guerra de la independencia. operaciones en el suroeste 1810-1811
guerra de la independencia. operaciones en el suroeste 1810-1811
guerra de la independencia. operaciones en el suroeste 1810-1811
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
LA BATALLA DE CHICLANA, 5 DE MARzO DE <strong>1811</strong> 153<br />
Es posible comprobar <strong>la</strong> int<strong>en</strong>cionalidad al respecto, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> materialización<br />
<strong>de</strong>l sitio <strong>de</strong> Cádiz, a finales <strong>de</strong> <strong>en</strong>ero <strong>de</strong> <strong>1810</strong>, <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>c<strong>la</strong>ración <strong>de</strong><br />
llevar a cabo pequeñas acciones y <strong>el</strong>udir <strong>la</strong>s gran<strong>de</strong>s batal<strong>la</strong>s, que tan funestos<br />
resultados había provocado <strong>la</strong> dirección <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>guerra</strong> propiciada por <strong>la</strong> Junta<br />
C<strong>en</strong>tral 3 . Así los sitiados llevaron a cabo frecu<strong>en</strong>tes acciones anfibias sobre<br />
<strong>la</strong>s costas onub<strong>en</strong>se y gaditana, incluso llegaron a profundizar hasta lugares<br />
como <strong>el</strong> condado <strong>de</strong> Nieb<strong>la</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> primera o <strong>la</strong> Serranía <strong>de</strong> Ronda <strong>en</strong> <strong>la</strong> segunda<br />
y evi<strong>de</strong>ncian auténtica <strong>de</strong>sfachatez, audacia y valor, que <strong>en</strong> ocasiones termina<br />
<strong>en</strong> <strong>de</strong>sastre, pero siempre a pequeña esca<strong>la</strong>, dado <strong>el</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong>s fuerzas<br />
empeñadas. La verda<strong>de</strong>ra importancia <strong>de</strong> <strong>la</strong>s citadas acciones, consistió<br />
<strong>en</strong> que los sitiadores terminaron por no conce<strong>de</strong>rles <strong>de</strong>masiada importancia,<br />
aunque les obligaron a conc<strong>en</strong>trarse <strong>en</strong> <strong>de</strong>terminados puntos fuertes <strong>de</strong> fácil<br />
<strong>de</strong>f<strong>en</strong>sa, tales como Nieb<strong>la</strong>, Bornos o Medina Sidonia, y se limitaron a patrul<strong>la</strong>r<br />
someram<strong>en</strong>te <strong>el</strong> resto <strong>de</strong>l territorio, <strong>en</strong> prev<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> sorpresas. Todo <strong>el</strong>lo<br />
favorecerá inicialm<strong>en</strong>te <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong> citada i<strong>de</strong>a <strong>de</strong> maniobra aliada.<br />
EL MANDO<br />
Confiado al T<strong>en</strong>i<strong>en</strong>te G<strong>en</strong>eral D. Manu<strong>el</strong> Lapeña, por <strong>la</strong> Segunda Reg<strong>en</strong>cia,<br />
cumplía estrictam<strong>en</strong>te con <strong>la</strong> antiguedad, siempre tan consi<strong>de</strong>rada<br />
<strong>en</strong> <strong>el</strong> ámbito militar, por ser <strong>el</strong> Capitán G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Andalucía y Jefe <strong>de</strong>l 4º<br />
Ejército. A<strong>de</strong>más era conocido por su espíritu conciliador, tolerante y diplomático,<br />
bu<strong>en</strong>as cualida<strong>de</strong>s para ejercer un mando combinado, don<strong>de</strong> <strong>de</strong>bería<br />
aunar doctrinas <strong>de</strong> actuación e intereses tan dispares como los españoles y<br />
británicos. Pero se olvidó su actitud durante <strong>la</strong> retirada <strong>de</strong>l Ejército <strong>de</strong>l C<strong>en</strong>tro<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> Tu<strong>de</strong><strong>la</strong> hacia Madrid, <strong>en</strong> noviembre-diciembre <strong>de</strong> 1808, al sustituir<br />
al <strong>de</strong>stituido G<strong>en</strong>eral Castaños, cuando «se había reve<strong>la</strong>do como in<strong>de</strong>ciso<br />
y precavido <strong>en</strong> grado sumo, t<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do a rehuir <strong>la</strong>s responsabilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l<br />
mando, al igual que <strong>la</strong> gran mayoría <strong>de</strong> nuestros g<strong>en</strong>erales <strong>de</strong> <strong>la</strong> época» 4 y no<br />
solo <strong>de</strong> dicha época, por una doctrina que castiga <strong>la</strong> adopción <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones<br />
y premia <strong>la</strong> inhibición. Le auxiliará <strong>en</strong> <strong>el</strong> Mando <strong>el</strong> brigadier Lacy, como<br />
Jefe <strong>de</strong> Estado Mayor. 5<br />
3 Archivo <strong>de</strong>l Congreso <strong>de</strong> los Diputados. Madrid. Serie G<strong>en</strong>eral. Diario <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Operaciones<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> Reg<strong>en</strong>cia. Primer Acta. Sin fecha, finales <strong>de</strong> <strong>en</strong>ero <strong>de</strong> <strong>1810</strong>.<br />
4 Guerra <strong>de</strong> <strong>la</strong> In<strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia. Volum<strong>en</strong> 6-1º. Servicio Histórico Militar. Librería Editorial<br />
San Martín. Madrid, 1992. Página 72.<br />
5 En su Hoja <strong>de</strong> servicios afirma: «En <strong>la</strong> Batal<strong>la</strong> <strong>de</strong> Chic<strong>la</strong>na tomo toda y más parte <strong>de</strong> <strong>la</strong> que<br />
le correspondía».