoals INA, FAG of Timken worden door IP Sanders geleverd.
ASSET MANAGEMENT
Om het beste uit uw bedrijfsmiddelen te halen, zijn
gerichte inspanningen nodig op alle gebieden, van
voorraadoptimalisatie tot onderhoudsplanning. Ontdek de
mogelijkheden die wij u bieden om uw productiviteit te
verbeteren via onze uitgebreide asset managementservices.
Lagertechniek
Asset management

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 117
MENSEN
Bij het Deltalinqs Climate Program
is SIMONE VAN TONGEREN op
1 september jl. begonnen als
projectleider klimaat. Ze houdt
zich onder meer bezig met de
Energie Innovatie Subsidie, de
waterstofbackbone en de Delta-
Rhine-Corridor. Ze werkte hiervoor
bij Evides, EQUANS en HES
International.
Simone van Tongeren
MARJAN GROENEVELD is per 1
oktober jl. bij Terminal Investment
Limited aan de slag gegaan als director
treasury and financing. De voorbije
jaren werkte ze bij Vopak als global
director treasury, insurance & pensions.
Tennet maakt bekend dat met ingang
van 1 september jl. twee nieuwe
personen zijn toegetreden tot de Raad
van Commissarissen. Het gaat om
MAARTEN CAMPS en KULDIP SINGH,
die door minister van Financiën
SIGRID KAAG zijn benoemd.
Maarten Camps
GUNILLA SALTIN is met ingang
van deze maand in dienst
getreden bij Tata Steel Nederland
als managing director van de
downstreamactiviteiten van het
bedrijf en lid van de raad van bestuur.
Zij volgt TOM EUSSEN op.
RAYMOND RIEMEN, voormalig ceo bij
Broekman Logistics, is vorige maand
bij Koninklijke LV Logistics in dienst
getreden als algemeen directeur voor
de Europese Unie.
KYRA LEMMENS - eerder werkzaam
bij iTanks - is per 1 september jl.
aan de slag gegaan als commercieel
manager logistiek bij het Havenbedrijf
Moerdijk. Ze werkt er samen met
collega’s JAYAND BALADIEN,
REMCO HEUS, JEANET LITTOOIJ en
MARIËLLE VINK.
HES International heeft twee
nieuwe mensen in dienst genomen.
SØREN SKOU treedt aan als
onafhankelijk voorzitter van de Raad
van Commissarissen en JOOP DE
ROOIJ als cco. Skou was eerder ceo
van Maersk en voorzitter van APM
Terminals. De Rooij was hiervoor
actief als ceo van Fetim Group.
Vorige maand is JEANETTE
HAMSTER als partner begonnen bij
headhuntersbureau Chasse Executive
Search. Eerder werkte zij voor Shell.
Aramid, is op 11 september begonnen
aan een nieuwe functie als lid van het
bestuur van de VNCI.
ARNO DIRKZWAGER is vorige
maand aan de slag gegaan als
docent Nederlands bij HZ University
of Applied Sciences. Van 2007
tot 2016 was hij marketingcommunicatieadviseur
bij Zeeland
Seaports.
KROHNE heeft per 1 oktober jl.
SANDER MOMBERG in dienst
genomen als head of operations.
STEFAN MEEUSEN is met ingang van
1 september jl. begonnen aan een
nieuwe baan als algemeen directeur
van NEN, Stichting Koninklijk
Nederlands Normalisatie Instituut.
ROBERT JOORE is deze zomer
aangetreden als nieuwe voorzitter
van VEMOBIN. Hij heeft voor
TotalEnergies in Nederland, België,
Frankrijk en Duitsland gewerkt.
Sinds twee jaar is hij weer terug in
Nederland als managing director van
TotalEnergies Marketing Nederland
en ook is hij country chair.
Bij Vopak is MATHILDE DE WINTER
aangesteld als executive vice
president human resources and
communication. Ze is vorige maand
aan deze nieuwe functie begonnen.
De voorbije 3,5 jaar werkte ze als HR
director Netherlands, Europe & Africa
bij het tankopslagbedrijf. JOERI VIS
is per 1 oktober jl. bij Vopak gestart
in een nieuwe functie als VP Human
Resources and Communications
Netherlands.
Kuldip Singh
Per 1 september jl. heeft business
development manager RIK
KOMDUUR HyCC verlaten voor een
dienstverband als senior commercial
expert bij Wintershall DEA. Eerder
werkte hij ook voor Porthos.
PETER TER HORST, ceo van Teijin
Mathilde de Winter

