X. ganaTlebabavSvebis siaruli skolamdel <strong>da</strong>wesebulebebSi <strong>da</strong> maTi mzaobaskolisaTvisskolamdel saganmanaTleblo <strong>da</strong>wesebulebaSi siaruli an bavSvis CarTva nebismierorganizebul saswavlo an bavSvis saganmanaTleblo programaSi mniSvnelovania imisaTvis,rom bavSvi skolaSi wasasvlelad mzad iyos. dokumentSi `msoflio <strong>bavSvebisa</strong>Tvis~<strong>da</strong>saxuli erT-erTi mizania, xeli Seewyos bavSvis swavla-ganaTlebas adreul asakSi.<strong>saqarTvelo</strong>Si 36-59 Tvis asakis bavSvebis naxevarze naklebi (43.2%) <strong>da</strong>dis skolamdel<strong>da</strong>wesebulebaSi (ix. cxrili ED.1.). gansxvavebebi sacxovrebeli adgilis mdebareobis(qalaqi-sofeli) <strong>da</strong> regionuli maxasiaTeblebis mixedviT mniSvnelovania: qalaqadmacxovrebeli bavSvebis 64% <strong>da</strong> sofleli bavSvebis mxolod 24.4% <strong>da</strong>dis skolamdelsaganmanaTleblo <strong>da</strong>wesebulebebSi. 36-59 Tvis asakis bavSvebs Soris yvelaze metadTbiliseli bavSvebi <strong>da</strong>dian skolamdel <strong>da</strong>wesebulebebSi (72.6%). sqesobrivi gansxvavebaTiTqmis ar gvxvdeba, magram is mniSvnelovania dedis ganaTlebisa <strong>da</strong> misi socialurekonomikuristatusis mixedviT. skolamdel <strong>da</strong>wesebulebaSi mosiarule 36-59 TvisbavSvebis wili 60.6%-s aRwevs, Tu de<strong>da</strong>s umaRlesi ganaTleba aqvs miRebuli. skolamdel<strong>da</strong>wesebulebebSi mdi<strong>da</strong>r ojaxebSi mcxovrebi bavSvebis or mesamedze meti <strong>da</strong>dis, maSin,roca Raribi ojaxis bavSvebisTvis es maCvenebeli 17.4%-mde ecema. 48-59 Tvis bavSvebisraodenoba, romlebic skolamdel <strong>da</strong>wesebulebebSi <strong>da</strong>dian, ufro maRalia, vidre 48-59Tvis asakis <strong>bavSvebisa</strong> (Sesabamisad, 47.2 <strong>da</strong> 39.1 procenti).cxrili aseve gviCvenebs <strong>da</strong>wyebiTi skolis im pirvelklasel moswavleTa raodenobas,vinc gasuli wlis ganmavlobaSi skolamdel <strong>da</strong>wesebulebaSi <strong>da</strong>dio<strong>da</strong> (cxrili ED.1).es mniSvnelovani indikatoria skolisTvis mzaobis <strong>da</strong>sad<strong>ge</strong>nad. sul gasul wels 6-7wlis pirvelklaselebis 60.4% <strong>da</strong>dio<strong>da</strong> skolamdel <strong>da</strong>wesebulebebSi. biWunebisa <strong>da</strong>gogonebisTvis erTnairi maCveneblebi gvaqvs, magram suraTi icvleba soflis-qalaqismixedviT: maSin, roca gasul wels qalaqeli bavSvebis TiTqmis sami meoTxedi (72.3%)<strong>da</strong>dio<strong>da</strong> skolamdel <strong>da</strong>wesebulebebSi, sofleli bavSvebis maCvenebeli sakmaod <strong>da</strong>balia<strong>da</strong> 49.6%-s Sead<strong>ge</strong>ns. gansxavebebi didia agreTve regionebis mixedviT <strong>da</strong> socialurekonomikuristatusic pozitiur korelaciaSia skolisaTvis mzaobasTan _ yvelazeRarib ojaxebSi indikatori 44%-s aRwevs, xolo yvelaze mdi<strong>da</strong>r ojaxebSi macxovrebelibavSvebisTvis is 82.2%-ia.