Xurdimento 2012 - Blog do Centro Galego de Lleida
Xurdimento 2012 - Blog do Centro Galego de Lleida
Xurdimento 2012 - Blog do Centro Galego de Lleida
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Tabuleiro <strong>de</strong> conti<strong>do</strong>s<br />
Saúda Presi<strong>de</strong>nte <strong>Centro</strong><br />
José Terceiro .....................................................................02<br />
Saluda Alcal<strong>de</strong><br />
Angel Ros ..........................................................................03<br />
Saluda Delegat Govern<br />
Ramon Farré i Roure .........................................................04<br />
Saluda Diputación<br />
Joan Reñé i Huguet ...........................................................05<br />
Saluda Sub<strong>de</strong>lega<strong>do</strong> Gobierno<br />
Ángel Flores ......................................................................06<br />
Saú<strong>do</strong> Secretario Xeral<br />
Santiago Camba ................................................................07<br />
Car<strong>de</strong>nal-Arzobispo <strong>de</strong> Madrid<br />
Antonio Mª Rouco Varela .................................................08<br />
Falamos co Sr. Joan Bellmunt i Figueres<br />
C. G ...................................................................................09<br />
Cadro <strong>de</strong> honra Manuel Rodríguez A. e Paco Paz A.<br />
C. G. ..................................................................................11<br />
Gracias<br />
Rosa Arxer Codina ............................................................12<br />
O Grupo Coral Cengallei<br />
Un oínte á escoita ..............................................................13<br />
Galicia<br />
Rosa González Mahía .......................................................14<br />
Crónicas <strong>de</strong> peregrinos centroeuropeos a Santiago<br />
Fe<strong>de</strong>rico Pomar <strong>de</strong> la Iglesia .............................................21<br />
Os Miuños<br />
Rodrigo Fernán<strong>de</strong>z Girál<strong>de</strong>z .............................................27<br />
Mallinrío<br />
Antonio Díaz Fernán<strong>de</strong>z ...................................................28<br />
Ilustres Homes da raia mollada (III)<br />
Agapito Vala<strong>do</strong> .................................................................30<br />
Concello <strong>de</strong> As Neves<br />
Ana Mª González Álvarez ................................................32<br />
Vivencias<br />
Mª Azucena Terceiro Folgar .............................................34<br />
La Chalana<br />
José López Hermida..... .....................................................35<br />
Comentarios sobre algunhas das últimas aportacións<br />
musicais galegas<br />
Julio Couxil Vázquez ........................................................37<br />
Anotaciones Turísticas<br />
José María Orte Bermú<strong>de</strong>z ................................................39<br />
Aigua <strong>de</strong> Galícia<br />
Francesc Pané ....................................................................40<br />
Non te Esquezas <strong>do</strong>s Peixes Vermellos<br />
Noelia Rodríguez ..............................................................41<br />
María Dueñas, el tiempo entre costuras.<br />
Marisa Torres Badía ..........................................................42<br />
¿Es posible el perdón en una sociedad que no tiene<br />
senti<strong>do</strong> <strong>de</strong> culpa?<br />
Mª Àngels Almacellas Bernadó ........................................44<br />
Los premios Darwin<br />
Luis T. Prunera ..................................................................46<br />
¿Indigna<strong>do</strong>s?<br />
J.L. Raposo ........................................................................49<br />
La Fragata Portuguesa<br />
Lucía Carnero ....................................................................52<br />
En tiempos difíciles se impone el apostar por nuestros<br />
valores<br />
Cosme García i Mir ...........................................................54<br />
Desahucio exprés<br />
Amparo Miñana Juan ........................................................57<br />
Curiosida<strong>de</strong>s xurídicas. Latinajos<br />
Xoán Rodríguez Gómez-Dacal .........................................58<br />
Merienda Para Leones<br />
Jordi Martínez Brotons .....................................................59<br />
A crise é un invento<br />
Natalia Vala<strong>do</strong> ..................................................................62<br />
El “Peu <strong>de</strong>l Romeu” referent <strong>de</strong>l Camí <strong>de</strong> Sant Jaume,<br />
es transforma en “Casa <strong>de</strong>ls Pessebres” <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong><br />
Jordi Curcó ........................................................................63<br />
Quiroga<br />
Manoel Carrete ..................................................................65<br />
El Pallars Jussà<br />
Joan Bellmunt Figueras .....................................................67<br />
Estoril, <strong>do</strong>n<strong>de</strong> nace “James Bond, el Agente 007”, y la<br />
monarquía europea se exilia<br />
Enric Ribera Gabandé .......................................................70<br />
VI Xuntanza <strong>de</strong> Amigos <strong>de</strong> Sela<br />
Carlos Alonso Bellmunt ....................................................74<br />
Vocalía <strong>de</strong> la Mujer<br />
Marta Roigé ......................................................................75<br />
Memoria <strong>do</strong>s actos da Entida<strong>de</strong> no ano 2011<br />
Juan/Luis ...........................................................................77<br />
Polifieltros 3D<br />
José Luis Rodríguez ..........................................................93<br />
Prensa<br />
La Mañana / Segre / Bon dia / Galicia ..............................95<br />
Web - <strong>Blog</strong> - Re<strong>de</strong> Social <strong>do</strong> <strong>Centro</strong><br />
C.G. .................................................................................101<br />
Xunta Directiva <strong>do</strong> <strong>Centro</strong><br />
<strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> .................................................................102<br />
1<br />
<strong>Xurdimento</strong>
2<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Saúda <strong>do</strong> Presi<strong>de</strong>nte<br />
<strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong><br />
Decembro, mes que convida a revisar o ano que<br />
está rematan<strong>do</strong>, conscente tamén <strong>de</strong> evalua-la<br />
calida<strong>de</strong> <strong>do</strong> tempo que pasou e <strong>do</strong>s actos que o<br />
caracterizaron.<br />
Os actos son tantos… e atoparé<strong>de</strong>los nas páxinas<br />
da nosa revista. A calida<strong>de</strong> <strong>de</strong>les ven recoñecida<br />
<strong>de</strong> quen os prepara, <strong>de</strong> quen os organiza, <strong>de</strong> quen<br />
ofrece o seu tempo aos <strong>de</strong>mais, <strong>de</strong> quen participa<br />
cos seus aplausos e eloxios e nos emociona.<br />
Un recoñecemento <strong>de</strong>n<strong>de</strong> estas liñas vai cara o noso<br />
CORAL Cengallei, que recibe felicitacións alí por<br />
on<strong>de</strong> pasa, á nosa Vocalía da Dona que dá “calor”<br />
aos nosos locais os martes e xoves e, como non, aos<br />
meus compañeiros da Xunta, mente e corazón <strong>do</strong><br />
noso <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong>.<br />
Unha mención especial para os que nos <strong>de</strong>ixaron<br />
no transcurso <strong>de</strong>ste ano, que sempre os teremos na<br />
nosa lembranza e nos nosos recor<strong>do</strong>s.<br />
Nun momento en que a economía tradicional<br />
pasa polo túnel escuro, a economía <strong>do</strong> agasallo<br />
toma protagonismo para as Entida<strong>de</strong>s como a<br />
nosa; non existe o dar a cambio <strong>do</strong>utra cousa,<br />
non hai intercambio. O noso <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong>-Casa<br />
<strong>de</strong> Galicia en <strong>Lleida</strong>, xunto coas outras Casas e<br />
<strong>Centro</strong>s Rexionais da cida<strong>de</strong> ven <strong>de</strong> recibir este<br />
mes <strong>de</strong> <strong>de</strong>cembro pasa<strong>do</strong> o premio “Baula” como<br />
recoñecemento <strong>do</strong> gran<strong>de</strong> labor realiza<strong>do</strong> por to<strong>do</strong>s<br />
e cada un <strong>de</strong> nós en fomenta-la convivencia entre<br />
colectivos diferentes.<br />
En tempos <strong>de</strong> incerteza e can<strong>do</strong> <strong>de</strong>n<strong>de</strong> tantas<br />
partes <strong>de</strong>scríbesenos un futuro cheo <strong>de</strong> gran<strong>de</strong>s<br />
dificulta<strong>de</strong>s e <strong>de</strong> gran<strong>de</strong>s cambios, proxectos e<br />
premios como ese que recibimos, menciona<strong>do</strong><br />
<strong>de</strong>nantes, consolidan o senti<strong>do</strong> <strong>de</strong> sermos galegos,<br />
<strong>de</strong> vivir nunha comunida<strong>de</strong> chea <strong>de</strong> recursos como<br />
é a nosa <strong>Lleida</strong> e tranquilízanos respecto <strong>do</strong> <strong>de</strong>safío<br />
que o futuro nos traerá.<br />
E falan<strong>do</strong> <strong>de</strong> futuro quero enviar os meus mellores<br />
<strong>de</strong>sexos para que a Comisión Delegada <strong>do</strong> Consello<br />
da Emigración, que ven <strong>de</strong> reunirse en Ourense<br />
o pasa<strong>do</strong> mes <strong>de</strong> <strong>de</strong>cembro, baixo a presi<strong>de</strong>ncia<br />
<strong>do</strong> Secretario Xeral, señor Camba, aca<strong>de</strong> tó<strong>do</strong>los<br />
éxitos precisos para que os galegos <strong>do</strong> exterior<br />
nos sintamos non só representa<strong>do</strong>s senón tamén<br />
recoñeci<strong>do</strong>s e valoriza<strong>do</strong>s nesa nova proposta <strong>de</strong><br />
Ley que ao parecer pronto se dará a coñecer.<br />
Den<strong>de</strong> estas liñas <strong>de</strong>séxovos un <strong>2012</strong> cheo <strong>de</strong><br />
obxectivos cumpri<strong>do</strong>s e moita felicida<strong>de</strong><br />
Jose Terceiro Folgar<br />
Presi<strong>de</strong>nte <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>
Saluda <strong>de</strong>l Alcal<strong>de</strong><br />
<strong>de</strong> <strong>Lleida</strong><br />
Un any més, la revista <strong>Xurdimento</strong><br />
aplega en aquestes pàgines<br />
l’activitat més <strong>de</strong>stacada <strong>de</strong>l <strong>Centro</strong><br />
<strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, una entitat que<br />
reuneix les persones amb origens<br />
gallecs que viuen a la nostra ciutat.<br />
Com a alcal<strong>de</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> sempre he<br />
dit que un <strong>de</strong>ls majors orgulls amb<br />
què comptem és la cohesió social<br />
que tenim al nostre municipi. Un<br />
fet que ha estat possible gràcies a<br />
l’actitud <strong>de</strong> moltes persones, amb<br />
la seva col·laboració en la vida<br />
ciutadana i implicació en el dia a<br />
dia <strong>de</strong>l municipi. Entre aquestes<br />
entitats que han contribuït a fer<br />
<strong>de</strong> la complicitat i l’enteniment<br />
entre cultures un <strong>de</strong>ls nostres trets<br />
distintius, els gallecs lleidatans en<br />
teniu bona part <strong>de</strong>l mèrit. Proveniu d’una terra on el<br />
treball i la família són valors fortament arrelats, com<br />
succeeix a Catalunya, i d’aquest tarannà n’hem estat<br />
directament testimonis tant la societat lleidatana com les<br />
institucions.<br />
Vull <strong>de</strong>stacar la continuada activitat social i cultural<br />
que realitza el Centre <strong>Galego</strong>, tant pel que fa a la seva<br />
presència a la vida cultural lleidatana com a la seva<br />
participació en activitats <strong>de</strong> caire social i solidari. <strong>Lleida</strong><br />
i Galícia comparteixen un patrimoni històric comú: el<br />
camí <strong>de</strong> Sant Jaume, un nexe d’unió que té en la processó<br />
<strong>de</strong>ls fanalets <strong>de</strong> Sant Jaume una <strong>de</strong> les tradicions més<br />
estima<strong>de</strong>s <strong>de</strong> la ciutat.<br />
En moments econòmics complicats com els actuals<br />
la força <strong>de</strong> les entitats i la solidaritat són puntals<br />
imprescindibles per fer comunitat i mantenir vives<br />
les tradicions i l’origen que us uneixen. Aquest any,<br />
obligadament, els recursos amb què comptàveu per part<br />
<strong>de</strong> l’Ajuntament han hagut <strong>de</strong> reduir-se i és per això que<br />
us agraeixo la vostra capacitat d’adaptació a aquesta<br />
nova circumstància i la vostra intacta <strong>de</strong>dicació als<br />
vostres socis i sòcies.<br />
Gestionar una ciutat és, en <strong>de</strong>finitiva, intentar fer possible<br />
que tots els seus ciutadans i ciutadanes, in<strong>de</strong>pen<strong>de</strong>ntment<br />
<strong>de</strong>ls seus origens, s’hi sentin còmo<strong>de</strong>s, amb serveis <strong>de</strong><br />
qualitat i oportunitats <strong>de</strong> futur en forma d’educació i<br />
ocupació. Però no po<strong>de</strong>m oblidar que la ciutat avança<br />
gràcies a la tasca diària <strong>de</strong>ls qui l’habiten i <strong>de</strong>ls qui com<br />
vosaltres, integren les associacions i entitats que fan<br />
que la vida cultural <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> sigui rica en matisos i en<br />
accents, com el vostre, el <strong>de</strong> la germana llengua gallega.<br />
Un ano máis, a revista <strong>Xurdimento</strong><br />
recolle nestas páxinas a activida<strong>de</strong><br />
máis <strong>de</strong>stacada <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong><br />
<strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, unha entida<strong>de</strong> que reúne<br />
ás persoas con oríxes galegas e que<br />
viven na nosa cida<strong>de</strong>.<br />
Como alcal<strong>de</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> sempre<br />
dixen que un <strong>do</strong>s maiores orgullos<br />
cos que contamos é a cohesión<br />
social que temos no noso municipio.<br />
Un feito que é posible grazas á<br />
actitu<strong>de</strong> <strong>de</strong> moitas persoas, coa<br />
súa colaboración na vida cidadana<br />
e a implicación no día a día <strong>do</strong><br />
municipio. Entre estas entida<strong>de</strong>s<br />
que teñen contribuí<strong>do</strong> a facer da<br />
complicida<strong>de</strong> e o enten<strong>de</strong>mento<br />
entre culturas un <strong>do</strong>s nosos feitos<br />
distintivos, os galegos lleidatáns<br />
te<strong>de</strong>s unha boa parte <strong>de</strong> mérito.<br />
Vin<strong>de</strong>s dunha terra on<strong>de</strong> o traballo e a familia son valores<br />
fortemente arraiga<strong>do</strong>s, como suce<strong>de</strong> en Catalunya, e<br />
<strong>de</strong>se xeito <strong>de</strong> facer somos directamente testigos tanto a<br />
socieda<strong>de</strong> lleidatana como as institucións.<br />
Quero <strong>de</strong>stacar a continuada activida<strong>de</strong> social e cultural<br />
que realiza o <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong>, tanto polo que fai á súa<br />
presencia na activida<strong>de</strong> cultural lleidatana como a súa<br />
participación nas activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> caràcter social e solidario.<br />
<strong>Lleida</strong> e Galicia comparten un patrimonio histórico<br />
común: O camiño <strong>de</strong> Sant Jaume, un nexo <strong>de</strong> unión que<br />
ten na procesión <strong>do</strong>s “fanalets <strong>de</strong> San Jaume” unha das<br />
tradicións máis estimadas da cida<strong>de</strong>.<br />
En momentos económicos complica<strong>do</strong>s como os actuais,<br />
a forza das entida<strong>de</strong>s e a solidarieda<strong>de</strong> son puntais<br />
imprescindibles para facer comunida<strong>de</strong> e manter vivas as<br />
tradicións e a orixe, que nos unen. Este ano, obligadamente,<br />
os recursos cos que contaba<strong>de</strong>s por parte <strong>do</strong> Concello<br />
tiveron que reducirse e é por eso, que vos agra<strong>de</strong>zo a vosa<br />
capacida<strong>de</strong> <strong>de</strong> adaptación a esta nova circunstancia e a<br />
vosa intacta <strong>de</strong>dicación aos vosos socios e socias.<br />
Xestionar unha cida<strong>de</strong> é, en <strong>de</strong>finitiva, intentar<br />
facer posible que tó<strong>do</strong>los seus cidadáns e cidadanas,<br />
in<strong>de</strong>pen<strong>de</strong>ntemente das súas orixes, se sintan cómodas,<br />
cos servizos <strong>de</strong> calida<strong>de</strong> e oportunida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> futuro en<br />
forma <strong>de</strong> educación e ocupación. Pero non po<strong>de</strong>mos<br />
esquecer que a cida<strong>de</strong> avanza grazas ao traballo diario<br />
<strong>do</strong>s que a habitan e <strong>do</strong>s que como vosoutros, integra<strong>de</strong>s<br />
as asociacións e entida<strong>de</strong>s que fan que a vida cultural <strong>de</strong><br />
<strong>Lleida</strong> sexa rica en matices e en acentos, coma o voso, o<br />
da irmá lingua galega.<br />
Àngel Ros<br />
Paer en cap<br />
3<br />
<strong>Xurdimento</strong>
4<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Saluda <strong>de</strong>l Delegat Territorial<br />
<strong>de</strong>l Govern a <strong>Lleida</strong><br />
Amics i amigues,<br />
Em plau po<strong>de</strong>r-me adreçar per<br />
primer cop com a <strong>de</strong>legat <strong>de</strong>l<br />
Govern a tots els membres <strong>de</strong>l<br />
<strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> a través<br />
d’aquesta vostra publicació.<br />
Tot i que vivim moments <strong>de</strong><br />
recessió econòmica i que s’hauran<br />
<strong>de</strong> reorientar algunes maneres <strong>de</strong><br />
fer les coses, la societat actual ja<br />
no és afortunadament la <strong>de</strong>ls anys<br />
50 i 60 <strong>de</strong>l segle passat, en què les<br />
mancances socials eren enormes<br />
i els serveis, molt escassos. En<br />
aquell context van començar a<br />
proliferar les cases regionals,<br />
planteja<strong>de</strong>s prioritàriament com<br />
a espais <strong>de</strong> cooperació, acollida i<br />
ajuda <strong>de</strong> primera necessitat per a<br />
les persones que venien <strong>de</strong> fora.<br />
Aquesta funció va ser, sens dubte, essencial en molts<br />
casos, perquè, en la mesura <strong>de</strong> les possibilitats, va ajudar<br />
a suplir les carències d’unes administracions sense<br />
recursos ni sensibilitat.<br />
Amb la transformació <strong>de</strong> la societat en tots els àmbits,<br />
però, les funcions <strong>de</strong> les cases regionals també han anat<br />
canviant, per adaptar-s’hi. Hi ha influït el fet natural<br />
que el vincle <strong>de</strong> les segones i terceres generacions amb<br />
la terra d’origen es manifesta possiblement d’altres<br />
maneres, <strong>de</strong>termina<strong>de</strong>s per les majors i més diverses<br />
possibilitats <strong>de</strong> comunicació. Sigui com sigui, les cases<br />
regionals han es<strong>de</strong>vingut més plenament espais <strong>de</strong><br />
cultura, d’integració i <strong>de</strong> participació i intercanvi social.<br />
Funcions potser diferents, però també transcen<strong>de</strong>nts.<br />
En un país com Catalunya, una <strong>de</strong> les tasques que és bo<br />
que <strong>de</strong>senvolupin les cases regionals és la contribució a<br />
la construcció <strong>de</strong>l nostre país i al benestar <strong>de</strong> les nostres<br />
famílies. El país i les famílies <strong>de</strong> tots els que hi viuen i hi<br />
treballen, amb in<strong>de</strong>pendència <strong>de</strong>l seu lloc <strong>de</strong> naixement.<br />
Galícia i Catalunya són nacions històriques, la qual cosa<br />
facilita una entesa en aquest sentit.<br />
Quan l’estima i el respecte envers la història, la llengua<br />
i la cultura catalanes són exercits per persones que tenen<br />
les arrels en altres indrets, l’exemple que es dóna i es<br />
transmet conté un plus <strong>de</strong> mèrit i <strong>de</strong> valor, amb un alt<br />
grau d’exemple, que mereix tot el reconeixement. És<br />
això el que a través d’aquestes ratlles us vull fer arribar.<br />
Agraïment perquè sempre heu mantingut aquest esperit<br />
noble i obert, tant orgullós <strong>de</strong> les pròpies arrels com <strong>de</strong><br />
la terra d’a<strong>do</strong>pció.<br />
Amigos e amigas<br />
Compráceme dirixirme por<br />
primeira vegada como <strong>de</strong>lega<strong>do</strong><br />
<strong>do</strong> Goberno a tó<strong>do</strong>los membros <strong>do</strong><br />
<strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, mediante<br />
esta vosa publicación.<br />
Aínda que vivimos momentos<br />
<strong>de</strong> recesión económica e que<br />
se <strong>de</strong>berán <strong>de</strong> redireccionar<br />
algunhas formas <strong>de</strong> face-las<br />
cousas, a socieda<strong>de</strong> actual xa non<br />
é, afortunadamente, a <strong>do</strong>s anos 50<br />
ou 60 <strong>do</strong> século pasa<strong>do</strong>, no que as<br />
dificulta<strong>de</strong>s sociais eran enormes<br />
e os servizos, moi escasos. Naquil<br />
contexto comezaron a proliferar as<br />
casas rexionais, creadas como áreas<br />
prioritarias <strong>de</strong> cooperación, acollida<br />
e axuda <strong>de</strong> primeira necesida<strong>de</strong> para<br />
as persoas que viñan <strong>de</strong> fóra. Esta<br />
función foi, sen dúbida, esencial en moitos casos, porque<br />
na medida das posibilida<strong>de</strong>s, axu<strong>do</strong>u a suplir carencias<br />
dunhas administracións sen recursos nin sensibilida<strong>de</strong>.<br />
Coa transformación da socieda<strong>de</strong> en tó<strong>do</strong>los ámbitos,<br />
aínda así, as funcións das casas rexionais tamén foron<br />
cambian<strong>do</strong>, para adaptarse. Influíu o feito natural <strong>de</strong> que o<br />
vínculo das segundas e terceiras xeracións coa terra <strong>de</strong> orixe<br />
é manifesta posiblemente <strong>do</strong>utro xeito, <strong>de</strong>terminada polas<br />
maiores e máis diversas posibilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> comunicación.<br />
Sexa como sexa, as casas rexionais viñeron a resultar<br />
máis plenamente espazos <strong>de</strong> cultura, <strong>de</strong> integración e <strong>de</strong><br />
participación e intercambio social. Funcións, po<strong>de</strong> ser,<br />
diferentes, pero tamén transcen<strong>de</strong>ntes.<br />
Nun país como Catalunya, un <strong>do</strong>s traballos que é bo<br />
que <strong>de</strong>senvolvan as casas rexionais é a contribución<br />
á construcción <strong>do</strong> noso país e ao benestar das nosas<br />
familias. O país e as familias <strong>de</strong> tó<strong>do</strong>los que viven e<br />
traballan, con in<strong>de</strong>pen<strong>de</strong>ncia <strong>do</strong> seu lugar <strong>de</strong> nacenza.<br />
Galicia e Catalunya son nacións históricas, o que facilita<br />
unha comprensión neste senti<strong>do</strong>.<br />
Can<strong>do</strong> a estima e o respecto cara a historia, a lingua e<br />
a cultura catalana son exerci<strong>do</strong>s por persoas que teñen<br />
raiceiras noutros lugares, o exemplo que nos dan e nos<br />
transmiten contén un plus <strong>de</strong> mérito e <strong>de</strong> valor, cun alto<br />
grao <strong>de</strong> exemplo, que merece to<strong>do</strong> o recoñecemento. É iso<br />
o que mediante estas liñas vos quero facer chegar. Agra<strong>de</strong>cemento<br />
porque sempre mantivéste<strong>de</strong>s este espírito noble<br />
e aberto, tan orgulloso das propias raíces como das da terra<br />
<strong>de</strong> a<strong>do</strong>pción.<br />
Ramon Farré i Roure<br />
Delegat territorial <strong>de</strong>l Govern <strong>de</strong> la Generalitat a<br />
<strong>Lleida</strong>
Saluda <strong>de</strong>l Presi<strong>de</strong>nt<br />
<strong>de</strong> la Diputació <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong><br />
La revista <strong>Xurdimento</strong> <strong>de</strong>l <strong>Centro</strong><br />
<strong>Galego</strong> irromp, any rere any,<br />
en el camp <strong>de</strong> les publicacions<br />
periòdiques per fer balanç <strong>de</strong> les<br />
activitats anuals <strong>de</strong>l centre, i, amb<br />
aquest, la possibilitat d’adreçarvos,<br />
en tant que presi<strong>de</strong>nt <strong>de</strong> la<br />
Diputació, aquesta salutació.<br />
Per la seva situació geogràfica,<br />
les <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> han estat unes terres<br />
<strong>de</strong> confluència <strong>de</strong> cultures, fet<br />
que ha es<strong>de</strong>vingut un component<br />
<strong>de</strong>terminant <strong>de</strong> la fesomia<br />
lleidatana i el seu caràcter obert, però sense perdre<br />
l’estima per totes aquelles coses que ens són pròpies,<br />
a la terra i al país<br />
El <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> –i evi<strong>de</strong>ntment la revista<br />
<strong>Xurdimento</strong>– n’és, també, un clar exemple, d’aquesta<br />
estima als propis orígens. En l’imaginari col·lectiu<br />
<strong>de</strong>ls qui elaboren la publicació fins als que en<br />
recullen el fruit final, és a dir, els lectors, hi ha un<br />
<strong>de</strong>nomina<strong>do</strong>r comú, que no és altre que el sentiment<br />
compartit <strong>de</strong> saber-se hereus d’un poble ancestral,<br />
el gallec, que es projecta amb renovada força cap al<br />
futur.<br />
La comunitat gallega <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> aplegada al <strong>Centro</strong><br />
<strong>Galego</strong> és una entitat important dintre <strong>de</strong>l ric<br />
panorama social i cultural <strong>de</strong> la ciutat <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, la<br />
qual treballa per tot allò que estima: la llengua, la<br />
cultura i les tradicions.<br />
Per tot això, em complau gratament que, amb<br />
aquestes poques paraules, pugui expressar la meva<br />
admiració i incondicional adhesió a les activitats<br />
que realitza el <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong>, les quals enriqueixen<br />
el ventall sociocultural <strong>de</strong> la ciutat <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>.<br />
A revista <strong>Xurdimento</strong> <strong>do</strong> <strong>Centro</strong><br />
<strong>Galego</strong> irrompe, ano tras ano,<br />
no campo das publicacións<br />
periódicas para facer balance das<br />
activida<strong>de</strong>s anuais <strong>do</strong> centro, e,<br />
con iste medio, a posibilida<strong>de</strong> <strong>de</strong><br />
dirixirvos, como presi<strong>de</strong>nte da<br />
Deputación, este saú<strong>do</strong>.<br />
Pola súa situación xeográfica,<br />
as <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> son unhas terras <strong>de</strong><br />
confluencia <strong>de</strong> culturas, un feito<br />
que <strong>de</strong>termina un compoñente<br />
da fisionomía lleidatana e o seu<br />
carácter aberto, pero sen per<strong>de</strong>-lo aprecio por todas<br />
aquelas cousas que nos son propias, á terra e ó país<br />
O <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> -e evi<strong>de</strong>ntemente a revista<br />
<strong>Xurdimento</strong>- é, tamén, un claro exemplo, <strong>de</strong>ste<br />
aprecio ás propias orixes. No imaxinario colectivo<br />
<strong>do</strong>s que elaboran a publicación até os que recollen o<br />
froito final, é dicir, os lectores, hai un <strong>de</strong>nomina<strong>do</strong>r<br />
común, que non é outro que o sentimento comparti<strong>do</strong><br />
<strong>de</strong> sabérense her<strong>de</strong>iros dun pobo ancestral, o galego,<br />
que se proxecta con renovada forza cara ao futuro.<br />
A comunida<strong>de</strong> galega <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> reunida no <strong>Centro</strong><br />
<strong>Galego</strong> é unha entida<strong>de</strong> importante <strong>de</strong>ntro <strong>do</strong> rico<br />
panorama social e cultural da cida<strong>de</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, a<br />
cal traballa por to<strong>do</strong> aquilo que estima: a lingua, a<br />
cultura e as tradicións.<br />
Por to<strong>do</strong> isto, compráceme gratamente que, con estas<br />
poucas verbas, poida expresar a miña admiración e<br />
incondicional adhesión ás activida<strong>de</strong>s que realiza<br />
o <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong>, as cales enriquecen o abano<br />
sociocultural da cida<strong>de</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>.<br />
Joan Reñé i Huguet<br />
Presi<strong>de</strong>nt <strong>de</strong> la Diputació <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong><br />
5<br />
<strong>Xurdimento</strong>
6<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Saluda <strong>de</strong>l Sub<strong>de</strong>legat <strong>de</strong>l<br />
Govern a <strong>Lleida</strong><br />
<strong>Xurdimento</strong> torna a ser, un cop<br />
més, el mitjà <strong>de</strong>s <strong>de</strong>l qual fem<br />
un recorregut a través <strong>de</strong> les seves<br />
pàgines per conèixer i gaudir<br />
<strong>de</strong>l recull d’activitats que<br />
el <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> ha<br />
<strong>de</strong>splegat al llarg <strong>de</strong> l’any a la<br />
ciutat i en el territori.<br />
És gratament satisfactori comprovar<br />
el dinamisme i la iniciativa<br />
que us caracteritza per dur a terme tot un<br />
ventall d’actes <strong>de</strong> divers tipus en els que impliqueu<br />
no només a tot el col·lectiu <strong>de</strong> gallecs, sinó també<br />
a tots els lleidatans que valoren, valorem, positivament<br />
el po<strong>de</strong>r compartir i conèixer millor una<br />
cultura i tradició propera.<br />
Aquesta revista és, per això, molt més que un seguit<br />
<strong>de</strong> pàgines i prou. És el punt <strong>de</strong> trobada <strong>de</strong><br />
molts <strong>de</strong>ls gallecs que viviu a <strong>Lleida</strong> i rodalies i<br />
formeu part <strong>de</strong> la ciutat tot compartint experiències<br />
i novetats, reptes i propostes pel proper any.<br />
Des que el <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> es va incorporar<br />
a les noves tecnologies amb el seu espai a la<br />
xarxa, heu <strong>de</strong>splegat a l’hora una nova manera <strong>de</strong><br />
comunicació, ràpida, <strong>de</strong> fàcil accés i que multiplica<br />
la difusió <strong>de</strong> tot allò que feu i que pot es<strong>de</strong>venir<br />
una eina importantíssima <strong>de</strong> contacte i intercanvi.<br />
Em resta només encoratjar-vos a seguir endavant<br />
amb l’energia necessària per continuar sent un referent<br />
entre el món associatiu <strong>de</strong> les cases regionals<br />
<strong>de</strong> la ciutat i una aposta ferma d’intercanvi i<br />
compromís amb <strong>Lleida</strong>.<br />
<strong>Xurdimento</strong> volve ser, unha<br />
vez máis, o medio <strong>de</strong>s<strong>de</strong> o cal<br />
facemos un percorri<strong>do</strong> a través<br />
das súas páxinas para coñecer e<br />
gozar da escolla e recopilación<br />
das activida<strong>de</strong>s que o <strong>Centro</strong><br />
<strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> <strong>de</strong>spregou<br />
ao longo <strong>do</strong> ano na cida<strong>de</strong> e no<br />
territorio.<br />
É gratamente satisfactorio<br />
comprobar o dinamismo e a iniciativa que vos<br />
caracteriza para levar a cabo to<strong>do</strong> un abano <strong>de</strong><br />
actos <strong>de</strong> diversos tipos nos que implica<strong>de</strong>s non só a<br />
to<strong>do</strong> o colectivo <strong>de</strong> galegos, senón tamén a tó<strong>do</strong>los<br />
lleidatáns que valoran, valoramos, positivamente o<br />
po<strong>de</strong>r compartir e coñecer mellor unha cultura e<br />
tradición próxima.<br />
Esta revista é, por iso, moito máis que un<br />
conxunto <strong>de</strong> páxinas e ren máis. É o punto <strong>de</strong><br />
encontro <strong>de</strong> moitos <strong>do</strong>s galegos que vivi<strong>de</strong>s en<br />
<strong>Lleida</strong> e proximida<strong>de</strong>s e forma<strong>de</strong>s parte da cida<strong>de</strong><br />
compartin<strong>do</strong> experiencias e novida<strong>de</strong>s, retos e<br />
propostas para o vin<strong>de</strong>iro ano. Des<strong>de</strong> que no<br />
<strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> incorporáste<strong>de</strong>s as novas<br />
tecnoloxías co seu espazo na re<strong>de</strong>, <strong>de</strong>spregáste<strong>de</strong>s<br />
unha nova forma <strong>de</strong> comunicación, rápida, <strong>de</strong> fácil<br />
acceso e que multiplica a difusión <strong>de</strong> to<strong>do</strong> aquilo<br />
que face<strong>de</strong>s e que po<strong>de</strong> acontecer, unha ferramenta<br />
importantísima <strong>de</strong> contacto e intercambio.<br />
Réstame tan só alentarvos a seguir adiante coa<br />
enerxía necesaria para continuar sen<strong>do</strong> un referente<br />
entre o mun<strong>do</strong> asociativo das casas rexionais<br />
da cida<strong>de</strong> e unha aposta firme <strong>de</strong> intercambio e<br />
compromiso con <strong>Lleida</strong>.<br />
José Angel Flores<br />
Sub<strong>de</strong>legat <strong>de</strong>l Govern <strong>de</strong> l’Estat a <strong>Lleida</strong>
Saú<strong>do</strong> <strong>do</strong> secretario xeral<br />
<strong>de</strong> Emigración da Xunta<br />
<strong>de</strong> Galicia<br />
Grazas ao rápi<strong>do</strong> <strong>de</strong>senvolvemento das infraestruturas terrestres e aéreas, as<br />
distancias entre territorios son cada vez máis curtas. Ata hai ben pouco, trasladarse <strong>de</strong><br />
Galicia a <strong>Lleida</strong> no mesmo día era case unha utopía, e hoxe é algo que se po<strong>de</strong> facer<br />
<strong>de</strong> maneira razoablemente cómoda.<br />
Sen embargo, este relativo achegamento <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> a Galicia nestes albores<br />
<strong>do</strong> século XXI -sobre to<strong>do</strong> en comparación coas circunstancias <strong>do</strong>s galegos que<br />
acabaron na diáspora suíza, alemana ou, máis aló, brasileira ou arxentina- non reduce<br />
a capacida<strong>de</strong> que te<strong>de</strong>s <strong>de</strong> sentir e amar a nosa terra, e tampouco <strong>de</strong> botala <strong>de</strong> menos.<br />
A morriña non enten<strong>de</strong> <strong>de</strong> quilómetros, ben o sabemos to<strong>do</strong>s.<br />
Non. Esta maior proximida<strong>de</strong> non implica menor nostalxia dunha terra que,<br />
polas causas que fosen, tivestes que <strong>de</strong>ixar. Quero que saiba<strong>de</strong>s que, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> a Galicia<br />
territorial, nós tampouco esquecemos aos centos <strong>de</strong> miles <strong>de</strong> galegos espalla<strong>do</strong>s polo<br />
mun<strong>do</strong>, e sabemos perfectamente que, sen vós, Galicia, a Galicia pasada pero tamén<br />
a presente e futura, non sería a mesma.<br />
Así que, nestas datas especiais en que se achega o Nadal –e, por tanto, é<br />
probable que moitos <strong>de</strong> vós <strong>de</strong>san<strong>de</strong><strong>de</strong>s o camiño enceta<strong>do</strong> hai anos <strong>de</strong>s<strong>de</strong> Galicia<br />
a Cataluña- quero enviarvos unha fonda aperta solidaria. Pero a<strong>de</strong>mais, quero facer<br />
explícito, no meu nome e no nome <strong>de</strong> to<strong>do</strong>s cantos quedamos e residimos na Galicia<br />
territorial, o meu profun<strong>do</strong> recoñecemento e gratitu<strong>de</strong> polo labor que realizastes e<br />
realiza<strong>de</strong>s en <strong>Lleida</strong>, en Cataluña, no mun<strong>do</strong> enteiro, as galegas e galegos <strong>do</strong> exterior.<br />
Feliz nº 25 para a revista “<strong>Xurdimento</strong>”, e feliz ano para to<strong>do</strong>s.<br />
Santiago Camba Bouzas<br />
Secretario xeral da Emigración, Xunta <strong>de</strong> Galicia<br />
7<br />
<strong>Xurdimento</strong>
8<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Saluda <strong>de</strong>l Car<strong>de</strong>nal<br />
Arzobispo <strong>de</strong> Madrid<br />
Un año más, es para mí un<br />
motivo <strong>de</strong> alegría, en estos<br />
días <strong>de</strong> la celebración <strong>de</strong>l<br />
Nacimiento <strong>de</strong> nuestro Señor<br />
Jesucristo y <strong>de</strong> la llegada <strong>de</strong><br />
un Año Nuevo, enviarles a<br />
to<strong>do</strong>s los miembros y simpatizantes<br />
<strong>de</strong>l queri<strong>do</strong> <strong>Centro</strong><br />
Gallego <strong>de</strong> Lérida, así como<br />
a sus familias, mi salu<strong>do</strong> más<br />
cordial, junto con mis <strong>de</strong>seos<br />
<strong>de</strong> la paz verda<strong>de</strong>ra que nos<br />
trae el Niño Dios, toda la plenitud<br />
<strong>de</strong> vida y <strong>de</strong> esperanza<br />
que brota <strong>de</strong>l misterio <strong>de</strong>l Nacimiento <strong>de</strong> Cristo<br />
que celebramos.<br />
No son tiempos fáciles éstos que nos toca vivir,<br />
especialmente para tantos compatriotas nuestros<br />
que están sufrien<strong>do</strong> con mayor <strong>do</strong>lor las consecuencias<br />
<strong>de</strong> la profunda crisis que pa<strong>de</strong>cemos,<br />
pero no <strong>de</strong>bemos dudar <strong>de</strong> que la Presencia <strong>de</strong><br />
Cristo, nuestro Salva<strong>do</strong>r, es fuente viva, inagotable,<br />
<strong>de</strong> verda<strong>de</strong>ra esperanza. Por ello, está lleno<br />
<strong>de</strong> senti<strong>do</strong> que, <strong>de</strong> mo<strong>do</strong> especial en estas fechas,<br />
nos felicitemos <strong>de</strong> corazón.<br />
Este año, a<strong>de</strong>más, hemos teni<strong>do</strong> el regalo inmenso<br />
que ha significa<strong>do</strong> la celebración <strong>de</strong> la XXVI<br />
Jornada Mundial <strong>de</strong> la Juventud, el pasa<strong>do</strong> agosto,<br />
en Madrid. Lo vivi<strong>do</strong> aquellos días <strong>de</strong> la JMJ<br />
<strong>de</strong> Madrid 2011, que <strong>de</strong>sbordó to<strong>do</strong>s los cálculos,<br />
con <strong>do</strong>s millones <strong>de</strong> jóvenes veni<strong>do</strong>s <strong>de</strong> los cinco<br />
continentes, hasta <strong>de</strong> los lugares más lejanos,<br />
junto al Papa Benedicto XVI, ha si<strong>do</strong>, sin duda,<br />
una inmensa gracia <strong>de</strong> Dios, para to<strong>do</strong>s, para la<br />
Iglesia y para la sociedad entera, en Madrid y<br />
en España, y en to<strong>do</strong> el mun<strong>do</strong>. El propio Santo<br />
Padre, en la primera Audiencia general tras su<br />
regreso a Castelgan<strong>do</strong>lfo, no dudó en afirmar<br />
que “el encuentro <strong>de</strong> Madrid<br />
fue una estupenda manifestación<br />
<strong>de</strong> fe para España y,<br />
ante to<strong>do</strong>, para el mun<strong>do</strong>”.<br />
En verdad, fueron días inolvidables,<br />
y brota espontánea,<br />
ciertamente, la alabanza y la<br />
acción <strong>de</strong> gracias al Señor. Al<br />
mismo tiempo que la súplica,<br />
para que multiplique los buenos<br />
frutos <strong>de</strong> esta “cascada<br />
<strong>de</strong> luz”, como llamó también<br />
Benedicto XVI a la JMJ <strong>de</strong><br />
Madrid en la citada Audiencia,<br />
para el bien <strong>de</strong> la Iglesia, y la salvación <strong>de</strong><br />
los hombres.<br />
En su felicitación navi<strong>de</strong>ña a la Curia romana, el<br />
Papa Benedicto XVI ha reitera<strong>do</strong> la importancia<br />
<strong>de</strong>l <strong>do</strong>n que to<strong>do</strong>s hemos recibi<strong>do</strong> con la celebración<br />
<strong>de</strong> la JMJ <strong>de</strong> Madrid 2011, a la que no ha duda<strong>do</strong><br />
en llamar “magnífica experiencia”, que “ha<br />
si<strong>do</strong> también una medicina contra el cansancio <strong>de</strong><br />
creer”, y aña<strong>de</strong> que “ha si<strong>do</strong> una nueva evangelización<br />
vivida”. Yo les animo, <strong>de</strong> corazón, a toda<br />
la “gran familia” <strong>de</strong>l <strong>Centro</strong> Gallego <strong>de</strong> Lérida, a<br />
<strong>de</strong>jarse llenar <strong>de</strong> esta gracia <strong>de</strong> Dios, acogien<strong>do</strong> el<br />
Evangelio <strong>de</strong> Jesucristo, la única “medicina”, en<br />
expresión <strong>de</strong>l mismo Santo Padre, que nos cura <strong>de</strong><br />
to<strong>do</strong> mal, llenan<strong>do</strong> la vida <strong>de</strong>l gozo incomparable<br />
<strong>de</strong> la verda<strong>de</strong>ra esperanza.<br />
De nuevo os <strong>de</strong>seo <strong>de</strong> corazón, a to<strong>do</strong>s los queri<strong>do</strong>s<br />
miembros y simpatizantes <strong>de</strong>l <strong>Centro</strong> Gallego<br />
<strong>de</strong> Lérida, y a vuestras familias, una muy<br />
¡Feliz Navidad!, y un año <strong>2012</strong>, lleno <strong>de</strong> las bendiciones<br />
<strong>de</strong> Dios. Con mi afecto y bendición.<br />
Antonio Mª Rouco Varela<br />
Car<strong>de</strong>nal-Arzobispo <strong>de</strong> Madrid
Falamos co<br />
Sr. Joan Bellmunt i Figueres<br />
Naceu en Puiggròs, na<br />
comarca <strong>de</strong> Les Garrigues;<br />
é autor dun cento <strong>de</strong><br />
libros <strong>de</strong> temática diversa:<br />
investigación etnográfica,<br />
historia, novela e poesía.<br />
A monumental serie<br />
“Feitos, costumes e<br />
lendas”, recollida en 32<br />
volumes,abrangue gran<br />
parte da cultura popular<br />
das comarcas <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>.<br />
Tamén é autor da colección<br />
“Devocións Marianas<br />
Populares” (11 libros), <strong>do</strong><br />
“Calendario tradicional<br />
das comarcas <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>” e <strong>de</strong> 500 historias e lendas<br />
das terras <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>. Percorreu o territorio durante<br />
25 anos visitan<strong>do</strong> 963 pobos e facen<strong>do</strong> entrevistas,<br />
o que equivale a dicir: portas abertas para to<strong>do</strong> o<br />
mun<strong>do</strong>. Non <strong>de</strong>bemos esquecer, sen embargo, que<br />
actualmente a xente é moi individualista e cústalle<br />
moito participar en activida<strong>de</strong>s culturais e <strong>de</strong><br />
territorio. Seguramente fai falta mentalizar máis á<br />
socieda<strong>de</strong>, pero esta non é unha carencia <strong>do</strong> <strong>Centro</strong><br />
<strong>Galego</strong>; máis ben, ao contrario, é unha carencia da<br />
propia socieda<strong>de</strong>.<br />
Algunha anéc<strong>do</strong>ta ou suceso<br />
interesante, que consi<strong>de</strong>re que afirma<br />
o asentamento <strong>do</strong>s galegos en <strong>Lleida</strong>.<br />
A nivel tradicional hai un feito que une <strong>Lleida</strong> e<br />
Galicia. Refírome á tradición <strong>do</strong> “Peu <strong>de</strong>l Romeu”.<br />
Ninguén dubida da boa unión que hai entre cataláns<br />
e galegos, e tamén no conxunto <strong>de</strong> todas as outras<br />
formas <strong>de</strong> ser e <strong>de</strong> pensar. A persoa está por enriba <strong>de</strong><br />
to<strong>do</strong>. Eso entén<strong>de</strong>nno to<strong>do</strong>s xuntos: respeto á persoa<br />
e á diversida<strong>de</strong> xa que así enriquecémonos to<strong>do</strong>s.<br />
Anéc<strong>do</strong>tas hai moitas; teño unha presa <strong>de</strong>las no peto.<br />
Algún día po<strong>de</strong> que vos explique algunha que seguro<br />
vos sorpren<strong>de</strong>rá.<br />
Achega persoal nesta entrevista.<br />
A aportación persoal non po<strong>de</strong> ser outra que<br />
felicitarvos e animarvos a seguir adiante. Así mesmo<br />
agra<strong>de</strong>cervos a vosa actitu<strong>de</strong> cara á cida<strong>de</strong> e cara á<br />
tódalas persoas, xa que so<strong>de</strong>s un <strong>do</strong>s centros máis<br />
ben arraiza<strong>do</strong>s e máis exemplares que coñezo.<br />
Tamén agra<strong>de</strong>cervos a oportunida<strong>de</strong> que me da<strong>de</strong>s<br />
ao ofrecerme esta entrevista. E, aproveito estas letras,<br />
para <strong>de</strong>cirvos que unha das satisfaccións que tiven<br />
fai uns meses foi can<strong>do</strong> a miña filla pequena, Marta,<br />
chamoume <strong>de</strong>n<strong>de</strong> diante da Catedral <strong>de</strong> Santiago<br />
comunicán<strong>do</strong>me por teléfono que acababa <strong>de</strong> facer,<br />
e ben, o Camiño <strong>de</strong> Santiago. Xa ve<strong>de</strong>s: como pai,<br />
to<strong>do</strong> un orgullo e satisfacción que me chegou <strong>de</strong>n<strong>de</strong><br />
9<br />
<strong>Xurdimento</strong>
10<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Falamos co Sr. Joan Bellmunt i Figueres<br />
Santiago, ban<strong>de</strong>ira <strong>de</strong> Galicia e <strong>do</strong>s galegos.¡¡¡Grazas,<br />
moitas grazas!!! ¡Ah!, para acabar, saudarvos a to<strong>do</strong>s:<br />
presi<strong>de</strong>nte, xunta, socios e amigos <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong>.<br />
Tamén a tódalas mulleres que face<strong>de</strong>s numerosas<br />
activida<strong>de</strong>s: ¡¡¡Ánimos e adiante!!! Polo conxunto<br />
da miña faena, e pola tenacida<strong>de</strong> e esforzo á hora<br />
<strong>de</strong> recuperar pobo a pobo estas raíces culturais,<br />
recibín diversos premios e recoñecementos entre<br />
eles o <strong>de</strong> “<strong>Lleida</strong>tá exemplar” (1992) e o Premio<br />
Jaume I <strong>de</strong> Actuación Cívica Catalana (1992) e<br />
Garriguenc <strong>do</strong> ano. O Goberno da Generalitat <strong>de</strong><br />
Catalunya conce<strong>de</strong>ume a Creu <strong>de</strong> Sant Jordi (2001)<br />
e, recentemente (novembro 2011), recibín o Premio<br />
“Som <strong>Lleida</strong>”. En poucas verbas e a gran<strong>de</strong>s rasgos,<br />
esta é a miña aportación á conservación da cultura<br />
popular das nosas terras.<br />
¿Como valora a súa relación e<br />
coñecemento da cultura galega, grazas<br />
ao <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>?<br />
A miña relación e coñecemento da cultura galega por<br />
medio <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> foi moi proveitosa<br />
e profunda. A relación persoal que se estableceu<br />
entre o <strong>Centro</strong> e a súa xente foi <strong>de</strong> complicida<strong>de</strong><br />
e <strong>de</strong> enriquecemento persoal. Temos colabora<strong>do</strong><br />
en activida<strong>de</strong>s diversas, pero se teño que <strong>de</strong>stacar<br />
algunha cousa é que, a<strong>de</strong>mais <strong>de</strong> falar coa xente da<br />
xunta e diversos membros <strong>do</strong> <strong>Centro</strong>, o po<strong>de</strong>r ler a<br />
magnífica revista que se edita, coa gran riqueza <strong>de</strong><br />
aportacións <strong>de</strong> to<strong>do</strong> tipo, fixéronme coñecer moito<br />
máis a cultura galega e, en consecuencia, agora<br />
aprécioa moito máis.<br />
¿Como foi a súa traxectoria e achega?<br />
A miña traxectoria e aportación ao <strong>Centro</strong> moveuse<br />
en diversos ámbitos. Se na primeira pregunta <strong>de</strong>ixaba<br />
claro que tentei recoller a cultura popular das nosas<br />
terras, coa finalida<strong>de</strong> <strong>de</strong> preservala, eso fixo que<br />
tamén tivese a necesida<strong>de</strong> <strong>de</strong> divulgala e dala a coñecer<br />
a aqueles que chegaron <strong>do</strong>utros lugares <strong>do</strong> territorio.<br />
E <strong>de</strong>ste xeito, pui<strong>de</strong>n aportar ao <strong>Centro</strong>, mediante<br />
diferentes charlas, conferencias e proxeccións, a nosa<br />
cultura popular para que a coñecesen aquí. Tiven<br />
a ledicia <strong>de</strong> participar en diversas conferencias e,<br />
tamén, na presentación dun número da vosa revista.<br />
Así pois, colaboración fluída e intensa.<br />
¿Que activida<strong>de</strong>s <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>de</strong>staca e<br />
en que grao axudan no asociacionismo<br />
da cida<strong>de</strong>? e ¿que lle augura<br />
nesta andaina como Asociación ou<br />
Institución en <strong>Lleida</strong>?<br />
Ninguén po<strong>de</strong>rá poñer en dúbida a notable e activa<br />
participación <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> na vida cultural e asociativa<br />
<strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> e as súas terras. As diferentes activida<strong>de</strong>s<br />
culturais, gastronómicas e literarias que leva<strong>de</strong>s a<br />
cabo son unha tarxeta <strong>de</strong> presentación <strong>de</strong> primeira<br />
or<strong>de</strong>. Teño que confersar que a<strong>de</strong>mais <strong>do</strong> feito<br />
gastronómico, e tamén das activida<strong>de</strong>s culturais e<br />
talleres que leva<strong>de</strong>s a cabo, como persoa amante da<br />
literatura, unha activida<strong>de</strong> que teño que felicitarvos<br />
moi especialmente, é a da publicación <strong>de</strong>sta revista.<br />
¿Que achega consi<strong>de</strong>ra que aínda lle<br />
queda por facer ao <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong><br />
para participar máis no conxunto<br />
social da cida<strong>de</strong>?<br />
Coi<strong>do</strong> que aportacións face<strong>de</strong>s moitas. Creo que<br />
esta<strong>de</strong>s participan<strong>do</strong> <strong>de</strong> forma extraordinaria no<br />
teci<strong>do</strong> social da cida<strong>de</strong>. En to<strong>do</strong> caso podía ser que<br />
se tivera que facer máis divulgación (aquí o Concello<br />
ten un papel que <strong>de</strong>senvolver) para facer chegar aos<br />
cidadáns tódalas propostas das vosas activida<strong>de</strong>s.<br />
C.G.