e
31
editie
5-daagse opleiding + oefenexamen en examen
IAM Certificate in Asset Management
Toon wereldwijd uw expertise in asset management aan en
voldoe aan de internationale standaarden van het IAM
Tijdens de opleiding
Start 26 februari 2024
Leert u hoe u asset management standaarden
en processen toepast in de praktijk
Leert u risico’s signaleren, inventariseren,
beheersen en monitoren
Krijgt u les van IAM endorsed trainers met veel
praktijkervaring
Scan de QR-code voor meer info
outvie.nl/iam-certificatein-assetmanagement
Wordt u in 6 dagen klaargestoomd om het
IAM-certificaat te behalen: 80% slaagt de
eerste keer!
outvie.nl/iam-certificate-in-assetmanagement
Meld u aan via
020 - 580 54 00
aanmelding@outvie.nl

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 119
FERM Update in Europoort Kringen biedt tweemaandelijks een overzicht van het
laatste nieuws, nuttige handvatten en de komende activiteiten van FERM.
Voorbereiden op belangrijke wetswijziging
NIS2:
WAT MOET IK ERMEE?
De Europese NIS2-richtlijn en de aanstaande vertaling naar
de Nederlandse wetgeving is een onderwerp dat veel
organisaties bezighoudt. Logisch, er is nog veel onduidelijk,
maar de impact is voor individuele organisaties potentieel
erg groot. Vanuit FERM organiseren we daarom regelmatig
kennissessies over NIS2, te beginnen bij onze introductie in de
wereld van de NIS2 een jaar geleden, en hebben we contact met
onze participanten om hen te helpen in de voorbereiding.
Vanuit dat licht willen we deze update vanuit FERM benutten
om een interessant hulpmiddel van onze partner Digital Trust
Center in de spotlight te zetten. Het DTC heeft namelijk de
‘Zelf-evaluatie NIS2’ gelanceerd, zodat je direct kunt zien of
jouw organisatie onder de NIS2-richtlijn (en de daaruit volgende
wetgeving) valt.
Kijk daarom eens op regelhulpenvoorbedrijven.nl/NIS-2-NL.
NIS2: WAT IS HET?
De NIS2 is een Europese richtlijn met als doel om een
gemeenschappelijk Europees niveau op het gebied van
cyberweerbaarheid te bereiken. In de tweede helft van 2024 zal
deze richtlijn verwerkt zijn in de wetgeving van lidstaten.
De NIS2 wordt nu, onder coördinatie van het ministerie
van Justitie en Veiligheid en in samenwerking met de
vakdepartementen, vertaald naar wetgeving. Dat zal leiden tot
een herziening van de Wbni, de Wet beveiliging netwerk- en
informatiesystemen.
SERIEUZE GAMECHANGER
De komst van de nieuwe NIS2-doorvertaling is een gamechanger
op drie gebieden:
1) De huidige wetgeving, waarin de NIS1-richtlijn is verwerkt,
heeft in de gehele Mainport Rotterdam slechts betrekking op
1 bedrijf: Havenbedrijf Rotterdam. Onder de aangepaste Wbni
zullen zo’n 200 bedrijven in het gebied van haven en industrie
onder de nieuwe wetgeving gaan vallen. En uiteraard is het
aantal bedrijven in de gehele Europoort-regio én de Nederlandse
economie als geheel nog groter.
2) De NIS2 omhelst niet alleen de voorwaarde dat je je eigen
cyberweerbaarheid onder controle hebt, maar bevat ook
verplichtingen richting je keten en leveranciers.
3) Bestuurders kunnen verantwoordelijk worden gehouden
bij incidenten, waarbij mogelijke boetes - net als onder
privacywetgeving AVG - niet mals zijn.
HOE KAN FERM HELPEN?
Bedrijven in haven & industrie hebben geluk, die kunnen namelijk
participeren in FERM om zich op de nieuwe regels en wetten
te gaan voorbereiden. Je kunt kosteloos deelnemen om als
introductie volop informatie te halen én nog een voucher cadeau
te krijgen waar je een dienst voor kunt laten uitvoeren uit ons
portfolio, zoals:
Leren van een bedrijf wat al onder NIS-1 is gevallen
NIS-2 Gap analyse (op basis van de Europese richtlijn)
Script: om je eigen assets in kaart te krijgen
Cyberweerbaarheid aantoonbaar maken
Diverse trainingen
Ook gaan we - afgestemd met de community - feedback geven
op de wetgeving in januari. Meer weten? Kijk dan eens op fermrotterdam.nl/nieuws/nis2-samenvatting.
WORD LID VAN FERM
Cyberweerbaarheid is én blijft de verantwoordelijkheid van
bedrijven zelf, maar FERM kan je ondersteunen om de taken die
hierbij horen te vervullen. NU is het moment om in te stappen en
jouw organisatie tijdig voor te bereiden. Samen staan we FERM.

