Revi 107 pare pu web.pmd - Lalit Mauritius

DANZE NUVO KONSTITISYONek 2yem REPIBLIKa-la-RAMGOOLAMReform Elektoral, akoz so lefe lorpolitik, pe kree enn veritab pezul.Dimunn pe gayn difikilte konpran.Lartik dan lagazet ranpli avekerer faktyel e byin suvan ena osianaliz erone, kot zurnalist kontinyerepet dub langaz (doublespeak)diferan politisyin.Kan u pe lir sa lartik la, li volapenn gard antet:- Sanzman Konstitisyonelnesesit enn mazorite ¾, alor PTpu bizin vot depi bann MMMubyin enn lalyans ar zot avanenn eleksyon antisipe.- Ena bann dedlayn: KomiteDrwa Imin UN finn donn ziskafin Fevriye pu ki Guvernmanvinn explik so lintansyon;Minisipal sipoze sa lane la, e sili pa ule riske perdi terin fas aRe-make MMM-MSM, PTr pubizin alye avek MMM avan.Reprezantasyon ProporsyonelKi pozisyon MMM ek PTr lorkestyon Reprezantasyon Proporsyonel(PR)?MMM Paul Bérenger pandanplis ki 30 an finn ule “enn dozreprezantasyon proporsyonel”(PR). Zot rezonnman seki danParlman u gayn enn meyerrefleksyon seki elekter finn votedan eleksyon.PTr, kanta li, finn tultan opozPR. Zot rezonnman seki enn fwaenn lekip finn gayn mazorite onivosirkonskripsyon, li ase bizar pusanz rezilta. Kumadir pe sanz skorfinal enn match futborl apre matchpar azut enn gorl pu sak 25% kienn lekip finn gard “posesyonbul”.Ramgoolam finn sanz sopozisyon personel depi inpe lane,san ki PTr ubyin so guvernmanfinn swiv ziska ler. Asterla Ramgoolampe liye so nuvo pozisyonlor PR avek lezot vize politik:(i) aboli klasifikasyon kominal;(ii) aboli sistem bestluzer (BLS)me anmemtan asire ki tu“kominote” reprezante – puseki sa vedir ;(iii) fer enn lalyans avek MMM(preferableman avanMinisipal?) ;(iv) instor enn “Nuvo Repiblik”u “2yem Repiblik” kotRamgoolam (ki deza ena trobuku puvwar) vinn Prezidanavek puvwar, e Paul Bérengervinn Premye Minis.PMSD, so pozisyon parey kumaMMM. MSM, so pozisyon pareykuma laliyn tradisyonel PTr.Pozisyon LALIT lor PRPozisyon LALIT se ki PR pu edepu rann BLS kadik. PR, li enn debann mekanism pu agrandi Lezislatirvizavi Lexekitif (setadirvizavi Kabine, PPS, tusala).Nu dan LALIT, finn amenn lalitpu ranplas BLS dan kad ennreform elektoral global. Nu finnamenn sa lalit la san koz manti,san servi okenn sibterfiz. Li ennbatay politik. Pu gayne, nu bizingayne uvertman, figir dekuver.Par kontras, finn ena enn chalennjlateral, mem surnwa, a BLS,par Bérenger e apre, depi plizyerlane, par Subron. Antretan Morisfinn vinn enn gran lamar kominalisminstitisyonalize, atraver proliferasyonsosyete sosyo-kiltirel kideplizanpli amare enn-dan-lotavek puvwar politik, dan memlepok kot bann ki anfaver reformelektoral finn redwir a An16atandan Godot – dan formatann ki Privy Council ek KomiteDrwa Imen UN pronons zot. Detut fason, tu le 2 instriman pa dituperkitan pu enn tel batay politik.Me, ki pozisyon lezot parti lorBLS?Sistem Bestluzer (BLS)Ki pozisyon MMM ek PTr lorBest Loser System (BLS)?MSM, MMM so alye Re-make,li an faver gard BLS. Bérengerfinn tultan koz dub langaz la,setadir doublespeak (pu serviterm George Orwell).Paul Béreneger finn tultan dirki MMM pa pu tus BLS; ni sosistem, ni so Sedil dan Konstitisyon.BLS pu “mor de enn lamornatirel”, li finn tultan dir. (Liinkrwayab ki enn politisyin pa tipe gayn okenn kritik, ziska fekla,pu enn tel pozisyon!). Antretan,an 1982 li tir enn bann serom kipermet mekanism BLS fonksyone– kestyon spesyal dan Resansmanki dimann dimunnklasifye li-mem par so manyer viv,dan enn parmi sa kat kominote kispesifye dan Konstitisyon.Tutolong, Bérenger finn mintenirso diskur ki li pa pu tus BLS. An2005, li mem al ziska brif AlbieSachs pu ki li pa tus BLS. Me,anmemtan, san okenn zenn, pandanki Bérenger ti PM, li ti akeyirZizman Balancy pu tir lot seromBLS – enn kandida pu eleksyonzeneral, apre Zizman Balancy, pati oblize klasifye li. BLS finnkontinye apre Zizman Balancy, eBérenger pe ankor dir li pa pu tusBLS. Me, BLS finn vinn pli afebliki zame.Alor, Bérenger so dub-langazti anfet enn trip-langaz, enn