CADRO DE HONRA<br />
Manuel Rodríguez Álvarez<br />
Naceu en Eiras-San Amaro (Ourense), o día 16 <strong>de</strong> Abril <strong>de</strong> 1935. Pasou a<br />
súa infancia en varias poboacións <strong>de</strong> Galicia, como son: Eiras, Vilagarcía <strong>de</strong><br />
Arousa, Entrimo, etcétera e, <strong>de</strong> moi novo, ingresou no Corpo da Garda Civil,<br />
<strong>do</strong> que se retirou co grao <strong>de</strong> Capitán.<br />
No ano 1977 estan<strong>do</strong> <strong>de</strong>stina<strong>do</strong> en<br />
<strong>Lleida</strong>, foi socio funda<strong>do</strong>r da Asociación<br />
Cultural “<strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>Lleida</strong>-Casa <strong>de</strong> Galicia”, rexistra<strong>do</strong> co<br />
número 14.<br />
O día 15 <strong>de</strong> Setembro <strong>de</strong> 1990, foi nomea<strong>do</strong><br />
Secretario da Entida<strong>de</strong>, cargo<br />
que <strong>de</strong>sempeñou con gran <strong>de</strong>dicación<br />
e estímulo, até o 9 <strong>de</strong> Setembro <strong>de</strong><br />
1998.<br />
O día 20 <strong>de</strong> Setembro <strong>de</strong> 2011 faleceu,<br />
tras unha dura enfermida<strong>de</strong> e,<br />
como continuación, suxerímosvos que<br />
lea<strong>de</strong>s o artigo seguinte “GRAZAS”,<br />
escrito pola súa esposa, no que se<br />
po<strong>de</strong> apreciar como era Manolo.<br />
Francisco Paz Arias<br />
Naceu en Carballiño no ano 1948, fillo único, e <strong>de</strong>spois dunha serie <strong>de</strong><br />
avatares, trasládase coa súa familia a Venezuela on<strong>de</strong> estiveron uns anos.<br />
Posteriormente regresa a familia a Galicia e ao cabo dun tempo falecen os<br />
seus pais. Entón como consecuencia diso o noso amigo “Paco” ven a <strong>Lleida</strong><br />
con 18 anos e queda ao amparo <strong>do</strong>s seus tíos e avó quen naquela época<br />
rexentaban o bar-restaurante “Nuria” <strong>de</strong> produtos galegos, o cal frecuentaban<br />
algúns paisanos nosos.<br />
Coñeceu á súa esposa Pilar no ano 67 e, <strong>de</strong>spois <strong>de</strong> contraer matrimonio no<br />
ano 1975, nace a súa única filla Olga. Ao fundarse o noso <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong><br />
en <strong>de</strong>cembro <strong>do</strong> ano 1977,<br />
Paco Paz é un <strong>do</strong>s socios<br />
funda<strong>do</strong>res co número 25 e nesta primeira etapa estivo<br />
sempre moi activo. É esta a época que lembra a súa esposa<br />
con moito agarimo, sen<strong>do</strong> precisamente o noso “Paco” o<br />
primeiro Secretario da Entida<strong>de</strong> <strong>de</strong>n<strong>de</strong> o 10 <strong>de</strong> febreiro<br />
<strong>de</strong> 1978 ao 12 <strong>de</strong> abril <strong>de</strong> 1980. Tamén colaborou na<br />
Verbena <strong>do</strong>s Campos Elíseos, Festa <strong>do</strong> Polbo, etcétera.<br />
Ao longo da súa vida foi un bo colabora<strong>do</strong>r <strong>do</strong> noso<br />
<strong>Centro</strong> estan<strong>do</strong> sempre predisposto a axudarnos can<strong>do</strong><br />
se precisaba, facilitán<strong>do</strong>nos mesmo calquera produto <strong>de</strong><br />
orixe galega que comprira para <strong>de</strong>terminada ocasión.<br />
11<br />
<strong>Xurdimento</strong>
12<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Manolo con su hija Cristina<br />
Gracias<br />
Día 20 <strong>de</strong> septiembre, las <strong>do</strong>s <strong>de</strong> la tar<strong>de</strong>. En la habitación<br />
208 <strong>de</strong> la Clínica Perpetuo Socorro <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, mi hija<br />
Cristina, con amor, le seca los labios a su padre sin<br />
querer ver que estaba recogien<strong>do</strong> su último aliento; su<br />
alma preparada para partir <strong>de</strong>jaba su cansa<strong>do</strong>, <strong>do</strong>li<strong>do</strong> y<br />
machaca<strong>do</strong> cuerpo.<br />
Al fin el <strong>do</strong>lor había cesa<strong>do</strong>. Meses <strong>de</strong> lucha contra este<br />
enemigo que se <strong>de</strong>sarrolló en su cuerpo. Los hombres<br />
con sus máquinas, sus remedios <strong>de</strong> laboratorio no podían<br />
aliviar su pa<strong>de</strong>cimiento; ya llegó tan lejos el <strong>do</strong>lor que<br />
sólo pedía ayuda para liberarse <strong>de</strong>l tirano que habitaba en<br />
su pulmón; ya no le importaba la forma. Es terrible ver<br />
a un ser humano que te pi<strong>de</strong> ayuda <strong>de</strong>sesperadamente;<br />
entonces dices: si la medicina, tan avanzada, no es capaz<br />
<strong>de</strong> darle paz, yo ¿qué pue<strong>do</strong> hacer?, ¿convertirme en<br />
asesina como él me pi<strong>de</strong>?; terrible lucha: ¿se pue<strong>de</strong> matar<br />
por amor? Pero si ya has leí<strong>do</strong> hasta aquí, hablo <strong>de</strong> pedir<br />
ayuda a los hombres <strong>de</strong> ciencia, a sus pócimas y máquinas;<br />
pero cuan<strong>do</strong> to<strong>do</strong> esto falla, sólo queda la <strong>de</strong>sesperación,<br />
el suicidio y el caos pero ¿qué pasa cuan<strong>do</strong> tú tienes que<br />
tomar <strong>de</strong>cisiones sobre la vida <strong>de</strong>l ser humano que amas?<br />
Antes y <strong>de</strong>spués siempre está Dios y to<strong>do</strong> cambia <strong>de</strong><br />
rumbo; la ventana que él quería que yo mandara abrir<br />
y que le ayudara a precipitarse por ella, se convierte en<br />
la ventana que abrió mi hija, obe<strong>de</strong>cien<strong>do</strong> mi <strong>de</strong>seo para<br />
que, estan<strong>do</strong> <strong>de</strong> par en par, no bajara su cuerpo sino que<br />
subiera su alma.<br />
Doy gracias a Dios por su gran amor, porque cada día<br />
teníamos un mensaje, si no era <strong>de</strong> vida era <strong>de</strong> vida eterna.<br />
Doy gracias a to<strong>do</strong>s<br />
los que siguieron<br />
su enfermedad<br />
en silencio pero<br />
notán<strong>do</strong>los siempre<br />
presentes y que el<br />
último día con sus<br />
plegarias dieron el<br />
gran empujón para<br />
llevarlo hacia el<br />
Manolo con su nieta Lucía<br />
paraíso.<br />
Queri<strong>do</strong>s amigos, aún os veo en la puerta <strong>de</strong> la Iglesia<br />
esperan<strong>do</strong> por si teníais que ayudarme o llevarme<br />
hasta la gran hoguera; gracias eternamente a to<strong>do</strong>s por<br />
vuestras oraciones, tanto a los presentes como a los<br />
ausentes que fueron muchos. Si alguien lee estas líneas<br />
y no lo conoció, Manolo fue un hombre recto que amaba<br />
a Galicia, que tenía amigos y también gran<strong>de</strong>s amigos;<br />
y aunque to<strong>do</strong>s estaban dispuestos, pedí ayuda a su gran<br />
amigo y compañero <strong>de</strong> la Guardia Civil y tanto él como<br />
su esposa e hijo han si<strong>do</strong> ángeles para nosotros.<br />
En estos últimos años <strong>de</strong> su vida le dieron alegría el<br />
Jordi y el Izan; el Jordi, fue junto con las enfermeras,<br />
el que consoló a nuestra querida hija en tan <strong>do</strong>lorosos<br />
momentos; tengo que <strong>de</strong>cir que las personas que estaban<br />
en el turno <strong>de</strong> mañana, tar<strong>de</strong> y noche, tanto mujeres<br />
como hombres en la Clínica Perpetuo Socorro, hicieron<br />
honor al nombre <strong>de</strong> la Clínica, pues nos trataron con<br />
tanto amor y <strong>de</strong>lica<strong>de</strong>za que a Dios le pi<strong>do</strong> por ellos y<br />
les recuer<strong>do</strong> que está escrito, “cuan<strong>do</strong> atendéis a un<br />
enfermo me atendéis a mí”; así que, Dios mío, protege a<br />
este maravilloso grupo que tanto da a los acompañantes y<br />
a los enfermos allí ingresa<strong>do</strong>s.<br />
Me preguntaron si tenía algún significa<strong>do</strong> ir vestida <strong>de</strong><br />
blanco, pues sí lo tiene: la primera misa en la que estuve<br />
a su la<strong>do</strong> converti<strong>do</strong>s en esposos <strong>de</strong>lante <strong>de</strong> Dios y en la<br />
que firmamos el gran contrato “hasta que la muerte nos<br />
separe” él me esperaba cerca <strong>de</strong>l altar vesti<strong>do</strong> <strong>de</strong> ver<strong>de</strong> y<br />
yo llegué <strong>de</strong> blanco; en esta última misa yo estaba cerca<br />
<strong>de</strong>l altar vestida <strong>de</strong> blanco y él llegó vesti<strong>do</strong> como aquel<br />
día lejano en que al llegar al altar me dijo “te quiero<br />
Rosa”; esta vez fui yo la que le di la paz con un beso,<br />
pero ¡qué diferencia!. A esta última misa, cuántas buenas<br />
personas acudieron, Dios mío; y cómo al juntarse un<br />
hombre y una mujer pue<strong>de</strong>n llegar, al final <strong>de</strong> sus días,<br />
con esta numerosa cosecha <strong>de</strong> familia y amigos. ¡Gracias<br />
a to<strong>do</strong>s y a cada uno <strong>de</strong> Vds, por sus silencios, por sus<br />
palabras! y ¡gracias infinitas! por sus oraciones. También<br />
<strong>do</strong>y gracias al P. Alexán<strong>de</strong>r, que vinien<strong>do</strong> <strong>de</strong> allen<strong>de</strong> los<br />
mares, nos acogió en su parroquia, con tanta dulzura y<br />
amor cristiano.<br />
Y por fin diré, queri<strong>do</strong>s amigos, que cuan<strong>do</strong> to<strong>do</strong> falla,<br />
Dios en Mayúsculas no falla. Él, cuan<strong>do</strong> me vio cansada<br />
y <strong>de</strong>rrotada, sin aceptar la ayuda <strong>de</strong> to<strong>do</strong>s mis amigos,<br />
me envió a mi querida hija, mi hermana, mi cuña<strong>do</strong> y<br />
su hermana, que me ayudaron hasta el último suspiro <strong>de</strong><br />
mi esposo; afortuna<strong>do</strong> él que contó con mis familiares y<br />
amigos y también con los suyos.<br />
Yo no diré cómo era Manolo pues era como cada uno <strong>de</strong><br />
Vds piensa que era. Hay unas fotos en este artículo, que<br />
yo titularía días felices, en las que está junto a su hija<br />
como padre y junto a su nieta como abuelo orgulloso y<br />
feliz; y es que Dios nos mandó esta luz para alegrarle los<br />
últimos cinco años <strong>de</strong> su vida. ¡Gracias, Lucía, que Dios<br />
te bendiga!.<br />
Rosa Arxer Codina
O Grupo Coral Cengallei<br />
Actuación na resi<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> Aitona<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Un oínte á escoita<br />
13<br />
<strong>Xurdimento</strong>
14<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Outros <strong>do</strong>us poetas<br />
<strong>do</strong> Rexurdimento literario,<br />
Eduar<strong>do</strong> Pondal<br />
e Curros Enríquez, teñen<br />
unha importancia<br />
<strong>de</strong>cisiva neste proceso<br />
restaura<strong>do</strong>r da Literatura<br />
galega.Pondal, co<br />
seu “Queixumes <strong>do</strong>s<br />
Pinos” e Curros, con<br />
“Aires da miña terra”,<br />
seguen nesa liña da<br />
poesía prestixiosa que<br />
xa encetara Rosalía <strong>de</strong><br />
Castro no 1863 can<strong>do</strong><br />
principiou a cantar.<br />
GALICIA<br />
TERRA XENTE LINGUA POBO<br />
VII- O século XIX na súa Cultura literaria:<br />
Rexurdimento (cont.)<br />
¡Que gozoso <strong>de</strong>zanove<br />
no que atinxe ás nosas Letras!<br />
Rosalía, Pondal, Curros,<br />
van seren os que as comezan.<br />
Descobren brúxulas novas;<br />
resucitan as antigas<br />
por mor <strong>de</strong> ver corre<strong>do</strong>iras<br />
vellas, mais <strong>de</strong>scoñecidas.<br />
¿U-lo o noso Rexurdir?.<br />
Témolo aquí, preto ou lonxe.<br />
Os tres fixéronno vir<br />
para que as Letras remocen.<br />
EDUARDO PONDAL ABENTE, que é<br />
coñeci<strong>do</strong> tamén<br />
coma o bar<strong>do</strong><br />
bergantiñán,fai<br />
xurdir a mitoloxía<br />
celta dan<strong>do</strong> vida<br />
a heroes que saen<br />
das lendas e da literatura,<br />
e crea un<br />
protagonismo mitolóxico<br />
<strong>de</strong> seu.<br />
Na vila coruñesa<br />
<strong>de</strong> Ponteceso,<br />
moi preto <strong>do</strong> río Anllóns, abriu por vez primeira<br />
os seus ollos un oito <strong>de</strong> febreiro <strong>de</strong> 1835 pechán<strong>do</strong>os<br />
<strong>de</strong>finitivamente un oito <strong>de</strong> marzo <strong>de</strong> 1917,<br />
na Coruña. Despois <strong>de</strong> face-los seus primeiros<br />
estu<strong>do</strong>s en Muxía, vai a Santiago a estudar; primeiro,<br />
o bacharelato e, máis tar<strong>de</strong>, a carreira <strong>de</strong><br />
medicina. Compartía os seus estu<strong>do</strong>s co amor<br />
á poesía e á liberda<strong>de</strong> (foi un fervente liberal )<br />
sobre to<strong>do</strong> <strong>de</strong>spois <strong>de</strong> asistir ás tertulias <strong>do</strong> ”Liceo<br />
<strong>de</strong> la juventud” e, na compaña <strong>de</strong> Aurelio<br />
Rogomhía<br />
La casa natal <strong>de</strong>l poeta Eduar<strong>do</strong> Pondal<br />
Aguirre, ao famoso<br />
“banquete <strong>de</strong> Conxo”<br />
on<strong>de</strong> parece que se<br />
recitaron algúns <strong>do</strong>s<br />
seus versos. Xa rematada<br />
a carreira, no<br />
1860, ingresou na Sanida<strong>de</strong><br />
militar e, ben<br />
axiña, marchou cara ó<br />
retiro, nos ei<strong>do</strong>s paternos,<br />
on<strong>de</strong> buscou<br />
soida<strong>de</strong> e acougo tanto<br />
psicolóxico coma<br />
fisiolóxico. Neste retiro<br />
<strong>de</strong> Ponteceso viviu,<br />
e escribiu a súa<br />
Puente sobre el rio Anllóns en Ponte-Ceso (La Coruña).
GALICIA. TERRA XENTE LINGUA POBO<br />
poesía mentres paseaba pola beira <strong>do</strong> Anllóns;<br />
aquí, nestas terras <strong>de</strong> Bergantiños, atopouse coa<br />
máis alta e senlleira inspiración estreán<strong>do</strong>se<br />
coa obra “ A Campana <strong>de</strong> Anllóns “, poema<br />
estructura<strong>do</strong> en quintillas, recolli<strong>do</strong> no “Álbum<br />
<strong>de</strong> la Caridad” e publica<strong>do</strong> no 1862; o seu tema<br />
fala dun cautivo bergantiñán en Orán, que emprega<br />
a campá, á maneira dun coitelo ben afia<strong>do</strong>,<br />
coma se fose o obxecto mensaxeiro dun <strong>de</strong>rra<strong>de</strong>iro<br />
a<strong>de</strong>us :<br />
¡Oh!nai da miña vida,<br />
adiós,adiós,meu pai<br />
prenda <strong>de</strong> min querida<br />
adiós, ¡oh!, miña nai.<br />
Sombras <strong>do</strong>s meus abós,<br />
río <strong>de</strong> Ponte- Ceso,<br />
pinal <strong>de</strong> Tella espeso...<br />
acordávos <strong>de</strong> un preso,<br />
Campana <strong>de</strong> Anllóns,<br />
noites <strong>de</strong> luar,<br />
lúa que te pos,<br />
<strong>de</strong>trás <strong>do</strong> pinal :<br />
adiós...<br />
adiós...<br />
adiooos...<br />
No ano <strong>de</strong> 1877 publícase o seu primeiro libro:<br />
“Rumores <strong>de</strong> los Pinos”, que será o xerme <strong>do</strong><br />
meiran<strong>de</strong> libro <strong>de</strong> Pondal titula<strong>do</strong> “Queixumes<br />
<strong>do</strong>s pinos” no que se convirte andan<strong>do</strong> o tempo<br />
(1886) e no que queda reflexada xa, a xeografía<br />
<strong>de</strong> Bergantiños.<br />
Portada <strong>de</strong> la edición <strong>de</strong> Queixumes <strong>do</strong>s pinos, realizada<br />
en 1935 por la Real Aca<strong>de</strong>mia Gallega<br />
Outras obras importantes como “O <strong>do</strong>lmen<br />
<strong>de</strong> Dombate” e “Poemas inéditos e<br />
esqueci<strong>do</strong>s”,a<strong>de</strong>mais <strong>do</strong>s cita<strong>do</strong>s con anteriorida<strong>de</strong>,<br />
foron recolli<strong>do</strong>s por Carballo Calero;<br />
outros como “Novos poemas “, por Ama<strong>do</strong> Rincón;<br />
e “Os Eoas” que, á maneira <strong>de</strong> epopeia,<br />
compón baseán<strong>do</strong>se no poema <strong>de</strong> Camoens”Os<br />
Lusiadas”, foi coñecida por Bouza Brey e Carballo<br />
Calero.<br />
Tamén convén citar o famoso poema “Os Pinos”<br />
que se convertiu en Hino galego ao ser<br />
musica<strong>do</strong> por Pascual Veiga(canta<strong>do</strong> por vez<br />
primeira no 1907) e on<strong>de</strong> queda relacionada a<br />
costa <strong>de</strong> Bergantiños coa saga eterna <strong>do</strong> mítico<br />
Breogán:<br />
15<br />
<strong>Xurdimento</strong>
16<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
GALICIA. TERRA XENTE LINGUA POBO<br />
“¿Que din os rumorosos<br />
na costa ver<strong>de</strong>cente<br />
ao raio trasparente<br />
<strong>do</strong> práci<strong>do</strong> luar?<br />
.........................<br />
Do teu ver<strong>do</strong>r cingui<strong>do</strong><br />
e <strong>de</strong> benignos astros<br />
confín <strong>do</strong>s ver<strong>de</strong>s castros<br />
e valeroso chan,<br />
non <strong>de</strong>s a esquecemento<br />
da inxuria o ru<strong>do</strong> encono;<br />
<strong>de</strong>sperta <strong>do</strong> teu sono<br />
fogar <strong>de</strong> Breogán.<br />
.........................”<br />
O poeta estase servin<strong>do</strong> dun mun<strong>do</strong> heroico e<br />
lexendario, para estructurar a mitoloxía celta<br />
<strong>do</strong>s textos nórdicos <strong>de</strong>senrolán<strong>do</strong>os na xeografía<br />
<strong>de</strong> Bergantiños. O seu personaxe central será,<br />
en certo mo<strong>do</strong>, o pobo galego e, afondan<strong>do</strong> nas<br />
súas raizames, xurdirán vellas glorias coma os<br />
guerreiros celtas que loitan nas terras <strong>do</strong> Xallas,<br />
na compaña <strong>de</strong> belidas mulleres coma a famosa<br />
Maroñas, que tamén loitan á beira <strong>de</strong>les:<br />
“Despois <strong>do</strong> duro combate,<br />
que o nobre celta Folgar,<br />
contra <strong>do</strong> esquivo romano,<br />
librou <strong>de</strong> Xallas no chan;<br />
...................................<br />
morría a linda Maroñas<br />
<strong>de</strong> unha ferida mortal<br />
no branco peito, cal rosa<br />
cortada <strong>do</strong> vento soán.<br />
´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´”<br />
A medida <strong>do</strong>s seus versos está mesturada. E, a<br />
pesares <strong>de</strong> que as composicións máis abon<strong>do</strong>sas,<br />
son as <strong>do</strong> romance (oito ou sete sílabas), recóllese<br />
na súa producción <strong>de</strong>n<strong>de</strong> unha métrica tradicional<br />
propia <strong>de</strong> “tercetillos”, “cuartetas”, “octavillas”.....<br />
ata a <strong>de</strong> alexandrinos <strong>do</strong> “Dolmen <strong>de</strong><br />
Dombate” pasan<strong>do</strong> polas <strong>de</strong> once sílabas, cousa<br />
que o achegan, por exemplo, ás “Rimas “ <strong>de</strong><br />
Bécquer ou a “Follas Novas” <strong>de</strong> Rosalía.<br />
O outro eximio representante <strong>do</strong> rexurdimento<br />
literario <strong>do</strong> século XIX foi: MANUELCU-<br />
RROS ENRÍQUEZ que nace na vila ourensá<br />
<strong>de</strong> Celanova no 1851, e morre na Habana no<br />
1908. O seu pai, José Mª Curros, foi un violento<br />
déspota no fogar. De aí que a súa nai, Pedra<br />
Enríquez, coa que casou no 1847, sufrise<br />
un martirio constante ata a súa morte o <strong>de</strong>z <strong>de</strong><br />
marzo <strong>de</strong> 1880:<br />
Manuel Curros Enríquez según un graba<strong>do</strong> publica<strong>do</strong> en<br />
La Ilustración Gallega y Asturiana<br />
Nai, ¡a<strong>do</strong>rada nai!, mártir escura,<br />
branca pombiña, arrulla<strong>do</strong>ra e tenra...<br />
........................... .................................”<br />
Estas son verbas súas, saídas <strong>de</strong> moi <strong>do</strong> fon<strong>do</strong>,<br />
para esta muller a quen a<strong>do</strong>raba e <strong>de</strong> xunto á que<br />
saíra fuxin<strong>do</strong>, ós quince anos, por mor dun pai<br />
cheo <strong>de</strong> violencia e <strong>de</strong>spotismo :<br />
“Dos lustros ha, por mi mal,<br />
que <strong>de</strong>jé la tierra mía.<br />
¡Soñé!... y niño, y sin caudal,<br />
me alejé, prófugo un día<br />
<strong>de</strong> la casa paternal.”<br />
Fíxose, <strong>de</strong>n<strong>de</strong> moi novo, xornalista por mor <strong>de</strong><br />
subsistir, e exerceu esta activida<strong>de</strong> en xornais
GALICIA. TERRA XENTE LINGUA POBO<br />
tales como “El Imparcial”, “El Porvenir”, “La<br />
Ilustración Republicana”ou “El Eco <strong>de</strong> Galicia”<br />
entre outros. Mais sempre se sentiu atraí<strong>do</strong> pola<br />
literatura on<strong>de</strong> <strong>de</strong>positou polémicos <strong>de</strong>sacor<strong>do</strong>s<br />
arre<strong>do</strong>r da inxustiza e da marxinación coas que<br />
amosou unha gran<strong>de</strong> intransixencia. Foi sen dúbida,<br />
un home dabon<strong>do</strong> intelixente aínda que tamén<br />
estivese <strong>do</strong>mina<strong>do</strong> polas i<strong>de</strong>as políticas <strong>do</strong><br />
seu tempo,agás das posteriores: socialistas etc.<br />
De pie: Eugenio Carré Al<strong>de</strong>o, Florencio Vaamon<strong>de</strong>,<br />
Francisco Tettamancy y Eladio Rodríguez González.<br />
Senta<strong>do</strong>s: José Ogea, Murguía, Curros y Martínez<br />
Salazar (foto tomada en La Coruña en 1904).<br />
No 1866 foise cara a Ourense e, <strong>de</strong>spois, a Madrid<br />
on<strong>de</strong> fixo o bacharelato comezan<strong>do</strong> tamén<br />
a carreira <strong>de</strong> Dereito.<br />
No ano <strong>de</strong> 1877 obtén en Ourense un emprego<br />
<strong>do</strong> que foi cesa<strong>do</strong> máis tar<strong>de</strong> volven<strong>do</strong> a Madrid<br />
para marchar <strong>de</strong>spois, por problemas económi-<br />
Palacio <strong>de</strong>l <strong>Centro</strong> Gallego <strong>de</strong> La Habana<br />
cos e familiares (casara con Mo<strong>de</strong>sta Vázquez,<br />
filla <strong>de</strong> maxistra<strong>do</strong>, no 1871), a Cuba on<strong>de</strong> traballou<br />
no xornalismo.Aquí tivo problemas coa<br />
directiva <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> galego <strong>de</strong> la Habana que o<br />
levaron á ruptura. No poema “ A espiña”,li<strong>do</strong> o<br />
11 <strong>de</strong> Xaneiro <strong>do</strong> 1903, explica esta separación :<br />
Botoume (...) quen dixo<br />
que iba á esculca <strong>de</strong> merce<strong>de</strong>s<br />
botoume quen dixo un día<br />
que nos seus ricos estra<strong>do</strong>s<br />
están <strong>de</strong>máis os letra<strong>do</strong>s,<br />
a Música i a Poesía.<br />
Botoume (¡qué patrio apego!)<br />
quen sentóu,pérfidamente,<br />
que <strong>do</strong> “<strong>Centro</strong>” o presi<strong>de</strong>nte<br />
non precisa ser galego.<br />
Despois, expón as condicións para volver : o presi<strong>de</strong>nte...<br />
galego; os cadros <strong>do</strong>s gran<strong>de</strong>s homes<br />
<strong>de</strong> Galicia,,... nas pare<strong>de</strong>s; os libros <strong>de</strong> autores<br />
galegos... nas estanterías ; o <strong>Centro</strong> <strong>de</strong> saú<strong>de</strong>...<br />
mellora<strong>do</strong>; e que os emigrantes atopen axudas e<br />
agarimo...<br />
To<strong>do</strong> ilo fala dun carácter temperamental e,as<br />
veces, agrio cousa que se traduce en feitos concretos<br />
coma as broncas con Chané,compadre seu<br />
a<strong>de</strong>mais <strong>de</strong> compositor, ou o enfa<strong>do</strong> co seu fillo<br />
Manuel etc.<br />
Tra-la volta a Galicia (1904) regresa outra vez a<br />
Cuba on<strong>de</strong> morre o sete <strong>de</strong> marzo <strong>de</strong> 1908. Os<br />
seus restos chegaron a Galicia en procesión pola<br />
mar e entre arcos <strong>de</strong> trunfo alumea<strong>do</strong>s por estrelas.<br />
¡O terrón! Se a sorte cruel<br />
me fai o mun<strong>do</strong> <strong>de</strong>ixar<br />
fóra <strong>de</strong>l e <strong>de</strong> meu lar<br />
galegos,¡leváime a el!<br />
¡Alí podréi <strong>de</strong>scansar!<br />
Como un máis <strong>do</strong>s poetas galegos da época, comezou<br />
utilizan<strong>do</strong> o castelán nalgunhas das súas<br />
primeiras composicións aínda que foran <strong>de</strong> temática<br />
galega. Así o acreditan “Hijos Ilustres<br />
17<br />
<strong>Xurdimento</strong>
18<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
GALICIA. TERRA XENTE LINGUA POBO<br />
Busto <strong>de</strong> Curros Enríquez, en Celanova, realizada por<br />
Asorey.<br />
<strong>de</strong> Galicia”, “La mujer gallega”, a “Biografía <strong>de</strong><br />
Eduar<strong>do</strong> Chao”, “La señorita <strong>de</strong> al<strong>de</strong>a”.....Mais<br />
o seu primeiro contacto coas Letras galegas en<br />
galego realizouno no 1869 cunha cantiga: “No<br />
xardín unha noite sentada” á que lle puxo música<br />
o mestre Chané:<br />
“ No xardín unha noite sentada<br />
ó refrexo <strong>do</strong> branco luar<br />
unha nena choraba sen trégolas<br />
os <strong>de</strong>sdés dun ingrato galán.<br />
...............................................”<br />
Nos anos que transcorreron entre 1873 e 1876<br />
escribiu “Benchega<strong>do</strong>”, “A fouce <strong>do</strong> abó”,<br />
“A nena na fonte”, “A Rosalía”, “A Mariquiña<br />
Puga”, “Pola unión”, “Na tumba <strong>de</strong> Rosalía”...<br />
é dicir, composicións espalladas; mais<br />
foi no 1877 can<strong>do</strong> chega á súa consagración<br />
como poeta coa lenda folclórico-relixiosa “A<br />
Virxe <strong>do</strong> Cristal “ inserida en “Aires da miña<br />
terra” e que obtivo premio no Certame poético<br />
<strong>de</strong> Ourense; esta obra recolle un miragre ocorri<strong>do</strong><br />
en Vilanova <strong>do</strong>s Infantes (Ourense) que el<br />
lle oíra á súa nai, <strong>de</strong> neno, e que compón agora<br />
baseán<strong>do</strong>se na transmisión <strong>do</strong> pobo. O tema latexa<br />
arre<strong>do</strong>r <strong>do</strong>s mozos Martiño e Rosa que son<br />
cria<strong>do</strong>s <strong>de</strong> D. Xácome <strong>de</strong> Mascareñas (nobre <strong>do</strong><br />
s.XVII) e que manteñen unha relación <strong>de</strong> forte<br />
namoramento ; mais na escea xur<strong>de</strong>n os celos<br />
da man <strong>de</strong> Xan <strong>de</strong> Bentraces, e a parella rifa vivamente<br />
<strong>de</strong>sfacen<strong>do</strong> a súa relación. A inocente<br />
Rosa pí<strong>de</strong>lle axuda á Virxe e Ela dalle resposta<br />
<strong>de</strong>ixan<strong>do</strong> (tras unha aparición) a súa imaxe<br />
tallada nun cristal como proba da inocencia da<br />
protagonista. E o poema convírtese en traxedia<br />
can<strong>do</strong> Martiño, arrepenti<strong>do</strong>, intenta o achegamento<br />
e xa non po<strong>de</strong> facer nada, porque ela<br />
<strong>de</strong>cidiu meterse monxa . O poema remata coa<br />
morte <strong>do</strong> mozo, en Allariz, diante <strong>do</strong> convento,<br />
mentres cae a neve:<br />
A fonte <strong>do</strong> emotivo poema A Virxe <strong>do</strong> Cristal, <strong>de</strong> Curros<br />
Enríquez, é o relato <strong>do</strong> miragre da Virxe <strong>de</strong> Cristal, <strong>de</strong><br />
Vilanova <strong>do</strong>s Infantes (Ourense), ouvi<strong>do</strong> <strong>de</strong> neno á súa<br />
nai. O mesmo poeta confesa que solo fixo “recoller<br />
unha tradición relixiosa, tal e como anda polo pobo<br />
adiante”.
GALICIA. TERRA XENTE LINGUA POBO<br />
“......................................<br />
Martiño,naquel istante<br />
ver a Rosa parecén<strong>do</strong>lle,<br />
quixo falarlle... e non pu<strong>do</strong>...<br />
Asuspirou... e morreuse<br />
.........................................<br />
Sobre o seu corpiño morto,<br />
quediña, quediñamente<br />
iban caín<strong>do</strong>... caín<strong>do</strong>...<br />
as folerpiñas da neve”.<br />
Esta obra xunto con “Unha boda en Einibó”<br />
e “O gaiteiro <strong>de</strong> Penalta “, déronlle moita<br />
popularida<strong>de</strong> no primeiro.<br />
Mais tampouco po<strong>de</strong>mos esquecernos <strong>do</strong><br />
“Nouturnio”, situación angustiosa dun vello<br />
abraia<strong>do</strong> polo seu aciago <strong>de</strong>stino :<br />
“ ..........................................<br />
Un vello arrima<strong>do</strong> nun pau <strong>de</strong> sanguiño,<br />
o monte atravesa <strong>de</strong> cara ó piñar<br />
Vai canso ; unha pedra topou no camiño<br />
e nela sentouse pra folgos tomar<br />
¡Ai!-dixo -, ¡que triste,<br />
que triste eu estou !<br />
I un sapo, que o oía,<br />
repuxo : - ¡cro, cro !<br />
........................................”<br />
Nin esqueceremos aqueloutro, coa temática <strong>do</strong><br />
seu fillo, Leopol<strong>do</strong>, morto:<br />
“...............................<br />
¡Coitadiño! Sintin<strong>do</strong> os meus pasos,<br />
revolveu cara a min os seus ollos.<br />
Non me viu... e chorou... ¡ai !, xa os tiña<br />
ceguiños <strong>de</strong> to<strong>do</strong>.<br />
Non me acor<strong>do</strong> qué tempo me estiven<br />
sobre o berce <strong>de</strong> dór <strong>de</strong>bruza<strong>do</strong>;<br />
sólo sei que me erguín co meu neno<br />
sin vida nos brazos...<br />
..............................................”<br />
A morte <strong>de</strong> Rosalía ós 48 anos ,en Padrón, como<br />
xa sabemos, orixina un <strong>do</strong>s máis fermosos poemas<br />
<strong>de</strong> Curros<br />
“Do mar pola orela<br />
mireina pasar,<br />
na frente unha estrela,<br />
no bico un cantar<br />
................................<br />
A musa <strong>do</strong>s pobos<br />
que vin pasar eu<br />
comesta <strong>do</strong>s lobos,<br />
comesta morreu...”<br />
E can<strong>do</strong> regresa da Habana a Galicia, no 1904,<br />
algúns escritores como Murguía fanlle unha homenaxe<br />
na Coruña mentres o Orfeón “El Eco”<br />
interpreta <strong>do</strong>us poemas, tamén seus, titula<strong>do</strong>s<br />
“Os teus ollos”e”A alborada <strong>de</strong> Veiga” que<br />
foran musica<strong>do</strong>s por Chané.<br />
De todas maneiras, a súa personalida<strong>de</strong> crea<strong>do</strong>ra<br />
amósase máis viva nunha creación poética por<br />
excelencia baixo o título <strong>de</strong> “Aires da miña terra”,<br />
publicada no 1880 e que lle valeu por parte<br />
<strong>do</strong> bispo <strong>de</strong> Ourense unha con<strong>de</strong>na, máis un<br />
procesamento posterior <strong>do</strong> que foi absolto. Nesta<br />
obra incorpora a terrible realida<strong>de</strong> <strong>do</strong> agro galego<br />
polo que comeza agora unha etapa moi rebel<strong>de</strong><br />
que se xunta coa tradicional e popular da “Virxe<br />
<strong>do</strong> cristal” por exemplo. Coñece a problemática<br />
Portada <strong>de</strong> la tercera y <strong>de</strong>finitiva edición <strong>de</strong> Aires da<br />
miña terra.<br />
19<br />
<strong>Xurdimento</strong>
20<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
GALICIA. TERRA XENTE LINGUA POBO<br />
<strong>do</strong>s galegos que traballan no campo, e faina súa<br />
amosan<strong>do</strong> moito pa<strong>de</strong>cemento diante da miseria<br />
das súas xentes que teñen que emigrar por forza.<br />
De aí que, coma noutras composicións (“Miran<strong>do</strong><br />
ó chan”, “ Diante unha imaxe <strong>de</strong> Iñigo <strong>de</strong><br />
Loyola”, “Pelegrinos a Roma” ou “No convento”<br />
on<strong>de</strong> queda patente a súa situación <strong>de</strong> excomulga<strong>do</strong>),<br />
amose unha poesía social e loita<strong>do</strong>ra :<br />
“ ..................................<br />
¿Qué lle ofrece<strong>de</strong>s na nativa<br />
a ese que a cruzar vai mares <strong>de</strong> fel?<br />
¿Resinación? – Con ela non se come...<br />
¿Fe? - ¡Non lle basta a fe!...<br />
..................................”<br />
Outra composición que lle <strong>do</strong>u moito renome,<br />
foi nomeada ”Divino Sainete”, inserida <strong>de</strong> cheo<br />
na poesía cívica <strong>do</strong> autor e que amosa, <strong>de</strong> forma<br />
máis palpable, o seu compromiso con Galicia<br />
a<strong>de</strong>mais da súa intransixencia.<br />
O poeta compón en tercetos,unha sátira rotunda<br />
con oito cantos sobre os sete peca<strong>do</strong>s capitais e,<br />
aproveitan<strong>do</strong> unha viaxe que fixo a Roma na<br />
compaña <strong>de</strong> Francisco Añón, fala das beatas<br />
falsas e <strong>do</strong>s cregos farsantes,por exemplo, ós<br />
Portada <strong>de</strong> la primera edición <strong>de</strong> O Divino Sainete<br />
que envía á capital da cristianda<strong>de</strong> in<strong>do</strong>, no primeiro<br />
vagón, o bispo <strong>de</strong> Ourense e o xuíz que<br />
con<strong>de</strong>naron “Aires da miña terra” ; no segun<strong>do</strong><br />
vai Emilia Par<strong>do</strong> Bazán; no terceiro, uns fra<strong>de</strong>s<br />
que satisfán a súa gula comen<strong>do</strong> os membros <strong>de</strong><br />
Murguía, Lamas, Pondal,Viceto, Rosalía...; no<br />
vagón da ira, os avariciosos e no <strong>de</strong>rra<strong>de</strong>iro, os<br />
regalos pró Papa...<br />
Polo tanto esta obra cívica, <strong>de</strong> tema burlesco e<br />
satírico, atenta contra institucións e personaxes<br />
a<strong>de</strong>mais <strong>de</strong> posuir un conti<strong>do</strong> simbólico semellante<br />
ó que ten a “Divina Comedia” <strong>de</strong> Dante.<br />
Con esta terna poética <strong>do</strong> s. XIX, as Letras<br />
galegas,postas aquí <strong>de</strong> forma moi sucinta,<br />
póñense en pé comezan<strong>do</strong> unha andadura que xa<br />
non terá parada.<br />
Bibliografía:<br />
-Carballo Calero,R.: ”Hª da Literatura galega<br />
contemporánea”. Vigo,Galaxia, 1975.<br />
-Ferreiro, Celso Emilio: ”Curros Enríquez.Biografía”,<br />
La Coruña,Moret, 1954.<br />
-Murguía, Manuel “Eduar<strong>do</strong> Pondal” en Los Precursores,<br />
La Coruña, Biblioteca gallega, 1885.<br />
-Varela, José Luis ”Poesía y restauración cultural<br />
<strong>de</strong> Galicia en el s. XIX”. Madrid.Gre<strong>do</strong>s 1958.<br />
Rosa González Mahía
Crónicas <strong>de</strong> peregrinos<br />
centroeuropeos a Santiago<br />
Es muy frecuente ahora,<br />
quizá más que en tiempos<br />
pasa<strong>do</strong>s, encontrarnos<br />
con escritos <strong>de</strong>dica<strong>do</strong>s a<br />
otros escritores. Comentarios,<br />
análisis, apreciaciones<br />
y juicios sobre sus<br />
obras y sus vidas, sus inspiraciones<br />
o sus pretendi<strong>do</strong>s<br />
objetivos, incluso los<br />
meramente literarios, que<br />
llenan hoy no pocas páginas<br />
<strong>de</strong> muy varia<strong>do</strong> interés<br />
para los lectores. Ese<br />
interés preten<strong>de</strong>mos centrarlo<br />
ahora en lo que han<br />
escrito o manda<strong>do</strong> escribir<br />
algunos peregrinos o<br />
viajeros centroeuropeos,<br />
que llegaron a Santiago<br />
<strong>de</strong> Compostela en los siglos XV y XVI y fijar nuestra<br />
atención en algunas singularida<strong>de</strong>s como lugares o<br />
impresiones concretas. Unos por ser poco habituales<br />
en la mayoría <strong>de</strong> los estudios y trabajos que se<br />
publican sobre los trayectos propios <strong>de</strong> “El Camino<br />
<strong>de</strong> Santiago” y otras, por la curiosa novedad que nos<br />
<strong>de</strong>paran para el conocimiento <strong>de</strong>l mismo en nuestros<br />
días.<br />
Un importante relato, escrito por Alois Jirásek, una<br />
<strong>de</strong> las gran<strong>de</strong>s figuras <strong>de</strong> la literatura checa <strong>de</strong>l XIX,<br />
especialmente dirigi<strong>do</strong> y adapta<strong>do</strong> para jóvenes y escolares<br />
por cuanto entrelaza<br />
hechos con invenciones, es<br />
el que bajo el título <strong>de</strong> “Des<strong>de</strong><br />
Bohemia hasta el fin <strong>de</strong>l<br />
mun<strong>do</strong>”, narra el viaje que<br />
el barón León <strong>de</strong> Rozmital<br />
hizo entre 1465 y 1467, incluyen<strong>do</strong>,<br />
por supuesto, fabulaciones<br />
y personajes imagina<strong>do</strong>s.<br />
Dos eran los motivos<br />
<strong>de</strong>l <strong>de</strong>splazamiento y <strong>de</strong><br />
su largo itinerario. Uno, diplomático<br />
y político a favor<br />
<strong>de</strong>l rey Jorge <strong>de</strong> Bohemia,<br />
<strong>de</strong> quien el noble era cuña<strong>do</strong><br />
y, en el presente caso, embaja<strong>do</strong>r<br />
extraordinario, y el<br />
segun<strong>do</strong>, según la intención que el propio noble confiesa<br />
y quizás más personal, la visita a los santuarios<br />
famosos <strong>de</strong> culto religioso que atraían a las gentes.<br />
Esta atención nuestra viene justificada en que hace<br />
unos días ha si<strong>do</strong> presentada la versión <strong>de</strong> la obra <strong>de</strong><br />
Jirásek al castellano y al gallego, en traducción <strong>de</strong><br />
Katerina Vlasáková, profesora <strong>de</strong> lengua checa en la<br />
Universidad Compostelana, en un acto celebra<strong>do</strong> en<br />
la se<strong>de</strong> <strong>de</strong> la Sociedad <strong>de</strong> Xestión <strong>do</strong> Xacobeo, patrocina<strong>do</strong>ra<br />
<strong>de</strong> la edición. Este acontecimiento, <strong>de</strong>mostrativo<br />
<strong>de</strong> la permanente e incesante investigación en<br />
el fenómeno jacobeo y su cultura, ha si<strong>do</strong> el causante<br />
directo <strong>de</strong> los presentes comentarios.<br />
Del viaje hubo <strong>do</strong>s cronistas: el noble bohemio Wenceslao<br />
Sâsêk (Schaschek), que era el protocolario<br />
oficial y que escribió en la lengua bohemia el relato<br />
<strong>de</strong> las celebraciones y actos oficiales, esto es, lo<br />
más propio <strong>de</strong> la misión política, que se une al grupo<br />
viajero que parte <strong>de</strong> Praga en la cercana localidad <strong>de</strong><br />
Plzên (Pilsen), y Gabriel Tetzel, patricio <strong>de</strong> Nurenberg,<br />
ciudad <strong>de</strong> la que había si<strong>do</strong> burgomaestre, y<br />
que, por expreso <strong>de</strong>seo <strong>de</strong> Rozmital, se incorpora a la<br />
comitiva y se une a los expedicionarios en Ansbach.<br />
Es él quien cuenta con bastante <strong>de</strong>talle los pormenores<br />
acaeci<strong>do</strong>s, proporcionan<strong>do</strong> datos <strong>de</strong> las vivencias<br />
e impresiones personales tanto <strong>de</strong> los lugares recorri<strong>do</strong>s<br />
como <strong>de</strong> las gentes con las que contactaron. Deja<br />
constancia, por ejemplo y en un principio, <strong>de</strong> que el<br />
barón
22<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Crónicas <strong>de</strong> peregrinos centroeuropeos a Santiago<br />
los países germanos y en los extranjeros, pero que<br />
quería encaminarse especialmente al Santo Sepulcro<br />
y al venera<strong>do</strong> Señor Santiago>>.<br />
Pues bien, aún sien<strong>do</strong> más ilustrativo en cuanto libro<br />
<strong>de</strong> viajes –un género inicia<strong>do</strong> en la Baja Edad Media<br />
al que fue muy adicto el posterior romanticismo<br />
literario- , por la variedad y <strong>de</strong>talle <strong>de</strong> los datos que<br />
ofrece, el texto <strong>de</strong> Tetzel, Alois Jirásek escoge el <strong>de</strong><br />
Sâsêk, a quien convierte en protagonista <strong>de</strong> su relato,<br />
con partes fieles a los hechos por él testimonia<strong>do</strong>s,<br />
pero en nada ajeno a la capacidad imaginativa <strong>de</strong>l<br />
novelista, cuya pretensión era la exaltación y consolidación<br />
<strong>de</strong> la i<strong>de</strong>ntidad y cultura checa, con evi<strong>de</strong>nte<br />
inclinación pedagógica hacia sus jóvenes lectores<br />
Aquí y ahora, a nosotros es ese <strong>de</strong>splazamiento a Santiago<br />
y al fin <strong>de</strong>l mun<strong>do</strong> (finisterrae) el que nos interesa<br />
y al que vamos a <strong>de</strong>dicar nuestra atención, en uso<br />
<strong>de</strong> la libertad personal y respetan<strong>do</strong> la <strong>de</strong> los lectores<br />
<strong>de</strong> XURDIMENTO, igualmente libres <strong>de</strong> leernos o<br />
no. Según lo escrito, tras pasar por las tierras francesas,<br />
lo hacen por Biskein (¿Las Landas o/y el País<br />
Vasco?), que Tetzel consi<strong>de</strong>ra muy pobre, pues no<br />
hay forraje, ni heno ni paja ni establos para sus caballos<br />
y tampoco carne o pesca<strong>do</strong> para ellos, carencias<br />
que en unos y otros relatos señalan <strong>de</strong> diversos países<br />
y regiones por las que pasan en distintos territorios y<br />
reinos . De hecho la primera ciudad que menciona<br />
como española y por su nombre castellano es Haro,<br />
la capital <strong>de</strong> la Rioja alta, perteneciente a Castilla y<br />
que ya por entonces y gracias a su buen vino era bien<br />
conocida y gozaba <strong>de</strong> un notable florecimiento. La<br />
cuestión <strong>de</strong> los vinos <strong>de</strong>bía ser muy importante para<br />
to<strong>do</strong>s los componentes <strong>de</strong> la expedición porque son<br />
abundantes las referencias en la crónica <strong>de</strong>l viaje.<br />
Para llegar a ella, habían alcanza<strong>do</strong> antes el puerto<br />
<strong>de</strong> San Adrían, atravesa<strong>do</strong> su túnel y pasa<strong>do</strong>, luego,<br />
por Vitoria, para dirigirse a Burgos por Miranda <strong>de</strong><br />
Ebro o a la Rioja y seguir <strong>de</strong>s<strong>de</strong> Santo Domingo <strong>de</strong> la<br />
Calzada el itinerario más frecuenta<strong>do</strong>.<br />
EL PUERTO DE SAN ADRIÁN.<br />
Hemos escogi<strong>do</strong> algunos parajes, pueblos y ciuda<strong>de</strong>s<br />
en los que coinci<strong>de</strong>n las crónicas <strong>de</strong> los antes cita<strong>do</strong>s<br />
y algunos otros viajeros y peregrinos <strong>de</strong> los mismos<br />
tiempos y <strong>de</strong> proce<strong>de</strong>ncia también centroeuropea,<br />
principalmente alemanes. Como el primero <strong>de</strong> los<br />
lugares elegimos éste <strong>de</strong>l conoci<strong>do</strong> y llamativo puerto,<br />
tanto por su singularidad geográfica y paisajística<br />
cuanto por su misma significación histórica. De sus<br />
peculiarida<strong>de</strong>s y dificultad figuraban datos y pru<strong>de</strong>ntes<br />
advertencias a los peregrinos en el Libro <strong>de</strong> la antigua<br />
Cofradía <strong>de</strong> Senlis <strong>de</strong> Francia, señalan<strong>do</strong>, entre<br />
otras peculiarida<strong>de</strong>s, .<br />
En canciones francesas <strong>de</strong> peregrinos, singularmente<br />
las más populares, figuran menciones al puerto y<br />
se recogían las más diversas impresiones y recuer<strong>do</strong>s<br />
<strong>de</strong>l paso efectua<strong>do</strong>. Pue<strong>de</strong> servirnos <strong>de</strong> ejemplo la siguiente:<br />
.<br />
En un conoci<strong>do</strong> canto alemán <strong>de</strong> peregrinos <strong>de</strong>l siglo<br />
XV, cuan<strong>do</strong> está presente la <strong>de</strong>terminación o cita<br />
<strong>de</strong> algunos lugares por los que se ha <strong>de</strong> caminar, se<br />
habla <strong>de</strong>l Puerto <strong>de</strong> San Adrián (Pfortenberk), en el<br />
que el Camino atraviesa las rocas por un túnel, y que<br />
es compara<strong>do</strong>, siguien<strong>do</strong> el carácter popular <strong>de</strong> unas<br />
composiciones que muy posiblemente ya antes fueran<br />
cantadas por los peregrinos, con los otros gran<strong>de</strong>s<br />
montes o puertos que habían <strong>de</strong> vencer los caminantes:<br />
Roncesvalles, Santa Cristina <strong>de</strong> Somport, el <strong>de</strong><br />
Rabanal o Irago y el <strong>de</strong> Alle Fabe o <strong>de</strong>l Cebreiro<br />
Un peregrino<br />
alemán, Hermann<br />
Künig,<br />
que pertenecía a<br />
la Or<strong>de</strong>n <strong>de</strong> los<br />
servitas o siervos<br />
<strong>de</strong> María,<br />
escribe en un<br />
pequeño libro
Crónicas <strong>de</strong> peregrinos centroeuropeos a Santiago<br />
que ha <strong>de</strong> llamarse, según indicación <strong>de</strong>l propio autor,<br />
“Camino <strong>de</strong> Santiago” y en el que nos dice: . Así comienza tan especialísima<br />
guía <strong>de</strong>l Camino, muy originalmente versificada<br />
en alemán y que fue editada en el año 1495.<br />
En ella están muy <strong>de</strong>talla<strong>do</strong>s las ciuda<strong>de</strong>s y pueblos<br />
y los trayectos por Suiza y por Francia y la entrada<br />
en España se hace por Roncesvalles. Lo curioso es<br />
que cuan<strong>do</strong> marca el regreso a casa <strong>de</strong>s<strong>de</strong> la ciudad<br />
<strong>de</strong> Compostela señala el dirigirse por el itinerario ya<br />
conoci<strong>do</strong> hasta Burgos y <strong>de</strong>s<strong>de</strong> aquí al “Porten berge”<br />
o Puerto <strong>de</strong> San Adrián. Para muchos compatriotas<br />
el pequeño libro <strong>de</strong> Künig se convirtió en la Guía a<br />
seguir y por eso lo utilizaron en sus viajes y peregrinaciones<br />
a Santiago.<br />
En 1496 emprendió un viaje <strong>de</strong> amplio recorri<strong>do</strong> y<br />
sin limitación <strong>de</strong> tiempo un peregrino <strong>de</strong> Colonia<br />
que, en su diario, <strong>de</strong>ja constancia <strong>de</strong> su <strong>de</strong>scontento<br />
al transitar por España hasta Santiago, y habla <strong>de</strong> la<br />
pobreza <strong>de</strong> las tierras, la malas condiciones <strong>de</strong> vida<br />
<strong>de</strong> los pueblos y las carencias <strong>de</strong> sus mora<strong>do</strong>res, a<strong>de</strong>más<br />
<strong>de</strong> señalar los parajes inhóspitos y los acci<strong>de</strong>ntes<br />
geográficos que eran los principales obstáculos. En<br />
su regreso, <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> acercarse a conocer “Vinsterstern”<br />
(Finisterre), llega con sus compañeros a Burgos<br />
y utilizan<strong>do</strong> nuevamente caballos -las mulas las <strong>de</strong>jaron<br />
en la capital castellana- atraviesan el túnel <strong>de</strong><br />
San Adrián, “Portzenberch” o “montaña fronteriza”,<br />
a la que suben <strong>de</strong>s<strong>de</strong> Galarda o Galarreta y que, como<br />
escribe el viajero Arnold von Harff en las pormenorizadas<br />
etapas que anota en su diario, la nombra al<br />
igual que otros viajeros alemanes como “Trianport”<br />
y dice que en ella hay una ermita que fue excavada en<br />
la roca y que vive gente <strong>de</strong>ntro que es la que cuida <strong>de</strong><br />
ella y, a su juicio, allí termina “Hyspanien” y también<br />
su lengua. Hay noticias fehacientes <strong>de</strong> que allí habitaron,<br />
en algún tiempo, templarios.<br />
En el siguiente siglo, otro ciudadano <strong>de</strong> Nurenberg,<br />
prestigioso y rico comerciante, Sebald Örtel, visitó<br />
Santiago <strong>de</strong> Compostela en 1521 y el relato <strong>de</strong> su viaje<br />
se parece muy mucho a un libro contable en el que<br />
no se sabe lo que es más importante si las distancias<br />
entre las localida<strong>de</strong>s o las monedas gastadas en cada<br />