Industrial Service & Rental BV
méér dan alleen Rental
Industrial Service & Rental BV verhuurt precies de machines en
materialen die u nodig heeft voor de chemische- en petrochemische
industrie van vacuümwagen tot ademlucht.
Industrial Service & Rental BV ondersteunt daarbij door u alles rond
de inhuur van machines en materieel uit handen te nemen.
Van transport, kostenefficiency, instructie op locatie tot de complete
training van uw medewerkers zorgt ervoor dat u praktisch en veilig
werkt en voorziet u van het certificaat dat u nodig heeft.
Onze maatwerkoplossing zorgt steeds voor de juiste apparatuur
conform de geldende veiligheidsnormen en keuringseisen.
U wilt zich bezighouden met uw werkzaamheden en elke dag weer zo
productief mogelijk zijn.
Met onze services zorgen we ervoor dat uw werk altijd kan doorgaan.
U neemt contact met ons op zoals u dat het prettigst vindt en kiest
voor de huuroplossing die bij u past. We denken met u mee en gaan
verder dan welke verhuurder ook om u te ontzorgen.
ISR BV
Eendrachtsdijk 1
3251 AG Stellendam
T +31 85 80 81 065
T +32 48 52 25 331
E info@isrbv.com
W www.isrbv.com
OPBOUW BEKKERLAGRAM
Slibtank
Materiaal:
RVS 316 L
Inhoud:
14.000 liter
Tankcode:
S4AH, L4AH
Achterdeksel
JC kranen:
2 stuks 4” afsluiters,
stalen huis, RVS kogel,
P.T.F.E. afdichtingen
Koelwatertank
Materiaal:
RVS 304
Inhoud:
± 1,5 m 3
Zadeltastank
Materiaal:
RVS 304
Inhoud totaal:
1000 liter
Bordes met Klapleuning
Materiaal:
RVS 304
Bediening:
Pneumatisch bediend
Vacuümpomp
Type:
CVS wr 3100
Capaciteit:
3000 m 3 /h
Voorinlaat:
ja
Niveau aanduiding
Type:
Wijzer constructie
Hogedruk-pomp
Capaciteit:
30l/min bij 200bar
Haspel klein
Uitvoering:
30 meter 1/2” HD-slang
Compressor
Type:
CVS, VacuStar L 400
Capaciteit:
345 m 3 /h
Werklamp
Type:
LED uitvoering
Aantal:
2
Positie:
Achterzijde
+ tankinspectielamp
Slangenbak
Materiaal:
RVS 304
Gereedschapskast
Uitvoering:
Gesloten
Materiaal:
RVS 304
Bedieningspaneel
Type:
IFM besturing
Uitvoering:
Met display
Voorzien in:
- Diverse elektrische
bedieningselementen
- Waterdruk op/af
- Uitschakelen niveau
claxon
- Ontluchting / beluchting
tank
- Noodstop
- HD-pomp in/uit
- Stopcontact 24V
- K1/K2 regeling
- Vacuümmeter
- Toerenteller
Afstandsbediening
Type:
Kast plus kabel
Functie:
Noodstop
Achterbumper
Type:
Terberg bumper
Uitvoering:
Hydraulisch
ADR

