Ikus orrialde batzuk - Elhuyar Fundazioa

abiaguneabiagune iz. Abiaburua. Eleberriaren abiagunea erailketabat da.abian 1 adlag. Ibiltzen hasten edo zerbait egiten hasten.Bakea lortzeko elkarrizketak abian dira. Lan hau abianjarri zen eguna. Joateko abian da.2 adlag. Berehala. Abian egin zuen.abiapuntu iz. Abiaburua. Udal hauteskundeak abiapuntutzathartuta.abiarazi, abiaraz, abiarazten du ad. Abian jarri, abiatzerabehartu. Haiek hurbildu zirenean, ihurtzuri bortitzakabiarazi zituen Jainkoak. Euskal literatura bide berrietatikabiarazteko. Bera da leize izugarri honetara abiarazinauena.abiatu, abia, abiatzen 1 da ad. Abian jarri, bidea hartu.Nora helduko den jakin gabe abiatu da. Noiz abiatukogara? Gerrara abiatu zen. Txakurra erbiaren atzetikabiatu da. Ihesi abiatu ziren. Abiatzen bazara hemendikMadrila, pasatu beharko duzu Burgos eta Avila.2 du ad. Berak abiatu zuen aldizkaria. Kultura aste batabiatu dute. Jendarmeek ikerketak abiatuak dituzte.3 da ad. Hasi. Erroma eta Kartagoren arteko haserreakabiatu zirenean. Gaizki abiatu ziren gauzak donostiarrentzat.Saltzekorik ere ez dutenean, abiatzen diraeskean. Abiatzen dira gaizki esaka.abiatze iz. Abian jartzea; hastea. Haragiaren oldartze etaabiatze hura.abiazio iz. Hegazkin bidezko garraioa; garraiobide horridagokion jarduera. Abiazio enpresak.abidjandar 1 izlag. Abidjangoa, Abidjani dagokiona.Abidjandar agintariak.2 iz. Abidjango herritarra.abil izond. Trebea. Eskola guztian ez zen haur bakar bat nibezain abila zenik arboletara igotzen. Iparragirre abiladela askori diot aditzen. Eta esana dago, baldin badaabila, buru batek balio dituela mila. Sukaldari guztizabila zen.abilezia iz. Trebetasuna. Abilezia handiz itzulitakoliburua.abilki adlag. Ipar. Trebeki. Mintzo zen poliki eta abilki.abio iz. Abiatzea. Neskatxa trenaren abioari begira geldituda geltokian. Gitarra abio bortitz batek sarrera egin zionabeslariari.abioi iz. Hegazkina. Ik. aireko.abisatu, abisa, abisatzen du/dio ad. Ohartarazi, gaztigatu,kontuan ipini. (dio ad. denean, nor osagarririk gabea da).Abisatuko dizut azaltzen bada.[Oharra: abisatu, Hegoaldean, dio aditza da (Apaizarinork abisatuko dio?) eta Iparraldean, du aditza (Apaizanork abisatuko du?)].abisu 1 iz. Oharra, kontseilua. Itsasturi irakurleari abisua.Ez luke ez, berriz haserretzeko, beste abisuren beharrik.Gogoan erabili konfesorearen abisuak.2 iz. Gaztigua, ohartaraztea. Afaltzera etortzeko abisua.Abisua hartu. Hamabiak ziren poliziari abisu emanzionean.abitu 1 iz. Erlijiosoen soinekoa. Maisu-laguntzaileaabituan bildu zuten. Ordenako abitua hartu zuen. Abituluze marroia jantzi.2 iz. Kutuna, eskapularioa. Jesusen bihotzaren abitugorria ageri zuela papoan.abizari iz. Toki jakin batean, oiloak bertan errutenohitzeko, jartzen den arrautza.abizen iz. Pertsonen deitura. Izen-abizenak. Lau abizenak.Euskal abizenak ditu.ablatibo iz. Hizkl. Izenaren kasuetako bat, batez erenondikakoa adierazten duena. Hitz bat ablatiboanipini. Euskaraz -tik kasuari esaten zaio ablatibo.abokatu 1 iz. Auzietan alderdien defentsan edo aholkularitzajuridikoan aritzen den legelaria. Nik epaileedo abokatu izan nahi nuen. Nire auzia ez da abokatuon batekin konpontzen. Abokatu euskaldunak. Abokatutalde baten bulegoa.2 iz. (Zah.). Bitartekoa, arartekoa. Ama Birjina, lurrekoenabokatu hautetsia.abonamendu iz. Batez ere Ipar. Harpidetza. Irakur“Herria”, har abonamendu bat, igor urrun direnei.abortatu, aborta, abortatzen du ad. Umea galdu, umeagalarazi. Ik. hilaurtu. Londresera joan omen zen abortatzera.Ez zen abortatzeko beldur. Sendagileak abortatzenlagundu zion.abortatze iz. Umea galtzea, umea galaraztea. Abortatzelegea. Abortatze eskubidea.abortu iz. Abortatzea, umea galtzea. Mediku onak ere baomen zeuden abortua egiten zutenen artean. Ezkondueta urtebetera abortu bat izan zuen.abortza iz. Belaontzien azpialdean ezartzen den ohola,aurkako haizearekiko angelu txiki bat osatzen duennorabide batean nabigatzea ahalbidetzen duena.abots iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, abots-ek euskaraidatzian izan duen erabilera kontuan harturik, formahori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. ahots].abrikot iz. Abrikotondoaren fruitua, mertxikarenantzekoa, hezurra leuna duena.abrikotondo iz. Arrosaren familiako zuhaitza, abrikotakematen dituena (Prunus armeniaca).absente izond. Ez dagoena. Aita absentearen partez.absentzia iz. Ez egotea, zerbait edo norbait ez dagoendenbora. Nire absentziaz ohartzen lehena etxeko jabeaizango da.abside iz. Elizetan, aldare nagusiaren atzeko zati biribilantzekoa. Absidearen alboetan, urrezko zutabe batzukzeuden. Kaperaren absidea. Abside inguruko margoak.absolbitu, absolbi, absolbitzen du ad. Barkatu, berezikiaitor-entzuleak edo epaileak. Erretoreak ere aise absolbitunau. Beraz, epaileak iritzi talde bati jarraitzenbadio, kondenatu egingo du errugabea, eta beste batijarraitzen badio, absolbitu.absolutismo iz. Aginte guztiak estatuburuaren eskudauden gobernu era. Erregeak absolutismo gogorrenaezarri zuen.absolutista izond. Absolutismoari dagokiona; absolutismoarenaldekoa. Agintea botere absolutista zen,eta errege-erreginek Elizarekin batera agintzen zuten.Fernando VII.a errege absolutista.absolutu 1 izond. Berez halakoa dena, beste ezerenarabera hartzen ez dena. Anton. erlatibo. Tenperaturaabsolutua.2 (Izen gisa). Absolutuak elikatzen eta moldatzen dituametsak, irudimenaren bidez.balio absolutu Mat. Zenbaki erreal batek plus/minus ikurra kontuan hartu gabe duen balioa.absoluzio iz. Barkamena, bereziki aitor entzule edoepailearena. Apaizak absoluzioa eman dit. Auzipetuguztien absoluzioa eskatu diote epaimahaiari.abstraktu 1 izond. Ezaugarriez mintzatuz, izaki errealetangauzatu gabe agertzen dena. Anton. konkretu.Ongia, edertasuna, adigai abstraktuak dira. Ideia4