una <strong>de</strong> ellas. De entre éstas, menciona a San Adrián,<br />
cuan<strong>do</strong> escribe: .<br />
En cuanto a los dineros, que tanto ocuparon la atención<br />
<strong>de</strong> Örtel, diremos que el hallazgo <strong>de</strong> monedas <strong>de</strong><br />
los siglos XI y XII, acuñadas bajo los reinos <strong>de</strong> Navarra,<br />
Castilla y Aragón, nos vienen a probar que el<br />
puerto y la cueva fueron tránsito <strong>de</strong>s<strong>de</strong> aquellos iniciales<br />
siglos <strong>de</strong> las peregrinaciones jacobeas, como<br />
igualmente lo eran <strong>de</strong> merca<strong>de</strong>res y lo fueron <strong>de</strong> nobles<br />
y <strong>de</strong> reyes.<br />
BRAGA<br />
La iglesia <strong>de</strong> Iria tenía como arzobispal a la <strong>de</strong> Braga<br />
en aquellos tiempos <strong>de</strong>l siglo IX, cuan<strong>do</strong> su obispo<br />
Teo<strong>do</strong>miro aceptó el <strong>de</strong>scubrimiento <strong>de</strong> los restos<br />
apostólicos en la necrópolis <strong>de</strong>l Libredón, y Alfonso<br />
II el Casto dispuso, en el 829, la construcción <strong>de</strong><br />
un templo que sirviera para cobijar al sepulcro santo.<br />
Por ello y por ser importante se<strong>de</strong> religiosa y punto<br />
<strong>de</strong> encuentro <strong>de</strong> peregrinaciones, hemos elegi<strong>do</strong> ahora<br />
a esta ciudad portuguesa <strong>de</strong>l Norte y porque, como<br />
tiene escrito Álvaro Cunqueiro, cuyo centenario conmemoramos<br />
en este año, .<br />
El barón <strong>de</strong> Rozmital y su séquito, según los trayectos<br />
que siguieron, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> Salamanca cruzan el río Duero,<br />
23<br />
<strong>Xurdimento</strong>
24<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Crónicas <strong>de</strong> peregrinos centroeuropeos a Santiago<br />
que había si<strong>do</strong> fronterizo para la antigua “Galleciae”,<br />
pues al Miño se le tuvo siempre como “pai” <strong>de</strong> to<strong>do</strong>s,<br />
los <strong>de</strong> una y otra ribera, y se dirigen a Braga, ciudad<br />
por la que, <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> su visita jacobea, saldrán hacia<br />
Gimeraes, centro político <strong>de</strong>l antiguo conda<strong>do</strong> y en<br />
<strong>do</strong>n<strong>de</strong> se hace constar públicamente y con gran<strong>de</strong>s<br />
letras bien visibles que aquí .<br />
El cronista Tetzel nos ofrece una mala impresión <strong>de</strong>l<br />
tramo recorri<strong>do</strong> hasta ella al asegurar que los terrenos<br />
por los que pasaron eran muy pobres, apenas cultiva<strong>do</strong>s,<br />
y que las gentes, en su apariencia, se correspondían<br />
con esa situación, carecían <strong>de</strong> vías <strong>de</strong> comunicación<br />
y vivían casi exclusivamente <strong>de</strong> la fruta y no<br />
bebían vino –cuya presencia e importancia, como dijimos,<br />
es relevante en el relato-, lo que nos sorpren<strong>de</strong><br />
sabien<strong>do</strong> que es la región <strong>de</strong>l famoso “vinho ver<strong>de</strong>”.<br />
Esto realmente contrasta con lo escrito por Jirásek en<br />
su texto: >.<br />
Hacia finales <strong>de</strong>l siglo XV, Jerónimo Münzer, médico<br />
<strong>de</strong> Nurenberg <strong>de</strong>ja en su “Itinerario Hispánico” anota<strong>do</strong><br />
que . Y esto se explica porque<br />
durante la <strong>do</strong>minación romana fue llamada “Bracara<br />
Augusta”, como por to<strong>do</strong>s es bien sabi<strong>do</strong>.<br />
Otros viajeros siguieron, al ir o regresar <strong>de</strong> Compostela,<br />
la misma ruta portuguesa. Baste con citar que en<br />
su retorno, también el ya menciona<strong>do</strong> Sebald Örtel,<br />
hace el viaje por Braga hacia Lisboa, para alcanzar<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> esta ciudad nuevamente el territorio español<br />
por Extremadura. Los que prosiguieron esta ruta,<br />
entre los que figura también el barón <strong>de</strong> Rozmital y<br />
acompañantes según Jirásek, solían acercarse hasta<br />
el monasterio <strong>de</strong> Guadalupe, en <strong>do</strong>n<strong>de</strong> es venerada la<br />
patrona <strong>de</strong> la Hispanidad.<br />
PADRÓN<br />
Lo más cercano a Compostela, y que es muy anterior<br />
a la ciudad <strong>de</strong>l Apóstol, <strong>de</strong> to<strong>do</strong>s los lugares que<br />
figuran en las crónicas <strong>de</strong> viaje que vamos comentan-<br />
<strong>do</strong> es la ya mentada se<strong>de</strong> episcopal <strong>de</strong> Iria, que tiene<br />
por notoria población a la nombrada en este epígrafe:<br />
Crónicas <strong>de</strong> peregrinos centroeuropeos a Santiago<br />
murió allí y allí realizó muchos milagros, tanto en<br />
vida como <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> muerto. Como consecuencia<br />
<strong>de</strong> estos milagros se quería trasladar (su cuerpo) <strong>de</strong><br />
Padrón a otro lugar, se lo puso sobre un carro tira<strong>do</strong><br />
por bueyes y se lo quería llevar lejos <strong>de</strong> allí, y cuan<strong>do</strong><br />
los bueyes llegaron a <strong>do</strong>n<strong>de</strong> está hoy la iglesia <strong>de</strong><br />
Santiago (catedral <strong>de</strong> Compostela), allí se pararon y<br />
nadie fue capaz <strong>de</strong> moverlos <strong>de</strong> aquel lugar, a pesar<br />
<strong>de</strong> que se lo intentó una y otra vez, y finalmente quedó<br />
el cuerpo en el lugar en <strong>do</strong>n<strong>de</strong> hoy está la iglesia, y<br />
nadie pu<strong>do</strong> mover o trasladarlo a cualquier otro lugar.<br />
A continuación se comenzó a construir la iglesia y la<br />
ciudad <strong>de</strong> Santiago>>.<br />
Así escribe Gabriel Tetzel sobre la ciudad <strong>de</strong> Padrón<br />
y su tradición jacobea, por cierto muy acentuada por<br />
la importante presencia <strong>de</strong> Santiago en ella, tanto <strong>de</strong><br />
vivo como <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> muerto, y los entresijos <strong>de</strong> la<br />
leyenda <strong>de</strong> la “reina” Lupa, con la asignación <strong>de</strong> los<br />
toros y el carro a sus discípulos para el trasla<strong>do</strong> <strong>de</strong><br />
los restos a la necrópolis <strong>de</strong>l monte Libredón, en dón<strong>de</strong><br />
los bravos animales, milagrosamente mansos ya al<br />
uncirlos al carro, con terca resistencia se <strong>de</strong>tuvieron.<br />
En cuanto a que ese sepulcro fue el origen <strong>de</strong> la iglesia<br />
y <strong>de</strong> la ciudad <strong>de</strong> Compostela parece que no cabe<br />
la menor duda.<br />
Pero el cronista, al igual que po<strong>de</strong>mos percibir en<br />
otros relatos, con noticias recogidas <strong>de</strong> viva voz y<br />
topónimos recibi<strong>do</strong>s <strong>de</strong>l lenguaje oral, muestra sus<br />
dudas sobre lo que transmite, cuan<strong>do</strong> nos informa <strong>de</strong><br />
que una gran piedra fue hundida en el agua por mandato<br />
<strong>de</strong>l papa para evitar que los peregrinos la <strong>de</strong>strozasen<br />
arrancán<strong>do</strong>le trozos, sin aclararnos si se trata<br />
<strong>de</strong> la presunta barca pétrea en la que viajó por mar el<br />
Señor Santiago, vivo o muerto, .<br />
También recoge que en esa piedra fueron coloca<strong>do</strong>s<br />
sus restos y –al mismo tiempo- asegura que<br />
aún se ve en ella la huella <strong>de</strong> su pie. En fin, el patricio<br />
<strong>de</strong> Nurenberg que acompañó al barón <strong>de</strong> Rozmital,<br />
refiere con muy escasa niti<strong>de</strong>z distintas leyendas e<br />
interpretaciones y en esa mezcla busca poner <strong>de</strong> relieve,<br />
como hemos dicho, la importancia jacobea que<br />
<strong>de</strong> suyo tiene la localidad <strong>de</strong> Padrón.<br />
Veamos algo más sobre el tema padronés a partir<br />
<strong>de</strong> lo escrito por Münzer cuan<strong>do</strong> dice que llegaron<br />
y que, por nuestra<br />
parte advertimos, en el transcurso <strong>de</strong>l tiempo, se<br />
conservó en la se<strong>de</strong> episcopal hasta la actualidad. Y<br />
nos relata lo que hicieron: >, esto es, selecciona los conteni<strong>do</strong>s <strong>de</strong><br />
la leyenda y confun<strong>de</strong> lo que en ella se <strong>de</strong>scribe según<br />
nos la ofrece el historia<strong>do</strong>r López Ferreiro.<br />
Y otros <strong>do</strong>s <strong>de</strong>talles nos <strong>de</strong>para el conteni<strong>do</strong> <strong>de</strong> la<br />
visita a Padrón. Uno es el lugar en <strong>do</strong>n<strong>de</strong> predicó el<br />
Apóstol, contempla<strong>do</strong> Y el<br />
otro es el <strong>de</strong> que vieron .<br />
Por su parte, la mención que a Padrón hace Örtel <strong>de</strong><br />
Nurenberg es muy breve: .<br />
Esta huída a través <strong>de</strong> una roca sí que constituye una<br />
gran novedad para mí, pues nunca leí nada sobre tal<br />
25<br />
<strong>Xurdimento</strong>
26<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Crónicas <strong>de</strong> peregrinos centroeuropeos a Santiago<br />
hecho. Ahora bien, da<strong>do</strong> que es la última anotación<br />
en tierras gallegas, diremos que en Padrón, según las<br />
puntuales anotaciones <strong>de</strong>l autor, hicieron un gasto <strong>de</strong><br />
tres reales y medio.<br />
Y FINISTERRE<br />
Volvien<strong>do</strong> al libro <strong>de</strong> Jirásek, cuya reciente publicación<br />
es la causante <strong>de</strong>l presente artículo, iremos al<br />
nominal término <strong>de</strong>l viaje. Para ello escogemos su<br />
propio texto, que dice así: .<br />
Hacia finales <strong>de</strong>l siglo XV, el ya dicho Arnold von<br />
Harff, anota en la etapa correspondiente y muy escuetamente<br />
que <strong>de</strong> Compostela .<br />
Bastantes años antes, hacia media<strong>do</strong>s <strong>de</strong>l mismo<br />
siglo, Sebastián Ilsung <strong>de</strong> Ausburgo, nos advierte:<br />
. ¿Cuáles son las explicaciones <strong>de</strong>l tal<br />
Sebastián acerca <strong>de</strong> Finisterre? Algunas <strong>de</strong> ellas son<br />
las siguientes:<br />
.<br />
En el texto escrito por Tetzel, al que no atendió Jirásek<br />
para componer su libro, tras la inicial coinci<strong>de</strong>ncia<br />
<strong>de</strong> la partida ,<br />
se nos ofrecen algunas apreciaciones<br />
acerca <strong>de</strong> esa consi<strong>de</strong>ración <strong>de</strong> “fin <strong>de</strong>l mun<strong>do</strong>” y así<br />
se dice: .<br />
Y con respecto a su regreso, nos indica que .<br />
Jirásek refiere que cuantos allí llegaron acompañan<strong>do</strong><br />
al barón <strong>de</strong> Rozmital se quedaron pensan<strong>do</strong> y miran<strong>do</strong><br />
al mar infinito y que, a través <strong>de</strong> su intérprete,<br />
escucharon a un anciano <strong>de</strong>l lugar que señalan<strong>do</strong><br />
hacia el mar, les dijo: .<br />
Fe<strong>de</strong>rico Pomar <strong>de</strong> la Iglesia<br />
Diciembre <strong>de</strong> 2011
Os Miuños<br />
Os Muíños <strong>do</strong> Folón-Picón conforman un singular<br />
conxunto etnográfico, <strong>de</strong>clara<strong>do</strong> BIC con categoría<br />
<strong>de</strong> lugar <strong>de</strong> interese etnográfico pola Consellería<br />
<strong>de</strong> Cultura, Comunicación Social e Turismo da<br />
Xunta <strong>de</strong> Galicia o 22 <strong>de</strong> xaneiro <strong>de</strong> 1998. Sitúanse<br />
nunha aba empinada aproveitan<strong>do</strong> un salto <strong>de</strong> auga<br />
para o seu bo funcionamento. O seu número xira ó<br />
re<strong>do</strong>r <strong>de</strong> 24 exemplares coloca<strong>do</strong>s un sobre outro<br />
salvan<strong>do</strong> un <strong>de</strong>snivel duns 75 metros <strong>de</strong> altura. O<br />
máis antigo <strong>de</strong>les data <strong>de</strong> 1700 e o máis mo<strong>de</strong>rno<br />
afun<strong>de</strong> as súas raíces a media<strong>do</strong>s <strong>do</strong> século XX.<br />
No val da Roseira, antes <strong>de</strong> chegar á <strong>de</strong>sembocadura<br />
<strong>do</strong> Miño, hai un conxunto <strong>de</strong> 36 muíños fluviais<br />
en fervenza que se coñecen como os muíños <strong>de</strong> Folón<br />
e Picón.<br />
Ao re<strong>do</strong>r <strong>de</strong>stes muíños discorre unha ruta <strong>de</strong> sen<strong>de</strong>irismo<br />
<strong>de</strong> pequeno percorri<strong>do</strong>, a PR-G 94, que<br />
saín<strong>do</strong> da Ponte das Penas, ascen<strong>de</strong> polo río Folón<br />
percorren<strong>do</strong> os muíños.<br />
No alto pó<strong>de</strong>se divisar a <strong>de</strong>sembocadura <strong>do</strong> Miño e<br />
os montes <strong>de</strong> Portugal na outra beira.<br />
Logo empézase a baixada por entre os muíños <strong>do</strong><br />
río Picón até volver á Ponte.<br />
Como curiosida<strong>de</strong> po<strong>do</strong> contarlles que o muíño<br />
máis antigo data <strong>de</strong> 1702, e que nos dinteles e limiares<br />
dalgúns muíños po<strong>de</strong>n verse símbolos cruciformes<br />
ou figuras que gravaron os canteiros ou<br />
os propietarios para protexerse <strong>do</strong> mal <strong>de</strong> ollo.<br />
Nalgunhas zonas pó<strong>de</strong>nse ver as “ro<strong>de</strong>iras” que<br />
son as pegadas que o continuo discorrer <strong>do</strong>s carros<br />
foron <strong>de</strong>ixan<strong>do</strong> sobre as rocas <strong>do</strong> chan.<br />
Hai mesmo fervenzas pero como fai moito que non<br />
chove, a maioría estaban completamente secas.<br />
Con respecto ao funcionamento, a auga era canalizada<br />
dun muíño a outro, e unha vez entraba nun<br />
<strong>do</strong>s muíños esta caía a través dunha cavida<strong>de</strong> até a<br />
turbina on<strong>de</strong> se xeraba a forza motriz que se transmitía<br />
facen<strong>do</strong> virar unha pedra que colocada sobre<br />
outra moía o gran que se colocaba entrambas.<br />
Para terminar direilles que a contorna é moi agradable,<br />
moi ver<strong>de</strong>, con piñeiros, castiñeiros e eucaliptos<br />
entre os que discorren as canles coa auga dun<br />
muíño ao outro.<br />
Rodrigo Fernán<strong>de</strong>z Girál<strong>de</strong>z<br />
Gon<strong>do</strong>mar -Pontevedra<br />
27<br />
<strong>Xurdimento</strong>
28<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Mallinrío<br />
Hai uns días recibín un correo <strong>do</strong><br />
amigo J.Gomez Dacal <strong>do</strong> <strong>Centro</strong><br />
<strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> convidán<strong>do</strong>me,<br />
como cada ano, a participar cun<br />
escrito nesta revista que ano<br />
tras ano ven a darlle un alento<br />
revitaliza<strong>do</strong>r á colectivida<strong>de</strong><br />
galega <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, tan dignamente<br />
representada por esa gran familia<br />
que é o <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong>, cousa que<br />
para min non só é unha molestia<br />
senón que é un pracer.<br />
E lembran<strong>do</strong> tempos <strong>de</strong> antano,<br />
xa un pouco lonxanos pois un vai<br />
cumprin<strong>do</strong> anos e o tempo non se<br />
<strong>de</strong>tén, <strong>de</strong> vez en can<strong>do</strong> un revive<br />
cousas, feitos <strong>de</strong> can<strong>do</strong> aquilo era<br />
o labor cotiá daquel tempo. Isto<br />
suce<strong>de</strong> con oficios ou labores<br />
que hoxe <strong>de</strong>sapareceron, para<br />
ben da mo<strong>de</strong>rnida<strong>de</strong>, e mesmo<br />
seguramente para o progreso<br />
da socieda<strong>de</strong> rural <strong>de</strong> Galicia,<br />
mais, é bo lembrarse <strong>de</strong>les e non<br />
esquecer o pasa<strong>do</strong> porque forma<br />
parte da nosa historia.<br />
Este verán tiven a oportunida<strong>de</strong><br />
<strong>de</strong> revivir unha <strong>de</strong>sas historias<br />
que marcara a miña nenez na<br />
Parroquia on<strong>de</strong> nacín e me criei<br />
(en Piñeira <strong>de</strong> A Fonsagrada),<br />
como é Mallinrío Festival.<br />
Mallinrío é una verba que por<br />
si só igual non ten moito <strong>do</strong> que<br />
falar mais, a súa composición<br />
venlle dada <strong>de</strong> xuntar as<br />
inquedanzas duns mozos e mozas<br />
dunha al<strong>de</strong>a galega, unha al<strong>de</strong>a<br />
que podía ser unha das tantas que<br />
ao longo da xeografía <strong>de</strong> Galicia<br />
camiñan cara ao aban<strong>do</strong>no, ao<br />
esquecemento institucional, e<br />
son os seus habitantes, cada<br />
vez menos, os que teñen que<br />
agudizar o seu enxeño para que<br />
se lembren <strong>de</strong>les. Así pois se<br />
xuntamos esas inquedanzas co<br />
<strong>de</strong>sexo <strong>de</strong> bos augurios <strong>de</strong> que<br />
esta al<strong>de</strong>a non se vexa abocada<br />
ao seu esquecemento e o<br />
remexemos coas súas tradicións,<br />
a súa historia, a súa paisaxe e o<br />
arraigo das súas xentes temos<br />
MALLINRÍO, un festival co<br />
que a xuventu<strong>de</strong> <strong>de</strong>sta parroquia<br />
preten<strong>de</strong> manter viva a chama da<br />
súa vitalida<strong>de</strong> tradicional, laboral<br />
e cultural.<br />
Así, temos a Malla, a música, a<br />
gastronomía e a colaboración<br />
e participación das parroquias<br />
que acudiron á convocatoria<br />
da xuventu<strong>de</strong>, <strong>do</strong>us días para<br />
relembrar unha data histórica<br />
o día da Patroa da Parroquia,<br />
a Nosa Señora, un día que nos<br />
tempos pasa<strong>do</strong>s se celebraba<br />
unha das mellores festas da<br />
Comarca <strong>de</strong> A Fonsagrada,<br />
unha festa que coa <strong>de</strong>sfeita<br />
da poboación producida pola<br />
masiva emigración, <strong>de</strong>sapareceu<br />
ou no mellor <strong>do</strong>s casos que<strong>do</strong><br />
reducida á celebración relixiosa<br />
e á xuntanza <strong>de</strong> familias arre<strong>do</strong>r<br />
da mesa conmemoran<strong>do</strong> unha<br />
tradición que ven <strong>de</strong> tempos<br />
medievais, a xuntanza <strong>do</strong>s<br />
familiares que se foron e ese<br />
día voltan á casa para celebrar<br />
xuntos o día da súa Patroa.<br />
Así <strong>de</strong>s<strong>de</strong> hai <strong>do</strong>us anos<br />
celebran a festivida<strong>de</strong> da Patroa<br />
recuperan<strong>do</strong> tradición da Malla<br />
á antiga usanza, que xunto coas<br />
actuacións da música tradicional<br />
lle dá composición a Mallinrío,<br />
un festival celebra<strong>do</strong> á beira<br />
<strong>do</strong> Río <strong>de</strong> Piñeira, nun antigo<br />
pra<strong>do</strong> que un veciño ce<strong>de</strong>u<br />
para facer este evento; alí se<br />
celebrou a Malla co froito da<br />
colleita que os organiza<strong>do</strong>res
Mallinrío<br />
durante o ano sementaron, para<br />
finalizar cun xantar <strong>de</strong> tó<strong>do</strong>los<br />
veciños, para ao día seguinte<br />
celebrar as actuacións musicais<br />
que a<strong>do</strong>rnaron a festivida<strong>de</strong> da<br />
Patroa da Parroquia. Para esta<br />
celebración este ano contamos<br />
coas actuacións, entre outras,<br />
<strong>de</strong> Os Minhotos, A Banda da<br />
Balbina e Me<strong>do</strong>meda.<br />
Falar <strong>de</strong> Piñeira é situarnos,<br />
na Comarca <strong>de</strong> A Fonsagrada<br />
(Lugo); alí está protexi<strong>do</strong> <strong>do</strong> bruar<br />
<strong>do</strong> vento pola natural creación<br />
orográfica que configuran o Pico<br />
<strong>de</strong> Muradal, o Formigueiro, a Serra<br />
<strong>de</strong> Canda e a Serra <strong>do</strong> Hospital;<br />
no medio <strong>de</strong>stes catro tesos, e<br />
serpentea<strong>do</strong> polas troiteiras augas<br />
dun, secadra, pequeno río pero<br />
abon<strong>do</strong>so na virxinda<strong>de</strong> das súas<br />
augas coma é o Río <strong>de</strong> Piñeira,<br />
tó<strong>do</strong>los seus regatos confluentes<br />
axudan a configura-las caudalosas<br />
augas <strong>do</strong> Río Eo que amosa pola<br />
furada <strong>de</strong> Forneas, entrada natural<br />
<strong>do</strong>s ventos borrascosos ó “Val <strong>de</strong><br />
Piñeira”.<br />
O “Val <strong>de</strong> Piñeira” está composto<br />
pola Parroquia <strong>de</strong> Santa María<br />
<strong>de</strong> Piñeira con 15 al<strong>de</strong>as e o seu<br />
anexo <strong>de</strong> Bruice<strong>do</strong> con seis,<br />
lugar <strong>de</strong> terras escravas, outrora<br />
berce <strong>de</strong> xograres e troba<strong>do</strong>res,<br />
artesáns, gaiteiros, muiñeiros,<br />
costureiras, tece<strong>do</strong>ras, zoqueiros<br />
etcétera, oficios da terra que<br />
contribuían á subsistencia<br />
dunha poboación saturada polo<br />
minifundio agrícola e gan<strong>de</strong>iro.<br />
Segun<strong>do</strong> datos recolli<strong>do</strong>s no<br />
censo <strong>do</strong> Marqués <strong>de</strong> Ensenada,<br />
realiza<strong>do</strong> polo crego da parroquia<br />
en 1750, o val <strong>de</strong> Piñeira era un<br />
<strong>do</strong>s máis productivos en canto a<br />
gan<strong>do</strong> vacuno e porcino, así como<br />
<strong>de</strong> castañas, patacas e centeo <strong>do</strong><br />
Concello <strong>de</strong> A Fonsagrada; e<br />
aínda que o <strong>de</strong>vandito censo non<br />
é poboacional numericamente,<br />
<strong>de</strong>l <strong>de</strong>sprén<strong>de</strong>se que a súa<br />
poboación superaba o milleiro <strong>de</strong><br />
persoas. Hoxe na actualida<strong>de</strong> a<br />
súa poboación a penas chega a un<br />
cento; a emigración foi unha das<br />
súas mermas máis significativas.<br />
No remate <strong>do</strong> século pasa<strong>do</strong> e<br />
nas primeiras décadas <strong>de</strong>ste,<br />
houbo unha emigración masiva<br />
cara ás Américas, <strong>de</strong> tal xeito que<br />
aínda hoxe en día hai moi poucas<br />
familias das que alén <strong>do</strong>s mares<br />
non more algún antepasa<strong>do</strong>;<br />
Arxentina, Montevi<strong>de</strong>o e Cuba<br />
eran os lugares máis añora<strong>do</strong>s<br />
polas nosas avoas e tamén, coma<br />
dixo Rosalía, algunha viúva <strong>de</strong><br />
vivos que na parroquia que<strong>do</strong>u.<br />
Logo no apoxeo das revolucións<br />
industriais e a reconstrución <strong>de</strong><br />
Europa <strong>de</strong>rruída pola segunda<br />
Guerra Mundial: Bélxica,<br />
Holanda, Suíza, e, <strong>de</strong>ntro <strong>do</strong><br />
Esta<strong>do</strong> Español, Cataluña, País<br />
Vasco e Madrid, foron os lugares<br />
nos que acabaron case que o resto<br />
<strong>de</strong> xentes con ida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> traballar<br />
e que configuraban o conxunto <strong>de</strong><br />
poboación <strong>do</strong> Val.<br />
Na actualida<strong>de</strong> o segmento <strong>de</strong><br />
poboación que resi<strong>de</strong> no Val<br />
componse maioritariamente<br />
<strong>de</strong> xubila<strong>do</strong>s que perciben un<br />
subsidio <strong>do</strong> réxime especial<br />
agrario; a xente en ida<strong>de</strong> <strong>de</strong><br />
traballo vive dunha gan<strong>de</strong>iría<br />
evolucionada con algunha cativa<br />
granxa familiar <strong>de</strong> vacas <strong>de</strong>stinada<br />
basicamente á produción <strong>de</strong><br />
carne, producto dunha gran<strong>de</strong><br />
calida<strong>de</strong>, que se atopa coa súa<br />
<strong>de</strong>nominación <strong>de</strong>ntro da carne<br />
da “Comarca <strong>de</strong> A Fonsagrada”.<br />
Tamén ten unha agricultura<br />
orgánica <strong>de</strong> subsistencia, na que<br />
se cultivan os principais produtos<br />
<strong>de</strong> consumo: patacas, nabos,<br />
millo, toda clase <strong>de</strong> hortalizas<br />
e abon<strong>do</strong>sa froita e castañas;<br />
a<strong>de</strong>mais existe un reclamo <strong>de</strong> man<br />
<strong>de</strong> obra <strong>de</strong>dicada á conservación<br />
e repoboación forestal no que<br />
traballan gran<strong>de</strong> parte <strong>do</strong>s homes<br />
en ida<strong>de</strong> laboral; a<strong>de</strong>mais no sector<br />
servizos, a producción <strong>de</strong> ma<strong>de</strong>ira<br />
tamén é unha axuda consi<strong>de</strong>rable<br />
para a economía e isto fai que<br />
no Val practicamente non se<br />
rexistren cifras <strong>de</strong> <strong>de</strong>semprego,<br />
e a calida<strong>de</strong> <strong>de</strong> vida <strong>do</strong>s seus<br />
habitantes, se o comparamos cos<br />
tempos da posguerra e mesmo <strong>do</strong>s<br />
anos sesenta, tivo un avance moi<br />
significativo.<br />
Antonio Díaz Fernán<strong>de</strong>z<br />
29<br />
<strong>Xurdimento</strong>
30<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Veu ó mun<strong>do</strong> un 21 <strong>de</strong> <strong>de</strong>cembro<br />
<strong>de</strong> 1911 no lugar <strong>de</strong> Ribeiro<br />
da Cima, parroquia <strong>de</strong> Castro<br />
Leboreiro, daquela concello e<br />
hoxe pertencente ó <strong>de</strong> Melgaço,<br />
e on<strong>de</strong> mais tar<strong>de</strong> exercería <strong>de</strong><br />
párroco o erudito Padre Albino<br />
Rodrígues, divulga<strong>do</strong>r <strong>do</strong>s<br />
achá<strong>de</strong>gos arqueolóxicos <strong>do</strong><br />
Planalto nas terras <strong>do</strong> Xerés.<br />
Manuel Antonio era fillo <strong>de</strong><br />
Joaquín da Costa que tiña como<br />
porrería Pintor e que pasou a<br />
ser o seu apeli<strong>do</strong>, e <strong>de</strong> María<br />
Cristina Martíns, veciña <strong>do</strong><br />
lugar da Peneda, freguesía <strong>de</strong><br />
Gavieira, concello <strong>do</strong>s Arcos<br />
<strong>de</strong> Val<strong>de</strong>vez a on<strong>de</strong> chegaran os<br />
seus ancestros para traballar nas<br />
distintas construcións arre<strong>do</strong>r <strong>do</strong><br />
Santuario da Señora <strong>do</strong> Miño.<br />
Apren<strong>de</strong> as primeiras letras <strong>do</strong><br />
avó paterno en Ribeiro <strong>de</strong> Cima<br />
entre os anos 1918-19, pasan<strong>do</strong><br />
en 1920 á escola <strong>de</strong> Castro<br />
ILUSTRES HOMES<br />
DA RAIA MOLLADA (III)<br />
PADRE MANUEL ANTONIO BERNARDO PINTOR<br />
O noso ilustre naceu na raia seca aínda que a maior parte da súa vida profesional<br />
<strong>de</strong>senrolouse en Riba <strong>de</strong> Mouro, freguesia <strong>de</strong> Monçao, moi preto <strong>do</strong> río Miño on<strong>de</strong><br />
exerceu a administración parroquial durante case cincuenta anos.<br />
Leboreiro. En 1921 trasládase á<br />
casa <strong>de</strong> seu tío materno Manuel,<br />
na Peneda, para po<strong>de</strong>r asistir á<br />
escola da parroquia <strong>de</strong> Gavieira.<br />
En 1922, con tan só once anos,<br />
<strong>de</strong>ixa a escola coma tantos<br />
outros rapaces <strong>do</strong> seu tempo para<br />
axudar á familia nos traballos<br />
agrícolas e <strong>de</strong> pastoreo.<br />
No ano 1923 o cura castrexo<br />
Matías Váz, recomenda ó bispo<br />
nunha visita pastoral á parroquia<br />
que ingrese no seminario o fillo<br />
<strong>do</strong> Pintor. No mes <strong>de</strong> outubro<br />
o pequeno Manuel Bernar<strong>do</strong><br />
incorpórase ó Seminario <strong>de</strong><br />
Braga, pois daquela aínda non<br />
existía a diocese <strong>de</strong> Viana <strong>do</strong><br />
Castelo, que se creará anos máis<br />
tar<strong>de</strong> en contra da ilusión <strong>de</strong><br />
moitos sacer<strong>do</strong>tes miñotos entre<br />
os que se encontra. Pretendían<br />
que esta se asentara en Valença<br />
<strong>do</strong> Minho .A pesar disto, anos<br />
máis tar<strong>de</strong> escribirá a historia<br />
<strong>de</strong>sta diócese. Aproba tó<strong>do</strong>los<br />
cursos até que en 1930 ingresa no<br />
Seminario <strong>de</strong> Teoloxía e ordénase<br />
sacer<strong>do</strong>te na Sé <strong>de</strong> Braga o 15<br />
<strong>de</strong> Agosto <strong>de</strong> 1934; e aínda que<br />
as súas notas académicas non<br />
son brillantes, si son máis que<br />
meritorias. O día seguinte da<br />
or<strong>de</strong>nación, 16 <strong>de</strong> Agosto, oficia<br />
a primeira misa no santuario da<br />
Señora <strong>do</strong> Sameiro.<br />
A partir <strong>de</strong>sta data comeza a súa<br />
vida como sacer<strong>do</strong>te; o 21 <strong>de</strong><br />
Setembro <strong>de</strong> 1934 é nomea<strong>do</strong><br />
vigario coopera<strong>do</strong>r na Igrexa<br />
Matriz <strong>de</strong> Povoa da Varzim,<br />
pasan<strong>do</strong> o 30 <strong>de</strong> Xuño <strong>de</strong> 1935<br />
a reitor da igrexa <strong>de</strong> Sequeira e<br />
Lapa (Braga) e o 23 <strong>de</strong> agosto<br />
<strong>de</strong> 1936 é <strong>de</strong>stina<strong>do</strong> a Riba <strong>de</strong><br />
Mouro on<strong>de</strong> permanecerá o resto<br />
da súa vida.
ILUSTRES HOMES DA RAIA MOLLADA (III)<br />
Nesta vila <strong>de</strong>senrolará unha<br />
importante labor pastoral<br />
<strong>de</strong>stacan<strong>do</strong> a construción da<br />
nova igrexa que levou a cabo por<br />
iniciativa propia e con poucos<br />
medios, levantan<strong>do</strong> un templo<br />
<strong>de</strong> consi<strong>de</strong>rábeis dimensións e<br />
gran<strong>de</strong> beleza arquitectónica. En<br />
Riba <strong>de</strong> Mouro, xa estableci<strong>do</strong><br />
<strong>de</strong>finitivamente, comeza a súa<br />
activida<strong>de</strong> na investigación e<br />
erudición histórica, literaria e<br />
periodística á que lle adicou o<br />
tempo <strong>de</strong> lecer que lle quedaba<br />
<strong>de</strong>spois <strong>de</strong> aten<strong>de</strong>r as obrigacións<br />
pastorais.<br />
En 1953 funda o voceiro “A voz<br />
da nosa terra”, unha publicación<br />
<strong>de</strong> periodicida<strong>de</strong> trimestral que<br />
mostra o sentir dun pobo e resume<br />
a súa vida diaria. Nela a<strong>de</strong>mais<br />
<strong>do</strong> propio párroco colaboran<br />
xentes da al<strong>de</strong>a, participan<strong>do</strong><br />
así <strong>de</strong> forma colectiva nesta<br />
aventura periodística. “A<br />
voz da nosa terra” continúa<br />
editán<strong>do</strong>se na actualida<strong>de</strong>,<br />
recuperada polo Padre Joel,<br />
un sacer<strong>do</strong>te xoven e cheo <strong>de</strong><br />
ilusión que quere continuar<br />
a labor pastoral e editora <strong>do</strong><br />
padre Manuel Antonio. Unha<br />
anciá <strong>de</strong>sta parroquia conta nun<br />
<strong>do</strong>s <strong>de</strong>rra<strong>de</strong>iros números da<br />
publicación, que o padre Pintor<br />
tivo que entrar na vila escolta<strong>do</strong><br />
polos guardas, pois non querían<br />
o cambio <strong>de</strong> cura, pero fíxose<br />
querer tanto polas xentes que<br />
<strong>de</strong>spois permaneceu alí case<br />
cincuenta anos.<br />
A súa obra céntrase sobre<br />
to<strong>do</strong> na historia <strong>do</strong>s pobos da<br />
ribeira portuguesa <strong>do</strong> Miño da<br />
que é un excelente coñece<strong>do</strong>r<br />
e investiga<strong>do</strong>r. Sabe <strong>do</strong>s seus<br />
costumes ,festas, das tradicións,<br />
coma por exemplo a afición<br />
<strong>do</strong>s homes da Soajo polo xogo<br />
<strong>do</strong> pau tal como lembraban<br />
tamén os veciños <strong>de</strong> Sela que<br />
peregrinaban a Peneda co Padre<br />
Cal<strong>de</strong>iras. Como bó portugués<br />
sinte rivalida<strong>de</strong> con Galicia e<br />
atrévese a expresar en repetidas<br />
ocasións na súa obra que: “da<br />
Galiza nin bo vento nin bo<br />
casamento”.<br />
A maioría das súas publicacións<br />
foron editadas por el mesmo.<br />
Atopamos nestas unha variada e<br />
mesturada selección on<strong>de</strong> abunda<br />
a obra histórica relacionada co<br />
Alto Minho. Despois <strong>de</strong> asistir ó<br />
Congreso Histórico <strong>de</strong> Portugal<br />
Medieval on<strong>de</strong> presenta unha<br />
comunicación titulada ”Castro<br />
Leboreiro e os seus forais”<br />
en 1959, escribe : “Santuario<br />
da Peneda, unha joia <strong>do</strong> Alto<br />
Minho”, “O rencontro <strong>de</strong> Val<strong>de</strong>-vez.<br />
On<strong>de</strong> foi?”. Completan<br />
estes traballos históricos unha<br />
basta obra periodística difundida<br />
a través <strong>de</strong> publicacións como<br />
“Diario <strong>do</strong> Minho”, “A voz <strong>de</strong><br />
Melgaço”, “A Terra Minhota”,<br />
“A Vanguarda”, sen esquecernos<br />
<strong>de</strong> “A Voz da Nosa Terra”,<br />
que fun<strong>do</strong>u él mesmo no ano<br />
1953 e dirixiu persoalmente ata<br />
a súa morte. Colabora tamén<br />
en revistas universitarias <strong>de</strong><br />
historia con estu<strong>do</strong>s como o que<br />
fixo sobre o Mosteiro <strong>de</strong> San<br />
Salva<strong>do</strong>r <strong>de</strong> Pa<strong>de</strong>rne.<br />
Seguiu <strong>de</strong>senrolan<strong>do</strong> a súa labor<br />
pastoral e asistin<strong>do</strong> a canto foro<br />
era convida<strong>do</strong> para disertar sobre<br />
a historia medieval <strong>do</strong> Alto<br />
Minho. Morreu o 1 <strong>de</strong> marzo <strong>de</strong><br />
1996 e foi enterra<strong>do</strong> no cemiterio<br />
<strong>de</strong> Ribeiro <strong>de</strong> Cima en Castro<br />
Leboreiro. O seu recor<strong>do</strong> segue<br />
presente na admiración <strong>do</strong>s seus<br />
feligreses polo labor pastoral,<br />
pola súa obra, polo seu talento<br />
como investiga<strong>do</strong>r histórico,<br />
como xornalista e difusor da<br />
cultura miñota. O Rotary Club<br />
<strong>de</strong> Monçao – <strong>do</strong> que era membro-<br />
editou fai uns anos un libro<br />
titula<strong>do</strong> “Obra Histórica I”, prometen<strong>do</strong><br />
recoller nun segun<strong>do</strong><br />
volume a extensa obra periodística<br />
e artigos históricos espalla<strong>do</strong>s<br />
por diferentes publicacións<br />
<strong>de</strong> Portugal.<br />
Agapito Vala<strong>do</strong><br />
31<br />
<strong>Xurdimento</strong>
32<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Concello <strong>de</strong> As Neves<br />
Actualmente la fiesta <strong>de</strong> mayor repercusión, si<br />
cabe, para el Concello es “A feira <strong>do</strong> Requeixo e<br />
Mel <strong>de</strong> As Neves”, <strong>de</strong> la que se adjunta un extracto<br />
<strong>de</strong> la celebración en el presente año, (sin olvidarnos<br />
<strong>de</strong> la Romería <strong>de</strong> Santa Marta <strong>de</strong> Ribarteme<br />
que se celebra to<strong>do</strong>s los 29 <strong>de</strong> julio), es una Romería<br />
<strong>de</strong> muchísima tradición popular y consi<strong>de</strong>rada<br />
una <strong>de</strong> las más antiguas <strong>de</strong> Galicia; esta <strong>de</strong>spierta<br />
muchísimo interés en to<strong>do</strong> el territorio autonómico,<br />
así como un interés especial para la prensa<br />
nacional e internacional. Es una romería cargada<br />
<strong>de</strong> muchísima <strong>de</strong>voción entre los creyentes, que se<br />
ofrecen por gratitud, tras superar graves enfermeda<strong>de</strong>s<br />
y/o <strong>do</strong>lencias, o para pedir ayuda en sus en-<br />
fermeda<strong>de</strong>s, o simplemente por <strong>de</strong>voción sin más.<br />
Una singularidad <strong>de</strong> esta Romería es que aparte<br />
<strong>de</strong> salir en procesión la Santa, hay años en que la<br />
ofrenda <strong>de</strong> los <strong>de</strong>votos consiste en sacar en procesión<br />
un ataúd, llegan<strong>do</strong> incluso la persona creyente<br />
(como gratitud o petición) a ir <strong>de</strong>ntro lleva<strong>do</strong> por<br />
sus familiares. A la Santa también le acompaña un<br />
grupo <strong>de</strong> personas, (por <strong>de</strong>sgracia cada vez quedan<br />
menos) que durante el recorri<strong>do</strong> cantan unos versos<br />
carga<strong>do</strong>s <strong>de</strong> emoción y sentimiento, llama<strong>do</strong>s<br />
“Romeros”.<br />
Otras celebraciones que empiezan a arraigar es la<br />
fiesta <strong>de</strong>l “Vino tinto Rías Baixas”. Inicialmente<br />
se <strong>de</strong>nominó Vino Tinto <strong>de</strong> Rubios. Esta feria se<br />
celebra el último <strong>do</strong>mingo <strong>de</strong>l mes <strong>de</strong> Julio.<br />
Destaca también la “Asociación <strong>de</strong> Mulleres Rurais<br />
<strong>de</strong> As Neves”. Esta asociación <strong>de</strong> mujeres dinamiza<br />
<strong>de</strong> algún mo<strong>do</strong> la vida social y cultural <strong>de</strong> ellas<br />
en el entorno <strong>de</strong>l “Ayuntamiento <strong>de</strong> As Neves”.<br />
Actualmente tienen una agrupación <strong>de</strong> Teatro que<br />
forma parte <strong>de</strong> los circuitos culturales <strong>de</strong> la Diputación<br />
<strong>de</strong> Pontevedra. To<strong>do</strong>s los años estrenan una<br />
obra. Aparte, en su larga trayectoria han lleva<strong>do</strong> a<br />
cabo infinidad <strong>de</strong> cursos orienta<strong>do</strong>s a la mujer <strong>de</strong>l<br />
medio rural: encaje <strong>de</strong> bolillos, repostería, conservas,<br />
informática, gimnasia <strong>de</strong> mantenimiento.... En
Concello <strong>de</strong> As Neves<br />
la actualidad se continúa con el <strong>de</strong> pintura. To<strong>do</strong>s<br />
sus trabajos y logros los exponen anualmente en<br />
un stand, habilita<strong>do</strong> para ellas, en la Feria <strong>do</strong> “Requeixo<br />
e Mel <strong>de</strong> As Neves”.<br />
Es importante <strong>de</strong>stacar la actividad que <strong>de</strong>sarrolla<br />
el Club <strong>de</strong> Badminton <strong>de</strong> As Neves, un club crea<strong>do</strong><br />
en el año 2000, y que nace en el “CEIP <strong>de</strong> As Neves”.<br />
Este club ha pasea<strong>do</strong> el nombre <strong>de</strong> “As Neves”<br />
por toda España y ha participa<strong>do</strong> en campeonatos<br />
en Portugal y Bélgica. Actualmente el club<br />
juega en la segunda división nacional. Dos <strong>de</strong> sus<br />
miembros han forma<strong>do</strong> parte <strong>de</strong> la selección española<br />
<strong>de</strong> bádminton.<br />
El relativo aislamiento y paisaje agreste <strong>de</strong>l “Concello<br />
<strong>de</strong> As Neves”, tiene como compensación la<br />
producción <strong>de</strong> un postre <strong>de</strong> requesón, (sien<strong>do</strong> uno<br />
<strong>de</strong> los requesones más cotiza<strong>do</strong>s), elabora<strong>do</strong> con<br />
leche entera <strong>de</strong> vaca sin añadir sal y que tradicionalmente<br />
se toma a<strong>de</strong>reza<strong>do</strong> con miel; <strong>de</strong> ahí que<br />
la fiesta <strong>de</strong> exaltación <strong>de</strong> este producto lleve aparejada<br />
también la miel. Sin embargo, es un producto<br />
muy versátil que ofrece múltiples posibilida<strong>de</strong>s<br />
para cocinar to<strong>do</strong> tipo <strong>de</strong> platos principales.<br />
La fiesta, una <strong>de</strong> las <strong>de</strong> más tradición en Galicia, ha<br />
si<strong>do</strong> recomendada por Turismo Rías Baixas cuyo<br />
presi<strong>de</strong>nte, Chema Figueroa, ha <strong>de</strong>staca<strong>do</strong> la importancia<br />
<strong>de</strong> la gastronomía en la oferta turística<br />
puesta en marcha por este organismo, y recalca<strong>do</strong><br />
el “excelente trabajo” que está hacien<strong>do</strong> el Concello<br />
<strong>de</strong> As Neves al potenciar los “productos naturales<br />
<strong>de</strong> nuestra provincia, que es uno <strong>de</strong> los atractivos<br />
que llama a nuestros visitantes y que potencia<br />
el turismo interior”.<br />
Una <strong>de</strong> las citas más esperadas para muchos es la<br />
<strong>de</strong> la “Feira <strong>do</strong> Requeixo e Mel <strong>de</strong> As Neves” que<br />
tiene lugar to<strong>do</strong>s los años en Viernes Santo. Esta es<br />
una edición re<strong>do</strong>nda; veinte años ensalzan<strong>do</strong> este<br />
binomio gastronómico protagonista <strong>de</strong> la comarca<br />
<strong>de</strong> As Neves y que cada año reúne a cada vez más<br />
y más visitantes veni<strong>do</strong>s <strong>de</strong> toda Galicia.<br />
Pue<strong>de</strong> que una <strong>de</strong> las procesiones más gran<strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />
este viernes en Galicia fuera la <strong>de</strong> As Neves. Una<br />
procesión pagana motivada por la fiesta <strong>de</strong>l “Requeixo<br />
e o Mel” que reunió en la localidad pontevedresa<br />
a miles <strong>de</strong> personas ávidas <strong>de</strong> probar este<br />
queso fresco tan gallego, a pesar <strong>de</strong> que siga sin<br />
tener reconocimiento oficial <strong>de</strong> ningún tipo. Solo,<br />
con azúcar, con miel <strong>de</strong> A Paradanta o con mermelada,<br />
el requeixo fue aperitivo para muchos y<br />
postre para los que antes pasaron a probar el pulpo<br />
o los chorizos fritos o al vino, exclusivos estos para<br />
pesca<strong>do</strong>res. Los vinos <strong>de</strong> la zona, Rubiós y Tortoreos,<br />
fueron buenos acompañantes para la fiesta, a<br />
la que incluso acompañó el tiempo ya que en toda<br />
la mañana sólo cayeron unas amenaza<strong>do</strong>ras gotas<br />
que no fueron más que eso, una amenaza. Hacia la<br />
noche el requeixo volverá a ser protagonista, esta<br />
vez en compañía <strong>de</strong>l vino tinto <strong>de</strong> Rubiós (D.O.<br />
Rías Baixas). Los visitantes <strong>de</strong> As Neves pudieron<br />
a<strong>de</strong>más comprar las típicas roscas <strong>de</strong> estas fechas<br />
que, en buena parte <strong>de</strong> Galicia, los padrinos están<br />
obliga<strong>do</strong>s a regalar a sus ahija<strong>do</strong>s. Y rosquillas,<br />
empanadas, carne para el cal<strong>do</strong> y el coci<strong>do</strong>, pan…;<br />
yo compré un estupen<strong>do</strong> pan <strong>de</strong> huevos <strong>de</strong> la zona.<br />
Ana Mª González Álvarez<br />
Santa Marta (As Neves)<br />
33<br />
<strong>Xurdimento</strong>
34<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Vivencias<br />
No ano 1964 cheguei a <strong>Lleida</strong>, claro que, como<br />
po<strong>de</strong> lembrarse, eran tempos difíciles: casada,<br />
cunha filla <strong>de</strong> 7 meses e, no ano <strong>de</strong> 1967, co<br />
nacemento da miña segunda filla. A axuda que<br />
tiña era pouca; o meu mari<strong>do</strong> Antonio Sanmartín<br />
(un socio <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong>) axudaba en to<strong>do</strong> o<br />
que podía pero o seu traballo non lle permitía estar<br />
moito na casa coa súa familia. Eu <strong>de</strong>dicábame a<br />
coidar das miñas fillas e traballaba nunha tenda<br />
(Ribé Calpe) cosen<strong>do</strong> lencería; durante o pouco<br />
tempo que me quedaba, estudaba catalán para<br />
po<strong>de</strong>r integrarme mellor na nova cida<strong>de</strong> na que<br />
me tocaba vivir.<br />
Pasou o tempo e as nosas fillas, Mª Dores<br />
e Mª Esther, casaron e déronnos tres netos<br />
marabillosos, Verónica, Jordi e Aleix. Segun<strong>do</strong><br />
foi trascurrin<strong>do</strong> o tempo to<strong>do</strong>s fixéronse maiores<br />
e, claro, a miña liberda<strong>de</strong> foi aumentan<strong>do</strong>.<br />
Agora, como o tempo permítemo, o que máis<br />
me gusta facer é lembrar to<strong>do</strong> aquilo que fun<br />
<strong>de</strong>ixan<strong>do</strong> un pouco esqueci<strong>do</strong>, a miña nenez, as<br />
cancións galegas que tanto nos gustan, o idioma<br />
e en <strong>de</strong>finitiva to<strong>do</strong> o que ro<strong>de</strong>ou a miña nenez<br />
e mocida<strong>de</strong>. Pero isto pásalle a moitas persoas:<br />
<strong>de</strong>ixan <strong>de</strong> facer cousas por falta <strong>de</strong> tempo e<br />
<strong>de</strong>spois danse conta <strong>de</strong> que pasaron os anos e<br />
<strong>de</strong>ixaron moitos soños por realizar, no camiño.<br />
Co tempo e gran esforzo hei ir apren<strong>de</strong>n<strong>do</strong> moitas<br />
cousas novas e interesantes, <strong>do</strong> cal síntome moi<br />
satisfeita xa que pui<strong>de</strong>n mellorar notablemente<br />
os meus coñecementos. Eu aconsello a todas<br />
esas persoas, que supoño serán moitas, que, se<br />
teñen tempo aprovéiteno neste <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong><br />
marabilloso para que, coa axuda <strong>de</strong> tanta xente,<br />
podamos lembrar to<strong>do</strong> aquilo que con tanta<br />
ilusión faciamos e tíñamos case esqueci<strong>do</strong>.<br />
Tamén se organizan viaxes <strong>de</strong>ntro <strong>do</strong> programa<br />
“Ven a Galicia”. No ano 2008 eu tiven a<br />
oportunida<strong>de</strong> <strong>de</strong> realizar unha viaxe a Carballiño<br />
(“Resi<strong>de</strong>ncia <strong>do</strong> tempo libre”) e o trato foi<br />
excelente. Estan<strong>do</strong> alí realizamos unhas visitas<br />
a Ourense, A Coruña, Vigo, Rías Baixas,<br />
Ribadavia e Santiago <strong>de</strong> Compostela on<strong>de</strong><br />
fomos recibi<strong>do</strong>s por uns Conselleiros da Xunta<br />
<strong>de</strong> Galicia, no Palacio <strong>de</strong> Raxoy. En fin foron<br />
catorce días inolvidables que po<strong>de</strong>n aproveitar<br />
to<strong>do</strong>s os galegos e os seus cónxuxes que queiran<br />
e <strong>de</strong>sexen gozar da paisaxe, a gastronomía e o<br />
carácter afable <strong>do</strong>s galegos.<br />
Mª Azucena Terceiro Folgar
LA CHALANA<br />
La chalana es una embarcación propulsada a remos,<br />
<strong>de</strong> unas dimensiones reducidas, con forma<br />
casi cuadrada y fon<strong>do</strong> plano, proa aguda y popa<br />
cuadrada. En nuestra zona, la tradicional es <strong>de</strong> ma<strong>de</strong>ra<br />
<strong>de</strong> pino, pero ya tiene los días conta<strong>do</strong>s porque<br />
los materiales plásticos y las fibras ofrecen mejores<br />
condiciones para el mantenimiento; apenas necesita<br />
pintura ni que se las encharque para que no filtre<br />
el agua a través <strong>de</strong> las juntas <strong>de</strong> las tablas. Esta embarcación<br />
es muy apta para navegar por aguas poco<br />
profundas y po<strong>de</strong>r atracar en rompientes, así como<br />
fácil <strong>de</strong> varar y transportar en tierra, lo que la hace<br />
muy apropiada para nuestra costa <strong>de</strong> mar abierto,<br />
<strong>do</strong>n<strong>de</strong> la falta <strong>de</strong> puertos, aptos para estar fon<strong>de</strong>ada<br />
to<strong>do</strong> el año, obliga a vararla en tierra y <strong>de</strong>splazarla<br />