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 121
AGENDA
28 EN 29 NOVEMBER
AMSTERDAM
Offshore Exhibition & Conference
www.offshore-energy.biz
28 T/M 30 NOVEMBER
ANTWERPEN
AntwerpXL
www.antwerpxl.com
30 NOVEMBER
LOCATIE N.N.B.
Studiedag Industriële Warmte
www.managementproducties.nl
14 DECEMBER
LOCATIE N.N.B.
Hydrogen Leadership Forum
www.managementproducties.nl
25 JANUARI
UTRECHT
Jaarcongres Industriële Veiligheid
www.heliview.com
12 EN 13 MAART
ROTTERDAM
StocExpo
www.stocexpo.com
22 T/M 26 APRIL
HANNOVER
Hannover Messe
www.hannovermesse.de
13 T/M 15 MEI
ROTTERDAM
World Hydrogen Summit &
Exhibition
www.world-hydrogen-summit.com
28 EN 29 NOVEMBER
Offshore Energy Exhibition & Conference
Navingo houdt op 28 en 29 november in Amsterdam de Offshore
Energy Exhibition & Conference (OEEC), naar eigen zeggen Europa's
toonaangevende evenement voor de gehele offshore energieindustrie.
Het evenement biedt bezoekers de mogelijkheid om
zakelijke leiders, deskundigen en professionals op wereldwijde
markten te bereiken. Ongeveer 450 exposanten verzamelen zich
in november in het RAI Convention Centre en tonen hun ervaring
en expertise in de offshore wind-, olie en gas-, mariene energie- en
waterstofsector.
25 JANUARI
Jaarcongres Industriële Veiligheid
Tijdens het jaarcongres Industriële Veiligheid staat kennisdeling
en interactie tussen vakgenoten centraal. Het congres toont de
laatste ontwikkelingen op het gebied van machineveiligheid,
procesveiligheid, explosieveiligheid en alle facetten van
veiligheidscultuur en veiligheidsgedrag. Industriële Veiligheid
biedt een uitgebreid en veelzijdig congresprogramma en is
volgens organisator Heliview Conferences & Training ‘bij uitstek dé
bijeenkomst om jaarlijks geïnformeerd te worden over de laatste
ontwikkelingen, kennis te delen met uw vakgenoten en om uw
netwerk te onderhouden’. Het thema voor de editie die komend jaar
in DeFabrique in Utrecht op de rol staat is: ‘Compliant en dus veilig?’.
12 EN 13 MAART
StocExpo
Op 12 en 13 maart wordt in Rotterdam Ahoy opnieuw StocExpo
gehouden, de vakbeurs voor de internationale tankopslagbusiness.
Het is het grootste en langstlopende evenement op het gebied
van tankopslag en toekomstige brandstoffen met het oog
op de toekomst. Gedurende twee dagen wonen duizenden
opslagprofessionals van toonaangevende oliemultinationals,
terminal- en opslagspelers van over de hele wereld de vakbeurs en
conferentie bij. Tegelijkertijd met de vakbeurs vindt het congres
plaats, dat dit jaar in het teken staat van de volgende vijf thema's:
zekerheid van supply, digitalisering, toekomstige brandstoffen,
emissiereductie en terminaloperatie en -veiligheid.

EEN
MAN
EEN
MAN
EEN
WOORD
EEN
WOORD
Muehlhan belooft en maakt waar
Specialisten in staalconservering, steigerbouw en rope access
Interesse in een afspraak? Bel 010-4264960
www.muehlhan.nl
staalconservering – steigerbouw – rope access

