You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
8 Fit-triq tal-[ajja<br />
IN-NAZZJON Is-Sibt, 5 ta’ Jannar, 2013<br />
Mal-bieb ta’ dar Kattolika f’Shirva,<br />
f’Mangalore, l-Indja, fil-Milied u l-bidu<br />
ta’ sena ;dida li g[adna kif i//elebrajna<br />
ma kienx hemm girlanda jew xi [a;a<br />
o[ra ta’ ti]jin li biha dik il-familja fittxet<br />
li taqsam il-fer[ tal-okka]joni ma’ kull<br />
min i]urha jew jg[addi minn hemm.<br />
Mal-bieb ta’ din id-dar partikulari kien<br />
hemm nota li titlob lil dak li jkun biex<br />
jirrispetta x-xewqa tal-familja li hemm<br />
;ew ma ji[ux ritratti jew filmati<br />
bil-video jew bil-kamera tat-telefon<br />
/ellulari.<br />
Dik id-dar hi tal-familja ta’ Jacintha<br />
Saldanha, l-infermiera Indjana li xahar<br />
ilu kienet vittma ta’ /ajta li farrkitha u<br />
wasslitha sal-qabar, fl-età ta’ 46 sena.<br />
Fl-1993, Jacintha ]]ew;et lil Benedict<br />
Barboza, Indjan b[alha. G[al [afna snin<br />
kienet ta[dem b[ala infermiera f’Fr.<br />
Muller Medical College Hospital,<br />
f’Mangalore stess. Imbag[ad il-familja<br />
dde/idiet li temigra. L-ewwel marru<br />
Oman, imbag[ad il-Kuwajt, u wara r-<br />
Renju Unit. Hemmhekk, fl-2008, sabet<br />
xog[ol b[ala infermiera fil-King Edward<br />
VII Hospital, fi/-/entru ta’ Londra.<br />
Omm ta’ ]ew; ulied, wie[ed ta’ 16-il<br />
sena u o[ra ta’ 14-il sena, Jacintha<br />
kienet t[obbu [afna x-xog[ol tag[ha.<br />
Kienet dedikata u kienet tmur tajjeb malpazjenti.<br />
Kienet meqjusa b[ala tal-affari<br />
tag[ha. G[aliha l-[ajja kienet miexja<br />
b’mod normali. Sakemm wasal il-jum<br />
tat-Tlieta, 4 ta’ Di/embru 2012.<br />
I/-/ajta li welldet tra;edja<br />
Dakinhar Jacintha kienet xog[ol f’taqsima tal-isptar<br />
fejn il-pazjenti kienu jinkludu persuna prominenti<br />
[afna: Kate, id-Dukessa ta’ Cambridge, il-mara tqila<br />
tal-Prin/ep William, eredi tat-tron Britanniku, li malmi;ja<br />
ta’ jum ;did kienet bdiet t[ossha ma tifla[x<br />
sew.<br />
F’mument minnhom daqq it-telefon. Wie;bet<br />
Jacintha. Dawk li kellmuha da[ku biha. Tawha<br />
x’jifhmu li kienu r-Re;ina Eli]abetta II u binha l-<br />
Prin/ep Charles, missier William. Staqsewha dwar<br />
Kate. Jacintha ma ndunatx li kienet /ajta. G[addiet<br />
it-telefonata lil kollega biex taqdihom. Il-kollega<br />
tathom tag[rif privat dwar il-kundizzjoni medika ta’<br />
Kate.<br />
Dawk li /emplu kienu ]ew; DJs Awstraljani tarradju,<br />
li riedu jag[mlu /ajta. Kienu sorpri]i li min<br />
wie;eb it-telefon ma g[arafx li l-a//ent tag[hom ma<br />
kienx Ingli] u li ng[ataw l-informazzjoni li ng[ataw.<br />
Wara xandru kollox. Argumentaw li ma kienu qed<br />
jiksru ebda li;i.<br />
G[al Jacintha, il-;rajja kienet daqqa kbira. ;ustament<br />
[assitha umiljata g[all-a[[ar, iktar u iktar<br />
g[aliex barra milli xandru dak li ;ara, id-DJs<br />
Awstraljani li g[amlu /-/ajta fta[ru, fuq l-internet,<br />
ji;ifieri mad-dinja kollha, li hija belg[et “l-iktar<br />