a lugar seguro para abrigarla <strong>de</strong> los temporales tan<br />
abundantes en invierno por esta zona.<br />
En Cobas se pier<strong>de</strong> en el tiempo el uso <strong>de</strong> este<br />
tipo <strong>de</strong> embarcación; su uso siempre fue el <strong>de</strong> la<br />
pesca artesanal, marisqueo (percebe, nécora , centolla<br />
y langosta) pesca con re<strong>de</strong>s, palangres y a partir<br />
<strong>de</strong> los años 50 <strong>de</strong>l pasa<strong>do</strong> siglo, la pesca <strong>de</strong> la<br />
centolla se empezó a practicar con el espejo (sella<br />
<strong>de</strong> ma<strong>de</strong>ra con un cristal en su fon<strong>do</strong>) que permitía<br />
ver el fon<strong>do</strong> <strong>de</strong>l mar y localizar la pieza que se<br />
cobraba para la embarcación, con una orquilla <strong>de</strong><br />
hierro en forma <strong>de</strong> ángulo recto unida a un mango<br />
al que se le podían aumentar varios tramos según a<br />
la profundidad que estuviera la pieza. Resultó muy<br />
apropiada la chalana para este nuevo tipo <strong>de</strong> pesca,<br />
por su popa cuadrada y su estampa que permitía al<br />
pesca<strong>do</strong>r ir tumba<strong>do</strong> boca abajo sobre un saco lleno<br />
<strong>de</strong> paja que hacía más cómo<strong>do</strong> su trabajo.<br />
Como ya dije, las antiguas se construían <strong>de</strong> ma<strong>de</strong>ra<br />
<strong>de</strong> pino <strong>de</strong>l país, por carpinteros <strong>de</strong> esta parroquia<br />
(Abelar<strong>do</strong> Lorenzo Rey, Gumersin<strong>do</strong> López<br />
Leal y Enrique Lorenzo Fernán<strong>de</strong>z) hasta los años<br />
80 <strong>de</strong>l pasa<strong>do</strong> siglo. Para la ma<strong>de</strong>ra <strong>de</strong> construcción<br />
se seleccionaba el mejor pino <strong>de</strong>l monte, el<br />
cual se convertía en tabla en la “Serra da Cochera”.<br />
35<br />
<strong>Xurdimento</strong>
36<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
LA CHALANA<br />
Según personas<br />
mayores <strong>de</strong><br />
esta parroquia,<br />
las chalanas antiguamente<br />
se<br />
construían en San<br />
Jorge; en Cobas<br />
empezó a hacerlas<br />
Abelar<strong>do</strong> Lorenzo<br />
Rey que<br />
trabajó <strong>do</strong>ce años<br />
con el señor Calleja<br />
en la Graña.<br />
Allí aprendió a<br />
construir embarcaciones<br />
<strong>de</strong> media<br />
construcción,<br />
propulsadas por<br />
cuatro remos por banda; las construía en su casa<br />
“<strong>do</strong> Salgueiro” <strong>do</strong>n<strong>de</strong> enseñó a su hijo Enrique Lorenzo<br />
Fernán<strong>de</strong>z. Cuan<strong>do</strong> su hijo Enrique se casa<br />
“no Prioiro” con Josefa Dacosta, trae con él la técnica<br />
y monta un pequeño astillero <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el cual<br />
salen embarcaciones <strong>de</strong> este tipo para toda la comarca.<br />
Enrique no se conforma con lo que apren-<br />
dió <strong>de</strong> su padre<br />
y mejora el viejo<br />
mo<strong>de</strong>lo. Les amplía<br />
el corre<strong>do</strong>r a<br />
to<strong>do</strong> lo largo <strong>de</strong>l<br />
costa<strong>do</strong> (el medio<br />
corre<strong>do</strong>r llegaba<br />
sólo al segun<strong>do</strong><br />
banco) y les<br />
aña<strong>de</strong> cua<strong>de</strong>rnas,<br />
que hacen más<br />
resistente a la embarcación<br />
pues,<br />
antes, su estructura<br />
la formaban<br />
los <strong>do</strong>s bancos,<br />
el tambucho y la<br />
estampa; sigue<br />
evolucionan<strong>do</strong> la embarcación hacia los nuevos<br />
materiales, emplean<strong>do</strong> para la construcción <strong>de</strong> estas<br />
embarcaciones chapa <strong>de</strong> ma<strong>de</strong>ra con la misma<br />
figura, con la variación <strong>de</strong>l alojamiento para el motor<br />
foraborda en la popa, que acaba <strong>de</strong> aparecer, y<br />
que también se adapta en las <strong>de</strong> ma<strong>de</strong>ra <strong>de</strong> pino,<br />
aunque nunca dieron tan buen resulta<strong>do</strong> como las<br />
<strong>de</strong> pino <strong>de</strong>l país.<br />
Por estos mismos años, “no Prioiro” empieza a<br />
construir también estas embarcaciones Gumersin<strong>do</strong><br />
López Leal, con una forma característica que<br />
las diferenciaba <strong>de</strong> las <strong>de</strong> Enrique; su principal<br />
diferencia es la proa más levantada; es muy fácil<br />
reconocerlas cuan<strong>do</strong> van navegan<strong>do</strong> a motor.<br />
Hoy estos tipos <strong>de</strong> chalana están <strong>de</strong>saparecien<strong>do</strong>,<br />
remplazadas por las construidas <strong>de</strong> fibra, más<br />
fáciles <strong>de</strong> mantener y más baratas; también en Cobas<br />
se construyen chalanas <strong>de</strong> este nuevo material,<br />
por Francisco Iglesias Santiago.<br />
Últimamente se está emplean<strong>do</strong> la planea<strong>do</strong>ra,<br />
embarcación más amplia y rápida a la que se le<br />
pue<strong>de</strong>n incorporar elementos auxiliares para levantar<br />
con menor esfuerzo las artes <strong>de</strong> pesca.<br />
José López Hermida
Comentarios sobre algunhas<br />
das últimas aportacións<br />
musicais galegas<br />
Fai un tempo que teño a sorte e honra <strong>de</strong> entreterme,<br />
os sába<strong>do</strong>s <strong>de</strong> 6h a 8h <strong>do</strong> serán, a falar en galego cos<br />
oíntes, colabora<strong>do</strong>res e participantes no programa<br />
“Sempre en Galicia” no 104.6 da FM, en Radio<br />
Cornellà. A verda<strong>de</strong> é que son moitas as satisfaccións<br />
que esto me ten reporta<strong>do</strong>, e sería moi longa a miña<br />
intervención para reflexala nesta revista. Así pois<br />
a miña teima <strong>de</strong> hoxe quería facela revertir sobre<br />
as opinións que me merecen as músicas que veñen<br />
publican<strong>do</strong> os nosos artistas galegos.<br />
Son moitos os grupos musicais, artistas individuais<br />
e conxuntos que se <strong>de</strong>dican a escribir e publicar<br />
algunhas colectáneas e pezas musicais que pagan a<br />
pena escoitar e <strong>de</strong>leitarse con elas. Eu non quero facer<br />
distinción nin confeccionar unha lista coas mellores<br />
ou propoñer unha or<strong>de</strong> <strong>de</strong> selección con elas. O que<br />
vou facer é un relatorio con algunhas das últimas que<br />
nos chegaron á redacción da nosa emisión <strong>de</strong> radio<br />
en galego.<br />
Comezarei polo excelente traballo que ven <strong>de</strong><br />
publicar Fernan<strong>do</strong> Neira, na Editorial Galaxia,<br />
titula<strong>do</strong>: BERROGÜETTO, O PULSO DA TERRA.<br />
Este libro xunto cun CD e un DVD ven a representar<br />
un <strong>do</strong>s mellores traballos que temos recibi<strong>do</strong> na<br />
Redacción. Prologa este libro o noso escritor máis<br />
sobranceiro da actualida<strong>de</strong>: Manolo Rivas. Escribe<br />
a biografía <strong>de</strong>ste grupo musical galego o periodista<br />
lugués Fernan<strong>do</strong> Neira, moi coñece<strong>do</strong>r da traxectoria<br />
musical e cultural <strong>de</strong> Galicia, como xa o ten amosa<strong>do</strong><br />
nas páxinas <strong>de</strong> El País, así como nas páxinas musicais<br />
<strong>do</strong> ABC, da revista Época, e na revista especializada<br />
Rolling Stone. Non temos que facer aquí unha gloa<br />
da súa traxectoria, pero si que <strong>de</strong>bemos reflexar<br />
o bon facer <strong>de</strong> Fernan<strong>do</strong>. No libro fai un repaso<br />
pormenoriza<strong>do</strong> <strong>de</strong>ste grupo musical <strong>de</strong>n<strong>de</strong> o seu<br />
nacemento ata a situación actual, dán<strong>do</strong>nos a coñecer,<br />
polo miú<strong>do</strong>, as moitas cousas que aportan á música<br />
galega actual. Paga a pena adquirilo e mergullarse<br />
na súa lectura. Os compoñentes <strong>de</strong>ste grupo musical<br />
actualmente son: Anxo Pintos (zanfona, gaita, saxo<br />
soprano, violín e tecla<strong>do</strong>), Guillerme Fernán<strong>de</strong>z<br />
(guitarra acústica e sintetizada), Isaac Palacín (batería<br />
e percusión), Quico Comesaña (bouzouki e arpa<br />
céltica), Quim Farinha (violín e niquelarpa), Santiago<br />
Cribeiro (acor<strong>de</strong>ón e tecla<strong>do</strong>), Xabier Díaz (voz, gaita<br />
e percusión). Forman parte <strong>do</strong> equipo moitas outras<br />
persoas importantes, como son os encarga<strong>do</strong>s <strong>do</strong><br />
son directo, gravación, escenario,<br />
luces, iluminación, fotografía,<br />
imaxes e proxección, mestura<br />
e masterización, coordinación<br />
<strong>de</strong> producción, escenografìa…<br />
etcétera, cáseque imprescindibles,<br />
como acostuman a dicir eles<br />
mesmos nos seus concertos en<br />
directo. Eu teño que mencionar e<br />
agra<strong>de</strong>cer precisamente a Beatriz<br />
R.Fontán, a coordina<strong>do</strong>ra <strong>de</strong><br />
producción; gracias a ela que<br />
nos fixo chegar este traballo tan<br />
fermoso, e co que nós agasallamos<br />
aos oíntes, en primicia, ao segun<strong>do</strong><br />
día <strong>de</strong> ser edita<strong>do</strong> e presenta<strong>do</strong> en<br />
Galicia. As pezas <strong>de</strong>ste CD son 18,<br />
gravadas no Auditorio <strong>de</strong> Galicia,<br />
nun concerto en directo. Cada unha<br />
37<br />
<strong>Xurdimento</strong>
38<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Comentarios sobre algunhas das últimas aportacións musicais galegas<br />
<strong>de</strong>las interpretadas maxistralmente por estes músicos<br />
excepcionais. Unha que nos solicitaron moito os<br />
nosos “segui<strong>do</strong>res” foi a nº 17 “Danza <strong>de</strong> Meirol”,<br />
unha melodía popular da provincia <strong>de</strong> Pontevedra,<br />
que ven po<strong>de</strong> semellar un valse bailable, recollida<br />
por Xabier Díaz e arranxada por Guillerme Vázquez.<br />
Tamén nos solicitaban con asiduida<strong>de</strong> a peza “Cantar<br />
<strong>de</strong> camiño”, que seica naceu nunha “recolleita xunto<br />
a Guadi <strong>Galego</strong> e outros colegas no 1996, no concello<br />
<strong>de</strong> Trazo”. Seguro que disfrutare<strong>de</strong>s con este traballo.<br />
A segunda reflexión, ou comentario, vai relaciona<strong>do</strong><br />
cun grupo <strong>de</strong> música moi recoñeci<strong>do</strong> e admira<strong>do</strong> na<br />
nosa Galicia : MALVELA. Un grupo <strong>de</strong> mulleres <strong>de</strong><br />
distintas xeracións que <strong>de</strong>spois <strong>de</strong> asistir a unhas clases<br />
<strong>de</strong> música que impartía Uxía Senlle en Sanguiñeda,<br />
apuntáronse a un proxecto engaiolante <strong>de</strong> rescatar<br />
os cantos vellos da súa comarca, preservalos <strong>do</strong><br />
esquecemento e non <strong>de</strong>ixalos esmorecer, arquivan<strong>do</strong><br />
to<strong>do</strong> ese patrimonio musical e etnográfico da bisbarra<br />
<strong>de</strong> Mos. O seu último traballo é : RAIANAS. Esta<br />
é a información que po<strong>de</strong><strong>de</strong>s atopar na súa páxina<br />
web: “Raianas” é unha viaxe pola música <strong>de</strong> ambas<br />
as dúas beiras <strong>do</strong> Miño, na que aparecen cantos<br />
tradicionais e actuais e no que sonan temas novos con<br />
algúns <strong>do</strong>s máis coñeci<strong>do</strong>s <strong>do</strong> grupo, como a versión<br />
<strong>de</strong> “O Pimpirimpín”, que se escoita na serie Padre<br />
Casares, que por primeira vez foi gravada en disco.<br />
O álbum céntrase no repertorio raiano, nun afán <strong>de</strong><br />
irmanda<strong>de</strong> con Portugal, que Malvela amosou <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />
o seu primeiro disco, “Que o pano non me namora”.<br />
Nesta ocasión están acompañadas polo seu grupo<br />
habitual Uxía, Carlos Blanco, Oli Xirál<strong>de</strong>z, Nuria<br />
Freiría e a poeta <strong>de</strong> Mos, María Magdalena”.<br />
Para non exten<strong>de</strong>rme parareime, un chisco, falan<strong>do</strong><br />
dun grupo novo: RIOBÓ. Os membros <strong>de</strong>ste grupo<br />
son Xosé Liz (bouzouki e man<strong>do</strong>lina), Fernan<strong>do</strong> Pérez<br />
(frautas e requintas), Begoña Riobó (violín), Marcos<br />
Campos (gaitas, withles e acor<strong>de</strong>ón) e Fernan<strong>do</strong><br />
Barroso (guitarra acústica). Este seu primeiro disco,<br />
segun<strong>do</strong> Francisco Castro, que fai a súa presentación,<br />
é o mapa da xeografía das emicións. Unha guía para<br />
non per<strong>de</strong>rse nos ventrículos podreci<strong>do</strong>s <strong>do</strong> ruí<strong>do</strong><br />
ruín circundante. Tamén un riso feliz, inocente, e cheo<br />
<strong>de</strong> beizóns. Para estroupelear moitas noites. Son 10<br />
temas escolli<strong>do</strong>s por estes músicos que nos ofrecen<br />
as súas interpretacións extraordinarias, a <strong>de</strong>stacar o<br />
Paso<strong>do</strong>bre <strong>do</strong>s 30 (recolli<strong>do</strong> <strong>do</strong> repertorio <strong>do</strong>s “Trinta<br />
<strong>de</strong> Trives”). Paga a pena recrearse e escoitalo con<br />
<strong>de</strong>tenemento.<br />
Julio Couxil Vázquez
Anotaciones Turísticas<br />
RUTA ENTRE LAS RUTAS<br />
Cumpli<strong>do</strong> el primer milenio<br />
<strong>de</strong> la última refriega militar<br />
-año 1.002- en el Valle <strong>de</strong> la<br />
Sangre <strong>de</strong> Calatañazor (Kalat<br />
alnasur: castillo <strong>de</strong>l buitre),<br />
librada por el caudillo árabe<br />
Almanzor (al-Mansur: el<br />
victorioso), cuyo óbito se<br />
produjo días más tar<strong>de</strong> en<br />
Medinaceli (Medina celim:<br />
ciudad <strong>de</strong>l cielo), localidad<br />
también soriana, y posee<strong>do</strong>ra<br />
<strong>de</strong>l único arco romano <strong>de</strong> triple arcada que se<br />
conserva en España; resulta paradójico constatar,<br />
en el <strong>de</strong>curso <strong>de</strong> la historia, que el punto occi<strong>de</strong>ntal<br />
más importante <strong>de</strong>l cristianismo, arrasa<strong>do</strong> por<br />
el estratega <strong>de</strong> la media luna el año 997, se haya<br />
erigi<strong>do</strong> en el <strong>de</strong>stino y epicentro <strong>de</strong> la gran ruta:<br />
Jacobo-Santiago <strong>de</strong> Compostela.<br />
La religión ha si<strong>do</strong> el motor espiritual <strong>de</strong> todas las<br />
civilizaciones, y los lugares santos sus centros <strong>de</strong><br />
peregrinación, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> Delfos y Olimpia en Grecia<br />
hasta la Meca, Santiago, Roma o Jerusalén. Si la<br />
motivación religiosa <strong>de</strong>l viaje hay quien la consi<strong>de</strong>ra<br />
como no turística, lo que no <strong>de</strong>ja ningún resquicio<br />
para la duda es que, el viaje en sí y sus efectos en el<br />
núcleo receptor son práctica y teóricamente iguales<br />
que cualquier otra motivación. Alojamientos<br />
hoteleros y extrahoteleros, establecimientos <strong>de</strong><br />
restauración, agencias <strong>de</strong> viajes, transportes, guías,<br />
comercios, etc. son moviliza<strong>do</strong>s, y el cliente se<br />
comporta <strong>de</strong> igual manera, abonan<strong>do</strong> los servicios<br />
y adquirien<strong>do</strong> los bienes que necesita. Tras el<br />
<strong>de</strong>scubrimiento <strong>de</strong> la tumba <strong>de</strong>l apóstol Santiago<br />
en Compostela, hacia el año 813, surgió una gran<br />
veneración por los restos <strong>de</strong>l primer discípulo <strong>de</strong><br />
Jesús que sufrió martirio –año 45, Hero<strong>de</strong>s or<strong>de</strong>na<br />
<strong>de</strong>gollarlo-. La corriente <strong>de</strong> peregrinos proce<strong>de</strong>nte<br />
<strong>de</strong> toda Europa llegó a tener tal dimensión, que se<br />
creó una ruta: “El Camino <strong>de</strong> Santiago”. Una vez<br />
cruza<strong>do</strong>s los Pirineos, el itinerario se unificaba en<br />
Navarra (Puente la Reina) y atravesaba La Rioja,<br />
Burgos, Palencia, León, Lugo y La Coruña. Aún<br />
en el trienio más cruel, <strong>de</strong>sola<strong>do</strong>r y dantesco que<br />
pa<strong>de</strong>ció el viejo continente (entre 1348 y 1350<br />
Europa perdió treinta millones <strong>de</strong> habitantes.<br />
La guadaña <strong>de</strong> la peste bubónica segó la vida<br />
a la tercera parte <strong>de</strong> su volumen <strong>de</strong>mográfico),<br />
Compostela, el Campo <strong>de</strong> la Estrella, “Campus<br />
Estellae”, era visita<strong>do</strong> por ingentes avalanchas<br />
<strong>de</strong> penitentes. Para cuidar el alma y el cuerpo <strong>de</strong>l<br />
peregrino se construyeron a lo largo <strong>de</strong>l camino<br />
monasterios y hospe<strong>de</strong>rías, iglesias y posadas,<br />
conventos y mesones.<br />
El Primer Itinerario Cultural Europeo (título<br />
honorífico concedi<strong>do</strong> por el Consejo <strong>de</strong> Europa), El<br />
Patrimonio <strong>de</strong> la Humanidad (distinción otorgada<br />
por la UNESCO), El Conjunto Histórico Artístico<br />
(<strong>de</strong>claración a los Monumentos Nacionales<br />
ubica<strong>do</strong>s en su recorri<strong>do</strong>), el más antiguo <strong>de</strong> los<br />
emporios turísticos, se ha converti<strong>do</strong> en la ruta <strong>de</strong><br />
las rutas.<br />
José María Orte Bermú<strong>de</strong>z<br />
Profesor y escritor <strong>de</strong> turismo<br />
39<br />
<strong>Xurdimento</strong>
40<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Aigua <strong>de</strong> Galícia<br />
Bondat <strong>de</strong> l’aigua en la carn <strong>de</strong> la terra,<br />
en les fulles peninsulars <strong>de</strong>ls castanyers,<br />
en les pedres fatiga<strong>de</strong>s <strong>de</strong> l’antiga noblesa<br />
<strong>de</strong> Galícia!<br />
Santedat <strong>de</strong> l’aigua que corre pels teulats<br />
-negres illes <strong>de</strong> pissarra i <strong>de</strong> fum <strong>de</strong> roure-,<br />
sobre el fustam que guarda eixut el fenc<br />
<strong>de</strong> Galícia!<br />
Humilitat <strong>de</strong> l’aigua en les pra<strong>de</strong>s occipitals,<br />
en els guarets tot just llaurats per la suor,<br />
abans <strong>de</strong> les albes ver<strong>de</strong>s, <strong>de</strong>ls tímids sols<br />
<strong>de</strong> Galícia!<br />
Dolçor <strong>de</strong> l’aigua que omple el calze<br />
<strong>de</strong> cada riu en el seu barranc fondal,<br />
<strong>de</strong> cada copa en els triangles <strong>de</strong>ls raïms<br />
<strong>de</strong> Galícia!<br />
La passió <strong>de</strong> l’aigua que bat la costa,<br />
i que penetra en el sexe <strong>de</strong> les roques<br />
<strong>de</strong> Galícia!<br />
La mansuetud <strong>de</strong> l’aigua calma i tèbia<br />
en les sagra<strong>de</strong>s piques <strong>de</strong> les esglésies<br />
<strong>de</strong> Galícia!<br />
La franquesa clara <strong>de</strong> l’aigua escandida<br />
en cada got damunt les taules para<strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong> Galícia!<br />
La pluja plora llàgrimes d’Apòstol,<br />
salobre <strong>de</strong> cent màrtirs, en la façana sacra<br />
<strong>de</strong> la Catedral!<br />
La mar eleva les blancors <strong>de</strong> festa<br />
contra els espadats d’eterna obstinació,<br />
d’enyor interminable!<br />
Rieres i cabals, lliures com la terra lliure,<br />
a batecs serveixen l’aigua per a les boques<br />
asse<strong>de</strong>ga<strong>de</strong>s <strong>de</strong> Galícia!<br />
Francesc Pané
Non te Esquezas <strong>do</strong>s Peixes<br />
Vermellos<br />
Din que é breve, que dura apenas un intre a memoria <strong>do</strong>s peixes.<br />
Asomamos á falesía vertical <strong>do</strong> Atlántico<br />
E partimos mar a<strong>de</strong>ntro, perseguin<strong>do</strong> a estela fuxidía <strong>do</strong>s arroases.<br />
Fronte a inmensida<strong>de</strong> <strong>do</strong> reino <strong>de</strong> Atlas,<br />
A liberda<strong>de</strong> tórnase nun concepto líqui<strong>do</strong><br />
Que nos empurra inevitablemente mar a<strong>de</strong>ntro.<br />
Que facer se os <strong>de</strong>uses te puxeron na fin <strong>do</strong> mun<strong>do</strong>?<br />
On<strong>de</strong> to<strong>do</strong> canto a nosa esperanza atinxe está feito <strong>de</strong> auga.<br />
Somos apenas aprendices <strong>de</strong> viaxeiro<br />
perseguin<strong>do</strong> o ronsel vagamar dunha nao corsaria,<br />
Vogamos á <strong>de</strong>riva<br />
no arrolo das marés, após a sina lendaria<br />
<strong>do</strong>utros peixes vermellos, aventureiros temerarios<br />
<strong>de</strong>scen<strong>de</strong>ntes <strong>do</strong> temible Mannánan 1 .<br />
Tanto ten que a nosa viaxe escomezase perseguin<strong>do</strong> a estela fuxidía <strong>do</strong>s arroases.<br />
1 Mannanan mac Lir: <strong>de</strong>us celta <strong>do</strong> mar<br />
Hoxe a nosa liberda<strong>de</strong> conqueriu a dimensión <strong>do</strong> océano,<br />
tornán<strong>do</strong>a nósa para sempre.<br />
Nada hai que calme iste <strong>de</strong>sasosego<br />
por levarmos áncoras<br />
en pos <strong>de</strong> soños que habitan alén da falesía atlántica,<br />
malia non po<strong>de</strong>r <strong>de</strong>spren<strong>de</strong>rnos máis <strong>do</strong> teu seo oceánico;<br />
malia estarmos suxeitos por esa sorte <strong>de</strong> cordón umbilical<br />
tremendamente elástico,<br />
que lles medra no peito ós peixes vermellos.<br />
Tanto ten que a nosa xeira nos leve polos sete mares,<br />
Hanos traguer <strong>de</strong> volta<br />
a mesma forza que outrora nos empurrou mar a<strong>de</strong>ntro.<br />
No nome <strong>do</strong>s <strong>de</strong>uses,<br />
non te esquezas <strong>do</strong>s peixes vermellos.<br />
Noelia Rodríguez<br />
41<br />
<strong>Xurdimento</strong>
42<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
El azar ha contribui<strong>do</strong> enérgicamente<br />
para que en esta ocasión<br />
la novela, opera prima <strong>de</strong><br />
la <strong>do</strong>ctora en filología inglesa<br />
y profesora en la Universidad<br />
<strong>de</strong> Murcia, María Dueñas haya<br />
caí<strong>do</strong> entre mis manos. El estilo<br />
cuida<strong>do</strong>, una trama intrigante y<br />
la dulzura en la caracterización<br />
<strong>de</strong> sus personajes han hecho el<br />
resto y han consegui<strong>do</strong> que esta<br />
extensa novela (<strong>de</strong> seiscientas<br />
treinta y ocho páginas) se haya<br />
converti<strong>do</strong> en la lectura que me<br />
ha acompaña<strong>do</strong> algunos <strong>de</strong> los<br />
días que prece<strong>de</strong>n a la publicación<br />
<strong>de</strong> estas líneas.<br />
El viaje introspectivo y<br />
personal que nos ofrece la autora<br />
nos conduce a una época<br />
terrible y <strong>do</strong>lorosa <strong>de</strong> la historia<br />
María Dueñas,<br />
el tiempo entre costuras,<br />
Madrid, Planeta, 2009<br />
- A mi padre -<br />
<strong>de</strong> España; son muchas ya las<br />
novelas que nos recuerdan la<br />
fraticida guerra <strong>de</strong>l treinta seis<br />
pero quizá muy pocos hayan<br />
consegui<strong>do</strong>, como lo hace Dueñas,<br />
transmitirnos una realidad<br />
<strong>de</strong>sola<strong>do</strong>ra con tanta maestría<br />
sin caer en el <strong>de</strong>sconsuelo atroz<br />
<strong>de</strong> quien se enfrenta a la crueldad<br />
y a las miserias <strong>de</strong> una España<br />
(la <strong>de</strong> preguerra, la <strong>de</strong> la<br />
guerra y la <strong>de</strong> postguerra) <strong>do</strong>lorida<br />
hasta en los rincones más<br />
íntimos <strong>de</strong> su existencia. Dueñas<br />
acaricia el <strong>do</strong>lor, teje con<br />
las manos <strong>de</strong> su protagonista,<br />
una joven inocente e incauta en<br />
el comienzo <strong>de</strong> la aventura literaria,<br />
trabaja<strong>do</strong>ra en un taller<br />
<strong>de</strong> costura, una trama arrolla<strong>do</strong>ra<br />
en la que se ve refleja<strong>do</strong><br />
el oscuro mun<strong>do</strong> <strong>de</strong>l alto espionaje,<br />
el amor <strong>de</strong>sborda<strong>do</strong> o el<br />
loco amor junto al amor sereno,<br />
el éxito y el fracaso. To<strong>do</strong><br />
ello lo enmarca María Dueñas<br />
en un ambiente histórico-político<br />
y social en conflicto pero<br />
lo refleja <strong>de</strong>s<strong>de</strong> la distancia.<br />
Una distancia espacial, construida<br />
a partir <strong>de</strong> una ficción<br />
<strong>de</strong>sarrollada en el Protectora<strong>do</strong><br />
<strong>de</strong> Marruecos y una distancia<br />
emocional; el hilo narrativo<br />
se va construyen<strong>do</strong> a partir <strong>de</strong><br />
un personaje (una costurera ya<br />
convertida en modista <strong>de</strong> alta<br />
costura) que vive la guerra <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />
el otro la<strong>do</strong> (el <strong>de</strong> las fiestas<br />
en el Casino Español, el <strong>de</strong> los<br />
extranjeros afinca<strong>do</strong>s en Tánger<br />
y en Tetuán, y, en <strong>de</strong>finitiva,<br />
el <strong>de</strong> los ociosos y el <strong>de</strong> algunos<br />
altos man<strong>do</strong>s que viven al otro<br />
la<strong>do</strong> <strong>de</strong>l Estrecho. Se convierte,<br />
pues, ésta en una perspectiva<br />
nueva, diferente pero <strong>de</strong> inigual<br />
valía; <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el Protectora<strong>do</strong><br />
marroquí, se vive la guerra <strong>de</strong><br />
otra forma y se intuye cercana<br />
la venida <strong>de</strong> la Segunda Guerra<br />
Mundial.<br />
El corpus estructural<br />
<strong>de</strong> la novela dividida en cuatro<br />
partes ofrece un tortuoso camino<br />
pero no exento <strong>de</strong> glamour.<br />
El universo afrancesa<strong>do</strong> <strong>de</strong> la<br />
moda, las pruebas en los salones<br />
<strong>de</strong> costura <strong>de</strong> Tetuán, <strong>de</strong><br />
Madrid y un viaje a Lisboa y a<br />
Estoril <strong>de</strong>spués, con el pretexto<br />
<strong>de</strong> la adquisición <strong>de</strong> suntuosas<br />
telas, posibilita a la bella Sira<br />
Quiroga (protagonista) <strong>de</strong>senvolverse<br />
entre señoras con posibles<br />
y con po<strong>de</strong>r. Mujeres, la<br />
mayoría <strong>de</strong> ellas <strong>de</strong> Diplomáticos,<br />
<strong>de</strong> comerciantes adinera<strong>do</strong>s<br />
y <strong>de</strong> militares alemanes <strong>de</strong><br />
altos cargos. Sira, pues, se irá<br />
abrien<strong>do</strong> camino en el mun<strong>do</strong><br />
<strong>de</strong> la <strong>do</strong>ble vida, el <strong>de</strong> la mo-
María Dueñas, el tiempo entre costuras, Madrid, Planeta, 2009<br />
dista y el <strong>de</strong>l espionaje, fichada<br />
por Inglaterra y contraria al<br />
quehacer nazi.<br />
Las noticias leídas en los<br />
periódicos locales en español,<br />
Democracia o El Diario <strong>de</strong> África,<br />
las referencias a la visita <strong>de</strong><br />
Serrano Suñer (cuña<strong>do</strong> <strong>de</strong> Franco)<br />
a Tetuán, la vida <strong>de</strong>l teniente<br />
coronel Juan Luis Beigbe<strong>de</strong>r y<br />
Atienza (alto comisario <strong>de</strong> España<br />
en Marruecos y goberna<strong>do</strong>r<br />
<strong>de</strong> las Plazas <strong>de</strong> Soberanía), <strong>de</strong>l<br />
Coronel Sáenz <strong>de</strong> Buruaga, las<br />
referencias también a la muerte<br />
<strong>de</strong>l general Mola, entre otras<br />
muchas, permitirán el <strong>de</strong>vaneo<br />
histórico y tintarán <strong>de</strong> realismo<br />
la historia. Pero quizá uno <strong>de</strong> los<br />
motivos más sugerentes <strong>de</strong> El<br />
tiempo entre costuras sea también<br />
la caracterización <strong>de</strong> am-<br />
bientes. Quien como yo ha teni<strong>do</strong><br />
la suerte, a<strong>de</strong>más, <strong>de</strong> tener un<br />
padre que le ha acerca<strong>do</strong> (con sus<br />
relatos <strong>de</strong> juventud) al Marruecos<br />
<strong>de</strong> los años cincuenta <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />
la perspectiva <strong>de</strong> un joven <strong>de</strong>stina<strong>do</strong><br />
en el cuartel <strong>de</strong> Regulares<br />
<strong>de</strong> Tetuán, quien le ha narra<strong>do</strong><br />
episodios <strong>de</strong> la guerra <strong>de</strong>l Rif, o<br />
le ha relata<strong>do</strong> algunas <strong>de</strong> las consecuencias<br />
<strong>de</strong> la Marcha Ver<strong>de</strong>,<br />
el retrato propuesto por Dueñas<br />
ha adquiri<strong>do</strong> un cariz todavía<br />
más cercano y conmove<strong>do</strong>r.<br />
La autora, pues, refleja<br />
con maestría la vida <strong>de</strong> Tetuán,<br />
recorre con rigor las calles <strong>de</strong> la<br />
medina moruna y <strong>de</strong>l ensanche<br />
español. Visita los cafetines <strong>de</strong><br />
la Plaza <strong>de</strong> España, <strong>de</strong>scribe los<br />
cuarteles, el Casino Español, el<br />
hotel Victoria, el teatro Nacional,<br />
los bazares <strong>de</strong> los indios,<br />
el barrio hebreo, el mellah o el<br />
Zoco para luego aproximarse<br />
a Tánger y pintar también con<br />
singular <strong>de</strong>lica<strong>de</strong>za dicha ciudad:<br />
“Tánger, con su mar, sus<br />
<strong>do</strong>ce ban<strong>de</strong>ras internacionales<br />
y aquella vegetación intensa<br />
<strong>de</strong> palmeras y eucaliptos; con<br />
callejuelas morunas y nuevas<br />
avenidas diplomáticas. Tánger<br />
<strong>do</strong>n<strong>de</strong> los minaretes <strong>de</strong> las mezquitas<br />
y el olor <strong>de</strong> las especias<br />
convivían sin tensión con los<br />
consula<strong>do</strong>s, los bancos, las frívolas<br />
extranjeras en <strong>de</strong>scapotables,<br />
el aroma a tabaco rubio y<br />
los perfumes parisinos libres <strong>de</strong><br />
impuestos (...)” Ese Tánger en el<br />
que a veces se terminaba la no-<br />
che: “en el suelo, con gente recostada<br />
fuman<strong>do</strong> kif y bebien<strong>do</strong><br />
té”. To<strong>do</strong>s estos escenarios uni<strong>do</strong>s<br />
al Madrid <strong>de</strong>svencija<strong>do</strong> tras<br />
la guerra introducen al lector en<br />
un mun<strong>do</strong> <strong>de</strong> contrastes que le<br />
atrapan y seducen.<br />
Finalmente, cabe añadir<br />
que seguramente, valga la<br />
pena acercarse a las páginas <strong>de</strong><br />
El tiempo entre costuras, seguramente<br />
tal y como afirma<br />
Fernan<strong>do</strong> Sánchez Dragó y se<br />
recoge en la contraportada <strong>de</strong><br />
la novela en la edición <strong>de</strong> Planeta,<br />
ésta sea una novela <strong>de</strong> las<br />
<strong>de</strong> antes: “Y <strong>de</strong> repente, una<br />
novela... Una novela <strong>de</strong> las <strong>de</strong><br />
antes, <strong>de</strong> las <strong>de</strong> siempre, <strong>de</strong> las<br />
<strong>de</strong> casi nunca... Madrid, Tánger,<br />
Tetuán, Lisboa (...) amor, y<br />
<strong>de</strong>samor, (...) <strong>de</strong> sueños frustra<strong>do</strong>s<br />
o no, y <strong>de</strong> to<strong>do</strong>, el perverso<br />
encanto <strong>de</strong> lo que el tiempo <strong>de</strong>finitivamente,<br />
se llevó... (...)”.<br />
Sirvan estas palabras como<br />
cierre a un artículo que invita<br />
a la lectura <strong>de</strong> una novela que<br />
se cuela entre los entresijos <strong>de</strong><br />
la memoria y que ha teni<strong>do</strong> la<br />
virtud <strong>de</strong> cautivar a través <strong>de</strong> la<br />
emoción a un abanico muy diverso<br />
<strong>de</strong> lectores.<br />
Marisa Torres Badía<br />
Doctora en Filología Hispánica<br />
43<br />
<strong>Xurdimento</strong>
44<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
¿Es posible el perdón en<br />
una sociedad que no tiene<br />
senti<strong>do</strong> <strong>de</strong> culpa?<br />
Dos a<strong>do</strong>lescentes jugaban al fútbol<br />
con la mochila <strong>de</strong> otro alumno,<br />
y la acabaron <strong>de</strong>strozan<strong>do</strong>, así<br />
como un cristal <strong>de</strong>l aula <strong>do</strong>n<strong>de</strong><br />
estaban. Cuan<strong>do</strong> llegó el profesor,<br />
les recriminó su acción y les<br />
conminó a hacerse cargo <strong>de</strong> los<br />
<strong>de</strong>sperfectos <strong>de</strong> la ventana y <strong>de</strong>l<br />
material escolar <strong>de</strong>l compañero.<br />
Ellos protestaron aira<strong>do</strong>s: “No lo<br />
hemos hecho querien<strong>do</strong>, sólo estábamos<br />
jugan<strong>do</strong> y, a<strong>de</strong>más, ya<br />
le hemos pedi<strong>do</strong> perdón –adujeron–”.<br />
To<strong>do</strong>s los razonamientos<br />
fueron inútiles, <strong>de</strong> tal mo<strong>do</strong> que,<br />
cuan<strong>do</strong> fueron obliga<strong>do</strong>s a cumplir<br />
el reglamento <strong>de</strong>l <strong>Centro</strong> y<br />
hacerse cargo <strong>de</strong> los <strong>de</strong>sperfectos,<br />
se manifestaron indigna<strong>do</strong>s,<br />
víctimas <strong>de</strong>l rencor y la injusticia.<br />
No es un hecho aisla<strong>do</strong> ni una<br />
situación que nos resulte extraña<br />
y, por tanto, merece una seria reflexión.<br />
Para per<strong>do</strong>nar y reconciliarse,<br />
hacen falta <strong>do</strong>s polos activos,<br />
es <strong>de</strong>cir, es necesario ser <strong>do</strong>s,<br />
que uno vaya hacia el otro y que<br />
ambos ostenten una actitud <strong>de</strong>cidida<br />
y generosa. El ofensor para<br />
confesar su culpa con sincero<br />
arrepentimiento, comprometerse<br />
a restaurar, en la medida <strong>de</strong> lo<br />
posible, to<strong>do</strong> el mal que ha causa<strong>do</strong><br />
y pedir humil<strong>de</strong>mente una<br />
nueva oportunidad. El ofendi<strong>do</strong> –<br />
persona o sociedad– para aceptar<br />
sus disculpas con magnanimidad,<br />
acoger su compromiso <strong>de</strong> asumir<br />
la responsabilidad <strong>de</strong>l mal causa<strong>do</strong>,<br />
darle la oportunidad <strong>de</strong> reparar<br />
las consecuencias <strong>de</strong> sus actos<br />
y otorgarle el perdón <strong>de</strong> corazón.<br />
Alguien me ha heri<strong>do</strong><br />
gravemente. Me siento agravia<strong>do</strong><br />
y humilla<strong>do</strong> porque no me ha trata<strong>do</strong><br />
con el respeto que merezco<br />
como persona. Ha roto la relación<br />
<strong>de</strong> paz y armonía que había entre<br />
nosotros. Internamente siento<br />
el impulso <strong>de</strong> tratarlo también a<br />
él con violencia para que experimente<br />
la misma amargura que yo.<br />
Mi indignación está totalmente<br />
justificada, puesto que me ha<br />
ofendi<strong>do</strong> y me ha infringi<strong>do</strong> un<br />
grave mal.<br />
Pero he aquí que esa persona<br />
vuelve a mí con la vergüenza<br />
<strong>de</strong> su culpa, me muestra humil<strong>de</strong>mente<br />
su limitación y su error y<br />
me pi<strong>de</strong> perdón con voluntad <strong>de</strong><br />
resarcirme <strong>de</strong>l daño que me ha<br />
hecho. El perdón <strong>de</strong> corazón es<br />
el único mo<strong>do</strong> <strong>de</strong> saltar el muro<br />
<strong>de</strong> aislamiento que se interponía<br />
entre nosotros. Per<strong>do</strong>nar supone<br />
volver a empezar, dar una nueva<br />
oportunidad. El que per<strong>do</strong>na<br />
trascien<strong>de</strong> el mal y acoge al que<br />
le ofendió aceptán<strong>do</strong>lo como es.<br />
Lo respeta porque lo consi<strong>de</strong>ra<br />
mayor que sus acciones y sus culpas,<br />
y se muestra <strong>de</strong> nuevo dispuesto<br />
a correr el riesgo <strong>de</strong> fiarse<br />
y establecer relaciones cordiales.<br />
Sólo quien reconoce sus<br />
propias limitaciones, sus errores<br />
y sus culpas, está en situación <strong>de</strong><br />
admitir también los <strong>de</strong> los <strong>de</strong>más,<br />
y es capaz <strong>de</strong> pedir perdón y <strong>de</strong><br />
per<strong>do</strong>nar.<br />
Pedir perdón implica<br />
confiar en el otro, en su magnanimidad<br />
y en su categoría humana.<br />
Pero saber pedir perdón supone,<br />
ante to<strong>do</strong>, aceptarse a sí mismo,<br />
sobrevolar las propias bajezas,<br />
reconocer el mal que se causó<br />
al otro, mostrar pesadumbre por<br />
ello, hacerse responsable <strong>de</strong> las<br />
consecuencias <strong>de</strong> sus acciones y<br />
solicitar una nueva oportunidad<br />
<strong>de</strong> encuentro personal y, según el<br />
caso, reinserción social.<br />
La actitud <strong>de</strong> los chicos<br />
que exigían el <strong>de</strong>recho al perdón<br />
como “aquí no ha pasa<strong>do</strong> nada”<br />
es injusta y reprobable. Su compañero<br />
los per<strong>do</strong>nó <strong>de</strong> corazón,<br />
pero ellos <strong>de</strong>bían asumir la responsabilidad<br />
<strong>de</strong>l daño infringi<strong>do</strong>.<br />
El perdón <strong>de</strong> las culpas y<br />
los <strong>de</strong>litos no entra en conflicto<br />
con la misericordia, sino con la
¿Es posible el perdón en una sociedad que no tiene senti<strong>do</strong> <strong>de</strong> culpa?<br />
libertad <strong>de</strong>l hombre para tomar<br />
<strong>de</strong>cisiones, lo cual le hace responsable<br />
<strong>de</strong> sus actos. Esos a<strong>do</strong>lescentes<br />
tal vez no pensaron en<br />
el daño que podían causar, pero<br />
<strong>de</strong>cidieron libremente divertirse<br />
lanzan<strong>do</strong> la mochila. Por tanto,<br />
se hicieron responsables <strong>de</strong> las<br />
consecuencias <strong>de</strong> su acción y, en<br />
justicia, <strong>de</strong>bían reparar los daños<br />
origina<strong>do</strong>s y cumplir un castigo.<br />
No podían resarcirle <strong>de</strong>l to<strong>do</strong> –<br />
tal vez el valor sentimental <strong>de</strong> algún<br />
objeto, apuntes personales,<br />
etc.–, pero <strong>de</strong>bían hacer lo posible<br />
para minimizar los perjuicios<br />
causa<strong>do</strong>s.<br />
Su petición <strong>de</strong> perdón no<br />
era tal, sólo era una palabra vacía,<br />
porque faltaba la asunción sincera<br />
<strong>de</strong> la culpa, el arrepentimiento<br />
y la voluntad <strong>de</strong> reparación.<br />
Es falsa la petición <strong>de</strong> perdón <strong>de</strong><br />
aquel que cierra los ojos a la realidad<br />
<strong>de</strong> su culpa y hace como si<br />
no existiera, o la <strong>de</strong>l que se excusa<br />
totalmente a sí mismo. La<br />
sociedad –en ese caso el <strong>Centro</strong><br />
educativo– tiene el <strong>de</strong>recho y el<br />
<strong>de</strong>ber <strong>de</strong> aplicar una sanción y<br />
hacer cumplir la ley y la justicia.<br />
No estamos ante un caso<br />
aisla<strong>do</strong>, sino que es la tónica ge-<br />
neral <strong>de</strong> la sociedad <strong>de</strong> nuestro<br />
tiempo. El mal abunda, pero no<br />
parece haber conciencia <strong>de</strong> culpa.<br />
El político que ha arruina<strong>do</strong> a su<br />
comunidad se va con la cabeza<br />
erguida, vani<strong>do</strong>so y lleno <strong>de</strong> orgullo;<br />
el que ha aprovecha<strong>do</strong> su<br />
cargo para lucrarse se proclama<br />
víctima <strong>de</strong> la maledicencia y la<br />
malquerencia; quien ha administra<strong>do</strong><br />
mal una entidad bancaria y<br />
ha juga<strong>do</strong> con el dinero <strong>de</strong> los pequeños<br />
ahorra<strong>do</strong>res se va con una<br />
“in<strong>de</strong>mnización” millonaria; el<br />
terrorista que ha mata<strong>do</strong> con fría<br />
crueldad reclama <strong>de</strong>rechos <strong>de</strong>safian<strong>do</strong><br />
a sus víctimas... Nadie<br />
parece sentirse culpable, pero se<br />
exige a los damnifica<strong>do</strong>s, como<br />
los <strong>do</strong>s chicos <strong>de</strong> la historia, que<br />
acepten que “aquí no ha pasa<strong>do</strong><br />
nada”, paguen ellos mismos los<br />
<strong>de</strong>strozos causa<strong>do</strong>s y acepten sin<br />
protestar que no se cumpla la ley.<br />
Si alguien no reconoce su<br />
culpa, se arrepiente <strong>de</strong> corazón<br />
y se compromete a satisfacer el<br />
mal causa<strong>do</strong>, no se hace acree<strong>do</strong>r<br />
<strong>de</strong>l perdón. Como actitud <strong>de</strong>l<br />
corazón, el ofendi<strong>do</strong> pue<strong>de</strong> ser<br />
magnánimo, pero esa generosidad<br />
sólo pue<strong>de</strong> hacerse operativa<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> la aceptación <strong>de</strong> la justicia<br />
por parte <strong>de</strong>l ofensor.<br />
La cruz <strong>de</strong> Jesús es el ámbito<br />
máximo <strong>de</strong> la reconciliación.<br />
Su actitud era <strong>de</strong> amor y perdón<br />
hasta la muerte. A su la<strong>do</strong>, <strong>do</strong>s<br />
ladrones pendían también <strong>de</strong> una<br />
cruz. Uno <strong>de</strong> ellos, enfureci<strong>do</strong>,<br />
insultaba y <strong>de</strong>safiaba al mismo<br />
Jesús. El otro, en cambio, reconocía<br />
su culpa y admitía la justicia<br />
<strong>de</strong> su con<strong>de</strong>na (“Nosotros<br />
con razón, porque nos lo hemos<br />
mereci<strong>do</strong> con nuestros hechos”).<br />
Con esa actitud <strong>de</strong> pesadumbre<br />
y confianza en el amor, suplicó<br />
misericordia a Jesús: “Acuérdate<br />
<strong>de</strong> mí cuan<strong>do</strong> estés en tu reino”.<br />
Sólo este malhechor pu<strong>do</strong> oír <strong>de</strong><br />
labios <strong>de</strong>l Salva<strong>do</strong>r: “Hoy estarás<br />
conmigo en el paraíso”.<br />
Sin reconocimiento <strong>de</strong><br />
culpa, arrepentimiento sincero<br />
y propósito <strong>de</strong> no reincidir, el<br />
perdón no pue<strong>de</strong> hacerse efectivo.<br />
Pero quien pi<strong>de</strong> perdón<br />
con humildad y sinceridad, por<br />
muy gran<strong>de</strong> que sea la culpa,<br />
da muestras <strong>de</strong> gran<strong>de</strong>za humana.<br />
Entonces, el abrazo <strong>de</strong>l que<br />
per<strong>do</strong>na y <strong>de</strong>l que es per<strong>do</strong>na<strong>do</strong><br />
es la expresión más elevada <strong>de</strong>l<br />
cumplimiento <strong>de</strong> las exigencias<br />
<strong>de</strong> las relaciones personales valiosas.<br />
Apren<strong>de</strong>r a per<strong>do</strong>nar y a<br />
pedir perdón es apren<strong>de</strong>r a vivir<br />
una vida auténtica, carente <strong>de</strong> resentimientos<br />
y <strong>do</strong>tada <strong>de</strong> libertad<br />
interior.<br />
Mª Àngels Almacellas<br />
Bernadó<br />
Profesora <strong>de</strong> la UNIR y<br />
<strong>de</strong> laEscuela <strong>de</strong> Pensamiento y<br />
Creatividad<br />
45<br />
<strong>Xurdimento</strong>
46<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
¿Qué son los premios Darwin?<br />
Los premios Darwin<br />
Se trata <strong>de</strong> una convocatoria divertida y morbosa<br />
que lleva más <strong>de</strong> 20 años <strong>de</strong>sarrollán<strong>do</strong>se anualmente.<br />
Estos premios reciben su nombre en honor<br />
<strong>de</strong> Charles Darwin, el primero en <strong>de</strong>scribir <strong>de</strong> un<br />
mo<strong>do</strong> preciso el mecanismo <strong>de</strong> la selección natural.<br />
Los candidatos presenta<strong>do</strong>s al galardón anual<br />
<strong>de</strong>ben cumplir los siguientes requisitos:<br />
- Deben haber muerto sin <strong>de</strong>jar <strong>de</strong>scen<strong>de</strong>ncia: los<br />
premios se otorgan siempre a título póstumo, salvo<br />
meritorias excepciones.<br />
- Su muerte tiene que haber si<strong>do</strong> el resulta<strong>do</strong> <strong>de</strong><br />
alguna acción estúpida o temeraria en extremo perpetrada<br />
por el propio fina<strong>do</strong>.<br />
Vamos a repasar algunos <strong>de</strong> los casos más diverti<strong>do</strong>s<br />
e impactantes entre los candidatos y galar<strong>do</strong>na<strong>do</strong>s<br />
<strong>de</strong> to<strong>do</strong>s estos años. Los textos son traducciones<br />
libres <strong>de</strong> la web<br />
http://www.darwinawards.com/darwin<br />
Momento equivoca<strong>do</strong>, lugar<br />
equivoca<strong>do</strong><br />
Nomina<strong>do</strong> a los premios Darwin en 1990. Verifica<strong>do</strong><br />
por la organización.<br />
Whashington, 3 <strong>de</strong> febrero <strong>de</strong> 1990.<br />
Un intento <strong>de</strong> atraco acabó sien<strong>do</strong> el primero y el<br />
último <strong>de</strong> nuestro primer personaje, a tenor <strong>de</strong> la<br />
ausencia <strong>de</strong> antece<strong>de</strong>ntes y las estúpidas <strong>de</strong>cisiones<br />
que tomó el individuo, que le llevaron a la muerte:<br />
1. Su objetivo fue H&J Leather & Firearms. ¡Una<br />
tienda <strong>de</strong> armas!<br />
2. La tienda estaba llena <strong>de</strong> clientes, es <strong>de</strong>cir, usuarios<br />
<strong>de</strong> armas.<br />
3. Para entrar en la tienda, el hombre tuvo que ro<strong>de</strong>ar<br />
un coche <strong>de</strong> policía aparca<strong>do</strong> en la entrada.<br />
4. Un policía <strong>de</strong> uniforme estaba toman<strong>do</strong> un café<br />
en el mostra<strong>do</strong>r, antes <strong>de</strong> comenzar su jornada laboral.<br />
Una vez en la tienda, el ladrón novato anunció<br />
precipitadamente ¡esto es un atraco! y disparó al<br />
aire varias veces. El agente <strong>de</strong> policía y uno <strong>de</strong><br />
los ven<strong>de</strong><strong>do</strong>res respondieron rápidamente a los<br />
disparos, cubiertos por varios clientes que también<br />
sacaron sus armas, eliminan<strong>do</strong> al confuso<br />
atraca<strong>do</strong>r <strong>de</strong> la herencia genética <strong>de</strong> la especie<br />
humana.<br />
Nadie más resultó heri<strong>do</strong>.<br />
Un robo con moraleja<br />
Nomina<strong>do</strong> a los premios Darwin en 1998. Verifica<strong>do</strong><br />
por la organización.<br />
Febrero <strong>de</strong> 1998.<br />
Mathew y sus amigos se <strong>de</strong>slizaban en trineo por<br />
una pista <strong>de</strong> esquí en la estación <strong>de</strong> Mammoth<br />
Mountain (California). Eran las tres <strong>de</strong> la mañana,<br />
así que la visibilidad era baja. Mathew chocó contra<br />
el soporte <strong>de</strong> un telesilla y murió.<br />
Se <strong>de</strong>slizaban en trineos improvisa<strong>do</strong>s que construyeron<br />
con espuma amarilla reflectante que habían<br />
roba<strong>do</strong> <strong>de</strong> los soportes <strong>de</strong> un telesilla, contra uno<br />
<strong>de</strong> los cuales chocaron.
