Oinarrizko gaitasunak 35Herritartasunak elkarbizitzan aktiboki eta bete-betean parte hartzeko trebetasunak behar ditu.Halaber, beharrezkoa du elkarbizitzarako balio demokratikoei loturiko arauak ezarri, onartu etaerabiltzea, herritarren eskubideak, askatasunak, erantzukizunak eta betebeharrak betetzea etabesteen eskubideak defendatzea.Labur esateko, gaitasun hau izateko beharrezkoa da bizi garen gizartearen errealitatea ulertu,elkarbizitzari eta gatazkei aurre egiteko balio eta praktika demokratikoetan oinarritutako zentzuetikoa erabili eta herritartasuna erabiltzea, nork bere irizpideen arabera jokatuz, bakea eta demokraziaeratzeko laguntza emanez eta jarrera positiboa, solidarioa eta arduratsua hartuz herritarreneskubideak eta betebeharrak betetzeari begira.6. Arte eta kultur gaitasunaGaitasun honek bidea ematen du kultur eta arte agerpenak ezagutu, ulertu, estimatu eta baloratzeko,hala nola aberastu eta gozatzeko iturri gisa erabili eta herrien ondarearen osagaitzathartzeko.Kultura oro har, eta, bereziki, artea estimatzeak berarekin dakar haren agerpenetara hurbiltzeaahalbidetzen duten trebetasunak eta jarrerak izatea, hala nola horiek ulertu eta baloratzeko etahaiekin hunkitu eta gozatzeko pentsaeraren, pertzeptzioaren eta komunikazioaren arloko trebetasunaketa sentsibilitatea eta estetikaren zentzua izatea.Gaitasun honek barne hartzen ditu pentsaera dibergenteko eta conbergenteko trebetasunak,izan ere, beharrezkoa du ideia eta sentimendu propioak eta besteenak berlantzea, ulertu etaadierazteko iturriak, moduak eta bideak aurkitzea eta, bai eremu pertsonalean, bai akademikoan,helburuak lortzeko behar diren prozesuak planifikatu, ebaluatu eta egokitzea. Hortaz, adierazieta komunikatzeaz gain, arteko eta kulturako errealitate eta produkzio desberdinak pertzibitu,ulertu eta haiekin aberasteko bidea ematen du gaitasun honek.Beharrezkoak ditu kode artistikoei jarraikiz adierazteko ekimena, irudimena eta sormena, halanola, kontuan hartuz kultur eta arte jarduerak talde-lanean egiten direla askotan, beharrezkoada lankidetzan aritzeko trebetasunak, azkenean emaitza batzuk lortzen lagundu eta besteenekimenak eta ekarpenak onartzearen garrantziaz ohartzeko.Gaitasun artistikoak arte hizkuntza desberdinen tekniken, baliabideen eta konbentzioen oinarriaketa kultur ondarearen lan eta adierazpen garrantzitsuenak ezagutzeko bidea ematen du.Gainera, barne hartzen du agerpen horien eta gizartearen –agerpenak sortzen diren garaikopentsamoldea eta ahalbide teknikoak– nahiz haiek sortu dituen pertsonaren edo taldearen artekoloturak identifikatzea. Horretarako, beharrezkoa da pentsaeren, korronte estetikoen etamoda eta gustuen bilkaeraz, hala nola estetikak pertsonen eta gizarteen eguneroko bizitzan irudikatu,adierazi eta komunikatzeko duen garrantziaz ohartzea.Orobat, arte baliabideen bitartez (musika, literatura, ikus-entunezkoak eta arte eszenikoak, herri-arteak)ideiak, esperientziak edo sentimenduak adierazteak dakarren sormena estimatzeko
36Oinarrizko gaitasunakjarrera ere hartzen du barne. Berarekin dakar adierazteko askatasuna, kultur aniztasunerako eskubidea,kulturen arteko harremanen garrantzia eta besteekin partekatutako arte esperientziakbaloratzea.Labur esateko, gaitasun hau osatzen duten trebetasunek barne hartzen dituzte artearekin etagainerako kultur agerpenekin gozatzeko ahalbidea, hala nola nork bere arte produkzioak egitekoadierazpen artistikoaren baliabide batzuk erabiltzekoa; berarekin dakar adierazpen kulturaleta artisitiko desberdinei buruzko oinarrizko ezagutza, pentsaera dibergenterako eta talde-lanerakotrebetasunen aplikazioa, adierazpen artistiko eta kulturalen aniztasunarekiko jarrera irekia,errespetuzkoa eta kritikoa, nork bere gaitasun estetikoa eta kreatiboa lantzeko nahia eta asmoaeta bizitza kulturalean parte hartu eta bertako komunitatearen nahiz beste komunitateen ondareartistikoa eta kulturala zaintzen laguntzeko interesa.7. Ikasten ikasteko gaitasunaIkasten ikasteko beharrezkoa da ikasten hasteko trebetasunak izatea, eta baita nork bere helburueneta beharren arabera gero eta modu autonomoagoan eta eraginkorragoan ikasten jarraitzekoakere.Gaitasun honek bi alderdi nagusi ditu. Alde batetik, nork bere trebetasun intelektualen, emozionaleneta fisikoen eta haiek garatzeko estrategien kontzientzia hartzea, hala nola batek berekasa eta bestelako pertsonen nahiz baliabideen laguntzaz zer egin dezakeen jakitea. Eta bestetik,motibazioa, autokonfiantza eta ikasteko atsegina sortzen