/ajta [afifa li qatt saret.”<br />
Erbat ijiem wara /-/ajta, Jacintha nstabet mg[allqa<br />
fil-kamra tag[ha fil-kwartieri tal-infermiera biswit l-<br />
isptar fejn kienet ta[dem. Il-Pulizija sabulha tliet<br />
noti. Wara ;ie dikjarat li hija wettqet suwi/idju. I]da<br />
l-inkjesta dwar mewtha g[adha ma ng[alqitx. Se<br />
tkompli proprju fil-jum li fih hija kienet tag[laq 47<br />
sena, fis-26 ta’ Marzu 2013.<br />
Baqg[u g[addejjin<br />
Li l-pre]entaturi Awstraljani, mara u ra;el, ;iehom<br />
f’mo[[hom li jag[mlu /-/ajta li g[amlu, nifhimha.<br />
Li kienu qed ja[sbu li min iwie;eb it-telefon kien<br />
se jinduna li l-a//ent tag[hom kien terribbli u ferm<br />
’il bog[od minn dak tar-Re;ina u l-Prin/ep Charles,<br />
nemminha.<br />
Biss, jissorprendini [afna l-fatt li meta min wie;eb<br />
it-telefonata tag[hom kmieni filg[odu (fil-5.30 a.m.<br />
tar-Renju Unit) ma ndunax li kienet /ajta, huma ma<br />
kinux pronti jistqarru l-identità proprja tag[hom<br />
u#jew jaqtg[u t-telefonata.<br />
Hekk kont nistenna li jag[mlu.<br />
Ma kontx nistenna li huma jibqg[u jisimg[u t-<br />
tag[rif privat fuq il-kundizzjoni ta’ mart il-prin/ep.<br />
Wisq inqas kont nistenna li wara jxandru kollox, u<br />
li l-istazzjon tar-radju tag[hom jag[sar pubbli/ità<br />
kemm jifla[.<br />
I/-/ajta kompliet tidwi mad-dinja kollha. Sakemm<br />
faqqg[et it-tra;edja ta’ Jacintha. Imbag[ad kul[add<br />
da[al f’qoxortu. Kul[add issomma! Daqshekk da[k!<br />
Minfloku fe;; ir-rimors.<br />
Jiena konvint li l-pre]entaturi Awstraljani qatt ma<br />
g[addielhom minn rashom li l-infermiera li belg[et<br />
i/-/ajta tag[hom kienet se tispi//a mdendla ma’<br />
xalla. Na[seb li kellhom ra;un meta qalu li /-/ajta<br />
tat-telefonata tag[hom nisslet “;rajjiet ta’ natura<br />
tra;ika li [add ma seta’ jobsor jew jistenna.”<br />
Jacintha Saldanha<br />
I]da n[oss li huma jmisshom indunaw li, bil-forma<br />
ta/-/ajta, lill-infermiera li we;bithom [abta u sabta<br />
kienu po;;ewha f’sitwazzjoni ta’ pressjoni mentali<br />
kbira li, probabbilment, xellfitilha serjament il-[ila<br />
tag[ha li tinduna li fuq it-telefon mhux veru kien<br />
hemm ir-Re;ina – li barra milli hija l-Monarka u l-<br />
kunjata ta’ Kate, hija wkoll il-patrun tal-isptar fejn<br />
kienet ta[dem hi.<br />
In[oss ukoll li jmisshom irrealizzaw x’jista’ jkun<br />
ifisser g[all-vittma t-twettiq u x-xandir ta’ /ajta b[al<br />
tag[hom, meta l-vittma kienet ta[dem fi sptar privat<br />
li n-nies prominenti jmorru fih g[ax ikunu jridu kura<br />
medika mill-aqwa f’kundizzjonijiet ta’ sigurtà massima.<br />
Minn dak li qed jing[ad li kitbet f’wa[da min-noti<br />
emozzjonali tag[ha qabel mietet, jidher li Jacintha<br />
kkritikat il-kapijiet tag[ha fl-isptar g[al kif ;iebu<br />
ru[hom mag[ha wara /-/ajta tal-pre]entaturi tarradju.<br />
Min-na[a tag[hom, il-kapijiet qalu li lil<br />
Jacintha huma qalulha li kienet vittma ta’ “/ajta kattiva”.<br />
Semmew ukoll li huma ma [adux passi<br />