Los premios Darwin<br />
Precisamente, esos protectores se colocan para<br />
evitar daños a los esquia<strong>do</strong>res y advertir <strong>de</strong> su<br />
presencia, así que la historia tiene cierta moraleja,<br />
¿verdad?<br />
El especial <strong>de</strong> medianoche<br />
Gana<strong>do</strong>r <strong>de</strong> los premios Darwin en 1992. Verifica<strong>do</strong><br />
por la organización.<br />
Newton, Carolina <strong>de</strong>l Norte, 21 <strong>de</strong> diciembre <strong>de</strong> 1992.<br />
Ken Charles Barger, <strong>de</strong> 47 años <strong>de</strong> edad, se disparó<br />
acci<strong>de</strong>ntalmente cuan<strong>do</strong>, querien<strong>do</strong> <strong>de</strong>scolgar<br />
el teléfono que sonaba junto a su cama, cogíó por<br />
error una pistola Smith & Wesson Special <strong>de</strong> calibre<br />
38 que tenía en la mesita <strong>de</strong> noche y apretó el<br />
gatillo cuan<strong>do</strong> se la acercó al oí<strong>do</strong>.<br />
Tan simple y cómico que parece un chiste...<br />
¿Machos?<br />
Gana<strong>do</strong>r <strong>de</strong> los premios Darwin en 1996. Verifica<strong>do</strong><br />
por la organización.<br />
Algunos hombres hacen cosas increíbles para <strong>de</strong>mostrar<br />
cuán machos son.<br />
En Lyon (Francia), en 1995, Pierre Pumpille<br />
<strong>de</strong>splazó casi un metro un coche a cabezazos.<br />
Las mujeres <strong>de</strong>bían pensar que yo era un dios,<br />
explicó <strong>de</strong>s<strong>de</strong> su cama en el hospital. Deidad o<br />
no, Pumpille no es más que un bebé compara<strong>do</strong><br />
con el granjero polaco Krystof Azninski, que <strong>de</strong>mostró<br />
su hombría <strong>de</strong>capitán<strong>do</strong>se a sí mismo ese<br />
mismo año.<br />
Azninski, <strong>de</strong> 30 años <strong>de</strong> edad, había esta<strong>do</strong> bebien<strong>do</strong><br />
con sus amigotes cuan<strong>do</strong> sugirió que se <strong>de</strong>snudaran<br />
y jugaran a algunos juegos <strong>de</strong> hombres.<br />
Comenzaron lanzán<strong>do</strong>se a la cabeza nabos congela<strong>do</strong>s,<br />
pero uno <strong>de</strong> ellos subió la apuesta cogien<strong>do</strong><br />
un hacha (o una sierra mecánica, según la fuente) y<br />
ampután<strong>do</strong>se parte <strong>de</strong>l pie.<br />
No querien<strong>do</strong> verse venci<strong>do</strong>, Azninski cogió el hacha<br />
(o la sierra) y, al grito ¡mirad esto pues!, se<br />
rebanó el cuello.<br />
Es curioso, comentaba un conoci<strong>do</strong> <strong>de</strong> Krystof, <strong>de</strong><br />
pequeño se ponía la ropa interior <strong>de</strong> su hermana.<br />
Pero ha muerto como un hombre”.<br />
Caída libre en Buenos Aires<br />
Gana<strong>do</strong>r <strong>de</strong> los premios Darwin en 1998. Verifica<strong>do</strong><br />
por la organización.<br />
Febrero <strong>de</strong> 1998, Buenos Aires.<br />
¿Quién ganó la discusión...? Veamos. Sucedió<br />
en el barrio obrero <strong>de</strong> Boe<strong>do</strong>. Durante una acalorada<br />
disputa conyugal, un hombre <strong>de</strong> 25 años<br />
lanzó por el balcón a su mujer <strong>de</strong> 20, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> un<br />
octavo piso.<br />
La mujer se enganchó en unos cables <strong>de</strong>l tendi<strong>do</strong><br />
eléctrico. Nadie sabe por qué pero, al verlo, el<br />
hombre se lanzó tras ella. ¿Fue por salvarla, o para<br />
rematar su atrocidad animal? Nunca lo sabremos:<br />
el agresor no acertó con los cables y se precipitó<br />
directamente al vacío, murien<strong>do</strong> en el acto.<br />
La mujer consiguió salvarse <strong>de</strong>scolgán<strong>do</strong>se a un<br />
balcón cercano.<br />
Caída (en pica<strong>do</strong>) <strong>de</strong> la raza humana<br />
Nomina<strong>do</strong> a los premios Darwin en 2010. Verifica<strong>do</strong><br />
por la organización.<br />
47<br />
<strong>Xurdimento</strong>
48<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Corea <strong>de</strong>l Sur.<br />
Los premios Darwin<br />
Nuestro siguiente protagonista protagonizó otra<br />
caída en el senti<strong>do</strong> literal pero también metafórica<br />
y ejemplarizante.<br />
To<strong>do</strong> comenzó cuan<strong>do</strong> este corpulento individuo,<br />
<strong>de</strong> 40 años <strong>de</strong> edad y que iba en silla <strong>de</strong> ruedas,<br />
perdió el ascensor por un milímetro.<br />
Montó en cólera. Se enfadó tanto que se abalanzó<br />
con su silla contra las puertas <strong>de</strong>l ascensor cuan<strong>do</strong><br />
éste ya se había i<strong>do</strong>. Las puertas, no <strong>de</strong>masia<strong>do</strong><br />
fuertes, resistieron a duras penas la primera embestida,<br />
pero a la segunda cedieron, y el hombre atravesó<br />
el umbral con su silla hacia el abismo, sobre el<br />
que se precipitó encontran<strong>do</strong> la muerte.<br />
Una cámara <strong>de</strong> seguridad grabó el inci<strong>de</strong>nte. Pue<strong>de</strong>n<br />
vds. verlo en:<br />
http://www.youtube.com/watch?v=lTTmWiCoqHc<br />
O, lo que es lo mismo en formato QR:<br />
Ex protestante contra el uso obligatorio<br />
<strong>de</strong> casco<br />
Nomina<strong>do</strong> a los premios Darwin en 2011. Verifica<strong>do</strong><br />
por la organización.<br />
Nueva York, julio <strong>de</strong> 2011.<br />
El señor Phil Contos, <strong>de</strong> 55 años, participaba en<br />
una protesta contra el uso obligatorio <strong>de</strong>l casco<br />
en la motocicleta. ¿En qué consistía la protesta?<br />
pues... ¡en una marcha en moto y sin casco!<br />
Lo que se venía venir sucedió. El señor Contos<br />
tuvo un acci<strong>de</strong>nte que le hizo saltar por encima<br />
<strong>de</strong>l manillar <strong>de</strong> su motocicleta. Murió a causa <strong>de</strong><br />
las heridas sufridas en la cabeza tras la caída. Phil<br />
volvería a hacerlo si pudiera (lo <strong>de</strong> no ponerse el<br />
casco) según <strong>de</strong>claraciones <strong>de</strong> su hermano mayor:<br />
a él le hubiera gusta<strong>do</strong> morir así.<br />
Y es que algunas leyes tienen a la física <strong>de</strong> su parte,<br />
que dice que uno no pue<strong>de</strong> salir airoso <strong>de</strong> un choque<br />
a alta velocidad contra la cabeza. Son leyes que<br />
no se pue<strong>de</strong>n apelar en los tribunales.<br />
Vamos, que es muy aconsejable ser pru<strong>de</strong>nte y protegerse<br />
a uno mismo. Pero, ¿<strong>de</strong>be obligarse a ello?<br />
En Esta<strong>do</strong>s Uni<strong>do</strong>s pue<strong>de</strong> que sea una polémica<br />
con senti<strong>do</strong>. Pero no aquí, en parte porque el gasto<br />
sanitario es financia<strong>do</strong> por to<strong>do</strong>s, aunque éste sea<br />
un argumento un tanto miserable.<br />
Y hasta aquí esta recopilación <strong>de</strong> barbarida<strong>de</strong>s.<br />
Luis T. Prunera
¿INDIGNADOS?<br />
En la España <strong>de</strong> hoy, siglo<br />
XXI, año 2011, con unos 5 millones<br />
<strong>de</strong> para<strong>do</strong>s, trabaja<strong>do</strong>res<br />
que quieren trabajar para obtener<br />
una contraprestación por su<br />
trabajo que les permita el vivir<br />
<strong>de</strong> una forma mínimamente digna,<br />
se supone que <strong>de</strong>bería <strong>de</strong><br />
haber, al menos, esos 5 millones<br />
<strong>de</strong> indigna<strong>do</strong>s; indigna<strong>do</strong>s<br />
con una situación no creada por<br />
ellos, pero <strong>de</strong> la que ellos son<br />
únicos sufri<strong>do</strong>res y que a<strong>de</strong>más<br />
y lo más reprobable éticamente,<br />
es que aquellos pocos que la<br />
han provoca<strong>do</strong> son ahora los que<br />
exigen a los muchos sufri<strong>do</strong>res<br />
que, con su esfuerzo y sacrificio,<br />
saquen a TODOS <strong>de</strong> esta<br />
situación crítica que les permita<br />
seguir disfrutan<strong>do</strong> <strong>de</strong> su status,<br />
en muchísimos casos no gana<strong>do</strong><br />
con su esfuerzo, <strong>de</strong>dicación<br />
o valía sino simplemente por<br />
pertenecer a ese entorno, o a esa<br />
casta minoritaria pero muy pudiente<br />
e influyente tan sólo por<br />
raíces dinásticas<br />
Paradójicamente son, mejor<br />
dicho fueron, unos pocos y en su<br />
gran mayoría jóvenes, los que se<br />
i<strong>de</strong>ntificaron y se manifestaron<br />
públicamente, como indigna<strong>do</strong>s<br />
genéricamente con una anómala<br />
y <strong>de</strong>gradante situación social,<br />
primero con la clase política,<br />
luego con el sistema financiero<br />
y el sistema judicial, por los <strong>de</strong>sahucios,<br />
etc. etc.<br />
Este movimiento <strong>de</strong> indigna<strong>do</strong>s,<br />
con el cual nos <strong>de</strong>beríamos<br />
sentir to<strong>do</strong>s i<strong>de</strong>ntifica<strong>do</strong>s, bien<br />
por intereses personales, económicos<br />
o políticos, no ha teni<strong>do</strong><br />
el apoyo y seguimiento <strong>de</strong> la<br />
mayor parte <strong>de</strong> la sociedad; eso<br />
sí, <strong>de</strong>spertaba una cierta simpatía<br />
en to<strong>do</strong>s aquellos a los que<br />
se les preguntaba pero que no<br />
hacían nada por potenciarlo; <strong>de</strong><br />
igual mo<strong>do</strong>, y en <strong>de</strong>termina<strong>do</strong>s<br />
medios <strong>de</strong> comunicación audiovisuales<br />
y escritos, se <strong>de</strong>monizó<br />
este colectivo hasta el extremo<br />
<strong>de</strong> i<strong>de</strong>ntificarlos con la extrema<br />
izquierda y cuasi como terroristas<br />
<strong>de</strong> diseño, frase textual <strong>de</strong> un<br />
contertulio.<br />
Motivos para la indignación<br />
hay muchos, sobran; como por<br />
ejemplo, saber que banqueros<br />
ex vicepresi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong>l Gobierno<br />
español, ex-presi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong>l<br />
FMI, se subieron el suel<strong>do</strong> <strong>de</strong><br />
317.000 euros anuales <strong>de</strong> media<br />
a 725.000 euros, o que los<br />
dirigentes <strong>de</strong> Novacaixagalicia,<br />
a sabiendas <strong>de</strong> que iba a<br />
ser intervenida por el Esta<strong>do</strong>,<br />
se subieron sus salarios anuales<br />
y consecuentemente sus<br />
planes <strong>de</strong> Jubilación, contratos<br />
blinda<strong>do</strong>s, etc. multiplicán<strong>do</strong>se<br />
estos hasta alcanzar valores <strong>de</strong><br />
1,6 millones <strong>de</strong> €uros en algún<br />
caso; la Presi<strong>de</strong>nta <strong>de</strong> la CAM,<br />
hacien<strong>do</strong> más <strong>de</strong> lo mismo y<br />
Catalunya Caixa, incrementan<strong>do</strong><br />
los salarios <strong>de</strong> sus consejeros<br />
en proporciones similares<br />
(o incluso mayores).<br />
En casi ningún País <strong>de</strong>l Mun<strong>do</strong><br />
se permite este tipo <strong>de</strong> actuaciones,<br />
bien porque ya sus<br />
propios ciudadanos lo consi<strong>de</strong>ran<br />
alegal o al menos amoral,<br />
bien porque la legislación ya lo<br />
contempla; en España curiosamente<br />
existe el RD 1382/1985<br />
en el que se recogen las in<strong>de</strong>mnizaciones<br />
en caso <strong>de</strong> <strong>de</strong>spi<strong>do</strong>;<br />
también y por obligación Comunitaria,<br />
(por trasposición <strong>de</strong><br />
una Directiva Europea), <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />
el mes <strong>de</strong> Junio <strong>de</strong>l 2011, existe<br />
un RD que afecta a las Entida<strong>de</strong>s<br />
Financieras; en este se contempla<br />
que las in<strong>de</strong>mnizaciones<br />
<strong>de</strong>berán ser acor<strong>de</strong>s con los resulta<strong>do</strong>s<br />
obteni<strong>do</strong>s; en base a<br />
esta Directiva y RD se confía en<br />
recuperar los bonus y compensaciones<br />
que algunos directivos<br />
han cobra<strong>do</strong> en los años 2010 y<br />
2011. En toda Europa tan sólo<br />
España e Italia, permiten este<br />
tipo <strong>de</strong> altas in<strong>de</strong>mnizaciones<br />
pues en Francia una in<strong>de</strong>mnización<br />
<strong>de</strong> <strong>do</strong>s años, se consi<strong>de</strong>ra<br />
algo fuera <strong>de</strong> lo normal y en<br />
Inglaterra, los blindajes en contratos,<br />
no pue<strong>de</strong>n superar los 12<br />
meses en las empresas y 3 ó 4<br />
meses en el sector financiero.<br />
49<br />
<strong>Xurdimento</strong>
50<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
¿INDIGNADOS?<br />
Según un informe <strong>de</strong> CC.OO.<br />
y UGT, la cúpula <strong>de</strong> las entida<strong>de</strong>s<br />
financieras españolas son<br />
algo más <strong>de</strong> 1.500 personas<br />
que cobran unos 300.000 euros<br />
anuales o, lo que es lo mismo,<br />
25.000 euros al mes. Si sumamos<br />
to<strong>do</strong> este dinero alcanzamos<br />
la cifra <strong>de</strong> 450 millones<br />
<strong>de</strong> euros al año. Es <strong>de</strong>cir, si los<br />
salarios fueran más razonables y<br />
estas personas cobraran un salario<br />
tan alto como las responsabilida<strong>de</strong>s<br />
que asumen, que no<br />
pue<strong>de</strong>n ser mayores que las <strong>de</strong>l<br />
Presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong>l Gobierno español<br />
(90.000 euros anuales), todavía<br />
nos quedarían 315 millones <strong>de</strong><br />
euros disponibles para contratar<br />
a 15.000 personas (con un<br />
salario medio <strong>de</strong> 20.000 euros<br />
al año). Que<strong>de</strong> también dicho<br />
que en los bancos el escándalo<br />
es incluso mayor ya que cobran<br />
más <strong>de</strong>l <strong>do</strong>ble que la media <strong>de</strong> la<br />
banca española en su conjunto.<br />
Imagínese usted lo que es cobrar<br />
más <strong>de</strong> 50.000 euros al mes. Es<br />
como si te tocara la Lotería cada<br />
mes.<br />
Claro, luego dicen que no<br />
hay dinero para mantener la<br />
plantilla y tienen que <strong>de</strong>spedir<br />
a varios miles <strong>de</strong> trabaja<strong>do</strong>res y<br />
trabaja<strong>do</strong>ras. Luego dicen que la<br />
culpa es <strong>de</strong> la <strong>de</strong>uda soberana y<br />
no sé qué más soberanas estupi<strong>de</strong>ces.<br />
Esta crisis es consecuencia,<br />
en gran parte, <strong>de</strong> la codicia<br />
e insana avaricia <strong>de</strong> los banqueros<br />
<strong>de</strong> este país y sus consejeros<br />
quienes <strong>de</strong>berían pagar por sus<br />
<strong>de</strong>litos porque cobrar más <strong>de</strong> lo<br />
razonable y a<strong>de</strong>más estan<strong>do</strong> en<br />
una entidad semipública como<br />
las Cajas <strong>de</strong> Ahorros es algo asimilable<br />
a la corrupción y, si me<br />
apuran, al robo y cuan<strong>do</strong> menos<br />
se <strong>de</strong>bería <strong>de</strong> consi<strong>de</strong>rar como<br />
alzamiento <strong>de</strong> bienes, <strong>de</strong>bien<strong>do</strong><br />
ser perseguible <strong>de</strong> oficio por la<br />
Justicia.<br />
Es <strong>de</strong>spreciable y <strong>de</strong>bería ser<br />
punible penalmente, que pague<br />
200 millones <strong>de</strong> impuestos, el<br />
Presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong>l Banco Santan<strong>de</strong>r,<br />
por el patrimonio oculto, no<br />
<strong>de</strong>clara<strong>do</strong> al fisco, en el HSBC,<br />
banco suizo, <strong>de</strong>scubierto por<br />
una información a la Agencia<br />
Estatal Tributaria, realizada por<br />
un emplea<strong>do</strong> <strong>de</strong>l Banco, tilda<strong>do</strong><br />
<strong>de</strong> <strong>de</strong>sleal. ¿A qué importe se<br />
correspon<strong>de</strong>n 200 millones <strong>de</strong><br />
impuestos paga<strong>do</strong>s?. Podríamos<br />
citar innumerables casos similares<br />
y peores que los pocos menciona<strong>do</strong>s,<br />
pero lamentablemente<br />
la geografía <strong>de</strong>l País está plagada<br />
<strong>de</strong> ellos.<br />
En los EE.UU. <strong>de</strong> América,<br />
país en el que por el nulo control<br />
financiero existente se causó<br />
esta grave crisis mundial, han<br />
alar<strong>de</strong>a<strong>do</strong>, en fechas recientes,<br />
<strong>de</strong> haber castiga<strong>do</strong> ejemplarmente<br />
a uno <strong>de</strong> los muchos causantes,<br />
<strong>de</strong> colocar en el merca<strong>do</strong><br />
europeo, paquetes tóxicos e hipotecas<br />
basura, a una multa <strong>de</strong><br />
67,5 millones <strong>de</strong> dólares; lo que<br />
no dicen es que esta empresa,<br />
ganó con esta forma <strong>de</strong> especulación,<br />
más <strong>de</strong> 600 millones <strong>de</strong><br />
dólares, ¿No creen que ha paga<strong>do</strong><br />
esta multa con enorme satisfacción?<br />
¿No <strong>de</strong>bería <strong>de</strong> cubrir<br />
sus responsabilida<strong>de</strong>s con el<br />
patrimonio familiar y empresarial?<br />
¿No <strong>de</strong>bería <strong>de</strong> resarcir a la<br />
sociedad con al menos una sanción<br />
por un importe superior a<br />
lo <strong>de</strong>frauda<strong>do</strong>? ¿Dón<strong>de</strong> están las<br />
sanciones al resto <strong>de</strong> especula<strong>do</strong>res?<br />
¿Y a las Agencias?,<br />
Volvien<strong>do</strong> a nuestro País, España,<br />
uno <strong>de</strong> los más afecta<strong>do</strong>s<br />
por esta crisis, cómo es posible<br />
que se plantee ahora, al amparo<br />
<strong>de</strong> esta situación, y se ejecuten<br />
medidas <strong>de</strong>l tipo <strong>de</strong> recortes salariales<br />
a los emplea<strong>do</strong>s públicos,<br />
con contención <strong>de</strong> salarios,<br />
renegociación <strong>de</strong> convenios ya<br />
firma<strong>do</strong>s, reestructuración <strong>de</strong><br />
escalas salariales con menos<br />
salario base y más liga<strong>do</strong> a productividad,<br />
etc.; siempre medidas<br />
<strong>de</strong> recortes a los <strong>de</strong> siempre,<br />
es <strong>de</strong>cir a los más controla<strong>do</strong>s,
¿INDIGNADOS?<br />
trabaja<strong>do</strong>res cuyos ingresos son<br />
muy fáciles <strong>de</strong> controlar por la<br />
Administración a través <strong>de</strong> sus<br />
nóminas.<br />
Humil<strong>de</strong>mente planteo públicamente,<br />
que estas medidas,<br />
admitien<strong>do</strong> que pudieran ser<br />
necesarias, se apliquen <strong>de</strong> igual<br />
mo<strong>do</strong> a Políticos, Financieros,<br />
Empresarios, etc. ¿Cómo?, pues<br />
establecer por Decreto Ley, la<br />
<strong>de</strong>saparición <strong>de</strong> la Administración<br />
duplicada o triplicada; en<br />
concreto, <strong>de</strong>saparición <strong>de</strong> las<br />
Comunida<strong>de</strong>s Autónomas, <strong>de</strong>jan<strong>do</strong><br />
sólo las tres históricas,<br />
Galicia, País Vasco y Catalunya,<br />
<strong>de</strong>saparición <strong>de</strong>l Sena<strong>do</strong>,<br />
ente trasnocha<strong>do</strong>, inoperante e<br />
inexistente en casi to<strong>do</strong> el Mun<strong>do</strong>,<br />
<strong>de</strong>saparición <strong>de</strong> las Diputaciones<br />
Provinciales, Los Consells<br />
Comarcales, concentración<br />
<strong>de</strong> pequeñas y dispersas poblaciones,<br />
en entes Supra Municipales<br />
que asuman la gestión <strong>de</strong><br />
estos pequeños municipios, etc..<br />
En cuanto a las remuneraciones<br />
en este u otro Decreto se <strong>de</strong>berían<br />
<strong>de</strong> regular, por medio <strong>de</strong><br />
una escala salarial similar a esta:<br />
CLASE POLITICA<br />
Pte <strong>de</strong>l Gobierno <strong>de</strong> la Nación<br />
….. 100.000 €<br />
Pte <strong>de</strong> Comunidad Autónoma,<br />
(Según PIB y población, hasta<br />
80% <strong>de</strong>l salario <strong>de</strong>l Pte <strong>de</strong>l Gobierno.<br />
Pte Congreso Diputa<strong>do</strong>s.<br />
Hasta 80% <strong>de</strong>l salario <strong>de</strong>l Pte<br />
<strong>de</strong>l Gobierno.<br />
Ptes Diputaciones<br />
.……………….. ”0€”<br />
Ptes. Cong. Autonómicos.<br />
Hasta 90% <strong>de</strong>l salario <strong>de</strong>l Pte.<br />
<strong>de</strong> su Comunidad.<br />
Diputa<strong>do</strong>s Cong. Esta<strong>do</strong>.<br />
Hasta 70% <strong>de</strong>l salario <strong>de</strong>l Pte<br />
<strong>de</strong>l Gobierno<br />
Sena<strong>do</strong>res<br />
……………….………… “0” €<br />
Alcal<strong>de</strong>s (Según habitantes,<br />
superficie, Renta media,<br />
etc.).máximo hasta el 80% <strong>de</strong>l<br />
salario <strong>de</strong>l Pte <strong>de</strong>l Congreso.<br />
Concejales. Hasta 40% <strong>de</strong>l<br />
salario <strong>de</strong>l Alcal<strong>de</strong><br />
EMPRESAS PÚBLICAS<br />
Presi<strong>de</strong>ntes, Consejeros, Directores<br />
Generales, etc. <strong>de</strong> empresas<br />
públicas y/o participadas<br />
por el Esta<strong>do</strong> o cualquier otra<br />
Administración.<br />
Salario Base. (Alto Ejecutivo).<br />
Máximo, 75% <strong>de</strong>l salario <strong>de</strong>l<br />
Pte <strong>de</strong>l Gobierno<br />
Este salario, estará liga<strong>do</strong><br />
siempre a resulta<strong>do</strong>s <strong>de</strong> gestión,<br />
<strong>de</strong>bien<strong>do</strong> asumir con cargo al<br />
patrimonio familiar, las cargas<br />
provocadas por una <strong>de</strong>ficiente<br />
gestión. A<strong>de</strong>más se modificará<br />
el Código penal, para contemplar<br />
este tipo <strong>de</strong> <strong>de</strong>litos, que<br />
tan sólo el responsable <strong>de</strong> estos<br />
<strong>de</strong>smanes, sea el que tenga que<br />
asumir responsabilida<strong>de</strong>s y que<br />
estas, no se puedan diluir por<br />
medio <strong>de</strong> cobertura <strong>de</strong> seguros.<br />
A título <strong>de</strong> ejemplo y para<br />
hacer valoración económica <strong>de</strong>l<br />
posible ahorro sirvan estos datos:<br />
Cong. <strong>de</strong> los Diputa<strong>do</strong>s…<br />
350 Diputa<strong>do</strong>s<br />
Sena<strong>do</strong>…………………….<br />
264 Sena<strong>do</strong>res<br />
Diputa<strong>do</strong>s Provinciales …<br />
1040 Diputa<strong>do</strong>s<br />
Ayuntamientos …………..<br />
68.462 concejales<br />
Empresas públicas ……...<br />
Más <strong>de</strong> 21.000 a una media<br />
<strong>de</strong> 10 entre Pte y Consejeros,<br />
210.000 “asalaria<strong>do</strong>s”<br />
Altos Cargos y Asesores ….<br />
(Imposible <strong>de</strong>terminar su número,<br />
pero se calcula que superan<br />
las 420.000 personas).<br />
En esta situación y en este<br />
país, hasta que no cambien la<br />
Legislación permisiva, la actitud<br />
<strong>de</strong> la Justicia con los Altos<br />
Ejecutivos, la forma <strong>de</strong> actuar<br />
<strong>de</strong> <strong>de</strong>termina<strong>do</strong>s medios <strong>de</strong> comunicación,<br />
el sistema remunerativo<br />
<strong>de</strong> políticos y financieros,<br />
la actuación en especial <strong>de</strong> los<br />
políticos, exceptuan<strong>do</strong> los pobres<br />
regi<strong>do</strong>res <strong>de</strong> pequeñas poblaciones,<br />
TODOS somos indigna<strong>do</strong>s<br />
y así lo <strong>de</strong>bemos <strong>de</strong> manifestar<br />
públicamente. Esta es<br />
la única forma <strong>de</strong> conseguir la<br />
regeneración <strong>de</strong> la vida pública<br />
y la recuperación <strong>de</strong> la ilusión<br />
<strong>de</strong> la ciudadanía.<br />
J.L. Raposo<br />
51<br />
<strong>Xurdimento</strong>
52<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
La Fragata o Carabela<br />
Portuguesa<br />
Por algo uno <strong>de</strong> los primeros poemas <strong>de</strong> Europa es un himno a Apolo, dios<br />
<strong>de</strong> la poesía y <strong>de</strong> la medicina, <strong>do</strong>s artes que, en la mente <strong>de</strong> los antiguos<br />
griegos, aparecían como íntimamente ligadas entre sí.<br />
En los <strong>do</strong>s últimos años han apareci<strong>do</strong> en numerosos<br />
medios <strong>de</strong> comunicación noticias muy alarmantes<br />
sobre picaduras graves por carabela portuguesa.<br />
Aunque se ha comenta<strong>do</strong> que el número <strong>de</strong><br />
estos organismos en nuestras playas podría estar<br />
aumentan<strong>do</strong> <strong>de</strong>bi<strong>do</strong> a la sobreexplotación pesquera<br />
y el cambio climático, lo cierto es que no hay<br />
ningún estudio que lo <strong>de</strong>muestre, y lo que se está<br />
vien<strong>do</strong> no es nada diferente a lo que observamos<br />
los <strong>de</strong>rmatólogos año tras año. Al hilo <strong>de</strong> esto he<br />
queri<strong>do</strong> adjuntar una bonita historia <strong>de</strong> otra carabela<br />
portuguesa, una fragata <strong>de</strong>l siglo XIX. Después<br />
<strong>de</strong> cumplir dignamente con sus misiones su <strong>de</strong>stino<br />
era el <strong>de</strong>sguace, pero un médico poeta <strong>de</strong> esa época<br />
logró impedirlo y la convirtió en un conoci<strong>do</strong> museo<br />
que po<strong>de</strong>mos visitar hoy día en Boston.<br />
LA CARABELA PORTUGUESA<br />
Muchos son los mitos que giran en torno al organismo<br />
conoci<strong>do</strong> como fragata o carabela portuguesa,<br />
aunque en realidad poco se conoce sobre ella.<br />
La carabela portuguesa o Physialia physalis, es una<br />
cnidaria <strong>de</strong> la clase Hydrozoa, que se encuentra en<br />
aguas atlánticas y mediterráneas. Tiene unos tentáculos<br />
urticariantes que están sujetos a un flota<strong>do</strong>r<br />
que permanece en la superficie <strong>de</strong>l agua, y está lleno<br />
<strong>de</strong> dióxi<strong>do</strong> <strong>de</strong> carbono, lo que le da ese color<br />
característico violeta azula<strong>do</strong>.<br />
Las carabelas portuguesas son organismos muy<br />
comunes en las aguas cálidas <strong>de</strong> los trópicos y<br />
subtrópicos en to<strong>do</strong>s los océanos <strong>de</strong>l mun<strong>do</strong>, particularmente<br />
en el Atlántico, el Pacífico y el Mar<br />
Caribe. Produce picaduras más extensas y <strong>do</strong>loro-<br />
sas que las medusas. Aunque se cree que el cambio<br />
climático ha hecho aumentar su población en aguas<br />
españolas, no hay estudios que lo <strong>de</strong>muestren.<br />
Picadura <strong>de</strong> Carabela portuguesa<br />
Las picaduras <strong>de</strong> carabela portuguesa se caracterizan<br />
por la aparición <strong>de</strong> lesiones rojas, inflamadas,<br />
a veces con ampollas que a<strong>do</strong>ptan patrones lineales<br />
múltiples. El <strong>do</strong>lor agu<strong>do</strong> es el síntoma inicial pudien<strong>do</strong><br />
aparecer a<strong>do</strong>rmecimiento <strong>de</strong>l área afectada.<br />
Algunas picaduras pue<strong>de</strong>n ocasionar una lesión<br />
grave, y llegar a ulcerarse antes <strong>de</strong> curarse. A veces<br />
se acompaña <strong>de</strong> náuseas, cólicos ab<strong>do</strong>minales, <strong>do</strong>lores<br />
musculares, fatiga y opresión torácica.<br />
En el momento <strong>de</strong> la picadura hay que buscar atención<br />
médica <strong>de</strong> inmediato, y lavar la herida con<br />
agua salada sin frotar procuran<strong>do</strong> no introducir<br />
arena. El tratamiento se realiza con corticoi<strong>de</strong>s en<br />
crema y antihistamínicos orales, añadien<strong>do</strong> antibióticos<br />
si hay signos <strong>de</strong> infección. La respuesta<br />
suele ser buena en pocos días.<br />
¿Están aumentan<strong>do</strong> las picaduras por carabela<br />
portuguesa?<br />
En los <strong>do</strong>s últimos años, las noticias en los medios<br />
<strong>de</strong> comunicación hacién<strong>do</strong>se eco <strong>de</strong> la presencia <strong>de</strong><br />
estos organismos en diversos puntos <strong>de</strong> la costa española<br />
han aumenta<strong>do</strong> significativamente, dan<strong>do</strong> la<br />
impresión <strong>de</strong> que constituye un hecho poco frecuente
La Fragata o Carabela Portuguesa<br />
y fuera <strong>de</strong> la normalidad. Algunas <strong>de</strong> ellas han si<strong>do</strong><br />
especialmente alarmantes, llegan<strong>do</strong> a <strong>de</strong>nominarla<br />
“la invasión portuguesa”. Sin embargo, la explicación<br />
es fácil, la cantidad <strong>de</strong> carabelas vendrá <strong>de</strong>terminada<br />
por la abundancia <strong>de</strong> estos organismos en las aguas<br />
abiertas <strong>de</strong>l Atlántico y la combinación con corrientes<br />
y vientos en la dirección <strong>de</strong> nuestras costas.<br />
LA FRAGATA PORTUGUESA<br />
Oliver Wen<strong>de</strong>ll Holmes, (29 <strong>de</strong> agosto <strong>de</strong> 1809 – 7<br />
<strong>de</strong> octubre <strong>de</strong> 1894) fue un médico <strong>de</strong> profesión, que<br />
ganó fama como escritor. Es consi<strong>de</strong>ra<strong>do</strong> uno <strong>de</strong> los<br />
poetas esta<strong>do</strong>uni<strong>de</strong>nses más importantes <strong>de</strong>l siglo<br />
XIX. Ganó fama con su poema “Old Ironsi<strong>de</strong>s” sobre<br />
la fragata <strong>de</strong>cimonónica USS Constitution, cuyo<br />
Ay, tear her tattered ensign <strong>do</strong>wn!<br />
Long has it waved on high,<br />
And many an eye has danced to<br />
see That banner in the sky;<br />
Beneath it rung the battle<br />
shout, And burst the cannon’s roar;<br />
The meteor of the ocean air Shall<br />
sweep the clouds no more.<br />
Her <strong>de</strong>ck, once red with heroes’<br />
blood, Where knelt the vanquished<br />
foe,<br />
When winds were hurrying o’er the<br />
flood, And waves were white below,<br />
No more shall feel the victor’s<br />
tread, Or know the conquered<br />
knee;<br />
The harpies of the shore shall<br />
pluck The eagle of the sea!<br />
Oh, better that her shattered<br />
bulk Should sink beneath the wave;<br />
Her thun<strong>de</strong>rs shook the mighty<br />
<strong>de</strong>ep, And there should be her<br />
grave;<br />
Nail to the mast her holy flag, Set<br />
every threadbare sail,<br />
And give her to the god of<br />
storms, The lightning and the gale!<br />
Picaduras <strong>de</strong> medusa:<br />
Busque atención médica <strong>de</strong> inmediato<br />
No frotar la zona afectada ni con arena ni con la toalla<br />
Lave la herida con agua salada<br />
Proteja en lo posible el área afectada<br />
Extraer cualquier resto <strong>de</strong> tentáculo que que<strong>de</strong> en la<br />
piel con unas pinzas<br />
<strong>de</strong>stino era el <strong>de</strong>sguace. El poema tuvo tanta fama<br />
que se <strong>de</strong>cidió convertir la fragata en un monumento<br />
en vez <strong>de</strong> <strong>de</strong>sguazarla. En la actualidad sirve como<br />
barco museo en la Charleston Navy Yard en Boston.<br />
Ay, lágrimas por su andrajosa ban<strong>de</strong>ra!<br />
Tiempo ha, se agitaban en lo alto,<br />
Y muchos ojos han baila<strong>do</strong> para<br />
ver aquella ban<strong>de</strong>ra en el cielo;<br />
Debajo <strong>de</strong> ella el grito <strong>de</strong> batalla, Y<br />
estalló el rugi<strong>do</strong> <strong>de</strong>l cañón;<br />
El meteorito <strong>de</strong>l aire <strong>de</strong>l océano<br />
Barrerá las nubes no más.<br />
Su cubierta, una vez <strong>de</strong> color rojo con<br />
la sangre <strong>de</strong> los héroes, Don<strong>de</strong> se<br />
arrodilló el enemigo venci<strong>do</strong>,<br />
Cuan<strong>do</strong> los vientos se apresuraban<br />
sobre la marea, Y las olas eran<br />
blancas por <strong>de</strong>bajo,<br />
No más sentirá la pisada <strong>de</strong>l<br />
vence<strong>do</strong>r, O conocerá la rodilla<br />
conquistada;<br />
Las arpías <strong>de</strong> la costa sacarán El<br />
águila <strong>de</strong>l mar!<br />
Oh, mejor que su mayor parte<br />
<strong>de</strong>strui<strong>do</strong> Debe hundirse por<br />
<strong>de</strong>bajo <strong>de</strong> la ola;<br />
Su trueno sacudió el po<strong>de</strong>roso<br />
profun<strong>do</strong>, Y no <strong>de</strong>be ser su tumba;<br />
Las uñas en el mástil <strong>de</strong> su ban<strong>de</strong>ra<br />
santa, Establecer todas las velas<br />
raídas,<br />
Y le da al dios <strong>de</strong> las tormentas, El<br />
relámpago y el viento!<br />
Lucía Carnero González<br />
Dermatologa<br />
53<br />
<strong>Xurdimento</strong>
54<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
En tiempos difíciles se<br />
impone el apostar por<br />
nuestros valores<br />
Treinta años <strong>de</strong> actividad y servicio<br />
ciudadano<br />
Nuestra fe<strong>de</strong>ración acaba <strong>de</strong> cumplir treinta años<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> su creación. Muchas han si<strong>do</strong> las activida<strong>de</strong>s<br />
y reconocimientos recibi<strong>do</strong>s durante este tiempo<br />
transcurri<strong>do</strong>.<br />
Des<strong>de</strong> los inicios con el presi<strong>de</strong>nte José María<br />
Marco; más tar<strong>de</strong>, con Xulio Fontán y Gregorio<br />
Gálvez, hasta llegar a mi actual presi<strong>de</strong>ncia hemos<br />
teni<strong>do</strong> la posibilidad <strong>de</strong> proyectar y estar al<br />
la<strong>do</strong> <strong>de</strong> nuestras casas y centros regionales que<br />
configuran la misma; es <strong>de</strong>cir, Andalucía, Aragón,<br />
Cantabria, Castilla y León, Extremadura y<br />
Galicia. Cada época sin duda ha si<strong>do</strong> diferente<br />
pero no cabe la menor duda <strong>de</strong> que en estos últimos<br />
diez años, hemos teni<strong>do</strong> unos resulta<strong>do</strong>s súper<br />
interesantes. Prueba <strong>de</strong> ello son los galar<strong>do</strong>nes<br />
recibi<strong>do</strong>s en los últimos cinco años: <strong>de</strong>s<strong>de</strong> la<br />
placa al mérito cultural <strong>de</strong>l Excmo. Ayuntamiento<br />
<strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, a la reconocida actividad cultural realizada<br />
en los últimos años por nuestra fe<strong>de</strong>ración;<br />
y, precisamente en el mes <strong>de</strong> Diciembre <strong>de</strong>l 2011,<br />
nuevamente recibíamos el reconocimiento, consiguien<strong>do</strong><br />
el máximo galardón a la Entidad que<br />
mayor aportación realiza a la participación ciudadana<br />
en nuestra ciudad <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>; el disputa<strong>do</strong> y<br />
precia<strong>do</strong> premio Baula fue consegui<strong>do</strong> por nuestra<br />
Entidad y entrega<strong>do</strong>, en un acto protocolario,<br />
en el Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>.<br />
Sin duda en treinta años, han si<strong>do</strong> muchas y <strong>de</strong>stacadas<br />
las actuaciones realizadas, grabaciones <strong>de</strong><br />
cassetts y CDs para nuestras entida<strong>de</strong>s, publicación<br />
<strong>de</strong> libro <strong>de</strong> poemas, firma <strong>de</strong> convenios con instituciones<br />
como la Fe<strong>de</strong>ración <strong>de</strong> “Colles <strong>de</strong>l’Aplec<br />
<strong>de</strong>l Caragol” <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, “Fira <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>” o Instituciones,<br />
etc.<br />
Hemos participa<strong>do</strong> y lo seguimos hacien<strong>do</strong> <strong>de</strong> forma<br />
activa en iniciativas ciudadanas tal como son la<br />
campaña “Tasta el casco histórico” (prueba el casco<br />
Histórico), con la participación activa <strong>de</strong> nuestras<br />
Casas y <strong>Centro</strong>s <strong>de</strong> la fe<strong>de</strong>ración con platos<br />
típicos <strong>de</strong> nuestras comunida<strong>de</strong>s. También hemos<br />
participa<strong>do</strong> en el día mundial <strong>de</strong>l pan conjuntamente<br />
con el gremio <strong>de</strong> “Forners” <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>.
En tiempos difíciles se impone el apostar por nuestros valores<br />
Se sigue con las colaboraciones <strong>de</strong>l ciclo <strong>de</strong> Cuaresma<br />
en la ciudad <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> con las aportaciones<br />
<strong>de</strong> nuestras cofradías, jornadas y grupos corales en<br />
los quinarios, septenarios y procesiones que se celebran<br />
en la ciudad <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>.<br />
En este pasa<strong>do</strong> año 2011 se ha colabora<strong>do</strong> con la<br />
Casa <strong>de</strong> Aragón <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> para po<strong>de</strong>r traer a la ciudad<br />
(auditorio municipal Enric Grana<strong>do</strong>s), la Antología<br />
<strong>de</strong> la Zarzuela <strong>de</strong>l teatro Lírico <strong>de</strong> Zaragoza,<br />
coincidien<strong>do</strong> con el setenta aniversario <strong>de</strong> la casa<br />
aragonesa en <strong>Lleida</strong> y consiguien<strong>do</strong> un rotun<strong>do</strong><br />
éxito <strong>de</strong> asistencia y calidad artística.<br />
Se consiguió traer a <strong>Lleida</strong> la Asamblea general<br />
<strong>de</strong> la Confe<strong>de</strong>ración española <strong>de</strong> Casas y <strong>Centro</strong>s<br />
Regionales y provinciales, con <strong>do</strong>s días <strong>de</strong> estancia<br />
en nuestra ciudad <strong>de</strong> los representantes <strong>de</strong> la<br />
Junta <strong>de</strong> la mencionada Confe<strong>de</strong>ración así como<br />
<strong>de</strong> presi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> Fe<strong>de</strong>raciones a nivel estatal. Se<br />
aprovechó la estancia en <strong>Lleida</strong> <strong>de</strong> la Junta <strong>de</strong> la<br />
Confe<strong>de</strong>ración para otorgar el título <strong>de</strong> socio <strong>de</strong><br />
honor <strong>de</strong> la misma, al Paer en Cap <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> Ilmo.<br />
Sr. D. Ángel Ros i Domingo.<br />
Nuestra fe<strong>de</strong>ración en este momento es una <strong>de</strong> las<br />
más potentes Entida<strong>de</strong>s a nivel asentamiento en la<br />
sociedad civil leridana por su buena imagen, trabajo<br />
y <strong>de</strong>dicación a to<strong>do</strong> tipo <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>s sociales,<br />
festivas, formativas, lúdicas y benéficas.<br />
To<strong>do</strong>s uni<strong>do</strong>s a través <strong>de</strong>l dialogo<br />
Sin lugar a dudas <strong>de</strong>s<strong>de</strong> nuestra Entidad hemos teni<strong>do</strong><br />
siempre muy claro que el caminar juntos y<br />
uni<strong>do</strong>s nos lleva siempre a conseguir superar obstáculos<br />
y problemas que pue<strong>de</strong>n surgir a lo largo <strong>de</strong><br />
la gestión que se realiza <strong>de</strong>s<strong>de</strong> esta Entidad.<br />
La junta directiva que tengo el honor <strong>de</strong> presidir,<br />
siempre está dispuesta a ofrecer su apoyo y esfuerzo<br />
para estar presente en to<strong>do</strong> tipo <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>s y<br />
actos sociales, culturales, benéficos y lúdicos, implican<strong>do</strong><br />
al resto <strong>de</strong> las juntas directivas <strong>de</strong> cada una <strong>de</strong><br />
sus Entida<strong>de</strong>s para que no <strong>de</strong>sfallezcamos en seguir<br />
ofrecien<strong>do</strong> a nuestra socios, simpatizantes y ciudadanos<br />
<strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> la mejor <strong>de</strong> las programaciones.<br />
Las masas corales, grupos folklóricos, teatrales,<br />
laudísticos están siempre presentes en cualquiera<br />
55<br />
<strong>Xurdimento</strong>
56<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
En tiempos difíciles se impone el apostar por nuestros valores<br />
<strong>de</strong> las activida<strong>de</strong>s ciudadanas que organizan entida<strong>de</strong>s<br />
tanto culturales, como vecinales, o collas, o<br />
Juntas parroquiales, etc, sien<strong>do</strong> siempre muy reconocida<br />
la labor que ofrecen a la ciudadanía <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />
sus diferentes secciones.<br />
En estos momentos en que la economía global esta<br />
súper tocada, y que sin lugar a dudas nos perjudica<br />
al tener menos ayudas <strong>de</strong> nuestras propias comunida<strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong> proce<strong>de</strong>ncia, autonómicas, provinciales y<br />
locales, <strong>de</strong>bemos <strong>de</strong> ser imaginativos y saber trabajar<br />
<strong>de</strong> forma transversal hacien<strong>do</strong> que se impongan<br />
nuestros valores, que son muchos y muy váli<strong>do</strong>s,<br />
para po<strong>de</strong>r saber encontrar la mejor programación<br />
y activida<strong>de</strong>s y para po<strong>de</strong>r hacer frente a los costes<br />
<strong>de</strong> las mismas, a veces solamente a través <strong>de</strong> intercambios,<br />
compensaciones o convenios.<br />
Nuestras Entida<strong>de</strong>s tienen la singularidad <strong>de</strong> que<br />
somos unas verda<strong>de</strong>ras embajadas vivas y que<br />
nuestra programación, seria y coherente, hace que<br />
seamos tan reconoci<strong>do</strong>s por la sociedad en general.<br />
Nuestra gestión <strong>de</strong>pen<strong>de</strong>rá <strong>de</strong> la respuesta también<br />
<strong>de</strong> nuestros socios ya que ellos son los que han <strong>de</strong><br />
ayudar a hacer frente a los gastos <strong>de</strong> mantenimiento<br />
<strong>de</strong> nuestros locales, y, lógicamente, <strong>de</strong> los concesionarios,<br />
ya que <strong>de</strong> lo contrario es difícil po<strong>de</strong>r<br />
mantener los mismos: unos, por los eleva<strong>do</strong>s alquileres<br />
y el resto por los gastos <strong>de</strong> IBI, etc.<br />
Estemos expectantes y trabajemos uni<strong>do</strong>s; esta es<br />
también la reflexión que en nuestra pasada Asamblea<br />
<strong>de</strong> la Confe<strong>de</strong>ración se apuntó; en poco tiempo<br />
se espera que tanto a nivel estatal como autonómico,<br />
<strong>de</strong> proce<strong>de</strong>ncia y resi<strong>de</strong>ncia nos tengan que<br />
reunir para aclarar y marcar la pauta <strong>de</strong> las líneas<br />
<strong>de</strong> colaboración para nuestras Entida<strong>de</strong>s.<br />
Os animo a to<strong>do</strong>s a seguir apoyan<strong>do</strong> a vuestras Juntas<br />
directivas y Gestores, ya que en este momento<br />
el apoyo moral es imprescindible para po<strong>de</strong>r seguir<br />
a<strong>de</strong>lante con nuestras consolidadas Entida<strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />
presentación.<br />
Cosme García i Mir<br />
Presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> la Fe<strong>de</strong>ración <strong>de</strong> Casas y<br />
<strong>Centro</strong>s Regionales <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> i<br />
Vicepresi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> la Confe<strong>de</strong>ración Española.