dituen gaitasun pertsonaleko sentimendubat izatea.Barne hartzen du batek dakienaren eta ikasi behar duen horren kontzientzia izatea, nola ikastenden jakin eta ikasteko prozesuak modu eraginkorrean kudeatu eta kontrolatzeko bidea ezagutzea,horiek optimizatu eta helburu pertsonalak lortzera bideratzeko. Haren osagaiak dira norkbere ahalbideak eta gabeziak ezagutzea, lehenbizikoak erabili eta bigarrenak arrakasta ikuspuntubatetik gainditzeko motibazioa eta asmoa izatea, horrela ikasteko erronka berriei aurre egitekosegurtasuna handitzen baita pixkanaka.Hori horrela, beharrezkoa da ikasteko behar diren trebetasunen (besteak beste, arretaren, kontzentrazioaren,oroimenaren, hizkuntza ulermenaren eta adierazmenaren eta motibazioarenkontzientzia izan eta haiek ahalik eta hobekien aprobetxatzeko estrategia eta teknika batzukerabiltzea, adibidez: ikasteko teknikak, gertaeren eta haien arteko loturen behaketa eta erregistrosistematikoa egitekoak, lankidetzan eta proiektuen arabera aritzeko teknikak, arazoak konpontzekoak,jarduerak eta denbora eraginkortasunez planifikatu eta antolatzekoak, informazioabildu, aukeratu eta tratatzeko baliabideak eta iturriak, baliabide teknologikoak barne.Halaber, barne hartzen du nork bere buruari galderak egin eta egoera edo arazo baten aurreanhar daitezkeen erantzunak identifikatu eta erabiltzea, eta horretarako, eskura dagoen informaziotikabiatuta eta modu arrazional eta kritiko batez, erabakiak hartzeko estrategia eta metodologiadesberdinak erabiltzea.
- Page 4: Aurkibidea25/2007 FORU DEKRETUA, ma
- Page 7 and 8: 10Foru Dekretua- Nafarroaren anizta
- Page 9 and 10: 12Foru Dekretua3. artikulua. Helbur
- Page 11 and 12: 14Foru Dekretua3. Lehen hiru ikastu
- Page 13: 16Foru Dekretua2. Foru dekretu hone
- Page 17 and 18: 20Foru Dekretua5. Ikastetxeek, bere
- Page 19 and 20: 22Foru DekretuaLaugarrena. Hizkuntz
- Page 21 and 22: Oinarrizko gaitasunak
- Page 23 and 24: 28Oinarrizko gaitasunakEuropar Bata
- Page 25 and 26: 30Oinarrizko gaitasunak2. Matematik
- Page 27 and 28: 32Oinarrizko gaitasunakondorioak lo
- Page 29: 34Oinarrizko gaitasunakGaitasun hon
- Page 33 and 34: 38Oinarrizko gaitasunakten, lanaren
- Page 35 and 36: Natur ZientziakNatur Zientziekin mu
- Page 37 and 38: Natur Zientziak 43Materiaren batasu
- Page 39 and 40: Natur Zientziak 45datuak lortu eta
- Page 41 and 42: Natur Zientziak 4710. Zientziak eta
- Page 43 and 44: Natur Zientziak 49- Harrien garrant
- Page 45 and 46: Natur Zientziak 518. Izaki biziduna
- Page 47 and 48: Natur Zientziak 534. multzoa. Lurra
- Page 49 and 50: Natur Zientziak 557. Ekosistema hur
- Page 51 and 52: Natur Zientziak 574. multzoa. Aldak
- Page 53 and 54: Natur Zientziak 59tzeari buruzko in
- Page 55 and 56: Natur Zientziak 61Irizpide honen bi
- Page 57 and 58: Natur Zientziak 63Laugarren kurtsoa
- Page 59 and 60: Natur Zientziak 655. multzoa. Etork
- Page 61 and 62: Natur Zientziak 67tur aniztasuna ga
- Page 63 and 64: Natur Zientziak 69- Zatiketa zelula
- Page 65 and 66: Natur Zientziak 715. Gurutzatze mot
- Page 67 and 68: Gizarte Zientziak, Geografia eta Hi
- Page 69 and 70: Gizarte Zientziak, Geografia eta Hi
- Page 71 and 72: Gizarte Zientziak, Geografia eta Hi
- Page 73 and 74: Gizarte Zientziak, Geografia eta Hi
- Page 75 and 76: Gizarte Zientziak, Geografia eta Hi
- Page 77 and 78: Gizarte Zientziak, Geografia eta Hi
- Page 79 and 80: Gizarte Zientziak, Geografia eta Hi
- Page 81 and 82:
Gizarte Zientziak, Geografia eta Hi
- Page 83 and 84:
Gizarte Zientziak, Geografia eta Hi
- Page 85 and 86:
Gizarte Zientziak, Geografia eta Hi
- Page 87 and 88:
Gizarte Zientziak, Geografia eta Hi
- Page 89 and 90:
Gizarte Zientziak, Geografia eta Hi
- Page 91 and 92:
98Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzak
- Page 93 and 94:
100Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza
- Page 95 and 96:
102Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza
- Page 97 and 98:
104Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza
- Page 99 and 100:
106Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza
- Page 101 and 102:
108Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza
- Page 103 and 104:
110Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza
- Page 105 and 106:
112Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza
- Page 107 and 108:
Herritartasunerako hezkuntzaHerrita
- Page 109 and 110:
Herritartasunerako hezkuntza 117hau
- Page 111 and 112:
Herritartasunerako hezkuntza 1195.