dixxipinari kontriha.<br />
Nota o[ra ta’ Jacintha kienet turi kemm hija<br />
sabitha diffi/li li tikkumbatti l-inkwiet li nisslet fiha<br />
/-/ajta tal-pre]entaturi Awstraljani.<br />
It-tielet nota kienet tittratta l-arran;amenti g[allfuneral<br />
tag[ha, li sar fil-Knisja tal-Madonna tas-<br />
Sa[[a f’Shirva.<br />
L-isptar f’Mangalore fejn hija t[arr;et b[ala infermiera<br />
nieda premju dedikat g[all-memorja tag[ha.<br />
Wa[da mit-tliet noti li [alliet, Jacintha kienet turi kemm hi<br />
sabitha diffi/li li tikkumbatti l-inkwiet li nisslet fiha /-/ajta<br />
tal-pre]entaturi Awstraljani<br />
minn<br />
Charles Buttigieg<br />
kb@erremme.<strong>com</strong>.mt<br />
Fil-frattemp, i]-]ew;<br />
pre]entaturi Awstraljani involuti<br />
fl-istorja kienu l-mira ta’<br />
[afna kliem abbu]iv u anke<br />
theddid, [wejje; li huma ta’<br />
min jikkundannahom bl-akbar<br />
qawwa.<br />
Riflessjoni<br />
Jiena ma nafx jekk Jacintha<br />
kellhiex a//ess g[all-internet.<br />
Na[seb li kellha. Jekk kellha,<br />
probabbilment kienet taf li<br />
filli dwarha kienu jafu biss il-familjari u l-[bieb, filli<br />
isimha kien qed jixtered mad-dinja kollha min[abba<br />
/-/ajta li kienet vittma tag[ha. Min jaf [a;a b[al din<br />
x’effett u stress kellha fuqha!<br />
Nemmen li l-pre]entaturi Awstraljani llum jiddispja/ihom<br />
bis-s[i[ li /-/ajta tat-telefonata ma waqqfuhiex<br />
minnufih u li xandru kollox. I]da kif jg[idu,<br />
g[all-mag[mul ma hemmx kunsill. Li wie[ed jittama<br />
hu li din il-;rajja tg[in biex ma jkun qatt i]jed li<br />
xi [add jibqa’ miexi b’xi /ajta simili, i]jed u i]jed<br />
meta nafu li r-rakkont dwarha jixtered mad-dinja<br />
kollha f’le[[a ta’ berqa.<br />
Hemm ukoll aspett ie[or. Min jag[mel /ajta,<br />
spe/jalment fuq xi [add li ma jkunx jafu personalment,<br />
ma jkunx jaf minn xiex jista’ jkun g[addej dak<br />
li jkun. Fil-ka] ta’ Jacintha, ng[idu a[na, issa qed<br />
jing[ad – jekk hux veru jew le mhux /ar – li madwar<br />
sena ilu kienet g[amlet ]ew; attentati ta’ suwi/idju u<br />
g[al disa’ xhur kienet [adet kors ta’ dipressanti<br />
qawwija.<br />
Skont din l-allegazzjoni, li l-ewwel ma nibtet kien fl-<br />
Awstralja, i]-]ew; attentati saru sena ilu meta l-infermiera<br />
kienet qed i]]ur l-Indja. Qed ji;i allegat li flewwel<br />
attentat, hija ttie[det malajr l-isptar u [elsitha<br />
mill-mewt. I]da disat ijiem wara, g[amlet attentat<br />
ie[or u g[addiet bosta jiem f’kura intensiva qabel ma<br />
r/eviet kura psikjatrika u bdiet tie[u d-dipressanti.<br />
Skont rapporti minn Mangalore, id-dokumenti<br />
medi/i dwar il-qag[da ta’ Jacintha fl-isptar f’dik l-<br />
okka]joni, mid-dehra min[abba waqg[a serja,<br />
jissu;;erixxu li hija kellha di]ordni dipressiva ka;un<br />
tal-istress u li ppuvat tag[mel [sara lilha nfisha.<br />
Tg[id i/-/ajta ta’ xahar ilu kienet ix-xag[ra li qasmet<br />
dahar i]-]iemel<br />
Li hu ]gur hu li kienet /ajta li welldet tra;edja.