Desahucio exprés<br />
El pasa<strong>do</strong> 31 <strong>de</strong> Octubre <strong>de</strong><br />
2011 entró en vigor la nueva Ley<br />
37/2011 <strong>de</strong> Medidas <strong>de</strong> Agilización<br />
Procesal que, entre otras medidas,<br />
agiliza <strong>de</strong> forma notable los<br />
procedimientos <strong>de</strong> <strong>de</strong>sahucio con<br />
el fin <strong>de</strong> que el propietario pueda<br />
<strong>de</strong>sahuciar al inquilino moroso en<br />
un plazo mucho más reduci<strong>do</strong> que<br />
hasta ahora. Dicha Ley viene a<br />
complementar la Ley 19/09, <strong>de</strong> Medidas <strong>de</strong> Fomento y<br />
Agilización Procesal <strong>de</strong>l Alquiler y Eficiencia Energética<br />
<strong>de</strong> los Edificios, que ya redujo <strong>de</strong> <strong>do</strong>s meses a uno<br />
el plazo que <strong>de</strong>be transcurrir entre el momento en que<br />
el arrendatario exige el pago <strong>de</strong> las <strong>de</strong>udas pendientes y<br />
el momento en que pue<strong>de</strong> presentar la <strong>de</strong>manda.<br />
La principal novedad radica en la modificación <strong>de</strong>l Art.<br />
440 <strong>de</strong> la Ley <strong>de</strong> Enjuiciamiento Civil que <strong>de</strong>termina<br />
que el Secretario Judicial, tras la admisión y previamente<br />
a la vista que se señale, requerirá al <strong>de</strong>manda<strong>do</strong><br />
para que, en el plazo <strong>de</strong> diez días, <strong>de</strong>saloje el inmueble,<br />
pague al actor o, en caso <strong>de</strong> preten<strong>de</strong>r la enervación,<br />
pague la totalidad <strong>de</strong> lo que <strong>de</strong>ba o ponga a disposición<br />
<strong>de</strong> aquel en el tribunal o notarialmente el importe <strong>de</strong><br />
las cantida<strong>de</strong>s reclamadas en la <strong>de</strong>manda y el <strong>de</strong> las<br />
que a<strong>de</strong>u<strong>de</strong> en el momento <strong>de</strong> dicho pago enerva<strong>do</strong>r <strong>de</strong>l<br />
<strong>de</strong>sahucio; o en otro caso comparezca ante éste y alegue<br />
sucintamente, formulan<strong>do</strong> oposición, las razones<br />
por las que, a su enten<strong>de</strong>r, no <strong>de</strong>be, en to<strong>do</strong> o en parte,<br />
la cantidad reclamada o las circunstancias relativas a la<br />
proce<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> la enervación.<br />
A<strong>de</strong>más, el requerimiento expresará el día y la hora que<br />
se hubiera señala<strong>do</strong> para que tengan lugar la eventual<br />
vista, y la práctica <strong>de</strong>l lanzamiento.<br />
Asimismo se expresará que en caso <strong>de</strong> solicitar asistencia<br />
jurídica gratuita el <strong>de</strong>manda<strong>do</strong> <strong>de</strong>berá hacerlo en<br />
los tres días siguiente a la práctica <strong>de</strong>l requerimiento.<br />
El requerimiento se practicará en la forma prevista en<br />
el artículo 161 <strong>de</strong> esta Ley, apercibien<strong>do</strong> al <strong>de</strong>manda<strong>do</strong><br />
<strong>de</strong> que, <strong>de</strong> no realizar ninguna <strong>de</strong> las actuaciones<br />
citadas, se proce<strong>de</strong>rá a su inmediato lanzamiento, sin<br />
necesidad <strong>de</strong> notificación posterior.<br />
Transcurri<strong>do</strong> ese plazo <strong>de</strong> 10 días pue<strong>de</strong> ocurrir:<br />
1. Que el <strong>de</strong>manda<strong>do</strong> no atienda en ese plazo el requerimiento<br />
<strong>de</strong> pago o no comparezca para oponerse o<br />
allanarse; en este caso, el Secretario Judicial dictará<br />
Decreto dan<strong>do</strong> por termina<strong>do</strong> el juicio <strong>de</strong> <strong>de</strong>sahucio<br />
y dará trasla<strong>do</strong> al <strong>de</strong>mandante para que inste el <strong>de</strong>spacho<br />
<strong>de</strong> ejecución, bastan<strong>do</strong> para ello con la mera<br />
solicitud.<br />
2. Que el <strong>de</strong>manda<strong>do</strong> <strong>de</strong>saloje el inmueble, sin formular<br />
oposición ni pagar la cantidad <strong>de</strong>mandada;<br />
en este caso el Secretario Judicial dictará Decreto<br />
dan<strong>do</strong> por termina<strong>do</strong> el procedimiento <strong>de</strong> <strong>de</strong>sahucio,<br />
y dará trasla<strong>do</strong> al <strong>de</strong>mandante para que inste<br />
el <strong>de</strong>spacho <strong>de</strong> ejecución, bastan<strong>do</strong> para ello con la<br />
mera solicitud.<br />
3. Que el <strong>de</strong>manda<strong>do</strong> comparezca formulan<strong>do</strong> oposición,<br />
alegan<strong>do</strong> las razones por las que a su enten<strong>de</strong>r<br />
no <strong>de</strong>be, en to<strong>do</strong> o en parte, la cantidad reclamada<br />
o las circunstancias relativas a la proce<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> la<br />
enervación, en cuyo caso se celebrará la vista, siguien<strong>do</strong><br />
el trámite <strong>de</strong>l juicio verbal.<br />
A la vista <strong>de</strong> las nuevas modificaciones introducidas<br />
por el legisla<strong>do</strong>r, es patente que el Ministerio <strong>de</strong> Vivienda<br />
ha queri<strong>do</strong> proteger a los propietarios y favorecer el<br />
merca<strong>do</strong> <strong>de</strong>l alquiler, pues nos encontramos, ante un<br />
procedimiento <strong>de</strong> <strong>de</strong>sahucio mucho más ágil, que permitirá<br />
<strong>de</strong>sahuciar a los inquilinos en caso <strong>de</strong> impago <strong>de</strong><br />
forma más rápida y en la mayoría <strong>de</strong> las ocasiones sin<br />
que se tenga que celebrar juicio y dictarse Sentencia. Lo<br />
que la Ley viene a instaurar por lo tanto, es el mo<strong>de</strong>lo<br />
<strong>de</strong>l procedimiento monitorio en este tipo <strong>de</strong> procedimientos.<br />
Pue<strong>de</strong>, sin embargo, que el problema actual <strong>de</strong> que haya<br />
una media <strong>de</strong> 12 meses para resolver un procedimiento<br />
<strong>de</strong> <strong>de</strong>sahucio no esté en el proceso sino en la escasez<br />
<strong>de</strong> medios personales y materiales para que dichos procesos<br />
sean más ágiles. Habrá que<br />
esperar unos meses para valorar la<br />
eficacia <strong>de</strong> esta reforma.<br />
Amparo Miñana Juan<br />
Licenciada en Derecho<br />
57<br />
<strong>Xurdimento</strong>
58<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Curiosida<strong>de</strong>s xurídicas<br />
Latinajos<br />
“A LIMINE LITIS”. Emprégase<br />
para expresar a inadmisión a trámite<br />
dunha <strong>de</strong>manda ou recurso, por non<br />
axustarse a <strong>de</strong>reito.<br />
“A NON DOMINO”. Adquisición<br />
que non se realiza a título <strong>de</strong> <strong>do</strong>no.<br />
“A QUO”. Día <strong>de</strong>s<strong>de</strong> o cal comeza<br />
a contarse un termo. Dise <strong>do</strong> xuíz<br />
inferior can<strong>do</strong> a súa resolución foi<br />
obxecto <strong>de</strong> recurso ante o superior.<br />
“AB INITIO”. Des<strong>de</strong> o principio.<br />
“AB IRATO”. Arrebadamente, a impulsos da ira,<br />
sen reflexión.<br />
“ABERRATIO ICTUS”. Erro no golpe. A acción<br />
non produce os seus efectos no obxecto ou persoa<br />
sobre a que se dirixiu, senón que recae por erro<br />
sobre outros.<br />
“ACTIO COMMUNI DIVIDUNDO”. A que se<br />
conce<strong>de</strong> a to<strong>do</strong> copropietario co fin <strong>de</strong> obter a<br />
división da cousa común (Art. 400 CC).<br />
“ACTIO IN REM UTILIOR EST AR QUAE<br />
INTENTATUR IN PERSONAM”. A acción real<br />
é máis útil que a persoal.<br />
“ACTIO NONDUM NATAE NON<br />
PRAESCRIBITUR”. A acción que aínda non<br />
naceu non prescribe.<br />
“ACTIO SEMEL EXTINCTA NON<br />
REVISVISCO”. A acción extinguida unha vez, xa<br />
non revive.<br />
“ACTOR REI FORUM SEQUITUR”. O acto<br />
segue ó foro <strong>do</strong> <strong>de</strong>manda<strong>do</strong>.<br />
“ACTORI INCUMBIT PEOBATIO”. A proba<br />
incumbe ao actor.<br />
“ACTUR OMISSA FORMA LEGIS CORUIT”.<br />
A omisión das formas legais anula os actos.<br />
“AD HOC”. Expresión que se utiliza para<br />
significar que unha faculta<strong>de</strong> se outorga para un<br />
só acto ou especialida<strong>de</strong>.<br />
“AD LITEM”. Procura<strong>do</strong>r ad litem son<br />
os nomea<strong>do</strong>s para representar a outro nun<br />
<strong>de</strong>termina<strong>do</strong> proceso.<br />
“AD PERPETUAM REI MEMORIAM”.<br />
Proceso <strong>de</strong> xurisdición voluntaria para perpetuar<br />
a memoria dunha cousa ou suceso<br />
(Art. 2002 da LEC).<br />
“AD QUEM”. Momento final.<br />
Indica o momento no cal cesan<br />
<strong>de</strong>termina<strong>do</strong>s efectos. Xuíz ou<br />
Tribunal ao cal se recorre fronte<br />
a unha resolución <strong>do</strong>utro Xuíz ou<br />
Tribunal inferior.<br />
“AD REM”. Dereito que se ten<br />
respecto dunha cousa pretendida.<br />
Ius ad rem son titulares que se atribúen aos<br />
suxeitos, para a posesión ou utilida<strong>de</strong> económica<br />
dunha cousa <strong>de</strong>terminada que aínda non teñen.<br />
“AD SOLEMNITATEM”. Requisitos formais<br />
esixi<strong>do</strong>s para que un acto xurídico <strong>de</strong>termina<strong>do</strong><br />
sexa váli<strong>do</strong>.<br />
“ADGNATIO”. Vínculo presente entre os<br />
membros dunha familia agnaticia, que ten a súa<br />
base na relación entre o pai <strong>de</strong> familia e as persoas<br />
<strong>de</strong>l <strong>de</strong>pen<strong>de</strong>ntes.<br />
“ADOPTIO IMAGO NATURAE”. A a<strong>do</strong>pción é<br />
imaxe da natureza.<br />
“AEQUITAS EST, QUAE DE IURE MULTUM<br />
REMITTIT”. A equida<strong>de</strong> mitiga moito o <strong>de</strong>reito.<br />
“AEQUITATEM ANTE OCULOS HABERE<br />
DEBET IUDEX”. O xuíz <strong>de</strong>be ter a equida<strong>de</strong><br />
ante os seus ollos.<br />
“A ESTIMATIO NON FACIT VENDITIONEM”.<br />
A estimación non fai a venda.<br />
“A FACTO AD IUS NON DATUR<br />
CONSEQUENTIA”. Do feito ao <strong>de</strong>reito non se<br />
producen consecuencias.<br />
“AFFIRMATI INCUMBIT PROBATIO”. A<br />
proba incumbe ao que afirma.<br />
“ALIUD EST CELARE, ALIUD TACERE”.<br />
Unha cousa é escon<strong>de</strong>r e outra calar.<br />
Por Xoán Rodríguez<br />
Gómez-Dacal<br />
Licencia<strong>do</strong> en Dereito<br />
Bibliografía:<br />
Basea<strong>do</strong> no diccionario<br />
Xurídico: F. Gómez <strong>de</strong> L.
Merienda Para Leones<br />
Es casi imposible encontrar a un solo habitante<br />
<strong>de</strong> esta piel <strong>de</strong> toro que no esté preocupa<strong>do</strong>.<br />
To<strong>do</strong> este embrollo <strong>de</strong> la crisis ha si<strong>do</strong> como una<br />
pedrada en un lago, pero esta vez no se trata <strong>de</strong><br />
pequeños oleajes que agitan un poco la economía<br />
y luego, pasada la perturbación <strong>de</strong> la superficie y<br />
el <strong>de</strong>splazamiento <strong>de</strong> las moléculas, to<strong>do</strong> vuelve a<br />
su cauce o a sus orillas, como prefieran.<br />
No, esta vez la pedrada es tan fuerte que remueve<br />
las aguas más profundas y no únicamente las<br />
<strong>de</strong> nuestro lago <strong>do</strong>méstico; esta vez, amigos, se<br />
agitan los océanos y tal vez ha llega<strong>do</strong> el momento<br />
<strong>de</strong> hablar muy seriamente y sin tapujos. Partamos<br />
<strong>de</strong> <strong>do</strong>s i<strong>de</strong>as un tanto subversivas pero reales<br />
como la vida misma: el dinero no ha <strong>de</strong>sapareci<strong>do</strong><br />
y los po<strong>de</strong>res públicos no han si<strong>do</strong> viola<strong>do</strong>s. Por<br />
tanto o la crisis es una entelequia montada por los<br />
financieros o una tremenda incapacidad colectiva<br />
se ha apo<strong>de</strong>ra<strong>do</strong> <strong>de</strong> los responsables <strong>de</strong> la vida<br />
pública y la actividad financiera.<br />
Uste<strong>de</strong>s me dirán qué tienen que ver los tan<br />
<strong>de</strong>noda<strong>do</strong>s políticos ante una crisis económica<br />
<strong>de</strong> envergadura global y qué responsabilidad les<br />
alcanza cuan<strong>do</strong> to<strong>do</strong> viene da<strong>do</strong> por una malísima<br />
gestión bancaria <strong>de</strong> bonos e hipotecas basura que<br />
se han “coloca<strong>do</strong>” unos a otros al grito <strong>de</strong> “tonto<br />
el último”. Pues bien, son las instituciones, los<br />
po<strong>de</strong>res públicos y los parlamentos los que dictan<br />
la política general y la económica; los agentes<br />
mercantiles y financieros están someti<strong>do</strong>s al<br />
control y a la disciplina que los ciudadanos,<br />
a través <strong>de</strong> sus representantes políticos, les<br />
imponen. Por eso cuan<strong>do</strong> las cosas van mal, los<br />
merca<strong>do</strong>s y los banqueros recurren a la sociedad<br />
para que les saque <strong>de</strong>l apuro, argumentan<strong>do</strong> que<br />
su caída será la <strong>de</strong> muchos pequeños inversores y<br />
por en<strong>de</strong> <strong>de</strong> to<strong>do</strong> el sistema.<br />
El botón <strong>de</strong> muestra <strong>de</strong> ese nocivo funcionamiento<br />
que trato <strong>de</strong> explicar, es el papel <strong>de</strong> las agencias<br />
<strong>de</strong> calificación, verda<strong>de</strong>ros instrumentos <strong>de</strong> los<br />
merca<strong>do</strong>s y no <strong>de</strong> vigilantes imparciales, sino <strong>de</strong><br />
mamporreros <strong>de</strong>l capitalismo. Y ahora pregunto:<br />
¿quién autoriza y fiscaliza la existencia <strong>de</strong> estas<br />
agencias? Son los propios gobiernos quienes<br />
a<strong>de</strong>más, se someten a sus juicios cual oráculo<br />
infalible. Discútase cuanto se quiera sobre la<br />
necesidad <strong>de</strong> tales agencias, pero recuer<strong>de</strong>n que<br />
ellas fueron las primeras en valorar exageradamente<br />
e intencionadamente los paquetes, nunca mejor<br />
dicho, <strong>de</strong> basura financiera.<br />
Hemos <strong>de</strong>scubierto un tétrico paisaje en el que<br />
nadie había repara<strong>do</strong> a fuerza <strong>de</strong> tenerlo tan cerca:<br />
<strong>de</strong>pen<strong>de</strong>mos <strong>de</strong> los merca<strong>do</strong>s y estos <strong>de</strong>pen<strong>de</strong>n <strong>de</strong><br />
los especula<strong>do</strong>res más atroces, asesora<strong>do</strong>s por los<br />
más inútiles directivos. Es la política <strong>de</strong>l dinero y<br />
<strong>de</strong> la ambición <strong>de</strong>smedida. Me es igual hablarles<br />
<strong>de</strong> botines en cuentas <strong>de</strong> Suiza, que <strong>de</strong> abejas<br />
recolectoras que arruinan a to<strong>do</strong> el que se les<br />
59<br />
<strong>Xurdimento</strong>
60<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Merienda Para Leones<br />
acerca. No hay secreto en la alquimia mo<strong>de</strong>rna:<br />
si per<strong>de</strong>mos, per<strong>de</strong>mos to<strong>do</strong>s; si ganamos, sólo<br />
ganan ellos. Es el capitalismo cobar<strong>de</strong>, incapaz <strong>de</strong><br />
enfrentarse a sus propios errores, incompetente<br />
para solventarlo y suficientemente cínico y<br />
avaro para reservar sus divi<strong>de</strong>n<strong>do</strong>s a la espera <strong>de</strong><br />
tiempos mejores. Porque digan lo que digan los<br />
fabricantes <strong>de</strong> opinión económica, el dinero sigue<br />
ahí, si no en el bolsillo <strong>de</strong> las Cajas <strong>de</strong> Ahorro sí en<br />
el <strong>de</strong> sus exdirectivos o sus “clientes preferentes”.<br />
Si alguien pier<strong>de</strong> su casa por no po<strong>de</strong>r pagar la<br />
hipoteca, no aparece un ángel extermina<strong>do</strong>r y<br />
la <strong>de</strong>struye; pasa a ser moneda <strong>de</strong> cambio para<br />
“operaciones puntuales” a precios “interesantes”.<br />
Y aquí es <strong>do</strong>n<strong>de</strong> entramos nosotros, la sociedad.<br />
Las revisiones sobre beneficios <strong>de</strong>smedi<strong>do</strong>s;<br />
leyes hipotecarias – con su letra pequeña incluida<br />
-, bien estipuladas; intervención <strong>de</strong> la justicia<br />
sobre actuaciones irresponsables; bloqueo <strong>de</strong><br />
las cuentas <strong>de</strong> los <strong>de</strong>frauda<strong>do</strong>res; control <strong>de</strong> los<br />
suel<strong>do</strong>s <strong>de</strong> los cargos públicos y tantas y tantas<br />
cosas que los legisla<strong>do</strong>res <strong>de</strong>ben hacer. Alguien<br />
me respon<strong>de</strong>rá: “Si nos ponemos así, pocas<br />
inversiones habrá”. Es un riesgo, lo admito, pero<br />
me temo que ha llega<strong>do</strong> el momento <strong>de</strong> ponerle<br />
vallas al campo. Muy lejos <strong>de</strong> mí, la i<strong>de</strong>a <strong>de</strong> negar<br />
la bondad <strong>de</strong> la iniciativa privada, la creación <strong>de</strong><br />
riqueza y sobre to<strong>do</strong> la <strong>de</strong> puestos <strong>de</strong> trabajo.<br />
Recor<strong>de</strong>mos que en nuestro país la gran parte<br />
<strong>de</strong> los empleos y <strong>de</strong>l teji<strong>do</strong> económico están<br />
soporta<strong>do</strong>s por pequeñas empresas familiares o<br />
no, y por autónomos. También ellos son víctimas<br />
<strong>de</strong> la especulación mercantil y la ineptitud<br />
bancaria. No confundamos al empresario<br />
valiente o el ejecutivo eficaz, con los oportunistas<br />
y los usureros. Unos representan el progreso y<br />
otros al capitalismo cagón y temeroso.<br />
Las agencias <strong>de</strong> calificación son como espadas<br />
<strong>de</strong> Damocles que pen<strong>de</strong>n <strong>de</strong> nuestras cabezas<br />
y juzgan <strong>de</strong>s<strong>de</strong> sus <strong>de</strong>spachos si tal o cual<br />
comunidad autónoma española es <strong>de</strong> fiar o qué<br />
región italiana lo es o si Grecia tiene <strong>de</strong>recho a<br />
la vida. Inmediatamente, intimida<strong>do</strong>s por tal<br />
oráculo o por una tal Merkel, agarramos nuestra<br />
Constitución y con<strong>de</strong>namos a las generaciones<br />
veni<strong>de</strong>ras a que antes <strong>de</strong> <strong>de</strong>stinar nuestros<br />
ingresos a la enseñanza, a la educación o la<br />
sanidad, nos comprometamos, preferentemente,<br />
a <strong>de</strong>volver las <strong>de</strong>udas y a respetar los intereses<br />
pacta<strong>do</strong>s; no sea que los merca<strong>do</strong>s vean peligrar<br />
sus inversiones. Si tienen alguna duda al respecto<br />
permítanme que les incluya parte <strong>de</strong>l texto en su<br />
aparta<strong>do</strong> tercero:<br />
3. El Esta<strong>do</strong> y las Comunida<strong>de</strong>s Autónomas<br />
habrán <strong>de</strong> estar autoriza<strong>do</strong>s por Ley para emitir<br />
<strong>de</strong>uda pública o contraer crédito. Los créditos<br />
para satisfacer los intereses y el capital <strong>de</strong><br />
la <strong>de</strong>uda pública <strong>de</strong> las Administraciones se<br />
enten<strong>de</strong>rán siempre inclui<strong>do</strong>s en el esta<strong>do</strong> <strong>de</strong><br />
gastos <strong>de</strong> sus presupuestos y su pago gozará <strong>de</strong><br />
prioridad absoluta. Estos créditos no podrán ser<br />
objeto <strong>de</strong> enmienda o modificación, mientras se<br />
ajusten a las condiciones <strong>de</strong> la Ley <strong>de</strong> emisión.
Merienda Para Leones<br />
La parte en negrita es para resaltar, en toda<br />
su extensión, lo que consagra nuestra Carta<br />
Magna. Por este motivo no pu<strong>do</strong> hacerse con una<br />
simple Ley Orgánica puesto que nuestra propia<br />
Constitución nos exige compromiso y seguridad<br />
para los inversores.<br />
Para salvar la situación, la Unión Europea ha<br />
alcanza<strong>do</strong> un pacto que incluye un recorte <strong>de</strong>l<br />
cincuenta por ciento <strong>de</strong> la <strong>de</strong>uda griega en manos<br />
privadas, la recapitalización <strong>de</strong> los bancos con<br />
106.000 millones <strong>de</strong> euros y la potenciación<br />
<strong>de</strong>l Fon<strong>do</strong> Europeo <strong>de</strong> Estabilidad Financiera<br />
(FEEF). Con to<strong>do</strong>s estos acuer<strong>do</strong>s la capacidad <strong>de</strong><br />
intervención alcanzará hasta un billón <strong>de</strong> euros.<br />
To<strong>do</strong>, según dicen, para <strong>de</strong>volver la tranquilidad<br />
a los merca<strong>do</strong>s y estabilizar el sistema financiero.<br />
¿A qué sistema financiero?, pregunto. La<br />
respuesta es inquietante: al <strong>de</strong> siempre.<br />
Grecia se salva, el euro se estabiliza y, como un<br />
milagro, aparece <strong>de</strong> nuevo el dinero recibien<strong>do</strong> la<br />
bolsa como la espuma, pero a costa <strong>de</strong> la calidad<br />
<strong>de</strong>l empleo y la restricción <strong>de</strong> ayudas a la FAO; es<br />
<strong>de</strong>cir, perpetuar al hambre en África y <strong>de</strong>jar en el<br />
baúl <strong>de</strong> los recuer<strong>do</strong>s el cambio climático y sus<br />
consecuencias.<br />
Hace ya tiempo leí la siguiente anéc<strong>do</strong>ta: Un niño,<br />
vien<strong>do</strong> una película <strong>de</strong> romanos le pregunta al<br />
padre: Papá, ¿los leones van al cielo? “No, claro<br />
que no”, respon<strong>de</strong> el padre. ¿Y los mártires?,<br />
sigue cuestionan<strong>do</strong> el crío. “Los cristianos sí, ya<br />
ves cómo se han gana<strong>do</strong> el cielo”. El niño mira<br />
<strong>de</strong> soslayo al padre y le dice: Y cuan<strong>do</strong> un león<br />
se come a un cristiano… ¿a dón<strong>de</strong> va? Como en<br />
la historia <strong>de</strong>l niño preguntón, los especula<strong>do</strong>res<br />
creen que alcanzarán su cielo a fuerza <strong>de</strong> <strong>de</strong>vorar<br />
infelices. Y como los figurantes <strong>de</strong> una película<br />
<strong>de</strong> romanos que ni hacen el guión ni disfrutan<br />
<strong>de</strong> protagonismo, tenemos la sensación <strong>de</strong> que<br />
hemos si<strong>do</strong> <strong>de</strong>vora<strong>do</strong>s.<br />
Pero el escenario tiene algo <strong>de</strong> nuevo; hay<br />
una mentalización social a nivel universal,<br />
representada por jóvenes y no tan jóvenes que<br />
levantan la pancarta <strong>de</strong> la indignación. Ahora<br />
ya po<strong>de</strong>mos confirmar que los responsables<br />
no saben nada, que los especialistas no pue<strong>de</strong>n<br />
pre<strong>de</strong>cir con antelación las crisis que ellos mismos<br />
provocan, que los gastos institucionales están<br />
sobredimensiona<strong>do</strong>s porque las administraciones<br />
solapan y duplican sus responsabilida<strong>de</strong>s, que<br />
Grecia no tuvo que entrar en la zona euro, que el<br />
Fon<strong>do</strong> Europeo <strong>de</strong> Estabilidad Financiera estaba<br />
infradimensiona<strong>do</strong>, que los lí<strong>de</strong>res mundiales son<br />
incapaces <strong>de</strong> encontrar soluciones <strong>de</strong>finitivas y<br />
válidas… que to<strong>do</strong> está someti<strong>do</strong> a los merca<strong>do</strong>s;<br />
ahora ya lo sabemos. Y <strong>de</strong>s<strong>de</strong> España hasta Grecia<br />
pasan<strong>do</strong> por Francia, Portugal, Italia o Reino<br />
Uni<strong>do</strong>, hasta la to<strong>do</strong>po<strong>de</strong>rosa Alemania, la gente<br />
sale a la calle para <strong>de</strong>cirles que fuimos <strong>de</strong>vora<strong>do</strong>s<br />
pero que ahora tendrán que regurgitar lo que han<br />
engulli<strong>do</strong>.<br />
El mun<strong>do</strong> anda necesita<strong>do</strong> <strong>de</strong> soluciones globales<br />
que incluyan un mayor equilibrio alimentario:<br />
mejor sanidad; protección para los <strong>de</strong>sampara<strong>do</strong>s;<br />
una <strong>de</strong>fensa <strong>de</strong>l Medio Ambiente; techo y trabajo<br />
para to<strong>do</strong>s; apoyo para las pequeñas y medianas<br />
empresas; pero, sobre to<strong>do</strong>, necesitamos una<br />
imaginación colectiva que cambie la actual<br />
situación. Ya no queremos seguir sien<strong>do</strong> merienda<br />
para leones.<br />
Jordi Martínez Brotons<br />
61<br />
<strong>Xurdimento</strong>
62<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
A crise é un invento<br />
Din os entendi<strong>do</strong>s na materia que a crise económica<br />
que estamos atravesan<strong>do</strong> foi produto das<br />
hipotecas coñecidas como “suprime” concedidas<br />
principalmente por bancos <strong>do</strong>s EEUU.<br />
Para os que non somos moi entendi<strong>do</strong>s nesta<br />
materia, unha hipoteca “suprime” é aquela na que<br />
a persoa presenta un alto risco <strong>de</strong> impagamento<br />
<strong>de</strong>bi<strong>do</strong> a que non contan cun empleo ou ingreso<br />
estable ou presenta un índice <strong>de</strong> morosida<strong>de</strong><br />
consi<strong>de</strong>rable. É por iso que as condicións <strong>do</strong>s<br />
préstamos son maiores : uns intereses moi eleva<strong>do</strong>s<br />
e unhas tasas <strong>de</strong> cancelación <strong>de</strong> hipoteca máis<br />
esixentes .<br />
Vale; e <strong>de</strong>spois <strong>de</strong> to<strong>do</strong> isto: ¿a que banco se lle<br />
ocorre dar cartos a alguén que non po<strong>de</strong> garantir que<br />
vai a po<strong>de</strong>r pagar o crédito aínda que os intereses<br />
sexan inmensos?¿É ese un aval suficiente?<br />
O que queira ler un pouco sobre a crise, existen<br />
numerosos artigos ó respecto que <strong>de</strong>sgranan<br />
<strong>de</strong>talladamente día a día o que “supostamente”<br />
suce<strong>de</strong>u. Digo supostamente por que nesta vida é<br />
to<strong>do</strong> subxectivo. Os que lean este artigo dirán que<br />
non teño nin i<strong>de</strong>a <strong>do</strong> que estou dicin<strong>do</strong> por que cómo<br />
tildar <strong>de</strong> subxectivo algo que é real e que en maior ou<br />
menor medida to<strong>do</strong>s sufrimos,ben sexa directamente<br />
ou indirectamente e po<strong>de</strong> ser que leven razón.<br />
Club Bil<strong>de</strong>rberg/Grupo Bil<strong>de</strong>rberg/Conferencia<br />
Bil<strong>de</strong>rberg. ¿Que é? É unha conferencia anual a que<br />
só se po<strong>de</strong> acce<strong>de</strong>r mediante invitación. A maioría<br />
son xente <strong>de</strong> reputa<strong>do</strong> prestixio na vida social,<br />
política, militar ou financeira <strong>do</strong> mun<strong>do</strong>. Po<strong>de</strong>mos<br />
atopar entre outros á raíña Sofía, Bill Clinton,<br />
Tony Blair, Angela Merkel, Juan Luis Cebrián,<br />
Javier Solana, Bernardino León, Bill Gates, María<br />
Dolores <strong>de</strong> Cospedal, Donanld Rumsfeld, Pedro<br />
Solbes ou Alberto Ruiz Gallardón.<br />
¿Por que falar <strong>de</strong>ste tema? Ó meu mo<strong>do</strong> <strong>de</strong> ver,to<strong>do</strong><br />
está relaciona<strong>do</strong>.<br />
¿Sabe<strong>de</strong>s can<strong>do</strong> os políticos inventan noticias ou<br />
danlle <strong>de</strong>masiada relevancia a algo can<strong>do</strong> queren<br />
tapar outra noticia que lles afecta? Pois o mesmo.<br />
A crise é un invento duns cantos ricos para facerse<br />
aínda máis ricos pero fóiselles das mans un chisco.<br />
Len<strong>do</strong> un artigo sobre este grupo sorpren<strong>de</strong>ume o<br />
seguinte: “A muchos no les ha pasa<strong>do</strong> <strong>de</strong>sapercibi<strong>do</strong><br />
el hecho <strong>de</strong> que los Bil<strong>de</strong>rberg eligieran el pasa<strong>do</strong><br />
año(2009) a Grecia como lugar <strong>de</strong> reunión y poco<br />
<strong>de</strong>spués el país sufriera su mayor crisis económica.<br />
Por eso, está por ver si la elección <strong>de</strong> España(2010)<br />
es motivo <strong>de</strong> alegría o <strong>de</strong> preocupación”.<br />
“El Bil<strong>de</strong>rberg es una creación <strong>de</strong> la OTAN. Su<br />
objetivo es convencer a los lí<strong>de</strong>res y manipular a<br />
través <strong>de</strong> ellos a la opinión pública para llevarla<br />
a aceptar los conceptos y acciones <strong>de</strong> la Alianza<br />
Atlántica.”<br />
Claro está que estudiosos <strong>de</strong> este grupo afirman<br />
to<strong>do</strong> o contrario pero a dúbida xa está sementada.<br />
¿Será verda<strong>de</strong>? ¿Estamos <strong>do</strong>mina<strong>do</strong>s por unha<br />
cúpula duns cantos? ¿Será isto como o Gran<br />
Hermano <strong>do</strong> que falaba George Orwell xa en 1949<br />
ou como a “peli” <strong>de</strong> El show <strong>de</strong> Truman?<br />
Un apunte respecto <strong>de</strong>ste clube: corre o rumor <strong>de</strong><br />
que o <strong>de</strong>vandito Bil<strong>de</strong>rberg foi o que levou a Barack<br />
Obama á Presi<strong>de</strong>ncia da Casa Blanca, obligan<strong>do</strong> a<br />
Hilary Clinton a ce<strong>de</strong>r nas eleccións primarias a<br />
favor <strong>do</strong> seu contrincante.<br />
Dise que Bernardino León, man <strong>de</strong>reita <strong>de</strong><br />
Zapatero, será coloca<strong>do</strong> por este club na próxima<br />
lexislatura ó fronte <strong>do</strong> noso goberno.<br />
¿Ten ou non po<strong>de</strong>r?<br />
Tiven a oportunida<strong>de</strong> <strong>de</strong> asistir no mes <strong>de</strong> novembro<br />
a unha conferencia <strong>do</strong> ministro <strong>de</strong> Xustiza<br />
Francisco Caamaño <strong>de</strong>ntro da campaña electoral<br />
<strong>do</strong> PSOE. Facen<strong>do</strong> claramente maniobras políticas<br />
en vísperas das eleccións xerais falou das orixes da<br />
crise, <strong>de</strong> como o noso país a xestou coa extendida<br />
cultura <strong>do</strong> ladrillo e das vantaxes económicas que<br />
disfrutaban as gran<strong>de</strong>s fortunas<br />
¿Quen ten a razón?<br />
¿Existe realmente a<br />
obxectivida<strong>de</strong>?<br />
Natalia Vala<strong>do</strong><br />
http://www.lavanguardia.com/<br />
noticias/20111117/54238975246/sirven-campanaselectorales.html
El “Peu <strong>de</strong>l Romeu” referent<br />
<strong>de</strong>l Camí <strong>de</strong> Sant Jaume, es<br />
transforma en “Casa <strong>de</strong>ls<br />
Pessebres” <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong><br />
La capella acull una magnífica col·lecció <strong>de</strong> 71 diorames<br />
Tot i que a <strong>Lleida</strong> se la coneix popularment amb el<br />
nom <strong>de</strong>l Peu <strong>de</strong>l Romeu, la popular capella <strong>de</strong> Sant<br />
Jaume <strong>de</strong>l carrer Major, que conserva la memòria<br />
<strong>de</strong> la tradició <strong>de</strong>ls Fanalets <strong>de</strong> Sant Jaume i centre<br />
Xacobeu <strong>de</strong> la nostra ciutat; és també la seu <strong>de</strong><br />
l’Agrupació Iler<strong>de</strong>nca <strong>de</strong> Pessebristes. Aquest us<br />
per part <strong>de</strong>ls pessebristes, ha estat el motiu pel qual<br />
<strong>de</strong>s d’aquests Nadals, el “Peu <strong>de</strong>l Romeu” ha passat<br />
a ser no solament la “casa <strong>de</strong>ls fanalets”, sino<br />
també la “Casa <strong>de</strong>ls Pessebres”.<br />
Això ha estat possible <strong>de</strong>sprés <strong>de</strong>ls treballs <strong>de</strong> rehabilitació<br />
que s’han dut a terme en els darrers mesos,<br />
netejant a fons la capella, netejant la pedra,<br />
pintant el sostre i substituïnt l’enrajolat <strong>de</strong>l terra,<br />
per un parquet imitació fusta, ennoblint aquest espai<br />
tan emblemàtic per a tots els lleidatans i també<br />
gallecs d’origen. No en<strong>de</strong>ba<strong>de</strong>s en el seu interior<br />
és venera la imatge <strong>de</strong>l patró d’Espanya i Galícia,<br />
la més original i popular imatge que <strong>de</strong> l’apòstol hi<br />
ha en les nostres contra<strong>de</strong>s, la <strong>de</strong> Sant Jaume <strong>de</strong>ls<br />
Fanalets, <strong>de</strong> l’escultor lleidatà Jaume Gort.<br />
Tanmateix s’han pintat les tres plantes superiors, habilitant<br />
la tercera per exposició permanent <strong>de</strong> pessebres,<br />
sumant aquest espai expositiu a les altres dues<br />
plantes <strong>de</strong>dica<strong>de</strong>s <strong>de</strong>s <strong>de</strong> fa temps a Mostra Permanent<br />
<strong>de</strong> Pessebres. Aquests treballs han permès<br />
mostrar als lleidatans i amb les millors condicions<br />
possibles, les interioritats <strong>de</strong>l Peu <strong>de</strong>l Romeu, on<br />
<strong>de</strong>s d’ara és pot contemplar un important patrimoni<br />
pessebrista, que cal conèixer i valorar.<br />
Durant les festes nadalenques han estat centenars<br />
els lleidatans que han visitat tant el Peu <strong>de</strong>l Romeu<br />
com la “Casa <strong>de</strong>ls Pessebres”, havent contemplat<br />
entre altres el diorama <strong>de</strong>l metge i historia<strong>do</strong>r lleidatà<br />
Dr. Ferran Boneu, traspassat l’octubre <strong>de</strong> 2010<br />
i que ell va construir el Nadal <strong>de</strong>l 2006. Ara la seva<br />
família, mitjançant el seu fill Xavier Boneu, n’ha<br />
fet <strong>do</strong>nació a l’entitat. L’original pessebre representa<br />
l’escena <strong>de</strong>l tercer aniversari <strong>de</strong>l Nan Jesús.<br />
En la capella s’exposa també un original pessebre<br />
<strong>de</strong>l Mestre <strong>de</strong>l metall Casimiro Jover, que ell mateix<br />
va confeccionar l’any 1968, combinat l’escut<br />
<strong>de</strong>ls pessebristes amb la tradicional representació<br />
<strong>de</strong> la Sagrada Família El pessebre, ara restaurat pel<br />
seu autor, incorpora llum i música nadalenca, convertint-lo<br />
en una peça original i única. Tots <strong>do</strong>s<br />
pessebres completaven el conjunt d’11 diorames<br />
<strong>de</strong> diversos pessebristes com Albert Bertran, Conxita<br />
Castellà o el <strong>de</strong>saparegut Miguel Portuguès,<br />
que han lluït en la capella durant les festes <strong>de</strong> Nadal<br />
fins a Reis.<br />
63<br />
<strong>Xurdimento</strong>
64<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
El “Peu <strong>de</strong>l Romeu” referent <strong>de</strong>l Camí <strong>de</strong> Sant Jaume,<br />
es transforma en “Casa <strong>de</strong>ls Pessebres” <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong><br />
Des <strong>de</strong> la capella, pujant per una no molt ampla<br />
escala, s’acce<strong>de</strong>ix a les tres plantes superiors. En<br />
la primera es mostren els 21 diorames i pessebres<br />
que conformen el magnífic llegat <strong>de</strong> la Mestra Pessebrista<br />
Jonquina Barrufet. La segona planta, on hi<br />
ha la Sala <strong>de</strong> Juntes <strong>de</strong> l’entitat, hi trobem també<br />
un conjunt únic <strong>de</strong> 16 diorames en miniatura, <strong>de</strong><br />
la també Mestra Pessebrista Paulina Atmetller, realitzats<br />
entre les anys 60 i 70. Es tracta d’un llegat<br />
molt singular <strong>de</strong>gut a que l’autora quan construïa<br />
els seus diorames, ho feia tot ella: les figures, les<br />
cases, el paisatge...també els pintava, <strong>do</strong>nant-los-hi<br />
una lluminositat i perspectiva dignes d’admiració”.<br />
La visita clou en la tercera planta, rehabilitada per a<br />
exposició permanent <strong>de</strong> pessebres, on s’han installat<br />
13 diorames <strong>de</strong> la col·lecció bíblica <strong>de</strong>l Mestre<br />
Pessebrista Emili Tor<strong>de</strong>ra, cedits per l’autor a l’entitat.<br />
En aquets magnífics i també originals diora-<br />
mes, el visitant podrà gaudir <strong>de</strong> gairebé totes les<br />
escenes <strong>de</strong>l Naixement i infància <strong>de</strong> Jesús, <strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />
l’Anunciació fins la que es mostra a Jesús entre els<br />
Doctors <strong>de</strong> la Llei, presenta<strong>de</strong>s cronològicament.<br />
L’exposició es completa amb altres 10 <strong>de</strong> diorames<br />
<strong>de</strong> diversos pessebristes lleidatans, completant la<br />
xifra <strong>de</strong> 23 pessebres.<br />
Així i <strong>de</strong>s d’aquests Nadals, <strong>Lleida</strong> gau<strong>de</strong>ix d’un<br />
nou espai <strong>de</strong>dicat a la cultura i a la religiositat popular<br />
en el Peu <strong>de</strong>l Romeu. Allí s’hi pot trobar a<br />
partir d’ara l’exposició permanent d’aquests 71 diorames<br />
i pessebres, que justifica el qualificatiu <strong>de</strong><br />
Casa <strong>de</strong>ls Pessebres per aquesta antiga capella <strong>de</strong><br />
l’any 1399, que és alhora referent inqüestionable<br />
<strong>de</strong>l Camí <strong>de</strong> Sant Jaume a la nostra ciutat.<br />
Tothom que vulgui visitar-la, només ha <strong>de</strong> contactar<br />
amb l’Agrupació Iler<strong>de</strong>nca <strong>de</strong> Pessebristes,<br />
mitjançant la seva pàgina web: pessebristeslleida.<br />
com i po<strong>de</strong>u gaudir <strong>de</strong> la “Casa <strong>de</strong>ls Pessebres” <strong>de</strong><br />
<strong>Lleida</strong>.<br />
Finalment un apunt. Aquets any l’Agrupació Iler<strong>de</strong>nca<br />
<strong>de</strong> Pessebristes celebra el seu 50 aniversari,<br />
motiu pel qual el diumenge 21 d’octubre <strong>de</strong> <strong>2012</strong>,<br />
<strong>Lleida</strong> acollirà la 43 Trobada <strong>de</strong> Pessebristes <strong>de</strong><br />
Catalunya i Balears. Serà una bona oportunitat per<br />
a que els pessebristes d’arreu <strong>de</strong> Catalunya coneguin<br />
la “Casa <strong>de</strong>ls Pessebres” <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, en el Peu<br />
<strong>de</strong>l Romeu.<br />
Jordi Curcó<br />
Vicepresi<strong>de</strong>nt <strong>de</strong> l’Agrupació<br />
Iler<strong>de</strong>nca <strong>de</strong> Pessebristes
Quiroga<br />
Remedios <strong>de</strong> Carreira <strong>de</strong> Vieiros<br />
O viaxeiro que entra en Galicia pola estrada N-120<br />
ten que facer obrigada parada no Concello <strong>de</strong> Quiroga,<br />
xa na provincia <strong>de</strong> Lugo.<br />
Falar <strong>de</strong> Quiroga e falar <strong>de</strong> val, <strong>de</strong> montaña, <strong>de</strong><br />
aceite, <strong>do</strong> Sil, das castañas, das encomendas, <strong>do</strong>s<br />
santuarios, das ermidas, das fervenzas... moitas e<br />
moitas cousas que un visitante non <strong>de</strong>be <strong>de</strong>ixar <strong>de</strong><br />
visitar.<br />
O Museo Etnográfico <strong>de</strong> Quiroga é unha xoia no<br />
val, xa que nel conflúen todas as tradicións da comarca<br />
en uns 600 m2 baixo o edificio <strong>do</strong> Auditorio<br />
Municipal.<br />
A temática <strong>do</strong> museo é diversa po<strong>de</strong>n<strong>do</strong> atopar<br />
<strong>de</strong>n<strong>de</strong> un tear ata unha fragua; todas as pezas teñen<br />
unhas características comúns: Todas funcionan.<br />
Cabe <strong>de</strong>stacar o traballo non lucrativo <strong>de</strong> dúas<br />
gran<strong>de</strong>s persoas da vila coma son Agapito Vila e<br />
a súa <strong>do</strong>na, Manola, que son os restaura<strong>do</strong>res <strong>do</strong><br />
maior número <strong>de</strong> pezas <strong>de</strong> dito museo así como da<br />
maioría das parroquias da zoa; alí on<strong>de</strong> se precise<br />
arranxar un obxecto está este matrimonio.<br />
Voltan<strong>do</strong> ó tema <strong>do</strong> museo po<strong>de</strong>mos <strong>de</strong>stacar a area<br />
adicada a industria téxtil da comarca con <strong>de</strong>ban-<br />
<strong>do</strong>iras, teares, sarillos e tantos e tantos pequenos<br />
obxectos que nos achegan pouco a pouco á historia<br />
esquecida <strong>do</strong>s nosos <strong>de</strong>vanceiros. A al<strong>de</strong>a <strong>de</strong> Vieiros<br />
foi durante o século XIX e XX o gran produtor<br />
da maioría das colchas <strong>de</strong> tear así coma <strong>de</strong> teas da<br />
zoa <strong>de</strong> Courel; agora Vieiros non conta nin cun só<br />
tear pero o museo garda a historia daquelas mulleres<br />
que serviron <strong>de</strong> sustento económico para as<br />
súas familias coa produción téxtil artesanal.<br />
Agapito e Manola cunha peza <strong>do</strong> tear<br />
Remedios <strong>de</strong> Carreira ou os <strong>de</strong> Riba <strong>de</strong> Vieiros<br />
producían colchas fermosísimas que agora se atesouran<br />
xa que <strong>de</strong>spois <strong>de</strong>las non existirán outras,<br />
sen<strong>do</strong> as casas particulares e o Museo os únicos<br />
que gardarán o valor <strong>de</strong>se traballo para a historia<br />
da comarca. No museo se plasma a vida cotidiana<br />
<strong>do</strong>s últimos cen anos ou cicais máis.<br />
Concello <strong>de</strong> Quiroga<br />
65<br />
<strong>Xurdimento</strong>
66<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Museo <strong>de</strong> Quiroga<br />
Quiroga<br />
Aquel que visite Quiroga tamén se po<strong>de</strong> achegar á<br />
Igrexa <strong>de</strong> Hospital, pertencente á Encomenda <strong>de</strong><br />
San Xán <strong>de</strong> Xeruralem, on<strong>de</strong> po<strong>de</strong>rá contemplar<br />
enterramentos funerarios <strong>de</strong> época medieval; así<br />
como das reliquias <strong>de</strong> San Bartolomé.<br />
Preto <strong>do</strong> Hospital está a Ermida, cuxo templo<br />
erixiuse sobre un xacemento paleocristián <strong>de</strong> on<strong>de</strong><br />
provén o crismón <strong>de</strong> Quiroga <strong>do</strong> século V que se<br />
custodia no museo diocesano <strong>de</strong> Lugo.<br />
Nos ei<strong>do</strong>s da Ermida asentáronse as primeiras comunida<strong>de</strong>s<br />
paleocristiás <strong>do</strong> noroeste da Península<br />
Ibérica, alá polo século V, atopán<strong>do</strong>nos con moitos<br />
vestixios na actualida<strong>de</strong>.<br />
Quen queira facer unha rota por terras olívicas ten<br />
que ir a Montefura<strong>do</strong>, Bendilló, Ben<strong>do</strong>llo entre <strong>do</strong>utras<br />
parroquias; quen queira facer rotas <strong>de</strong> sen<strong>de</strong>irismo<br />
por vales glaciares ten que ir a Vieiros, Seara<br />
ou Soldón; quen queira facer rotas para visitar albares<br />
<strong>de</strong> abellas ten que ir a Outeiro, A Lama...<br />
Po<strong>de</strong>mos facer innumerables enumeracións <strong>de</strong><br />
cousas para po<strong>de</strong>r visitar; por iso aconsellamos a<br />
quen queira visitar o Concello que o primeiro que<br />
ten que facer é achegarse ao<br />
edificio da Casa da Cultura e<br />
informarse sobre as diversas<br />
e múltiples rutas que se po<strong>de</strong>n<br />
facer segun<strong>do</strong> o tempo ou<br />
gustos que se teñan.<br />
Manoel Carrete<br />
Miña Esther<br />
Esther Ávila Bernabéu, era la hija <strong>de</strong> uno <strong>de</strong><br />
los gallegos más importantes <strong>de</strong> Cataluña<br />
como fue D. Tiberio Ávila, aquel que<br />
fuera único diputa<strong>do</strong> vivo <strong>de</strong> la primera<br />
república, en la segunda república.<br />
El padre leía en francés, alemán, castellano,<br />
gallego y catalán entre otras lenguas; la<br />
casa que poseían en la Avda. República<br />
Argentina <strong>de</strong> Barcelona contenía cuadros<br />
<strong>de</strong> multitud <strong>de</strong> autores <strong>de</strong> la época como<br />
podía ser Picasso, alumno <strong>de</strong> D. Tiberio.<br />
Esther fue durante muchos años una gran<br />
olvidada, nadie la conocía.<br />
Esa hija que no se casó, esa pintora floral,<br />
esa musicóloga, esa intelectual, es nuestro<br />
recuer<strong>do</strong>, el que poseemos <strong>de</strong> Esther.<br />
Betriz, ahijada <strong>de</strong> Esther, me hablaba un<br />
día <strong>de</strong> to<strong>do</strong> el sufrimiento que pasó su<br />
madrina y es por ello el recuer<strong>do</strong> “da Miña<br />
Esther”, “daquela mulleriña da que tan só<br />
lembro o bo, esquecén<strong>do</strong>me <strong>de</strong> to<strong>do</strong> o que<br />
tivo que sufrir”.<br />
Manoel Carrete Rivera y familia, Manolo Valdés y<br />
Monseñor Carrasco Rouco - obispo <strong>de</strong> Lugo-.
