Ελληνική Αλλεργιολογία & Κλινική - ΒΗΤΑ Ιατρικές Εκδόσεις

150 Χρ. Γρηγορέας και Δ. ΒούρδαςΠίνακας 4. Κλινικές εφαρμογές της μέτρησης του F E NOστο άσθμα.1. Σε επιδημιολογικές μελέτες αλλεργίας και άσθματος2. Στη διάγνωση της ηωσινοφιλικής φλεγμονής των αεραγωγώνκαι του άσθματος3. Πρόβλεψη της ανταπόκρισης στα στεροειδή4. Εκτίμηση της ανταπόκρισης των στεροειδών (ICS, συστηματικά),των ανταγωνιστών του υποδοχέα των λευκοτριενίων(LTRA) κ.λπ.5. Επιλογή της κατάλληλης αντιασθματικής αγωγής6. Πρόβλεψη της επιδείνωσης του άσθματος (ασθματικούπαροξυσμού)7. Πρόβλεψη της έκβασης του άσθματος που ευρίσκεταισε ύφεση, μετά τη διακοπή των ICS8. Ρύθμιση της δόσης των ICS9. Συμμόρφωση του ασθενούς στη φαρμακευτική αγωγή10. Σε διάφορους φαινότυπους άσθματος π.χ. επίμονο σοβαρόάσθμα, άσθμα από άσκηση, εποχικό αλλεργικόάσθμα κ.λπ.Τα αποτελέσματα της συσχέτισης ανάμεσα στο F E NOκαι τα συμπτώματα του άσθματος (πρόσφατα συμπτώματα,συχνότητα συμπτωμάτων, βαθμολογία συμπτωμάτων,έλεγχος συμπτωμάτων) ή τη χρήση τωνβ 2 -αγωνιστών ως φάρμακο διάσωσης-ανάγκης, είναιμάλλον αμφιλεγόμενα. Σε ορισμένες μελέτες αποδεικνύεταιη παραπάνω συσχέτιση 72–77 ενώ σε άλλες αυτόδεν καθίσταται εφικτό. 11,78 Παρόμοια αμφιλεγόμενααποτελέσματα έχουν διαπιστωθεί για τη συσχέτισηανάμεσα στο F E NO και τις δοκιμασίες της αναπνευστικήςλειτουργίας όπως ο βίαια εκπνεόμενος όγκος σεένα sec (FEV1), η μέγιστη εκπνευστική ροή (PEF) ή/και ηδιακύμανση της PEF. Έτσι, ενώ σε αρκετές μελέτες δεναποδεικνύεται η παραπάνω συσχέτιση, 11,72,73,75,77,79,80 σεάλλες αυτό καθίσταται εφικτό. 78,81,82Σε ορισμένες μελέτες έχει διαπιστωθεί μια μικρούβαθμού συσχέτιση ανάμεσα στο F E NO και την ανταπόκριση(αναστρεψιμότητα) στα βρογχοδιασταλτικά(β 2 -αγωνιστές). 11,83 Τελικά φαίνεται ότι στις επιδημιολογικέςμελέτες η μέτρηση του F E NO αποτελεί μάλλον μιασυμπληρωματική εξέταση και δεν μπορεί να αντικαταστήσειτο βασικό έλεγχο της αναπνευστικής λειτουργίας(σπιρομέτρηση).8.1.2. Συσχέτιση του F E NO με βρογχικές προκλήσεις-Βρογχική υπεραντιδραστικότητα. Στις μελέτες που χρησιμοποιήθηκεη βρογχική πρόκληση οι περισσότεροιερευνητές διαπίστωσαν ότι τα επίπεδα του F E NO συσχετίζονταιαρκετά ικανοποιητικά με τη βρογχική υπεραντιδραστικότητα75,79,84–86 παρά το γεγονός ότι αυτό δεν επιβεβαιώθηκεπάντοτε από όλους τους συγγραφείς. 