Download file (1,72 MB) - .PDF

Maroi foradecà
La tera olache al è vera
I àn tut sö contat con Rosa Palfrader d'La Pli, maridada da cotan d'agn jö tla
Palestina. Ara cunta dla situaziun lajö y de ći co la tën te cösta tera
Le Saltà: Rosa, tan dio sëise pa
pordërt belo tla Palestina y co
sëise pa roada lajö a sté
Rosa Palfrader: I sun roada ca
por laûr. Empröma lorâi a Betlehem
t’en spitol, spo te na scora por êfuns
a Nablus.
Nablus. Podèsses nes fà na
picia prejentaziun dla ciüté
Al è na ciüté a 70 km a nord da
Ierùsalem. Ara à za. 200.000 abitanć.
Al è dui de gragn ćiamps de jont co
è gnüs desmandrês da söes ćiases da
Ìsrael dles veres dal 1948 y dal 1967.
Ca. 70.000 porsones. Al è la ciüté co à
le pusc (pozzo) de Iàcob, olache la bona
samaritana ti à dé da bëre a Gejù. An
po odëi en gröm de fostüs dai tomps
romans. Al è na ciüté dër vedla: 9.000
agn. Al è na ciüté musulmana con
dër na picia mendranza cristiana y al
è inće i samaritans co vir atlò te na
mendranza de 700 porsones, con söa
religiun y söes üsanzes.
Ći laorëise pa tla Palestina. I àn
aldì che i ëis na botëga de patüc
de secunda man. Funzionëia pa
le marćé lajö
I à lascé mio laûr canche i mituns ea
pici. Śën che ai è maius ne sunse nia
plü stada bona da mo ciafé en laûr te
mia profesciun co m’ess büté, spo ài
daorì na botëga de guant. Le comerz
funzionëia desco endlunch arati, mâ
che sce t’ôs emporté tres Ìsrael tai
teritori ocupês, aste val’ rognes deplü.
Al po sozeder che ai te rüni patüc o che
ai feji le daz y tö n'as degün stromont
por te defëne.
Danter Palestina y Israel èl tres
endô vera. Co è pa la vita dé por
dé por Os y osta familia
La vita n’è nia desco t’en post olache
al è pêsc. An ne sa mai ći che al sozeda
en doman. An vir tre’ deplü con en
sëns de malsügherté. Olache iu viri è
la situaziun en iade entant valgamia
normala. I mituns va a scora y nos ti
jun dô a nosc laûr, mo te paîsc encër
ciüté ia sozèdel feter vigne dé val’
splundrades con i soldas israelians y
con i iüdes (coloni) co ti à tut la tera
ai paurs palestineji.
Tan de iadi roëise pa
apresciapüch a ćiasa a La Pli y co
èsera pa por os da lascé le stato.
Èl pa bindebò de prozedöra
I vëgni plü o manco en iade al ann
a La Pli y le iade da Tel Aviv è por
la jont co à val’ da fà con i palestineji
gonot nia saorì. Ai i trata düć desco
terorisć potenziai… con domandes y
percuisiziuns aladô.
Nos viun tlò te Mareo te na
tera lëdia, olache an po vire, dì
y s’armere co che an ô. N’ëise pa
mai albü la tontaziun da s’an gnì
demez dla Palestina
Mai seriosamonter. I diji dagnora
che chël è ći che i israelians oress: che
i palestineji spariss y che ëi ciafass
cöstes teres. Porchël arati che al sii
dër emportant da sté fina che an
è bogn da se davagné da vire y fina
che la situaziun ne vën nia massa
posoćia. Al è na dezijiun dër ria da tó.
Iu arati inće che gnanca vire tla Talia
aldédancö n’è saorì por zacai co vën
da chisc paîsc, con i tomps co è en iade
entant.
La Palestina è da
püch gnüda tuta sö
tla UNESCO. S’àl pa
müdé val’ pa os o tai
confrunć de Israel,
è pö ëi dagnora stês
decuntra
Ći che iu à aldì s’àl
müdé che i americagn
à trat zoruch i scioldi
che ài à stanzié al
UNESCO. Zonza nia
da nö.
I Ëis familia tla
Palestina. Ći ves taca
pa particolarmonter
da sté te cösta tera
Rio dì. Al è le post
olache mio om è da ćiasa
y olache al à so laûr. Spo arati che
sce an vëiga y vir da damprò certes
situaziuns y iniustizies, spo èl rio da
fà desche sce ares ne foss nia. An se
stà plü saorì sce an po fà pert de cöstes
situaziuns, inće sce an paia en prisc
gonot alt.
Ći ves manćia pa de osc daćiasa
a La Pli
Tal pröm ch’i ea atlò mo manćiâl
le vërt, la natöra, le chît. Śën m’ài
scialdi aüsé atlò. Val’ patüc da mangé
mo manćia dötaorela.
Ći orèsses pa ti dì ala jont de
Mareo co à le plajëi da ves lì
De bi salüdi y che sce ai ô fà val’
por cambié la situaziun atlò, che ai ne
cumpri nia patüc israelian o american.
I arati che ara döri ćiamó trec agn fina
che al vën en cambiamont atlò. Desche
an à odü tal Südafrica y te d’atri posć:
boicoté le marćé dëida cambié. I diji
inće val’ d’ater: da mëter averda ales
notizies co vën dades tai folieć y tles
televijiuns. Gonot ères manipolades,
aladô che ares i büta a chi co comana.
Inće canche les ferates de pelegrins vën
jö, dess la jont damané dô le problem
dla Palestina. Ìsrael ô mostré al monn
desche sce le problem ne foss nia.
Rosa Palfrader - nasciüda a La Pli - vir da
cotan d’agn a Nablus, tla Palestina.
7