Congost <strong>de</strong> Montrebei<br />
El Pallars Jussà<br />
El Pallars Jussà té 1.081 quilòmetres quadrats,<br />
entre altres indrets comprèn la conca <strong>de</strong> Tremp, on<br />
<strong>de</strong>staca precisament aquesta població que n’ostenta<br />
la capitalitat; i també la vall Fosca, que és coneguda<br />
també com la <strong>de</strong> Cab<strong>de</strong>lla, que la forma la<br />
conca <strong>de</strong>l riu Flamicell fins a la seva entrada a la<br />
conca <strong>de</strong> Tremp pel congost d’Erinyà.<br />
La població és relativament escassa ja que no<br />
ultrapassa els 14.000 habitants, <strong>de</strong>ls quals el 44%<br />
aproximadament correspon a Tremp.<br />
L’activitat principal és l’agricultura i la rama<strong>de</strong>ria,<br />
així mateix la producció elèctrica a la comarca<br />
és notable. Quant al turisme hem <strong>de</strong> dir que no hi<br />
ha tingut tanta tirada com a d’altres comarques pirinenques<br />
per la qual cosa ha estat catalogat més<br />
aviat com a turisme <strong>de</strong> pas. Un <strong>de</strong>ls atractius turístics<br />
és el que permet arribar a la comarca i a la seva<br />
coneixença a través <strong>de</strong>l tren <strong>de</strong> vapor que s’està potenciant<br />
per a l’ocasió.<br />
La conca <strong>de</strong> Tremp<br />
La conca <strong>de</strong> Tremp és un ampli territori recorregut<br />
per la Noguera Pallaresa on les aigües salvatges<br />
han arribat a erosionar molt els materials <strong>de</strong>l seu<br />
fons. La Noguera Pallaresa penetra a la conca per<br />
l’extrem nord-est, <strong>de</strong>sprés <strong>de</strong> passar pel congost <strong>de</strong><br />
Collegats; travessa la conca pel mig i la <strong>de</strong>ixa pel<br />
congost <strong>de</strong> Terra<strong>de</strong>ts. La conca <strong>de</strong> Tremp és ro<strong>de</strong>jada<br />
per serres altes, fet que ha originat la formació<br />
<strong>de</strong>ls estrets i profunds congostos ja esmentats. Al<br />
nord hi ha les serres interiors <strong>de</strong>l Pre-pirineu i al<br />
sud les serres exteriors, amb el Montsec (Montsec<br />
d’Ares i Montsec <strong>de</strong> Rúbies). Les serres que encerclen<br />
la comarca no permeten unes comunicacions<br />
fàcils tot i que l’arranjament d’algunes carreteres<br />
ha <strong>de</strong> servir per a facilitar l’entrada a la comarca.<br />
Alguns geògrafs anomenen el Pallars Jussà amb<br />
el nom <strong>de</strong> conca <strong>de</strong> Tremp. Un d’ells és Pere Blasi,<br />
qui manifesta que «la nota més distintiva, l’atribut<br />
que explica més bé el singular encís <strong>de</strong> la conca <strong>de</strong><br />
Tremp rau en la seva configuració: oberta entre un<br />
laberint <strong>de</strong> muntanyes i <strong>de</strong> valls estretes, l’extensa<br />
i magnífica fondalada, a la qual es penetra per<br />
llargs i imponents congostos, anuncia ja l’amplitud<br />
d’horitzons <strong>de</strong> les baixes planures lleidatanes».<br />
Aquesta conca està formada per una <strong>de</strong>pressió,<br />
un solc grandiós que s’estén entre el Boumort i el<br />
Montsec.<br />
L’extensa <strong>de</strong>pressió <strong>de</strong> la Conca <strong>de</strong> Tremp està<br />
ro<strong>de</strong>jada <strong>de</strong> muntanyes: la serra <strong>de</strong>l Boumort amb<br />
2.082 m, al nord; les serres <strong>de</strong> Carreu amb 1.804<br />
m i <strong>de</strong> Bóixols 1.276 m, a llevant; el Montsec, a<br />
migjorn; les serres <strong>de</strong> Montllobar, Lleres i Camporan,<br />
a Ponent, n’assenyalen els límits, segons ens<br />
explica l’esmentat geògraf.<br />
Naturalment, ens diu, el riu Noguera Pallaresa<br />
—que recull totes les aigües <strong>de</strong> la comarca—, els<br />
congostos <strong>de</strong> Collegats i <strong>de</strong> Terra<strong>de</strong>ts, l’embassament<br />
<strong>de</strong> Talarn o llac <strong>de</strong> Sant Antoni tenen una importància<br />
<strong>de</strong>stacada. També diferencia entre l’Alt<br />
Pallars, o Pallars Sobirà, i el Baix Pallars, Pallars<br />
Jussà o conca <strong>de</strong> Tremp; <strong>de</strong> tipus pre-pirinenc, és<br />
una comarca <strong>de</strong> transició entre la regió pirinenca<br />
i la terra baixa. Presenta unes característiques pirinenques<br />
molt acusa<strong>de</strong>s —geogràficament parlant—,<br />
àdhuc la climatologia és distinta en ambdós<br />
Pallars. El Pallars Jussà gau<strong>de</strong>ix d’un clima en general<br />
temperat, per bé que els vents <strong>de</strong>l nord i <strong>de</strong>l<br />
nord-oest hi estenen <strong>de</strong> vega<strong>de</strong>s llur freda alenada<br />
67<br />
<strong>Xurdimento</strong>
68<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
El Pallars Jussà<br />
i ocasionen diferències <strong>de</strong> clima en l’àmbit comarcal<br />
segons que els paratges siguin més o menys arrecerats,<br />
més o menys meridionals.<br />
La diversitat climàtica condiciona una gran varietat<br />
<strong>de</strong> paisatges vegetals molt transformats per l’home.<br />
En aquesta comarca és on han arrelat els pobles<br />
i els homes. L’actual població, però, és escassa ja<br />
que els pobles oscil·len en ín<strong>de</strong>xs baixos d’habitabilitat.<br />
Les seves poblacions tenen, per això, un interès<br />
especial per al visitant.<br />
Abella <strong>de</strong> la Conca: situada a l’est <strong>de</strong> la conca<br />
<strong>de</strong> Tremp, <strong>de</strong> relleu parcialment muntanyós, hi<br />
<strong>de</strong>staca l’església romànica <strong>de</strong> Sant Esteve, d’on és<br />
original el famós retaule gòtic <strong>de</strong> Santa Maria, obra<br />
<strong>de</strong> Pere Serra.<br />
Castell <strong>de</strong> Mur: A la serra <strong>de</strong> l’Estorn hi ha el<br />
castell <strong>de</strong> Mur. Els murs <strong>de</strong>l castell han <strong>do</strong>nat, <strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong> sempre, un aire impressionant <strong>de</strong> po<strong>de</strong>r i <strong>de</strong> fortalesa.<br />
La col·legiata augustiniana <strong>de</strong> Santa Maria<br />
<strong>de</strong> Mur, <strong>de</strong>l segle XI, és una basílica romànica <strong>de</strong><br />
tres naus, té un claustre romànic <strong>de</strong> gran interès,<br />
amb una <strong>de</strong>coració sòbria i elegant. El més <strong>de</strong>stacable,<br />
i lamentable, però, fou que els frescos <strong>de</strong>l<br />
seu absis, que eren obra <strong>de</strong>l segle XII, es van traslladar<br />
fins als Estat Units, concretament al Museum<br />
of Fine Arts <strong>de</strong> Boston. Es tractava d’una <strong>de</strong> les<br />
pintures romàniques més ben realitza<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l nostre<br />
país, en tots els aspectes <strong>de</strong> composició, tècnica i<br />
temàtica.<br />
Abella <strong>de</strong> la Conca<br />
Església <strong>de</strong> Covet<br />
Gavet <strong>de</strong> la Conca, Isona i Conca Dellà, amb<br />
uns 1.500 habitants. Basturs, amb el seu antic molí<br />
<strong>de</strong>l mateix nom. Conques, amb l’església <strong>de</strong> Sant<br />
Miquel, amb la imatge gòtica <strong>de</strong>l Sant Crist <strong>de</strong><br />
Conques. Covet, amb l’església <strong>de</strong> Santa Maria <strong>de</strong><br />
Covet, monument històrico-artístic. Llimiana, amb<br />
l’església romànica <strong>de</strong> Santa Maria <strong>de</strong> tres naus.<br />
Aramunt, amb l’església <strong>de</strong> Sant Fructuós, amb<br />
elements preromànics. Erinyà, prop <strong>de</strong>l congost<br />
<strong>de</strong>l mateix nom.<br />
Pessonada, sota els cingles <strong>de</strong> Pessonada. Salàs<br />
<strong>de</strong> Pallars, és una vila <strong>de</strong> caràcter medieval amb<br />
l’església <strong>de</strong> la Mare <strong>de</strong> Déu <strong>de</strong>l Coll. A més, hem<br />
<strong>de</strong> fer-nos aquesta pregunta: Qui no ha sentit a<br />
parlar <strong>de</strong> Salàs i <strong>de</strong> la seva fira? Una fira <strong>de</strong>dicada<br />
avui al bestiar <strong>de</strong> llana, però que en el passat era<br />
una fira molt important, amb rècules <strong>de</strong> mules joves<br />
<strong>de</strong> pèl fi, cos esvelt i sang ar<strong>de</strong>nt. Les posaven<br />
als ravals, a la carretera i a tots els espais lliures;<br />
els bous eren a les eres i carrers <strong>de</strong>ls afores <strong>de</strong>l<br />
poble; també hi havia d’altres animals com ara els<br />
porcs.<br />
L’empenta d’aquella fira va arribar a fer exclamar<br />
que «com la fira <strong>de</strong> Salàs, no n’hi ha cap més a<br />
Catalunya», per indicar que s’hi remenaven moltes<br />
«unces».
Caramelles<br />
El Pallars Jussà<br />
Avui l’embranzida d’aquella fira queda en el<br />
record, però potser cal evocar-la passant pels seus<br />
carrers estrets, empedrats amb cò<strong>do</strong>ls, i imaginar<br />
<strong>de</strong> nou els carrers plens d’animals, i veure com les<br />
xemeneies <strong>de</strong>ixaren pujar amunt les seves glopa<strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong> fum grisenques, <strong>de</strong>nses, que ens fan remembrar<br />
una llar <strong>de</strong> foc i una fructífera convivència entre la<br />
gent d’aquesta terra a redós d’aquestes flames.<br />
Sarroca <strong>de</strong> Bellera, Cab<strong>de</strong>lla, la Bastida, Senterada,<br />
Cérvoles, Lluçà, Talarn, la Torre <strong>de</strong> Cab<strong>de</strong>lla,<br />
situada al nord <strong>de</strong> la comarca a la vall Fosca, i<br />
amb l’església romànica <strong>de</strong> Sant Martí <strong>de</strong> Cab<strong>de</strong>lla,<br />
monument històrico-artístic. Mont-ros, Oveix,<br />
o la Pobleta <strong>de</strong> Bellveí, tant se val, el paisatge, els<br />
pobles i els homes guar<strong>de</strong>n, aquí, una arrel forta <strong>de</strong><br />
bellesa, arrelament i sinceritat.<br />
La Pobla <strong>de</strong> Segur, amb els seus 3.400 habitants,<br />
és un <strong>de</strong>ls nuclis <strong>de</strong> serveis i <strong>de</strong> concentració<br />
més importants <strong>de</strong> la comarca, ja en parlarem més<br />
endavant.<br />
Tremp i la capitalitat<br />
Quan passada la primera incursió sarraïna la<br />
població s’anà reconstruint a redós <strong>de</strong>l santuari,<br />
ja s’improvisaren els primers murs <strong>de</strong> <strong>de</strong>fensa<br />
per preveure possibles noves irrupcions. I aquells<br />
murs, al llarg <strong>de</strong>ls segles i <strong>de</strong>sprés <strong>de</strong> diverses alternatives,<br />
es convertiren en les muralles que tan<br />
bon servei feren a Tremp en diferents èpoques.<br />
Tant per la seva situació geogràfica com per<br />
l’esperit obert <strong>de</strong>ls seus habitants, Tremp ha estat<br />
tothora una població apta per a les transaccions i el<br />
comerç. Bona prova d’això és que ja l’any 1174 s’hi<br />
celebrava una fira, l’any 1288 mercat el dimecres i<br />
el divendres <strong>de</strong> cada setmana i el 1385 Pere III autoritzà<br />
la celebració <strong>de</strong> dues fires anuals <strong>de</strong> quinze<br />
dies <strong>de</strong> durada cada una. En diverses ocasions es<br />
<strong>do</strong>naren tota mena <strong>de</strong> garanties i se suprimiren els<br />
impostos a tots aquells que concorregueren a les<br />
fires i mercats. Quan fou regulada aquesta matèria,<br />
Tremp va <strong>de</strong>manar a Felip IV autorització per<br />
celebrar el mercat setmanal el dilluns, cosa que va<br />
concedir per <strong>de</strong>cret el 25 d’agost <strong>de</strong> 1664 amb els<br />
mateixos «privilegis, gràcies, excepcions i immunitats»<br />
que els altres mercats <strong>de</strong>l Principat. El costum,<br />
a poc a poc, acabà per imposar-se i així cada<br />
dilluns feien cap a Tremp gent <strong>de</strong> tota la comarca,<br />
que en aquest cas concret <strong>de</strong>sbordava els límits geogràfics<br />
<strong>de</strong> la conca, cosa que contribuí qui-sap-lo<br />
a fomentar un clima d’amistat i convivència.<br />
Les fires eren: per Sant «Domingo», el 4<br />
d’agost, coneguda per la <strong>de</strong>ls alls, la <strong>de</strong> Sant Lluc,<br />
el 18 d’octubre, dita <strong>de</strong>ls bitxos i la <strong>de</strong> Sant Tomàs,<br />
el 21 <strong>de</strong> <strong>de</strong>sembre, famosa per les transaccions <strong>de</strong><br />
porcs que s’hi feien. Avui les fires es pot dir que<br />
han <strong>de</strong>saparegut. La rapi<strong>de</strong>sa <strong>de</strong> les comunicacions<br />
i els mitjans mo<strong>de</strong>rns <strong>de</strong> transport han acabat amb<br />
aquell estil <strong>de</strong> fira que tant escalf humà <strong>do</strong>nava.<br />
A l’extrem nord <strong>de</strong> la conca, a l’entrada al congost<br />
<strong>de</strong> Collegats, hi ha una altra població notable,<br />
la Pobla <strong>de</strong> Segur, centre <strong>de</strong> serveis i <strong>de</strong> dues carreteres<br />
importants.<br />
Aquesta comarca, d’una bellesa inigualable, ens<br />
ofereix importants atraccions turístiques en esports<br />
nàutics, en espeleologia, en arquitectura, en escalada<br />
i, sobretot, en paisatge, on tota la comarca ofereix<br />
la seva inigualable bellesa. Aquí s’aixequen els<br />
massissos més imponents que s’apropen als 3.000<br />
m, la bellesa <strong>de</strong> la vall Fosca, els conjunts d’estanys<br />
d’innegable interès paisatgístic. Les serres <strong>de</strong><br />
Boumort, Sant Gervàs, Carreu i Montsec brin<strong>de</strong>n<br />
suggestives excursions. Els imponents congostos<br />
excavats pels rius, Collegats i Terra<strong>de</strong>ts per la Noguera<br />
Pallaresa i Montrebei per la Noguera Ribagorçana,<br />
són el marc i<strong>do</strong>ni per a la pràctica <strong>de</strong> l’escalada<br />
artificial en roca. Tot plegat ens fa afirmar<br />
que difícilment trobarem tanta bellesa com se’ns<br />
ofereix al Pallars Jussà.<br />
Joan Bellmunt i Figueras<br />
69<br />
<strong>Xurdimento</strong>
70<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
La élite <strong>de</strong> cada una <strong>de</strong> las épocas<br />
aún se <strong>de</strong>ja sentir en sus barrios,<br />
palacios, casas y diversos monumentos.<br />
To<strong>do</strong> este conjunto es lo<br />
que prevalece entre sus activos<br />
históricos. La nobleza y las altas<br />
clases sociales han marca<strong>do</strong> el<br />
paso <strong>de</strong> los tiempos, por <strong>do</strong>n<strong>de</strong><br />
la realeza europea se exilió durante<br />
la Segunda Guerra Mundial.<br />
La Corona <strong>de</strong> Bulgaria, la<br />
<strong>de</strong> Italia y la <strong>de</strong> España tuvieron<br />
su refugio y plácida vida.<br />
Aún hoy en día, en Cascais se recuerda<br />
con gran cariño los años<br />
<strong>de</strong> exilio que pasó el Con<strong>de</strong> <strong>de</strong><br />
Barcelona y su familia aquí, perio<strong>do</strong><br />
en el que a su hijo, el Rey<br />
Estoril, <strong>do</strong>n<strong>de</strong> nace “James<br />
Bond, el Agente 007”, y la<br />
monarquía europea se exilia<br />
Cabo da Roca, Cascais y Sintra, playas maravillosas,<br />
gastronomía <strong>de</strong> diseño, y hotelería <strong>de</strong> primera categoría, se<br />
alzan como iconos turísticos <strong>de</strong>l <strong>de</strong>stino portugués<br />
La palabra es diversidad. Sí, justo, diversidad es el compendio que engloba a la<br />
historia <strong>de</strong> Estoril. Patrimonio monumental que <strong>de</strong>jan como lega<strong>do</strong> las distintas<br />
generaciones que han pasa<strong>do</strong> por este territorio portugués a lo largo <strong>de</strong> la<br />
historia.<br />
Juan Carlos I, los portugueses le<br />
llegaron a dispensar cariño, hecho<br />
que aún hoy en día se conserva<br />
en su memoria.<br />
La casa <strong>do</strong>n<strong>de</strong> vivió el Con<strong>de</strong><br />
<strong>de</strong> Barcelona, Villa Giralda, una<br />
vivienda humil<strong>de</strong> y actualmente<br />
propiedad <strong>de</strong> una familia <strong>de</strong> Rusia<br />
que se la adquirió a sus antiguos<br />
propietarios que la mantuvieron<br />
alquilada a éste, fue<br />
<strong>do</strong>n<strong>de</strong> vivió junto a su esposa y<br />
sus tres hijos, Alfonso (hasta su<br />
muerte), Juan Carlos, Merce<strong>de</strong>s<br />
y Pilar, <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> que estallara<br />
la Segunda Guerra Mundial y<br />
se vieran obliga<strong>do</strong>s a aban<strong>do</strong>nar<br />
Italia.<br />
Sus ciudadanos, que aún mantienen<br />
inalterablemente el contagio<br />
cultural y la manera <strong>de</strong> ser hereda<strong>do</strong><br />
<strong>de</strong> la clase noble que habitó<br />
en este territorio portugués, es<br />
el perfil <strong>de</strong> comportamiento con<br />
que reciben y tratan en la actualidad<br />
a los huéspe<strong>de</strong>s que llegan<br />
a Estoril, Cascais y Sintra. Es el<br />
lega<strong>do</strong> que ha marca<strong>do</strong> el carácter<br />
<strong>de</strong> sus ciudadanos: alto valor<br />
social y turístico, un patrimonio<br />
que les hace ser privilegia<strong>do</strong>s.<br />
EL PARQUE<br />
NATURAL<br />
El parque natural, que se formó<br />
con las últimas erupciones acaecidas<br />
en la zona en forma <strong>de</strong> pequeñas<br />
montañas, oxigena a Cascais,<br />
llena <strong>de</strong> aire los pulmones <strong>de</strong> los<br />
nativos y <strong>de</strong> los llega<strong>do</strong>s. Los 8<br />
campos <strong>de</strong> golf <strong>de</strong> la zona y los<br />
12 que se encuentran ubica<strong>do</strong>s<br />
a media hora en coche, la hacen<br />
competitiva a nivel <strong>de</strong>portivo en<br />
la región. Las olas que diseña el<br />
Océano Atlántico cuan<strong>do</strong> acarician<br />
su costa, son consi<strong>de</strong>radas<br />
por los practicantes <strong>de</strong>l surf como<br />
las mejores <strong>de</strong>l mun<strong>do</strong>.
Estoril, <strong>do</strong>n<strong>de</strong> nace “James Bond, el Agente 007”, y la<br />
monarquía europea se exilia<br />
CABO DA ROCA<br />
Cabo da Roca es el punto más<br />
occi<strong>de</strong>ntal <strong>de</strong> Europa. Es, al mismo<br />
tiempo, la zona protegida <strong>de</strong>l<br />
territorio <strong>de</strong> Sintra, con la exuberancia<br />
natural que <strong>de</strong>stila. Luís<br />
<strong>de</strong> Camoes, un personaje que<br />
tiene estampa<strong>do</strong> su nombre en el<br />
libro <strong>de</strong> la historia <strong>de</strong> Portugal,<br />
escribe en uno <strong>de</strong> sus libros que<br />
aquí acaba la tierra y también<br />
empieza el mar; es para él dar la<br />
espalda a España, y ver como el<br />
Océano Atlántico se abre.<br />
Cuan<strong>do</strong> se habla <strong>de</strong> Cabo da<br />
Roca se refiere a la conexión <strong>de</strong><br />
la historia <strong>de</strong> Portugal hacia el<br />
mun<strong>do</strong> exterior <strong>de</strong> Europa. También,<br />
se refiere a la maravillosa<br />
aventura <strong>de</strong> la navegación, con el<br />
Infante Enrique, que quería instituir<br />
en Sagres (Algarbe) la primera<br />
escuela náutica <strong>de</strong>l mun<strong>do</strong>.<br />
JAMES BOND, EL<br />
AGENTE 007<br />
Estoril fue durante la Segunda<br />
Guerra Mundial lugar <strong>de</strong> exilio<br />
<strong>de</strong> diversos monarcas y otros dignatarios<br />
<strong>de</strong> Esta<strong>do</strong>, al margen <strong>de</strong><br />
numerosas familias y fugitivos <strong>de</strong><br />
guerra. Este hecho comportó que<br />
fuera un nicho <strong>de</strong> espionaje internacional,<br />
sien<strong>do</strong> escogi<strong>do</strong> el Hotel<br />
Palacio por algunos <strong>de</strong> los más<br />
famosos agentes secretos, entre<br />
ellos, Dusko Popov, Philip Jones,<br />
Kim Philby y Graham Green. Inclusive<br />
se permitió alojarse en<br />
este hotel en 1941 al escritor inglés<br />
Ian Fleming, que tras su experiencia<br />
vivida aquí, más tar<strong>de</strong><br />
dio cuerpo a Casino Royal y al<br />
nacimiento <strong>de</strong>l agente 007, James<br />
Bond. En el bar <strong>de</strong>l Hotel Palacio,<br />
agentes alia<strong>do</strong>s a los alemanes<br />
tramaron durante años algunas <strong>de</strong><br />
las más <strong>de</strong>cisivas maniobras <strong>de</strong><br />
espionaje <strong>de</strong> la historia. El Hotel<br />
Palácio fue el cuartel general <strong>de</strong><br />
los espías británicos. El Hotel Atlántico<br />
(actualmente está cerra<strong>do</strong>)<br />
era el <strong>de</strong> los alemanes.<br />
Ian Fleming llegó a pasar mucho<br />
tiempo en este lugar mientras<br />
contemplaba las puestas <strong>de</strong> sol o<br />
tomaba un Martini en el bar frecuenta<strong>do</strong><br />
por los espías ingleses.<br />
Inspira<strong>do</strong> en el ambiente lujoso<br />
y paradisiaco le vino a la mente,<br />
al escritor inglés, el escenario<br />
perfecto para el personaje que<br />
había inventa<strong>do</strong> durante sus vacaciones<br />
en Jamaica, uno <strong>de</strong> los<br />
espías famosos <strong>de</strong>l cine, James<br />
Bond. Del Casino <strong>de</strong> Estoril,<br />
como punto <strong>de</strong> referencia, nació<br />
Casino Royale, la primera novela<br />
<strong>de</strong>l espía inglés.<br />
El Casino <strong>de</strong> Estoril, uno <strong>de</strong> los<br />
más famosos <strong>de</strong> toda Europa, fue<br />
el lugar <strong>do</strong>n<strong>de</strong> también se rodó la<br />
película “007: al servicio <strong>de</strong> su<br />
majestad”, <strong>do</strong>n<strong>de</strong> el agente Dusan<br />
Popov jugaba al Black Jack y<br />
arruinaba a los espías alemanes.<br />
71<br />
<strong>Xurdimento</strong>
72<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
MARAVILLOSAS<br />
PLAYAS<br />
Estoril, <strong>do</strong>n<strong>de</strong> nace “James Bond, el Agente 007”, y la<br />
monarquía europea se exilia<br />
Estoril está salpicada <strong>de</strong> maravillosas<br />
y espectaculares playas,<br />
<strong>do</strong>n<strong>de</strong> relajarse al sol es un gran<br />
placer para to<strong>do</strong> el turista amante<br />
<strong>de</strong> esta oferta turística. Impresionantes<br />
acantila<strong>do</strong>s hacen que la<br />
imaginación vuele hasta el otro<br />
extremo <strong>de</strong>l Océano Atlántico.<br />
Sus jardines, palacios y villas<br />
permiten al visitante hacer sentir<br />
su rico y glamoroso pasa<strong>do</strong> histórico.<br />
Cascais tiene un patrimonio inmaterial<br />
muy importante en sabor<br />
culinario. La hela<strong>de</strong>ría Santini<br />
elabora inalterablemente<br />
hela<strong>do</strong>s que tienen el sello “<strong>de</strong>licatessen”.<br />
Sus recetas se vienen<br />
llevan<strong>do</strong> a la práctica <strong>de</strong>s<strong>de</strong> mitad<br />
<strong>de</strong>l siglo pasa<strong>do</strong>. Tienen fama, no<br />
solamente en la zona <strong>do</strong>n<strong>de</strong> los<br />
fabrican sino más allá.<br />
Otro <strong>de</strong> los sabores que han da<strong>do</strong><br />
fama a Cascais son los dulces y<br />
pasteles que presenta la histórica<br />
Pastelería Garret, con sus bollos<br />
“rey” y “reina”, pasteles que tie-<br />
nen ciertas semblanzas con el<br />
roscón <strong>de</strong> reyes <strong>de</strong> nuestro país,<br />
aunque manifiesta una singularidad;<br />
están exentos <strong>de</strong> la clásica<br />
“haba” y “rey”, que contienen<br />
los españoles. Garret, que llegó<br />
a servir al Con<strong>de</strong> <strong>de</strong> Barcelona<br />
su cena <strong>de</strong> <strong>de</strong>spedida <strong>de</strong> Estoril<br />
en el exilio, tiene en carta, durante<br />
to<strong>do</strong> el año, estos pasteles<br />
cuya diferencia entre el “rey” y<br />
la “reina” consiste en que el primero<br />
tiene azúcar piedra, mientras<br />
que el “reina”, no.<br />
Para regar los dulces y platos<br />
gastronómicos, la zona <strong>de</strong><br />
Cascais elabora vinos <strong>de</strong> suelos<br />
arenosos, exentas sus viñas<br />
<strong>de</strong>l ataque <strong>de</strong> la filoxera que se<br />
produjo a finales <strong>de</strong>l siglo XIX,<br />
<strong>de</strong>bi<strong>do</strong> a la protección que ejerce<br />
la tierra arenosa sobre sus<br />
raíces. Almoçageme es un magnífico<br />
exponente <strong>de</strong> estos vinos,<br />
así como <strong>de</strong> otros <strong>de</strong> tierra calcárea,<br />
cal<strong>do</strong>s marca<strong>do</strong>s por un<br />
<strong>de</strong>staca<strong>do</strong> componente afruta<strong>do</strong><br />
que los hace ser muy finos y <strong>de</strong>lica<strong>do</strong>s.<br />
El Café <strong>de</strong> París <strong>de</strong> Sintra es<br />
un restaurante <strong>de</strong> cocina <strong>de</strong> autor.<br />
Ofrece platos <strong>de</strong> pesca<strong>do</strong> y<br />
carne en un come<strong>do</strong>r que luce<br />
<strong>de</strong>cora<strong>do</strong>s que recuerdan al Art<br />
Decó <strong>de</strong> la capital francesa. A<br />
un tiro <strong>de</strong> piedra <strong>de</strong> Café <strong>de</strong><br />
París, Piriquita fabrica dulces<br />
típicos <strong>de</strong> la zona portuguesa;<br />
se pue<strong>de</strong>n tomar en el mismo<br />
lugar o llevárselos.
Estoril, <strong>do</strong>n<strong>de</strong> nace “James Bond, el Agente 007”, y la<br />
monarquía europea se exilia<br />
El restaurante típico “Refugio da<br />
Roca”, presenta en la mesa algunas<br />
<strong>de</strong> sus especialida<strong>de</strong>s más<br />
reconocidas, especialmente en<br />
platos <strong>de</strong> pesca<strong>do</strong> fresco <strong>de</strong>l Atlántico.<br />
Como plato fuerte <strong>de</strong> la<br />
restauración <strong>de</strong> Cascais, está el<br />
menú-<strong>de</strong>gustación <strong>de</strong>l Hotel Fortaleza<br />
<strong>do</strong> Guincho, con una estrella<br />
renovada en la edición <strong>2012</strong><br />
<strong>de</strong> la Michelín; posiblemente esta<br />
<strong>de</strong>gustación <strong>de</strong> cocina refinada<br />
sea la mejor <strong>de</strong> Portugal.<br />
El restaurante 5 Senti<strong>do</strong>s es punto<br />
<strong>do</strong>n<strong>de</strong> <strong>de</strong>gustar platos sencillos,<br />
pero muy sabrosos. Para<br />
comer bien.<br />
Enric Ribera Gabandé<br />
riberaenric@telefonica.net<br />
Fotos: Pilar Rius<br />
Turismo <strong>de</strong> Estoril<br />
Avenida Clotil<strong>de</strong>, Edificio <strong>Centro</strong><br />
<strong>de</strong> Congresos, 3º, A<br />
2765-211 Estoril<br />
(Portugal)<br />
Tel. 00 351 21 464 36 63<br />
www.estoril-portugal.com<br />
Hotel Vila Galé Cascais<br />
Rua Frei Nocolau <strong>de</strong> Oliveira, 80<br />
Parque da Gandarinha<br />
2750-641 Cascais<br />
(Portugal)<br />
Tel. 00 351 214 826 000<br />
E.mail: cascais@vilagale.pt<br />
www.vilagale.pt<br />
Restaurante 5 Senti<strong>do</strong>s<br />
Largo da Assuncao<br />
Tel. 00 +351 96 157 11 94<br />
Cascais 2750-298<br />
(Portugal)<br />
Hela<strong>de</strong>ría Santini<br />
Av. Valbom<br />
Cascais<br />
(Portugal)<br />
Teléfono: 00 +351 21 4833709<br />
www.gela<strong>do</strong>santini.com<br />
Pastelería Garret<br />
Avenida Nice 54<br />
2765-259 Estoril<br />
(Portugal)<br />
Tel. 00 +351 214680365<br />
Piriquita<br />
Rua das Padarias<br />
Sintra<br />
(Portugal)<br />
Restaurante Refugio da Roca<br />
Azóia<br />
2705-001 Colares<br />
(Portugal)<br />
Tel. 00(+351) 21 929 08 98<br />
Hotel Fortaleza <strong>do</strong> Guincho<br />
2750-642 Cascais<br />
(Portugal)<br />
Tel. 00 +351 21 487 04 91<br />
Fax. 00 +351 21 487 04 31<br />
Enric Ribera Gabandé<br />
E.mail:<br />
riberaenric@telefonica.net<br />
Fotos:<br />
Pilar Rius<br />
73<br />
<strong>Xurdimento</strong>
74<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
VI XUNTANZA DE AMIGOS<br />
DE SELA<br />
Con renovada ilusión e alegría polo reencontro,<br />
os amigos <strong>de</strong> Sela voltamos a confraternizar<br />
nunha cea que se prolongou ata altas horas da<br />
madrugada.<br />
Nun restaurante <strong>de</strong> Salvaterra <strong>do</strong> Miño, <strong>de</strong>mos<br />
conta <strong>de</strong> excelentes viandas e <strong>do</strong>s amorosos<br />
viños <strong>do</strong> conda<strong>do</strong> que contribuíron coa súa<br />
inxesta mo<strong>de</strong>rada a unha conversa relaxada e<br />
armoniosa<br />
Circunstancialmente a data elexida foi a<br />
véspera <strong>do</strong> Apóstolo, 24 <strong>de</strong> xullo, e xuntámonos<br />
en peregrinación solemne homes e mulleres<br />
chega<strong>do</strong>s <strong>de</strong> diferentes lugares <strong>do</strong> país para este<br />
convite entre irmáns, que se non <strong>de</strong> sangue si o<br />
somos <strong>de</strong> afecto e respecto; como pai tivemos<br />
tamén ó noso queri<strong>do</strong> mestre da infancia, Don<br />
Antonio Carpintero Pérez<br />
Co <strong>de</strong>sexo <strong>de</strong> que en breve to<strong>do</strong>s aqueles rapaces<br />
que compartimos aula baixo tella<strong>do</strong> común<br />
co sempre recorda<strong>do</strong> escolante, xuntémonos<br />
e homenaxeemos a tan consi<strong>de</strong>ra<strong>do</strong> instructor<br />
que formou a varias xeracións <strong>de</strong> homes da nosa<br />
parroquia e soupo, a<strong>de</strong>máis <strong>de</strong> aleccionarnos<br />
académicamente, ensinarnos co seu exemplo a<br />
ser homes <strong>de</strong> ben.<br />
Carlos Alonso Bellmunt
Vocalía <strong>de</strong> la Mujer<br />
La vocalía <strong>de</strong> la mujer continuan<strong>do</strong> la trayectoria<br />
<strong>de</strong> varios años, ha segui<strong>do</strong> con sus activida<strong>de</strong>s fijas<br />
to<strong>do</strong>s los martes y jueves, con lo cual, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong><br />
dar vida activa al <strong>Centro</strong> social, realiza sus trabajos<br />
pashwor y <strong>de</strong>más activida<strong>de</strong>s manuales y culturales;<br />
también colabora con to<strong>do</strong>s los actos programa<strong>do</strong>s<br />
por la Junta Directiva.<br />
El 8 <strong>de</strong> febrero, Festividad <strong>de</strong> Santa Águeda, se<br />
organizó una <strong>de</strong>mostración <strong>de</strong> cocina “THERMO-<br />
MIX” cocinan<strong>do</strong> un menú completo, <strong>de</strong>gusta<strong>do</strong><br />
por todas las asistentes.<br />
En la semana cultural que se inició el 28 <strong>de</strong> febrero,<br />
la vocalía, como viene sien<strong>do</strong> tradicional,<br />
montó una exposición <strong>de</strong> manualida<strong>de</strong>s preparada<br />
durante to<strong>do</strong> el curso. A la inauguración <strong>de</strong> la misma,<br />
asistió la concejal responsable <strong>de</strong> Políticas <strong>de</strong><br />
Igualdad <strong>de</strong>l Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> Dña. Neus<br />
Brocal Mañas.<br />
Exposición <strong>de</strong> manualida<strong>de</strong>s<br />
Visita Sagrada Familia<br />
El 11 <strong>de</strong> marzo, y también a propuesta <strong>de</strong> la Vocalía,<br />
se convocó a to<strong>do</strong>s los socios <strong>de</strong>l <strong>Centro</strong>, a<br />
participar en una <strong>de</strong>mostración <strong>de</strong> platos <strong>de</strong> cocina<br />
y también <strong>de</strong> repostería que fueron <strong>de</strong>gusta<strong>do</strong>s por<br />
to<strong>do</strong>s los asistentes.<br />
Activida<strong>de</strong>s culturales llevadas a cabo: El mes <strong>de</strong> febrero<br />
organizó una charla-coloquio, a cargo <strong>de</strong> Pepita<br />
Ruestes, presenta<strong>do</strong>ra <strong>de</strong>l programa L’Àtic <strong>de</strong> TV La<br />
Mañana.<br />
En el mes <strong>de</strong> abril organizó una visita cultural a<br />
Barcelona para visitar el Templo <strong>de</strong> la Sagrada Familia.<br />
Por la tar<strong>de</strong> se asistió a una representación<br />
teatral en la misma ciudad condal.<br />
En el mes <strong>de</strong> mayo la Vocalía organizó una excursión<br />
cultural <strong>de</strong> fin <strong>de</strong> semana, con <strong>de</strong>stino Burgos,<br />
visitan<strong>do</strong> Logroño y Santo Domingo <strong>de</strong> la Calzada,<br />
a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> to<strong>do</strong>s los monumentos <strong>de</strong> la ciudad <strong>de</strong><br />
Burgos y alre<strong>de</strong><strong>do</strong>res.<br />
75<br />
<strong>Xurdimento</strong>
76<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Vocalía <strong>de</strong> la Mujer<br />
En el mes <strong>de</strong> junio, se llevó a cabo una visita<br />
guiada a la exposición “EL ARTE COPTO EN<br />
EGIPTO” en “Catalunya Fórum” <strong>de</strong> la Caixa<br />
Catalunya en <strong>Lleida</strong><br />
En el mes <strong>de</strong> diciembre, con motivo <strong>de</strong> la festividad<br />
<strong>de</strong> Santa Lucía, se llevó a cabo una conferencia<br />
sobre “EL COMERÇ I LA DONA” a<br />
cargo <strong>de</strong> Bea Obis Aguilar, concejal <strong>de</strong>l Ayuntamiento<br />
<strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>.<br />
El 20 <strong>de</strong> marzo, con motivo <strong>de</strong> la próxima festividad<br />
<strong>de</strong> “Sant Jordi”, la concejal <strong>de</strong>l Ayuntamiento<br />
<strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, Neus Brocal Mañas, hizo entrega <strong>de</strong> la<br />
tradicional rosa a las componentes <strong>de</strong> la Vocalía.<br />
El 21 <strong>de</strong>l mismo mes <strong>de</strong> marzo y también con<br />
motivo <strong>de</strong> “Sant Jordi”, fueron obsequiadas por<br />
el <strong>Centro</strong> con una rosa, las componentes <strong>de</strong> la<br />
Vocalía da Muller, las componentes <strong>de</strong> la Coral<br />
Cengallei y todas las socias que confirmaron su<br />
asistencia al <strong>Centro</strong>, el menciona<strong>do</strong> día.<br />
El 15 <strong>de</strong> mayo miembros <strong>de</strong> la Vocalía participaron<br />
nuevamente en la fiesta <strong>de</strong> MOROS I CRIS-<br />
TIANS tanto en el <strong>de</strong>sfile como en la batalla<br />
final.<br />
En el mes <strong>de</strong> abril, como ya es tradicional, colaboró<br />
en la organización <strong>de</strong> la “XV FESTA DO<br />
POLBO” que a juzgar por las ediciones ininterrumpidas<br />
que se han veni<strong>do</strong> celebran<strong>do</strong>, está<br />
Excursió a Burgos<br />
Charla - Coloquio Pepita Ruestes<br />
Aguedas 2011<br />
<strong>de</strong>l to<strong>do</strong> consolidada, muy bien aceptada y<br />
muy esperada por los “lleidatans i lleidatanes”.<br />
En el mes <strong>de</strong> junio se celebró la tradicional<br />
cena <strong>de</strong> fin <strong>de</strong> curso en la que se da un reconocimiento<br />
a la profesora <strong>de</strong> manualida<strong>de</strong>s<br />
y miembro <strong>de</strong> la Vocalía, M. Alba Gil<br />
Bardanca.<br />
Marta Roigé Mostany
XANEIRO<br />
23-01-11<br />
Matanza 2011<br />
Memoria <strong>do</strong>s actos da<br />
Entida<strong>de</strong>, no ano 2011<br />
Domingo día 23 <strong>de</strong> Xaneiro <strong>de</strong> 2011, ás 14 horas,<br />
e <strong>do</strong> mesmo xeito que nos anos anteriores, celebramos<br />
“A Matanza <strong>do</strong> Porco” no local <strong>do</strong> noso<br />
<strong>Centro</strong>, situa<strong>do</strong> na Rúa/ Pare Palau, número 2 <strong>de</strong><br />
Pardinyes. O evento foi un rotun<strong>do</strong> éxito. Grazas<br />
ó noso socio Xosé Domínguez e aos membros da<br />
Xunta Directiva que lle axudaron, to<strong>do</strong> saíu moi<br />
ben. Acompañáronnos o Concelleiro <strong>de</strong> “Participació<br />
Ciutadana”, D. Joan Gómez López, o Concelleiro<br />
<strong>de</strong> “Formació e Inserció socio-laboral” D.<br />
Luís Franco Bèrgua, o Presi<strong>de</strong>nte das Casas Rexionais<br />
<strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> D. Cosme García Mir, o Presi<strong>de</strong>nte<br />
da Casa <strong>de</strong> Castela e León D. Óscar Sánchez e, o<br />
Vicepresi<strong>de</strong>nte da Casa <strong>de</strong> Andalucía D. Vicente<br />
Esteve Esteve, a<strong>de</strong>mais <strong>de</strong> moitos socios e amigos,<br />
que enchían o local.<br />
FEBREIRO<br />
08-02-11<br />
O día 8 <strong>de</strong> febreiro <strong>de</strong> 2011, as compoñentes da<br />
Vocalía da Muller <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong>, reuníronse no<br />
local Social <strong>do</strong> <strong>Centro</strong>, para celebrar o <br />
organizan<strong>do</strong> unha <strong>de</strong>mostración <strong>de</strong> cociña<br />
con Thermomix, a cargo <strong>de</strong> Dolors Vilella,<br />
representante da misma. Cociñouse o seguinte<br />
menú:patacas ó vapor aliñadas con pementón<br />
e aceite, paté <strong>de</strong> xamón dulce con anchoas,<br />
e hovos recheos <strong>de</strong> atún., crema <strong>de</strong><br />
Aguedas 2011<br />
espárragos., merluza á gallega con<br />
mexilóns ó vapor e salsa americana.graniza<strong>do</strong><br />
<strong>de</strong> mandarina, e flan <strong>de</strong> turrón <strong>de</strong> Jijona con<br />
nata montada.<br />
O acto foi un rotun<strong>do</strong> éxito, disfrutan<strong>do</strong> moito da<br />
compañía, e agra<strong>de</strong>cén<strong>do</strong>lle a Dolors Vilella esta<br />
extraordinaria <strong>de</strong>mostración.<br />
22-02-11<br />
Ás 19 horas <strong>do</strong> martes día 22 <strong>de</strong> febreiro <strong>de</strong> 2010,<br />
o <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> a través da Vocalía da<br />
Muller <strong>do</strong> <strong>Centro</strong>, organizou unha charla-coloquio<br />
no local Social <strong>do</strong> <strong>Centro</strong>, a cargo da presenta<strong>do</strong>ra<br />
<strong>do</strong> Programa L`Átic <strong>de</strong> TV La Mañana, Sra. Pepita<br />
Ruestes, baixo o título,<br />
unha vez rematada a mesma, os asistentes foron<br />
obsequia<strong>do</strong>s cun refrixerio. O acto foi un éxito.<br />
Conferencia Pepita Ruestes<br />
77<br />
<strong>Xurdimento</strong>
78<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
24.02.11<br />
Memoria <strong>do</strong>s actos da Entida<strong>de</strong>, no ano 2011<br />
Ás 19,30 horas <strong>do</strong> xoves día 24 <strong>de</strong> febreiro <strong>de</strong><br />
2011, no local social <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>,<br />
o Sr. Pedro Montero representante da empresa<br />
, explicou con<br />
to<strong>do</strong> tipo <strong>de</strong> <strong>de</strong>talles como funciona a magnetoterapia<br />
no corpo humano, e como <strong>de</strong>saparece a <strong>do</strong>r<br />
sen usar medicamento. O acto resultou moi ameno<br />
e moi ilustrativo.<br />
Conferencia Médico-Informativa<br />
28-02-11<br />
Luns día 28 <strong>de</strong> Febreiro <strong>de</strong> 2011, ás 19 horas, polo<br />
Presi<strong>de</strong>nte da Entida<strong>de</strong> D. Xosé Terceiro Folgar, foi<br />
inaugurada a Semana Cultural <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong><br />
<strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> (Casa <strong>de</strong> Galicia) coa exposición <strong>de</strong> manualida<strong>de</strong>s<br />
que preparou a Vocalía da Muller durante<br />
o curso. A<strong>de</strong>mais <strong>do</strong> público asistente, acompañounos<br />
a “Rexe<strong>do</strong>ra” <strong>do</strong> Concello <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>,<br />
Inauguración Semana Cultural<br />
Dna. Neus Brocal Mañas responsable <strong>de</strong> Política<br />
<strong>de</strong> Igualda<strong>de</strong>. Ao final foi ofreci<strong>do</strong> a tó<strong>do</strong>los asistentes,<br />
un ágape rega<strong>do</strong> con viño <strong>do</strong> Ribeiro.<br />
MARZO<br />
01-03-11<br />
Dibuxos, xogos e chocolatada 2011<br />
Martes día 1 <strong>de</strong> marzo <strong>de</strong> 2011, ás 18,00 horas, no<br />
local social da Entida<strong>de</strong>, celebráronse interesantes<br />
e rifadas partidas <strong>de</strong> cartas. Unha vez remata<strong>do</strong> o<br />
acto to<strong>do</strong>s foron obsequia<strong>do</strong>s cun sabroso e rico<br />
chocolate acompaña<strong>do</strong> dunha exquisita coca <strong>do</strong>ce.<br />
02-03-11<br />
Mércores día 2 <strong>de</strong> Marzo <strong>de</strong> 2011, ás 20 horas, no<br />
local social <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, <strong>de</strong>u comezo<br />
unha conferencia a cargo <strong>de</strong> D. Juan Bellmunt,<br />
baixo o título “Exposición sobre o papel da<br />
Muller no século XIX”. O acto foi moi interesante<br />
Conferencia Joan Bellmunt
Memoria <strong>do</strong>s actos da Entida<strong>de</strong>, no ano 2011<br />
e dun gran interese para to<strong>do</strong>s os asistentes; a<strong>de</strong>mais,<br />
acompañáronnos a “Rexe<strong>do</strong>ra” <strong>do</strong> Concello<br />
<strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, Dna. Neus Brocal Mañas responsable<br />
<strong>de</strong> Política <strong>de</strong> Igualda<strong>de</strong>, e tamén o “Rexe<strong>do</strong>r” D.<br />
Antonio Chico, o candidato ó Concello <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong><br />
por CiU, D. Joan Ramón Zaballos, o Presi<strong>de</strong>nte da<br />
Fe<strong>de</strong>ración <strong>de</strong> Casas e <strong>Centro</strong>s Rexionais <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>,<br />
D. Cosme Garcia i Mir, o Presi<strong>de</strong>nte da Casa <strong>de</strong><br />
Extremadura D. Gregorio Gálvez, e o Presi<strong>de</strong>nte da<br />
Casa <strong>de</strong> Castela e León D. Óscar Sánchez. Finalizou<br />
o acto coa entrega polo Presi<strong>de</strong>nte da Entida<strong>de</strong>,<br />
D. José Terceiro, dun agasallo ó conferenciante;<br />
<strong>de</strong>spois to<strong>do</strong>s os asistentes <strong>de</strong>gustaron un refrixerio.<br />
O acto foi un rotun<strong>do</strong> éxito.<br />
03-03-11<br />
Xoves día 3 <strong>de</strong> Marzo <strong>de</strong> 2011, ás 19,00 horas e no<br />
local social <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, levouse<br />
a cabo unha <strong>de</strong>mostración culinaria <strong>de</strong> diferentes<br />
pratos salga<strong>do</strong>s e <strong>do</strong>ces que os socios e simpatizantes<br />
achegaron. O acto finalizou coa <strong>de</strong>gustación<br />
por tó<strong>do</strong>los presentes <strong>do</strong>s múltiples e exquisitos<br />
pratos, tal como se po<strong>de</strong> ver na foto adxunta.<br />
Postres duces e sala<strong>do</strong>s<br />
04-03-11<br />
Venres día 04 <strong>de</strong> Marzo <strong>de</strong> 2011, ás 19,10 horas, e<br />
cun cheo total <strong>do</strong> local social da Entida<strong>de</strong>, proce<strong>de</strong>use<br />
á presentación <strong>do</strong> número 24 da Revista <br />
a cargo <strong>do</strong> Sr. Ángel Ros i Domingo,<br />
Alcal<strong>de</strong> <strong>do</strong> Concello <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>. O Presi<strong>de</strong>nte<br />
<strong>do</strong> <strong>Centro</strong>, Sr. José Terceiro Folgar, <strong>de</strong>u a benvida<br />
a to<strong>do</strong>s os presentes, socios, amigos e simpatizantes<br />
que nos acompañaban, e moi especialmente ás<br />
distintas Autorida<strong>de</strong>s locais, entre outros o Conce-<br />
Presentación Revista <strong>Xurdimento</strong><br />
lleiro <strong>de</strong> “Participació Citadá”, D. Joan Gómez, os<br />
Concelleiros/as D. Jesús Castillo, Dñª Neus Brocal,<br />
María José Horcajadas, e D. Antonio Chico,<br />
o Presi<strong>de</strong>nte da Fe<strong>de</strong>ración <strong>de</strong> Casas Rexionais<br />
<strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, D. Cosme García Mir, os presi<strong>de</strong>ntes<br />
das Casas Rexionais <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>: Casa <strong>de</strong> Aragón,<br />
D. Jesús Monter; <strong>Centro</strong> <strong>de</strong> Castela e León D. Oscar<br />
Sánchez; e Casa <strong>de</strong> Extremadura D. Gregorio<br />
Gálvez. Tamén nos acompañaron D. Antonio Díaz,<br />
corresponsal en Cataluña <strong>de</strong> “Galicia no Mun<strong>do</strong>”,<br />
o colabora<strong>do</strong>r da Revista D. Rubén Alonso e, a<br />
<strong>do</strong> noso amigo e coordina<strong>do</strong>r da revista D. Xulio<br />
Couxil. Despois fixo unha breve reseña <strong>do</strong> conferenciante,<br />
dán<strong>do</strong>lle seguidamente a palabra. Iniciou<br />
a súa intervención en lingua catalana e, continuou<br />
<strong>de</strong>spois en castelán, dan<strong>do</strong> unha pequena pincelada<br />
<strong>de</strong> algúns <strong>do</strong>s artigos que contén a revista.<br />
O Señor Ángel Ros asinou no libro <strong>de</strong> honor da<br />
Entida<strong>de</strong>. Ao finalizar, o Sr. Terceiro fíxolle entrega<br />
dun pequeno agasallo como recor<strong>do</strong> <strong>do</strong> seu paso<br />
pola Entida<strong>de</strong> e acto segui<strong>do</strong> to<strong>do</strong>s os presentes foron<br />
obsequia<strong>do</strong>s cun viño galego e un ágape. Foi<br />
to<strong>do</strong> un gran éxito.<br />
06-03-11<br />
Domingo día 6 <strong>de</strong> marzo <strong>de</strong> 2011. Ás 12,30 horas<br />
celebración da Santa misa na igrexa parroquial<br />
<strong>de</strong> Sant Jaume, interpretan<strong>do</strong> a nosa Coral CEN-<br />
GALLEI a parte musicada e cantada <strong>de</strong> mesma; ás<br />
13,15 horas, no local social da nosa Entida<strong>de</strong>, tivo<br />
lugar a Asemblea Xeral Ordinaria <strong>do</strong>s socios na<br />
que seguin<strong>do</strong> a or<strong>de</strong> <strong>do</strong> día proce<strong>de</strong>use a ler a acta<br />
da asemblea anterior que foi aprobada por unanimida<strong>de</strong>;<br />
acto segui<strong>do</strong> o Tesoureiro leu o esta<strong>do</strong><br />
79<br />
<strong>Xurdimento</strong>
80<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Memoria <strong>do</strong>s actos da Entida<strong>de</strong>, no ano 2011<br />
Asamblea Calçotada 2011<br />
das contas da Entida<strong>de</strong>, mailos orzamentos para ao<br />
ano 2011 que foron aproba<strong>do</strong>s por unanimida<strong>de</strong>; o<br />
vicepresi<strong>de</strong>nte 1º, fixo un anticipo das activida<strong>de</strong>s<br />
que ten previsto <strong>de</strong>senrolar no ano 2011 a Entida<strong>de</strong>;<br />
<strong>de</strong>spois, e seguin<strong>do</strong> o conti<strong>do</strong> <strong>do</strong>s artigos 16 e<br />
21 <strong>do</strong>s estatutos, proce<strong>de</strong>use a confirmar a Xunta<br />
directiva, quedan<strong>do</strong> constituida da seguinte forma:<br />
Presi<strong>de</strong>nte, D. José Terceiro Folgar; Vicepresi<strong>de</strong>nte<br />
1º D. Carlos Alonso Bellmunt; Vicepresi<strong>de</strong>nte<br />
2º, D. José Luis Raposo Toja; Secretario D. Eligio<br />
Suevos Otero; Vicesecretario D. Daniel Vila<br />
López; Tesoureiro D. Luís Trigo Domínguez; Vocal<br />
Organización actos D. José Domínguez Rodríguez;<br />
Pta. Vocalía da Muller, Dª. Marta Roigé<br />
Mostany, Vocal relacións Públicas, Dª. María Alba<br />
Gil Bardanca; Vocal, Dª. Dolores Blanco Roo e Vocal,<br />
D. Antonio Sanmartín Sanmartín. Unha vez rematada<br />