11,82,87Οι Franklin et al 75 μελέτησαν 155 παιδιά ηλικίας 11 ετώνκαι διαπίστωσαν ότι η συσχέτιση ανάμεσα στο F E NO καιτη βρογχική υπεραντιδραστικότητα (ισταμίνη) ήταν περισσότεροισχυρή στα ατοπικά παιδιά, συγκριτικά με ταμη ατοπικά παιδιά. Σε τιμή F E NO ίση με 18,4 ppb διαπιστώθηκεευαισθησία 81,1% και ειδικότητα 78,6% όσοναφορά την αναγνώριση της βρογχικής υπεραντιδραστικότηταςστα ατοπικά παιδιά. 75 Παρόμοια αποτελέσματαγια τη συσχέτιση F E NO και βρογχικής υπεραντιδραστικότηταςμόνο στα ατοπικά άτομα διαπιστώθηκαν από τουςSteerenberg et al 79 οι οποίοι μελέτησαν 450 μη επιλεγμέναπαιδιά σχολικής ηλικίας. Η σημαντική συσχέτισητου F E NO με τη βρογχική υπεραντιδραστικότητα κυρίωςστους ατοπικούς ασθματικούς ασθενείς έχει διαπιστωθείκαι σε νεαρούς ενήλικες. 86Δεν αποτελεί έκπληξη ότι η συσχέτιση ανάμεσα στοF E NO και τη βρογχική υπεραντιδραστικότητα είναι περισσότεροισχυρή σε άτομα με ενεργό άσθμα, 80 παράτο γεγονός ότι το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και σε άτομαστα οποία το άσθμα ευρίσκεται σε ύφεση. 88 Σε ατοπικάπαιδιά διαπιστώθηκε ότι εκείνα που παρουσιάζουν συρίττουσααναπνοή (wheezing) και θετική δοκιμασία γιαβρογχική υπεραντιδραστικότητα, τα επίπεδα του F E NOείναι υψηλότερα συγκριτικά με παιδιά τα οποία έχουνσυρίττουσα αναπνοή πλην όμως αρνητική δοκιμασίαγια βρογχική υπεραντιδραστικότητα. 89 Σύμφωνα με ταπαραπάνω φαίνεται ότι η μέτρηση του F E NO, θα μπορούσενα αποτελέσει, τουλάχιστον υπό προϋποθέσεις,μια χρήσιμη μέθοδο για την εκτίμηση της βρογχικήςυπεραντιδραστικότητας.8.1.3. Η επίδραση της ατοπίας στο F E NO. Αρκετές, κυρίωςεπιδημιολογικές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι τα επίπεδατου F E NO είναι αυξημένα στα ατοπικά άτομα ανεξάρτητααπό την παρουσία ή απουσία συμπτωμάτων απότο αναπνευστικό σύστημα. 75,90–96 Η παρουσία αυξημένωντιμών F E NO σε ατοπικά αλλά ασυμπτωματικά άτομαμπορεί να ερμηνευθεί από το γεγονός ότι τα άτομααυτά φαίνεται να παρουσιάζουν ήπια φλεγμονή των αεραγωγώνη οποία πυροδοτεί την αύξηση του F E NO. 88 Σεορισμένες μελέτες έχει αποδειχθεί σημαντική συσχέτισηανάμεσα στο F E NO και τον αριθμό των θετικών δερματικώνδοκιμασιών σε αεροαλλεργιογόνα. 11,94,95 Σε άλλεςμελέτες έχει διαπιστωθεί ότι το F E NO συσχετίζεται αρκετάικανοποιητικά με την ολική IgE ορού και την ειδικήγια το αντιγόνο (αλλεργιογόνο) IgE στον ορό. 65–67,92,95,97,98Επίσης, αυξημένα επίπεδα F E NO έχουν διαπιστωθεί καισε άτομα με αλλεργική ρινίτιδα. 90,99,100