KOMPLETA GRAMATIKO DETALOZA DI LA LINGUO - Free

Fine on uzas nek -ul, nek -in, kande nulo postulas, ke on konocigez la sexuo. Exemple, se on
skribos a homulo o homino prezidera, samideana, kunlaboranta, e. c., on ne dicos : kara
preziderulo, samideanino, kunlaborantulo, ma nur : kara prezidero, samideano,
kunlaboranto. Ilu ed elu ya perfekte konocas lia sexuo. Precize pro ke prezidero, samideano,
kunlaboranto esas per su sensexua, li tote konvenas en tal okaziono, sive por viro, sive por
muliero (4).
15. — Kom honor-titulo (parolante a persono altaranga, o pri olu), on uzas la vorto sinioro (e
siniorulo, siniorino, se to esas necesa por evitar konfundo). On adjuntas, segunbezone, la nomo
di lua alta ofico sociala : sinioro rej(ul)o, reg(in)o; sinioro princ(ul)o, princ(in)o (5); sinioro
episkopo. Kompreneble on uzas nek -ul, nek -in kande, quale pri episkopo, to esas neutila. Same
on procedas pri sioro, polita titulizo uzata por omna personi a qui, o pri qui on parolas : Sioro
Ludovikus R. Pro ke esas konocata la sexuo dil viro a qua on parolas, on ne dicas a lu siroulo, ma
nur sioro. Ma, pro ke la letro destinata a a spozulo povus donesar a spozino, od inverse, on
enuncas -ul od -in en la adreso, se on skribas a spozi vivanta kune, o se on timas, ke altre agante,
la letro ne atingos juste la destinario.
16. — Siorino uzesas por muliero mariajita e por muliero ne mariajita, kande on skribas o
parolas ad eli. Ma, kande on parolas pri eli, on uzas damo por l'unesma e damzelo por la duesma,
se on volas precizigar, ke ita mariajis su, e ke ica esas ankore celiba (6).
En asemblajo kompozita ek homuli e homini, on dicas a li : siori. Exemple : vua vicini, siori B.
Pro ke l'expresuro gesori B. povas indikar la viri e la mulieri dil tota familio B. (komparez
gefrati), la sola maniero certa dicar siroulo e siorino B. intermariajita esas : la gespozi B.
=================
(1) Pri la pluralo per i (e ne per s) on trovos la motivi en la duesma apendico. Pri la genro videz la 3-ma
apendico : « Genro e maskulismo ». — Pri la substituco (e ne adjunto dil vokalo i) ni dicas :
Se o sola suficas por reprezentar dezinence la ideo dil substantivo e dil singularo, pro quo i, kun la sama
radiko, ne suficus por reprezentar la ideo dil substantivo e ta dil pluralo, quale omna instante en l'Italiana
ed en Slava lingui? Se on opinionas nelogikala la procedo por pluralo, ol esas tala por singularo. Kad
l'Esperantisti blamanta ne remarkis, ke la i di lia infinitivo desaparas en la cetera formi dil verbo? Nu, se i
devus konservesar en pluralo, kom signo dil substantivo, totsame i devus konservesar en la tota Espokonjugo.
Do l'Esperantisti devus havar : am-i-as, am-i-is, am-i-os, am-i-us, am-i-u, am-i-anta, ec. Ma
vere, kad la verbo esas min rikonocebla, quankam ol ne konservas en omna tempi e modi un karakterizivo
komuna? Pro quo agar tale pri la verbo, ma totaltre pri la substantivo?
Fine, ka li povus justifikar quale la o, signo di lia substantivo e samtempe di singularo, darfas trovesar en
lia pluralo apud j, signo di ca nombro? Kad la duesma ne kontredicas l'unesma, od inverse? Kad oli ne
destruktas l'una l'altra? Qua linguo esas justa hike, Espo o Ido? On remarkez ke la j ne esas substitucebla
ad o en Espo, nam patrij, lingvj, e. c. esus ne pronuncebla; kontre ke patri, lingui di Ido esas tre facile
pronuncebla, mem plu facile kam patroj, lingvoj di Esperanto.
La logikisti, a qui ni jus respondis, pri la Ido-pluralo per substituco, devus prefere explikar, quale lia
« tiu », demonstrativo por foreso, misterioze divenas demonstrativo por proximeso, per la simpla adjunto
di partikulo : chi, qua tale recevas rolo stranjega, nam ulo ne povas esar samtempe fora e proxima.