Η ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΜΟΝΟΞΕΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΖΩΤΟΥ (ΝΟ) ΣΤΟΝ ΕΚΠΝΕΟΜΕΝΟ ΑΕΡΑ 147Πίνακας 3. Παράγοντες οι οποίοι μπορεί να ασκούν επίδραση στη μέτρηση (επίπεδα) του F E NOΠαράγοντεςΡυθμός εκπνευστικής ροήςΚάπνισμα (ενεργητικό)Τροφές-ποτά πλούσια σε νιτρικάΚαφεΐνηΑλκοόλΣπιρομέτρησηΣωματική άσκησηΔοκιμασία βρογχικής πρόκλησηςΔοκιμασία προκλητών πτυέλωνΠεριβαλλοντική ρύπανση (ΝΟ, Ο 3 κ.λπ.)Ώρα κατά τη διάρκεια της ημέραςΛοιμώξεις αναπνευστικού (ιδιαίτερα πρόσφατες)Α ντιφλεγμονώδη αντιασθματικά φάρμακα(κορτιζόνη per os, ICS, μοντελουκάστη)Β ρογχοδιασταλτικά αντιασθματικά φάρμακα(εισπν. Β 2 -αγωνιστές βραχείαςκαι παρατεταμένης δράσης)ΗλικίαΎψοςΦύλοΦυλήΕπίδραση στα επίπεδα του F E NOΑ ντίστροφη συσχέτιση (υψηλός ρυθμός εκπν. ροής >50 mL/sec προκαλείελάττωση, ενώ χαμηλός ρυθμός εκπν. ροής
148 Χρ. Γρηγορέας και Δ. Βούρδαςσφαιρική ρύπανση στο περιβάλλον. 55,56 Οι λοιμώξειςτου ανωτέρου αναπνευστικού (ιδιαίτερα όταν είναιπρόσφατες) αυξάνουν σημαντικά τα επίπεδα του F E NO,τόσο στα υγιή άτομα όσο και στους ασθματικούς. 57,58Η επίδραση της ώρας κατά τη διάρκεια της ημέρας δενείναι γνωστό κατά πόσο μπορεί να επηρεάζει τα αποτελέσματατης μέτρησης του F E NO. 23Τα αντιφλεγμονώδη αντιασθματικά φάρμακα, μεκυριότερο εκπρόσωπο το ICS, προκαλούν σημαντικήελάττωση των επιπέδων του F E NO. Αντίθετα, τα βρογχοδιασταλτικάφάρμακα όπως είναι οι β 2 -αγωνιστές(τόσο κυρίως οι βραχείας δράσης όσο και οι μακράς ήπαρατεταμένης δράσης) φαίνεται ότι μπορεί να προκαλέσουναύξηση των επιπέδων του F E NO. 15–17,21–23Χαρακτηριστικά αναφέρεται αύξηση της τιμής του F E NOπερίπου 10%, όταν η μέτρηση πραγματοποιηθεί αμέσωςμετά από τη χρήση ενός β 2 -αγωνιστή. 59 Σύμφωναμε τα παραπάνω καθίσταται εμφανής η σημασία πουέχει η αρχική μέτρηση του F E NO, η οποία κυρίως πραγματοποιείταικατά τη διάρκεια της πρώτης επίσκεψηςεκτίμησηςτου ασθενούς και όταν οι προαναφερθέντεςσυγχυτικοί παράγοντες συνήθως απουσιάζουν. Αυτή ηαρχική ή βασική τιμή F E NO είναι χρήσιμη όχι μόνο γιαδιαγνωστικούς λόγους αλλά μπορεί να αξιοποιηθεί καιως τιμή αναφοράς για σύγκριση με επόμενες μεταγενέστερεςμετρήσεις στα πλαίσια της παρακολούθησηςτου ασθενούς. 15,23 Έτσι στην περίπτωση αυτή επιβάλλεταιη μέτρηση του F E NO να πραγματοποιείται σε ασθενείςπου παρουσιάζουν συμπτωματολογία από το αναπνευστικότουλάχιστον για 6 εβδομάδες (προκειμένουνα αποκλειστεί η επίδραση που ασκεί στο F E NO μια λοίμωξητου αναπνευστικού) και έχουν διακόψει τόσο τααντιφλεγμονώδη-ρυθμιστικά αντιασθματικά φάρμακα(τα στεροειδή που χορηγούνται από το στόμα τουλάχιστονγια 1 μήνα, ενώ τα ICS, ανταγωνιστές του υποδοχέατων λευκοτριενίων, χρωμογλυκίνη, νεδοκρομίληκαι θεοφυλλίνη τουλάχιστον για 2 εβδομάδες) όσο καιτα βρογχοδιασταλτικά, όπως β 2 -αγωνιστές βραχείαςκαι μακράς δράσης (τουλάχιστον για 12–24 ώρες).6. Καθορισμός των φυσιολογικών τιμών F E NOΟι δημογραφικοί παράγοντες φαίνεται ότι μπορεί ναεπηρεάσουν τις τιμές του F E NO. Έτσι, αρκετοί συγγραφείςεπισημαίνουν ότι τα επίπεδα του F E NO αυξάνονταιστα παιδιά με την πάροδο της ηλικίας. 