november - 2023 EUROPOORT KRINGEN 123
KLAGEN OF NIET KLAGEN!
MAI ELMAR & CO COLUMN
Onze economie draait weer volop en voor ons
als ondernemers is dat heerlijk om mee te
maken na de jaren van, om maar even te
noemen, covid, de negatieve invloed van Brexit en
de oorlog in Oekraïne. En wat nog niet meer, dus
daar überhaupt geen klagen over!
Waar we wel over kunnen klagen is of wij
als ondernemers het eens zijn met de
koopkrachtreparaties van het kabinet. Ikzelf
denk van niet. Want wij ondernemers betalen
hier grotendeels de prijs voor, terwijl de overheid
profiteert van de hoge energieprijzen en daarmee
z’n staatskas vol laat lopen. Hier gaan reserves
ontstaan en daarmee kan zij zaken repareren
die fout gaan of waar geld voor nodig is. En is dit
alles in balans naar ons ondernemers toe? Nee,
en wat gaan we er dan aan doen? Ook de vlaggen
ondersteboven hangen? Hier klaag ik nu over!
Mijn hoop is daarom gevestigd op politici die dit
op een constructieve en doordachte wijze gaan
oppakken. We gaan zien hoe de formatie verloopt
na de uitkomst van de verkiezingen. Want de
huidige generatie politici heeft volgens mij veelal
moeite met crisisbeheersing, is risico-avers,
reageert (te) laat en debatteert in de Tweede
Kamer soms met grove bewoordingen. Ik zeg tegen
de politici die in de nieuwe Tweede Kamer gaan
komen: ga voor het landsbelang in plaats van alleen
maar te willen scoren op radio, tv en de socials.
Hier klaag ik dan over!
Daarnaast geldt er het tekort van goed geschoolde
werknemers en hoe dat op te lossen. Want waar
zijn ze allemaal gebleven in vergelijking met vóór
corona? Die vraag duikt iedere keer weer op als ik
hierover in gesprek ga met collega-ondernemers.
We willen allemaal groeien met onze bedrijven
maar personeel vinden, krijgen of behouden lukt
moeilijk. Ook in ons bedrijf loop ik hier keer op keer
tegenaan. En dan klaag ik daarover!
Want wat mij betreft hebben we inmiddels zoveel
immigranten die overal behoefte aan hebben en
(te) weinig toevoegen aan onze economie of zorg.
Kunnen we die groep niet beter inzetten? Omdat
we dit niet of te weinig doen, volgens mij, zorgt het
veelal voor onvrede en frustratie onder ons Nederen
Medelanders. Wat als deze mensen weinig
toekomstperspectief meer gaan zien? Wat kunnen
wij daartegen doen? We willen geen ongelijkheid
- en dus onrust - creëren, wat nu al regelmatig
gebeurt. Ik klaag hier wel eens over!
De Oekraïense vluchtelingen heten we juist weer
heel welkom, omdat die vaak wel willen aanpakken.
Maar dan moeten ze wel de kans of mogelijkheid
krijgen. Dat helpt zeker op de korte termijn maar
weet dat, zodra die nutteloze oorlog over is, ze weer
teruggaan naar eigen land voor de wederopbouw.
Wij gaan hier weer tegen die tekorten aanlopen. En
wat dan? Ik klaag hierover!
Hoewel dit dus allemaal speelt op de arbeidsmarkt,
de energiemarkt en daarmee de koopkracht en
inflatie, moeten we wel gewoon doorgaan met
ondernemen, want daarvan zijn we allemaal
afhankelijk, voor wat betreft werk, geluk, welzijn en
het ons nuttig voelen.
Wat ik eigenlijk wil zeggen over al dat klagen is,
‘laten we nou juist eens niet klagen’ en beseffen
dat we hier in een prachtland leven, waar veel kan
en mag en waar we met z’n allen iets van kunnen
maken als we maar met z’n allen willen.
JAN KEES PILAAR,
is managing partner van
Rotterdam Ship Repair/Eerland
Ship Repair.

www.avanderpolsmachineverhuur.nl

Specialisten in
machineverhuur voor
verschillende soorten
werkzaamheden
Van der Pols Pernis Machineverhuur B.V.
Bakkersoordsekade 26
3195 GN, Pernis Rotterdam
T 010 - 416 22 45
@ info@avanderpolsmachineverhuur.nl

126
EUROPOORT KRINGEN november - 2023
I N D U S T R I E E L M A N A G E M E N T M A G A Z I N E
In de volgende editie
Een exclusief interview met Remy
Wierenga (group director health &
safety bij Refresco), keynote spreker
op het Jaarcongres Industriële
Veiligheid, dat in januari in DeFabrique
in Utrecht wordt gehouden.
iTanks-directeur Cor van de Linde
presenteert een interessante nieuwe
business case in iTanks Masterclass
Innovation.
Arjen Littooij, algemeen directeur
van de Veiligheidsregio Rotterdam-
Rijnmond (VRR) en Edith van der
Reijden, de nieuwe directeur risico- en
crisisbeheersing bij de VRR, gaan
in op de rol die de VRR speelt op
het gebied van veiligheid voor de
Rotterdamse industrie, vertellen over
de belangrijkste stappen die zijn
gezet, maar ook waar naar hun idee de
grootste uitdagingen liggen.
De laatste stand van zaken rond
het overbelaste elektriciteitsnet in
Rotterdam.
In samenwerking met de Vereniging
van Steiger-, Hoogwerk- en
Betonbekistingbedrijven (VSB)
houdt Europoort Kringen een
rondetafelbijeenkomst waarin de
meest prangende actualiteiten rond
werken op hoogte worden besproken.
Een verslag van het Zero Accident
Event, Rotterdam Energy Port en de
SmartPort Summit
En dit is bij lange na nog niet alles!

Technology is the key to achieving a
more sustainable future
Increase the life of your
asset
Improve equipment
performance
Predict failure before it
happens
Optimize plant
processes
Combining product expertise from CPI with insight gained from Howden Uptime, we can provide a
higher level of technical analysis and improve overall service for your compressors.
Proven Solutions for the Global Compression Industry
www.CPIcompression.com
CPI is part of the Howden Group

waarde
van
metaal
De duurzame schakel voor metaalverwerking
Bakkersoordsekade 4-16 | 3195 GN Pernis Rotterdam | T +31 (0)10 416 92 96 | F +31 (0)10 416 78 81 | metaalhandel-ketting.com