eqspertis
eqspertis
eqspertis
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
s a S i n a o p saSinao o l i tpolitika i k a<br />
s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />
weli<br />
vnelovnad SemiZlia vTqva, rom parlamentarTa damxmare aparatis Semadgenloba unda iyos sak-<br />
maod mravalricxovani. kanoniT parlamentars unda hyavdes TanSemwe, magram amis amoqmedeba yo-<br />
velwliurad gadaideboda xolme. aparatis wevrTa raodenoba parlamentis wevrTa raodenobis<br />
ukuproporciulia _ izrdeba wevrTa raodenoba, SeiZleba aparati Semcirdes, magram parlamentis<br />
wevrTa Semcirebisas _ gaizardos.<br />
_ saqarTvelos konstituciaSi orpalatian saparlamento modelzea saubari. oRond saqarTve-<br />
los mTel teritoriaze Cveni iurisdiqciis aRdgenis Semdeg. davibruneT afxazeTi da samaCablo,<br />
ganisazRvra maTi statusi... ra upiratesoba aqvs orpalatian parlaments?<br />
_ es Caiwera 1995 wels da amis iqiT saqme ar wasula. erT Tu orpalatian parlamentebze saubrisas<br />
yovelTvis moixsenieben maT uaryofiT da dadebiT mxareebs. arsebobs mosazreba, mcirericxovan,<br />
ramdenime milionian qveynebSi, sruliad sakmarisia erTpalatiani parlamenti: gadawyvetilebaTa<br />
miRebisas ufro operatiulia, Senaxva _ iafi, wevrTa raodenoba mcire da a.S. orpalatian parlaments<br />
axasiaTebs gadawyvetilebaTa miRebis rTuli da xangrZlivi procesi, wevrTa raodenobis<br />
sidide, magram mas ufro meti dadebiTi mxareebi gaaCnia (siZvire Zalian pirobiTia, rogorc<br />
moyvanili magaliTidan Cans). Tavis droze evropaSi orpalatiani parlamenti cal-calke aRebuli<br />
saxelmwifoebis erT saxelmwifod gaerTianebis safuZvelze Seiqmna. aseT saxelmwifoebs,<br />
Cveulebriv, federaluri saxelmwifos statusi aqvT. aseT saxelmwifoSi Semaval erTeulebs Soris,<br />
teritoriiT Tu mosaxleobis raodenobiT, gansxvaveba Zalian didi iyo. amitom dadga amocana:<br />
rogor unda uzrunvelyofiliyo, rom parlamentSi _ qveynis demokratiis qvakuTxedSi _<br />
asaxuliyo, erTi mxriv, warmomadgenloba da es yofiliyo Tanabari, anu erTi da imave raodenobis<br />
adamianebs erTi da imave raodenobis warmomadgeneli hyoloda. Sesabamisad, im erTeuls,<br />
romelSic aTjer metia mosaxleoba, aTjer meti, radgan, winaaRmdeg SemTxvevaSi gamovidoda ise,<br />
rom erT adgilas mcxovreb adamians ufro mZime da mniSvnelovani xma aqvs, vidre meores. meore<br />
mxriv, ar momxdariyo ise, rom patara erTeuli sipataravis gamo daCagruliyo, radganac parlamenti<br />
iRebs iseT gadawyvetilebebs, rogoricaa biujeti da sabiujeto dafinanseba. cxadia, kenWisyris<br />
dros sabiujeto saxsrebi wavidoda did erTeulTan da pataras araferi ergeboda. am ori problemis<br />
_ proporciuli warmomadgenlobisa da mcirericxovnebis dasacavad _ moigones orpalatiani<br />
sistema: erT palataSi airCeva proporciuli warmomadgenlobis principis safuZvelze,<br />
anu romeli erTeulic didia, mas meti mandati aqvs, xolo meoreSi warmomadgenelTa raodenoba<br />
umniSvnelod iqneba damokidebuli mosaxleobis ricxvze da, meore palataSi didsa Tu mcire er-<br />
Teulsac, Tanabari an mcired gansxvavebuli warmomadgenloba eyoleba. aSS-Si aliaskasac da kaliforniasac<br />
or-ori senatori hyavs senatSi. italiaSi, did provincias _ did olqs, mcireze meti<br />
hyavs, magram Zalian umniSvnelod. rogorc vxedavT, teritoriuli mowyobis Taviseburebebi iyo<br />
orpalatiani parlamentis Seqmnis ZiriTadi mizezi. yvela ZiriTadi sakiTxi, upirvelesad kanoni,<br />
ganixileba orive palataSi, is orive palatam unda miiRos. es miiCneva orpalatiani parlamentis<br />
naklad, magram sxvagvarad Tu SevxedavT, es upiratesobaa: kanonis miRebas sWirdeba didi dro. jer<br />
erTi imsjelebs, mere _ meore. Tu sxvadasxvagvari iqneba gadawyvetilebebi, moxdeba maTi daaxloeba<br />
da iqamde misvla, romelsac orive palata daeTanxmeba. procesi rTulia, magram naCqarevi gadawyvetilebebisa<br />
da uneblie Secdomebisagan dazRveuli. kanoni iseTi aqtia, romelic xangrZlivi<br />
drois ganmavlobaSi moqmedebs. ise ar unda moxdes, dRes miviRoT kanoni da xval SevitanoT Sesworeba.<br />
aseTi ram, samwuxarod, xSirad xdeba Cvens sinamdvileSi: gasuli wlis dekemberSi samoqalaqo<br />
kodeqsSi erTsa da imave dRes erTsa da imave muxlSi orjer Seitanes cvlileba. kanonmdebloba<br />
iseTi unda iyos, rom maqsimalurad Caketos upasuxismgeblobis SesaZlo gamovlinebebi.<br />
orpalatiani parlamenti iZleva amis SesaZleblobas da amcirebs albaTobas.<br />
97<br />
2007