a Asemblea, to<strong>do</strong>s os asistentes <strong>de</strong>gustaron<br />
un bo viño proce<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> Galicia e máis un apetitoso<br />
aperitivo. Acto segui<strong>do</strong> to<strong>do</strong>s os asistentes<br />
remataron a xornada cun bo xantar <strong>de</strong> Irmanda<strong>de</strong><br />
con queimada incluída e baile no local social ata ao<br />
final da tar<strong>de</strong>.<br />
Tamén nos compañou o Concelleiro <strong>de</strong> “Participació<br />
ciutadana”, D. Joan Gómez, e o Presi<strong>de</strong>nte da<br />
Fe<strong>de</strong>ración <strong>de</strong> Casas Rexionais <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> D. Cosme<br />
García Mir. Foi to<strong>do</strong> un gran éxito.<br />
20-03-11<br />
Domingo día 20 <strong>de</strong> marzo <strong>de</strong> 2011, na Ermida <strong>de</strong><br />
Grenyana, a nosa Asociación Cultural celebrou a<br />
tradicional calçotada comezan<strong>do</strong> ás 8:00 e finalizan<strong>do</strong><br />
ás 20:00 horas. A xornada foi moi completa,<br />
acompañán<strong>do</strong>nos os Concelleiros <strong>do</strong> “Ajuntament<br />
<strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>”, Dñª. Dolors Ar<strong>de</strong>riu Sabaté, D. Joan<br />
Gómez López, D. Lluis Franco Bèrgua, D. Antonio<br />
Chico, e D. Ramón Camats Guàrdia; Dñª. Marisa<br />
Xandri Pujol, Diputada no “Parlament <strong>de</strong> Catalunya”,<br />
e o Presi<strong>de</strong>nte da Fe<strong>de</strong>ración <strong>de</strong> Casas y <strong>Centro</strong>s<br />
Regionales <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, D. Cosme García i Mir;<br />
tamén nos acompañou Dñª. Inma Manso Ferrándiz<br />
cabeza <strong>de</strong> lista polo PP ó “Ajuntament <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>”<br />
nas próximas eleccións municipais.<br />
Ás 11:00 horas na Ermida, asistimos á Santa Misa,<br />
que foi cantada pola nosa Coral Cengallei dirixida<br />
por Rosa González Mahía, que, como sempre, é<br />
unha ledicia escoitala.<br />
Ás 14:00 horas to<strong>do</strong>s <strong>de</strong>mos boa conta <strong>do</strong>s ricos<br />
manxares, empezan<strong>do</strong> polos calçots que coa saborosa<br />
salsa (<strong>de</strong> receita secreta) estaban estupen<strong>do</strong>s;<br />
continuamos cun segun<strong>do</strong> prato <strong>de</strong> “monchetas”,<br />
longaiza e “chuletiñas” <strong>de</strong> cor<strong>de</strong>iro, to<strong>do</strong>s eles rega<strong>do</strong>s<br />
cun bo viño <strong>do</strong> Ribeiro e finalizamos coas<br />
sobremesas a base <strong>de</strong> <strong>de</strong>liciosos manxares ao cal<br />
mellor: tartas, pasteis e froita, sen faltar os licores<br />
e unha extraordinaria queimada.<br />
Durante toda a estancia nas estupendas instalacións<br />
da Partida <strong>de</strong> Grenyana, estivemos ameniza<strong>do</strong>s por<br />
música galega, controlada polo membro da Xunta<br />
directiva, José Luís Raposo, facen<strong>do</strong> que a xente,<br />
<strong>de</strong>spois <strong>de</strong> comer e beber ben, baile ao son da música<br />
galega.<br />
Tamén houbo un entretenemento <strong>de</strong>portivo grazas<br />
ó noso amigo Josep Prim Biosca, pois case tó<strong>do</strong>los<br />
asistentes xogaron ás, incluí<strong>do</strong>s os representantes<br />
políticos.<br />
Cabe resaltar que a organización foi exquisi-
Memoria <strong>do</strong>s actos da Entida<strong>de</strong>, no ano 2011<br />
ta. Nosa máis sincera e fonda felicitación ó noso<br />
“chef ”, José Domínguez, e ao equipo que lle axu<strong>do</strong>u.<br />
Noraboa.<br />
ABRIL<br />
01-04-11<br />
Ás 20.30 horas <strong>do</strong> día 1 <strong>de</strong> Abril <strong>de</strong> 2011, a Coral<br />
Cengallei <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, participou<br />
nunha “cea solidaria” para recaudar fon<strong>do</strong>s e axudar<br />
ás persoas máis necesitadas da terra, que organizou<br />
a Parroquia <strong>de</strong> Nosa Señora da Mercé. A<br />
nosa Coral interpretou as seguinte pezas musicais<br />
baixo a dirección <strong>de</strong> Rosa González Mahía: “Alalá<br />
<strong>de</strong> Lemos”, “A Rianxeira” e “Foliada <strong>de</strong> Camba<strong>do</strong>s”,<br />
sen<strong>do</strong> todas elas moi aplaudidas polo público<br />
asistente.<br />
Tra-lo concerto que ofreceu a Coral Cengallei, proce<strong>de</strong>use<br />
a unha cea solidaria á que tamén se agregou<br />
a Coral. Podíase participar nela, cun <strong>do</strong>nativo<br />
<strong>de</strong> 5 Euros por persoa e servíase pan con tomate e<br />
aceite e unha mazá.<br />
Cena solidaria La Merced 2011<br />
02-04-11<br />
Ás 19,00 horas <strong>do</strong> sába<strong>do</strong> día 2 <strong>de</strong> Abril <strong>de</strong> 2011, a<br />
Coral Cengallei <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> dirixida<br />
por Dñª Rosa González Mahía, actuou na Praza<br />
Paeria diante <strong>do</strong> “Ajuntament <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>”, convidada<br />
por “MAUS UNIDAS, nunha actuación<br />
conxunta con outras corais baixo o lema:<br />
, co obxetivo <strong>de</strong> recaudar fon<strong>do</strong>s<br />
para financiar proxectos <strong>de</strong> <strong>de</strong>senvolvemento para<br />
a muller na India. Interpretaron as seguintes can-<br />
Manos Unidas 2011<br />
cións: “Alalá <strong>de</strong> Lemos” , “A Rianxeira” e “Foliada<br />
<strong>de</strong> Camba<strong>do</strong>s”, que foron moi aplaudidas polo<br />
público asistente que abarrotaba a antedita praza.<br />
As mulleres que forman parte da nosa Coral estreaban<br />
unhas bufandas coas cores da ban<strong>de</strong>ira galega,<br />
que foron <strong>do</strong>adas pola Sra. Dolores Farré Torruella,<br />
e confeccionadas por Pepita Castellví Biosca e<br />
Rosi Blancas Sánchez.<br />
09-04-11<br />
Ás 19,45 horas <strong>do</strong> sába<strong>do</strong> día 9 <strong>do</strong> marzo <strong>de</strong> 2011,<br />
celebrouse o DÍA DA CONFRADEIRÍA DO<br />
CENTRO GALEGO DE LLEIDA, cun acto da<br />
Congregación e un rezo da COROA DOROSA. Ás<br />
20 horas, a Santa Misa oficiada polo Reveren<strong>do</strong> D.<br />
Daniel Turmo Gargallo e cantada maxistralmente<br />
pola nosa CORAL CENGALLEI. A ela asistiron<br />
os cofra<strong>de</strong>s, socios, amigos e familiares que encheron<br />
a igrexa.<br />
Oratorio das Dores<br />
81<br />
<strong>Xurdimento</strong>
82<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
10-04-11<br />
Memoria <strong>do</strong>s actos da Entida<strong>de</strong>, no ano 2011<br />
Ás 11,30 horas <strong>do</strong> <strong>do</strong>mingo día 10 <strong>do</strong> Abril <strong>de</strong><br />
2011, no “Mercat <strong>de</strong> Pardinyes-Barris Nord” <strong>de</strong><br />
<strong>Lleida</strong>, o <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> (Casa <strong>de</strong> Galicia),<br />
coa colaboración da Vocalía da Muller, organizou<br />
a “XV FESTA DO POLBO” co fin <strong>de</strong> dar a<br />
coñecer os nosos costumes e gastronomía.<br />
Acompañáronnos as autorida<strong>de</strong>s locais seguintes: o<br />
Alcal<strong>de</strong> da Cida<strong>de</strong>, D. Ángel Ros i Domingo; o Tenente<br />
<strong>de</strong> Alcal<strong>de</strong> D. Josep Presseguer Gené; o concelleiro<br />
<strong>de</strong> “Participació Ciutadana”, D. Joan Gómez<br />
López; o concelleiro <strong>de</strong> barrio, D. Lluis Franco i Bergua,<br />
e os concelleiros, D. Oriol Yuguero Torres, Dña.<br />
Neus Brocal Mañas, D. Antonio Chico, D. Alexis<br />
Guallar i Tàsies, e Dñª. María José Horcajada, o Presi<strong>de</strong>nte<br />
da Fe<strong>de</strong>ración; <strong>de</strong> Casas Rexionais <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>,<br />
D. Cosme García, <strong>de</strong>gustan<strong>do</strong> o rico manxar <strong>do</strong> polbo<br />
con patacas e pan galego; e to<strong>do</strong> iso estivo rega<strong>do</strong><br />
cun bo viño <strong>do</strong> Ribeiro.<br />
Tal como se ve nas fotografías que se acompañan,<br />
o evento foi un total e rotun<strong>do</strong> éxito, esgotán<strong>do</strong>se<br />
antes <strong>de</strong> dúas horas os produtos traí<strong>do</strong>s expresamente<br />
da nosa Galicia.<br />
Festa <strong>do</strong> Polbo 2011<br />
17-04-11<br />
A procesión <strong>do</strong> Domingo <strong>de</strong> Ramos, día 17 <strong>de</strong> Abril<br />
<strong>de</strong> 2011, composta por quince pasos, foi organizada<br />
pola Congregación da Nosa Señora das Dores.<br />
Os Cofra<strong>de</strong>s <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, acompañaron<br />
o paso da Santa Cea, encomezan<strong>do</strong> ás 19,30<br />
horas na rúa Blon<strong>de</strong>l, e facen<strong>do</strong> o percorri<strong>do</strong> polas<br />
rúas: Avda. Catalunya, Lluis Companys, Manuel <strong>de</strong><br />
Palacios, República Paraguay, Avda. Madrid e rematan<strong>do</strong><br />
outra vez na rúa Blon<strong>de</strong>l. Debi<strong>do</strong> á boa<br />
temperatura que facía, foron moitos os miles <strong>de</strong><br />
<strong>Lleida</strong>tans que a presenciaron.<br />
Domingo <strong>de</strong> Ramos 2011<br />
20-04-11<br />
O día 20 <strong>de</strong> abril <strong>de</strong> 2011, no local social da Entida<strong>de</strong><br />
e con motivo da próxima festivida<strong>de</strong> <strong>de</strong> “Sant<br />
Jordi”, a “Regi<strong>do</strong>ra <strong>de</strong> Polítiques d`Igualtat”, <strong>do</strong><br />
Concello <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, Dña Neus Brocal Mañas, entregou<br />
ó Presi<strong>de</strong>nte <strong>do</strong> <strong>Centro</strong>, D. José Terceiro, un<br />
ramo <strong>de</strong> rosas.<br />
Entraga Rosa en el <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong><br />
21-04-11<br />
O día 21 <strong>de</strong> abril <strong>de</strong> 2011, e con motivo da próxima<br />
festivida<strong>de</strong> <strong>de</strong> “Sant Jordi”, no local social <strong>do</strong><br />
<strong>Centro</strong>, as compoñentes da Vocalía da Muller e da<br />
Coral Cengallei, foron obsequiadas coa tradicional<br />
“ROSA DE SANT JORDI”.<br />
Sant Jordi
22-04-11<br />
Memoria <strong>do</strong>s actos da Entida<strong>de</strong>, no ano 2011<br />
A procesión <strong>do</strong> Santo Enterro <strong>do</strong> Venres Santo, día<br />
22 <strong>de</strong> Abril <strong>de</strong> <strong>2012</strong>, composta por 14 pasos, foi organizada<br />
pola Corporación da “Purísima Sangre”.<br />
Os Confra<strong>de</strong>s <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, acompañaron<br />
o paso <strong>do</strong> “Ecce Homo”. Comezaron ás<br />
21 horas <strong>de</strong>n<strong>de</strong> a rúa Blon<strong>de</strong>l (on<strong>de</strong> se formaron<br />
os distintos pasos); <strong>de</strong>spois transcurriu pola Avda.<br />
Cataluña, Rúa Lluis Companys, Unión, Templarios,<br />
Aca<strong>de</strong>mia, República Paraguai, Avda. Madrid,<br />
rematan<strong>do</strong> na Avda. Catalunya.<br />
Aínda que o tempo ameazaba con chuvia, foron<br />
moitos os miles <strong>de</strong> lleidatans que presenciaron a<br />
procesión.<br />
Venres Santo 2011<br />
30-04-11<br />
Sába<strong>do</strong> día 30 <strong>de</strong> abril, e organiza<strong>do</strong> pola Vocalía<br />
da Muller <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, un grupo <strong>de</strong><br />
socios e amigos da Entida<strong>de</strong>, realizaron unha ex-<br />
Visita Sagrada Familia<br />
cursión cultural a Barcelona para visitar o Templo<br />
da Sagrada Familia e presenciar a obra <strong>de</strong> teatro<br />
“Visca els Nuvis”.<br />
Pola mañá realizaron o percorri<strong>do</strong> polo Templo,<br />
acompaña<strong>do</strong>s en to<strong>do</strong> momento pola guía da expedición,<br />
quen foi dan<strong>do</strong> as explicacións oportunas<br />
po<strong>de</strong>n<strong>do</strong> contemplar a magnífica e extraordinaria<br />
beleza da obra <strong>de</strong> Gaudí. Pola tar<strong>de</strong> e <strong>de</strong>spois <strong>de</strong><br />
realizar un “Xantar” <strong>de</strong> Irmanda<strong>de</strong> na localida<strong>de</strong><br />
<strong>de</strong> Vallirana, presenciaron a obra <strong>de</strong> teatro<br />
” por Amparo Moreno e Joan Pera. Foi un<br />
día magnífico para to<strong>do</strong>s os participantes.<br />
MAIO<br />
03-05-11<br />
Martes día 3 <strong>de</strong> maio <strong>de</strong> 2011, varios socios/as da<br />
Entida<strong>de</strong> e amigos <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, realizaron<br />
unha visita guiada ao<br />
un espazo único <strong>de</strong> máis <strong>de</strong> sete<br />
hectáreas <strong>de</strong> terreo, on<strong>de</strong> se atopa unha completa<br />
colección <strong>de</strong> platas vivas con máis <strong>de</strong> medio milleiro<br />
<strong>de</strong> especies arbóreas e arbustos, or<strong>de</strong>na<strong>do</strong>s segun<strong>do</strong><br />
o orixinario en que viven. Seguin<strong>do</strong> as exhaustivas<br />
explicacións da guía, Sta. Marta Ferriol,<br />
pui<strong>de</strong>ron observar todas as especies que existen no<br />
mesmo. Foi unha magnífica experiencia.<br />
Visita “Jardi botànic” <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> 2011<br />
07-05-11<br />
Debi<strong>do</strong> a que a tar<strong>de</strong> <strong>do</strong> sába<strong>do</strong> día 7 <strong>de</strong> maio <strong>de</strong><br />
2011, estivo choven<strong>do</strong> en Lérida capital, ininterrompidamente,<br />
foi suspendida a actuación <strong>do</strong> Grupo <strong>de</strong><br />
Gaitas e Danzas da Asociación Cultural Sauda<strong>de</strong> <strong>de</strong><br />
83<br />
<strong>Xurdimento</strong>
84<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Memoria <strong>do</strong>s actos da Entida<strong>de</strong>, no ano 2011<br />
Barcelona que estaba prevista para as 19,00 horas<br />
na Praza “Ricard Vinyes”; ás 24 horas tamén foi<br />
suspendida, polo Concello <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, a nosa participación<br />
na verbena <strong>do</strong>s “Camps Elisis” que, como<br />
cada ano, dispoñía dunha “caseta”, concesión que se<br />
lle fai a tódalas Casas Rexionais para que continúen<br />
coa festa a partires das 12 até ás 24 horas <strong>do</strong> <strong>do</strong>mingo.<br />
Como viron o tempo, así se fixo. Foi un rotun<strong>do</strong><br />
éxito, pois, foron moitas as familias que visitaron a<br />
nosa para <strong>de</strong>gustar os exquisitos productos<br />
traí<strong>do</strong>s <strong>de</strong> Galicia.<br />
Verbena Campos Elisis 2011<br />
11-05-11<br />
Mércores día 11 <strong>de</strong> maio <strong>de</strong> 2011, tivo lugar a<br />
Ofrenda <strong>de</strong> flores ao Patrón San Anastasio, á que<br />
como xa é habitual vén asistin<strong>do</strong> a nosa Casa<br />
Rexional coa presenza <strong>de</strong> compoñentes <strong>do</strong> noso<br />
<strong>Centro</strong> atavia<strong>do</strong>s co traxe típico da nosa terra, e a<br />
quen acompañaron os membros da nosa Xunta directiva<br />
e outros socios e amigos.<br />
Ofrenda Sant Anastasi 2011<br />
15-05-11<br />
Ás 12 horas <strong>do</strong> <strong>do</strong>mingo día 15 <strong>de</strong> Maio <strong>de</strong> 2011,<br />
a Vocalía da Muller <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>,<br />
participou na festa <strong>de</strong> Mouros e Cristiáns que principiou<br />
cun pasarrúas polo <strong>Centro</strong> Comercial ata a<br />
Praza <strong>de</strong> “Sant Joan”, on<strong>de</strong> houbo audición musical<br />
a cargo das bandas <strong>de</strong> música, que interpretaron<br />
marchas mouras e cristianas.<br />
Ás 18 horas <strong>de</strong>sfilada <strong>de</strong> comparsas <strong>de</strong> Mouros e<br />
Cristiáns <strong>de</strong>n<strong>de</strong> a Porta <strong>do</strong> León da “Seu Vella”,<br />
pasan<strong>do</strong> polas rúas, “Cavallers”, “Blon<strong>de</strong>l”, ata a<br />
Praza <strong>de</strong> “Sant Joan” e, <strong>de</strong> segui<strong>do</strong>, a loita na praza<br />
da Sardana da “Seu Vella”.<br />
Moros e Cristiáns 2011<br />
21-05-11<br />
Sába<strong>do</strong> día 21 <strong>de</strong> Maio <strong>de</strong> 2011, o <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong><br />
<strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> (Casa <strong>de</strong> Galicia), conmemorou o “DÍA<br />
DAS LETRAS GALEGAS”, no “Institut d’Estudis<br />
Iler<strong>de</strong>ncs”, co seguinte programa:<br />
Ás 19,00 horas conferencia a cargo <strong>do</strong><br />
historia<strong>do</strong>r D. Manoel Carrete Rivera,<br />
sobre a figura <strong>do</strong> poeta Lois Pereiro.<br />
A continuación o Coral CENGALLEI <strong>de</strong>leitounos<br />
cun recital poético-musical basea<strong>do</strong> en temas da<br />
cultura galega. Ao remate cantaron to<strong>do</strong>s o Hino<br />
<strong>Galego</strong>. No <strong>de</strong>vandito acto estivo presente o rexi<strong>do</strong>r<br />
<strong>do</strong> Concello <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, D. Jesús Castillo Cer-
Letras Galegas 2011<br />
Memoria <strong>do</strong>s actos da Entida<strong>de</strong>, no ano 2011<br />
velló e o Presi<strong>de</strong>nte da Fe<strong>de</strong>ración <strong>de</strong> Casas e <strong>Centro</strong>s<br />
Rexionais <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, D. Cosme García i Mir.<br />
Depois, ás 22,00 horas no restaurante <strong>do</strong> <strong>Centro</strong>,<br />
levouse a cabo unha cea <strong>de</strong> Irmanda<strong>de</strong>.<br />
29-05-11<br />
A Vocalía da Muller <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>,<br />
organizou unha excursión a Burgos por mediación<br />
da Axencia “Autocars Salvia” <strong>de</strong> Vila-Sana, co seguinte<br />
programa:<br />
Saída ás 6:25 horas <strong>do</strong> 28 <strong>de</strong> maio <strong>de</strong> 2011 <strong>do</strong> <strong>Centro</strong>,<br />
con <strong>de</strong>stino a Burgos pasan<strong>do</strong> por Logroño e<br />
Santo Domingo da Calzada, cunha visita guiada á<br />
Catedral <strong>de</strong>sta localida<strong>de</strong>, que conta cunha antigüida<strong>de</strong><br />
<strong>de</strong> 900 anos <strong>de</strong> historia e que da albergue aos<br />
peregrinos que se dirixen cara a Santiago <strong>de</strong> Compostela.<br />
A continuación seguiron viaxe ata chegar<br />
ao seu aloxamento en Burgos. Pola tar<strong>de</strong> foron a<br />
Ibeas <strong>de</strong> Juarros para realizar unha visita guiada ao<br />
parque arqueolóxico e xacementos <strong>de</strong> Atapuerca.<br />
Excursión a Burgos 2011<br />
O segun<strong>do</strong> día realizaron unha visita guiada á Catedral<br />
<strong>de</strong> Burgos, <strong>de</strong> estilo gótico e <strong>de</strong>clarada Patrimonio<br />
da Humanida<strong>de</strong>. Posteriormente, visitaron<br />
a Cartuxa <strong>de</strong> Santa María <strong>de</strong> Miraflores, antigo<br />
mosteiro e actual igrexa dunha nave, on<strong>de</strong> pui<strong>de</strong>ron<br />
observar un orixinal retablo <strong>do</strong> altar maior <strong>de</strong><br />
estilo renacentista, así como o sepulcro real; to<strong>do</strong><br />
iso dunha auténtica beleza.<br />
En resumo, foi unha viaxe cultural <strong>do</strong> que regresaron<br />
plenamente satisfeitos, cunha estupenda convivencia<br />
entre to<strong>do</strong>s os asistentes.<br />
XUÑO<br />
03-06-11<br />
O venres día 3 <strong>de</strong> xuño <strong>de</strong> 2011, ás 13,30 horas foi<br />
inaugurada a 6ª Feira <strong>do</strong> marisco en <strong>Lleida</strong> contan<strong>do</strong><br />
coa presenza <strong>do</strong> Rexe<strong>do</strong>r <strong>de</strong> “Participació Ciutadana”<br />
Sr. Joan Gómez i López, así como tamén<br />
coa <strong>do</strong>s Rexe<strong>do</strong>res Sra. Bea Obis Aguilar, Mª. José<br />
Horcajadas Bell.lloc, José Ramón Zaballos e o Diputa<strong>do</strong><br />
<strong>do</strong> Congreso, D. José Ignacio Llorens.<br />
Nesta ocasión, o espazo que foi amplia<strong>do</strong> ata 900<br />
metros cuadra<strong>do</strong>s, contou con novida<strong>de</strong>s, como<br />
os chouriciños ó viño tinto e as zamburiñas; estivo<br />
sempre moi concorri<strong>do</strong> tanto o venres como o<br />
sába<strong>do</strong> día 4 e o <strong>do</strong>mingo día 5, data na que foi<br />
clausurada, chegán<strong>do</strong>se a esgotar algúns produtos<br />
típicos.<br />
Fira <strong>do</strong> marisco en <strong>Lleida</strong> 2011<br />
9-06-11<br />
O Xoves día 9 <strong>de</strong> Xuño <strong>de</strong> 2011, a Vocalía da Muller<br />
<strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, organizou unha<br />
85<br />
<strong>Xurdimento</strong>
86<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Memoria <strong>do</strong>s actos da Entida<strong>de</strong>, no ano 2011<br />
visita guiada á exposición sobre arte Copto <strong>de</strong><br />
Exipto en Caixa Forum <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, resultan<strong>do</strong> to<strong>do</strong><br />
un éxito. Foi moi ilustrativa para todas as persoas<br />
visitantes<br />
Arte Copto<br />
17-06-11<br />
Venres día 17 <strong>de</strong> xuño <strong>de</strong> 2011, celebrouse na Cida<strong>de</strong><br />
<strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> a Asemblea Xeral Ordinaria da Confe<strong>de</strong>ración<br />
<strong>de</strong> Casas Rexionais na que, entre outros<br />
acor<strong>do</strong>s, foi nomea<strong>do</strong> socio <strong>de</strong> honra da mesma o<br />
Alcal<strong>de</strong> da Cida<strong>de</strong> D. Ángel Ros i Domingo polo<br />
seu apoio á mesma. Así mesmo o día 18, os asistentes<br />
á Asemblea, visitaron as instalacións <strong>do</strong> Castelo<br />
<strong>do</strong>s Templarios, así como o Parque Tecnolóxico e<br />
Agro-alimentario, leván<strong>do</strong>se to<strong>do</strong>s eles un grato<br />
recor<strong>do</strong> da cida<strong>de</strong>.<br />
Àngel Ros soci honor Cases Regionals<br />
28-06-11<br />
O Teatro <strong>do</strong> Escorxa<strong>do</strong>r <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, acolleu o 28-6-<br />
2011 o décimo terceiro Certame poético-musical<br />
organiza<strong>do</strong> pola Fe<strong>de</strong>ración <strong>de</strong> Casas Rexionais <strong>de</strong><br />
<strong>Lleida</strong>, contan<strong>do</strong> coa participación <strong>de</strong>: Extremadura,<br />
Galicia, Andalucía, Castela e León e Aragón.<br />
A nosa Casa representada polo Grupo Coral CEN-<br />
GALLEI, aportou a novida<strong>de</strong>, por primeira vez, <strong>de</strong><br />
magníficas proxeccións sobre temas galegos, (musicais<br />
ou poéticos) <strong>de</strong>senrola<strong>do</strong>s aquí. Foi a segunda<br />
en actuar, e os aplausos pola súa intervención<br />
encheron a sala que estaba repleta <strong>de</strong> xente.<br />
Certamen Escorxa<strong>do</strong>r 201<br />
XULLO<br />
22-07-11<br />
Venres día 22 <strong>de</strong> xullo <strong>de</strong> 2011, ás 21:30 horas<br />
no restaurante <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, e en<br />
conmemoración <strong>do</strong> Día <strong>de</strong> Santiago, celebrouse<br />
unha Cea a cal foi precedida polos parlamentos<br />
<strong>do</strong> noso Presi<strong>de</strong>nte José Terceiro e da .“Rexe<strong>do</strong>ra<br />
<strong>de</strong> Participaciò Ciutadana” Sra. Dolors Ar<strong>de</strong>riu i<br />
Sabaté, que foi acompañada polo seu esposo. Tamén<br />
asistiu o Rexe<strong>do</strong>r <strong>do</strong> Excmo. “Ajuntament”,<br />
Sr. Xema Solé Solá e esposa. To<strong>do</strong> foi un rotun<strong>do</strong><br />
éxito e finalizouse coa sonada queimada e a lectura<br />
<strong>do</strong> conxuro.<br />
Cea Patrón <strong>de</strong> Galicia
25-07-11<br />
Memoria <strong>do</strong>s actos da Entida<strong>de</strong>, no ano 2011<br />
O <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, participou na festivida<strong>de</strong><br />
“<strong>de</strong>ls Fanalets <strong>de</strong> Sant Jaume” organiza<strong>do</strong><br />
pola “Agrupació Iler<strong>de</strong>nca <strong>de</strong> Pessebristes”, patrocinan<strong>do</strong><br />
o premio “Camí <strong>de</strong> Sant Jaume”, e coas<br />
seguintes activida<strong>de</strong>s:<br />
O Sába<strong>do</strong> día 23, ás 19 horas na Capela <strong>do</strong> “Peu<br />
<strong>de</strong>l Romeu” ofrenda floral <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> ó seu<br />
patrón Santiago.<br />
O Domingo día 24 <strong>de</strong> Xullo, na festa “<strong>de</strong>ls Fanalets<br />
<strong>de</strong> Sant Jaume”, asistiran ás 20 horas á Santa<br />
Misa na Parroquia <strong>do</strong> Carme, e ás 21 horas inicio<br />
da Romería.<br />
O Luns día 25 <strong>de</strong> Xullo, ás 9 da mañá misa na<br />
“Capilla <strong>de</strong>l Peu <strong>de</strong>l Romeu”; ás 12 horas repique<br />
<strong>de</strong> campanas da “Seu Vella” en honra <strong>de</strong><br />
“Sant Jaume”.<br />
Fanalets <strong>de</strong> Sant Jaume 2011<br />
SETEMBRO<br />
17-09-11<br />
O día 17 <strong>de</strong> Setembro <strong>de</strong> 2011, o “Ajuntament <strong>de</strong><br />
<strong>Lleida</strong>” co fin <strong>de</strong> impulsar o <strong>Centro</strong> Histórico e coa<br />
colaboración das Casas Rexionais <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, celebrou<br />
un “Tastet” <strong>de</strong> productos significativos das<br />
casas participantes. Polo que respecta á nosa Entida<strong>de</strong>,<br />
participouse cos seguintes productos <strong>de</strong> orixe<br />
galego: empanada, lacón, tarta <strong>de</strong> Santiago, queixo<br />
<strong>de</strong> teto e viño <strong>do</strong> ribeiro. Acompañáronnos as seguintes<br />
autorida<strong>de</strong>s locais, Josep Presseguer Gené,<br />
Marta Camps Torrent, Joan Gómez López acompaña<strong>do</strong><br />
da sua señora Paquita Sanvicent e a Rexi<strong>do</strong>ra<br />
<strong>de</strong> “Participaciò Ciutadana”, Dolors Ar<strong>de</strong>riu Sabaté<br />
e o seu esposo. Foi un éxito.<br />
Tastet <strong>Centro</strong> Histórico<br />
OUTUBRO<br />
01-10-11<br />
Sába<strong>do</strong> día 1 <strong>de</strong> outubro <strong>de</strong> 2011, ás 20 horas e na<br />
Capela da Aca<strong>de</strong>mia Mariana, celebrouse a misa<br />
na honra da “Verge Blanca <strong>de</strong> l`Aca<strong>de</strong>mia”, patroa<br />
<strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>. O Grupo Coral CENGALLEI, levou a<br />
cabo a parte cantada da mesma que, coma sempre,<br />
resultou magnífica. A interpretación <strong>do</strong>s cantos litúrxicos,<br />
foi tan extraordinario que ata o público<br />
asistente, aplaudiu ó remate <strong>do</strong> acto.<br />
Virxe Branca<br />
09-10-11<br />
Domingo día 09 <strong>de</strong> outubro <strong>de</strong> 2011, o <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong><br />
<strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> (Casa <strong>de</strong> Galicia) organizou a festivida<strong>de</strong><br />
<strong>de</strong> Breogán, que se <strong>de</strong>senvolveu este ano en<br />
RAIMAT (<strong>Lleida</strong>).<br />
87<br />
<strong>Xurdimento</strong>
88<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Memoria <strong>do</strong>s actos da Entida<strong>de</strong>, no ano 2011<br />
Ás 11:30 horas e na Igrexa Parroquial daquela localida<strong>de</strong>,<br />
asistimos á Santa Misa na que nos <strong>de</strong>leitou<br />
o noso Coro Cengallei coas súas cancións litúrxicas<br />
típicas <strong>do</strong> acto. A continuación efectuouse<br />
un “vermut” a base <strong>de</strong> viño Ribeiro, chourizos e<br />
empanada, segui<strong>do</strong> dunha comida campestre que<br />
levou cada asistente.<br />
Despois <strong>do</strong> xantar realizáronse diferentes xogos,<br />
como foron ás ”no que resultaron gaña<strong>do</strong>res<br />
os irmáns Marc e Alex Rodríguez Prim; e<br />
tamén xogo da, que tras unhas rifadas<br />
partidas, resultaron gaña<strong>do</strong>res Isabel Mateo e Juan<br />
Rodríguez. Foi un día espléndi<strong>do</strong> e inolvidable.<br />
Breogán 2011<br />
12-10-11<br />
Mércores día 12 <strong>de</strong> outubro <strong>do</strong> 2011, ás 11,30 horas,<br />
a coral Cengallei <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>,<br />
acompañou a liturxia na Catedral Nova, coas súas<br />
típicas cancións galegas, e que foi oficiada polo<br />
Señor Bispo da Diócesis, Rv<strong>do</strong>. D. Joan Piris Frígola,<br />
co gallo da patroa da Garda Civil.<br />
Coma sempre a actuación da coral foi extraordinaria,<br />
sen<strong>do</strong> acompañada coas maxistrais notas<br />
<strong>do</strong> órgano da Catedral que D. Hugo Banyeres<br />
fixo soar.<br />
Tamén foi leída polo seu autor, D. Herminio Fernán<strong>de</strong>z<br />
García, unha <br />
e a continuación, foi ofrecida unha <br />
ós caí<strong>do</strong>s <strong>do</strong> Corpo <strong>de</strong> Garda Civil,<br />
interpretan<strong>do</strong> o organista “LA MUERTE NO ES<br />
EL FINAL” que foi cantada tamén pola Coral Cengallei,<br />
o mesmo que o Himno da Virxe <strong>do</strong> Pilar.<br />
Rematouse o acto coa interpretación ó órgano <strong>do</strong><br />
“Himno da Garda Civil”.<br />
29-10-11<br />
Patro Garda Civil. Castañada 2011<br />
Sába<strong>do</strong> día 29 <strong>de</strong> Outubro <strong>de</strong> 2011, o <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong><br />
<strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> celebrou o DÍA DE TÓDOLOS<br />
SANTOS, coa asistencia á Santa Misa ás 19 30<br />
horas, na Parroquia <strong>de</strong> á que pertencen.<br />
O Coro Cengallei levou a cabo a parte cantada<br />
da mesma. Posteriormente, e no local Social,<br />
os socios e simpatizantes asistiron ó tradicional<br />
magosto, sen<strong>do</strong> acompaña<strong>do</strong>s polas seguintes autorida<strong>de</strong>s:<br />
Juan Gómez López, Bea Obis Aguilar,<br />
Gemma Batalla Casanovas e Joan Vilella Jounou<br />
conselleiros <strong>do</strong> concello <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>; Jesús Monter<br />
Herbera Presi<strong>de</strong>nte da Casa <strong>de</strong> Aragón <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> e<br />
a Secretaria Dñª. Irene Cortiella Font, o Vicepresi<strong>de</strong>nte<br />
<strong>do</strong> <strong>Centro</strong> Extremeño <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> D. Antonio<br />
Chamorro Nogales e a Secretaria Dñª. Tere Giles<br />
Minero.
NOVEMBRO<br />
04-11-11<br />
Memoria <strong>do</strong>s actos da Entida<strong>de</strong>, no ano 2011<br />
Ás 18,00 horas <strong>do</strong> xoves día 4 <strong>de</strong> novembro <strong>de</strong> 2011,<br />
no local social <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, repítese<br />
a charla pronunciada polo Sr. Pedro Montero representante<br />
da empresa <br />
; explicou con to<strong>do</strong> tipo <strong>de</strong> <strong>de</strong>talles como funciona<br />
a magnetoterapia no corpo humano, e como<br />
<strong>de</strong>saparece a <strong>do</strong>r sen usar medicamento. O acto resultou<br />
moi ameno e moi ilustrativo.<br />
Conferencia Médico-informativa<br />
24-11-11<br />
Ás11 20 horas <strong>do</strong> Xoves día 24 <strong>de</strong> novembro <strong>de</strong><br />
2011, no local social da nosa Entida<strong>de</strong>, levouse a<br />
cabo unha conferencia a cargo <strong>de</strong> D. Julio Couxil<br />
Vázquez, Profesor <strong>de</strong> Lingua Galega, baixo o título.<br />
O acto foi<br />
<strong>de</strong>senrola<strong>do</strong> ante numeroso público que enchía a<br />
sala, facen<strong>do</strong> un percorri<strong>do</strong> sobre monumentos, turismo,<br />
gastronomía, camiño <strong>de</strong> Santiago e paisaxes<br />
<strong>de</strong> Galicia, contan<strong>do</strong> coa presenza das seguintes<br />
autorida<strong>de</strong>s:<br />
Os Concelleiros <strong>do</strong> Concello <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, D. Jesús<br />
Castillo Cervelló, D. Francisco José Cerdà Esteve,<br />
e D. Juan Vilella Jounou; e tamén nos acompañaron<br />
D. Cosme García, presi<strong>de</strong>nte da Fe<strong>de</strong>ración<br />
<strong>de</strong> Casas e <strong>Centro</strong>s Rexionais <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, D. Jesús<br />
Monter, presi<strong>de</strong>nte da Casa <strong>de</strong> Aragón, D. Gregorio<br />
Gálvez, presi<strong>de</strong>nte da Casa <strong>de</strong> Extremadura,<br />
D. Jordi Solana, presi<strong>de</strong>nte da Casa <strong>de</strong> Andalucía,<br />
D. Óscar Sánchez presi<strong>de</strong>nte da Casa <strong>de</strong> Castela<br />
e León e D, Marino Torres, presi<strong>de</strong>nte da Casa <strong>de</strong><br />
Cantabria.<br />
Cabe resaltar, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> este espazo, o gran<strong>de</strong> éxito<br />
que tivo o antedito acto, sen<strong>do</strong> moi aplaudi<strong>do</strong> por<br />
to<strong>do</strong>s os asistentes.<br />
Conferencia <strong>Centro</strong><br />
26-11-11<br />
Sába<strong>do</strong> día 26 <strong>de</strong> Novembro <strong>de</strong> 2011, no restaurante<br />
“La Fonda <strong>de</strong>l Nastasi” <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, celebrouse<br />
unha cea <strong>de</strong> Irmanda<strong>de</strong> Inter <strong>Centro</strong>s,<br />
como clausura das xornadas culturais organizadas<br />
pola Fe<strong>de</strong>ración <strong>de</strong> Casas e <strong>Centro</strong>s Rexionais<br />
<strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, que se iniciaron co Pregón <strong>do</strong> día<br />
15 <strong>do</strong> mesmo mes.<br />
Cabe <strong>de</strong>stacar o gran<strong>de</strong> éxito das mesma, xa que en<br />
todas as activida<strong>de</strong>s, enchéronse os locais sociais.<br />
É <strong>de</strong> resaltar tamén a presenza das Autorida<strong>de</strong>s locais<br />
que sempre nos acompañaron.<br />
Cea <strong>de</strong> Irmanda<strong>de</strong><br />
89<br />
<strong>Xurdimento</strong>
90<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
DECEMBRO<br />
04-12-11<br />
Memoria <strong>do</strong>s actos da Entida<strong>de</strong>, no ano 2011<br />
Domingo día 4 <strong>de</strong> Decembro <strong>de</strong> 2011 o noso <strong>Centro</strong><br />
<strong>de</strong>sprazouse á Resi<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> Anciáns <strong>de</strong> Aitona,<br />
on<strong>de</strong> asistimos ás 11,00 horas, á Santa Misa<br />
interpretan<strong>do</strong> o noso Coro Cengallei a parte cantada<br />
da mesma así como tamén, posteriormente e no<br />
Salón <strong>de</strong> Actos, as seguintes pezas <strong>do</strong> seu repertorio:<br />
“AMIGO”,”HABANERA DE ROSA”, “TOCA<br />
O PANDEIRO, MANOEL”, “A RIANXEIRA” e,<br />
“LA PASTORA CATERINA”.<br />
A súa actuación, coma sempre, aca<strong>do</strong>u un rotun<strong>do</strong><br />
éxito. Despois foron a <strong>de</strong>gustar un aperitivo que<br />
lles ofreceron.<br />
Aitona 2011<br />
11-12-11<br />
Domingo 11 <strong>de</strong> <strong>de</strong>cembro <strong>de</strong> 2011, o noso <strong>Centro</strong><br />
<strong>de</strong>sprazouse á Resi<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> Anciáns Juana<br />
Jugan, on<strong>de</strong> asistimos ás 11,30 horas, á Santa<br />
Juana Jugan 2011<br />
Misa interpretan<strong>do</strong> o noso Coro Cengallei a parte<br />
cantada da mesma así como tamén, posteriormente<br />
e no Salón <strong>de</strong> Actos, as seguintes pezas <strong>do</strong><br />
seu repertorio: “Amigo”, “Habanera <strong>de</strong> Rosa”,<br />
“Choran<strong>do</strong> estás miña vida”, “Toca o pan<strong>de</strong>iro,<br />
Manoel” e “Nadal, Nadal”. A súa actuación,<br />
coma sempre, aca<strong>do</strong>u un rotun<strong>do</strong> éxito, dán<strong>do</strong>lle<br />
unha das resi<strong>de</strong>ntes as máis efusivas grazas polo<br />
ben que cantaron. Despois, <strong>de</strong>gustaron un aperitivo<br />
que lles ofreceron.<br />
12-12-11<br />
Ás 20 horas <strong>do</strong> Luns día 12 <strong>de</strong> Decembro <strong>de</strong> 2011,<br />
igual que en anos prece<strong>de</strong>ntes, o noso <strong>Centro</strong> colaborou<br />
na Maratón <strong>de</strong> TV3, participan<strong>do</strong> na XV<br />
edición <strong>do</strong> festival <strong>de</strong> Nadales que se celebrou no<br />
Teatro Municipal <strong>de</strong> l`Escorxa<strong>do</strong>r <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>.<br />
O acto foi organiza<strong>do</strong> pola Fe<strong>de</strong>ración <strong>de</strong> Casas<br />
Rexionais <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong> ante numeroso público e autorida<strong>de</strong>s<br />
locais e da Generalitat. Actuaron os coros<br />
por este or<strong>de</strong>n: <strong>Centro</strong> Extremeño, Casa <strong>de</strong> Castela<br />
e León, Casa <strong>de</strong> Aragón, Casa <strong>de</strong> Andalucía, <strong>Centro</strong><br />
<strong>Galego</strong>, e Casa <strong>de</strong> Cantabria, sen<strong>do</strong> dirixi<strong>do</strong> o<br />
noso Coro, coma sempre, pola súa Directora Rosa<br />
Gonzalez Mahía; foron interpretadas as seguintes<br />
pezas: <br />
, acadan<strong>do</strong>,<br />
coma sempre, un rotun<strong>do</strong> éxito.<br />
Villancicos 2011<br />
13-12-11<br />
Martes día 13 <strong>de</strong> <strong>de</strong>cembro <strong>de</strong> 2011, ás 19,00 horas,<br />
e con motivo da festivida<strong>de</strong> <strong>de</strong> Santa Lucía,<br />
a Vocalía da Muller <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong>, preparou
Santa Lucia 2011<br />
Memoria <strong>do</strong>s actos da Entida<strong>de</strong>, no ano 2011<br />
unha cea <strong>de</strong> irmanda<strong>de</strong> no local Social <strong>do</strong> <strong>Centro</strong>.<br />
As asistentes ás activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> manualida<strong>de</strong>s, que<br />
se realizan to<strong>do</strong>s os martes e xoves, entregáronlle á<br />
profesora María Alba Gil Bardanca, uns obsequios<br />
como mostra <strong>de</strong> agarimo polo labor que vén <strong>de</strong>senvolven<strong>do</strong>.<br />
Ao final da velada, foron sortea<strong>do</strong>s<br />
entre to<strong>do</strong>s os asistentes, uns obsequios que foron<br />
ofreci<strong>do</strong>s pola familia Domínguez-Farré. A velada<br />
resultou un rotun<strong>do</strong> éxito.<br />
14-12-11<br />
Pessebristes 2011<br />
Mércores día 14 <strong>de</strong> Decembro <strong>de</strong> 2011, ás 19,30<br />
horas e, na Aula Magna <strong>de</strong> “l`Institut <strong>de</strong> Estudis<br />
Iler<strong>de</strong>ncs”, o noso Coro Cengallei, participou<br />
no “7è Cicle <strong>de</strong>ls Cors <strong>de</strong> Nadal” organiza<strong>do</strong> pola<br />
“Agrupació Iler<strong>de</strong>nca <strong>de</strong> Pessebristas” <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>,<br />
xunto coa coral “Llar <strong>de</strong> Jubilats <strong>de</strong> Sant Anastasi”<br />
<strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, e a coral “Flor d’Espígol” <strong>de</strong><br />
Rosselló, coas seguintes pezas musicais: “Amigo”,<br />
“Alala da Pena”, “Velaqui Xesús”, e “Toca<br />
o pan<strong>de</strong>iro, Manoel, rematan<strong>do</strong> o acto coa canción<br />
“Nadal,Nadal” que interpretaron conxuntamente<br />
tódalas corais, acadan<strong>do</strong>, coma sempre, un<br />
rotun<strong>do</strong> éxito.<br />
El comercio y la <strong>do</strong>na<br />
15-12-11<br />
Ás 19,00 horas <strong>do</strong> Xoves día 15 <strong>de</strong> Decembro <strong>de</strong><br />
2011, e organiza<strong>do</strong> pola Vocalía da Muller con motivo<br />
da festivida<strong>de</strong> <strong>de</strong> Santa Lucía, levouse a cabo<br />
unha conferencia a cargo Dñª Bea Obis Aguilar<br />
concelleira <strong>do</strong> “Ajuntament <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>”, baixo o título<br />
<strong>de</strong> “O comercio e Dona”.<br />
O acto foi moi interesante e dun gran<strong>de</strong> interese<br />
para to<strong>do</strong>s os asistentes. Ao finalizar, <strong>de</strong>u comezo<br />
unha quenda <strong>de</strong> intervencións <strong>do</strong>s asistentes, finalizan<strong>do</strong><br />
coa entrega polo Presi<strong>de</strong>nte da Entida<strong>de</strong>,<br />
D. José Terceiro, dun pequeno agasallo á conferenciante;<br />
<strong>de</strong>spois to<strong>do</strong>s os asistentes <strong>de</strong>gustaron un<br />
refrixerio.<br />
91<br />
<strong>Xurdimento</strong>
92<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
17-12-11<br />
Memoria <strong>do</strong>s actos da Entida<strong>de</strong>, no ano 2011<br />
Sába<strong>do</strong> día 17 <strong>de</strong> Decembro <strong>de</strong> 2011, ás 20 horas<br />
e, na ” <strong>de</strong> Raimat, o<br />
noso Coro Cengallei, participou nun <br />
organiza<strong>do</strong> pola <br />
que xunto coa coral “Veus Uni<strong>de</strong>s<br />
d`Almacelles”, interpretou as seguintes pezas musicais:<br />
<br />
<br />
rematán<strong>do</strong>se o acto coas cancións<br />
que interpretaron conxuntamente<br />
tódalas corais, acadan<strong>do</strong>, coma sempre, cun<br />
rotun<strong>do</strong> éxito.<br />
Finalizou o acto, coa entrega polo presi<strong>de</strong>nte da<br />
Entida<strong>de</strong> organiza<strong>do</strong>ra, dun obsequio ás Corais<br />
participantes. Despois to<strong>do</strong>s os asistentes <strong>de</strong>gustaron<br />
un refrixerio.<br />
Raimat 2011<br />
19-12-11<br />
Luns día 19 <strong>de</strong> Decembro <strong>de</strong> 2011, os compoñentes<br />
<strong>do</strong> Grupo Coral “Cengallei”, reuníronse<br />
no Restaurante <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, para<br />
celebrar, cun xantar <strong>de</strong> irmanda<strong>de</strong>, a <strong>de</strong>spedida <strong>do</strong><br />
ano, e <strong>de</strong>sexar a to<strong>do</strong>s, con gran<strong>de</strong> ledicia, un bo<br />
Nadal.<br />
Xantar Coro<br />
24-12-11<br />
O día 24 <strong>de</strong> Decembro <strong>de</strong> 2011, nas oficinas <strong>do</strong><br />
<strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, foi entregada a Don<br />
Agustín Martínez Lorenzo e a Dñª. Teresa Claret<br />
Ro<strong>de</strong>s veciños <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, a Cesta <strong>de</strong> Nadal que se<br />
sorteaba en combinación coa Lotería Nacional <strong>do</strong><br />
día 22-12-11. Noraboa ao gaña<strong>do</strong>r.<br />
Cesta <strong>de</strong> Nadal 2011<br />
Autores fotos ilustración <strong>do</strong>s actos:<br />
Erika Canalejo <strong>de</strong>l Olmo<br />
Dionisio Paul Torralba<br />
José García Rivas<br />
María Pilar Arbellón<br />
Carlos Alonso Bellmunt<br />
José Luis Raposo Toja<br />
Luis Trigo Domínguez<br />
Juan Rodríguez Gómez
Mago Moebius en la Semana <strong>de</strong> la<br />
Ciencia 2011 en la Universidad <strong>de</strong> Almería.<br />
Sara jugan<strong>do</strong> con los polifieltros 3 D<br />
¿Cuántas figuras sabrías montar a partir<br />
<strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo plano <strong>de</strong> un icosaedro?<br />
Con el nuevo juego Polifieltros 3D <strong>de</strong>l<br />
Mago Moebius, elabora<strong>do</strong> con piezas <strong>de</strong><br />
fieltro, podrás divertirte montan<strong>do</strong> figuras<br />
geométricas tridimensionales: sóli<strong>do</strong>s<br />
platónicos, poliedros trunca<strong>do</strong>s y estrella<strong>do</strong>s,<br />
mosaicos, superficies topológicas o<br />
fractales como el tetraedro <strong>de</strong> Sierpinski.<br />
Las figuras son flexibles, pue<strong>de</strong>n retorcerse<br />
mejor que el papel o la cartulina<br />
y montarse o <strong>de</strong>smontarse tantas veces<br />
como se quiera. Polifieltros 3D combina la<br />
geometría <strong>de</strong> los poliedros con la versatilidad<br />
<strong>de</strong>l tangram o <strong>de</strong> la papiroflexia.<br />
93<br />
<strong>Xurdimento</strong>
94<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
<br />
Icosín se pue<strong>de</strong> montar a partir <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo plano <strong>de</strong> un<br />
icosaedro y pue<strong>de</strong> a<strong>do</strong>ptar muchas formas que parecen cosas<br />
o animales.<br />
¿Qué te recuerdan estas figuras?<br />
¿Quizás una rueda, una corona, una muela, un dromedario,<br />
una pipa, un teléfono, una cola <strong>de</strong> pavo, un pollo asa<strong>do</strong>, un<br />
elefante, una paloma, un croissant, un boomerang, una canoa<br />
o una caracola?<br />
Más información en la página:<br />
http://www.polifieltros3d.com/
Prensa<br />
95<br />
<strong>Xurdimento</strong>
96<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Prensa
Prensa<br />
97<br />
<strong>Xurdimento</strong>
98<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Prensa
Prensa<br />
99<br />
<strong>Xurdimento</strong>
100<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Prensa<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Como cada ano, o <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>, que presi<strong>de</strong> Xosé Terceiro Folgar, conmemorou o ‘Día das<br />
Letras Galegas’ coa coorganización dunha conferencia a cargo <strong>do</strong> historia<strong>do</strong>r Manoel Carrete, celebrada<br />
no ‘Institut d’Estudis Iler<strong>de</strong>ncs’ da cida<strong>de</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong>. Na súa oratoria, Manoel Carrete Rivera versou<br />
sobre a figura <strong>do</strong> poeta homenaxea<strong>do</strong> este ano, Lois Pereiro, a súa obra e súa vida, e a pegada que <strong>de</strong>ixou<br />
na literatura galega.
Web - <strong>Blog</strong> - Re<strong>de</strong> Social <strong>do</strong> <strong>Centro</strong><br />
Web <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong>: www.cglleida.galiciaaberta.com<br />
<strong>Blog</strong> <strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong>: http://cengallei.wordpress.com<br />
Re<strong>de</strong> Social <strong>do</strong> <strong>Centro</strong>: http://cengallei.ning.com<br />
101<br />
<strong>Xurdimento</strong>
102<br />
<strong>Xurdimento</strong><br />
Xunta Directiva<br />
<strong>do</strong> <strong>Centro</strong> <strong>Galego</strong> <strong>de</strong> <strong>Lleida</strong><br />
Jose Terceiro Folgar<br />
Presi<strong>de</strong>nte<br />
A Estrada (Pontevedra)<br />
Eligio Suevos Otero<br />
Secretario - Xeral<br />
Baldrei - Maceda (Ourense)<br />
Dolores Blanco Roo.<br />
Vilaver<strong>de</strong> Noia (A Coruña)<br />
Luis Trigo Dominguez<br />
Tesoureiro<br />
Monforte (Lugo)<br />
Carlos Alonso Bellmunt<br />
Vicepresi<strong>de</strong>nte 1º<br />
Sela - Arbo (Pontevedra)<br />
Daniel Vila Lopez<br />
Vicesecretario<br />
Monforte <strong>de</strong> Lemos (Lugo)<br />
Maria Alba Gil Bardanca<br />
<strong>Lleida</strong><br />
Antonio Sanmartin Sanmartin<br />
Somoza-A Estrada (Pontevedra)<br />
José Luis Raposo Toja<br />
Vicepresi<strong>de</strong>nte 2º<br />
Santiago <strong>de</strong> Compostela<br />
Marta Roigé Mostany<br />
<strong>Lleida</strong><br />
Jose Dominguez Rodriguez<br />
Corvillón - A Merca (Ourense)