<strong>da</strong>wyebiT <strong>da</strong> saSualo skolebSi bavSvebis siarulidokumentebSi `aTaswleulis gamowvevis miznebi~ <strong>da</strong> `msoflio <strong>bavSvebisa</strong>Tvis~ <strong>da</strong>saxulierT-erTi yvelaze mniSvnelovani mizania, msoflios yvela bavSvisTvis xelmisawvdomigaxdes sabaziso ganaTleba <strong>da</strong> <strong>da</strong>wyebiTi ganaTleba. ganaTleba umniSvnelovanesiwinapirobaa siRaribesTan brZolisTvis, <strong>qalebis</strong> mamakacebis Tanaswori uflebebiTaRWurvisTvis, bavSvebis <strong>da</strong>cvisTvis sicocxlisTvis saSiSi <strong>da</strong> eqspluataciuriSromisa <strong>da</strong> seqsualuri eqspluataciisgan. ganaTleba xels uwyobs a<strong>da</strong>mianis uflebebisganxorcielebas <strong>da</strong> demokratiuli principebis <strong>da</strong>mkvidrebas, garemos <strong>da</strong>cvas <strong>da</strong>mosaxleobis zrdis kontrols.indikatorebi <strong>da</strong>wyebiT <strong>da</strong> saSualo skolebSi siarulisTvis:• <strong>da</strong>wyebiT saganmanaTleblo <strong>da</strong>wesebulebebSi miRebuli bavSvebis sufTaraodenoba;• <strong>da</strong>wyebiT skolebSi moswavleTa sufTa <strong>da</strong>swreba;<strong>saqarTvelo</strong> mravalindikatoruli klasteruli kvleva 2005 51
• saSualo skolebSi moswavleTa sufTa <strong>da</strong>swreba;• <strong>da</strong>wyebiT skolebSi saSualo skolis asakis bavSvebis <strong>da</strong>swrebis wili;• qalisa <strong>da</strong> mamakacis mier ganTlebis miRebis Tanafardoba (anu <strong>ge</strong>nderuliTanasworobis indeqsi);klasi<strong>da</strong>n klasSi ga<strong>da</strong>svlis indikatorebi:• mexuTe klasamde misvla;• saSualo skolaSi ga<strong>da</strong>svlis wili;• <strong>da</strong>wyebiTi skolis <strong>da</strong>mTavrebis sufTa wili.<strong>saqarTvelo</strong>Si <strong>da</strong>wyebiTi skolis asakis bavSvebis (6 <strong>da</strong> 7 weli) 13 82.3% <strong>da</strong>dis <strong>da</strong>wyebiTiskolis pirvel (<strong>da</strong> meore) klasSi 14 (ix. cxrili ED.2). 7 wlis asakis pirvelklaselTa wilisakmaod maRalia, is 92.6%-s aRwevs, xolo 6 wlis moswavleebis raodenoba 72.7%-ia. es imismimaniSnebelia, rom yvela bavSvi ver axerxebs skolaSi droulad wasvlas. pirvelklaselimoswavle gogonebis raodenoba ufro maRalia, vidre biWebisa (Sesabamisad, 85.2% <strong>da</strong>79.5%). gansxvavebebi aRiniSna regionebis <strong>da</strong> qalaqSi-sofelSi cxovrebis mixedviTac.magaliTad, imereTSi indikatoris sidide ecema 72.1%-mde, maSin, roca bevri sxvaregionisTvis is <strong>da</strong>axloebiT 90%-ia. bavSvebis Caricxva <strong>da</strong>wyebiT skolaSi ufro drouladxdeba qalaqebSi (86.1%), vidre soflebSi (78.6%). aRiniSneba pozitiuri korelacia dedisganaTlebasTan; pirvel klasSi <strong>da</strong>dio<strong>da</strong> 6-7 wlis im bavSvebis 90 procenti, vis de<strong>da</strong>sacumaRlesi ganaTleba aqvs. mdi<strong>da</strong>r SinameurneobebSi es raodenoba 93 procentia, xoloyvelaze RaribebSi – 75 procenti. aRsaniSnavia is garemoebac, rom Tu Sinameurneobisufrosi erovnebiT azerbaijanelia, es cifri 64.4 procentamde klebulobs.cxrili ED.3 gviCvenebs <strong>da</strong>wyebiTi