60–62 Η επίδρασητου φύλου στις τιμές του F E NO φαίνεται ότι δεν είναισημαντική στα παιδιά πλην όμως οι Wong et al 63 σεπαιδιά από την Κίνα διαπίστωσαν υψηλότερα επίπεδαF E NO στα αγόρια συγκριτικά με τα κορίτσια. Επίσης, ταεπίπεδα του F E NO είναι υψηλότερα στα παιδιά σχολικήςηλικίας από την Κίνα συγκριτικά με τα αντίστοιχα επίπεδασε παιδιά λευκής φυλής. 63Στους ενήλικες φαίνεται ότι τα επίπεδα του F E NO είναιυψηλότερα στους υγιείς άνδρες, συγκριτικά με τις υγιείςγυναίκες. 64–66 Η διαφορά αυτή μπορεί να συσχετίζεται μετο μέγεθος των αεραγωγών. Αντίθετα, μάλλον αμφιλεγόμεναθεωρούνται τα αποτελέσματα που αφορούν τηνεπίδραση της ηλικίας στη διαφοροποίηση των επιπέδωντου F E NO, σε ενήλικες. 64,67 Προς το παρόν φαίνεται ότιεπικρατεί η άποψη ότι οι μεταβολές του F E NO που συσχετίζονταιμε την ηλικία είναι περισσότερο σημαντικές γιατα παιδιά ηλικίας μικρότερης των 12 ετών. Πρόσφατα οιLevesque et al 66 διαπίστωσαν υψηλότερα επίπεδα F E NOσε υγιείς ενήλικες Αφροαμερικανούς, συγκριτικά με τααντίστοιχα επίπεδα σε άτομα της λευκής φυλής. 65,67Για την αξιολόγηση της σημασίας ενός Βιολογικούδείκτη, όπως είναι το F E NO, κρίνεται αναγκαίο να καθορισθούνοι φυσιολογικές τιμές σε υγιή πληθυσμό, έτσιώστε να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης. Επιπλέον, επειδήοι τιμές του F E NO επηρεάζονται από τα σωματομετρικάχαρακτηριστικά και την ηλικία φαίνεται λογική ηάποψη να καθορισθούν φυσιολογικές τιμές κυρίως σταπαιδιά, αλλά και στους ενήλικες, ανάλογα με την εθνικότητα,κάτι αντίστοιχο που ισχύει με τις φυσιολογικέςτιμές των σπιρομετρικών παραμέτρων. 15,62,66 Αρκετοίσυγγραφείς προσπάθησαν να καθορίσουν σε υγιή πληθυσμόαυτές τος λεγόμενες φυσιολογικές τιμές F E NOτόσο στα παιδιά 60–63,68 όσο και στους ενήλικες. 64–67Οι Buchvald et al 62 σε υγιή παιδιά διαπίστωσαν ότιο γεωμετρικός μέσος όρος του F E NO στην ηλικία των4 ετών είναι περίπου 7 ppb και αυξάνεται στα 15 ppbστην ηλικία των 14–17 ετών. Οι Hatziagorou et al 68 γιανα καθορίσουν τα φυσιολογικά επίπεδα του F E NO σεΕλληνόπουλα μελέτησαν 454 υγιή παιδιά ηλικίας 6–14ετών. Σύμφωνα με τους συγγραφείς στα παιδιά από τηνΕλλάδα η μέση τιμή του F E NO είναι 12,5 ppb, με τα ανώτεραφυσιολογικά όρια, που εξαρτώνται από την ηλικία,να κυμαίνονται μεταξύ 11 ppb και 14 ppb. 68 Η μεταβολήτου F E NO ανάλογα με την ηλικία στα παιδιά φαίνεται ότιμπορεί να οφείλεται στην ανάπτυξη των πνευμόνων πουσυνοδεύεται από αύξηση της περιοχής επιφανείας τωναεραγωγών, Μία άλλη πιθανή εξήγηση αποτελεί η άποψηότι η εκπνευστική ροή των 50 mL/sec για όλες τηςηλικίες είναι σχετικά υψηλή για τα μικρότερα παιδιά. 23Στους ενήλικες οι Travers et al 65 διαπίστωσαν ότι ογεωμετρικός μέσος όρος ήταν 17,9 ppb σε υγιή άτομα(καπνιστές και μη καπνιστές) ενώ σε αντίστοιχο πληθυσμόΑφροαμερικανών ή τιμή αυτή ήταν 19,7 ppb. 66 ΟιOlin et al 67 σε υγιείς μη καπνιστές ενήλικες διαπίστωσανότι τα μέσα επίπεδα F E NO ήταν περίπου 17 ppb, ενώ σε
Change language