26.08.2013 Views

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

136 <strong>Euskal</strong> <strong>nazionalismoa</strong> <strong>eta</strong> <strong>hezkuntza</strong> <strong>publikoa</strong>: <strong>ikastolen</strong> publifikazioa<br />

hortaz, ez ziren oinarrizko eskolaren inguruan egon, <strong>eta</strong> XIX. mendearen amaierara<br />

arte ez zen izango hura gatazka eragile. 1870ean Prusiak Frantzia garaitu arte, ez zen<br />

bihurtu <strong>hezkuntza</strong> eztabaida <strong>publikoa</strong>ren gai, <strong>eta</strong> ez zen ordura arte ideologikoki<br />

finkatu nazio berpizkundean bete zezakeen funtzioa. Gerra osteko errepublikarren<br />

ustea zen galeraren arrazoia herriaren prestakuntza eskasa izan zela, <strong>eta</strong> irakasle<br />

prusiarrei atxikitu zieten garaipena. Hortaz, zuzpertze nazionala derrigorrezko <strong>eta</strong><br />

doako eskolaren bitartez etorriko zela pentsatzen zuten. Horrez gain, <strong>hezkuntza</strong>k<br />

igorri behar zuen abertzal<strong>eta</strong>sunaren bitartez, nazio kohesioa bermatuko zela gogoz<br />

defendatu zuten. Horrela, frantziar eskolen birreraikipena III. Errepublikaren<br />

sinbolo bilakatu zen, <strong>eta</strong> 1881erako, Jules Ferry ministroarekin, bazegoen ezarririk<br />

oinarrizko <strong>eta</strong> derrigorrezko eskola unibertsal <strong>eta</strong> doakoa. Eskolaren<br />

doakotasunarekin batera gertatu ziren, alde batetik, <strong>hezkuntza</strong>, estreinakoz, zerbitzu<br />

publiko zelako ideia praktikan onartzea <strong>eta</strong>, bestetik, maisu-maistrak udalen -<strong>eta</strong><br />

bereziki alkateen- arbitrari<strong>eta</strong>tea gainditu ahal izana, estatu funtzionario izatera<br />

iragan baitziren. Funtsean, gertaerok estatuaren agintearen arrakasta adierazten<br />

zuten; <strong>eta</strong> ordutik aurrera, eragin txikia edukiko zuten <strong>hezkuntza</strong>ren zerbitzu<br />

publiko izaera koloka jar zezaketen usteek. Prozesuaren geldotasuna nabaria izan<br />

zen arren, apurka-apurka oinarrizko <strong>hezkuntza</strong>ren derrigortasuna gauzatuz joan zen<br />

<strong>eta</strong>, hartarako, seme-alabak eskolara bidaltzen ez zituzten nekazarien kontra gogoz<br />

borrokatu zen.<br />

Gainerako estatu instituzioek bezala, oinarrizko eskolak zentralizazio zurruna<br />

heredatu zuen monarkia absolutistatik. Estatuaren menpe geratu ziren, beraz,<br />

<strong>hezkuntza</strong>ren eduki <strong>eta</strong> helburuen zehaztapena, irakasleen prestakuntza <strong>eta</strong><br />

kudeak<strong>eta</strong>, irakaskuntzaren kontrola <strong>eta</strong> ikuskaritza, <strong>eta</strong> abar. Urte askotan zehar,<br />

maila lokaleko komunitateek ez zuten inolako ahalmenik eduki <strong>hezkuntza</strong> arloan,<br />

eskola eraikinen mantenimenduaz aparte. Horrenbestez, estatuari <strong>hezkuntza</strong>ren arlo<br />

izpirituala zegokion, <strong>eta</strong> departamentuei arlo materiala, <strong>eta</strong> haren eskumenak nekez<br />

jartzen ziren zalantzan. Hau dena, XIX. mendeko frantziar gizarteak <strong>hezkuntza</strong>n

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!