saskolo asakis bavSvebis xvedriT wils, romelic<strong>da</strong>dis <strong>da</strong>wyebiT an saSualo skolaSi. <strong>da</strong>wyebiTi saskolo asakis bavSvebis umetesoba <strong>da</strong>disskolaSi (94.6%), magram mainc arseboben bavSvebi, vinc skolaSi ar <strong>da</strong>dis (5.4%), Tumcaun<strong>da</strong> <strong>da</strong>diodes. Cveulebriv, mniSvnelovani gansxvavebebi gogonebsa <strong>da</strong> biWebs Soris araris <strong>da</strong>wyebiT skolaSi siarulis mixedviT. <strong>da</strong>swrebis yvelaze <strong>da</strong>bali sufTa maCvenebeliaRiniSna kaxeTSi mcxovreb bavSvebs Soris (89.9%) <strong>da</strong> im SinameurneobebSi, romelTaufrosi azerbaijanelia (86.9%).saSualo skolaSi <strong>da</strong>swrebis sufTa maCveneblebi mocemulia ED.4 cxrilSi. saerTo sufTa<strong>da</strong>swreba saSualo skolaSi Sead<strong>ge</strong>ns 88.3%-s, xolo maTi raodenoba, visac asakiT uwevssaSualo skolaSi siaruli, magram ar <strong>da</strong>dis, gansxvavebiT im <strong>bavSvebisa</strong>gan, vinc <strong>da</strong>wyebiTskolaSi ar <strong>da</strong>dis (5.4%), 11.7%-ia. savaraudoa, rom maTi garkveuli raodenoba <strong>da</strong>wyebiTskolaSi <strong>da</strong>diodes (ix. qvemoT).<strong>da</strong>wyebiT skolaSi saSualo skolis asakis bavSvebis <strong>da</strong>swrebis sufTa wili mocemuliaED.5 cxrilSi. saSualo skolis asakis bavSvebis 7%-ze naklebi saSualo skolis magivrad<strong>da</strong>wyebiT skolaSi <strong>da</strong>dis. maSasa<strong>da</strong>me, <strong>da</strong>rCenili 5% saerTod ar <strong>da</strong>dis skolaSi. saSualoskolis asakis bavSvebis wili, romlebic <strong>da</strong>wyebiT skolaSi <strong>da</strong>dian, Se<strong>da</strong>rebiT maRaliaqvemo qarTlSi (11.6%), soflad (8.5%), Rarib ojaxebSi (10.9%) <strong>da</strong> ojaxebSi, romelTaufrosi azerbaijanelia (14.2%). rogorc mosalodneli iyo, es maCvenebeli yvelazemaRalia 12 wlis asakis bavSvebs Soris, vinai<strong>da</strong>n isini skolaSi erTi wlis <strong>da</strong>gvianebiTwavidnen.13miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom kvleva saswavlo wlis <strong>da</strong>wyebi<strong>da</strong>n sul male <strong>da</strong>iwyo, im bavSvebis <strong>da</strong>d<strong>ge</strong>na, romlebsacskolaSi wasvla uwev<strong>da</strong>T, srulyofilad ver moxerx<strong>da</strong>, radgan xelT ar gvqon<strong>da</strong> bavSvebis <strong>da</strong>badebiszusti TariRebi. amitom cxrilebi odnav Seswor<strong>da</strong>. samwuxarod, mravalindikatoruli klasterulikvleva-3-is SinameurneobebisTvis gankuTvnili kiTxvari ar Seicav<strong>da</strong> kiTxvebs bavSvis <strong>da</strong>badebisTveze. aq mocemulia mxolod sruli asaki. ase rom cxrilSi Seyvanili arian bavSvebi, romelTa asaki 7 <strong>da</strong>6 welia gamokiTxvis Catarebis dRisTvis.14imave mizezebis gamo, romlebic zemoT aris axsnili, cxrilSi Seyvanili arian is bavSvebi, romlebicmeore klasSi <strong>da</strong>dian.52 <strong>bavSvebisa</strong> <strong>da</strong> <strong>qalebis</strong> <strong>mdgomareobis</strong> monitoringi