Nieuwsbrief 39 (pdf) - Sophia

dossier 32 dossier
sophia | n° 39 | 2004
jes globaal bekijken, stellen we vast dat
deze op het eerste zicht niet veel verschilt
van deze van autochtone meisjes. Er is
wel een duidelijk verschil merkbaar in de
vrijetijdsbesteding van allochtone meisjes
en jongens. Meisjes krijgen om diverse
redenen minder ruimte om buitenshuis
hun vrije tijd zelf in te vullen. Vaak
wordt hun vrije tijd binnenshuis ingevuld
met de familie en/of vriendinnenkring.
Ook staat de relationele ontwikkeling
meestal centraal bij meisjes, gekoppeld
aan een zoektocht naar zoveel mogelijk
ruimte om zichzelf te zijn, ten gevolge
van een beperkte(re) bewegingsvrijheid.
De adolescentieperiode van allochtone
meisjes is immers vaak een oriëntatie op
hun toekomstige rol als vrouw. We stellen
dan ook vast dat culturele aspecten
die ‘vrouwonvriendelijke’ elementen
inhouden, een invloed hebben op de ontwikkeling
van de eigen identiteit en het
normen- en waardestelsel van allochtone
meisjes. Dit zorgt ervoor dat er zich loyaliteitsconflicten
kunnen voordoen –
zeker in een migratiecontext – en dat de
etnische afkomst een grote invloed kan
hebben op de identiteitsontwikkeling van
meisjes. Er wordt immers verwacht dat zij
een aantal culturele aspecten respecteren.
Deze aspecten situeren zich voornamelijk
binnen de privé-sfeer en de familiestructuren
en worden, door de steun die
deze structuren bieden, niet snel in vraag
gesteld.
Bij meisjes wordt dan ook vastgesteld dat
zij hun etnische identiteit meer in vraag
stellen dan allochtone jongens en zoeken
naar een evenwicht tussen hun ‘allochtone’
en hun ‘Vlaamse’ kant, om hun
eigen etnische identiteit te kunnen verzoenen
met hen omringende culturele
achtergronden. Veelal wordt vastgesteld
dat allochtone meisjes de vaardigheden
ontwikkelen om de waarden en normen
van hun ouders te respecteren en tegelijkertijd
in de ruimere samenleving te functioneren.
Zij zijn (met de woorden van de
antropologe Marjo Buitelaar) meervoudig
cultureel competent. Het merendeel
van de meisjes vindt een eigen weg en
ervaren de interculturele context waarin
zij leven als een uitdaging.
Allochtone meisjes & relatievorming
Uit diverse onderzoeken blijkt dat het
thema relatievorming centraal staat in de
leefwereld van allochtone meisjes. Op
zich zijn deze resultaten niet zo verwonderlijk,
gezien in de periode van adolescentie
zowat alle jongeren geconfronteerd
worden met heel wat lichamelijk
en psychische veranderingen. Voor allochtone
jongeren ligt de zaak vaak nog
iets ingewikkelder. Veelal is het onderwerp
relaties en zeker seksualiteit een
moeilijk bespreekbaar onderwerp binnen
de gezinnen. Binnen veel allochtone
gezinnen wordt weinig of nooit over emoties
gesproken o.a. door de indirecte communicatievorm,
die duidelijke vragen
vanuit de jongeren niet altijd toelaat. Er
heersen vooral in Islamitische gezinnen
vrij strikte afspraken wat betreft de partnerkeuze
en huwelijk. Allochtone jongens
en meisjes worden in deze samenleving
echter geconfronteerd met zeer
diverse relatievormen, waarbij de regels
niet zo strikt zijn en de mannen- en vrouwenwereld
minder van elkaar gescheiden
zijn. Ook de nieuwe migraties in het kader
van het huwelijk alsook de gemengde
huwelijken binnen vele allochtone
gemeenschappen brengen nieuwe, specifieke
vragen met zich mee.
Ondanks inspanningen die reeds geleverd
worden, stellen we vast dat allochtone
meisjes en jongens vaak nog te weinig
terechtkunnen met hun vragen rond
relaties. Enerzijds omwille van de ‘taboesfeer’
die heerst rond deze thema’s binnen
de allochtone gemeenschappen, anderzijds
door het feit dat vele instanties niet
afgestemd zijn op de specifieke vragen
van allochtone jongeren en onvoldoende
de context van deze jongeren kennen.
Tot de puberteit zijn er vaak geen noemenswaardige
problemen op te merken
tussen jongens en meisjes. Met de toenemende
sociale druk vanaf de puberteit,
ten aanzien van meisjes, worden de
relaties echter bemoeilijkt.
Uit de dialogenreeks die het Steunpunt
organiseerde, blijkt dat allochtone meisjes
vragende partij zijn voor het creëren
van ‘veilige’ ontmoetingsplaatsen (in de
ogen van de allochtone gemeenschap)
waar allochtone jongens en meisjes elkaar
op een serene manier kunnen leren kennen.
Er is een groeiend besef dat de tendens
om partners uit het land van herkomst
te halen (zowel jongens als meisjes)
vaak de bron is van vele relationele problemen,
gezien de zeer diverse achtergrond
(en verwachtingen) van beide partners.
Strategieën mbt
allochtone meisjes
Vanuit het Steunpunt allochtone meisjes
en vrouwen willen we vertrekken vanuit
de keuzevrijheid van de meisjes bij het
invullen van hun vrijetijdsbesteding, maar
ook bij de verdere invulling van hun
leven. Om deze keuzevrijheid te bieden
aan allochtone meisjes wordt vanuit het
Steunpunt vertrokken vanuit onderstaande
strategieën.
1. Empowerment
Het Steunpunt allochtone meisjes en
vrouwen streeft naar het bevorderen van
de ontwikkeling van allochtone meisjes en
jonge vrouwen naar zelfstandigheid in
een proces van participeren en emanciperen
in de samenleving. Het begrip zelfstandigheid
moet worden gezien vanuit
twee grote aspecten:
- een sociaal-cultureel aspect: de mogelijkheden
waardoor ieder individu in een
sociaal en cultureel opzicht autonoom
weerbaar en kritisch kan functioneren.
- Een sociaal-economisch aspect: de
mogelijkheden waardoor ieder individu
in eigen onderhoud kan voorzien
De begrippen emancipatie en participatie
worden uitgebouwd vanuit het empowerment-concept.
Empowerment heeft