- Page 113 and 114:
Herritartasunerako hezkuntza 1213.
- Page 115 and 116:
Herritartasunerako hezkuntza 123- E
- Page 117 and 118:
Herritartasunerako hezkuntza 125Iri
- Page 119 and 120:
Herritartasunerako hezkuntza 127- A
- Page 121 and 122:
Herritartasunerako hezkuntza 1296.
- Page 123 and 124:
Plastika eta ikus-hezkuntzaPlastika
- Page 125 and 126:
Plastika eta ikus-hezkuntza 133aurr
- Page 127 and 128:
Plastika eta ikus-hezkuntza 135- Ir
- Page 129 and 130:
Plastika eta ikus-hezkuntza 1375. S
- Page 131 and 132:
Plastika eta ikus-hezkuntza 139Ebal
- Page 133 and 134:
InformatikaAzken hamarkadetan gizar
- Page 135 and 136:
Informatika 143askotariko gailuak e
- Page 137 and 138:
Informatika 1453. Gizarte sareetan
- Page 139 and 140:
Informatika 147Ebaluazio irizpideak
- Page 141 and 142:
LatinaLatina laugarren kurtsoan auk
- Page 143 and 144:
Latina 151rrezkoa da elementu morfo
- Page 145 and 146:
Latina 153- Idatzizko iturrietako i
- Page 147 and 148:
Latina 155zioaren teknologiak barne
- Page 149 and 150:
MatematikaMundua ulertzeko ahalegin
- Page 151 and 152:
Matematika 159kaintzen du, hala nol
- Page 153 and 154:
Matematika 161Matematika lagungarri
- Page 155 and 156:
Matematika 163- Problemei aurre egi
- Page 157 and 158:
Matematika 165(buruzkoa, idatzizkoa
- Page 159 and 160:
Matematika 167- Problemei aurre egi
- Page 161 and 162:
Matematika 169Ebaluazio irizpideak1
- Page 163 and 164:
Matematika 171- Erlazio kuantitatib
- Page 165 and 166:
Matematika 173- Zentralizazioaren e
- Page 167 and 168:
Matematika 1758. Problemak ebazteko
- Page 169 and 170:
Matematika 1776. multzoa. Estatisti
- Page 171 and 172:
Matematika 179B aukeraEdukiak1. mul
- Page 173 and 174:
Matematika 181Ebaluazio irizpideak1
- Page 175 and 176:
MusikaMusika kultur ondasuna da, et
- Page 177 and 178:
Musika 185tetik. Beste hitz batzuet
- Page 179 and 180:
Musika 1872. Musikako hiztegi eta t
- Page 181 and 182:
Musika 189- Ahotsaren ahalmenak ara
- Page 183 and 184:
Musika 1913. Entzundako musikari bu
- Page 185 and 186:
Musika 193- Musikaren lanbide eremu
- Page 187 and 188:
TEKNOLOGIAKAzken mendean zehar tekn
- Page 189 and 190:
Teknologiak 197kudeaketa eta aplika
- Page 191 and 192:
Teknologiak 199duen eragina erakuts
- Page 193 and 194:
Teknologiak 2017. Sistema informati
- Page 195 and 196:
Teknologiak 2038. multzoa. Elektriz
- Page 197 and 198:
Teknologiak 2056. Testuak eta grafi
- Page 199 and 200:
Teknologiak 2075. multzoa. Kontrola
- Page 201 and 202:
Teknologiak 2098. Historian zeharko
- Page 203 and 204:
212Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza
- Page 205 and 206:
214Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza
- Page 207:
216Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza